Marktpotentie evenementen Recreatiegebied Rottemeren
Amsterdam, 17 oktober 2014 In opdracht van: Recreatieschap Rottemeren/G.Z-H Respons. Postbus 9464 1006 AL AMSTERDAM Telefoon: 020 345 75 54 Telefax: 020 345 49 28 E-mail:
[email protected] www.respons.nl Twitter: @responsnl
Aanleiding Het Recreatieschap Rottemeren beheert het recreatiegebied rond de Rottemeren in de provincie Zuid-Holland. Het Recreatieschap heeft de ambitie om de komende jaren meer geld te gaan verdienen in haar gebied en ook meer bezoekers te gaan trekken. Het bestuur van het Recreatieschap heeft aan de ambtelijke organisatie G.Z-H de opdracht gegeven om op korte termijn met onderbouwde plannen te komen die er toe moeten leiden dat deze ambitie wordt gerealiseerd. Het recreatieschap beschikt over aanzienlijke reserves die aangewend kunnen worden om de verdienopgaaf van ca. € 400.000 op jaarbasis te realiseren. Een van de mogelijkheden die momenteel in onderzoek zijn is het benutten van de terreinen Hoge Bergse Bos en de Eendragtspolder voor het houden van evenementen. In opdracht van G.Z-H heeft Respons een marktverkenning uitgevoerd die inzicht geeft in de mogelijkheden en beperkingen van de beide terreinen. De rapportage bevat zowel een interne als een externe analyse. Een overzicht van de onderzoeksvragen is opgenomen in bijlage 1.
Aanpak Voor het onderzoek hebben we gebruik gemaakt van de evenementendatabase van Respons. Respons verzamelt, rubriceert en verrijkt al vanaf 1993 de markt van evenementen in Nederland. Diverse sectororganisaties, o.a. VVEM, CLC-VECTA, NBTC en NOC*NSF maken gebruik (en zijn opdrachtgever) van marktcijfers en analyses van Respons. Respons beschikt over de gegevens van duizenden evenementen, waaronder beurzen, festivals, sportevenementen, etc. De gegevens van Respons worden jaarlijks gebruikt door ca 250 bedrijven, overheden en semi-overheid. Naast de database van Respons, zijn diverse andere bronnen en documenten geraadpleegd, o.a. jaarverslagen recreatieschappen, beleidsnotities gemeenten en provincie, APV Rottemeren-gemeenten en diverse onderzoeksrapporten. Er hebben consultaties plaatsgevonden onder organisatoren binnen en buiten het gebied. Daarnaast is contact opgenomen met specialisten op het gebied van o.a. nutsvoorzieningen, juridische en financiele zaken. Om een goede indruk te krijgen van de locatiesituatie is het gebied twee keer bezocht. De eerste keer met onze opdrachtgever, de tweede keer met een ervaren festivalorganisator hetgeen inzichten heeft opgeleverd over de huidige status van de terreinen en de noodzakelijk en gewenste aanpassingen en verbeteringen. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode 22 september tot en met 17 oktober 2014
Leeswijzer In dit rapport wordt de potentie van de evenementenmarkt voor het Recreatieschap Rottemeren inzichtelijk gemaakt. Aan de hand van aantallen evenementen en bezoekersaantallen wordt de ontwikkeling van de Nederlandse evenementenmarkt beschreven. In het bijzonder wordt vervolgens ingegaan op outdoor evenementen, festivals en
sportevenementen. Het rapport bevat een evenementenbenchmark in de regio ‘groot Rottemeren’, om daarmee het huidige concurrentieveld bloot te leggen. Het rapport geeft ook een beschrijving van de evenementenkalender van het Rottemerengebied zelf, inclusief de activiteiten in Nesselande, de drukste evenementenlocatie in het gebied. De mogelijke impact van de realisatie van het nieuwe evenemententerrein in het Oever Park in Nesselande komt eveneens aan bod. De beoogde evenemententerreinen Hoge Bergse Bos en Eendragtspolder worden in detail beschreven, alsmede de noodzakelijk geachte aanpassingen. Die staan vervolgens weergegeven in de investeringsbegroting. Het rapport bevat een rendementsbegroting 2015-2018 ervan uitgaande dat de (aanpassingen) van de terreinen in 2015 worden gerealiseerd. Met een opsomming van de beoogde marketing en acquisitie-activiteiten, het advies om een evenementenmanager aan te stellen en een stappenplan wordt het rapport afgesloten. Het rapport bestaat uit de volgende hoofdstukken: 1.
Inleiding
2.
Algemeen deel over de evenementenmarkt in Nederland
3.
Analyse outdoor evenementen in Nederland
4.
Wensen en behoeften van organisatoren van outdoor evenementen
5.
De evenementenmarkt in de regio Rottemeren
6.
Evenementen en terreinen in Recreatiegebied Rottemeren
7.
Investering en rendement HBB & EP
8.
Marketing & acquisitie
9.
Impact op de organisatie & next steps
Bijlagen
3
1. Inleiding De Rottemeren is een stelsel van verbredingen van de rivier de Rotte gelegen tussen de A12 in het noorden, Bleiswijk in het westen, Zevenhuizen in het oosten en Oud Verlaat in het zuiden. Ze liggen op de grens van de gemeenten Lansingerland en Zuidplas. Het gebied wordt intensief gebruikt en trekt jaarlijks ca 1 tot 1,5 miljoen bezoeken. Het gebied is geschikt voor grootschalige herontwikkeling, zowel voor landschap als voor recreatieve programma’s. Gezondheid is daarbij een hoofdthema, met revalidatie, zorg, sport en voedsel als subthema’s. De Rottemeren zijn ontstaan toen na de drooglegging van de omliggende polders dit water als hoge boezem ging functioneren. Door inklinking en vervening van het gebied liggen de Rotte en de Rottemeren een stuk hoger dan de polders. Aan de oostzijde van de Rottemeren staat een molenviergang die tot 1952 de afwatering van de polders ten oosten van de Rottemeren verzorgde. Rond de Rottemeren is een recreatiegebied met een omvang van 900 hectare aangelegd. Het omvat de recreatieterreinen Bleiswijkse Zoom bij Bleiswijk, Hoge Bergse Bos en Lage Bergse Bos tussen Rotterdam en Bergschenhoek, de Zevenhuizerplas, de Zevenhuizer Zoom en het Nessebos bij Zevenhuizen. In het noorden sluit het gebied aan op het Bentwoud. Het beheer van het Rottemerengebied ligt bij het Recreatieschap Rottemeren. In het Recreatieschap Rottemeren werken de provincie Zuid-Holland en de gemeenten Rotterdam, Lansingerland en Zuidplas samen. Ze behartigen de belangen van natuur, landschap en openluchtrecreatie in het recreatiegebied Rottemeren. Het schap is op 12 januari 1967 opgericht vanuit de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. In 1970 werd de Bleiswijkse Zoom ingericht. Daarna volgden de Zevenhuizer Zoom, het Lage Bergse Bos, de Zevenhuizerplas, het Hoge Bergse Bos, het Nessebos, de Bleiswijkse Fles en de Eendragtspolder. Het dagelijkse beheer van het Recreatieschap is ondergebracht bij Groenservice Zuid-Holland (G.Z-H), die dat voor alle recreatieschappen in de provincie Zuid-Holland doet. G.Z-H verricht alle ambtelijke taken die het beheer en de exploitatie van de groengebieden met zich meebrengt: het voorbereiden van beleid, dit vertalen in producten en diensten en erop toezien dat beleidsbesluiten worden uitgevoerd.
4
2. Evenementen in Nederland In Nederland vinden op jaarbasis vele duizenden evenementen plaats. We hebben het hier over het begrip ‘evenementen’ in de ruimste zin van het woord. Wat is eigenlijk een evenement en op welke wijze kunnen evenementen onderverdeeld worden? Veel gemeenten en andere (semi-)overheidsinstanties gebruiken de definitie uit de (model)-Algemene Plaatselijke Verordening (APV), artikel 2:24: ‘Elke voor publiek toegankelijke verrichting van vermaak’. De APV definitie maakt daarbij uitzonderingen voor o.a. bioscoopvoorstellingen en betogingen. Het bestaan van meerdere definities heeft vooral te maken met het doel waarvoor ze zijn opgesteld. Uit de verschillende gangbare definities heeft Respons, in samenwerking met brancheorganisatie VVEM, de volgende definitie opgesteld. Deze definitie kent een breed draagvlak in de evenementensector.
“Een evenement is een georganiseerde, tijdelijke gebeurtenis, bijgewoond door een verzameling mensen, die zich daarvoor in een inrichting of op een terrein bevindt of beweegt.” Bron: Respons/VVEM, 2012 Onder deze definitie valt een groot palet aan verschillende evenementen. Aan de hand van de door Respons in 2003 ontwikkelde EvenementenFamilie® wordt een overzicht gegeven met als belangrijkste insteek het onderscheid tussen openbare en niet-openbare evenementen.
