Marktbewerkingsplan regio Amersfoort (augustus 2014) 1. Inleiding Per 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Er komt één regeling voor mensen die kunnen werken, maar daarbij ondersteuning nodig hebben. Het streven is om zoveel mogelijk mensen te laten participeren op de arbeidsmarkt, bij voorkeur middels regulier werk. De uitvoering van de Participatiewet ligt primair bij de gemeenten, maar ook werkgevers en werknemers hebben zich middels het Sociaal Akkoord verbonden aan de hoofddoelstelling van de Participatiewet: de komende jaren zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk helpen. 1.1. Gezamenlijke verantwoordelijkheid: uitvoering geven aan het Sociaal Akkoord en de totstandkoming van het regionaal Werkbedrijf In het akkoord is onder andere vastgelegd dat werkgevers tot 2026 in totaal 100.000 mensen extra met een arbeidsbeperking aan een baan zullen helpen. Tevens is afgesproken dat de overheid in dezelfde periode 25.000 mensen extra aan het werk helpt. Indien de werkgevers en de overheid de jaarlijkse aantallen niet halen, wordt een quotumregeling van kracht. De hoofddoelstelling van de Participatiewet om te komen tot een ‘inclusieve arbeidsmarkt’ is een gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid van zowel gemeenten, als werkgevers. Om de hierboven genoemde doelstelling te realiseren is in het Sociaal Akkoord tevens afgesproken dat gemeenten samen met sociale partners werkbedrijven gaan vormen. Het regionale Werkbedrijf is een bestuurlijk samenwerkingsverband tussen gemeenten, UWV en werkgevers- en werknemersorganisaties. Gemeenten hebben de lead bij de vorming van deze werkbedrijven. Uitgangspunt hierbij is om zo veel mogelijk voort te bouwen op de bestaande regionale structuren en werkwijzen. 1.2
Een marktbewerkingsplan Regio Amersfoort
In de landelijke Werkkamer (samenwerking VNG/ Stichting v.d. Arbeid) zijn eerder dit jaar uitgangspunten geformuleerd over de samenwerking tussen gemeenten en sociale partners. Er is sprake van een Werkbedrijf als er een regionaal marktbewerkingsplan is, als er samenwerkingsafspraken zijn opgesteld tussen gemeenten, het UWV en de sociale partners en afspraken over de wijze waarop de taken van het Werkbedrijf worden vormgegeven. Het Werkbedrijf maakt afspraken over doelen, onderleggers, taken, etc., geeft vorm aan regionaal en lokaal partnerschap van werkgevers en onderwijs, enz. monitoort de voortgang van de regionale samenwerkingsafspraken, die hun basis vinden in het marktbewerkingsplan. Primair doel daarbij is het matchen van arbeidsgehandicapten op de extra banen waarvoor werkgevers zich garant hebben gesteld. Daarnaast is het wenselijk dat de brede groep van mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt (ook) onder de aandacht worden gebracht van werkgevers. Ook dit aspect krijgt aandacht in dit marktbewerkingsplan.
2. Opgave Sociaal Akkoord voor de regio Amersfoort In het Sociaal Akkoord is landelijk vastgelegd dat werkgevers in de marktsector en overheidssector zich vanaf 2014 garant stellen voor totaal 125.000 extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. In tabel 1 en 2 is te lezen wat dat voor de beide partijen betekent specifiek voor de arbeidsmarktregio 1
Amersfoort. De inschatting is gebaseerd op het aandeel dat de regio heeft in de totale beroepsbevolking van Nederland, namelijk 1,86%. Tabel 1: Overzicht jaarlijks aantal extra plaatsingen van mensen met een arbeidsbeperking door de marktsector Jaar
2014
Landelijk Amersfoort Baarn Bunschoten Leusden Nijkerk Soest Woudenberg Regio Amersf.
