MARATHON. Wie komen op de Wall of Fame? Sociëteit Olympisch Stadion - Amsterdam. SOS-secretaris. Schröder 75 jaar. Chris

Oprichting sociëteit 1 februari 1967

Wie komen op de Wall of Fame? De Olympische Winterspelen zijn in aantocht. Van 12 tot en met 28 februari 2010 wordt in het Canadese Vancouver (lees Van Coevorden) gestreden om de felbegeerde Olympische medailles. De Nederlandse successen zullen daarna weer worden bijgeschreven op de Wall of Fame, die de ingang van het Olympisch Stadion Amsterdam siert. De laatste Nederlandse successen waren van Marjan Timmer, Irene Wüst en Bob de Jong. Wie volgen?

SOS-secretaris Chris Schröder 75 jaar

28e jaargang nummer 120 april 2009

Chris Schröder, secretaris van de S.O.S, werd op 14 april 75 jaar. Hij is sinds 1989 lid van de Sociëteit en Erelid van zijn geliefde voetbalclub AFC. Zijn vrienden van AFC en S.O.S. zullen op vrijdag 17 april in het clubhuis van AFC het glas op hem heffen. Proficiat.

MARATHON foto Juuryt van de Vooren

Sociëteit Olympisch Stadion Amsterdam

Sociëteit Olympisch Stadion

Amsterdam Swim Cup weer terug

secretariaat/ledenadministratie e-mail: [email protected] telefoon 020-6152751 of 06-51056251 bank 43 40 10 170 giro 360 56 53

Van 16 tot en met 19 april wordt in het Sloterparkbad de Amsterdam Swim Cup 29=009 gehouden. Het is voor de Nederlandse deelnemers de laatste kwalificatie voor de WK in Rome komende zomer. Naast de Nederlandse top doen ook internationaal grote namen mee, zoals de Zweden Stefan Nystrand, 12-voudig Europees kampioen vrije slag en Lars Frölander, Olympisch kampioen Sydney en 9-voudig wereldkampioen vlinderslag. De leden van de Sociëteit zijn uitgenodigd om voor `35,- op vrijdag 17 april het VIP-programma mee te maken en een hele middag verrassend snelle zwemsport te zien en veel lekkers te proeven.

Olympisch Stadion 21 1076 DE Amsterdam

bestuur Nelleke Penninx, voorzitter 06-24512091 / [email protected] Chris Schröder, secretaris 06-51056251 / [email protected] Renze Hasper, penningmeester 06-51205452 / [email protected] Carla de Groot 06-22921012/[email protected] Hans de Bie 06-20768254 / [email protected] Henk Foppen 06-20492710 / [email protected] erevoorzitters Nico J. van Galen sr. ✝ Henk Olderburger ✝ Jan van Galen ereleden Harry van der Pol Piet Kranenberg Jack van Zanten ✝ lid van verdienste Daniël van Akkeren

2

Chinese Olympische toorts in Stadion De Olympische toorts van Beijing 2008 is toegevoegd aan de collectie van het Olympisch Stadion. Dit object is vanaf nu te bezichtigen in de Olympic Experience, het sportmuseum in het Stadion. Hier zijn nog vier andere Olympische fakkels te bezichtigen. De toorts is ontworpen door Lenovo, één van de hoofdsponsoren van Beijing 2008. In november vorig jaar werd deze aan het Olympisch Stadion geschonken.

Agenda Sociëteit 20 april 4 mei 4 juni 29 juni september 28 september 21 oktober 20 november 17 december

Nico Scheepmaker beker Herdenking gevallen sporters Sportdebat Zomerborrel Paralympische sporten Herfstborrel Zesdaagse Jaardiner Kerstborrel

Regardz Olympisch Stadion Regardz BPF-ruimte Regardz BPF-ruimte Wielerbaan Sloten Olympisch Stadion BPF-ruimte

VOORzittersWOORD Foto Carla de Groot

Beste leden van de Sociëteit Olympisch Stadion Mijn vorige voorwoord schreef ik in de sneeuw, nu doe ik het in de stralende zon. De lente is begonnen, de zomer kondigt zich al aan. Het is mooi te zien hoe het leven verandert. De ramen gaan open, de bezem erdoor, de muffe winterlucht moet eruit. Iedereen trekt naar buiten, de terrassen zitten overvol; ik heb de eerste korte broeken en slippers al gesignaleerd. “Een nieuwe lente en een nieuw geluid”, schreef Herman Gorter 120 jaar geleden. Dat geldt misschien ook wel een beetje voor de Societeit. Tijdens de jaarvergadering afgelopen woensdag is Hidde Reinhard met algemene stemmen verkozen tot nieuw bestuurslid. Een mooi en bijzonder moment. Als bestuurslid Externe contacten zal Hidde sterk maken voor de positie van de Sociëteit naar buiten toe. Maar hij wil zich ook inzetten voor het ontsluiten van het bijzondere netwerk binnen de vereniging. Onze leden zijn een bron van kennis en ervaring. Dat is een kracht van de Societeit en van onschatbare waarde. We kunnen daar nog veel meer gebruik van maken. En we zullen dat ook moeten doen als we nieuwe en vooral ook jongere leden willen aantrekken. De vereniging staat er goed voor. Het ledenaantal is stabiel, de begroting is gezond en het programma voor komend jaar belooft weer veel. Maar dat betekent niet dat we achterover kunnen leunen. Het gaat niet vanzelf. We zullen er aan moeten blijven trekken. De opkomst bij sommige bijeenkomsten is te laag. Dat is jammer. De verjonging en verbreding van ons ledenbestand vindt wel plaats, maar met kleine stapjes. Hier ligt een taak voor ons als bestuur, maar het is ook een verantwoordelijkheid voor de hele

vereniging. Samen maken we immers de SOS. Wij staan open voor ideeën. Laat het ons weten. Tot slot nog de website. Deze vordert, maar niet zo snel als ik zou willen. Hij staat in de startblokken, maar voordat we hem echt de lucht in schieten, moet hij ook echt goed zijn. We zitten nu in de testfase. Ik verwacht over een kleine maand het teken: ‘Ready for take-off ’ te kunnen geven. Jullie ontvangen hier bericht van. Met de komst van de website zal ook de Marathon een verandering ondergaan. Het aantal nummers wordt teruggebracht naar vier. Daar waar de website vooral gebruikt wordt voor actualiteiten, zal er in de Marathon meer ruimte komen voor verdieping.Voor de duidelijkheid: De Marathon blijft, het is en blijft ons visitekaartje naar buiten toe. Ik heb zin in het komende jaar!