5
In het kader van deze opdracht zijn openbare evenementen die vallen in de categorie ‘niet-regulier’ aanbod relevant. Respons monitort de markt voor publieksevenementen sinds halverwege de jaren negentig. Grofweg beschikt het bureau over cijfers van publieksevenementen vanaf 3.000 bezoekers. De ontwikkeling van de evenementenmarkt, blijkt uit de cijfers van de periodiek terugkerende evenementen
In 2012 vonden er in Nederland in totaal 3.019 openbare periodiek terugkerende publieksevenementen plaats, ruim 20% meer dan in 1995. Het merendeel (60%) betreft vrij toegankelijke evenementen, 40% zijn entreeheffende evenementen.
Festival (kunst & cultuur)
708
Festival (overig)
672 411
Publieksbeurs Markt/braderie
398
Wedstrijd
395
(excl. sportcompetities)
Entreeheffend
134
Actief/sportief
Gratis toegankelijk
Parade/optocht 116 Voorstelling/concert 84 Presentatie/demonstrati 57 e Tentoonstelling/exposit 44 ie 0
200
400
6
600
800
Aantal bezoeken De 3.019 evenementen in 2012 trokken samen in totaal bijna 100 miljoen bezoeken, gemiddeld ruim 33.000 bezoeken per evenement. De entreeheffende evenementen trokken tezamen bijna 20 miljoen bezoeken, de overige 80 miljoen bezoeken vielen ten deel aan vrij toegankelijke evenementen. De bezoekverdeling naar evenemententype ziet er als volgt uit:
Festival (overig)
34.507.475
Festival (kunst & cultuur)
19.708.508
Wedstrijd
10.975.470
Markt/braderie
9.332.471
Presentatie
6.076.996
Publieksbeurs
5.186.403
Parade/optocht
4.977.331
Actief/sportief
4.777.189
Tentoonstelling
2.422.602
Voorstelling/concert
2.017.743 0
10.000.00020.000.00030.000.00040.000.000
Festivals en sportevenementen Jaarlijks vinden er een kleine 2.000 festivals en sportevenementen plaats, tweederde van het totale jaaraanbod aan periodieke evenementen. Bij elkaar trekken ze 65 miljoen bezoeken op het totaal van 100 miljoen. In de Festival Monitor en Sport Evenementen Monitor, die Respons voor o.a. de brancheorganisaties VVEM, VNPF en NOC*NSF opstelt, zijn in totaal bijna 800 festivals en 400 sportevenementen nader geanalyseerd.
Festivals De markt voor kunst- en cultuurfestivals is in de afgelopen 30 jaar explosief gegroeid. In 1980 waren er nog maar 150 festivals, vooral op het gebied van pop- en rockmuziek. Het oudste festivals dat nog steeds plaatsvindt is Pinkpop in het Limburgse Landgraaf. Het allereerste popfestival in Nederland was Holland Popfestival in 1970 in het Kralingse bos.
7
Festivals zijn inmiddels een economische sector van omvangrijke betekenis geworden. In 2013 vonden er bijna 800 festivals plaats die 21,5 miljoen bezoeken genereerden. Die bezoekers van deze festivals besteedden gezamenlijk € 600 miljoen aan o.a. tickets, eten & drinken en merchandising. Met € 470 miljoen nemen de ruim 400 entreeheffende festivals het leeuwendeel (bijna 80%) van de bestedingen van bezoekers voor hun rekening. De gemiddelde omzet van een entreeheffend festival aan bezoekbestedingen kwam uit op € 1,1 miljoen. Overheden en particuliere bedrijven en fondsen investeerden in 2013 €72 miljoen in de 800 festivals. Circa 75-80% van alle festivals vinden op buitenlocaties plaats. Festivals buiten de steden vinden doorgaans plaats op terreinen plaats in recreatie- en natuurgebieden en op stranden aan de kust en binnenwateren.
Sportevenementen Sportevenementen laten zich onderscheiden in topsport- en breedtesportevenementen. Min of meer overlappend is het onderscheid tussen sportevenementen om naar te kijken en sportevenementen om zelf aan mee te doen. In samenwerking met sportkoepel NOC*NSF monitort Respons de markt voor topsport- en nationale breedtesportevenementen in Nederland. Daarbij gaat het om een groep van ruim 400 sportevenementen, waaronder bekende namen als het CHIO Rotterdam, Marathons van Rotterdam en Amsterdam, KLM Open en de Amstel Gold Race. De 407 belangrijkste sportevenementen in Nederland genereerden in 2013 11,6 miljoen bezoeken en ruim 880 duizend deelnemers, die gezamenlijk € 180 miljoen uitgaven. De gemiddelde omzet van een sportevenement aan bezoekbestedingen kwam uit op € 440.000. Overheden en particuliere bedrijven en fondsen investeerden in 2013 € 55,9 miljoen in sportevenementen. Circa 65-70% van de ruim 400 sportevenementen vindt buiten plaats. Circa 40% van de sportevenementen vindt plaats op/in sportaccommodaties, de overige evenementen vinden in de openbare ruimte plaats, een relatief klein deel vindt op niet-sportaccommodaties plaats.
8
3. Outdoor evenementen Van de 3.000 periodiek terugkerende publieksevenementen, vindt tweederde (ca 2.000 evenementen) op buitenlocaties plaats. De meeste buitenevenementen vinden plaats op straten, pleinen en parken in (binnen)steden. In het kader van de opdracht is het interessant om te kijken naar publieksevenementen op evenementenlocaties buiten de (binnen)steden. Het gaat dan om grotere (.>=3.000+) evenementen op de volgende locatietypen: -
Evenementen op ’losse’ terreinen buiten de (binnen)stad
-
Evenementen op terreinen in natuur- en recreatiegebieden (incl. recreatieplassen)
-
Evenementen op stranden
-
Overige locaties buiten de binnensteden (o.a.sportaccommodaties, vliegvelden, havens)
In totaal worden jaarlijks circa 200 van boven omschreven buitenlocaties voor evenementen gebruikt. En daarbij valt op dat dit aantal jaarlijks toeneemt. Dat heeft enerzijds te maken met de toenemende druk op (binnen)steden, waardoor meer evenementen voor locaties buien de (binnen)steden kiezen. Anderzijds komt het ook omdat eigenaren/beheerders van buitenterreinen de evenementensector hebben ontdekt, en er steeds actiever op worden. Het overzicht van grootste buitenlocaties op basis van het gemiddeld aantal grote evenementen, in 2013 en 2014 ziet er als volgt uit: Naam locatie
Gemeente/provincie
Beheer
Gem.
Events
Events
aantal
o.a.
Sinds
A Day at
2003
grote events/jr Amsterdamse Bos
Amsterdam-
Gemeente
Amstelveen/Noord-
Amsterdam
10
the Park
Holland Spaarnwoude
Velsen-
Recreatie
9
Dance
(Oostenbroek +
Amsterdam/Noord-
Noord-
Valley,
Houtrak)
Holland
Holland
Dutch
1993
Valley Haarlemmermeers
Haarlemmermeer/Noord
Recreatie
e Bos/
-Holland
Noord
nd
Holland
Mudmast
Floriadeterrein
8
Mysteryla
1993
ers Goffertpark
Nijmegen/Gelderland
Gemeente
8
Nijmegen Evenemententerrei
Biddinghuizen/Flevolan
Gemeente
n Walibi Holland
d
Dronten 9
Rockin
1990
Park 5
Lowlands , Defqon
1993
1 Event Center
Hilvarenbeek/Noord-
Libema
Beekse Bergen
Brabant
Exploitatie
5
Decibel
2006
Outdoor
BV Recreatiegebied/-
Best/Noord-Brabant
Aquabest BV
5
park Aquabest
XO
1996
Extrema Outdoor
Megaland
Landgraaf/Limburg
Megaland
4
Pinkpop
1970
4
Welcome
2007
BV Het Twiske
Geestmerambacht
Oostzaan/Noord-
Recreatie
Holland
Noord-
to the
Holland
Future
Heerhugowaard/Noord-
Recreatie-
4
Indian
Holland
Noord-
Summer
Holland
Festival
2004
Buiten dit overzicht van de tien grootste evenemententerreinen bevindt zicht een groot aantal terreinen met resp 2 à 3 grote evenementen. Wat bij vrijwel alle evenemententerreinen opvalt is dat de ontwikkeling van evenementen en festivals zich in de afgelopen 10 tot circa 20 jaar heeft afgespeeld (met Pinkpop als opvallende uitzondering). In 1993 waren Mysteryland en Lowlands de eerste festivals op deze terreinen, Dance Valley volgde in 1995. Op de terreinen van het Amsterdamse Bos vinden vanaf 2003 grootschalige evenementen plaats. Wat daarnaast ook opvalt is dat diverse organisatoren bereid zijn geweest om samen met de beheerder van evenemententerreinen te investeren. Zo heeft dancefestivalorganisator ID&T meebetaald aan de verbeteringen aan het Floriadeterrein (o.a. Mysteryland) in de Haarlemmermeer. Hetzelfde deed Indian Summer Festival in Geestmerambacht en muziekfestivalorganisator LOC7000 op het evenemententerrein Walibi Holland ten behoeve van Lowlands. De effecten van de evenementenbezetting zijn voor bepaalde terreinen aanzienlijk. Voor Walibi Holland zijn de additionele inkomsten uit evenementen op het naast het attractiepark gelegen evenemententerrein een belangrijk bestanddeel van de exploitatie geworden. Jaarlijks vinden er 4 a 5 grootschalig evenementen plaats, waarvan Lowlands de bekendste is. De jaarlijkse verhuuropbrengsten ligt op ca € 750.000. Bij RGV Holding, dat het beheer uitoefent van 19 terreinen in Gelderland en Limburg, vonden in 2013 In totaal ruim 600 evenementen plaats, waarvan circa 10 grote evenementen, voornamelijk festivals. Bekende namen zijn o.a. Ground Zero (Bussloo) en Emporium (Berendonck). Volgens het jaarverslag over 2013 van RGV kwam het resultaat uit evenementen uit op € 883.000. Recreatie Noord-Holland beheert de terreinen van zes recreatieschappen in de provincie Noord-Holland. Op deze terreinen vinden jaarlijks circa 25 grotere evenementen plaats (>=3000 bezoekers), vrijwel allemaal festivals. In 2013 was het totale bezoekaantal van de grotere evenementen 370.000. De opbrengsten aan terreinverhuur liggen rond € 10
1.000.000. Bekende festivals op de terreinen van Recreatie Noord-Holland zijn o.a. Mysteryland, Dance Valley, Dutch Valley, Awakenings Festival en het Indian Summer Festival. In recreatiegebied Amsterdamse Bos vinden jaarlijks ca 40-50 evenementen plaats, waarvan 10 grotere evenementen (>3.000 bezoekers) die bij elkaar 125.000 bezoeken en € 250.000 aan totale huuropbrengsten in het laadje brengen. Bekende namen zijn A Day at the Park, Dekmantel Festival en Electronic Family. In 2014 vond op de Bosbaan in het Amsterdamse Bos het WK Roeien plaats.
