Marieke is Vredesvrouw van het jaar 2011 geworden. Nog voordat ik

Redactioneel Voor jullie, beste vredesvrouwen deze info met veel positieve vredesinitiatieven. Je wordt er even blij van. Negatieve berichten horen we al zo vaak..... Onze info start met een interview met onze Vredesvrouw van het jaar, Marieke Verheul. Ze heeft iets weg van een diamant, die zoveel vredesfacetten weet uit te stralen. Zij verstaat ook de kunst van het weven. Weven houdt in een goede basisopzet en dat plan ook creatief uitvoeren, laat niets je daarvan weerhouden. Fantastisch die prijs, die door de ASN bank is toegekend aan de Campagne tegen de Wapenhandel voor het project “Geen geld voor geweld”. Wendela de Vries, we hebben er alle vertrouwen in, dat de weg open ligt voor verdere acties. Coby Meyboom vertelt hoe goede ontwikkelingen samenkomen, zoals in Leiden, waar het NAP II werd ondertekend, ook namens Vrouwen voor Vrede. Door het Glazen Huis in Leiden werd een grootschalige inzameling gehouden voor moeders in conflictsituaties. De toepassing van resolutie 1325 krijgt zo extra aandacht en versterking. Verrassend is het artikel van Maarten Keulemans: Een blik in de toekomst (Dutch Miracle). Het kan dus echt anders! We wisten het al: Schaalverkleining is een toverwoord. Die grote veerkracht, die vredesvrouwen hebben en vol blijven houden zie je bij de Vrouwen in het Zwart. Het grote verlangen blijft: veiligheid en een rechtvaardiger verdeling van grond, land en bestaansmiddelen ook voor de Palestijnen. Elke maand zie je de Vrouwen in het Zwart op diverse plekken in Nederland stil protesteren. Vrouwen voor Vrede in Ridderkerk tonen hoe veerkrachtig ze zijn. Na de inbraak en vernielingen: ze gaan weer gewoon verder. Vredesduiven zijn opgelaten in IJmond, bij het gemeentehuis van Castricum. Na het plaatsen van een plaquette werd een zeer oude olijfboom ingewijd tot vredesboom, symbool voor het verlangen van de mens naar vrede. Caro, wat geef je ons een mooie bijdrage: wij wensen je sterkte toe, afscheid nemen is zo moeilijk. Je hebt ons een schitterende vredesduif geschonken. Een monument voor Bertha von Suttner, zij won de Nobelprijs voor de Vrede in 1905, zij zou dat zeker verdienen, wie gaat dat regelen? Nog even wil ik jullie vertellen van een bijzondere ontmoeting op het station van Utrecht. Ik dacht vlak naast me wachtend Kirsten van den Hul te herkennen (door het videovraaggesprek met Janne). We moesten ineens naar een ander perron toe, toen durfde ik pas een vraag te stellen. Mijn vraag:”Mag ik een domme vraag stellen?” Haar antwoord: ”Er bestaan geen domme vragen”, toen wist ik dat het echt Kirsten was en ja hoor. We hadden het over de komende jaarvergadering op 24 maart a.s., ze zal er zijn om met ons van gedachten te wisselen en te vertellen over haar ervaringen. Het was een bijzondere ontmoeting. Ida Wassenaar 1

M

Geloven in Vrede

Marieke Verheul : Een draadje naar de toekomst

arieke is Vredesvrouw van het jaar 2011 geworden. Nog voordat ik mijn eerste vraag aan haar kan stellen, gaat zij vertellen: Ik was helemaal verrast door de prijs! Normaal ben ik altijd heel betrokken bij de keuze van de Vredesvrouw, maar doordat ik met andere dingen bezig was, had ik er helemaal niet zo op gelet. En er stond nooit iets over het kiezen van een Vredesvrouw in de verslagen van de Vrouwen voor Vrede IJmond, de groep waarmee ik als “buitenvrouw” vaak mee vergaderde. Dus dacht ik dat ook zij met andere dingen bezig waren en zo heb ik onderweg naar Amersfoort die dag voor het eerst op het programma gekeken. Ik dacht: Wie zou nou toch Vredesvrouw van het jaar worden? Het was een grote verrassing, toen ik op 29 oktober ineens mijn dochter, kleindochter en mijn twee zussen in Amersfoort zag. Je bent vanaf het begin een Gooise Vrouw voor Vrede. Hoe is het begonnen? Mijn eerste bewuste keuze voor Vrouwen voor Vrede was toen er vanuit het weekblad Hervormd Nederland een bijeenkomst werd aangekondigd in De Bilt. Dat was in 1981. Precies op het moment dat ik behoefte aan inspiratie had. Daar kwamen toen wel 300 vrouwen op af in plaats van de verwachte 50. Het was geweldig georganiseerd: tafels neergezet voor de verschillende plaatsen. Zo ging ik zitten aan de tafel “t’Gooi”, met allemaal vrouwen, die ik niet kende. Wat ons verbond, was de angst voor de bom, voor mij ook de zorg om de gezondheid van onze kinderen. We spraken dezelfde taal. We wilden vandaag nog af van die kernbewapening, maar hoe? Ik heb als kind de oorlog meegemaakt, toen was ik er niet zo bang voor, wel daarna, toen ik besefte, wat er allemaal was gebeurd. Dat mocht nooit meer gebeuren.

2

Dat was dus in 1981, 30 jaar vóór dat je Vredesvrouw van het jaar werd. Een mooi symbool, toch? Hoe ging het verder? Ik was zeer onder de indruk van die bijeenkomst en heb toen het voortouw genomen om iets in het Gooi van de grond te krijgen Zo ben ik, ik wacht dan niet tot een ander het doet. Binnen de kortste keren hadden we een bijeenkomst in een kerk in Hilversum georganiseerd en tot onze grote verbazing was ook daar de kerk hartstikke vol. Uiteindelijk was er in Nederhorst den Berg (waar ik toen woonde) een groep van meer dan 25 vrouwen in hoogtij dagen, en ontstonden er veel groepen in het Gooi. We organiseerden en deden van alles, altijd geïnspireerd door de Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede. Je had dan iets om aan te bieden aan mensen, maar ook je eigen motivatie werd gevoed door de Nieuwsbrief.

Het hoogtepunt was een actie in Nederhorst den Berg tegen een bedrijfje dat atoomschuilkelders wilde verkopen aan mensen met veel geld. Onder het motto “wil je nog van ‘n glaasje wijn genieten, na de atomaire aanval????? Koop dan deze atoomschuilkelder voor f 30.000”! We waren heel verontwaardigd en zo boos! Dus gingen we - mijn man als Sinterklaas en een stel vrouwen, waaronder een paar verkleed als zwarte Pieten – naar die fabriek om de directeur toe te spreken. We hebben toen heel veel publiciteit gekregen, ik ben zelfs nog op TV geweest bij Sonja Barend. Uiteindelijk heeft die meneer zijn plannen mooi ingetrokken. Als je één keer zoveel succes hebt, dan merk je, dat wat je doet, gevolgen kan hebben. En wat ik toen heb gemerkt is dat je de pers nodig hebt. En die komt alleen als je gekke dingen doet.

3

In de toespraak van Francien werd de invloed van je ontmoeting met Helen Caldicott genoemd. Welke rol speelde deze ontmoeting? Begin jaren 80 werd er veel gesproken over straling. Ik wist er natuurlijk van, maar wat er precies mis mee was, dat wist ik niet. Mijn zus las in die tijd een artikel van Helen Caldicott in het Duitse blad Emma, over wat er precies aan de hand was met die straling. Daar wilden we iets mee. Toen heeft mijn zusje aan mijn moeder gevraagd om dit te vertalen in het Nederlands (Marieke laat me het schrift zien met het keurige vertaalwerk van haar moeder). Ik heb het daarna gecorrigeerd, laten nakijken door een kernfysicus en het uitgetikt. Eén bladzijde per keer, meer kon ik niet aan. Het was te eng. Ik was blij met het artikel, omdat ik nu wist waarvoor ik

bang was. Daarom ben ik begonnen het artikel uit te delen. Mensen wilden het weten, er kwam steeds meer belangstelling, ook vanuit kranten. Toen het gepubliceerd werd in het blad “Bewust”, had ik eindelijk een mooie versie van 6 kantjes met illustraties in plaats van een stencil. Makkelijker om weg te sturen, ook minder porto. Uit het hele land kwamen toen bestellingen. (bijgehouden in een schrift: op 26/9/1984 stond de teller op 45.383 verzonden stencils!) Ook het boek van Helen Caldicott “ Nuclear Madness” werd erin genoemd. En ik dacht: dit is een heel belangrijk boek, dus heb ik de uitgeverij benaderd (doodeng, in het Engels) en geschreven dat de tijd rijp was voor een uitgave in het Nederlands. Het boek onder de titel “Atoomwaanzin” kwam uit. Vrouwen voor Vrede heeft meegewerkt aan de vertaling. Via via heb ik Helen Caldicott toen ook bij mij uitgenodigd en o.a met de (Amsterdamse) vredesvrouwen een avond in Krasnapolski georganiseerd. We kregen veel publiciteit, het hing gewoon in de lucht. Helen en ik hebben nog een tijd contact gehad. Ze is nog steeds actief, nu ook weer na de ramp met de kerncentrale in Fukushima. Zij heeft mij toch wel de weg gewezen, dat je – ook voor je kinderen – je gezicht mag laten zien. Je mag er voor uitkomen dat je bang bent. Je hebt je ingezet voor de Pentagramactie. Recent kwamen de herinneringen vast weer boven tijdens de vertoning van de film “De Haagse Lente” in het filmmuseum. Hoe kijk je vanuit vandaag terug op de actie?

Dit was echt een hoogtepunt. Het idee, dat je daar in 1980 met 2500 vrouwen op het Malieveld uiting gaf aan belangrijke gevoelens dat was gewoon heel mooi. Het was gegroeid in een jaar van voorbereiding. Het zag er ook zo mooi uit, dankzij o.a. de ‘vrouwelijke kunstenaars tegen kernbewapening’. Zij hadden de maskers bedacht. De vrouwen liepen daar niet alleen, ze voelden het ook echt. En het doel is nog steeds actueel en nog niet bereikt.

Is dat teleurstellend? Nou, toen dachten we dat het veel eenvoudiger zou zijn. Als de wapens maar de wereld uit zouden zijn, dan zou het allemaal goed komen. Nu denk ik, dat het ooit misschien goed komt, maar dat ik het niet meer mee maak. Maar dat houdt me ook op de been, het hoeft niet vandaag.

4

Wat maakt dat je steeds weer actief werd en wordt? Ik denk dat dat simpel mijn karakter is. Het zit in mijn bloed, vredesbloed. Ik heb het mee gekregen. Ik kom uit een nest, waar het leger niet hoog in aanzien stond. Poppenkast noemde mijn vader het, hij

zou zeker dienst geweigerd hebben. Mijn moeder was eigenlijk altijd een “doopsgezinde zuster”. Daarna ben ik ook altijd gesteund door mijn man, die kwam uit het verzet.

WILPF. Ook al voel ik me daar (nog) wat minder thuis. Ook hoop ik dat het de Occupy-beweging lukt, om hun idealen duidelijk te maken. Eigenlijk had ik er gisteren nog heen willen gaan, maar dat is niet gelukt.

Wat heb je nodig? Samen met andere vrouwen bezig zijn. Daarom heb ik me nu ook aangesloten bij de Vrouwen voor Vrede IJmond. “Vredesvrouw van het jaar” vind ik beslist toch een eretitel. Dat zou best bekend mogen zijn bij bijvoorbeeld het Ministerie van Vrede, of bij de Journaliste van de vrede, Nicole le Fever, of bij de plaatselijke krant. Ik voel me een ambassadrice voor de Vrede.

Wat wil je zolang mogelijk blijven doen? Zoiets als Vrouwen voor Vrede - ik zou het toch fijn vinden als dit doorging. Want uiteindelijk heb ik het ook doorgekregen, o.a. van mijn moeder. Ik voel me verbonden met mensen vóór me en ook als een draadje naar de toekomst. Dat kan alleen als je dingen vastlegt. Als je het alleen maar denkt, dan is het weg. Ik wil het doorgeven. Ook voor mijn kleindochter, het is ook voor haar bestemd. Ik zou ook nog iets voor de Nieuwsbrief willen doen. Bijvoorbeeld schrijven over Feminisme en Vrouwen voor vrede. Een enquête aan vrouwen sturen bijvoorbeeld. En in april 2015 in Den Haag erbij zijn. Liefst met iets creatiefs, artistieks, zoals bij de Pentagramactie. 100 jaar Internationale Vrouwen-vredesbeweging, dat is toch prachtig? En als Vrouwen voor Vrede ooit stopt misschien is 2015 een mooi moment?dan moeten we ons verbinden met de

Je was bezig met het uitpakken en sorteren van de “50 dozen met inspiratie”. De dozen met het archief van Vrouwen voor Vrede. In die dozen zit ook jouw verleden. Aletta (het vrouwen-archief) is verhuisd, met alle dozen. Uit betrouwbare bron heb ik gehoord , dat er nu veel meer aanloop en belangstelling is. Dus ook voor die 50 dozen. Wat zou je in de etalage zetten, als dat kon? Dit vind ik een leuke vraag. In ieder geval de Pentagram-maskers en een foto van het web. Ook het manifest en een foto van de kraanvogels. Natuurlijk ook alle exemplaren van de nieuwsbrief…. En toch ook de “showmap” van Adrienne van Melle, die ze steeds meenam. Met buttons, foto’s en leuzen.

5

Zijn we nog iets vergeten? Ik had een weverij, misschien weet je dat. Bij het weven moet je van tevoren goed nadenken wat je wilt maken. Dat is

belangrijk. Je zet de schering op en dan komt de inslag. Ik kan goed de schering opzetten, ben goed in organiseren. Ik heb eigenlijk overal bij Vrouwen voor Vrede aan meegedaan, overal ingezeten, van alles gedaan, vergaderen, actie voeren. Ik houd van het leven. Als je redelijk gezond bent (en niet al te arm) , dan is het leven toch ontzettend fijn? Dat gun je iedereen. Ik heb altijd kunnen doen wat ik belangrijk vind, dus ben ik een gelukkig mens.