Nelleke Penninx Voorzitter Sociëteit Olympisch Stadion

3

Sociëteit is weer aan een bruisend 2009 begonnen door Hans de Bie

Voorzitter Nelleke Penninx jaagde de algemene ledenvergadering van de Sociëteit Olympisch Stadion er met plezier en vakvrouwschap snel door heen. Met het prettige vooruitzicht van een goed buffet en de voordracht door Henk Kraaijenhof. Op de eerste aprildag in de BPF-ruimte van het Olympisch Stadion. Over de manieren van communicatie met de leden van de sociëteit wist zij te vertellen, dat de in aanbouw zijnde website al een stukje op dreef is. “Maar er is sprake van enige vertraging, die niet lang zal duren”, aldus de SOS-chairwoman. Door de komst van de website zal het eigen magazine “Marathon” (al in zijn 28e jaargang) dit jaar van zes naar vier afleveringen teruggaan.

Website actueel De website zal door haar grotere mogelijkheid om actueel te zijn korte berichten tellen, vooral ook aankondigingen en een grote hoeveelheid foto’s plaatsen met korte onderschriften. “Marathon”, waarvoor Nelleke Penninx grote lof en bewondering uitsprak, zal nog meer verdieping in zijn artikelen aanbrengen. Uiteraard ook voorzien van foto’s. In achtergrondverhalen, interviews en opiniestukken. “We plannen ook op de website een zogeheten smoelenboek. Een overzicht van door de SOS-leden zelf geschreven CV’s van henzelf. Het deel van de website, waarop deze persoonlijke informatie komt en daarbij ook de ledenlijst, zal alleen toegankelijk zijn door middel van gebruikersnaam en wachtwoord. Dus alleen voor de leden van de sociëteit zelf. De naam van de SOS-webite is: www. societeitolympischstadion.nl

Meer sportevenementen De huisstijl van de Sociëteit O.S. wordt eenduidiger, zowel op de website als in de “Marathon”, aldus SOS-voorzitter Penninx. En partnerlidmaatschap van de SOS gaat `100,--kosten. Het SOS-bestuur streeft er naar om de leden in de gelegenheid te stellen meer verschillende sportevenementen gezamenlijk te bezoeken. Zoals bijvoorbeeld een wedstrijd in het kader van het WK Honkbal in juni a.s. in Amsterdam. Het tot dusver volledige

4

programma van de Sociëteit zal gepubliceerd worden. Met extra aandacht voor het Jaardiner van de SOS dat zal plaatsvinden op vrijdag 20 november. Opnieuw in het Olympisch Stadion.

Nieuw bestuurslid Als nieuw bestuurslid trad Hidde Reinhard toe. Afkomstig uit de sporten hockey, roeien en atletiek. Hij gaat zich voor de SOS bezighouden met externe contacten en evenementen. De evenementencommissie, waarvan de bestuursleden Henk Foppen en Hidde Reinhard deel uitmaken, functioneert tot tevredenheid. Hidde’s eerste reactie: “Het Olympisch Stadion heeft ’n stukje in m’n hart veroverd. Mijn nieuwe functie is een grote uitdaging voor mij. Ik koppel knowhow graag aan verjonging van het ledenbestand van de SOS”. Carla de Groot en Hans de Bie, beiden aftredend maar verkiesbaar, werden voor het SOS-bestuur herkozen. Naast de bijeenkomsten in het Olympisch Stadion en de bezoeken aan sportevenementen heeft de SOS voor dit jaar drie gezellige borrelavonden op het programma staan: Zomerborrel (29/6), Herfstborrel (28/9) en Winterborrel (17/12). De Sociëteit Olympisch Stadion is met de interessante presentaties van Jochem Uytenhage en Henk Kraaijenhof duidelijk al weer aan een bruisend 2009 begonnen. Zo stelde de SOS-voorzitter Penninx terecht vast.

Henk Kraaijenhof: Balans door Verandering

Hij zegt: “Je kunt alleen verbeteren wat gemeten is. Een goede diagnostiek van de mate van gezondheid is het uitgangspunt om tot een optimale gezondheid, vitaliteit en goede prestaties te komen”. Kraaijenhof telt een flink aantal (top)sporters, die hun succesvolle carrière mede aan hem te danken hebben. Aan Kraaijenhof ’s aanpak van zijn innovatief gezondheids- en vitaliteitsmanagement. Sporters in verschillende sporten, zoals atletiek, tennis, zwemmen en golf. De vroegere Nederlandse topatlete Nelli Cooman en één van ’s-werelds beste tennissers Ivanovic behoorden tot zijn klantenkring.

Positief ironisch De voordracht van Henk Kraaijenhof was niet alleen interessant, maar mede door zijn soms wat positief ironische toevoegingen het beluisteren goed waard. Bijvoorbeeld als hij, nota bene als fysiologische leermeester van diverse toptennissers, rustig beweert dat hij niet het verschil tussen forehanden backhand weet. Of als Kraaijenhof met een glim-

Foto’s Carla de Groot

Henk Kraaijenhof, bewegings- en voedingsdeskundige, presenteerde na afloop van de jaarlijkse ledenvergadering begin april zijn kennis en filosofie over het ontwikkelen en uitvoeren van innovatieve gezondheidsconcepten. Met als hoofdmotto: Balans door Verandering.

lach op de lippen roept, dat sport niet meer is dan voorbereiding op de jacht of op de oorlog. Denk maar aan: boksen, boogschieten, worstelen, geweer schieten, pijltjes werpen, judo en speerwerpen. Filosofisch voegt hij er dan aan toe, dat hoe zwaarder de sportwedstrijd is, hoe hoger je tot een prestatie komt. “Daarnaast is sport een stressbuffer”, vindt deze alleraardigste unieke sportconsulent. Allosta, de naam van Kraaijenhof ’s bedrijf, betekent Balans door Verandering, dat komt van het fysiologische begrip allostase. Zijn website: www.allosta.com vertelt er alles over.