Resumerend: -
jaarlijks vinden er in Nederland circa 3.000 grotere evenementen (>=3.000 bezoeken) plaats
-
het merendeel van de evenementen zijn gratis toegankelijk en circa tweederde betreft buitenevenementen
-
De meest voorkomende evenemententypen die op evenementenlocaties buiten de (binnen)steden plaatsvinden zijn: festivals (muziek, theater, lifestyle), sportevenementen (om naar te kijken) en sportevenementen om zelf te doen
-
Daarvan hebben entreeheffende festivals de hoogste omzet op basis van bezoekersbestedingen
-
overheden zijn scheutiger met festivalsubsidies dan met de ondersteuning van sportevenementen
-
particuliere bedrijfsevenementen stopt meer geld in sportevenementen, dan in festivals
-
het merendeel van de evenementen op terreinen buiten de (binnen)steden zijn (muziek)festivals
-
organisatoren van (muziek)festivals zijn doorgaans bereid om mee te investeren in verbeteringen aan evenemententerreinen
11
4. Organisatoren van outdoor evenementen Organisatoren van outdoor evenementen hebben verschillende wensen en behoeften. Vanuit het concept en de doelgroep van het evenement kiest men voor een locatie die er het beste bij past. Het wensenlijstje van de organisator van een middelgroot tot groot outdoorfestival ziet er als volgt uit. Type faciliteit Stroom
Drinkwater
Riool
Telecommunicatie
Watermanagement
Straatverlichting
Bewegwijzering
Wensen en behoeften van organisatoren Een permanente stroomvoorziening op een evenemententerrein is geen absolute must. De piekstroombehoefte van evenementen is zodanig dat organisatoren met hun eigen aggregaten werken. Maar een mogelijkheid om aan te sluiten op het vaste net is wel gewenst, zeker bij op en afbouw. Minimaal is 2 x 63 ampere nodig. Wenselijk is 2 x 400 ampere. In dat geval is het niet nodig aanvullend aggregaten in te huren voor kleinere evenementen. Een of twee waterpunten op het terrein zijn essentieel. Eventueel kan gebruik gemaakt worden van bestaande waterpunten van bijvoorbeeld een nabijgelegen woonwijk of bedrijventerrein. Riolering is zeer wenselijk, op deze manier hoeft er ten tijde van een evenement geen gebruik meer gemaakt te worden van chemische toiletten. Voor de realisatie van een aansluiting op het persriool dienen enkele rioolputten (vrij verval of met pomp) aan de rand van het evenemententerrein te worden gerealiseerd, die kunnen dan verbonden worden met het persriool. Over het algemeen is er vrijwel altijd outdoor dekking op evenemententerreinen, ook in recreatie- en natuurgebieden. Echter bij zeer drukke evenementen, met name met dance en muziek in combinatie met een jong publiek (10 a 20 duizend bezoekers), is er in de piek onvoldoende capaciteit. Providers ondervangen dit o.a. door het bijplaatsen van een tijdelijke zendmast (is zeer kostbaar). Wanneer er toch geulen gegraven worden voor bv stroomvoorziening dan is het wenselijk om gelijk een glas -netwerk aan te leggen, dit scheelt dan aanzienlijk in de prijs. Glas (ondanks dat koper nog zeer goed is) heeft de toekomst. Denk aan beelden, beveiligings camera’s etc. Vrijwel ieder terrein moet ontwaterd worden zodat het droog en stevig genoeg is om door een organisator als evenemententerrein te kunnen worden gebruikt. Elk evenemententerrein heeft echter zijn eigen waterafvoer problematiek, zo heeft draineren alleen maar zin als er een laag zand op wordt aanbracht. Op zich is een goede grasmat al drainerend omdat het water via de graswortels wordt afgevoerd. Zeker als er ook nog zand door de kleilaag zit. Ook is een zekere “bolling” van het terrein wenselijk voor de directe waterafvoer. Het is wenselijk om straatverlichting te kunnen gebruiken als terrein verlichting. Zeker bij de toegangroute, terreiningang, fietsenstalling en auto parkeren. Daarnaast is het fijn indien de straatverlichting ook tijdelijk deels uitgeschakeld kan worden, indien de sfeerverlichting van het evenement daarom zou vragen. Bewegwijzering naar het evenemententerrein, zeker vanaf de snelweg, is ‘nice to have’ voor organisatoren, maar geen must. Vaak geven organisatoren er de voorkeur aan om met tijdelijke 12
Verbindingspunt(en)
Ringweg (asfalt)
Aankleding terrein
Parkeerterreinen Fietsen
Bereikbaarheid
Camping faciliteiten
Vergunningen
bewegwijzering voor hun eigen evenement te werken. Daarnaast is het wenselijk om vanuit een cen traal punt verbindingen, voor alle voorzieningen, te realiseren naar verschillende delen van het evenemententerrein, waar de voorzieningen tijdens een evenement noodzakelijk zijn. Op deze manier zal er minder hinder worden ondervonden van losliggende kabels en leidingen op het terrein. Gedacht wordt bijvoorbeeld aan een kunststof buis die vanuit het centrale punt aftakt naar verschillende punten op het evenemententerrein, met op gezette afstanden openingen om kabels doorheen te trekken. Organisatoren moeten kunnen beschikken over een verharde ringweg om het evenemententerrein, zodat het terrein optimaal bereikbaar is, zowel voor op- en afbouw als voor bevoorrading. Ook de hulpdiensten zijn gebaat bij een goed te gebruiken ringweg. Aangezien er ook zwaar materieel over de ringweg gaat, o.a. podium en portocabins moet de ringweg geschikt zijn voor vrachtverkeer. Is afhankelijk van terrein (o.a. polderterrein, bos -terrein), organisatoren hebben in principe voorkeur voor een vrij veld, maar enige groene stroken aan de rand van het terrein zijn sfeerverhogend. Er dienen in de nabijheid van het terrein voldoende parkeerruimte te zijn voor auto’s. Bezoekers van evenementen komen steeds vaker op de fiets. Bovendien kan men er vanuit gaan dat de meeste evenementen vooral veel bezoekers uit de directe omgeving en regio trekken. Gerekend moet worden met een relatief groot aantal bezoekers dat lopend (o.a. vanaf de metro) of met de fiets komt. Een goede gelegenheid om fietsen te stallen direct bij of op het evenemententerrein is daarom noodzakelijk. Voor een evenement van ca 10.000 bezoekers komen circa 3.000 bezoekers op de fiets. Hiervoor tussen een kwart en een halve hectare aan ruimte nodig en er dient voor voldoende fietsenrekken te worden gezorgd. Een goede ontsluiting van het terrein op het wegennetwerk is onontbeerlijk. Maar dit is volledig afhankelijk van de situatie. De nabijheid van openbaar vervoer, o.a. treinstation, metro, tram of bushalte is noodzakelijk. Festivalcampings zijn een trend in evenementenland. Een groeiend aantal (meerdaagse) festivals bieden campingfaciliteiten aan. Het is een groot voordeel voor een organisator als gebruik gemaakt kan worden van campingfaciliteiten naast of in de directe nabijheid van het evenemententerrein Organisatoren hebben behoefte aan een terreinbeheerder die het vergunningstraject voor zijn rekening neemt. De terreinbeheerder moet bovendien vooraf al aangegeven binnen welke grenzen de organisator zich kan begeven.