Voorzien van een grote foto van de kraanvogels, de pentagram-film en een mandarijntje ga ik gevuld naar huis.

Aan het einde overval ik Marieke met vier kerstkaarten, die ik in de trein uit de Ode heb gescheurd. Welke spreekt je aan? Dat is moeilijk kiezen. De ene vanwege het “overgeven”: ik spring en het komt vast wel goed. De andere vanwege de vraag of ik degene ben die helpt of die geholpen wordt.

Een weefster voor de Vrede, Marieke (in het midden) draden aan het weven tijdens de reünie in Amsterdam. Sigrid Hutter

6

V

Campagne tegen Wapenhandel wint de ASN Bank Wereldprijs

oor de vierde keer organiseerde de ASN Bank de ASN Wereldprijs. Initiatiefnemers konden hun projecten plaatsen op de website www. voordewereldvanmorgen.nl en daar publieksstemmen werven. De initiatieven met de meeste stemmen werden per thema gerangschikt in een top tien. Een vak-jury selekteerde vervolgens per thema de twee initiatieven met de meeste potentie. De bezoekers van de site konden een winnaar kiezen uit de veertig beste ideeën. De vier thema’s waren:• Tegen de wapenindustrie • Eerlijke handel •Tegen kinderarbeid • Duurzame energie

We hebben gewonnen

Wendela de Vries ontvangt de cheque van 10.000 euro

Met het project Geen Geld voor Geweld heeft de Campagne tegen Wapenhandel de ASN Bank Wereldprijs gewonnen! Op 10 november zijn we met vier andere winnaars met trompetgeschal op het podium gehaald op een feestelijke avond van de ASN Bank. We zijn natuurlijk heel blij met de prijs, er

7

stromen van alle kanten felicitaties binnen, terwijl het echte werk nog moet beginnen. We gaan nu een campagne opzetten om druk uit te oefenen op financiële instellingen om hun beleggingen uit EADS, een grote wapenproducent, terug te trekken zolang het militaire producten maakt. Maar eerst hebben we een feestje ge-

vierd, gedanst op de Duurzame Dansvloer, een heerlijk Duurzaam Diner gegeten (met uiteraard duurzame wijn erbij) en verschillende sprekers gehoord. Waarbij vooral oorlogsjournaliste Minka Nijhuis indruk maakte, die vertelde hoe je ‘unembedded journalist’ in oorlogszones op zoek kan naar het verhaal van de mensen die in een oorlog moeten leven. Hoe vier je een verjaardag als er bijna geen

gasten meer durven komen? Hoe maak je een theatervoorstelling als de elektriciteit is uitgevallen? Door zulke verhalen weet je ineens weer heel goed waarom je het doet, campagne voeren tegen de wapenindustrie. Geld moet belegd zijn in duurzaamheid en ontwikkeling. Daarmee bereik je vrede. Niet met wapens. Wendela de Vries

Duurzame energie Projectnaam: Orphiro Orphiro richt zich op de productie van elektrische motoren die worden geassembleerd in een leer-werkomgeving voor jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.

De andere finalisten per categorie in 2011 waren: Tegen de wapenindustrie Projectnaam: Palestine Link Palestine Link zet zich in voor het bereiken van rechtvaardige vrede en het bevorderen van economische en sociale duurzame ontwikkeling in Palestina, onder andere via de inzet van Palestijnen in de diaspora. Palestine Link vraagt aandacht voor de Nederlandse betrokkenheid bij de bezetting. Meer hierover op de volgende pagina.

Projectnaam: Zonnige toekomst voor jongeren Namibië Het project wil een energieneutraal trainingscentrum oprichten voor kansarme jongeren die met een beroepsopleiding een baan kunnen vinden in de zonneenergiesector.

Eerlijke handel Projectnaam: Vegetarian Ivory Vegetarian Ivory wil een afzetmarkt creëren voor plantaardig ivoor en daarmee de handel in dierlijk ivoor tegengaan. Het project zet zich ook in voor betere bescherming van het Amazonegebied.

Projectnaam: FairPhone Het initiatief FairPhone wil dat er een eerlijk mobieltje op de markt komt. Een mobiele telefoon waarvan alle onderdelen worden geproduceerd én gebruikt zonder mens of milieu schade toe te brengen. Van batterijen tot simkaarten en hoesjes. Zij doen dit op vernieuwende wijze door inzet van social media.

Tegen kinderarbeid Projectnaam: FairMail helpt kansarme jongeren in ontwikkelingslanden met fotografietraining hun zelfvertrouwen en creativiteit te ontwikkelen. Met de verkoop van hun foto's verdienen ze geld voor hun eigen toekomstplannen.

Projectnaam: Happy made by... Het project richt zich op de zelfredzaamheid van kinderen met aids. Het project geeft creatieve aandacht aan de sociaalemotionele en lichamelijke gevolgen van aids. 8

P

Palestine Link

alestine Link wil de mythes en sterotypes over de Palestijnen doorbreken en hen hun menselijk gezicht teruggeven. Palestine Link wil de Palestijnse geschiedenis heroveren op de gangbare geschiedschrijving en media. Door Palestine Link kan men de Palestijnen en Palestina buiten het geweld van 'het conflict' leren kennen - met hun culturele en politieke diversiteit, ondernemerszin en gastvrijheid. De kwestie Palestina, zo wordt in Nederland gedacht, is een onoplosbaar en complex conflict dat zich al jaren voortsleept en waaraan weinig valt te doen. Nederland denkt part noch deel te hebben aan wat daar gebeurt. Maar Nederland speelt wel degelijk een rol in het voortduren van het gewapend conflict en de bezetting van Palestina door Israël. Nederland kiest partij tegen mensen die zij niet kent, de

Palestijnen. Juist vanwege de betrokkenheid van Nederland in dit militair conflict, is het van belang dat Nederlanders Palestijnen leren kennen zoals ze zijn, slachtoffers van de Europese geschiedenis, maar vooral mensen met een eigen geschiedenis, cultuur en vreedzame aspiraties voor een betere toekomst.

Aanleiding Iedereen heeft wel een mening over "Israël en de Palestijnen". Het debat is sterk gepolariseerd. De Nederlandse regering geeft onvoorwaardelijke steun aan de partij die de oorspronkelijke bevolking militair bezet houdt. Schijnbaar ongeremd door internationale afspraken en mensenrechtenovereenkomsten lijkt de Nederlandse politiek haar lot te hebben verbonden aan het militaristische denken van Israël. Zelfs de huidige omwentelin-

Een Nieuw Jaar ... Nieuwe uitdagingen! In 2012 staan een aantal activiteiten centraal in onze planning, waaronder een studiereis met een aantal journalisten. Tijdens deze reis willen we dat de journalisten de impact van de Israëlische bezetting vooral op het dagelijkse leven van mensen ervaren. Tevens zullen we de betrokkenheid van Nederland aan de bezetting, maar ook de steun van Nederlanders aan de Ghada Zeidan Palestijnen onderzoeken. Wij hopen daarmee bij te dragen aan het maatschappelijk en politiek debat in Nederland over de bezetting, mensenrechten en onze morele betrokkenheid en juridische en politieke verantwoordelijkheid. Deze reis word mede gerealiseerd door de publieksprijs van de ASN Bank! Onze Nederlandstalige website www.palestinelink.nl is nu online! 9

gen in de omringende Arabische landen zijn geen aanleiding om haar kijk op de Israëlische bezetting van Palestina te herzien. Hoewel de laatste jaren ook pleitbezorgers van de Palestijnse zaak van zich laten horen en de publieke opinie kritischer is geworden ten opzichte van Israël, voeren de Israël aanhangers in het debat nog steeds de boventoon. Opvallend is verder dat er mensen spreken voor, namens en over de Palestijnen, maar dat Palestijnen in Nederland nauwelijks deelnemen aan het debat. In de cruciale discussies ontbreekt hun visie en inbreng.

veau. Wij doen dit door een rechten- benadering van de Palestijnse zaak te promoten en politici en maatschappelijke organisaties daarin te betrekken. Palestine Link geeft een realistisch beeld van Palestina en de Palestijnen. Wij organiseren ontmoetingen tussen Nederlanders en Palestijnen. Palestine Link is een vraagbaak en makelaar voor academici, studenten, onderzoekers, zakenmensen, spirituele leiders, toeristen, professionals en andere groepen die geïnteresseerd zijn hun collega's te ontmoeten in Palestina, en vice versa.

Doel Palestine Link komt op voor de Palestijnse nationale en mensenrechten, en Palestijnse belangen. Daar en in Nederland. We willen een eerlijk beeld geven van het land en haar bevolking, zoals het was, nu is en wat het kan worden. Palestine Link slaat een brug voor mensen die elkaar daadwerkelijk willen ontmoeten.

Uitvoering Palestine Link wil haar doel bereiken door een authentiek, sterke en onafhankelijke Palestijnse stem te laten horen, alsmede een professionele informatie- en dienstverlening aan te bieden door het debat over Palestina te verhelderen. Palestine Link wil deelnemen aan het debat om de vastgeroeste vooroordelen en ideeën die leven in de media, de politiek en in publieke discussies te weerleggen. Palestina agenderen Palestine Link wil pro-activief de relevante politieke agenda's beïnvloeden, zowel op Nederlands als op Europees ni-

10

Wist u dat: ...... Nederland op verschillende wijzen deelneemt aan de bezetting van Palestina ...... Nederland Israël in Europa legitimiteit verschaft waardoor het van EU subsidies en handelsvoordelen kan meeprofiteren ...... Israël een speciale status heeft op Schiphol (ook voor wapendoorvoer) ...... Nederlanders dienen in het Israëlische leger ...... een Nederlandse-Israëlische nationaliteit geen thema is ...... Israëliers geen visum nodig hebben om Nederland binnen te komen ...... daarentegen de slachtoffers van Israëlische verdrukking zelfs met een Nederlands paspoort Israël niet inkomen en de Nederlandse overheid daar niets tegen onderneemt ...... Palestijnen zelfs met familie in Nederland de grootste moeite hebben een visum te krijgen ...... hier begrip voor Palestijnen wordt gezien als iets dat eigenlijk niet kan, of op z'n minst bijzonder is

...... een Palestijn zelden iets kan zeggen in de media zonder dat een joodse (Israëlische) tegenstem moet worden gehoord ...... het in de politiek gangbaar is te doen alsof dit een conflict is tussen twee militair aan elkaar gewaagde partijen ...... een Palestijn moet liegen wanneer hij/zij zich laten registreren in Nederland omdat zijn/haar geboorteland niet in het Nederlands register staat

...... Nederland verdient aan militaire handelsberekkingen met Israël ...... Israëlische verdachten van oorlogsmisdaden Nederland zonder risico's in en uit lopen Wist u dat Nederland van Palestijnen het onmogelijke vraagt, namelijk hun land, geschiedenis, aspiraties, rechten en de toekomst van hun kinderen, kortweg vraagt hun eigenwaarde op te geven. Ghada Zeidan

Oude olijfboom als Vredesboom

Op 7 december 2011 benoemde burgemeester A. Mans, als Mayor for Peace, een prachtige oude olijfboom naast het nieuwe Gemeentehuis van Castricum, als Vredesboom. Hij onthulde daartoe een mooie plaquette, ontworpen door Sander Visser. Castricum heeft in 2008 ingestemd met het lidmaatschap van Mayors for Peace en burgemeester Mans nam het lidmaatschap over van de vorige burgemeester Emmens-Knol. Zij sloot zich op uitnodiging van Vrouwen voor Vrede IJmond aan bij deze wereldwijde organisatie. Burgemeester Mans onthulde de bijbehorende plaquette.

"In de loop van de tijd is de olijfboom symbool geworden van vrede, wijsheid en welvaart. Dat mag deze olijfboom vanaf heden in het bijzonder uitdragen', aldus de burgemeester. Aangezien er buiten een windkracht 9 stond, begon de ceremonie in de hal van het Gemeentehuis. In gezelschap van zo’n 40 mensen zong het koor “De Straatklinker” twee liederen, hield de burgemeester een mooie toespraak en vertelde ik het verhaal van de kraanvogels. Na de onthulling van de plaquette buiten, liet hij witte vredesduiven los met de wens voor vrede. “De olijfboom als symbool voor het verlangen. Van de mens naar vrede, zowel innerlijke vrede als ook vrede onderling. Hij werd geplant met de wens: Hij moge net zo groeien als de wereldvrede” Ineke Meintjens-Ooteman Vrouwen voor Vrede IJmond

11

A

Maakt het leven mooier en socialer

lles wat je voor een ander doet, hoe klein ook, maakt een verschil. Het maakt het leven mooier en socialer. Daarom lanceerde Anke van der Vegt samen met een groep Enschedeërs een ‘Pay it Forward’-week. Het moest een sociale ketting- reactie op gang brengen. De bedoeling van Pay it Forward, Engels voor ‘betaal het vooruit’, is om een week lang, met zoveel mogelijk mensen, elke dag iets goeds te doen voor een ander. Zonder eigenbelang. Alleen met de wens, dat die persoon ook iets goeds gaat doen voor weer iemand anders. Anke van der Vegt: „De mooiste manier waarop mensen je kunnen bedanken, is door het door te geven.” Pay it Forward, dus. De actie-

week was van 19 tot en met 25 december. Van der Vegt benadrukt dat er niet per se ‘grote gunsten of daden’ verwacht worden. „Dat mag natuurlijk. Want hopelijk worden mensen zo door elkaar geïnspireerd, dat het tot heel bijzondere daden leidt. Zoals het oplossen van een al lang slepend conflict. Maar dat hoeft helemaal niet. Er zijn oneindig veel mogelijkheden. Ook iets kleins kan op die dag het verschil maken. Als jij in de supermarkt iemand helpt om een boodschap van de hoogste plank te halen, bijvoorbeeld. Waar het om gaat is dat mensen er vaak niet meer bij stilstaan dat je soms met relatief weinig inspanning je omgeving iets mooier en socialer kan maken. Het zou een way of life moeten