5.000 45 6 5 9 12 13 4 93
2015 5.000 45 6 5 9 12 13 4 93
2016
2017
2018
6.000 54 7 6 10 14 16 4 112
7.000 63 8 7 12 16 18 5 130
8.000 73 9 8 14 19 21 6 149
2019 9.000 82 10 9 15 21 23 6 167
2020
2021
2022
2023
2024
10.000 91 11 10 17 23 26 7 186
10.000 91 11 10 17 23 26 7 186
10.000 91 11 10 17 23 26 7 186
10.000 91 11 10 17 23 26 7 186
10.000 91 11 10 17 23 26 7 186
2025
Totaal
10.000 91 11 10 17 23 26 7 186
100.000 907 114 103 171 233 260 71 1.858
Tabel 2: Overzicht jaarlijks aantal extra plaatsingen van mensen met een arbeidsbeperking door de overheid
Jaar
2014
Landelijk Amersfoort Baarn Bunschoten Leusden Nijkerk Soest Woudenberg Regio Amersfoort
2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2015
2016
2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2017 2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2018 2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2019 2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2020 2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2021 2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2022 2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
2023 2.500 23 3 3 4 6 6 2 46
Totaal 25.000 227 29 26 43 58 65 18 465
3. Arbeidsmarktanalyse regio Amersfoort Om bovenstaande opgave te kunnen realiseren, is het van belang inzicht te krijgen in de regionale arbeidsmarktkenmerken en de kanssectoren. Eind 2013 is daarom door het UWV een arbeidsmarktanalyse opgesteld voor de regio Oost-Utrecht (nu de arbeidsmarktregio Amersfoort), specifiek t.b.v. dit plan. Onder de arbeidsmarktregio Amersfoort vallen de volgende gemeenten: Amersfoort, Nijkerk, Soest, Bunschoten, Baarn, Leusden en Woudenberg. Hieronder volgt een korte weergave van de belangrijkste punten uit dit plan.1 Geconstateerd wordt2 dat de economie weer groeit in 2014, maar nog niet krachtig genoeg is om de werkgelegenheid te laten groeien. In Oost-Utrecht is het aantal banen in de eerste helft 2014 nog verder gekrompen. Vacatures die ontstaan, zijn vooral het gevolg van uittreding van personeel en in mindere mate van uitbreiding van het aantal arbeidsplaatsen. De verwachting is echter dat de vraag naar arbeid vanaf volgend jaar weer verder gaat aantrekken, als gevolg van verdere economische groei.
1
Voor meer informatie wordt verwezen naar de bijlage ‘Arbeidsmarktanalyse t.b.v. het Marktbewerkingsplan 2014 Oost-‐ Utrecht’
2
UWV Arbeidsmarktprognose 2014-‐2015, juni 2014
2
3.1. Vraagzijde arbeidsmarkt In onze regio zijn de volgende sectoren zeer belangrijk voor het aanbod van werk: • • • •
Zakelijke diensten (w.o. de creatieve diensten) Zorg en welzijnssector Detailhandel Industrie
De ICT-sector is minder groot, maar relatief sterk aanwezig. De meeste vacatures ontstonden het afgelopen jaar in de detailhandel en zakelijke dienstverlening. Er was vooral vraag naar commerciele employees, verkopers, hulpkrachten horeca & verzorging, verzorgend personeel en schoonmakers.
3.2. Aanbodzijde arbeidsmarkt De beroepsbevolking in de arbeidsmarktregio Amersfoort kenmerkt zich door een relatief groot aantal hoogopgeleiden (40%) . De bevolking zal de komende jaren verder groeien met meer dan 4%, hierdoor zal het arbeidsaanbod verder toenemen. Eind 2013 bedroeg het aantal ingeschreven werkzoekende bij het UWV bijna 11.000 personen. Het afgelopen jaar is dit aantal behoorlijk gegroeid met 48%. Kenmerkend voor deze doelgroep is dat 36% 50 jaar of ouder is, 25% hoogopgeleid is en 61% 6 maanden of langer niet-werkend is. De meest kansrijke sectoren voor WW-ers zijn de uitzendsector, zorg & welzijn en transport. In deze sectoren vinden meer mensen werk dan het aantal mensen dat werkloos wordt. 3.3. Uitdagingen en kansen arbeidsmarkt regio Amersfoort Kijkende naar de kenmerken van de werkzoekenden en de eisen van de werkgevers kan o.b.v. de analyse in het rapport, kan geconcludeerd worden dat er op dit moment een discrepantie aanwezig is m.b.t. de leeftijd, opleidingsniveau, competentie, ervaring en arbeidsgeschiktheid. Het is voor onze arbeidsmarktregio een uitdaging om bij een ruime arbeidsmarkt, zoveel mogelijk moeilijk bemiddelbare werkzoekenden aan het werk te krijgen en zo uitvoering te geven aan de afspraken uit het Sociaal Akkoord. Er wordt geadviseerd zich bij de acquisitie van vacatures, de bemiddeling van werkzoekenden en het initiëren van arrangementen /projecten, vooral te richten op de volgende sectoren: •
Zakelijke diensten: Groot volume aan banen en vacatures, ook/juist voor lager opgeleiden en jongeren. M.n. kansen in de uitzend-, beveiligings,- en schoonmaakbranche.