13
5. De evenementenmarkt in de regio Rottemeren In de regio rondom de Rottemeren wonen naar schatting tussen de 1,1 en 1,2 miljoen mensen. In overleg met G.Z-H is de regio afgebakend met de volgende acht gemeenten Rotterdam, Lansingerland, Zoetermeer, Alphen aan den Rijn, Waddinxveen, Gouda, Zuidplas en Capelle aan den IJssel. Op basis van de Respons evenementendatabase, heeft Respons een selectie gemaakt van 115 buitenevenementen in bovenomschreven regio. De evenementen zijn weergegeven op een interactieve kaart die online te raadplegen is via www.respons.nl/rottemerenkaart. (Login: rottemeren, password: kaart). De kaart geeft een overzicht van de buitenevenementen-‘druk’ in de regio.
Over de selectie van 115 buitenevenementen in de regio kan het volgende worden opgemerkt: -
De meeste buitenevenementen in de regio vinden plaats in de gemeente Rotterdam (50%)
-
Met 7 evenementen (vooral sport) in de selectie is het strand Nesselande de meest gebruikte evenementenlocatie in de regio
-
Gouda, Zoetermeer en Alphen aan den Rijn zijn de runners up qua buitenevenementen in deze regionale selectie
-
De grootste evenementen die geografisch het dichtstbij Rottermeren zitten, die niet onder het beheer van het Recreatieschap Rottemeren vallen zijn:
-
CHIO Rotterdam (Kralingse Plas): 45.000 bezoeken
-
Jazzfestival Hillegersberg (Hilligersberg/Bergse Plas): 20.000-25.000 bezoeken
-
Leontien’s Ladies Run & Ride (Nesselande/R’dam Alexander): 5.500 deelnemers/10.000 bezoeken
-
Men of Steel Zevenhuizen (Nesselande): 3.000 deelnemers/7.000 bezoekers
-
Culinesse (Nesselande): 10.000 bezoeken
14
Festivals -
In de selectie zitten ca 50 festivals, waaronder 40 kunst- en cultuurfestivals
-
Gemiddeld trekken de festivals 14.000 bezoeken, maar 30 festivals trekken 10.000 bezoekers of minder
-
Buiten het Expedition Festival van Revolt op het Evenemententerrein Hoge Bergse Bos in Rottemeren, vinden er nauwelijks tot geen festivals in de directe nabijheid van het Rottemeren-gebied plaats.
-
De grootste festivals op het gebied van podiumkunsten (o.a. muziek, theater) binnen een straal van 20 kilometer in de selectie zijn:
-
o
Jazzfestival Hillegersberg (Hilligersberg/Bergse Plas): 20.000-25.000 bez. 14KM
o
Nightmare (PWA Silverdome, Zoetermeer): 15.000 bez. 15 KM
o
Zoetermeer Blues Festival (centrum Zoetermeer): 15.000 bez. 15 KM
o
Thrillerfestival (centrum,, Zoetermeer): 15.000 bez. 15 KM
o
Bevrijdingsfestival (centrum, Zoetermeer): 20.000 bez. 15 KM
o
Klassiek op het water (centrum, Zoetermeer): 10.000 bez. 15 KM
o
Dag van het Kunstfestival (Rododendronplein, Rotterdam): 4.000 bez. 19KM
o
De Kuip: Nightmare Outdoor /Cinema in de Kuip/Mysterious Oudoor: tot. 20.000 bez 19 KM
Kijken we verder weg (>20 kilometer), dan komen we de volgende festivals tegen: o
Theaterfestival De Parade (Museumpark, Rotterdam): 30.000 bez. 20 KM
o
Dag van de Romantische Muziek (Museumpark, Rotterdam): 30.000 bez. 20 KM
o
Metropolis Festival (Zuiderpark, Rotterdam): 42.000 bez, 22KM
o
Baroeg Open Air (Zuiderpark, Rotterdam): 6.000 bez. 22KM
o
Dirty Dutch & Back2School (Maassilo, Rotterdam): max 3.000 bez. 22 KM
o
Zomerspektakel aan het Meer (Zegerplas, Alphen a/d Rijn): 17.000 bez. 27 KM
o
Lakeside Festival (Evenemententerrein Hoorn-West, Alphen a/d Rijn): 8.000 bez. 30KM
o
Parkpop/Night at the Park (zuiderpark, Den Haag): 200.000 bez 32 KM
Toelichting: -
Binnen straal van 20 kilometer liggen vooral lokaal en binnen de regio georiënteerde festivals, waarvan de meeste al meerdere jaren bestaan.
-
Van de evenementen binnen een straal van 20 kilometer richt alleen Nightmare (Zoetermeer/De Kuip) richt zich op een bovenregionaal/landelijk publiek.
-
Buiten de straal van 20 kilometer zien we muziekfestivals in Rotterdam (o.a. Zuiderpark, Maassilo) en Alphen a/d Rijn
-
De festivals kennen overwegend organisatoren met een lokale binding. Dat geldt in mindere mate voor de organisatoren van Nightmare in Rotterdam en Zoetermeer en de organisator van de beide edities van het Lakeside Festival in Alphen a/d Rijn.
-
De meeste festivals vinden op pleinen/straten plaats in de regio-gemeenten. Qua buitenlocaties zijn het Zuiderpark en Museumpark in Rotterdam en de terreinen van het Lakeside Festival en het Zomerspektakel aan het Meer in Alphen aan den Rijn het meest als ‘evenemententerrein’ te benoemen.
15
Sportevenementen -
In de selectie zitten ca 35 sportevenementen, 11 om alleen naar te kijken en 24 om zelf aan deel te nemen. 16 sportevenementen uit de selectie komen voor in de ‘top 400’ van Respons/NOC*NSF
-
Bekendse sportevenementen in en rond het Rottemerengebied zijn CHIO Rotterdam, Leontien’s Ladies Ride & Run, Men of Steel Zevenhuizen/Nesselande, NK Beachsoccer en het Beachvolleybal Circuit.
-
Het beachsoccer en beachvollebalevenement op Strand Nesselande maken deel uit van een landelijk circuit. De evenementen Kika Run, Mudrun Fun en Men of Steel worden georganiseerd door een instantie/bureau dat deze evenementen ook elders houden.
-
Andere organisatoren van sportevenementen uit de selectie die bovenregionaal/landelijk actief zijn onder andere: PlayMakers (Urban Chase Gouda), Like2Run (Marathon Rotterdam, Adidas Ladies Run, Bruggenloop), Dutch Skimboarding Association (DSA)
-
Gemiddeld trekken de sportevenementen 10.000 bezoeken (excl. Marathon Rotterdam, Rotterdam City Racing).
-
De grootste sportevenementen buiten een straal van 20 kilometer in de selectie zijn: Marathon van Rotterdam, Carrier 20 van alphen, Wednesday Night Skate, VKV City Racing Rotterdam
-
Meest voorkomende niet binnenstedelijke locaties voor sportevenementen buiten het Rottemerengebied van het Recreatieschap, zijn Strand Nesselande en het Kralingse Bos.
16
6. Evenementen en terreinen Recreatiegebied Rottemeren In het deel van het recreatiegebied Rottemeren dat valt onder het Recreatieschap Rottemeren vinden jaarlijks ca 50 evenementen plaats. Het gaat daarbij vaak om kleinschalige evenementen zoals trimlopen, wandel- en fietstochten en een kunstroute. Er zijn enkele grotere evenementen in het gebied, o.a.: -
Men of Steel Run op en rond de Zevenhuizerplas (3.000 deelnemers, 7.000 bezoekers)
-
Mudrunfun, een obstaclerun met ca 1.000 deelnemers en 3.000 bezoekers
-
Expedition Festival (5.000 bezoekers)
-
Leontien’s Ladies Ride en Run met resp 3.500 en 2000 deelnemers en beiden ca 5.000 bezoekers (met start en finish weliswaar in Nesselande, maar maken gebruik van een groot deel van het Rottemeren-gebied)
-
Willem-Alexander Roeibaan, dat ook in het gebied ligt, vinden sinds de opening van de baan in 2013, op frequente basis roeiwedstrijden plaats. In augustus jl vonden de roeiwedstrijden van de European University Games die in Rotterdam waren, op de roeibaan plaats.
De huidige evenementen in het Rottemerengebied vinden – naast de Willem-Alexander Roeibaan – op verschillende locaties in het gebied plaats. O.a. (oevers van) Zevenhuizerplas, de rivier de Rotte en het terrein Hoge Bergse Bos aan de Honingzwamdreef. Een aantal fietsevenementen, trim- en hindernislopen vinden door een (groot) deel van het hele gebied plaats. Resumerend kan worden gesteld dat er nog weinig lijn zit in de evenementen in het Rottemerengebied. Financieel en imagotechnisch leveren de huidige evenementen nauwelijks een bijdrage aan de doelstellingen en ambities van het Recreatieschap. Een aantal organisatoren van huidige evenementen in het gebied hebben laten weten ambities te hebben voor nieuwe en/of grotere evenementen. Het Recreatieschap wil graag het gesprek aangaan met deze partijen, ondere andere om te kijken op welke wijze deze partijen kunnen worden gefaciliteerd. Het is mede ook om die reden dat het Recreatieschap inzicht wil krijgen in de mogelijkheden, kansen en (eventuele) beperkingen van twee huidige terreinen in het Recreatiegebied: 1. Terrein Hoge Bergse Bos (HBB) aan de Rottebanddreef/Honingzwamdreef (evt. uit te breiden met het terrein aan de Ivoorzwamdreef) – totaal ca 5 ha (zie op kaart, nummer 1) 2. Terrein Eendragtspolder (EP): drie naast elkaar gelegen commerciele ‘eilanden’ in de Eendragtspolder – totaal ca 22 ha (nummer 2 op de kaart)
17
Ten aanzien van de (door)ontwikkeling van beide terreinen, heeft het Recreatieschap een aantal algemene vragen geformuleerd die voor beide terreinen gelden. -
Welke evenementen versterken de doelstelling/ambitie van het recreatieschap Rottemeren?