De mensen achter Pay it Forward. Van links af: Peter Breukers, Sander Post, Anouk Timmermans, Bas Raijmakers, Anne Tuinhout, Leonie Bosklopper en initiatiefneemster Anke van de Vegt. foto Frans Nikkels

12

zijn.” Zelf probeert ze daar ook naar te leven. Het begon ook allemaal met de film, Pay it Forward, uit 2000. Een film met uitgangspunt: verbeter de wereld en begin bij jezelf. Een jongen bedenkt een schoolproject, waarin hij elke dag voor drie mensen iets aardigs doet, onder de voorwaarde dat zij dat ook gaan doen. Het effect blijkt overdonderend. „Een film die veel mensen niet zonder tissues uitkijken”, zegt ze. „Ik zag hem in 2008. Ik heb sindsdien altijd met het idee rondgelopen om ook zoiets in gang te zetten. Het is wel een droom die nu uit komt.” Via de site payitforwardweek.nl kunnen mensen zich aanmelden Daar kunnen zij elkaar ook op de hoogte houden van wat zij hebben gedaan en meegemaakt. Ook is daar een pagina met suggesties om te doen. Van der Vegt rekende op minimaal dui-

zend deelnemers die een ‘prachtige kettingreactie ontketenen’, en hoopt dat het een jaarlijkse actieweek wordt. „Afgaand op de positieve reacties die we nu al krijgen, moet dat haalbaar zijn.” De groep maakte wat pamfletten en ‘visitekaartjes’ met een uitleg van Pay it Forward. „Het moet laagdrempelig blijven. We gaan mensen niet met een heel verhaal lastig vallen. Van degene die een goede daad ontvangt, gaan we ook niet vooraf eisen dat ie mee gaat doen. Maar hopelijk werkt de actie zo inspirerend, dat het als vanzelf gaat.” http://www.stichtingpayitforward.nl

ICAN Nederland: We kunnen kernwapens afschaffen

ICAN (International Campaign to Abolish Nuclear Weapons) is een wereldwijde campagne van vredesorganisaties. Doel van de campagne is om regeringen op te roepen te werken aan een verdrag dat leidt tot de wereldwijde afschaffing van kernwapens. Er zijn slechts 9 landen die kernwapens bezitten. Het overgrote deel van de wereldbevolking en hun leiders willen van ze af. Er bestaat zelfs een wettelijke verplichting om te onderhandelen over een verbod op kernwapens. Samen kunnen we werken aan een zo breed mogelijke steun voor de afschaffing van kernwapens. Landmijnen, chemische – en biologische wapens zijn al verboden, sinds kort geldt dat ook voor clusterwapens. Het is hoog tijd voor een verbod op de allerergste wa13

pens die bestaan: kernwapens. Het goede nieuws is dat het kan. Kernwapenvoorraden zijn al geslonken van 70.000 naar 26.000 kernkoppen. Het enige dat ons nog in de weg staat is het gebrek aan politieke wil. We moeten kernwapens afschaffen. Met jouw hulp kunnen we dat. Sluit je vandaag nog aan bij de campagne! De dreiging is te ernstig om te negeren.

ongeveer 20 zgn. B-61 kernbommen. Deze kunnen door F-16 vliegtuigen worden afgeworpen. Nederlandse F-16 piloten worden ook opgeleid om dit te doen. De Nederlandse regering weigert te erkennen dat er op Volkel kernwapens liggen opgeslagen. Door deze geheimhouding wordt het moeilijk een debat te voeren over de vraag of die kernwapens niet weggehaald zouden moeten worden. Om informatie over de kernwapens op Volkel te verkrijgen en dit onder de aandacht te brengen, wordt er regelmatig actie gevoerd. Zo hopen mensen openheid over de kernwapens te krijgen en het debat op gang te krijgen. Wij vinden dat het tijd wordt dat deze kernwapens uit Nederland verdwijnen, het zou een belangrijke stap zijn, zeker symbolisch, op de weg naar een kernwapenvrije wereld. De NVMP werkt onder meer samen met ‘Burgemeesters voor Vrede’ om tot bewustwording over kernwapens in Nederland te komen.

We staan op de drempel van een tweede nucleair tijdperk. Niet alleen weigeren regeringen hun nucleaire wapens op te ruimen, ze maken ook nieuwe en verruimen de mogelijkheden om ze te gebruiken. Elk kernwapen vormt een directe bedreiging van onze veiligheid en ons voortbestaan. Duizenden kernwapens staan nog steeds op scherp en kunnen binnen enkele minuten gelanceerd worden. Nucleaire wapens kosten veel geld, geld dat beter gebruikt kan worden voor gezondheidszorg, onderwijs en dienstverlening. De Verenigde Staten alleen al besteden $ 40 miljard per jaar aan kernwapens. Met dat geld zouden we de armoede in de wereld in 2030 kunnen oplossen. De kernwapens op Hiroshima en Nagasaki doodden honderdduizenden mensen. We mogen niet riskeren dat kernwapens ooit nog eens gebruikt worden.

Wat kun je in Nederland doen? Ook in Nederland liggen nog steeds, Amerikaanse, kernwapens die hier tijdens de koude oorlog zijn opgeslagen. Op de luchtmachtbasis Volkel in NoordBrabant liggen, in speciale bunkers, nog

ICAN heeft weer een nieuw filmpje gemaakt op youtube met een duidelijk boodschap: Ban nuclear weapons now! Zie: http://youtu.be/gyBhx30GHlc

14

O

Lancering NAP II, vervolgplan voor VN- resolutie 1325

p maandag 19 december jl. was het dan zover en ondertekenden drie ministeries, 31 maatschappelijke organisaties en vier kennisinstituten het Nederlands actieplan voor vrouwen in conflictgebieden 2012 -2015 (NAP II). De Waag in Leiden was afgeladen vol met bijna 250 bezoekers, een stimulerende bijeenkomst met de nadruk op vrouwen als ‘Powerful Agents for Peace and Security, aldus de titel van NAP II (zie www. nap1325.nl). Met de ondertekening van NAP II beves- saties nemen daarbij een bijzondere tigden alle betrokkenen zorg te dragen plaats in. voor de uitvoering van deze veelomvattende resolutie ter bescherming en ver- Leiden sterking van vrouwen in oorlogsgebie- Bewust was gekozen voor Leiden, niet den, en bij het oplossen van conflicten omdat daar op 8 oktober 1573 de victorie zonder geweld. Het betreft de ministeries begon tegen de Spaanse overheersing, van Buitenlandse zaken, Defensie en wél omdat in die week het Glazen Huis OC&W, kennisinstellingen en maat- in Leiden stond met als thema ‘Moeders schappelijke organisaties, variërend van in conflictgebieden’, een thema dat alles grote (internationale) ontwikkelingsorga- te maken heeft met resolutie 1325. Er nisaties tot kleinschalige vrouwen- en was dan ook de nodige uitwisseling tusvredesorganisaties. De Diaspora-organi- sen beide evenementen; zo ging Kathleen

Janne van Poort van Eeden ondertekent namens Vrouwen voor Vrede

15

Ferrier om 13.25 uur even langs bij het Glazen Huis.

nu wel een budget is voor de partners hier en in de betrokken landen voor gezamenlijke projecten.

Aan het programma voor de lancering van NAP II namen onder meer deel Minister Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken), plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten Admiraal Wim Nagtegaal, Tweede Kamerleden Katleen Ferrier (CDA) en Wassila Hachchi (D66) en activisten uit Libië, Zuid-Soedan en Burundi. Voorafgaand aan de ondertekening vond een debat plaats tussen activisten Salwa Bugaighis (Libië), Mary Boyoi (Zuid Soedan) en Fabien Nsengimana (Burundi) en Tweede Kamerleden Kathleen Ferrier (CDA) en Wassila Hachchi (D66). Bugaighis benadrukte, gezien de gebeurtenissen, waakzaam te zijn, omdat vrouwen nu, na de val van het regime, weer dreigen te worden uitgesloten bij de belangrijke politieke opbouw van het land. Nsengimana noemde het van groot belang om vrouwen te trainen voor leiderschapsfuncties.

Het Nederlandse actieplan is een gezamenlijk plan van overheid en maatschappelijk middenveld. En dat maakt het wereldwijd uniek. Toch is de samenwerking tussen zulke verschillende organisaties geen geringe opgave. Ted Strop-von Meijenfeldt, voorzitter van het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede, zei in haar interview op deze manifestatie: ‘Daar ligt ook de uitdaging voor NAP II, want het is heel bijzonder om als heel uiteenlopende organisaties ons hieraan te verbinden. We zijn in ieder geval op de goede weg, dat heeft NAP I wel bewezen.’ Rosenthal: ‘Vrouwen vormen vijftig procent van het menselijk kapitaal. Het is in het belang van elk land om ervoor te zorgen dat vrouwen actief betrokken zijn in samenleving, economie en politieke besluitvorming, en dat ze betrokken zijn daar waar de macht is’.

Van NAP I naar NAP II NAP II is een verdere uitwerking van NAP I en toegespitst op een zestal landen (Afghanistan, Burundi, Colombia, DR Congo, Soedan, Zuid Soedan) en de MENA-regio (Midden-Oosten en Noord Afrika). In die landen zal worden ingezet op de training en versterking van vrouwelijk leiderschap, evenals op de politieke participatie van vrouwen. Een andere verbetering met NAP I is dat er

Laten we hopen dat in Leiden op 19 december jl. de victorie begon voor resolutie 1325.

Coby Meyboom, Platform VDV/ WILPF NL www.vrouwenenduurzamevrede.nl

16

Z

Het kan dus tóch anders Een blik in de toekomst, het jaar 2032....

elfs de Occupy-demonstranten komen er niet goed uit: ons economische systeem hapert, maar is er eigenlijk wel een alternatief? Een groeiende groep economen, ecologen, politicologen en andere wetenschappers denkt van wel.

Hallo redactie Als jullie ergens in de Nieuwsbrief, een stukje over hebt zou je kunnen vermelden dat op zaterdag 7 januari in de Volkskrant een hoopgevend artikel verscheen, dat heet “Het kan dus toch anders.” Hierin beschrijft Maarten Keulemans hoe het in 2032(!)) met de wereld gaat nadat een aantal maatregelen zijn genomen: het is goed leven op aarde. Keulemans schreef zijn artikel na gesprekken met een aantal deskundigen. Hij begint zijn artikel met:

Een blik naar de toekomst Achteraf gezien is het misschien moeilijk voor te stellen, maar twintig jaar geleden, in 2012, was er een tijd dat het in de economie haast alleen maar ging over geld. Dat intussen het milieu steeds zwaarder gebukt ging onder overbevissing, ontbossing, uitputting van grondstoffen en klimaatverandering en dat er steeds meer 'consumenten' uitvielen met burn-out of depressie, interesseerde maar weinigen: dat viel immers buiten het bestek van de markt. Tegenwoordig is het niet goed meer voor te stellen, maar destijds geloofden de meeste economen en politici dat duur-

“Zelfs de Occupy-demonstranten komen er niet goed uit:ons economische systeem hapert, maar is er eigenlijk wel een alternatief? Een groeiend groep economen, ecologen, politicologen en andere wetenschappers denkt van wel .”En hij eindigt met een citaat van een van de geïnterviewden, Prof. Dr. Arjo Klamer die zegt “We leefden in een land van overdaad. We maakten de fout om die rijkdom te verdelen op basis van betaald werk”. De slotzin is: “Achteraf gezien lag de oplossing altijd al binnen handbereik. We durfden er alleen niet goed in te geloven”. Lineke Schakenbos

zaamheid ons leven primitief en middeleeuws zou maken. Milieumaatregelen zag men als iets dat groei in de weg stond; iets voor linkse mensen met zelfgebreide truien. Het was een manier van denken die natuurlijk onmogelijk kon standhouden, zeker omdat de consumptie steeds meer dreef op geld dat helemaal niet bestond: voorschotten, leningen, kredieten. Rond 17

het begin van de jaren 2010 begonnen de neoliberale overheden, die gewend waren de economie als een bedrijf te managen, hun greep op het piramidespel te verliezen. Er kwam een kredietcrisis, gevolgd door een eurocrisis, toen het monster van Frankenstein genaamd 'euro- zone' bij de naden uiteen begon te vallen. De regeringen reageerden aanvankelijk voorspelbaar en typisch neoliberaal. Wankelende banken kregen een staatslening toegestopt, de Zuid-Europese landen die het tempo niet konden bijbenen werd een neoliberale agenda opgelegd: privatiseer je staatsbedrijven, vergroot de inkomensverschillen tussen arm en rijk, bezuinig op je sociale stelsel. Ook Nederland schoot in de oude neoliberale kramp: bezuinigingen op natuur en milieu, meer en snellere snelwegen, ruim baan voor bedrijven en nog meer druk op de zwakkeren om meer te werken en meer te consumeren. Het waren de laatste stuiptrekkingen van een tot mislukken gedoemd economisch

18

bestel, weten we inmiddels. 'De euro was echt het oude denken', zegt Arjo Klamer, destijds hoogleraar economie in Rotterdam. 'Men geloofde werkelijk dat het goed zou zijn om zo'n groot machtsblok te vormen.' Zeker, er was wel veel gemor over de euro, de banken, de inkomensverschillen en de omgang met het milieu, maar een uitweg leek er domweg niet. Zelfs de actiebeweging die zich 'Occupy' noemde slaagde er niet in een alternatief te formuleren. Toch waren de contouren van het alternatief zelfs al in 2012 zichtbaar. Een nieuwe generatie diende zich aan die meer van het leven eiste dan alleen maar werken. Onder wetenschappers, maar ook in kringen van kunstenaars en ontwerpers, stonden milieu, duurzaamheid en recycling steeds nadrukkelijker op de agenda. Ook bedrijven en banken verschoven steeds meer de aandacht naar duurzaamheid, maatschappelijk investeren en 'sociaal kapitaal', zoals aandacht voor de menselijke maat toen nog heette.

scheen, was bij uitstek een wetenschapskabinet, bestaand uit milieueconomen, sociaal-geografen en duurzaamheidsexperts. De eerste maatregelen werden nog met scepsis ontvangen. De jaarlijkse prognoses van het Centraal Planbureau van het te verwachten percentage economische groei werden afgeschaft. Het bruto nationaal product werd losgelaten als belangrijkste maat van economisch succes: daarvoor in de plaats kwamen cijfers die met name geluk, gezondheid en welbevinden van de Nederlandse burgers registreerden. De andere grote stap was de belastingvergroening. Net als alle Scandinederlandse landen schafte Nederland geleidelijk de inkomstenbelasting af - u herinnert zich ongetwijfeld nog de volksfeesten die losbarstten - en besloot men in plaats daarvan grondstoffen te belasten. Zo creëerde men een kunstmatige schaarste aan grondstoffen. 'En dat stimuleert het zoeken naar creatieve oplossingen', blikt Daan van Soest, destijds hoogleraar milieueconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, terug.

