MEDEDINGINGSRECHT VOOR OVERHEDEN 22 Maart 2007 Prof. dr. Bart Hessel
[email protected]
EG-MEDEDINGINGSRECHT Europees mededingingsrecht voor ondernemingen: betreft het verbieden van mededingingsbeperkend gedrag van ondernemingen op (relevant deel van) de gemeenschappelijke markt
-
artikel 81 EG kartelverbod artikel 82 EG verbod misbruik economische machtspositie concentratiecontrole P.M.
Wat hebben overheden daar mee te maken?
KARTELVERBOD ART. 81 EG Elementen verbod artikel 81 (1): ondernemingen overeenkomst, onderling afgestemde feitelijke gedraging of besluit ondernemingsvereniging doel of gevolg mededingingsbeperking merkbare wijze beïnvloeding interstatelijke handel marktverdeling Nederlandse grote grindwinners productiequota tussen handel- en wijnbouwgroep Gevolgen: verboden en nietig; sancties Commissie/NMa Uitzonderingen: met name artikel 81, lid 3 EG groepsvrijstellingen
VERBOD MISBRUIK ART. 82 EG Elementen verbod artikel 82 EG: - onderneming - machtspositie - misbruik buitensporige prijzen onderneming met machtspositie buitensporige prijzen onderneming exclusief recht Gevolgen: sancties Commissie/NMa Uitzondering: artikel 86, lid 2 DAEB
RELEVANTIE VOOR OVERHEDEN 1.
EG-recht kent ook mededingingsrecht voor overheden
2.
Door functionele interpretatie begrip onderneming kan de overheid ook onderneming zijn in de zin van het mededinginsgrecht
3.
Door de Nederlandse Mededingingswet 1998 is het EG-mededingingsrecht indirect van groot belang geworden voor decentrale overheden
EG-MEDEDINGINGSRECHT VOOR OVERHEDEN (1) 1.
Rechtspraak Hof van Justitie: ‘nieuwe norm’ overheid ontneemt nuttig effect aan verboden met name kartelverbod. a. stimuleren of versterken van mededingingsbeperkende afspraken. provinciale dwang marktverdeling grindwinners algemeen verbindendverklaring productiequota b. overdracht overheidsbevoegdheden aan marktdeelnemers overdracht bevoegdheid tariefstelling
EG-MEDEDINGINGSRECHT VOOR OVERHEDEN (2) 2.
Artikel 86, lid 1 EG lidstaten mogen ten aanzien van openbare bedrijven of ondernemingen belast met uitsluitende of bijzondere rechten geen maatregelen nemen in strijd met artikelen 81 of 82 EG buitensporige prijzen exclusieve laders in haven (Genua) uitzondering artikel 86, lid 2 EG op ondernemingen belast met daeb artikelen 81 en 82 van toepassing tenzij daeb in feite of in rechte verhinderd tijdelijk exclusief recht bouwafvalverwerken; oplossen milieuprobleem (Kopenhagen)
OVERHEID ALS ONDERNEMING (1) Functionele interpretatie begrip onderneming Höfnerarrest: iedere eenheid die economische activiteit verricht ongeacht de rechtsvorm en de wijze van financiering. economische activiteit: aanbieden goederen of diensten op de markt. Overheid die goederen of diensten aanbiedt is onderneming: mogelijk de artikelen 81 en 82 EG van toepassing
OVERHEID ALS ONDERNEMING (2) 1. Overheid als onderneming: - nutsbedrijven - gemeentelijke havenbedrijven - ambulance vervoer - aciviteiten rond exploitatie van grond uitgifte grond, (bepaalde) erfpacht - bepaald onderwijs - zelf ophalen en verwerken bedrijfsafval
OVERHEID ALS ONDERNEMING (3) Onderscheiden ten opzichte van: 2. Overheid als overheid; uitoefenen overheidsprerogatief: - concessie - toezicht - subsidieverlening - vaststellen bestemmingsplan - aansluiten brandweer via APV - zelf ophalen en verwerken huisvuil 3. Functies van uitsluitend sociale aard: P.M.
MEDEDINGINGSWET 1998 Doorwerking begrippen EG-recht naar Nederlandse Mededingingswet 1998. Kloon van EG-recht betreft het mededingingsbeperkend gedrag van ondernemingen op (deel) van de Nederlandse markt -
artikel 6 lid 1 Mw kartelverbod uitz. o.a. artikel 6, lid 3 artikel 24 Mw verbod misbruik economische machtspositie uitzondering voor DAEB art. 11 en art. 25 concentratiecontrole (hoofdstuk 5)
N.B. Nederlandse Mededingingswet geldt alleen voor ondernemingen geen ‘nieuwe’ norm geen artikel 86, lid 1 EG
MEDEDINGINGSRECHT EG èn NEDERLANDS 1. Overheid als onderneming: EG: artt. 81 en 82 Mw: artt. 6 en 24 overheidsbedrijven overheid als eigenares grond zelf ophalen bedrijfsafval 2. Overheid als overheid: concessie subsidieverlening zelf ophalen huisvuil
EG: ‘nieuwe’ norm Mw: nog niet