-
Wat is de onderlinge invloed van de beide terreinen van het recreatieschap en die van het terrein bij Nesselande?
-
Welke mogelijke negatieve invloed heeft Rotterdam-The Hague Airport voor (bepaalde) evenementen op beide terreinen.
-
Welke randvoorwaarden vloeien voort uit de wet milieubeheer en lokale APV’s en verhouding hiervan tot de schapsverordening
-
Wat betekent het vereiste van de integrale kostentoerekening op grond van wet markt en overheid
-
Hoe gaan we het juridisch kader vastleggen? Beleidsregels, verordeningen en/of nota evenementenbeleid?
Doelstelling/ambitie Recreatieschap Het recreatieschap Rottemeren heeft de ambitie om het gebied verder te ontwikkelingen o.a. via evenementen. Het gebied is daar ook geschikt voor, er vinden jaarlijks al enkele tientallen evenementen plaats. Sport en sportieve evenementen dragen bij aan de uitstraling van het gebied, dat gezondheid als hoofdthema heeft gekozen, met revalidatie, zorg, sport en voedsel als subthema’s. De festivals, met name electronische muziekfestivals gericht op de leeftijdsgroep 18 – 34 jaar, zijn met name interessant voor de financiele ambities van het Recreatieschap. Met het oog op de trend naar festivals met een gevarieerd randprogramma, kunnen de thema’s van het Recreatieschap via die weg tot uiting komen. In de te ontwikkelen brochure voor organisatoren kan aandacht worden geschonken aan deze thema’s.
18
Nesselande In het Oeverpark in de wijk Nesselande wordt momenteel een nieuw evenemententerrein gerealiseerd. Het evenemententerrein – dat wordt gesitueerd aan de Kosboulevard aan de zuidoevers van de Zevenhuizerplas – gaat onderdeel uitmaken van een groter plan. In dat plan staan diverse faciliteiten ingetekend, zoals een hotellocatie, veel gras voor kleine en middelgrote evenementen, maar ook een bestemming van circa 10.000 m2 voor indoorsport. Het evenemententerrein, dat een omvang heeft van ca 2 hectare, is straks geschikt voor evenementen tot maximaal 15.000 bezoekers. Het terrein kan vanaf het voorjaar van 2015 worden gebruikt voor evenementen. In de herziening van het bestemmingsplan is aangegeven dat er maximaal 6 grootschalige evenementen op het bedoelde terrein mogen plaatsvinden. Het evenemententerrein Nesselande kan als een concurrent worden beschouwd voor de ontwikkelingen van het Recreatieschap Rottemeren. Qua aard en uitstraling verschilt het Nesselande-terrein in het Oeverpark, van de terreinen in het Hoge Bergse Bos en Eendragtspolder. Qua omvang concureert Nesselande met het terrein Hoge Bergse Bos op de markt voor middelgrote evenementen en festivals.
Rotterdam-The Hague Airport Vanwege de nabijheid van Rotterdam-The Hague Airport gelden er beperkingen voor evenementen. Zo is het oplaten van ballonnen niet toegestaan en mag er in het gebied alleen met toestemming van Rotterdam Airport geland worden met een luchtballon. Toestemming is ook nodig voor evenementen op het gebied van vliegen, o.a. helikopterdemonstraties. Evenementen die gebruik maken van lasershows worden eerst voorgelegd aan de Inspectie Verkeer en Waterstaat, divisie Luchtvaart, alvorens vergunning kan worden verleend.
Wet Milieubeheer/lokale APV’s Een evenemententerrein is geen inrichting en er zijn dan ook geen rechtstreeks werkende milieuregels van toepassing. Evenmin is er dan sprake van een milieuvergunningplicht. Voor evenementen moet dan worden teruggevallen op de evenementenvergunningplicht in de APV.
Integrale kostenberekening Overheden moeten in ieder geval alle integrale kosten van een economische activiteit doorberekenen in de verkoopprijs. In het geval van G.Z-H/Recreatieschap dienen ook de onderhoudskosten en kapitaallasten doorberekend te worden in de huurtarieven.
19
Juridisch kader De evenemententerreinen Hoge Bergse Bos en Eendragtspolder liggen weliswaar in verschillende gemeenten, maar uniform (evenementen)beleid is echter wel gewenst. Zeker met het oog op de vereiste verdiencapaciteit van de terreinen. Bovendien is gezamenlijke inzet van beide terreinen voor een evenement niet op voorhand uit te sluiten en willen we tot afspraken komen (o.a. ten aanzien van vergunningsaanvragen) die voor beide terreinen hetzelfde zijn. Het is daarom aan te raden om een algemene beleidslijn voor evenementen bestuurlijk te laten vaststellen. De notitie dient in ieder geval te bevatten: -
De procedure bij een evenement verspreid over het HBB en Eendragtspolder (met mogelijk één coördinerende gemeente).
-
De werkwijze om verkeersdruk (eventueel in combinatie met Nesselande) in de hand te houden.
-
De uitgangspunten voor het parkeerbeleid tijdens evenementen.
-
De uitgangspunten voor het beleid omtrent festivalcampings tijdens evenementen
De notitie wordt in ieder geval besproken met alle betrokkenen (onder andere de exploitant, politie, brandweer, recreatieschap). De notitie wordt afgestemd met de gemeente Rotterdam, met name in verband met de positie/ligging van Nesselande en Hilligersberg. Uitvoering van het evenementenbeleid van het Recreatiegebied Rottemeren wordt belegd bij G.Z-H. Naast bovenstaande algemene aspecten die voor beide terreinen gelden, dient deze rapportage ook antwoord te geven op de volgende meer specifieke vragen ten aanzien van de evenemententerreinen afzonderlijk: -
Voor welk type evenementen zijn de beide terreinen (het meest) geschikt (te maken).
-
Wat is nodig om Hoge Bergse Bos & Eendragtspolder geschikt te maken als evenemententerrein a. Ontsluiting, nutsvoorzieningen, parkeren, verharding, bewegwijzering, aankleding b. Veiligheid, toezicht en handhaving
-
Wat zijn hiervan de eventuele kosten (investeringen, kapitaallasten, exploitatie)
Bovenstaande vragen worden voor de evenemententerreinen afzonderlijk beantwoord. Een overzicht van de te verwachten kosten en baten staan opgenomen in de paragraaf financiën (Marktgevoelig informatie, ter inzage bij Accountmanager)
20
Evenemententerrein Hoge Bergse Bos (HBB) Het evenemententerrein Hoge Bergse Bos (2) (gemeente Lansingerland) ligt aan het Honingzwampad en is circa 2,7 hectare groot. Het terrein was in 2014 en 2013 de locatie van het Expedition Festival (ca 5.000 bezoekers) van evenementenorganisatie Revolt. Het terrein is gedraineerd en goed toegankelijk, maar niet makkelijk via het provinciaal of rijkswegennet ontsloten. Het terrein is niet voorzien van nutsvoorzieningen (er is geen stroom, water of riool), en parkeerfaciliteiten zijn beperkt. De toegang tot het evenemententerrein vanaf het parkeerterrein aan het Honingzwampad is ook niet zo eenvoudig, zeker niet voor zwaarder vervoer.