En natuurlijk was er Noorwegen, dat zo verstandig was geweest zijn olieopbrengsten onder te brengen in een investeringsfonds, het Norwegian Welfare Fund, terwijl het steeds meer duurzame energie opwekte uit water en wind. Na de val van de eurozone was dit het eerste land dat de grenzen weer sloot om te kunnen experimenteren met een nieuw economisch model. De ideeën werden ontleend aan oud-Wereldbankeconoom Herman Daly, die al in 1989 een 'steadystate-economie' voorstelde, een economie die niet méér grondstoffen verbruikt dan de natuur kan aanvullen.

Geen inkomstenbelasting en bedrijfjes overal Al snel haakten Zweden, Denemarken en Finland aan bij de experimenten; met de toetreding van Nederland was de Scandinederlandse Unie, met de kroon als munt, een feit. Bij ons was het vooral het kabinetSamsom dat het nieuwe model stap voor stap invoerde. Het kabinet dat bij koning Willem-Alexander op het bordes ver-

19

Afvalquotum Tegelijkertijd verviervoudigde men de investeringen in onderzoek naar duurzame techniek en verhoogde men de belastingen op afval en vervuilende gassen. Die werden gemodelleerd naar het 'aftoppen en verhandelen', waarmee overheden destijds probeerden de uitstoot van CO2 tegen te gaan. Het principe: een bepaalde hoeveelheid afval weggooien mag, maar wie meer wil weggooien, moet daarvoor afvalrechten kopen bij iemand die zijn afvalquotum nog niet heeft bereikt.

De maatregelen brachten een enorme aardverschuiving teweeg. Wegwerpgoederen en -verpakkingen verdwenen vrijwel direct uit de winkels. Rond de recycling, de reparatie en het onderhoud van bestaande goederen verrees een imposante nieuwe bedrijfstak. Er ontstonden nieuwe eigendomsvormen, zoals leasemaatschappijen waar je meubels of elektronica kon huren. Bedrijven voor wind-, biomassaen andere duurzame energie floreerden, de elektrische auto brak door, files verdwenen en het openbaar vervoer boekte omzetrecord na omzetrecord.

Ook de schaalverkleining waarop veel sociaal-wetenschappers al in 2012 aandrongen, kwam op gang. Wijken gingen ertoe over zelf duurzame energie op te wekken en overal ontstonden moestuintjes, houtkwekerijen, werkplaatsen en bedrijfjes die slim inspeelden op de nieuwe economie. Op daken verschenen tuintjes met oliezaad, gevels kleurden groen toen het ophangen van kweekplaten met oliealgen in de mode raakte. Forensen raakte uit de gratie, werken dicht bij huis leefde op. Dat had, zoals sociologen en sociaalgeografen al in 2012 wisten, onmiddellijke positieve gevolgen voor de gezondheid, de tevredenheid, de veiligheid, het welbevinden en zelfs de schoolpres-

taties. In de steden ontstonden hechte gemeenschappen, corporatieve bedrijfjes, buurthuiskamers en buurtwinkels.

20

Verbod op te grote inkomensverschillen Van de universiteiten kwam intussen een stortvloed van nieuwe duurzame technieken. Stond ons land ooit bekend om tulpen en kaas, tegenwoordig exporteert ons land vooral kennis, ingenieurs, bioen nanotechnologie, milieuvriendelijke energieopwekkers en andere duurzame technieken. De economie groeide weliswaar niet in ouderwetse zin, maar werd wel veel efficiënter, productiever en daarmee waardevoller. Ook de arbeidsmarkt en de financiële markt veranderden. Radicaal was de invoering van het gegarandeerde basisinkomen voor alle burgers, gekoppeld aan het verbod op inkomensverschillen groter dan een factor 30: als in een bedrijf de laagstbetaalde 10.000 kroon verdient, mag de topman niet meer verdienen dan 300.000. Het directe gevolg was een herverdeling van de rijkdom. De armoede verdween, de werkloosheid verdampte: werk was opeens van een verplichting een kwestie van persoonlijke ontplooiing geworden en een manier om het basisinkomen te vergroten. Het leidde tot een zeer flexibele arbeidsmarkt, het verdwijnen van de ongelijkheid tussen man en vrouw en een ongekende explosie van creativiteit en bedrijvigheid.

O zeker, vrij van problemen is de nieuwe economie nog niet. De opnieuw ingestelde douane heeft de grootste moeite om grondstoffensmokkel tegen te gaan en vuilnisbendes die illegaal afval storten vormen een ware plaag. En de economie heeft last van zijn eigen succes: we zijn zo duurzaam gaan leven, dat de overheid, aangewezen op belastingen uit grondstoffen en afval, worstelt met teruglopende inkomsten. Sommige mensen verlangen terug naar vroeger: toen je nog met het vliegtuig goedkoop op reis kon. Gelukkig vormen de telepresence-vakanties in virtual reality voor de meesten een goed alternatief. De rampscenario's die de neoliberalen ons ooit voorhielden, zijn niet uitgekomen. De pensioenfondsen zijn gezonder dan in 2012, dankzij de stabiele beleggingen in duurzame technologie. De aandelenmarkt floreert, al is het met andere bedrijven dan in 2012. De grote werkloosheidsgolf is uitgebleven, de armoede is verdampt, de overheid is gekrompen en hoewel importproducten erg duur zijn, zijn de kosten voor dagelijks levensonderhoud gedaald. Het is geen wonder dat de Scandinederlandse Unie bij economische vluchtelingen uit de VS zo'n geliefde bestemming is.

Dutch Miracle Inmiddels beginnen steeds meer landen elementen van het Dutch Miracle, zoals het is gaan heten, in te voeren. Gedwongen door de referenda waarbij de bevolking massaal vóór toetreding tot de Scandinederlandse Unie stemde, zijn ook Duitsland en Frankrijk begonnen hun economie te hervormen. Zelfs in China en India gaan, na de grote milieurampen

van de laatste jaren, stemmen op om de economie te vergroenen. De nieuwe economie begint zich uit te breiden. En hoe meer landen meedoen, des te meer internationale handel is er weer mogelijk. Al is die handel nu gestoeld op duurzaamheid: hoe meer grondstoffen eraan te pas komen, des te duurder het product. 'Het was altijd een verdelingsvraagstuk', zegt Klamer achteraf. 'We leefden in een land van overdaad. We maakten de fout om die rijkdom te verdelen op basis van betaald werk.' Achteraf gezien lag de oplossing altijd al binnen handbereik. We durfden er alleen niet goed in te geloven.

Het hier geschetste toekomstbeeld is gebaseerd op gesprekken met dr. Frank Dietz (PBL), prof.dr. Wim Heijman (WU), dr. Corine Hoeben (RUG), mr. Willem Hoogendijk (stichting Aarde), prof.dr. Arjo Klamer (EUR), prof.dr. Daan van Soest (VU, UvT) en dr. Henk de Vos (RUG) en op artikelen van prof. Herman Daly. De citaten zijn echt. Maarten Kleulemans de Volkskrant, 7 januari 2012

21

Hoe gaat het nu verder in Egypte met de vrouwenrechten ?

Ontmoetingen van een IFOR delegatie met actieve jonge en oude Egyptenaren. Vooral de gesprekken met de jonge vrouwen in Alexandrië en Caïro geven mij moed. Al weten zij ook dat er nog veel moet gebeuren voor er een beter leven voor alle mensen bereikbaar is.

Egyptian Democratic Academie: Deze organisatie werkt sinds 2009 aan geweldloze maatschappij opbouw en in middels zijn er zes kantoren in vier steden. De programma’ s zijn on line en via de radio te volgen. Zij werken met vrijwilligers en ondersteuning van HIVOS. Er is een bibliotheek en ze geven les in huiskamers, als er te veel mensen zijn huren ze een zaal. De lessen gaan over

22

burgerrechten en hoe een democratie functioneert, er is geen ervaring met deze materie bij het grootste aantal Egyptenaren. Vrouwen handwerken om het inkomen te vergroten terwijl ze praten over deze onderwerpen. In Caïro zijn inmiddels 5000 mensen bij de organisatie. Ze werken met facebook en flyers. Buiten Caïro is meer belangstelling voor hun werk omdat daar veel minder afleiding is. Mensen in Cairo hebben vaak ook twee banen om hun kinderen naar school te kunnen sturen en dan blijft er weinig tijd over. Op 25 januari was er weer een verkiezing en een grote demonstratie op het Taghrirplein. Veel vrouwen zijn bang om te demonstreren, hun echtgenoten en vaders zijn vaak tegen deelneming van vrouwen aan deze demonstraties, ook

men er bij betrekken. Zij vertellen ook het verhaal van 31 december 2011 over de grote bijeenkomst op het Tahrirplein waar kopten en moslims bijeen waren en naar muziek luisterden en er vele toespraken waren van verschillende groepen. De hele avond is in harmonie verlopen dit gaf onze gesprekspartners hoop voor de toekomst.

één van de vrouwen die wij hier troffen zei nog niet te weten of ze er wel heen durft te gaan. De andere vrouwen waren heel stellig in hun overtuiging: We gaan en we laten ons niet terug duwen achter de gesloten deuren.

Master Peace: Een jongerenbeweging die vijf jaar geleden begon in Cairo en banden heeft met IKV-Pax Christi. Zij willen op 21 september 2014 een groot vredesconcert mogelijk maken. Er zijn contacten met heel veel landen en juist de landen waar de bevolking tegenover elkaar staat wil

Net terug uit Egypte wil ik dit vast door sturen. Als er behoefte is kan ik er een lezing met powerpoint aan toe voegen. vrede en alle goeds. Cocky de Graaf

Zorgen om positie vrouwen in politiek Egypte

De belangrijkste winnaars van de recente verkiezingen in Egypte zijn of onduidelijk over het onder meer het aanpakken van discriminatie en het verdedigen van de rechten van vrouwen, of weigeren simpelweg om actie te ondernemen op het gebied van mensenrechten. Dat stelt Amnesty International naar aanleiding van een eigen rondgang langs de

grootste politieke partijen in Egypte. Het was woensdag 25 januari precies een jaar geleden dat in de Egyptische hoofdstad Caïro de eerste grote betoging plaatsvond tegen het autoritaire regime van Hosni Mubarak. Achttien dagen later trad de president af en nam het leger het tijdelijke bewind over.

23

De Moslimbroederschap, verenigd in de

vergadering, de streng-Islamitische alNour-partij, zei mondeling toe aan de meeste eisen te willen voldoen, maar niet open te staan voor het afschaffen van de doodstraf en het beschermen van vrouwenrechten. In totaal hebben negen partijen van de in totaal 54 partijen het manifest geheel of gedeeltelijk ondertekend, drie deden mondelinge toezeggingen. Interim-directeur van Amnesty International voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika Philip Luther noemt het "bemoedigend" dat een aantal partijen zich bereid heeft getoond zich aan de mensenrechten-eisen te committeren. "Maar het is zorgelijk dat er partijen zijn die weigeren op te komen voor de maatschappelijke positie van vrouwen", aldus Luther. "Met het handjevol vrouwen (acht!) dat nu in het parlement zit, zijn er voor hen fikse obstakels bij het uitoefenen van invloed op de politiek."

Partij voor Vrijheid en Rechtvaardigheid, is de grote winnaar van de eerste verkiezingen sinds de val van Mubarak die tussen november en januari in drie fases werd gehouden. De partij heeft volgens Amnesty niet gereageerd op verzoeken van de organisatie om te praten over het naleven van humanitaire rechten. Manifest De mensenrechtenorganisatie lanceerde bij aanvang van de verkiezingen een manifest en riep partijen op dat te ondertekenen. In het de intentieverklaring werden tien punten opgesomd, naast het aanpakken van ongelijkheid en de doodstraf ging het onder meer om het garanderen van eerlijke rechtszaken en strafrechtelijke onderzoeken naar misbruik en corruptie in het verleden. al-Nour De tweede partij in de Egyptische Volks-

Vrouwen in het Zwart en Samenwerken voor Palestina

Eén van onze vrouwen in het Zwart is net terug van een indrukwekkende Oud en Nieuw viering op het revolutionaire Tahrir (Bevrijdingsplein) plein in Caïro met tienduizend zingende en juichende Egyptenaren, die - na hun eerste grote succes: de val van Mubarak (de enige dictator, die echt achter slot en grendel zit) - met spreekkoren de militairen opriepen plaats te maken voor een burgerregering. Hoewel duizenden op dat plein zeker werkloos zijn door het wegblijven van de ten onrechte bang gemaakte toeristen, is die geweldige energie (voor het eerst vrijgekomen na 30 jaar militaire dictatuur) ook voor ons heel inspirerend en een voorbeeld voor alle onderdrukte volken.