5

20060691_EEX_advertentie

27-09-2006

14:51

Pagina 1

4$)&31
)&-%&3
c/
/""%-004 /""%-0;&
1-"4."8"--
507 45"/%""3%
1-"4."8"--

/*&68 /""%-0;&
1-"4."
4$)&3.&/ %F
OJFVXTUF
SFWPMVUJF
JO
QMBTNB
UFDIOPMPHJF *OOPWBUJFWF
1MBTNB
TDIFSNFO
WFSMFHHFO
EF
HSFO[FO
WBO VX EJHJUBMF
QSFTFOUBUJF
;F
[JKO
POCFHSFOTE
LPQQFMCBBS EVT FMLF
HFXFOTUF
HSPPUUF
NPHFMJKL
)FU OBBEMPPT
IBBSTDIFSQ
FO
LSJTUBMIFMEFS
CFFME [PSHU FSWPPS
EBU XBU VX CPPETDIBQ
QFSGFDU PWFSLPNU ;F [JKO
NBLLFMJKL
UF
JOTUBMMFSFO
EVT
MBHF
NPOUBHFLPTUFO
/V
UF
IVVS
FO
UF
LPPQ
CJK
&YQPUFDI

&-,&
"'.&5*/(
461&3
%6/

%&5"*-5&,&/*/(

%&5"*-5&,&/*/(

/""%-0;&
1-"4."8"--
507 7*%&08"--

8JF
JT
&YQPUFDI &YQPUFDI MFWFSU BMMF
QFSNBOFOUF
FO
UJKEFMJKLF
UFDIOJTDIF GBDJMJUFJUFO
JODMVTJFG
FFO
HPFE
BEWJFT
PG
DSFBUJFG
POUXFSQ WPPS
-JWF
$PNNVOJDBUJPO
[PBMT
JO
PG
PVUEPPS
FWFOFNFOUFO DPOHSFTTFO
CFVS[FO
PG
UFOUPPOTUFMMJOHFO
&nO
BESFT
WPPS
EF
SFBMJTBUJF
WBO
BM
VX
JEFFqO "MMFT
JT
UF
IVVS &YQPUFDI
IFFGU NFFS
EBO
FFO
IBMWF
FFVX
FSWBSJOH
NFU EF
UFDIOJTDIF
SFBMJTBUJF
WBO
FWFOFNFOUFO
JO -JWF $PNNVOJDBUJPO
8F
JOWFTUFSFO
DPOUJOV
JO
EF
BMMFSOJFVXTUF
UFDIOJFLFO

&9105&$) $3&"5*/(
&910463& 6

"NTUFSEBN

U 
 JOGP!FYQPUFDIOM .BBTUSJDIU U 
 FMJ!FYQPUFDIOM

Jan Derksen 90, proficiat! Jan Derksen heeft op 23 januari zijn 90ste verjaardag gevierd. Jan werd één keer wereldkampioen sprint bij de amateurs (1939) en tweemaal bij de profs: in 1946 (toen hij de Fransman Senfftleben klopte in Zürich) en in 1957 door winst op zijn vriend en rivaal Arie van Vliet, in het Belgische Rocourt. Hij veroverde 15 maal de nationale sprinttitel, 2 maal bij de amateurs en 15 maal bij de profs, waarvan de laatste 7, vanaf 1957 tot aan het einde van zijn loopbaan in 1963, achter elkaar. Het feest werd in kleine, huiselijke kring met o.a. echtgenote en zoon Jan jr en niet te vergeten een trouwe schare wielervrienden zoals Herman Krott, Henk Faanhof, Harry Mater en Hennie Marinus gevierd.

Namens de redactie van Marathon van harte gefeliciteerd, Jan!

Pronkstuk Piet van Heusden "Mijn vader vond dat ik eerst maar een vak moest leren," zei Sociëteitslid Piet van Heusden onlangs in het Parool. Hij kreeg een ereplaats in de rubriek Pronkstukken, in dit geval van ASC Olympia. Piet, bijna 80, werd in 1952 wereldkampioen achtervolging in het Parijse Parc des Princes. Hij had bij de clubkampioenschappen van Olympia de nationale kampioen Patsi Willekes verslagen en werd door zijn club naar de nationale titelstrijd in het Olympisch Stadion gestuurd. Hij werd door de organisatie reserve geplaatst en moest op een reservebank wachten totdat Klaas van Est niet op kwam dagen, "waarna een tot op het bot

gemotiveerde Van Heusden alle notabelen van de KNWU te kijk zette en Nederlands kampioen achtervolging werd," schreef Steven van der Gaag. In Parijs versloeg hij de regerend wereldkamapioen Mino de Rossi, de Italiaan die volgens Piet "al weer ansichtkaarten had laten drukken met zichzelf als wereldkampioen." Thuis wachtte hem een huldiging op het Mercatorplein en kreeg hij bloemen van een Italiaanse ijssalonhouder omdat De Rossi hem niet had gefeliciteerd. De foto is geen pose want Piet traint nog geregeld in het Velodrome. "Ik doe het rustig aan," zegt Piet tegen de verslaggever, "omdat jij er bent." Typisch Piet die even later zegt: "Wil je een stroopwafel." Bep van Houdt

7

Astrid Aafjes van Women Win:

Vrouwen mobiliseren via sport

door Giovanna Chen

Deze maand is de inschrijving voor de Dam tot Damloop gestart. Dit jaar viert organisator Le Champion haar 25-jarig jubileum en heeft de samenwerking gezocht met Stichting Women Win. Dit resulteert in een extra dimensie aan de loop: de Women Win Damloop, een specifieke vrouwenloop over 4 Engelse Mijl op 20 september. Met als doel om enerzijds meer vrouwelijke deelnemers te trekken en anderzijds het belang van sport te benadrukken voor de empowerment van vrouwen. Women Win is de eerste organisatie die, sinds haar oprichting 2 jaar geleden, sport inzet als katalysator voor sociale verandering van vrouwen wereldwijd. Oprichtster Astrid Aafjes heeft zich altijd al beziggehouden met ontwikkelingsvraagstukken ten aanzien van vrouwen. Toen zij nog werkzaam was voor Mama Cash werd zij door Nike uitgenodigd deel te nemen aan de ‘Course Feminine’ van 2006 in Casablanca. Course Feminine is de jaarlijkse hardloopwedstrijd georganiseerd door Nawal El Moutawakel die Olympisch goud hordelopen won in Los Angeles 1984. “El Moutawakel was de eerste moslimvrouw die Olympisch kampioen werd. Sport heeft haar zo geholpen in het leven. Zij wilde graag wat terugdoen en begon Course Feminine te organiseren in Marokko waar ze vandaan kwam. Hiermee wilde ze moslimvrouwen aan het sporten te krijgen. Vrouwen die in moslimlanden vrij weinig zichtbaar zijn buitenshuis zag je actief meedoen, zag je dansen en zingen. Ter plekke waren ook allerlei organisaties aanwezig die graag meer wilden doen met sport. Maar er was te weinig geld, en er was nog geen echt platform aanwezig.Toen ben ik begonnen met een businessplan, wat heeft geleid tot de oprichting van Women Win”, vertelt Aafjes.