Met z’n 2,7 hectare is het evenemententerrein HBB (1) geschikt voor evenementen tot circa 15.000 bezoekers, afhankelijk van het gebruik van het terrein. Voor een groter festival zou eventueel de ‘tussenbult’ (2) aan het Ivoorzwampad (6,6 hectare) erbij worden betrokken. Beide terreinen zijn via een pad en een smalle brug met elkaar verbonden. Ook op de tussenbult zijn geen nutsvoorzieningen aanwezig. Het HBB-terrein is een kwalitatief goed en mooi evenementenveld met veel groen langs de rand en een mooi uitzicht. De afdeklaag op dit voormalige puinstortveld bestaat uit een mengsel van klei en zand, speciaal voor evenementen aangebracht. De doorlatendheid is zodanig, dat ook bij hevige regenval het terrein binnen een uur weer droog is. Normale auto’s kunnen er zonder problemen op rijden evenals licht vrachtverkeer. Voor hele zware wagens worden rijplaten voorgeschreven. Het terrein ontbeert nutsvoorzieningen, er is geen stroom en water en er is geen aansluiting op het riool. Het metrostation Hesseplaats ligt op ruim een half uur lopen. Evenementen/festivals die – rekening houdend met de omvang van het terrein en de uitstraling ervan - goed passen op het evenemententerrein Hoge Bergse Bos zijn: 21
-
kleine en middelgrote muziekfestivals (o.a. pop- en dance) tot ca 15.000 bezoekers
-
Culinaire festivals/culinairtheaterfestivals (cross-over festivals)
-
Locatietheater (‘Theaterfestival De Parade’-achtige festivals)
-
Circus/cirque
-
Openlucht filmfestival
-
Markt: oa. kofferbakmarkt, antiek/ curiosa, boeken, ambachten
-
Fairs: o.a. home & garden fair, christmas fair
-
Carfest (auto-festival)
-
Erfgoed-/historisch festival (o.a. Ridderfestival, etc)
Aanpassingen/verbeteringen Het evenemententerrein HBB is reeds goed uitgerust voor kleine en middelgrote festivals. Door een verbinding te maken met de ‘tussenbult’ kan een groter festivalterrein worden gecreëerd. De tussenbult zelf is als (main) evenemententerrein minder geschikt. De afdeklaag van deze voormalige (puin)stortplaats is volgens de gegevens stevig genoeg, maar er ligt geen egale grasvlakte. Bovendien loopt het terrein vrij sterk af en is de middenstrook tamelijk smal. De tussenbult is wel geschikt voor (backstage-)faciliteiten voor crew, artiesten en (vip)gasten. Een festivalmarkt behoort ook tot de mogelijkheden. Om de geschiktheid van het evenemententerrein HBB voor organisatoren te verbeteren zouden de volgende aanpassingen moeten worden gedaan: -
aanleggen van een hoofdvoorziening voor water
-
aanleggen van een of meer rioolputten en aansluiting op het (pers)riool
-
aanleggen van een hoofdvoorziening voor stroom
-
aanleggen van een verharde (geasfalteerde) halfrond (ca 30x30 meter) aan het begin van het evenemententerrein vanaf het Honingzwampad. Deze halfrond biedt (zwaarder) vrachtverkeer de mogelijkheid om te laden/lossen en weer te keren.
-
Aanleggen van een ca 5 meter brede verharde ringweg met passeervakken (asfalt of grasbetonstenen) om het evenemententerrein. De ringweg zal bestaan uit een eenrichtingsweg, ingericht met passeerplaatsen en laaden losplekken. Op deze manier hoeft het verkeer niet te keren en wordt ook schade aan de grasterreinen voorkomen.
Het aanleggen van de ringweg om het evenemententerrein is belangrijk voor de bevoorrading van het terrein. Gezien de groene uitstraling van het HBB-terrein is een verharde ringweg echter niet erg fraai, derhalve kan worden volstaan met rijplaten. Het huren van rijplaten is echter vrij duur, daar moet dus bij de tariefstelling van het terrein rekening mee worden gehouden. Als de rijplaten door G.Z-H/Recreatieschap worden aangeschaft, dan kan dat doorberekend worden in de prijs. Indien de rijplaten voor rekening komen van de evenementenorganisator, dan dient dat te reflecteren in het standard huurtarief voor HBB.
22
Evenemententerrein Eendragtspolder (EP) De Eendragtspolder (gemeente Zuidplas) is een zeer recent gerealiseerd recreatiegebied met meerdere functies. Het gebied is ook bestemd voor waterberging en herbergt de internationale Willem Alexander Roeibaan die geschikt is voor wereldkampioenschappen en Olympische Spelen. In de Eendragtspolder liggen drie (zogenoemde) commerciele eilanden die mogelijkerwijs als locatie kunnen dienen voor middelgrote en grote evenementen, maar ze zijn daarvoor nog niet eerder gebruikt. De 3 terreinen hebben bij elkaar een oppervlakte van ca 22 ha en zijn – na realisatie van een in voorbereiding zijnde brug in juli 2016 – voor autoverkeer goed ontsloten op de N219 en daarmee op de zowel de A12 als de A20. Het metrostation Nesselande/Rotterdam Alexander ligt op ongeveer een half uur lopen. Het gebied ligt op ca 1 kilometer van het intensief bebouwde deel van Nesselande en op dezelfde afstand als de kern van Zevenhuizen. Het gebied is (nog) niet voorzien van nutsvoorzieningen, er zijn wel voldoende parkeerfaciliteiten. Het terrein biedt mogelijkheden voor parkeren en een festivalcamping, maar binnen een straal van 5 kilometer van het terrein liggen andere eigendommen van het Recreatieschap die zich lenen voor tijdelijke (festival)campings.
De terreinen Eendragtspolder (EP-1, EP-2 en EP-3) zijn geschikt voor grootschalige evenementen tot ca 50.000 à 60.000 bezoekers. De terreinen zijn voormalige akkerlanden, waardoor het klei-achtige terrein wat drassig aanvoelt. De draagkracht is daardoor momenteel lager dan bijvoorbeeld het evenemententerrein HBB. De terreinen zijn derhalve nu nog niet geschikt voor middelgrote en grote evenementen. Feitelijk kunnen alle 3 de terreinen als evenemententerrein worden ingericht, bij de inrichting moet daar ook rekening mee woren gehouden zodat de terreinen onderling kunnen worden uitgewisseld. Met het oog op de aard (3 aparte stukken, die door water van elkaar zijn gescheiden) en ligging van het terrein, is het aan te raden om in eerste instantie één van de terreinen als evenemententerrein te benoemen, en de andere twee terreinen als ondersteuning te gebruiken. Het middelste terrein (EP-2) komt het meest in aanmerking als evenemententerrein omdat het met bijna 6 hectare groot genoeg is, een handige vierkante vorm heeft met een mooi breed veld en het een natuurlijke afscheiding heeft doordat het door water omringd is. EP-2 – dat een capaciteit heeft voor festivals tot ca 30.000 bezoekers – is een voormalig akkerland. De graszode is vrij open, waardoor de draagkracht wat lager is dan bijvoorbeeld het evenemententerrein HBB. De EP-terreinen zijn niet 23
gedraineerd en zijn vooralsnog ‘leeg’, er is nog geen bebouwing of beplanting. De- terreinen EP-1 en EP-3 kunnen gebruikt worden voor ondersteuning, zoals o.a. bevoorrading, op- en afbouw, faciliteiten voor backstage (crew en artiesten), VIP-dorp, parkeren, festivalcamping en festivalmarkt. De openheid en ligging van het terrein maakt het bij uitstek geschikt voor grootschalige (muziek)festivals met festivalcamping. Daarnaast kan ook aan de volgende evenemententypen worden gedacht: Evenementen/festivals die goedpassen op de evenemententerreinen Eendragtspolder zijn: -
Kermis
-
Fairs: o.a. home & garden fair, christmas fair
-
Carfest (auto-festival)
-
Autocross-/motorcross-evenementen
-
Locatietheater
-
Circus/cirque
-
Concours Hippique
Wat vinden huidige gebruikers van het gebied Eendragtspolder? Het evenemententerrein is nog niet gerealiseerd, dus daar kan men nu nog niets van vinden, maar van de gebruikers van de Willem-Alexander Roeibaan kregen we de volgende reacties: -
de Eendragtspolder is moeilijk met openbaar vervoer te bereiken. De dichtstbijzijnde openbaar vervoer stations (trein/metro) liggen te ver weg. Voor evenementen moet dus altijd (net als op de W-A Baan) ondersteunend vervoer worden geregeld. Daarvoor is extra logistieke inzet en moeten additionele kosten worden gemaakt.
-
De 3 terreinen liggen vrij ver weg van het finisheiland en het roeipaviljoen; dus ook daarvoor moeten extra kosten m.b.t. inzet shuttle vervoer worden gemaakt.
-
De 3 terreinen zijn momenteel nog vrij open, dus evenementen moeten veel doen aan de aankleding en inrichting van het terrein.
Aanpassingen/verbeteringen Om Evenemententerrein EP geschikt te maken voor publieksevenementen, moeten de volgende zaken worden gerealiseerd: -
aanleggen van een hoofdvoorzienig voor water
-
aanleggen van een of meer rioolputten en aansluiting op het (pers)riool
-
aanleggen van een hoofdvoorziening voor stroom
Voor de drie terreinen kunnen we volstaan met één hoofdaansluiting voor riool, water en stroom. Vanuit de hoofdvoorziening kunnen er vertakking worden gelegd naar de verschillende punten op de 3 terreinen. 24
-
EP-2 en EP-3 moeten worden voorzien van een verharde (geasfalteerde) ringweg van ca tien meter breed rond het terrein. De ringweg moet zeker 20 meter van de zijkanten af liggen waardoor de weg efficiënter ingezet kan worden.
-
Op EP-1 ligt al vrij veel asfalt, eventueel kunnen daar nog bepaalde stukken bij worden gelegd. In de investeringsbegroting is alleen de ringweg voor EP-1 en EP-2 opgenomen
-
aanleggen van een verbindingsbrug tussen EP 1 en EP 2. De verbindingsbrug moet in de hoek komen van EP 2 en– indien mogelijk – in een rechte lijn aansluiten op de huidige asfaltweg die naar de ingang van EP-1 aan de Van Oudheusdenweg. De toegangsweg naar EP-1 vanaf de Van Oudheusdenweg naar de verbindingsbrug moet tenminste 2 baans breed (10 meter) zijn. Indien noodzakelijk kan er nog een 3e baan met grasbetontegels naast worden gelegd. Deze derde rijstrook zal een ‘groene’ uitstraling krijgen zodat deze opgaat in het ontwerp van het deelgebied. Deze rijstrook zal alleen in gebruik worden genomen ten tijde van een grootschalig evenement.