24

En door deze omwenteling in Egypte, zeker ook inspirerend voor de Palestijnen, al meer dan 40 jaar (1967)… nee, al meer dan 60 jaar (1948) lijdend onder de Israëlische bezetting, onderdrukking en langzame genocide (zoals in Gaza). Net als tijdens de strijd tegen ZuidAfrika door de wereldwijde anti- Apartheidsbeweging, wordt Israël door de zich uitbreidende gezamenlijke B D S acties (boycot van Israëlische Apartheidsproducten, desinvesteren en sancties) steeds meer geïsoleerd en zal het een pariastaat blijven, totdat het land de mensenrechten en het internationaal recht gaat erkennen en de vele VN- resoluties gaat uitvoeren. Onze Nederlandse bijdragen aan de BDS- acties worden georganiseerd door ‘Samenwerken voor Palestina’, ons netwerk van meer dan 25 organisaties. Hier een actie in het nieuwe jaar: • onze campagne “Koop geen Israëlische apartheid” tegen Albert Heijn: na aanbieding van onze 10.000 actie kaarten aan Albert Heijn, stuurden we brieven naar AH directies met het verzoek om een dialoog. Ons doel in het belang van de consumentenvoorlichting is de herkomstaanduiding van nederzettingenproducten op de labels van deze producten te krijgen. Uiteraard gaat dit overleg met AH heel moeizaam; dit gaat dus nog even duren, maar de acties voor de supermarkten gaan gewoon door! En er zijn ook nog andere activiteiten in de maak, zoals: • een initiatief om ook in ons land een culturele boycot te beginnen, die in andere landen al heel succesvol is (zie: jaaroverzicht van de internationale culturele boycot met de cijfers over de

groeiende groep artiesten, die weigeren op te treden in Israël of proberen onder hun contract uit te komen, of als dat niet lukt - hun hele gage aan de BDS beweging willen schenken) • acties tegen de Israëlische vervoersmaatschappij Egged - hier EBS geheten -die sinds kort met bussen tussen Amsterdam en Waterland blijkt te mogen rijden, in het kader van de ellendige privatiseringen met die overbodige openbare aanbestedingen, die de laatste nog bestaande gemeentelijke vervoersbedrijven om zeep helpen brengen. Egged is in Palestijns gebied medeplichtig aan apartheid en schending van de Conventie van Genève. Egged rijdt op de Westelijke Jordaanoever op routes waar joodse Israëliërs de bus in mogen maar geen Palestijnen. Egged verzorgt buslijnen die West Jeruzalem verbinden met illegale nederzettingen.

25

Al bijna 20 jaar zijn wij Vrouwen in het Zwart’’ actief met onze wakes, eerst in Amsterdam en nu al in zes steden in Nederland. En we gaan daar mee door tot dit gevaarlijkste conflict in het Midden Oosten, veroorzaakt door zionistisch Israël met grootscheepse militaire steun van de VS, opgelost is. Al 11 jaar hebben we 11 maal per jaar een nieuwsbrief gestuurd, waarvoor we zelf op zoek gingen naar objectieve berichten – afkomstig van steeds meer Palestijnse, alsook Britse, Belgische, Canadese, Israëlische en Amerikaanse bronnen. Iedere maand lazen we tientallen artikelen, werkten ons door een enorme rijstebrij aan online informatie, voornamelijk in het Engels, omdat de

Nederlandse media het al jaren bedroevend laten afweten. Op onze geheel ongesubsidieerde, zelfgemaakte website www.vrouweninhetzwart.nl zijn al die

nieuwsbrieven na te lezen, veel actienieuws vinden, alsmede historische achtergrond informatie. Lily van den Bergh

Jaarverslag 2011 Vrouwen voor Vrede Ridderkerk Zoals ook in de voorgaande jaren is er weer veel gebeurd. Het snuffelpand loopt nog steeds goed en we hebben het er maar druk mee. In maart is de landelijke vergadering van vrouwen voor vrede bezocht en in november de landelijke dag te Amersfoort. We ontmoeten daar jonge mensen die zich tot taak hebben gesteld om de mensenrechten zoals verwoord in de V.N. weer onder de aandacht te brengen. Zij brengen hun programma voor middelbare scholieren op school en via internet. Ons thema was dit jaar “vrede en economie”. Er moet nog heel wat veranderen willen we onze wereldgoederenstroom evenwichtiger verdelen.

kanties aanbreken. Wat medewerkers kampen met ziekte, maar gelukkig loopt het meestal goed af. Bij nare gebeurtenissen proberen we elkaar te steunen.

Onze projektgroep heeft weer heel wat projekten voor ons uitgezocht.Zij doen het voorwerk en we besluiten dan gezamenlijk welk van de voorstellen aan de beurt zijn. De inbraak en vernieling in de herfst was wel een flinke teleurstelling. Zouden zoveel scherven wel geluk brengen? Maar men ging eendrachtig aan het opruimen en repareren en na een lange dag zag het er weer goed uit in onze winkel. De reakties van onze klanten waren hartverwarmend. Men kwam zoveel spullen brengen,dat we al snel alle lege plekken hadden gevuld.

We zijn bij de dodenherdenking op 4 mei geweest en hebben een krans gelegd.

We hebben samen met Wereldwerk de Burgemeester een brief gestuurd, waarin wij haar vroegen of zij zich zou willen aansluiten bij Mayors for Peace. Na twee keer een gesprek met haar te hebben gehad, besloot ze zich niet aan te sluiten.

Wij vergaderen eens per maand en als het nodig is, kunnen we altijd op onze werk woensdagen het een en ander regelen. We hebben wat nieuwe verkoopkrachten en dat is prettig,vooral als zomers de va-

In de vredesweek is er in de plaatselijke bibliotheek een informatietafel ingericht. We staan nu ook met het snuffelpand in de Gouden Gids en op Buurtlink.

Een jaar is zo voorbij en met inzet van alle vrijwiligers/sters is er weer veel bereikt. 26

Ada v.d. Val

Vrouwen voor Vrede Ridderkerk schenken Vrouwen voor Vrede schenken 2500 euro aan de Stichting Projecthulp Kindertehuis CRAN t.b.v. dit kindertehuis in Bogotá, Colombia

Deze stichting is opgericht door ouders van kinderen die in Nederland zijn geadopteerd vanuit het Colombiaanse kindertehuis CRAN en is sinds 1982 actief met het financieel ondersteunen van diverse projecten binnen het tehuis. Eén van de methoden die gebruikt wordt binnen het opvoedings- en vormingsplan van CRAN zijn culturele, recreatieve en sportuitjes. Het belangrijkste doel is om de kinderen de mogelijkheid te geven nieuwe gebieden voor recreatieve en culturele activiteiten te leren kennen. Dit project maakt de ontwikkeling mogelijk van activiteiten die het leerproces ondersteunen via sport en spel. Het bezoeken van diverse plaatsen buiten de instelling stelt de kinderen in staat

om zichzelf als wereldburgers te herkennen en hun regionale identiteit te versterken en zodoende hun persoonlijke ontwikkeling te vergroten. Andere projecten zijn o.a. zwemlessen, waaraan wekelijks 40 kinderen van 5 tot 10 jaar deel- nemen. Dit draagt bij aan de fysieke, intellectuele, gevoels- en sociale ontwikkeling. Een ander, zeer belangrijk project is het opzetten van een speel-o-theek. De kinderen in het tehuis hebben een geschiedenis achter zich van familiegeweld, harteloze sociale omstandigheden, een beperkte woon- en leefomgeving. CRAN wil een leefomgeving realiseren waarin voor de kinderen tijd en plaats is voor ontspanning en rust, het stimuleren van spel, ontwikkeling en recreatieve bezigheden, alle behorend bij de leeftijd van het betreffende kind. De ruimte waarin de laatstbeschreven activiteiten plaatsvinden is nodig aan herstel toe. 27

Algemene ledenvergadering vereniging Vrouwen voor Vrede Op zaterdag 24 maart 2012 wordt de Algemene Ledenvergadering gehouden in de Johanneskerk, Westsingel 30, 3811 BB Amersfoort

10:00

Inloop met koffie

10:35

Vaststellen verslag Algemene Ledenvergadering (ALV) 2011

10:30 11:00

11:10

Opening en welkom

Mededelingen, hopelijk ook aanmelding nieuwe kandidaten voor het bestuur

Goedkeuring jaarstukken - Jaarverslag 2011

- Jaarrekening 2011

11:40

Contrôle door de Kascommissie van de jaarrekening 2011

12:00

Goedkeuring plannen voor 2012

12:30 12:45

13:00 14:00 15:30

Verkiezing nieuwe kascommissie - Werkplan 2011

- Begroting 2011

Voordracht aspirant bestuurslid Vera van de Brande

Verkiezing nieuwe bestuursleden

Wat verder ter tafel komt

Lunchpauze met optreden van de Raging Grannies

(Voor de lunch is er soep; eigen brood meenemen svp)

Middagprogramma, waarin Kirsten van den Hul zal vertellen over haar jaar

als vrouwenvertegenwoordigster bij de Verenige Naties Vrouwen Vredeslied, samen met Raging Grannies Sluiting van de vergadering.

28

Vredesduif

Mijn grote sterke vader is er niet meer. Hij was al jaren ziek en toch viel deze sterke boom ineens om. Negen november 2011. Mijn wereld stond ineens stil. Niets was nog belangrijk. Mijn basis viel onder mijn voeten weg. Het afscheid was mooi. Zoveel troostende mails, brieven, telefoontjes, prachtige herinneringen van vrienden hebben mijn zusje en ik mogen ontvangen. Het opruimen van zijn huis was verdrietig. Jaren gaan langs je heen, foto’s, brieven, emails, cadeautjes die je ooit gegeven hebt. Mijn vader heet Frans en hij had al jaren een glas in lood kunstwerk van Sint Franciscus in zijn raam hangen. Door dit kunstwerk met zijn naamgenoot tuurde hij dagen naar buiten over de daken de stad in. Het kunstwerk heeft bij de afscheidsdienst op het altaar gestaan. En nu hangt het in mijn huis. Ik kijk door ditzelfde kunstwerk over de daken mijn stad in. Fotografie ging even niet meer. Ik ben weer

gaan tekenen. Dagenlang op de bank op mijn Ipad. Het verdriet verwerk ik door te tekenen. Ik tekende de sterke boom die hij was, ik tekende een engel en Franciscus en ik tekende mijn vaders uitzicht over de daken en Mimi, zijn poes die nu bij ons is. Als laatste tekende ik een vredesduif. Tussen de foto’s van mijn vader kwamen we een foto van een schilderij tegen. In 1974 geschilderd door mijn tante. Een prachtig schilderij van een vredesduif. We weten niet waar het schilderij is gebleven en om op zoek te gaan heb ik de vredesduif getekend. Wie weet vinden we haar ooit. Nu is ze mijn nieuwjaarskaart geworden. De fotografe Caro Bonink verrijkt ons tijdschrift regelmatig met een foto en een bijbehorend commentaar.

29

W

Waarom geen monument voor Bertha von Suttner?

aarom struikelen we in Den Haag niet over de Bertha von Suttner-scholen, -pleinen en -instituten? Zoals Rotterdam een Erasmusbrug en een Erasmus Universiteit heeft. Zoals in Siena een beeld, een kerk, een orkest en een voetbalclub naar Catharina zijn vernoemd, zo zouden wij in Den Haag met diverse vernoemingen moeten zorgen dat iedere Hagenaar zich steeds bewust is van de unieke rol die Bertha von Suttner heeft gespeeld voor onze stad. Den Haag is de Internationale stad van Vrede en Recht, daar zijn we trots op. Het kost de nodige inspanningen, maar het levert ons ook veel profijt op (vooral economisch en toeristisch). Alleen is het onbegrijpelijk dat de naam van de vrouw die zo’n essentiële rol heeft gespeeld in de ontstaansgeschiedenis van onze stad als stad van Vrede en Recht, volstrekt onbekend is: Bertha von Suttner. Zij heeft als schrijfster en vredesactiviste een omslag in de publieke opinie veroorzaakt, haar inzet leidde tot een internationale verbreding van de vredesbewegingen en vervolgens tot het publieke draagvlak voor de Eerste Vredesconferentie in 1899. En die was in Den Haag. Hier besloten de gezamenlijke regeringsvertegenwoordigers tot oprichting van het Hof van Arbitrage, waar het Vredespaleis voor werd gebouwd. En zo werd Den Haag de Internationale Stad van Vrede en Recht. Toen Hillary Clinton twee jaar geleden een bezoek aan Den Haag bracht om de Afghanistan-conferentie bij te wonen, had ons gemeentebestuur geregeld dat (om veiligheidsredenen) alle hoogwaardigheidsbekleders zouden worden ondergebracht in de hotels rond het conferentiecentrum. Alleen Hillary Clinton weigerde dit. Zij gaf een persverklaring uit ‘dat zij ervoor koos haar intrek te nemen in het Kurhaus omdat Bertha von Suttner dat ook had gedaan.’

Wie? Bertha von Suttner? Terwijl iedere Hagenaar weet dat Carnegie de geldschieter voor het Vredespaleis was, blijven de gezichten van de meeste Hagenaars een groot vraagteken als je de naam van Bertha noemt. We vermoeden dat dit het is wat Hillary Clinton ons met haar actie heeft proberen duidelijk te maken: de Internationale Stad van Vrede en Recht mag wel eens wat meer eerbetoon geven aan haar ‘founding mother’. Zou het geen goed idee zijn ook eens de vróúwen te eren die een belangrijke rol hebben gespeeld, en niet alleen de mannen?