Sport als motor voor vrouwenemancipatie Sport als motor voor vrouwenemancipatie wordt nu steeds meer erkend. “Ook het ministerie van VWS stelt nu een budget beschikbaar voor ontwikkelingssamenwerking in deze richting”, voegt Aafjes hieraan toe. De projecten die Women Win subsidieert vinden vooral veel in ontwikkelingslanden plaats, omdat daar de behoefte het grootst is. Maar hoe wordt Women Win daar ontvangen? Je zou kunnen zeggen dat in samenlevingen waar de acceptatie van vrouwendeelname in sport gering is, ook weerstand wordt geboden tegen de werkzaamheden van Women Win. Hoe wordt daarmee omgegaan? “Het is belangrijk lokaal vertrouwen te creëren. Wij subsidiëren organisaties ter plaatse. Bij de projecten proberen we zoveel mogelijk de ouders erbij te betrekken en we willen hele grote groepen mee laten doen. De voorwaarden moeten passen bij lokale omstandigheden, zoals de inzet van vrouwelijke coaches en rekening houden met bepaalde kledingvoorschriften. In Rwanda bijvoorbeeld waar we vrouwen wilde laten voetballen. In het begin was men erop tegen dat vrouwen daar gingen voetballen. Nu zie je ze in korte sportbroekjes meedoen. Bij de vrouwen vertaalt sport

zich in meer zelfvertrouwen, beter bewustzijn in het eigen lichaam en het creëren van een sociaal netwerk. De emancipatie gaat veel verder dan de sport alleen en heeft ook effect voor de gemeenschap.”

Migrantenvrouwen Weliswaar ligt de grootste focus van Women Win in ontwikkelingslanden, maar ook in Nederland hebben zij verschillende projecten lopen. “Hier in Nederland richten wij ons veel op migrantenvrouwen, die de taal minder beheersen en meer in sociaal isolement verkeren.Wij proberen vrouwen uit hun huis te halen. Voor hun is het een soort van eerste stap om buitenshuis actief te zijn. Dit werkt weer door in het beter beheersen van de Nederlandse taal en de stap zetten om weer naar school te gaan.Van sport wordt je zelfverzekerder, ook bij mij is dit het geval. Als ik gestresst ben en ik ga rennen, dan voel ik me weer opgeladen en het ik meer kracht om ook andere dingen op te pakken.” Bij de afgelopen Olympische Spelen in Beijing hebben de Nederlandse vrouwelijke sporters de mannen met de medailles sterk overheerst. Denk je dat het voor vrouwen moeilijker is om de top te bereiken? Ook in NL?

“Dat hangt van veel factoren af. Als er minder wordt geïnvesteerd in vrouwen in de sport dan zal dit leiden tot minder talent. Dit vormt dan weer een vicieuze cirkel. Dat er nu meer vrouwen hebben gewonnen werkt zeer stimulerend. Meer rolmodellen zijn nu naar voren gekomen zoals de hockeyvrouwen. Dit steekt ook andere vrouwen weer aan. Ook is het belangrijk dat de nieuwe generatie wordt gestimuleerd. En dat de media ook bewuster wordt van de rol van de vrouw in de sport.” Weliswaar is de deelname van sport hier in Nederland verspreid over de beide seksen nagenoeg gelijk. In bepaalde domeinen lijken vrouwen in de sport nog weinig representatief te zijn. Neem bijvoorbeeld het aantal vrouwelijke sportcommentatoren en –verslaggevers of vrouwen in sportbesturen. Er valt voor vrouwen op diverse terreinen dus nog veel te winnen.

Foekje Dillema Binnenkort is de uitreiking van de jaarlijkse Nico Scheepmaker beker aan het beste sportboek van het jaar. Een van de boeken die op de lijst van nominaties staat is ‘Het verwoeste leven van Foekje Dillema. De grootste tragedie uit de Nederlandse sportgeschiedenis’, geschreven door Max Dohle. Foekje Dillema was in de jaren 40/50 een van de snelste sprinters ter wereld. Na een seksetest werd ze door de KNAU geschorst, omdat ze niet volwaardig als vrouw werd beschouwd. Haar Nederlandse record op de 200 m werd zelfs uit de boeken geschrapt vanwege haar homoseksualiteit. Vallen onderwerpen als de positie van lesbische vrouwen ook onder Women Win? “Wij richten ons op discriminatie van vrouwen in het algemeen, om die discriminatie door middel van sport te doorbreken, daar valt ook homoseksualiteit onder. In Afrikaanse landen bijvoorbeeld hebben we ook te maken met dergelijke onderwerpen. Door te gaan sporten komen de meiden als het ware undercover bij elkaar. Sport is een apolitieke manier om bij elkaar te zijn en kunnen ook andere zaken bespreekbaar worden gemaakt”, aldus Aafjes, oprichtster van Women Win. Lees voor meer over Women Win via www.womenwin.org

9

‘Voetbal in de Tweede Wereldoorlog' thema 4 mei herdenking Stadion Op 4 mei wordt in geheel Nederland de Tweede Wereldoorlog herdacht. Sinds 2005 is er op die dag ook bij het Olympisch Stadion een bijeenkomst, waarbij de aanwezigen nadrukkelijk stilstaan bij de gevolgen voor de Nederlandse sport. Dit initiatief bleek de vervulling van een onuitgesproken wens van de Nederlandse sport om één moment per jaar stil te staan bij de zwartste bladzijden uit de nationale geschiedenis. Dit jaar wordt de sportherdenking voor de vijfde opeenvolgende maal georganiseerd. Om het belang hiervan te benadrukken is in 2007 het Comité Sportherdenking 4 mei Olympisch Stadion gevormd. De leden hiervan zijn Martin Dijkstra (bewoner Oud-Zuid en initiatiefnemer van de herdenking), Jan-Coen Hellendoorn (oud-voorzitter stadsdeel Oudzuid, voorzitter Comité), Job van Amerongen (sportliefhebber, secretaris Comité), Simone Freling (Ajax), Hans Lubberding (directeur Olympisch Stadion) en Jurryt van de Vooren (sporthistoricus). Dit Comité nodigt u uit om op 4 mei 2009 aanwezig te zijn bij deze herdenking. Het thema dit jaar is voetbal in de Tweede Wereldoorlog. Het Verzetsmuseum Amsterdam opent namelijk in april een tentoonstelling over dit onderwerp. De bijeenkomst valt uiteen in twee delen: een inhoudelijk programma en de herdenking. Vanaf 11.00 uur praat Frits Barend in de Olympic Experience – het museum van het stadion - met voetballers, die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. Dit programmaonderdeel duurt één uur en is voor iedereen toegankelijk. De herdenking zelf begint om stipt 12.30 uur. Geïnteresseerden, die deze bijeenkomst willen bijwonen, zijn vanaf 12 uur welkom in de Olympic