-
De huidige bruggetjes tussen EP 1 en EP 2 zijn te smal voor publieksstromen en moeten worden verbreed naar bruggen van 2 * 10 meter breed.
-
Percelen egaliseren met gesloten grondbalans en realisatie van een lichte ‘bolling’ om water van (hoos)buien zo snel mogelijk af te voeren
-
De drie terreinen moeten in beperkte mate worden voorzien van beplanting.
Meerdaagse muziekfestivals met festivalcamping doen het de laatste jaren goed in de evenementenmarkt. En aan deze ontwikkeling lijkt voorlopig ook nog geen einde te komen. Ook in 2014 werden er een aantal nieuwe campingfestivals met succes in de markt gezet, o.a. Down the Rabbit Hole in Beuningen bij Nijmegen en Promised Land Festival in Recreatiegebied De Groene Ster vlakbij Leeuwarden. In 2014 vonden er 25 festivals met een (eigen) festivalcamping plaats, twee keer zo veel als in 2011. De terreinen in de Eendragtspolder zijn zeer geschikt voor een festival met camping. De opzet is enigszins te vergelijken met Lowlands, waar het campingterrein ook naast het festivalterrein ligt. Het evenemententerrein Eendragtspolder zou er met een festivalcamping als volgt uit kunnen zien:
25
EP-2 is het festivalterrein, EP-3 doet dienst als festivalcamping. Toegang vanaf de camping naar het festivalterrein verloopt via de 2 verbrede publieksbruggen. Bezoekers die niet kamperen komen via de ingang aan de Van Oudheusdenweg. Met de flexibele inrichting van de 3 terreinen, kunnen er ook combinaties worden gemaakt voor grotere evenementen. Zo hebben EP-2 en EP-3 – met o.a. podia op beide terreinen – een capaciteit van ca 50.000 tot 60.000 bezoekers. Voor parkeren en de festivalcamping kan dan gebruik gemaakt worden van een terrein (9 hectare) bij de entree van de Willem Alexander Roeibaan dat het Recreatieschap aan het verwerven is. Ook een aanpalend glastuinbouwareaal dat het Recreatieschap wellicht ook verwerft kan voor parkeer- en campingdoeleinden worden gebruikt. Aan de andere kant van het spectrum kan een deel van het terrein worden gebruikt voor kleinere (sport)evenementen of festivals in de range 5.000 tot 10.000 bezoekers.
26
7. Investering en rendementsprognose HBB & EP Investeringen De aanpassingen en uitbreidingen zoals die zijn beschreven in hoofdstuk Evenementen en terreinen Recreatiegebied Rottemeren zijn verwerkt in onderstaande investeringsbegroting. De bedragen zijn ramingen die tot stand zijn gekomen na consultaties met vertegenwoordigers van bedrijven die actief zijn op de betreffende gebieden, o.a. grondbewerking, evenementenstroom en watervoorzieningen. Tevens zijn investeringbegrotingen van andere evenemententerreinen bestudeerd. Inrichting
Hoge Bergse Bos (HBB)
Eendragtspolder (EP-1/2/3)
Totalen
Ringweg (asfalt)
€
66.000
€
Draaicirkel (asfalt) 30*30
€
36.000
€
326.400
Aanleg hoofdvoorziening stroom
€
75.000
€
Aanleg hoofdvoorziening water
€
50.000
Aanleg glasvezel-netwerk
pm
aanleg hoofdaanlsuiting op het riool Grondwerk/watermanagement
€ €
Beplanting Bruggen Bewegwijzering
pm
pm
pm
Fietsenrekken
pm
pm
pm
Totaal
€
100.000
€
392.400
€
36.000
€
175.000 100.000
pm
50.000 € pm
€
75.000
€
150.000
-
€
90.000
€
90.000
€
-
€
30.000
€
30.000
€
-
€
210.000
€
210.000
75.000
302.000
€
€
881.400
€
1.183.400
Rendementsprognose 2015 – 2018 Marktgevoelige informatie, ter inzage bij accountmanager.
Hoge Bergse Bos Op het terrein aan het Hoge Bergse Bos vindt sinds 2013 het Expedition Festival plaats. Het evenement trok in 2014 meer bezoekers (5.000) dan in 2013 (3.000) en de organisator heeft aangegeven de ambitie te hebben om het festival verder door te laten groeien tot een middelgroot festival met ca 10.000 bezoekers. We gaan er in de prognose van uit dat er in 2015 een ander kleiner evenement plaats gaat vinden op het HBB-terrein, ongeacht of de in dit rapport noodzakelijke geachte aanpassingen worden doorgevoerd. In de prognose tot en met 2018 gaan we er vanuit dat er jaarlijks 6 evenementen op het HBB-terrein plaatsvinden, 3 kleinere evenementen tot 5000 bezoekers en 3 middelgrote evenementen tot maximaal 15.000 bezoekers. Voor grotere evenementen is het terrein niet geschikt. In de prognose nemen we het gebruik van de zogenaamde ‘tussenbult’ aan het Ivoorzwampad niet op.
27
Eendragtspolder De terreinen aan de Eendragtspolder moeten in 2015 worden ingericht als evenemententerrein. Het zou mooi zijn als de evenemententerreinen vanaf het najaar van 2015 gereed kunnen zijn, zodat er eventueel al een (middelgroot) evenement kan plaatsvinden. In de prognose wordt uitgegaan van een eerste middelgroot evenement in 2016. In 2015 kan al wel een kleiner evenement plaatsvinden (tot 5.000 bezoekers). Daarvoor zou bijvoorbeeld EP-1 gebruikt kunnen worden. Gezien de toegankelijkheid van EP-1 (nu al goed bereikbaar vanaf de Van Oudheusdenweg) en het feit dat het terrein grotendeels al voorzien is van asfalt kunnen kleinere evenementen, o.a. buitenmarkt/-fair of festival daar nu al plaatsvinden. In de prognose houden we voor 2015 rekening met één klein evenement op EP-1. Uiteindelijk moeten in 2018 jaarlijks zo’n zes evenementen plaatsvinden, waaronder één groot evenement dat circa 50.000 tot 60.000 bezoekers trekt.
Huurtarieven Veel locatieverschaffers werken met gedifferentieerde tarieven voor kleine en grote evenementen. Ook een gereduceerd starthuurbedrag wordt vaak toegepast. Meestal werkt het dan zo: het eerste jaar betaalt men een lagere ‘instap’ huur, die vanaf het 2e jaar oploopt en in het 3e of 4e jaar een vast hoger prijsniveau bereikt. Daarnaast worden bepaalde investeringen in het terrein, die door beheerder en organisator samen worden gedaan, meestal verdisconteerd in de huurprijs. Afwijken van de huurtarieven kan natuurlijk altijd, zo is gebruikelijk om voor – vaak vrij toegankelijke evenementen met maatschappelijk doel geen of een lagere huur te berekenen. Voor de prognose is gerekend met de volgende tarieven: Marktgevoelige informatie, ter inzage bij accountmanager
Klein
Middelgroot
Groot (>15.000 bez)
(tot 5.000 bez)
(5000 – 15.000 bez)
Hoge Bergse Bos
€ XX
€ XX
nvt
Eendragtspolder
€ XX
€ XX
€ XX
Rendementsberekening is marktgevoelig informatie, ter inzage bij accountmanager. Rendementsverwachting is uiteindelijk > € 200.000,-- per jaar netto (na aftrek van kosten) Aan de kostenkant is rekening gehouden met een evenementenmanager (0,5 fte) die vanaf 2015 verantwoordelijk wordt voor de beide evenemententerreinen. De evenementenmanager wordt het aanspreekpunt voor organisatoren (o.a. aanvragen, bezichtigingen, presentaties), maar ook voor de interne organisatie, o.a. onderhoud en richting de betrokken overheden (onder andere voor vergunningstrajecten). Daarnaast gaat deze persoon zich bezig houden met acquisitie. De evenementenmanager groeit in de periode 2015 – 2018 naar een fulltime functie. 28
Aan de kostenkant is verder rekening gehouden met oa. onderhoud van de terreinen (o.a. grasmaaien), marketing & acuiqisitie (o.a. website bouwen + hosting, brochure maken en beursdeelname), overige kosten (o.a. kantoorkosten, auto van de zaak) en kapitaallasten op de investering.
29
8. Marketing & acquisitie Wat is de huidige en toekomstige marktvraag (korte en middellange termijn) van evenementenorganisatoren in de regio? Een aantal evenementenorganisatoren die momenteel al actief zijn in het Rottemeren-gebied hebben te kennen geven plannen te hebben voor nieuwe festivals of hun huidige evenement(en) te willen uitbouwen. Gesprekken met deze partijen – waarbij ze de ideeen/plannen van het Recreatieschap krijgen toegelicht – moeten binnen afzienbare termijn worden ingepland. Voor meer inzicht in de lange termijnplannen van evenementenorganisatoren uit de regio die nog niet in het Rottemeren-gebied actief zijn, is nader research nodig. Met de in dit rapport geschetste ontwikkeling met de evenemententerreinen Hoge Bergse Bos (HBB) en Eendragtspolder (EP), speelt het Recreatieschap in op de behoefte onder evenementenorganisatoren naar onderscheidende en beheersbare festivallocaties. Met name met het EP-terrein heeft het Recreatieschap een troef in handen, o.a. met het oog op de groeiende vraag naar camping-festivals.