30

Verschrikkingen Bertha von Suttner (1843 - 1914) heeft haar naam gevestigd door in 1889 de roman ‘Die Waffen nieder!’ te publiceren, waarin ze op indringende wijze de verschrikkingen van de oorlog aan de orde stelde. We spreken nu over de tijd waarin oorlog voeren nog werd verheerlijkt, waarin men slechts sprak over hel-

denmoed en de eer van het vaderland, zeker in de hogere kringen in MiddenEuropa (waar Bertha oorspronkelijk deel van uitmaakte). ‘Die Waffen nieder!’ liet de slachtoffers zien, en veroorzaakte een schokgolf in de publieke opinie. Het werd in zestien talen vertaald, er zijn miljoenen exemplaren van verkocht. Net zoals de ‘Negerhut van Oom Tom’ een essentiële rol gespeeld heeft in de ontwikkeling van de publieke opinie omtrent afschaffing van de slavernij, net zoals de Max Havelaar dit deed bij de afschaffing van het kolonialisme. Zo gaf ‘Die Waffen nieder!’ wereldwijd vleugels aan de vredesbeweging. En plotseling was Bertha von Suttner een internationaal bekende persoonlijkheid. Vanaf dat moment werd ze overal gevraagd lezingen te houden, artikelen te schrijven. Ze richtte vredesbewegingen op in Duitsland, Oostenrijk en Hongarije. Ze legde contacten met de vredesbewegingen in West-Europa en de Verenigde Staten, en werkte mee aan de internationale bundeling ervan. Had (als enige vrouw) overal ook bestuurlijke functies. Bertha von Suttner was haar tijd ver vooruit en heeft niet alleen een heel belangrijke rol gespeeld in de wereldwijde vredesbeweging, maar was ook een vurig pleitbezorgster van de vrouwenemancipatie (de aanloop naar de eerste feministische golf). Ze pleitte ook voor een vereniging van alle naties (we noemen dat nu de VN), evenals voor een Veiligheidsraad en een snelle interventiemacht. Ook was ze actief bij de bestrijding van het antisemitisme.

31

Vaandeldrager Het feit dat in 1899 de Eerste Vredesconferentie werd gehouden, voelde Bertha als een kroon op haar werk. Alhoewel ze op dat moment door vriend en vijand als de onomstreden vaandeldrager van het pacifisme werd beschouwd, werd ze zelf (afgezien van de openingsceremonie) niet toegelaten tot de conferentie. Ze was een vrouw, immers. Daarom nam ze haar intrek in het Kurhaus en hield daar – parallel aan de conferentie –‘salon’ voor de tientallen politici, journalisten en vredesactivisten, die graag naar haar kwamen luisteren. Zo oefende ze, volgens de mores van die tijd, haar invloed uit. In 1905 ontving Bertha von Suttner (als eerste vrouw) de Nobelprijs voor de Vrede. In 1913 was ze aanwezig bij de opening van het Vredespaleis.

Hoe zouden we in Den Haag deze onvermoeibare vredesactiviste kunnen eren? Ergens zou een beeld of op zijn minst een muurplaquette moeten worden aangebracht. Alle burgers moeten het kunnen zien, dus in de openbare ruimte.

gie het waarschijnlijk een prima idee vinden als dit laatste plein zou worden omgedoopt tot het Bertha von Suttnerplein. Bij historische tentoonstellingen of rondleidingen in Den Haag over het thema Vrede en Recht zou Bertha nooit meer mogen ontbreken. En dan een actuele mogelijkheid: het in aanbouw zijnde publiekscentrum bij het Vredespaleis heeft nog geen naam. Wat zou een meer passende naam zijn dan het Bertha von Suttner Paviljoen? Het zou het Vredespaleis sieren niet alleen degene die voor het geld heeft gezorgd (Carnegie) te vernoemen, maar ook degene die voor het draagvlak onder de bevolking heeft gezorgd (Bertha von Suttner). Hillary Clinton heeft op subtiele wijze geprobeerd Den Haag wakker te schudden om eindelijk Bertha in het zonnetje te zetten. Tot nu toe is het stil gebleven. In 2013 bestaat het Vredespaleis 100 jaar. We kunnen ons voorstellen dat daarbij internationale kopstukken aanwezig zullen zijn. Slaat Den Haag geen modderfiguur als we dan nog steeds Bertha niet de eer geven die haar toekomt?

In 2013 gaat Den Haag het 100-jarig bestaan van het Vredespaleis vieren. Zou het plaatsen van een muurplaquette met de karakteristieke kop van Bertha von Suttner geen passend geschenk aan de stad en aan het Vredespaleis zijn? Als een school, of een park, een kantoorgebouw of een orkest in Den Haag nog een naam zoekt, dan zou het fantastisch zijn als die naar Bertha van Suttner werd vernoemd. Net zoals Andrew Carnegie (een groot bewonderaar van Bertha!) is vernoemd: de Carnegiestichting (die het Vredespaleis beheert) de Carnegielaan en het Carnegieplein. Overigens zou Carne-

Eveline Blitz en Rieks Toxopeus

32

Duitsland gaf in 2005 een postzegel uit met de beeltenis van Bertha en Oostenrijk een bankbiljet van 1000 shilling in 1966

Burgermeester speelt het Mensenrechtenspel

Burgermeester speelt het Mensenrechtenspel met de burgers van de gemeente de Marne op de internationale dag van de Mensenrechten. Burgemeester Wiersma van de gemeente De Marne heeft zich ruim een jaar geleden aangesloten bij de internationale organisatie van Mayors for Peace (opgericht in 1982 door de burgemeesters van Hiroshima en Nagasaki). Hij vindt het belangrijk om daar ook metterdaad werk van te maken, dus was er op 10 december op zijn uitnodiging een groepje mensen aanwezig in het gemeentehuis om het Mensenrechtenspel te spelen. Als opening vertelde de heer Wiersma over zijn ervaringen in enkele Afrikaanse landen. Hij gaf in woord en beeld een idee over hoe mensen daar in zeer eenvoudige omstandigheden proberen te overleven. En dat dit lukt, zolang de omstandigheden hun manier van leven niet verstoren. Daarna speelden de aanwezigen het ‘ganzenbord’ over de mensenrechten tus-

sen 1900 en 2011. Er werd veel en geanimeerd gediscussieerd over de juistheid van de gegeven antwoorden op de vragen die per decennium aan de orde kwamen. Er kwamen onverwachte en soms schokkende antwoorden over hoeveel kinderen er op deze wereld nog ten prooi vallen aan kinderarbeid en in hoeveel landen de mensenrechten nog worden geschonden. Zo bleek dat we denken veel te weten, maar dat dit soms behoorlijk tegenvalt. Omdat de groep deelnemers klein was, is er in één groep gespeeld. Maar als er meerdere groepen zouden zijn geweest zouden de behaalde punten aan de groep gegeven zijn die verloren had. Dit in het kader van de mensenrechten en vanwege de huidige crisis. Want: Wie het minste heeft, heeft het meeste nodig. En: Wie veel heeft, heeft veel te geven! Al met al was het een heel aangename en leerzame ochtend. Janny Beekman

33

International Human Rights Walk in Leeuwarden

tracht te slaan tussen onderwijs, het bedrijfsleven en de overheid. Aan de optocht deden zo’n 50 studenten mee. De optocht ging vanaf de voet van de Oldehove (waar jaarlijks het Bevrijdingsfestival wordt gehouden) dwars door de binnenstad naar de Turfmarkt, waar we ontvangen werden bij het Friese Verzetsmuseum. Hans Groeneweg, directeur van het museum, hield een inspirerende speech over het belang van mensenrechten. Hij memoreerde aan 9 december 1944, de dag waarop in Leeuwarden de overval werd gepleegd op gevangenis de Blokhuispoort, waarbij vele verzetsmensen werden bevrijd. Aan het eind van de happening werden alle ballonnen losgelaten, wat een prachtige foto in de Leeuwarder Courant van zaterdag opleverde.

Op vrijdag 9 december hebben we in Leeuwarden voor het 3e jaar de International Walk for Human Rights gelopen. Ook dit jaar werd de optocht mede georganiseerd door MBO en HBO studenten van het Friesland College. Deze studenten lopen stage bij O3, een stagebedrijf dat in de vorm van projecten een brug

34

De International Walk for Human Rights is een internationaal

event waar Youth for Human Rights organisaties in 30 landen aan hebben meegedaan. Het event is drie jaar geleden op initiatief van de toen 18-jarige Dustin McGahee van YHRI in Florida voor de eerste keer georganiseerd, en is sindsdien een terugkerende happening rond 10

december. Alle voorbereidingen vinden wereldwijd plaats via de Social Media en ieder jaar doen er meer landen en meer jongeren aan mee. Gerbrig Leistra, voorzitster www.jvmr.nl www.nl.youthforhumanrights.org

Steun de IPPNW Bike Tour Japan 2012

In augustus 2012, fietsen 30 actieve, jonge studenten 500 km. door het zuiden van Japan om hun solidariteit te tonen met de slachtoffers en overlevenden van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, maar ook die van de nucleaire testen, de uranium mijnbouw, kernenergie en alle andere nucleaire rampen en ongevallen wereldwijd gedurende de afgelopen 60 jaar. De tocht zal beginnen en eindigen in de twee steden die in augustus 1945 door atoombommen werden verwoest. Beginnend in Nagasaki met een solidariteitsbijeenkomst voor de inwoners van de stad zullen de deelnemers per fiets naar Hiroshima rijden, waar het 20e IPPNW World Congress zal plaatsvinden. Onderweg wordt er gesproken met onder andere burgemeesters, politici, NGO's en de pers en wordt er geslapen in tenten, theaters, kerken en andere locaties die ons aangeboden worden door verschillende groepen. Ook worden er tijdens de fietstochten projecten uitgevoerd die bedoeld zijn het bewustzijn over het gevaar van kernwapens onder de bevolking te vergroten, zoals 'Target X' en flashmobs

(zie www.ippnw-students.org voor meer informatie over deze projecten). De fietstocht zal ongeveer 10 dagen duren, en verschillende groepjes medisch studenten uit Japan zullen zich onderweg bij ons voegen om een paar dagen mee te fietsen. Meer inforatie: Lori Postema [email protected] http://www.ippnw.org/raffle.html

35

1000 Vredesvrouwen Ginny Shrivastava, India ‘Er bestaan geen zwakke vrouwen’

Op 23 januari 2012, was ik in de gelukkige omstandigheid om bij vrienden in Bunnik Ginny Shrivastava te ontmoeten. Ze maakte er een tussenstop op doorreis van familiebezoek in de VS naar India, waar ze woont en werkt. Ginny, geboren in 1943, is Canadese van geboorte, gehuwd met een Indiase man, woont en werkt sedert 1970 in Rajastan in India. Ze werkt er in diverse districten in projecten met vrouwen, vrouwen van boven de 35 die niet/nooit getrouwd zijn, gescheiden vrouwen, weduwen, bijna allemaal vrouwen zonder of met weinig inkomen, vrouwen uit het zogenoemde “gewone volk” (grassroots). Ze doet dit vanuit de Association of Strong Women Alone ( ASWA). Het zijn de vrouwen zelf, die op vrijwillige basis de organisatie vormgeven en succesvol laten zijn. In India zorgen de sociale restricties ervoor dat weduwen gedwongen zijn om

onder onmenselijke omstandigheden te leven. Met projecten, programma’s, bijeenkomsten bouwt Ginny met haar team aan leiderschapsontwikkeling bij deze vrouwen, aan empowerment, zodat ze zelfvertrouwen krijgen, zelfbewust worden, zich staande kunnen houden, zich kunnen ontwikkelen. Vrouwen worden opgeleid om zonder geweld rechten te verkrijgen en te behouden. Ze mobiliseert bijvoorbeeld ook groepen vrouwen die in stamverband leven druk uit te oefenen op de regering om hen een minimumloon te geven voor de tabaksbladeren die ze verzamelen en verhandelen. Ze helpt deze vrouwen om voor dit werk een coöperatie op te richten.

36

In de ontmoeting met Ginny vertelt ze met liefde, warmte en trefzekerheid over haar werk en vooral over de vele sterke vrouwen die aan de projecten deelnemen,

over het starten met kleine groepen, door de vrouwen zelf samengesteld, over hoe de groepen zich als een lopend vuurtje uitbreiden over verschillende districten. Ze vertelt dat wanneer de kracht in vrouwen zich ontwikkelt en kan groeien, er dan een enorme kracht ontstaat, die vrouwen door barrières doet gaan. Vrouwen die van ‘verliezers winnaars’ worden. Er bestaan voor Ginny geen zwakke vrouwen. Enkele basisuitgangspunten van haar werk zijn: • mensen kennen zichzelf het beste • mensen weten zelf het best wat ze nodig hebben • het ontwikkelen van leiderschap • scholing is het sleutelwoord • recht, rechtvaardigheid • inzet van “schone” middelen en “schoon” geld Ze is verbaasd in ons NAP 1325 te lezen dat het ministerie van Defensie financieel bijdraagt aan de actie. Dit is in haar (en ook in mijn) ogen geen “schoon”geld. Op mijn vraag wat ze onder het ontwikkelen van leiderschap verstaat zegt ze: ➣ het gaat om het ontwikkelen van functionele kennis ➣ en om basis geletterdheid, waarmee je je verder kunt ontwikkelen ➣ het is belangrijk en nuttig dat vrouwen in en voor een groep kunnen

spreken, kunnen lobbyen, trainen, veldwerk kunnen doen en een leiderschapsrol kunnen vervullen ➣ leren systematisch te werken en data kunnen verzamelen ➣( geweldloos)problemen kunnen oplossen Ginny heeft een groot geloof in de mogelijkheid van mensen om hun leven te verbeteren. Op m’n vraag waar dit geloof vandaan komt zegt ze dat het jaren van veldwerk zijn, van het werken met de vrouwen, van het luisteren naar de vrouwen en van hen leren,die haar dat geloof geven. Voor haar werk zie: www.astha.org

Wat een indrukwekkende change agent heb ik ontmoet! Wat een kanjer van een vrouw uit duizend. Doortje Kuis

Het boek '1000 vredesvrouwen' is te verkrijgen bij KONTRAST en gepubliceerd in het Engels door Scalo Publishing, Zurich, Zwitserland. Per fax te bestellen op nummer +41 (0)44 261 92 62. Het boek bevat 2200 pagina’s en 800 foto’s in zwart/wit. Harde omslag 19 x 12,5 cm Prijs: Euro 39.(plus verzendkosten) www.1000peacewomen.org

37

G

Stichting Hester in de Top 50

raag vraag ik uw aandacht voor het volgende. Zoals u weet zet de stichting Hester zich in voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen in de Mexicaanse stad Ciudad Juárez en de heersende straffeloosheid in deze regio. Door de lokale organisatie Casa Amiga financieel te steunen, stelt de stichting deze non-gouvernementele organisatie in staat slachtoffers en nabestaanden te helpen. Het werk van stichting Hester is niet onopgemerkt gebleven, dagblad Trouw beloonde ons deze maand met een plek in de Top 50 Internationale Hulp. De afgelopen jaren is het geweld in Juárez door de drugsoorlog extreem toegenomen. Het geweld tegen vrouwen krijgt hierdoor niet de aandacht die het verdient. Ik realiseer me dat het nooit in mijn vermogen heeft gelegen het geweld daar te stoppen. Het doel van stichting Hester is vrouwen die slachtoffer zijn van geweld weerbaarder te maken. Daarnaast vragen wij aandacht voor deze kwestie op de nationale en internationale politieke agenda en blijven wij ons inzetten voor de opheldering van de achtergronden van de moord op Hester.

