Bij de start van het spel is iedere speler schipper van een VOC-schip. Het uiteindelijk doel is om dit VOC-schip in te ruilen voor een Batavia-schip en daarmee als eerste de haven van de stad Batavia te bereiken. Om dit voor elkaar te krijgen, probeert elke speler goederen te verzamelen. Met voldoende goederen kan materiaal worden vergaard, waarmee de schipper zijn Batavia-schip kan bouwen. De eerste speler die een Batavia-schip heeft gebouwd en daarmee aanmeert in de haven van de stad Batavia is de winnaar!
Inhoud Spelbord, spelregels, 4 pionnen en plastic houders, 1 witte dobbelsteen, 1 rode dobbelsteen, 4 Batavia miniatuur schepen bestaande uit 6 onderdelen, VOC-pion, de piraat, 5 x 32 goederenkaartjes, kaartenbak, 4 x 6 onderdelenkaartjes, 4 ontwikkelingsborden (inclusief 12 ronde schijven en 12 plastic pinnen).
Het spelbord Het spelbord bestaat uit een kaart van een deel van de wereld met daarop de handelshavens van Oost-Indiё en hun lokale goederen:
Mauritius
Mokka
Bombay
Ceylon
Batavia
Suiker
Koffie
Textiel
Kaneel
Thee
Twee havens hebben een andere functie:
Kaap de Goede Hoop (de veilige haven)
In deze haven is je schip veilig voor eventuele aanvallen van andere spelers of de piraat.
Pirateneiland
Op dit eiland worden goederen bewaard die door de piraat zijn geroofd. Nadere uitleg bij het onderdeel ‘de piraat’.
1 2 3 4 5
Het ontwikkelingsbord om je schip te ontwikkelen De werf om de Batavia te bouwen Het ruim om goederen in te vervoeren Het pakhuis om goederen in op te slaan Kleur van de speler
2
1 3
4
5
De Batavia wordt gebouwd in de werf. Om het schip compleet te krijgen moeten verschillende onderdelen worden verzameld. De Batavia bestaat uit zes losse onderdelen:
4
5
1 De voet 2 Het schip
3
3 Bezaansmast
6
4 Grote mast 5 Fokkemast 6 Boegspriet
2
Goederen verzamelen
1
Om de Batavia te kunnen bouwen moeten combinaties van goederen worden verzameld. Elke speler heeft 6 ‘onderdelenkaartjes’. Op elk van die kaartjes staat een andere combinatie van goederen. Zodra alle goederen van een kaartje zijn verzameld en ingewisseld in de thuishaven, mag de speler een onderdeel van het Batavia-schip kiezen en aan het schip toevoegen. Het betreffende kaartje kan nu worden omgedraaid. Zo bouwt de speler stap voor stap de Batavia. Als alle onderdelenkaartjes zijn omgedraaid, heeft de speler de Batavia compleet gebouwd en kan hij beginnen aan zijn laatste tocht richting de haven van Batavia. De 6 onderdelenkaartjes: 3 suiker 3 textiel 3 koffie 2 kaneel 2 thee 2 kaneel
+ + + + + +
1 koffie 1 suiker 1 textiel 2 thee 1 suiker 1 koffie
Het VOC-schip ontwikkelen Iedere speler krijgt aan het begin van het spel een VOC-schip met dezelfde kenmerken.