•
Zorg en welzijnssector: Vanwege volumeomvang. M.n. kansen op het gebied van administratief, sociaal cultureel werk en in de verzorging. Ondanks de verwachte getemperde groei (m.n. als gevolg van huidige overheidsbezuinigingen), wordt er op termijn toch een vervangings- en/of- uitbreidingsvraag verwacht.
•
Detailhandel en groothandel: Kansen voor commerciële medewerkers, chauffeurs en verkopers.
•
Industrie & bouw/techniek: Beperkte omvang werkgelegenheid, maar in de ambachtssector worden tekorten aan vakmensen verwacht. Kansen: bevorderen instroom technische opleidingen en beroepen van werklozen. 3
•
ICT : Op dit moment oververtegenwoordigd, maar op termijn wordt groei verwacht. Kansen voor werkzoekenden in ondersteunende functies.
•
Toerisme en recreatieve branche/ horeca: Veel vacatures in de horeca, verwachting dat toeristische en recreatieve sector gaat toenemen.
•
Overige sectoren: onderwijs/ transport/ overheid: Als gevolg van vergrijzing ontstaat hier op termijn een vervangingsvraag.
4. Eén regionale uitvoeringsorganisatie: het Werkgeversservicepunt regio Amersfoort Regionale arbeidsmarktproblemen vragen om regionale oplossingen. Om te voorkomen dat er vanuit verschillende hoeken, vaak met eenzelfde doel, werkgevers worden benaderd en werkgevers zelf zaken moeten doen met verschillende afzonderlijke gemeenten, hebben we in de regio Amersfoort één aanspreekpunt waar werkgevers terecht kunnen voor informatie, advies en expertise, vacatures en matching. De uitvoering hiervan ligt bij het Werkgeversservicepunt regio Amersfoort (WSP). In dit WSP werken de regiogemeenten, het UWV, VNO/NCW, re-integratiebureaus, scholen in de regio en kenniscentra nauw samen t.b.v. een eenduidige werkgeversdienstverlening en om een zo goed mogelijke match tot stand te brengen tussen werkzoekenden en werkgevers. Samenwerking met RWA/Amfors is in dit kader gewenst, maar nog een punt van uitwerking. 4.1. Doelgroepen Het WSP plaatst werkzoekenden bij werkgevers uit de doelgroepen: 1. Kwetsbare werkzoekenden: WWB, WAJONG en WIA; 2. WW – intensieve dienstverlening, inclusief WW-ers met een WWB-risico en PAWA (Passend werkaanbod); 3. WW – basisdienstverlening > 3 maanden. Ook mensen die zich melden voor een uitkering kunnen worden bemiddeld door het WSP. Jongeren onder 27 jaar komen via het Jongerenloket binnen en krijgen een zoektermijn van 4 weken. Gedurende deze periode en ook daarna worden jongeren voor wie mogelijk vacatures beschikbaar zijn via het WSP gekoppeld. Mensen van 27 jaar en ouder die zich melden worden vaak doorgeleid naar WorkFast (dit geldt voor alle regiogemeenten met uitzondering van Nijkerk). Dit is een instrument waarmee mensen gedurende een periode van maximaal 3 maanden intensief gestimuleerd en ondersteund worden bij het vinden van werk. Ook hierbij wordt gebruik gemaakt van de vacaturemeldingen bij het WSP. Ook mensen met een WSW-indicatie behoren, met name in het kader van de invulling van Social Return, tot de doelgroep van het WSP. De doelgroep van het WSP beperkt zich dus niet tot de mensen die in eerste instantie onder de criteria van het Sociaal Akkoord zullen gaan vallen. Er wordt gewerkt met een divers instrumentarium dat voor verschillende doelgroepen ingezet kan worden. 3
3
Zie voor meer informatie over de doelstellingen 2014 en de organisatiestructuur van het WSP bijlage ‘jaarplan 2014 Werkgeversservicepunt 033’
4
5. Werkgeversbenadering Een goede werkgeversdienstverlening is essentieel om daadwerkelijk mensen met een arbeidsbeperking en/of afstand tot de arbeidsmarkt te kunnen plaatsen op reguliere banen. Er wordt op verschillende manieren gewerkt aan een gerichte en eenduidige regionale werkgeversbenadering. De regie op de uitvoering ligt bij het WSP. Er wordt een werkgeversbenadering gehanteerd waarbij alle werkzoekenden onder de aandacht worden gebracht bij kansrijke werkgevers en/of werkgevers die concreet op zoek zijn naar personeel. De werkgever wordt tevens gewezen op de afspraken die zijn gemaakt in het kader van het Sociaal Akkoord. Het doel is om uiteindelijk alle werkgevers in de regio te benaderen. Het WSP heeft contacten met een groot aantal bedrijven in de regio. Naast de bestaande contacten gaat het WSP de komende 2 jaar bedrijven in de regio met meer dan 25 werknemers benaderen. In totaal gaat het om ruim 500 bedrijven. Vanzelfsprekend hebben bedrijven in sectoren waar de meeste banen te verwachten zijn prioriteit. 5.1. Instrumenten Bij de benadering van de bedrijven zet het WSP verschillende instrumenten in. 4 •