Is een gedifferentieerd tarief tussen commerciële en maatschappelijke evenementen gewenst/noodzakelijk/gebruikelijk? Het is in de evenementensector gebruikelijk dat niet-commerciele of maatschappelijke evenementen, niet de hoofdprijs betalen voor een evenementenlocatie. Een en ander is wel enigszins afhankelijk van de financieringswijze of begroting van deze evenementen. Ter illustratie: een evenement dat een goed doel nastreeft, maar daarbij ondersteund wordt door externe partijen (o.a. Nationale Postcode Loterij) is heel goed in staat om de reguliere huurprijs van een evenemententerrein te betalen.
Welke marketing en promotie efforts zijn nodig om beide evenemententerreinen in de markt te zetten (o.a. brochure, website, beursdeelname, adverenties/advertorials, mailing/acquisitie, etc. Belangrijkste eerste stap is het beschikbaar maken van de beide evenemententerreinen, zodat ze ook geboekt kunnen worden door evenementenorganisatoren. Een brochure met daarin de ins en outs van de terreinen, tezamen met een plattegrond en foto’s moet als hardcopy en online beschikbaar komen. Daarnaast moet er een aparte website komen, of een speciale pagina (http://www.heerlijkbuiten.nl/evenementen) waarop de informatie en de gegevens van de contactpersoon/accountmanager te vinden zijn. Voorbeelden van webpagina’s van andere gebieden zijn o.a. http://www.eventcenterbeeksebergen.nl/ en http://www.megaland-landgraaf.nl/. Het aantal organisatoren van grootschalige (muziek)festivals – daar zit op dit moment de meeste marktpotentie – is tamelijk overzichtelijk. In overleg met o.a. Respons, kan een shortlist worden opgesteld van de organisatoren waar gesprekken mee kunnen worden gevoerd en/of presentaties kunnen worden gegeven. Ook kunnen vertegenwoordigers van deze organisatoren op de evenemententerreinen (o.a. tijdens Expedition Festival 2015) worden uitgenodigd. 30
Beurs- en congresdeelname kan worden overwogen. Zo vindt in Nederland onder andere. Festivak plaats, de tweejaarlijkse vakbeurs voor publieksevenementen. De eerstvolgende Nederlandse editie is in november 2015. Dit jaar is de beurs in Belgie. In november van dit jaar vindt de eerste editie plaats van het Nationaal Congres Evenementen, gericht op beleidsmedewerkers en evenementenmanagers bij gemeenten en op evenementenorganisatoren. Lidmaatschap van de Vereniging van EvenementenMakers (VVEM) is ook een mogelijkheid. De VVEM organiseert o.a. jaarlijks in november een symposium dat gaat over veiligheid (o.a. crowdcontrol) bij publieksevenementen.
31
9. Impact op de organisatie & next steps Hoe moet de eigen organisatie er uit zien voor een succesvolle implementatie Het is belangrijk dat er een centraal aanspreekpunt (persoon) komt voor de evenemententerreinen. Geinteresseerden en andere organisaties, moeten te allen tijde bij iemand van de organisatie terecht kunnen met vragen, ideeën en suggesties over de terreinen. Het is aan te raden om een evenementenmanager te benoemen die belast wordt met beide terreinen. Deze persoon krijgt een coördinerende rol (o.a. richting afd. marketing/communicatie, contracten/juridische) en een uitvoerende rol (o.a. schouwen, behandelen en begeleiden van evenementenaanvragen, acquisitie).
Stappenplan Het stappenplan heeft met name betrekking op het evenemententerrein Eendragtspolder. Het evenemententerrein Hoge Bergse Bos is feitelijk al ‘in operatie’, acquisitie voor nieuwe evenementen/festivals hoeft in principe nergens op te wachten. Als het Recreatieschap Rottemeren/G.Z-H besluit om de evenemententerreinen Eendragtspolder te realiseren, dan zien de stappen er als volgt uit:
1
Activiteit
Tijdsschema 2014/2015
Voorbereidingen (o.a. bestek maken, aanpassingen
Dec/jan – april/mei 2015
bestemmingsplan, offertes opvragen)
2
Evenementenmanager /kwartiermaker eigen organisatie
Vanaf dec/jan 2014/2015
3
Start gesprekken/acquisitie
Vanaf januari 2015
4
Brochuremateriaal/website maken
feb/mrt –apr/mei 2015
5
Start realisatie Evenemententerrein EP
Mei/juni – aug/sept 2015
32
Bijlage 1 onderzoeksvragen G.Z-H/ Recreatieschap Rottemeren (briefing dd 5-9-2014) A. Algemeen: 1. Welke categorieën evenementen zijn er te onderscheiden (doelgroepen, aantallen)? 2. Wat is het (bewezen, veronderstelde) effect van evenementen op de reguliere bezoekersaantallen(recreanten) en op bedrijvigheid (omzet, aantallen bezoekers, grondwaarde, verkeersstromen)? 3. Welke evenementen versterken de doelstelling/ ambitie van het recreatieschap?
B. Ten aanzien van de ‘vraag': 1. Wat is de (onderbouwde) huidige en toekomstige marktvraag (korte en middellange termijn vanuit de 2. evenementenorganisatoren en de evenementenbezoekers) In deze regio (Interviews, marktonderzoek)? 3. Wat zijn de verwachtingen van evenementenorganisatoren (consultatie)? 4. Welke voorwaarden stelt de markt aan evenemententerreinen (fysiek, faciliteiten)?
C. Ten aanzien van het 'aanbod': 1. Welk aanbod aan evenemententerreinen is in deze regio aanwezig? Onderbouwd met een korte vergelijkende analyse/ benchmark, met sterke en zwakke punten.
D. Ten aanzien van de match 'vraag' en 'aanbod': 2. Wat is de onderlinge Invloed van deze terreinen op elkaar en die van het terrein bij Nesselande? 3. Welk marktpotentieel Is er voor de terreinen Hoge Bergse Bos en Eendragtspolder?
E. Overige vragen: 1. Voor welke type evenementen zijn deze terreinen geschikt of geschikt te maken en vormt de nabij gelegen luchthaven Rotterdam-Den Haag met haar aanvlolegroutes een belemmering voor bepaalde evenementen? 2. Wat is hier nog voor nodig: a. In het gebied (ontsluiting, nutsvoorzieningen, parkeren, verharding) b. Marketing en promotie c. Toezicht en Handhaving 3. Wat zijn hiervan de mogelijke kosten (investering, kapitaallasten, exploitatielasten)? 4. Wat is een redelijke tariefstelling en daarmee de opbrengstpotentie van deze terreinen bij het adequaat in de markt zetten? 5. Op wat voor wijze kunnen deze 2 locaties in de markt worden gezet (denk hierbij ook aan de relatie met de identiteit van het gebied), welke stappen moeten hiervoor worden ondernomen en wat is de mogelijke termijn van implementatie? 33
F. Juridische aspecten: -
Welk spoor dient te worden gevolgd (publiekrecht: leges niet meer dan kostendekkend, privaatrecht: vrije prijsvorming, tweewegenleer)?
-
Welke randvoorwaarden vloeien voort uit de Wet Milieubeheer en lokale APV's en verhouding hiervan tot de schapsverordening)?
-
Wat betekent het vereiste van de integrale kostentoerekening op grond van wet markt en overheid?
-
Onderscheid in commerciële en maatschappelijke evenementen (gedifferentieerde tariefstelling)?
-
Subsidiemogelijkheid?
-
Wijze van vastlegging juridisch kader in nota evenementenbeleid, beleidsregels en/of verordeningen?
34
Bijlage 2 Over Respons Respons is een data- en onderzoeksbureau op het gebied van publieksevenementen, vakbeurzen en vrijetijdslocaties. Het bureau beschikt over de gegevens van evenementen, zoals o.a. beurzen, festivals, markten, en tentoonstellingen. Ook monitort Respons informatie van locaties, zoals musea, attractieparken, dierentuinen, podia en sport- en leisureaccommodaties. Respons verzamelt, onderzoekt, analyseert en publiceert informatie over o.a. bezoekersaantallen, publieksprofielen, organisatoren, sponsors, subsidiënten, mediabereik en bestedingen. De Respons monitoren, zoals de jaarlijkse TOP100 van grootste publieksevenementen in Nederland, Festival Monitor, Sport Monitor, Gemeente Top 50 (G50) en de SponsorMonitor zijn inmiddels gevleugelde begrippen in de markt geworden. Onder de vaste afnemers van Respons bevinden zich o.a. NS, NBTC, ANWB, NOC*NSF, Amsterdam RAI, Jaarbeurs Utrecht, Libéma, CLC-VECTA, Coca-Cola, ABN AMRO, VVEM, VNPF en vele andere adverteerders (sponsors), communicatiebureaus, adviesbureaus, gemeenten, provincies en rijksoverheid.
35