10

Experience. Zoals u merkt, valt deze bijeenkomst niet samen met de Nationale Dodenherdenking, maar is al vroeg in de middag. Dat is een bewuste en een symbolische keuze, want op 3 september 1939 was er in Rotterdam om half één in de middag een voetbalwedstrijd gaande tussen DFC en SVV. Daar werd het nieuws bekendgemaakt dat GrootBrittannië, Frankrijk, Australië, India en Nieuw-Zeeland de Duitsers de oorlog hadden verklaard. Op dat tijdstip van half één in de middag hoorde de Nederlandse sportwereld dus voor het eerst van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Op de herdenking wordt gesproken door Erica Terpstra (voorzitter NOC*NSF), Carolien Gehrels (sportwethouder Amsterdam) en Eddy Linthorst (sportwethouder stadsdeel Oudzuid). Later op de dag wordt nog een gedenksteen gelegd bij het huis van sportverslaggever Han Hollander. Samen met zijn vrouw en dochter werd hij op 9 juli 1943 vermoord in concentratiekamp Sobibor.

Vancouver wil gaan schitteren met Winterspelen en Paralympics De Olympische Winterspelen, volgend jaar in Vancouver, boezemen Henk Gemser, chef de mision van de Nederlandse afvaardiging, geen angst in. Vrees dat de organisatie door de wereldwijde kredietcrisis met nog een klein jaar voor de boeg alsnog in de financiële problemen zal komen heeft hij niet. Ook niet over de perfecte organisatie zelf. Zoals hij aan de Volkskrant liet weten: “De Canadezen hebben alles onder controle. In Whistler, het skidorp, zijn extra wegen aangelegd voor de sporters. Zodat zij niet klem raken in het verkeer. We krijgen hier geen Italiaanse toestanden, zoals bij de Spelen van 2006”. In Turijn was het schaatsstadion pas twee maanden voor de Spelen klaar. “De Canadezen hebben alles onder controle”, aldus Gemser. Ook Vanoc, de Olympische werkmaatschappij in Vancouver, liet weten, dat het budget op een oor na financieel goed is afgewerkt. “Alleen het geplande centrale mediacentrum is er niet van gekomen”, liet Vanoc aan Volkskrantjournalist John Volkers weten. “Vancouver wil wereldwijd gaan schitteren met de Winterspelen en de Paralympische Spelen.”

Spelen reeds drie maal in Canada De Winterspelen van Vancouver vinden plaats van 12-28 februari 2010. De maand daarop in deze Canadese stad gevolgd door de Paralympische Spelen van 12-21 maart. Het is de derde keer dat Canada het Olympisch topevenement organiseert. In 1976 de Zomerspelen in Montreal en in 1988 de Winterspelen in Calgary. De komende Spelen tellen 85 landen, die elkaar in zeven sporten sportief gaan bestrijden. Ski-cross is door het IOC aan het Olympische speelprogramma toegevoegd. De Spelen worden op

12 februari 2010 geopend in het BC Place Stadion. De Winterspelen na Vancouver gaan plaatsvinden in Sotsj in Rusland.

Hulp aan gewonde soldaten Tweede Wereldoorlog De Paralympische Spelen begonnen in 1948 om de gewonde soldaten uit de Tweede Wereldoorlog te helpen. Het evenement is uitgegroeid tot het op een na grootste sportevenement van de wereld. Alleen de Olympische Spelen zijn groter. De eerste Spelen voor atleten met een beperking werden in 1948 gehouden in het Engelse stadje Stoke Mandeville. De Britse Sir Ludwig Guttmann hoopte op deze manier de kwaliteit van het leven van de gewonden uit de oorlog te verbeteren. Hij gebruikte hiervoor sport als middel. Vier jaar later kreeg het evenement een internationaal karakter. Nederland is sinds de start van de Paralympische Spelen niet alleen altijd aanwezig geweest, maar heeft het evenement bovendien zelf een keer georganiseerd. In 1980 vonden de Paralympische Spelen plaats in Arnhem.

11

Het tweede leven van Jochem Uytdehaage heeft zich na zijn sportieve loopbaan gestort op het begeleiden van jong talent. In het Olympisch Stadion vertelde hij aan de leden van Sociëteit over zijn nieuwe leven.

Jochem Uytdehaage heeft zijn stempel gedrukt op het schaatsen van dit decennium als winnaar van zowel het EK, het WK en twee gouden Olympische medailles. In 2004, nog tijdens zijn actieve loopbaan, was hij oprichter van Stichting Sporttop. Het idee is om jonge sporttalenten te begeleiden door een direct contact met een mentor, die zelf heeft gepresteerd op het allerhoogste niveau. Het is in feite zijn tweede leven geworden in de topsport. Maar waar een tijdgenoot als Gianni Romme koos voor de coaching, begon Uytdehaage dus een eigen clubje. Inmiddels zijn hier heel veel mensen bij betrokken. “Ik heb zelf veel fouten gemaakt als sporter”, zei Uytdehaage tijdens een bijeenkomst van de Sociëteit, “en ik heb veel dingen goed gedaan. Er bestond echter niets om mijn ervaringen als topsporter door te geven aan nieuw talent, waardoor die kennis wegvloeide.” Het bleek dat niemand eerder op het idee was gekomen om jong sporttalent door directe begeleiding te helpen in hun ontwikkeling. En dat terwijl Nederland zulke grote ambities koestert met topsport.