Website WSP
Sinds december 2013 is de nieuwe website van het WSP in de lucht (www.wspregioamersfoort.nl). Met deze website worden werkgevers geïnformeerd over de mogelijkheden die het WSP heeft om werkgevers te ondersteunen bij de werving en selectie van personeel en de manier waarop de werkgever sociaal ondernemen kan vormgeven. Naast een informatieve website biedt de website de mogelijkheid aan werkgevers om zich positief te etaleren. Maandelijks wordt de lijst met referenties bijgewerkt, zodat alle bedrijven die hebben bijgedragen aan plaatsingen van de kwetsbare groep werkzoekenden zichtbaar zijn. • Werkgeversbijeenkomsten In 2014 wordt een aantal werkgeversbijeenkomsten georganiseerd met het thema ‘Sociaal Ondernemen’. Deze bijeenkomsten kunnen gericht zijn op een branche of een regio. In alle gevallen wordt aansluiting gezocht bij de bestaande netwerken. Tijdens deze bijeenkomsten worden werkgevers geïnformeerd over de veranderende arbeidsmarkt en de mogelijkheden om invulling te geven aan het Sociaal Akkoord. Om een realistisch beeld te schetsen kunnen tijdens de bijeenkomsten business cases worden besproken waarbij werkgevers hun ervaringen op het gebied van sociaal ondernemen delen. Het WSP geeft aan wat de mogelijkheden zijn om werkgevers te ondersteunen om mensen uit kwetsbare doelgroepen een dienstverband aan te bieden. Bij de organisatie van de bijeenkomsten worden werkgeversorganisaties betrokken. Na de bijeenkomsten worden alle deelnemende bedrijven actief benaderd door medewerkers van het WSP met de vraag of het WSP iets kan betekenen voor het betreffende bedrijf. •
Social return
Een aantal gemeenten in regio heeft Social Return On Investment opgenomen in hun inkoopvoorwaarden. Als werkgevers na een aanbesteding een opdracht gegund wordt, zijn zij in veel gevallen verplicht een opdracht in het kader van Social Return On Investment in te vullen. Voor Amersfoort vormt het Bureau Social Return(BSR) een onderdeel van het WSP. Een medewerker van 4
Zie voor meer informatie bijlage ‘jaarplan 2014 Werkgeversservicepunt 033’
5
het BSR neemt contact op met de betreffende werkgever om afspraken te maken over de wijze waarop aan de verplichting kan worden voldaan. Daarbij wordt een keuzemodel gehanteerd, dat de werkgever mogelijkheden biedt om maatwerk in zijn eigen bedrijf toe te passen. De regionale portefeuillehouders hebben begin 2014 de wens uitgesproken om regionaal eenzelfde aanpak te willen hanteren. Social Return is een goede ingang om het gesprek met werkgevers aan te gaan. •
Terugkerende activiteiten van het UWV in de werkgeversbenadering
Het UWV organiseert een aantal terugkerende activiteiten waarbij werkgevers worden uitgenodigd om direct kennis te maken met werkzoekenden, zoals de maandelijkse speedmeets en de Werk3daagse. 5.2. Methodiek: Individuele benadering Medewerkers van het WSP benaderen systematisch alle werkgevers met meer dan 25 werknemers, met wie nog geen contact is gelegd, telefonisch. Afhankelijk van de reactie wordt besloten of er al dan niet een gesprek op de werkvloer zal plaatsvinden. In alle gevallen ontvangen de bedrijven na het eerste contact een e-mail waarin relevante informatie over het WSP kort is weergegeven. Tijdens het gesprek hanteert de medewerker van het WSP een ‘menukaart’ waarin alle doelgroepen en mogelijke tegemoetkomingen en ondersteuningsfaciliteiten zijn opgenomen. Bedrijven die al bekend zijn bij het WSP en met wie al de nodige contacten zijn, worden in sommige gevallen opnieuw benaderd. Dit gebeurt met name als de bedrijven vermoedelijk onvoldoende op de hoogte zijn van bestaande regelingen. Het contact