Snelheid
Ruim
Kanonnen
Deze drie kenmerken kunnen worden verbeterd. Zodra een speler een onderdelenkaartje heeft omgedraaid, mag hij niet alleen een onderdeel aan de Batavia toevoegen, maar ook zijn VOC-schip verbeteren (ontwikkelen). Hierbij kan worden gekozen uit het vergroten van het ruim, het verhogen van de snelheid of het vermeerderen van het aantal kanonnen. Er zijn zes onderdelenkaartjes, dus elke speler kan de ‘prestaties’ van zijn VOC-schip zes keer verbeteren. Als een onderdelenkaartje is omgedraaid, is de speler vrij in de keuze van een ontwikkeling. Hij kan er dus voor kiezen het ene kenmerk meer te ontwikkelen dan het andere. Het ontwikkelen van het schip gaat met behulp van het volgend schema: Snelheid
Ruim
Kanonnen
0 (beginwaarde)
4 (beginwaarde)
0 (beginwaarde)
+1
5
+1
+2
6
+2
+3
7
+3
(= aantal gegooide ogen)
(= aantal stuks goederen)
(= aantal beschikbare kanonnen)
Na elk omgedraaid onderdelenkaartje mag de speler zijn VOC-schip met een van de kenmerken opwaarderen, met de maxima zoals in het schema aangegeven. De ontwikkelingen worden bijgehouden op het ontwikkelingsbord. Als de speler kiest om de snelheid op te waarderen naar +1, dan mag hij zijn VOC-schip per beurt verplaatsen met het aantal ogen van de dobbelsteen +1. Wordt 3 gegooid, dan mag hij nu 4 stappen vooruit. Als de speler kiest om het aantal kanonnen van zijn VOC-schip op te waarderen met +1, dan heeft hij vanaf nu voor elke aanval of verdediging een extra kanon. Gooit hij 3 en wordt hij aangevallen of wil hij zelf aanvallen, dan heeft hij nu 4 kanonnen. Als de speler kiest om het ruim op te waarderen naar 5, dan mag hij vanaf nu in elke volgende beurt maximaal 5 goederen vervoeren.
Als een speler goederen heeft verzameld en terugkeert in de thuishaven, dan kan hij de juiste combinatie van goederen inruilen voor een onderdelenkaartje. Kan de juiste combinatie nog niet worden gemaakt, dan worden de goederen opgeslagen in het pakhuis. Goederen die zijn opgeslagen worden aan de linkerkant van het ontwikkelingsbord gelegd met de grijze kant naar boven. Opgeslagen goederen zijn veilig voor aanvallen van andere spelers en de piraat. De goederen die zijn opgeslagen kunnen later alsnog worden ingeruild tegen een onderdelenkaartje. Goederenkaartjes mogen uitsluitend worden ingeruild in de thuishaven. Schepen mogen tegelijkertijd in de thuishaven staan.
Voorbereiding van het spel Iedere speler kiest een gekleurde boegspriet, dezelfde kleur pion, ontwikkelingsbord en krijgt de zes onderdelen van de Batavia. De allereerste keer dat het spel gespeeld wordt moeten de wieltjes van het ontwikkelingsbord worden vastgezet met behulp van de pinnen. De ontwikkelingsborden worden op hun beginwaarden gezet. De beginwaarden zijn snelheid 0, ruim 4 en kanonnen 0. De speler die het hoogste gooit mag als eerste kiezen vanuit welke haven hij start. Vervolgens kiezen de overige spelers met de klok mee hun starthaven. Elke speler mag nog voor de eerste beurt maximaal 4 goederenkaartjes van de gekozen starthaven pakken. De speler legt de kaartjes in het ruim van zijn schip met de gekleurde kant naar boven. De speler die als laatste een haven heeft gekozen begint het spel. Iedere speler gebruikt zijn VOC-schip totdat zijn Bataviaschip compleet is.
In elke speelbeurt mogen alle spelers om de beurt meerdere handelingen verrichten: • Schepen verplaatsen • Goederen inladen in de handelshavens • Goederen inwisselen of opslaan in de thuishaven • Aanvallen en verdedigen • De piraat in actie laten komen
Schepen verplaatsen Met de klok mee wordt om de beurt met de witte dobbelsteen gegooid. De speler die aan de beurt is, heeft de ‘VOC-pion’ voor zich staan. Het aantal gegooide ogen bepaalt de windsnelheid en daarmee het aantal vakjes dat ieder schip maximaal mag afleggen. De speler die gooit, begint zijn schip te verplaatsen; hierna zijn de anderen aan de beurt (met de klok mee). De schepen mogen alle richtingen opvaren. Bij een nieuwe worp mogen schepen nooit op hetzelfde vak of in dezelfde haven blijven staan of uitkomen. Het is niet verplicht het aantal gegooide ogen te gebruiken; dit mag ook minder zijn.
