Bureau Bartels
beleidsadvies|onderzoek
MASTERCLASS Effectiviteit van de handhaving in de kinderopvang 1 oktober 2013 Bureau Bartels | Postbus 318 | 3800 AH Amersfoort T (033) 4792020 F (033) 4792021 E
[email protected] www.bureaubartels.nl
Centrale doelstelling Verkrijgen van inzicht in effectiviteit van gemeentelijke interventies gericht op handhaving van de kwaliteit van kinderopvang
Aanpak Spoor 1: cijfers uit GIR Inspecteren 2.0 (kwantitatief) 230 locaties met handhavingsadvies in 2011 Vergelijking inspectiegegevens 2011 – 2012 Relatie gelegd met gemeentelijke handhaving
Spoor 2: ervaringen gemeenten en houders 50 individuele handhavingscasussen (kwalitatief)
Analyse GIR-gegevens (spoor 1) Selectie gemeenten
Reguliere inspectie 2011 230 locaties met handhavingsadvies
Gemeentelijke handhaving Strategie 1 Strategie 2 Strategie 3 Strategie 4
Mate van herstel Opnieuw advies tot handhaving
Gemiddeld aantal overtredingen Nieuwe overtredingen
Reguliere inspectie 2012 Resultaten dezelfde 230 locaties
Resultaten algemeen Handhaven heeft zin! Aandeel locaties met advies handhaven tussen 2011 en 2012 bijna gehalveerd (van 100% naar 55%) Handhaving vooral effect op herstel van overtredingen: Mate herstel
Na eerste interventie
Uiteindelijk
Alles hersteld
56%
78%
Deels hersteld
24%
8%
Niets hersteld
6%
0%
14%
14%
100%
100%
Weet niet/geen handhaving Totaal
Resultaten algemeen (2) Gemiddeld aantal overtredingen per locatie: afname van 24% tussen 2011 en 2012
Gemiddeld aantal overtredingen op 5 elementaire overtredingen: afname van 45% tussen 2011 en 2012 (BKR, maximale groepsgrootte, m2 binnen- en buitenruimte, VOG en passende beroepsopleiding)
Handhavingsstrategie Effectiviteit vooral bepaald door handhavingsstrategie van de gemeenten. Vier strategieën onderscheiden, oplopend naar ‘juridische intensiteit’: Strategie
Kenmerken
Strategie 1
Vrijwel uitsluitend niet-juridische handhavingsinterventie (waarschuwing, overleg en overreding)
Strategie 2
Juridische handhavingsinterventie. Starten met aanwijzing, andere interventies niet ingezet (geen vervolg op aanwijzing)
Strategie 3
Juridisch traject (herstellend): aanwijzing gevolgd door andere interventies zoals last onder dwangsom (geleidelijke stappen)
Strategie 4
Juridisch traject (herstellend en bestraffend): naast geleidelijke stappen ook directe inzet zwaardere juridische interventies, zoals boete (lik op stuk)
Handhavingsstrategie (2) Daling aandeel locaties met advies handhaven sterker naar mate handhavingsstrategie juridisch intensiever wordt Strategie
Advies handhaven 2011
Advies handhaven 2012
Strategie 1
100%
70%
Strategie 2
100%
56%
Strategie 3
100%
48%
Strategie 4
100%
49%
Totaal
100%
55%
Handhavingsstrategie (3) Aandeel locaties met nieuwe overtredingen, naar handhavingsstrategie: Strategie
Aandeel locaties met nieuwe overtredingen in 2012
Strategie 1
65%
Strategie 2
64%
Strategie 3
46%
Strategie 4
46%
Totaal
55%
Strategie 3 en 4 lijken meest duurzame effect op nalevingsgedrag
Handhavingsstrategie (4) Opvallend: alle gemeenten met strategie 1 ervaren hun beleid als (zeer) effectief, terwijl juist de effectiviteit bij deze strategie het kleinst blijkt.
Niet-juridische interventies worden ook door houders meest gewaardeerd (mogelijkheid toelichting en uitleg) Juridische interventies maken echter meer indruk en dragen volgens houders vaker bij aan betere naleving.
Rol GGD Scheidslijn tussen toezicht door GGD en handhaven door gemeente vervaagt: Bij deel gemeenten geformaliseerd: GGD krijgt mandaat om handhaving namens gemeente te doen Bij ander deel niet geformaliseerd: GGD zet houders aan tot herstel Rol GGD om twee redenen belangrijk bij verbeteren nalevingsgedrag: Moment van ‘ingrijpen’ (direct na inspectie) Persoonlijk contact
Snelheid van handelen Effectiviteit handhaving beïnvloed door snelheid handhavings-traject: periode tussen oplevering eindrapport GGD en moment handhavingsinterventie gemeente Snelheid inzet handhaving
Aandeel advies handhaving 2011
Aandeel advies handhaven 2012
Binnen 2 weken
100%
48%
2 tot 8 weken
100%
67%
Langer dan 8 weken
100%
71%
Totaal
100%
55%
‘Tijdswinst’ te behalen bij: Oplevering definitief inspectierapport GGD Snelheid interventie gemeente na ontvangst GGD-rapport
Omvang handhavingscapaciteit Geen eenduidig verband tussen beschikbare handhavingscapaciteit en de effectiviteit Capaciteit
Advies handhaven Advies handhaven 2011 2012
Kleine capaciteit (1 fte/>200 locaties)
100%
54%
Middelgrote capaciteit (1 fte/100-200 locaties)
100%
64%
Grote capaciteit (1 fte/<100 locaties)
100%
52%
Totaal
100%
100%
Niet zozeer de omvang beschikbare capaciteit van belang, als wel de wijze waarop de capaciteit wordt ingezet
Preventief beleid Vooraf informeren van houders over handhavingsbeleid, werkwijze handhaving en verandering in beleid en regelgeving: geen wezenlijk effect op nalevingsgedrag Preventiefbeleid
Advies handhaven 2011
Advies handhaven 2012
Wel informatievoorziening
100%
57%
Geen informatievoorziening
100%
55%
Samenvattend Wat draagt bij aan effectieve handhaving: - rol van GGD in voortraject - juridische intensiteit handhaving - snelheid van handelen