wordt in dergelijke gevallen gelegd door de accountmanager van het bedrijf. Om te voorkomen dat bedrijven niet of dubbel worden benaderd, is het van belang om een goede registratie bij te houden. Daarvoor is het van belang om de lijst met bestaande contacten op te schonen en goede afspraken te maken over wat er door wie wordt geregistreerd, zodat voor alle accountmanagers inzichtelijk is wat er met wie is besproken. Uit praktische overwegingen worden werkgevers die gesproken worden met betrekking tot hun opdracht in het kader van Social Return, ook op de hoogte gebracht van de mogelijkheden die het WSP te bieden heeft. Dit kunnen commerciële bedrijven van binnen of buiten de regio zijn, maar ook organisaties die door de gemeenten worden gesubsidieerd. In het tweede kwartaal van 2014 is een start gemaakt met deze gerichte individuele werkgeversbenadering in de regio. Vanuit het WSP worden ook potentiële leerwerkbedrijven benaderd. De adviseur leerwerkbedrijven benadert bedrijven in samenwerking met adviseurs voor de andere doelgroepen of neemt de mogelijkheden die het WSP te bieden heeft mee in de gesprekken. 5.3. Lokale werkgeversbenadering en samenwerking WSP Gemeenten zijn op verschillende manieren bezig met het benaderen van werkgevers, regionaal vanuit het WSP, maar ook veelal lokaal bijvoorbeeld vanuit de eigen portefeuille / afdeling Economische Zaken. Elke gemeente heeft een eigen werkgeversnetwerk, werkgeversbenadering en eigen belangen om hier in te (blijven) investeren. Er zijn op meerdere niveaus contacten met bedrijven en dus werkgevers. Ook vanuit de individuele gemeenten wordt in de benadering van potentiële werkgevers het dienstenaanbod van het WSP meegenomen. Daarnaast is er sprake van een regelmatig uitwisseling van informatie tussen het WSP en de betrokken ambtenaren bij de individuele gemeenten.
Streven is naar een goede verbinding en uitwisseling tussen beide organisaties, zodat ze aanvullend op elkaar zijn. Doel is o.a. om in een vroegtijdig stadium richting WSP informatie uit te wisselen over de vestiging van nieuwe bedrijven in een gemeente, zodat daar (ook) diensten aangeboden kunnen worden. 6
5.4.
Samenwerking Amfors en WSP
Amfors voert voor de regiogemeenten, met uitzondering van de gemeente Nijkerk, de Wet Sociale Werkvoorziening uit. In dat kader leidt Amfors mensen met een WSW-indicatie op om in een beschermde werkomgeving te gaan werken maar het streven is ook om mensen bij reguliere werkgevers te plaatsen. Vanzelfsprekend moet Amfors voor dit laatste aan acquisitie doen. Het is wenselijk dat ook in dit kader de samenwerking tussen Amfors en WSP geïntensiveerd wordt. Dit is momenteel nog een punt van uitwerking. 5.5. Samenwerking met andere partners Ook werkgevers in de publieke sector hebben zich verbonden aan het Sociaal Akkoord. De gemeenten binnen het WSP en het UWV pakken zelf de taak op om aan hun verplichtingen als werkgever te voldoen. Met de provincie, de rechterlijke macht en de waterschappen wordt contact gezocht. En verder worden er landelijk initiatieven ontwikkeld waarop het WSP kan aansluiten. Daartoe onderhoudt het WSP contacten met het Rijk en Lokus. Verder wordt binnen het WSP samengewerkt met regionale onderwijsinstellingen (ROC’s) en kenniscentra. Het is van wezenlijk belang de link tussen onderwijs, vakopleiding en bedrijfsleven levend te houden, zodat e.e.a. op elkaar blijft aansluiten. Tot slot is de werkgeversorganisatie VNO/NCW vertegenwoordigd in de stuurgroep van het WSP. Met de vakorganisaties FNV en ABVO/KABO zijn incidenteel contacten geweest. In 2014 zullen deze contacten worden geïntensiveerd als voorbereiding voor het vormen van een regionaal Werkbedrijf. 6. Monitoring Het WSP stelt zich tot doel om de plaatsingen van de verschillende doelgroepen zorgvuldig te monitoren waarbij onderscheid gemaakt kan worden naar doelgroep en de invulling van de garantiebanen in het kader van het Sociaal Akkoord ten behoeve van het overleg tussen gemeenten en sociale partners in het regionale Werkbedrijf.
Bijlagen: -
-
Arbeidsmarktanalyse UWV Jaarplan 2014 WSP 7