Ook uw mening vinden wij belangrijk. Daarom hebben we vorig jaar een enquête gehouden onder de vrienden van de stichting Hester. Naast waardering voor ons huidig werk, volgde hieruit ook de suggestie van een zelfverdedigingscursus voor vrouwen. Een idee dat Casa Amiga met dank overnam. Daarnaast is er een fotowedstrijd gepland, waarbij inwoners van Ciudad Juárez beelden vastleggen met het

thema HOOP. Dit thema komt eveneens terug in een kunstproject dat we hier in Nederland organiseren: Arte de la Esperanza. Zo’n 25 vooraanstaande kunstenaars, waaronder Ab Arma, Ans Markus, Charlotte Molenkamp en Anton Corbijn hebben aangegeven mee te willen werken een kunstwerk te leveren voor een tentoonstelling die van 11 april tot 21 april 2012 zal plaatsvinden in het Atrium, Den Haag. De kunstwerken worden de 21e april geveild en de opbrengst is uiteraard voor stichting Hester.

38

Niet voor niets kozen we voor het thema HOOP. De zaak Hester is in september bij de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten in Washington gepresenteerd. Een zaak met als uiteindelijk doel de Mexicaanse overheid te wijzen op haar verantwoordelijkheden en haar nalatigheid. Een manier om de straffeloosheid in Ciudad Juárez aan de kaak te stellen en een betere toekomst voor de vrouwen daar te bewerkstelligen.

Casa Amiga is meegegroeid met de toename van het aantal slachtoffers van geweld in Ciudad Juárez. Deze professionele opvang stelt ook eisen aan de continuïteit van de hulpverlening die zij verricht. Tot nu toe is het gelukt om de bijdragen aan Casa Amiga voor tenminste twee jaar te garanderen. Met de uitbreiding van de hulp die Casa Amiga biedt, zouden wij graag ook onze garanties aanpassen. Dat betekent dat we meer donaties nodig hebben en dat kan met uw hulp!

geven nog iets bij te dragen aan de doelstellingen van stichting Hester. Uw donatie is van harte welkom op de volgende rekeningnummers: ABN AMRO 400 92 84 42 of Postbank 530 84 98, Stichting Hester, Den Haag. Alvast hartelijk dank en met vriendelijke groet, namens het bestuur, Arsène van Nierop Voorzitter en moeder van Hester van Nierop

Stichting Hester, Sportlaan 88, 2566 NB Den Haag, 070 346 18 37, www.hester.nu, [email protected]

Wij hopen u met dit bericht een impuls te

Controle op export militaire goederen aangescherpt De controle op de export van militaire goederen wordt flink aangescherpt. Het ministerie van Veiligheid en Justitie gaat exporteurs screenen op banden met criminelen en het gevaar van witwassen. Daarvoor wordt de Wet Bibob ingezet, een integriteitstoetsing die al langer wordt gebruikt in de prostitutie, de horeca en de vastgoedbranche. Op basis van deze wet kan een vergunning al geweigerd worden als er enkel een vermoeden is dat deze misbruikt kan worden voor criminele doeleinden. De wetswijziging volgt op de onthulling vorig jaar mei dat een Almeerse drugshandelaar tijdens de schorsing van zijn voorarrest in 2009 een vergunning kreeg om onderdelen van pantservoertuigen te exporteren naar Egypte. Deze waren bestemd voor het type pantservoertuigen dat president Mubarak vorig jaar gebruikte om de opstand op het Tahrirplein neer te slaan. Directeur Frank Slijper van de Campagne tegen Wapenhandel reageert tevreden. "Hier pleiten wij al jaren voor. Kleine handelaren blijven vaak onder de radar, en kunnen zo soms wapentuig uitvoeren naar dubieuze regimes." 39

H

Einde van een nucleair tijdperk in Nederland ?

istorische beslissingen komen soms naar buiten op de vreemdste momenten. Zo ook het nieuws dat er in Nederland voorlopig geen tweede kerncentrale komt. Zo maar, tijdens de lunch: energiemaatschappij Delta ziet het niet meer zitten. En terecht. Nietsvermoedend bladerde ik door de Volkskrant en zag plots Peter Terium, bestuursvoorzitter van energieproducent RWE, verklaren dat kernenergie in Nederland onhaalbaar is. ‘Je vindt nooit meer een bedrijf dat zo gek is daar nog geld in te steken’, zei Terium. Zouden de hoge heren bij Delta het interview met Terium hebben gelezen en daaruit hun eigen conclusies hebben getrokken? RWE was zo ongeveer de enige energiegigant die Delta nog wel zo gek achtte om in een tweede Borssele te investeren. Het Franse EDF, de gedroomde partner voor de Zeeuwen, had zich volgens Delta al eerder teruggetrokken. Wat rest is een verzameling gesneuvelde illusies. Minister Verhagen is nog steeds van plan een vergunning te verlenen voor een tweede kerncentrale. De kans dat hij nog deze kabinetsperiode zijn handtekening mag zetten, is met de ontwikkelingen van vandaag bijzonder klein geworden. Toch zou het goed zijn als Verhagen zijn conclusies trekt en het hoofdstuk kernenergie in Nederland definitief afsluit. Aan hem nu de eer om te kiezen voor schone energie. Verhagen weet maar al te goed dat windmolens niet op subsidie

40

draaien, zoals Rutte ooit met veel gevoel voor drama verkondigde. Het zijn juist de kerncentrales die gespekt worden met belastinggeld. Het bewijs daarvoor is vandaag geleverd. Zonder financiële steun van de overheid is het bouwen van een kerncentrale gewoon niet haalbaar. Wat betekent dit goede nieuws voor Greenpeace? In elk geval dat we een klein feestje vieren. Geen tweede Borssele betekent geen levensgevaarlijke centrale erbij en geen extra berg kernafval. Dat is prachtig nieuws, zeker in het licht van de beslissing van Duitsland en België om alle kerncentrales te sluiten. Het nee tegen een tweede kerncentrale betekent het einde van het nucleaire tijdperk in Nederland. Hoe snel het doek definitief valt, valt nog te bezien. Er is nog steeds de oude kerncentrale in Borssele. Wat mij betreft wordt samen met de plannen voor een tweede kerncentrale ook de rest van het nucleaire arsenaal bij het vuilnis gezet. Borssele dicht, geen nieuwe onderzoeksreactor in Petten en geen uitbreiding van verrijkingsfabriek Urenco. Het is tijd om de toekomst in te gaan met een duidelijke keuze voor schone methoden van energieopwekking. Blogpost door Jorien de Lege 23 januari, 2012

H

Verband tussen toename kinderleukemie en nabijheid van kerncentrales

et Internationale Journal on Cancer, publiceerde in januari 2012 een nieuwe studie uit Frankrijk, die een eerdere Duitse studie bevestigt namelijk dat bij kinderen jonger dan vijf jaar die binnen een straal van 5 kilometer van een kerncentrale wonen twee keer zo vaak kinderleukemie wordt vastgesteld, dan bij kinderen die verder dan 20 kilometer van een kerncentrale wonen. Vrouwennetwerk voor milieu en gezondheid, WECF, slaat alarm. De studie werd op nationale schaal uit- vruchtbaarheid, toename van andere gevoerd door de Franse instituten l'IN- ziekten, waaronder hart- en vaatziekten, SERM en l'IRSN in samenwerking met geboorteafwijkingen waaronder hartafde nationale registratie voor kinderen wijkingen en andere mutaties. met kanker van het ziekenhuis van Ville- Sascha Gabizon, internationaal directeur juif. De gegevens van 2753 kinderen die van het vrouwen- milieu- en gezondtussen 2002 en 2007 werden gediagnos- heidsnetwerk WECF zegt: "studies in tiseerd met leukemie werden vergeleken Rusland hebben aangetoond dat radiomet de gegevens van een controlegroep actieve besmetting van zwangere vrouvan 30.000 kinderen. De adressen zijn wen in Chelyabinsk, Rusland, leiden tot geselecteerd rond 19 kerncentrales. mutaties van chromosomen, die worden De resultaten van het Franse onderzoek voortgezet tot in de derde en vierde gekomen overeen met een studie van de neratie. Ze vervolgt "slachtoffers van National Academy Press, USA, waarin kernenergie worden nooit gecompenwordt vastgesteld dat vrouwen en kinde- seerd, omdat de nucleaire industrie ren een aanzienlijk groter risico lopen op kunstmatig lage verzekeringskosten bekanker veroorzaakt door straling, dan taalt, wat betekent dat de belastingbetaler mannen die zijn blootgesteld aan de- en toekomstige generaties betalen; zowel zelfde dosis ioniserende straling. economisch als met hun gezondheid. De huidige regelgeving voor straling en Kernenergie is sterk gesubsidieerd: in de nucleaire activiteit negeert de onevenre- prijs van kernenergie wordt de onomdig grotere schade aan zowel vrouwen keerbare en lange termijn schade veroorals kinderen. Stralingschade omvat niet zaakt door de nucleaire brandstof cyclus alleen kanker en leukemie, maar ook ver- niet meegewogen. minderde weerstand en verminderde In het licht van deze bevindingen roept

41

Gabizon op tot onmiddellijke maatregelen voor de bescherming van de bevolking, in het bijzonder kleine kinderen, met inbegrip van wetgeving en ondersteuning voor hervestiging van alle gezinnen die momenteel in de omgeving van kerncentrales wonen. Sabine Bock, directeur van WECF Duitsland, zegt: “we dringen er bij de overheid op aan om de huidige subsidiekanalen - direct en indirect - van de nucleaire industrie te herverdelen en te bestemmen voor hernieuwbare energie en energiebesparende investeringen, ook doen wij een beroep op Frankrijk om exportgaranties van belastingbetalers voor de bouw van de nucleaire kerncentrales in andere landen, vooral de ontwikkelingslanden, een halt toe te roepen.”

WECF is een netwerk van ruim 120 vrouwen- en milieuorganisaties in 40 landen in Europa en de EECCA regio (Oost-Europa, Kaukasus en Centraal-Azië) die gezamenlijk werken aan duurzame ontwikkeling, bescherming van gezondheid en milieu en armoedebestrijding. Met ons projectwerk ontwikkelen we praktische en betaalbare oplossingen op het gebied van chemicaliën, sanitatie, energie en voedselproductie. Met ons beleidswerk brengen we de perspectieven van vrouwen & kinderen voor het voetlicht op Europees, VN, nationaal en internationaal niveau. WECF is op dit moment voorzitter van de Women’s Major Group in aanloop naar de VN duurzaamheidsconferentie RIO+20, die in juni in Rio de Janeiro in Brazilie zal plaatsvinden.

J

Judith uitgeroepen tot ‘Engel van het jaar’

udith Sargentini is vrijdag 20 januari 2012 door PerspectieF, de jongerenorganisatie van de Christen- Unie, uitgeroepen tot ‘Engel van het jaar’. De Europarlementariër van GroenLinks krijgt deze prijs vanwege haar inzet voor eerlijke handel, dit jaar één van de speerpunten van PerspectieF. Sargentini is een groot voorstander van duidelijke Europese regelgeving om maatschappelijk verantwoord ondernemen af te dwingen en transparante productieketens na te streven. Ook zet zij zich in voor een eerlijke elektronicasector en voor het weren van grondstoffen waarvan de opbrengst wordt gebruikt om gewapende conflicten te financieren. Eerlijke handel van groot belang wereldeconomie PerspectieF-voorzitter Robert Heij: “Voor PerspectieF is eerlijke handel van groot belang in de wereldeconomie. Het moet de basis zijn van waaruit we met elkaar handelen en hoe we met elkaar omgaan. We mogen niet accepteren dat er producten op de markt worden gebracht

die tot stand zijn gekomen door mensenrechtenschendingen en afpersing. Daarom waarderen wij de inzet van mevrouw Sargentini, die zich vanuit haar partij inzet voor dit voor ons belangrijke ideaal!”

42

Reactie Judith Sargentini GroenLinks-Europarlementariër Judith

Sargentini: "Ik ben erg blij met de prijs, het is een mooie steun in de rug om eerlijke handel hoog op de Europese agenda te zetten. Zodat we er zeker van kunnen zijn dat als we een pak koffie, een mobieltje, kledingstuk of computer kopen, boeren en mijnwerkers in arme landen een eerlijke prijs krijgen en de opbrengsten niet worden gebruikt om bloedige conflicten te financieren."