Goederen inladen in de handelshavens Als een speler in een handelshaven staat, kan hij goederen uit deze haven inladen tot het maximum van het laadruim van zijn schip. Er mag uitsluitend 1 schip tegelijkertijd in een handelshaven staan.
Goederen inwisselen of opslaan in de thuishaven In de thuishaven kunnen spelers goederen inwisselen tegen onderdelenkaartjes of goederen opslaan in het pakhuis. Om sneller een juiste combinatie van goederen te bereiken, waarmee een onderdelenkaartje kan worden gedraaid, mogen spelers goederen ruilen bij de bank. Elk kaartje kan in de verhouding 3 staat tot 1 worden geruild. Bijvoorbeeld: 3 kaneel kan bij de bank worden gewisseld worden voor 1 thee.
Als iedereen zijn VOC-schip heeft verplaatst, kunnen een of meerdere spelers er voor kiezen een tegenstander aan te vallen. De aanval wordt ingezet om goederen van andermans schip te veroveren. Heeft een speler zijn VOC-schip tegen het schip van een andere speler aangezet (in een aangrenzend vakje), dan mag hij een aanval uitvoeren. Voor een aanval worden kanonnen ingezet.
De aanval Het doel van een aanval is om goederen van de ander te veroveren. De aanvaller loopt echter ook het risico te verliezen en daardoor zelf goederen kwijt te raken. De aanvallende speler gooit met de rode dobbelsteen en de verdedigende speler met de witte dobbelsteen. De aanvaller gooit eerst, daarna de verdediger. Bij een aanval staat het aantal ogen dat wordt gegooid voor het aantal kanonnen dat op de tegenstander wordt afgevuurd. Heeft een aanvallende of een verdedigende speler zijn aantal kanonnen ontwikkeld, dan telt hij voor elke kanonontwikkeling +1 bij zijn worp op. De speler met het hoogste aantal ogen wint. De hoeveelheid goederen, die de verliezer moet afstaan, wordt bepaald door het verschil in het aantal gegooide ogen. Voorbeeld De aanvaller gooit een 5 en de verdediger gooit een 3. Dit betekent dat de aanvaller wint en maximaal twee goederen mag pakken uit het ruim van de verdediger. Heeft de aanvaller zijn kanonnen met +1 ontwikkeld, dan wordt zijn aantal gegooide ogen verhoogd met 1 en komt zijn aantal op 5+1=6. Het verschil met de verdediger is nu 3. De aanvaller mag nu 3 goederen van zijn tegenstander kiezen. Wanneer spelers gelijk gooien, dan gebeurt er niets.
Is er geen ruimte in de laadruimte van de winnaar, dan mag hij goederen naar eigen keuze wisselen met die van het ruim van de verliezer. Dit geldt ook als beide schepen volle laadruimtes hebben. In de havens en op het pirateneiland zijn de schepen veilig en kunnen deze niet worden aangevallen.
Meerdere aanvallen Het kan zijn dat meerdere spelers willen aanvallen en daarom hun schip naast een ander schip hebben geplaatst. De eerste aanval wordt ingezet door het schip dat als eerste naast een ander schip lag. Hierna volgt de tweede, etcetera. Voorbeeld Speler 2 plaats zijn schip tegen die van speler 1. Speler 3 plaatst zijn schip tegen het schip van speler 1 en het schip van speler 2.
1
1 2 2 3
Speler 2 mag uitsluitend speler 1 aanvallen. Speler 3 heeft de keuze om speler 1 of speler 2 aan te vallen. Speler 1 kan alleen verdedigen, maar krijgt mogelijk 2 aanvallen op zich gericht.