Contact met mentor is belangrijk Een talent kan beter worden door direct contact met een mentor, die zelf uit de topsport komt. Het gaat dan bijvoorbeeld om Rens Blom, die zeilster Jeske Kisters begeleidt. Esther Vergeer geeft haar ervaringen door aan schaatster Renske Mulder. Uytdehaage zelf is de mentor van turner

12

Jochem Uytdehaage Anthony van Assche. In totaal worden 25 jonge sporters begeleid door 25 mentoren. In de directe contacten kunnen de jonge sporters om raad vragen als het gaat om de organisatie van trainingen, mediabegeleiding, mentale druk, de relatie met vrienden en familie en de commerciële zaken. Uytdehaage:“Zelf heb ik als jonge sporter dingen meegemaakt waar ik een mentor had kunnen gebruiken. De relatie tussen sport en studie bijvoorbeeld was bij heel moeizaam. Dan was ik zo hard aan het studeren dat ik te vermoeid was om nog een topprestatie te leveren. Het heeft mij mijn juniorperiode gekost.”

Steun van buitenkan helpen Hier had steun van buiten kunnen helpen. “Uit eigen ervaring weet ik echter dat een sporter pas wordt geholpen als die prijzen heeft gewonnen. Ach, het is heel Nederlands om iemand pas te steunen als die veel succes heeft behaald. Zelf kreeg ik van alles aangeboden toen ik olympisch kampioen was geworden. Dan werd ik door een fietsenmaker gebeld, die me een fiets aanbood. Dat snap ik wel, want zo krijgt die man gratis reclame. Maar ik had al een fiets, dus daar deed ik niets mee.

door Jurryt van de Vooren

Die telefoonnummers heb ik wel allemaal onthouden en nu bel ik ze terug. Of ze die fiets nog steeds willen geven, maar dan aan één van onze talanten. En weet je heel grappig is? Dat gebeurt dan ook! Al die contacten van vroeger gebruik ik dus om de sporters van nu te helpen. En om heel eerlijk te zijn gaat dat voor een olympisch kampioen aanzienlijk makkelijker dan voor iemand anders.” De talenten beoefenen allemaal een individuele sport, wat niet geldt voor de begeleiders. “Het is een keuze om dat nu zo te doen omdat we langzaam willen opbouwen. Ook de jonge teamsporters zullen later zeker door ons worden begeleid.”

“Gemiste kans van NOC*NSF” De huidige activiteiten van Uytdehaage zijn dus nieuw in de Nederlandse topsport. “Eigenlijk is het een gemiste kans van NOC*NSF en de sportbonden om dit niet zelf te doen, maar dat wil niet zeggen dat ik haatdragend ben. Integendeel, we willen juist heel graag met ze samenwerken. En eigenlijk is onze opzet krachtiger dan een officieel aangestuurd project, omdat het een initiatief is geweest van de sporters zelf.”

13

Wilma Rudolph: De Zwarte Gazelle

door Bab Barens

In Rome, de stad waar 1581 jaar eerder keizer Theodosius een einde had gemaakt aan de oude Olympische Spelen, werden in 1960 de zeventiende moderne Olympische Spelen gehouden. 5346 sporters uit 83 landen, waaronder 610 vrouwen namen er aan deel, met oude Romeinse monumenten als het decor. De marathon begon op Capitolinum, een van de zeven heuvelen van Rome, waar de later legendarische Abebe Bikila op blote voeten uiteindelijk bij het monumentale Arco di Constatino als eerste de eindstreep passeerde. Het goud voor het boksen was voor Cassius Clay, later meer bekend als Muhammad Ali. Ook viel er tijdens deze Spelen de eerste dode. De Deense wielrenner Knud Jensen, die in de hittegolf door een overdosis stimulerende middelen stierf. De Duitser Armin Hary liep als eerste mens de honderd meter in precies tien seconden en kroonprins Constantijn, de latere koning van Griekenland, won in de baai van Napels het zeilen in Drakenklasse.

Een droom op spikes Maar de grote ster van het Romeinse sportfeest werd de atlete Wilma Rudolph, een poliopatiëntje dat zich ontwikkeld had tot een zéér gracieuze

14

dame. Haar uitstraling was van superklasse. Oogstrelend en elegant. Liep als een hinde. Ranke benen, met een fluwelen tred. Ideale maten, knap gezicht. Werkelijk een droom op spikes. Ze won in Rome drie gouden medailles op de sprintnummers en Cassius Clay werd op slag verliefd op haar, maar de koningin van Rome ging niet op zijn avances in. Zij kreeg de bijnaam van “De Zwarte Gazelle”. Na de Spelen van Rome verscheen Wilma Rudolph ook in ons Olympisch Stadion van Amsterdam voor de zogenaamde revanche wedstrijden van de Spelen. Uiteraard won ze opnieuw, op de aloude sintelbaan van het Stadion, de honderd meter. Bijzonder onder de indruk zag ik met eigen ogen één van de meest gracieuze atletes, die ik ooit heb gezien.

Uit gezin van 22 kinderen Wilma Rudolph had een zeer moeilijke jeugd. Als twintigste (!) uit een gezin van 22 kinderen, kreeg ze kinderverlamming. Ze kon heel lang haar linkerbeen niet gebruiken. Kreeg fysiotherapie en kon met acht jaar zonder

krukken lopen. Op twaalf jarige leeftijd besloot ze te gaan sporten. Eerste basketbal, waar ze met haar schoolteam kampioen van Tennessee werd. Hierna werd ze atlete en verscheen in 1955 als teenager (15 jaar) bij de Amerikaanse kampioenschappen en dwong haar selectie af voor de Spelen in Melbourne. Evenaarde het wereld record op de 100 meter in 1961 en brak vier dagen later het wereldrecord op die afstand en bracht het op 11.2 seconden. Het wr op 200 meter stond met 22.9 al op haar naam.

Wilma Rudoph Foundation In 1962 nam ze afscheid. Werd twee keer uitgeroepen tot Atlete van het Jaar. Ze ontving ook de Rudolph de Sullivan Award, de hoogste Amerikaanse onderscheiding op sportgebied, en in 1974 kreeg ze een plaats in de Hall of Fame van de Amerikaanse atletiek. Ze stichtte de Wilma Rudolph Foundation, die zich het lot aantrok van misdeelde kinderen. 32 jaar na Rome mocht ik Wilma Rudolph nog een keer ontmoeten tijdens de Spelen in Barcelona, waar ze eregaste was. De laatste jaren werkte ze meestal in de anonimiteit voor het verbeteren van het lot van de verschoppelingen in de maatschappij. Zoals ze oorspronkelijk door haar polio ook was geweest. Maar het is Wilma niet gegund geweest haar krachten aan het verwezenlijken van haar ide-

aal te geven. Ze was al geruime tijd ongeneeslijk ziek. Ze verzette zich met al haar kracht tegen de ziekte. Het mocht niet baten. Ze kreeg tenslotte een fatale tumor in de hersenen. Op zaterdag 12 november 1994 bezweek Wilma Rudolph aan haar ziekte. Waarom mocht deze geweldige vrouw maar 54 jaar worden?