Engel van het jaar De ‘Engel van het jaar’ is een prijs van PerspectieF voor de politicus/politica die zich het afgelopen jaar heeft ingezet voor belangrijke christelijke idealen maar zelf geen vertegenwoordiger is van een christelijke partij. Eerder wonnen Fleur Agema (PVV), Job Cohen (PvdA), Hans

van Baalen (VVD), Marianne Thieme (Partij voor de Dieren), Jeroen Dijsselbloem (PvdA) en Hans Wiegel (VVD) de prijs. Bron: iNSnet

H

Gaza gaat massaal olijfbomen planten

et ministerie van Landbouw in Gaza gaat massaal olijfbomen planten. Die moeten de bomen vervangen die door Israëlische militaire operaties zijn vernietigd."We hebben een olijfboomarboretum opgezet dat ons in staat moet stellen om een miljoen olijfbomen te planten in de Gazastrook, vooral in de bufferzone die zo zwaar is vernietigd", zegt Ahmad Fatayar van het ministerie van Landbouw. De olijfbomen kunnen overleven in moeilijke omstandigheden en kunnen in straten, op schoolpleinen en voor huizen geplant worden, zegt Fatayar. Voor een gemiddelde Palestijnse familie van acht personen "volstaan twee of drie olijfbo-

men om in de olie en olijven te voorzien die men jaarlijks consumeert." De olijfboom heeft niet alleen praktisch nut, "Palestijnen beschouwen hem ook als een symbool voor hun land, een symbool van onafhankelijkheid, vrede en waardigheid", zegt Ahmed Sourani van het Palestijnse Landbouwhulpcomité (PARC).

43

Intifada "De moeilijke tijden hebben we overleefd dankzij olijfolie", zegt Sourani. "Tijdens de laatste oorlog konden veel mensen hun huis niet uit, ze hadden alleen maar brood en olijfolie om die langere periodes door te komen." Zelfs tijdens de eerste intifada (Palestijnse opstand tegen de Israëlische bezet-

ting) waren olijven en olijfolie van vitaal belang. "Vele duizenden zeer arme Palestijnse families konden erdoor overleven", herinnert Sourani zich. "Wanneer het Israëlische leger een uitgangsverbod oplegt, is het onze belangrijkste voedselbron. De meeste leerlingen nemen broodjes met za’atar (wilde tijm) en olijfolie mee naar school."

landbouwindustrie, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Westelijke Jordaanoever In de Gazastrook wonen 1,6 miljoen mensen op 365 vierkante kilometer. Vroeger kwamen veel olijven en olijfolie van de Westelijke Jordaanoever. Maar volgens een rapport dat Oxfam in 2010 publiceerde, heeft "de Israëlische blokkade van de Gazastrook de invoer van olijven en olijfolie uit de Westelijke Jordaanoever aanzienlijk geraakt." Het signaleerde dat steeds meer goedkope olie werd ingevoerd waarvan de vervaldatum was bereikt. "De hoeveelheid die van de Westelijke Jordaanoever komt, is klein", zegt Sourani. "De rest komt van Libanon, Egypte en Spanje. Maar we geven nog steeds de voorkeur aan olijfolie uit Palestina, aan Soeri, de favoriete olijfboom en olijfolie, die nog uit de Romeinse tijden stamt."

112.000 olijfbomen vernietigd Israël heeft het al jaren op deze voedselbron gemunt. In november 2008 meldde Oxfam dat sinds 2000 al 112.000 olijfbomen waren vernietigd in de Gazastrook. "Volgens de Israëlische autoriteiten is de bufferzone, een door Israël opgelegde zone waar Palestijnen niet mogen komen, 300 meter breed vanaf de Groene Lijn tussen Gaza en Israël", zegt Sourani. "Maar in werkelijkheid is ze meer dan 600 meter breed en beslaat ze 30 procent van Gaza's landbouwoppervlakte."

De VN ontdekten zones met grensstroken die over een breedte van 2 kilometer ontoegankelijk zijn omdat Israël ze beschiet, met granaten bestookt of er binnendringt. Volgens het PARC is meer dan 42 procent van de landbouwgebied in de Gazastrook vernield door Israëlische militaire operaties. Alleen al de laatste oorlog vernietigde tot 60 procent van Gaza's

Dadelpalmen Het ministerie van Landbouw gaat niet alleen olijfbomen planten. Het heeft gelijkaardige plannen met dadelpalmen. "Een kiemplant brengt na ongeveer zeven jaar een vruchtdragende palmboom en tien andere kiemplanten voort", zegt Fatayar. "Tien kiemplanten brengen zeven jaar later tien productieve palmen en honderd kiemplanten voort." Tegen 2020 wil het ministerie de kaap van drie miljoenen kiemplanten ronden. Dadelpalmen zijn nuttig voor voedsel-, textiel- en papierproductie en voor de veeteelt (veevoeder). Eva Bartlett

44

Op de landelijke dag van Vrouwen voor Vrede werd aan de werkgroep Weldadig van Vrouwen voor Vrede gevraagd een brief te sturen naar de telefoonaanbieders over het probleem van loverboys die jonge meisjes dwingen telefoonabonnementen voor hen af te sluiten. Hierbij de brief.

Aan de telefoonaanbieders Telfort KPN Ben Hi T-mobile tele 2 Vodafoon Xs4all

Onderwerp: gedwongen aankoop telefoonabonnementen / loverboys

L.s., Als vereniging Vrouwen voor Vrede zetten wij ons al jaren in voor in voor o.a. economische gelijkwaardigheid van Vrouwen en meisjes zowel in het binnen – als in het buitenland. Het is bekend dat ook in Nederland nog geregeld sprake is van mensenhandel en gedwongen prostitutie. Het verschijnsel “loverboys” is één van de voorbeelden hiervan. Vaak zeer jonge meisjes worden door mannen onder andere gedwongen, om op hun naam dure telefoonabonnementen af te sluiten, waar zij zelf vervolgens geen gebruik van mogen maken. Deze meisjes bouwen hiermee in korte tijd enorme schulden op en dit leidt ertoe, dat zij over lange tijd nog meer afhankelijk worden van de loverboy. (Dat behalve veel meisjes ook jongens geregeld hiervan het slachtoffer worden werd recent aangetoond in een uitzending Radar van november 2011). Wij zijn van mening, dat telefoonaanbieders hier invloed op kunnen hebben door alert te zijn op zulke vormen van gedwongen aankoop. Door verkoopmedewerkers te trainen in het herkennen van een dergelijke situatie, deze te melden en vooral door geen dure contracten af te sluiten met deze jonge meisjes wordt er een drempel opgeworpen. Ons is bekend dat Vodafoon dit sinds enige tijd doet en dat dit verschijnsel zich hierdoor minder vaak lijkt voor te doen. Zolang het echter mogelijk is, om daarna naar de volgende winkel te gaan, is het effect gering. Wij doen daarom een dringend appel op u om hier maatregelen tegen te nemen. Wij verzoeken u om medewerkers alert te maken op dit probleem, te trainen in het herkennen ervan, en te melden. Samenwerking van aanbieders onderling, met de politie of jeugdhulpverlening (ook bij het organiseren van een training)kan daarbij zinvol zijn. Wij zouden het erg op prijs stellen, wanneer u ons laat weten, of en hoe u gevolg geeft aan ons verzoek. Hoogachtend, Vrouwen voor Vrede Nederland Postbus 963 3800 AZ Amersfoort

45

Winnaars en Verliezers

Leo Lucassen en Jan Lucassen. Een nuchtere balans van vijfhonderd jaar immigratie.

dat die door feiten werden ondersteund. De immigratie naar Nederland heeft na de 2e wereldoorlog bijzondere oorzaken: De onafhankelijkheid van Indonesië 1949, de dekolonisatie van Suriname, de Balkanoorlog en buiten europese conflicten. Verder zijn er nog de gastarbeiders door de werkgevers hier naar toe gehaald in de jaren zestig en zeventig. Gesteund door de VVD hebben die werkgevers vervolgens alle voorstellen om langduriger vestiging te voorkomen succesvol getorpedeerd. Daarna heeft vooral de KVP afgedwongen dat gastarbeiders recht kregen op gezinshereniging. Linkse partijen en vakbonden stelden zich lange tijd veel gereserveerder op. In 1974 besloot de regering dat er geen arbeiders meer in het buitenland geworven mochten worden en gastarbeiders die besloten te vertrekken niet meer mochten terugkeren. Dat werkte grootschalige gezinshereniging in de hand. De angst voor een “tsunami” achten de auteurs onterecht; westerse waarden als individualisering en gelijke rechten voor mannen en vrouwen vinden steeds meer ingang bij de jonge moslims, terwijl tegelijkertijd het kindertal afneemt.

De broers Lucassen respectievelijk hoogleraar sociale geschiedenis Universiteit Leiden en bijzonder hoogleraar Vrije Universiteit Amsterdam publiceren een zeer uitvoerig gedocumenteerd boek over 1 Massa-immigratie en de Islam (1990-2011) 2 De multiculturele mythe (1975-1990) 3 De rechtse kerk? (1945-1975) 4 Eigen volk eerst (1850-1945) 5 Een gouden eeuw met een lange nasleep(1550-1850) Ieder hoofdstuk eindigt met een visie of er sprake is van winst of verlies. Er is een indrukwekkende lijst noten van geraadpleegde lectuur.

“Zijn we vergeten dat René Descartes, Frans Hals en Joost van den Vondel immigranten waren en ook de eerste Oranjes, de opperbevelhebbers van de Nederlandse legers die onze onafhankelijkheid bevochten”. Aanleiding om dit boek te schrijven was de website vijfeeuwenmigratie.nl een initiatief van het Centrum voor de Geschiedenis van Migranten. Opvallend is hoeveel mythen er in de loop van de tijd de status van onomstotelijke waarheid hadden gekregen, zonder

Foekje Thoomes

46

Ma komt zondag bij ons sterven Je moeder, met wie je al zestig jaar lang een goede band hebt en met wie je heel veel samen hebt gedaan en op reis bent geweest, vraagt jou om haar te helpen euthanasie uit te voeren. Hoe voelt dat aan? Hoe reageer je? Welke gedachten en gevoelens komen in je op? Na veertig jaar levenswerk rond geweldloosheid, wordt Pat Patfoort geconfronteerd met een prangende vraag van haar 91-jarige moeder. Haar moeder is niet terminaal ziek, is mentaal en intellectueel nog even alert als altijd, maar ze is fysiek volledig zorgafhankelijk geworden. Ze kiest er bewust voor om te mogen heengaan via euthanasie. Hoe kan je zo’n beslissing en alle gebeurtenissen die er uit volgen, kaderen in een basishouding van geweldloosheid?

daagse, een viering van liefde, hartelijkheid, verbondenheid, warmte, harmonie, en waardigheid. Het verhaal toont aan hoe euthanasie van een geliefd persoon kan uitgroeien tot een prachtige, diepe en waardevolle belevenis voor alle betrokkenen.

Pat Patfoort brengt in dit boek de getuigenis van de laatste maanden voor de euthanasie: het aangrijpende verhaal van de moeilijkheden waarmee zij en haar familie te kampen hadden, van de emoties die hiermee gepaard gingen en hoe ze ermee omging, hoe ze constant ernaar streefde zowel zorg te dragen voor haar moeder en toch ook haar eigen grenzen te bewaken. Het hele boek door (onder)zoekt ze hoe ze geweldloosheid kan plaatsen in die bijzondere omstandigheden. Het boek groeit geleidelijk aan uit tot de apotheose: de laatste dagen van Ma monden uit in een huiselijke en familiale drie47

Stiltekringen in het hele land

Amsterdam Elke woensdag: Wake tegen de wapenhandel Beursplein 13.00-14.00uur: Saskia Molin, tel. 020-6764625. Iedere eerste Vrijdag van de maand: 12.45-13.45 uur bij het Lieverdje op het Spui. Vrouwen in het zwart. Wake voor vrede in Israël/Palestina. Info: Lily v.d. Bergh, tel. 0206223661 www.vrouwen inhetzwart.nl. Drachten Stille Wake op koopavond donderdag voor de Doopsgezinde Vermaning in het centrum. Breda Vredeswandeling. Iedere eerste zaterdag van elk nieuw seizoen wordt er een stilte wandeling gehouden om de Asterdplas van ongeveer een uur. Mannen zijn ook welkom. De stiltewandeling is een initiatief van Stichting Ondersteuning Katechese. Voor informatie H. Stassen -765651987 en/of M. Visbeen 076-5813312 Groningen Stille Wake door Vrouwen en Mannen in het Zwart om de week op zaterdag. Tijd: 13.00-14.00 uur op de Grote Markt. Leuze: Israël stop de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever. email: [email protected] Leeuwarden Iedere laatste donderdag van de maand 19.30-20.00 uur vredeswake bij de Waag. Utrecht Elke eerste zaterdag van de maand staat de Vredeswakegroep regio Utrecht op de Stadhuisbrug te Utrecht, met op het spandoek ‘Vrede zonder wapens’. Tijd: 14.00-14.30 uur. Een half uurtje dus maar! We zijn maar met een klein groepje. Komt u er ook eens bij staan? info John Okhuizen (tel. 030-2615074), bgg Geertje Kuipers (tel. 0345-515293) of via e-mail: [email protected]. Wake van Vrouwen in het Zwart Utrecht. Laatste zaterdag van de maand op de stadhuisbrug in Utrecht van 13.00-14.00 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 0302413646 of e-mail: [email protected] Wierden Incidenteel: stiltekring van de Vredeswerkgroep Wierden. Informatie: Henny Smoes tel. 0546575758 e-mail: [email protected] IJmond-Beverwijk Stiltekring voor de Vrede. Elke eerste zaterdag van de maand van 12.00 tot 12.30 uur Breestraat, Beverwijk. Leuze: ‘In plaats van geweld - ruimte voor dialoog.’ Trees Kruidenberg tel. 0251-222270, e-mail: [email protected] Zeeland Iedere woensdag in Koudekerke. 18.30-20.00 uur, Kerk op het Dorpsplein. Regelmatig ook stiltekringen in Middelburg.Voor meer informatie: Lidy Weststrate tel. 0118-552170. Maastricht Laatste donderdag van de maand op de markt in Maastricht van 18.15-19.15 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 0611307410 of e-mail: [email protected]

48