De piraat in actie laten komen De piraat (de zwarte pion) start in het aangegeven vakje midden in de Indische Oceaan. Hij kan door de spelers worden gebruikt om tegenstanders aan te vallen op plekken waar de speler op dat moment te ver vanaf is. Tijdens iedere beurt mag 1 speler -met de klok mee- beslissen om naast het verplaatsen van zijn eigen schip ook de piraat te verplaatsen. Als de piraat is verzet kan deze niet in dezelfde beurt nogmaals worden verplaatst. De stappen die met de piraat worden gezet, gaan ten koste van het aantal stappen dat het eigen schip verplaatst mag worden. Bijvoorbeeld: een speler gooit 6. Hij verplaatst zijn VOC-schip 4 vakjes en mag de piraat vervolgens maximaal 2 vakjes verplaatsen. Zodra de piraat op een aangrenzend vakje staat, is hij de aanvaller van het schip. Als de piraat tegen 2 schepen aanstaat, worden beide schepen aangevallen. De speler die de piraat heeft verplaatst voert de aanval uit en gooit de (rode) dobbelsteen. Ook als de piraat niet is verplaatst, maar een speler zijn schip tegen hem aan zet, valt de piraat aan. De speler rechts van de verdediger gooit in dat geval voor de piraat. Als een speler voor de piraat gooit, geldt de kanonontwikkeling van deze speler voor de worp van de piraat. De enige manier om de aanval van de piraat af te slaan is door gelijk of hoger te gooien.
Pirateneiland De goederen die de piraat van een speler rooft, komen terecht naast het pirateneiland (linksonder op het bord). Iedere speler mag dit eiland aandoen om de geroofde goederen naar eigen keuze in te laden.
Als een speler alle onderdelenkaartjes heeft omgedraaid, is zijn Batavia compleet en klaar voor de beslissende reis! Nu heeft de speler nog maar een doel: zo snel mogelijk aanmeren in de haven van de stad Batavia. De Batavia behoudt alle ontwikkelingen van het VOC-schip waarmee de speler tot nu toe heeft gevaren. De andere spelers kunnen de Batavia tegenhouden door zelf aan te vallen of de piraat een aanval te laten uitvoeren. Als de Batavia een aanval verliest, dan moet het schip terug naar de thuishaven en daarna opnieuw proberen de haven van de stad Batavia te bereiken. Heeft een speler een succesvolle aanval op een Batavia-schip afgerond, dan mag hij maar liefst 3 acties ondernemen: 1 Een willekeurig onderdelenkaartje omdraaien 2 Een onderdeel van zijn Batavia bouwen 3 Een ontwikkeling aan zijn schip uitvoeren
Als een speler een succesvolle aanval heeft laten uitvoeren door de piraat, dan moet de Batavia ook terug naar de thuishaven. De speler heeft dan echter geen persoonlijk voordeel van de geslaagde aanval. Als de Batavia-speler de aanval afslaat, dan mag hij zijn route vervolgen en moet de speler van het aanvallende schip 1 ontwikkeling (naar eigen keuze) inleveren. De verliezer hoeft NOOIT een onderdeel van zijn Batavia in te leveren.
Heeft de piraat een aanval tegen de Batavia-speler verloren, dan heeft dit geen negatieve gevolgen voor de speler die de piraat heeft ingezet. De Batavia kan alleen aanleggen in de haven van de stad Batavia en niet in de tussenliggende havens. In tegenstelling tot in de rest van het spel kan de Batavia altijd aanmeren in de haven van de stad Batavia, ook als daar een ander schip ligt.
De winnaar van het spel De speler, die als eerste met zijn Batavia-schip de haven van de stad Batavia bereikt, heeft gewonnen. Mocht dit meerdere spelers binnen dezelfde beurt lukken, dan is degene die als eerste de haven bereikt de winnaar!
Spelconcept en beeldmerk: © & TM 2012 Licensed by Endemol Nederland bv. Ontwerp beeldmerk: Endemol Design & Graphics. Concept: Jeroen Dontje, Tom Schoufs. Realisatie spelconcept: Endemol Nederland bv in samenwerking met NGNG bv. Speluitgever en distributie: Toys & Games Express bv. Design: NGNG bv, www.nogutsnoglory.nl. Het BATAVIA-spel is tot stand gekomen in samenwerking met Bataviawerf Lelystad.
www.bataviabordspel.nl