Amsterdam wil EK Atletiek van 2014 De gemeente Amsterdam en de Atletiekunie hebben zich kandidaat gesteld voor de organisatie van de Europese Kampioenschappen Atletiek in 2014. Dit evenement moet in het Olympisch Stadion worden gehouden. Sportwethouder Carolien Gehrels: “Iedereen kent onze Olympische aspiraties. Daarbij is het noodzakelijk om dit soort evenementen te organiseren.” Begin 2008 ondertekende Gehrels een samenwerkingsovereenkomst met de Atletiekunie. Eén van de speerpunten behelsde de toekomstige organisatie van internationale atletiekevenementen in het Olympisch Stadion. Dit evenement draagt ook bij aan de verdergaande internationale bekendheid en waardering voor het Olympisch Stadion. Sinds de renovatie in 2000 fungeert het tenslotte al als podium voor vele atletiekevenementen, zoals de jaarlijkse SPAR Nederlandse Kampioenschappen Atletiek, de Amsterdam Marathon en de Amsterdam Open. In 2001 vonden in het Olympisch Stadion reeds de Europese Kampioenschappen Atletiek voor atleten van 20-22 jaar plaats. Naar verwacht zal eind 2009 een besluit worden genomen over toewijzing van de EK Atletiek 2014.

15

Door geheel Nederland leveren en plaatsen wij alarmsystemen sCARROSSERIEÑNINALLERLEISYSTEMEN sHYDRLAADKLEPPENDIVMERKEN sWISSELLAADBAKKENDIVSYSTEMEN sAANHANGWAGENS sAUTOSCHADE sAUTOSPUITERIJ s Provincialeweg 40 - 41, 3998 JH Schalkwijk Telefoon 030 - 6011332 Fax 030 - 6012244 E-mail [email protected]

-SERVICE

ALARMSYSTEMEN B.V. Dag en Nacht bewaakte alarmcentrale met aansluitmogelijkheid voor ieder systeem 24 uur service door geheel Nederland

inbraakbeveiliging brandbeveiliging bouwk. beveiliging rolluiken-rolhekken stilalarm bejaardenalarm

ERKEND TBBS-UNETO

ALARMSYSTEMEN en

ROLLUIKEN b.v. Nieuwemeerdijk 40, 1171 NB Badhoevedorp TELEFOON 020 - 659 55 58 / 659 54 52

Amstel-Ajax bierblikje na 40 jaar nog steeds felbegeerd collectors item Op 11 mei is het precies 40 jaar geleden dat de Amstel Brouwerij het roemruchte Ajax-Amstel-blikje op de markt bracht. Dat was in de aanloop van de glorietijd van Ajax, toen de Amsterdamse club maar nipt de finale van de Europa Cup tegen AC Milan verloor. In de aanloop naar de finale tooide Amstel de grote schare supporters bij nagenoeg alle uit- en thuis wedstrijden met het golvend kartonnen hoofddeksel, met aan de ene kant Hup Ajax, en aan der andere zijde uiteraard Amstel Bier. Het was de voorloper van het initiatief van blikfabrikant Thomassen & Drijver/ Verblifa om het glorieuze Ajax-elftal van die dagen op een bierblikje te vereeuwigen. En de Amstel Brouwerij had er wel oren naar, want Ajax, Amstel en Amsterdam waren een drie-eenheid. Met als opschrift “Prachtpils voor Prachtkerels” poseren op het blikje de sterren van toen, zoals Johan Cruijff, Piet Keizer, Klaas Nuninga, Sjakie Swart, Bennie Muller, en de beide keepers Huub Bals en Heinz Stuy.

Heinz Stuy over dit Amstel initiatief de loftrompet stak.

Lof trompet

Wie het filmpje, dat werd uitgezonden op Sport1 en Ajax TV, wil bekijken kan terecht op de website www.ajaxtv.nl of op YouTube.

Voor Ajax-tv was het bierblik-jubileum aanleiding om nog eens terug te gaan naar het jaar 1969 en met ons sociëteitslid Robert Elfrink, destijds perschef van Amstel, oude herinneringen op te halen. Dat gebeurde eind vorige maand in Elsa s café aan de Middenweg in Amsterdam, waar ook

Vele honderdduizenden Amstel-blikjes zijn in die dagen over de toonbank gegaan, En er zullen er nog vast heel veel door verzamelaars worden gekoesterd. Robert Elfrink weet dat hij nog ergens in zijn archief een platte uitgave van het blik moet hebben, met daarop exclusief alle handtekeningen van de spelers van weleer. Hij gaat er naar op zoek, want zowel het Ajax Museum als de Heineken Experience willen dit unieke souvenir graag in hun vitrines hebben.

17

Hockey in India door dieptepunt heen door Hans de Bie

India is het land van cricket en hockey. Waar je in dit enorm grote land, eigenlijk een werelddeel, over sport en Nederland aan de praat komt, deze beide sporten komen direct aan de orde. Zoals mij weer onlangs overkwam. Het Nederlands hockeyteam had in Chandigarh (India) in de finale van het vier landentoernooi om de Punjab Gold Cup met 2-1 van India gewonnen. Ik volgde de wedstrijd via het beeldscherm, te midden van volwassenen en kinderen. In één van de voorwedstrijden van dit sterk bezette hockeytoernooi (plus Duitsland en Nieuw-Zeeland) had India zijn Nederlandse tegenstanders op 2-2 weten te houden. Alle reden voor iedere Indiase hockeyfan om juichend aan mij kenbaar te maken, dat het eindelijk met het Indiase hockey weer de goede kant op gaat. Natuurlijk daarbij met alle soorten van complimenten en ontzag voor de prestatie van de Nederlandse hockeyers. In een echt dieptepunt Nog niet zo erg lang geleden zat het Indiase hockey in een echt dieptepunt. Dat kwam met name duidelijk tot uiting, nadat bleek dat India op de Olympische Spelen in Beijing niet van de partij mocht zijn. De kwalificatie werd niet doorgekomen. Een afschrikwekkende belevenis, zoals een belangrijke functionaris van de nationale hockey federatie in India, mij uitvoerig, niet zonder enige emotie, toelichtte. “Vanaf de Spelen van 1928 in uw hoofdstad, toen ons land hockeygoud won, hebben we altijd een Olympische deelname gehad”, klonk het uit de verdrietig kijkende mond van Harendra Singh, de coach van de Indiase sterrenploeg. “Acht keer

18

Olympisch goud in al die jaren, betekent toch dat hockey de nationale topsport in India is”, vond hij. Er aan toevoegend: “But Indian hockey is ready to break the shackles”.

Ketenen verbroken Waarmee hij aangaf, dat de ketenen, waaraan het tophockey in zijn land vastzat, binnenkort zullen worden verbroken. Ketenen, die voor een heel belangrijk deel het gevolg waren van een fout beleid door K.P.S. Gill, de president van de Indiase Hockey Federatie (IHF). Vanaf de start van Gill’s presidentschap ging het steeds slechter met de internationale prestaties van India.

atie niet ongehoord gelaten. En hiermee een belangrijke bijdrage geleverd aan de sterk verbeterde hockey-situatie van India. In diverse gesprekken, die ik met Indiase hockeyfunctionarissen had, werd haar naam geloofd en met bewondering uitgesproken. Zij zeiden het te betreuren als Els van Breda-Vriesman haar zetel in het IOC-bestuur kwijtraakt. “Zij is een groot steunpunt voor het Indiase hockey”, klonk het alom. Haar aftreden is het gevolg van dat zij niet herkozen werd als voorzitter van de Internationale Hockey Federatie. Een noodzaak om lid van het IOC-bestuur te zijn.

Stem van India voor Nederland

Gill, een dictatoriaal optredende man, wisselde in zijn bestuursperiode liefst achttien coaches van de nationale hockeyploeg. Hij sloot de verkeerde commerciële contracten af om ze naar korte tijd om onduidelijke redenen weer te verbreken. Bovendien kreeg president Gill van zijn vice-president Narendra Batra een aanklacht wegens financiële ongeregeldheden. De dagen van Gill als president van de IHF zijn geteld. National hockeycoach Singh’s ogen kijken weer blij. Hij heeft al weer een goed gesprek gehad met één van India’s grootste hockeylegendes, Leslie Walter Claudius, die het vorig jaar waagde te zeggen, dat hockey in India maar moet worden geschrapt als topsport. En cricket tot eerste Indiase topsport te maken. Naar Claudius werd toen serieus geluisterd, hij was de man, die India drie keer naar Olympisch goud leidde: Londen 1948, Helsink 1952 en Melbourne 1956. Claudius lijkt op zijn standpunt terug te komen.

Kritiek Els van Breda-Vriesman Het Nederlandse IOC-lid Els van Breda-Vriesman heeft zich in haar positief bedoelde kritiek op het bestuursbeleid van de Indiase Hockey Feder-

Naast Hein Verbruggen, die zich als stemgerechtigd lid uit het IOC-bestuur moest terugtrekken, is Els de tweede die afvalt. “Hoe moet dit met het stemmen of Nederland wel of niet de Spelen in 2028 krijgt, vroeg ik aan een aantal Indiase hockeyofficials. Hun reactie: “Vanuit India zal zeker voor Nederland gestemd worden”. En een van de wat oudere functionarissen voegde daar aan toe: “Ik wil het Wagener Stadion wel weer eens bezoeken! Of het Olympisch hockey dan in Amsterdam of in Rotterdam gespeeld wordt”. Els van Breda-Vriesman

19

1963: De allerkoudste Elfstentocht door Bep van Houdt

“De Elfstedentocht 2009 komt niet meer. Daarom doen we het nog een jaar langer met de herinneringen van een eeuw.” Inderdaad, honderd jaar verhalen over de Tocht der tochten. Wat is het geschiedkundig jammer dat 2009 geen jubileumjaar mét tocht langs de beroemde elf steden is geworden. Maar gelukkig heeft sporthistoricus Jurryt van de Vooren die de eerste zin uit dit stuk als voorwoord in mijn boek schreef samen met ijs-, schaats-en kluunprofessor van coach van ontelbare landen Marnix Koolhaas die 100 jaar vastgelegd. Met 1963 als hoofdstuk want dat is zonder enige concurrentie de zwaarste Elfsteden geweest. De schreeuw van de eeuw. Kijk alleen naar de cover van dit boek op A-3 formaat met een sliert rijders door een smal traject, de stuifsneeuw, de schotsen en je steekt zelfs in de zomer de kachel er bij aan. “Het was een tocht van bloed en tranen, een spokenrit door de woestijn, van sneeuw en onbegaanb’re banen , waar velen neergetuimeld zijn.” Eerste vers van een vierregelig gedicht van IJsbrecht van IJlst –je krijgt het bij die naam nog kouder – en het laatste vers doet de kachel oppoken: “Het was een tocht van wond en kneuzen, een boze droom voor menigeen, alleeen volbracht door sterke reuzen, met Paping als het fenomeen.” Het bijzondere doet zich meteen voor als blijkt dat winnaar Reinier Paping, die er 11 uur over deed, geen hoofdrol speelt in het boek. Dat komt

20

omdat de makers de hoofdrol toebedeelden aan de toerrijders en daarbij de hand konden leggen op de documentatie van de laatste finisher, George Schweigmann, een van de 69 toerrijders die wel de tocht volbrachten: 69 van de 10.000. 1947 kende nog een percentage van 16 toen 270 van de 1791 rijders finishten en de barste nummer 3 is 1940 met 35 %.Wat betekent dat 1963 dus 23 keer ‘barreder’ was dan 1947.

‘Koningshuis in gevaar’ Bijna was een deel van het koningshuis bij de finish omgekomen. Op het laatste moment was de finish verplaatst wat inhield dat het ijs daar maar twee dagen de tijd had gehad te harden. “Koningin en prinses bij finish in gevaar, was een krantenkop: “Het toch waarlijk niet dunne ijs op de Groote Wielen werd van twee zijden door de mensenmassa zo omlaag

gedrukt dat het vrije stuk ijsbaan bol kwam te staan, zichtbaar bol wel te verstaan en centimeters brede scheuren zich knallend voortplanten tot onder de stampende voeten van de kijkers. Het anstig snel toenemen van deze spataders én een steeds verder ijdijende watervlek op het ijs....(...) Koningin Juliana en Prinses Beatatrix (koud maar stralend) gingen terug naar het paviljoen.”

Lichamelijk ongemak Maar wat deed Schweigmann? Hij die vanaf 1942 alle Tochten reed, had in 1963 al oog en oor voor historie en nageslacht. Hij stuurde een zelfgemaakt enqueteformulier naar de overige 68 gefinishten (bij wie ook Henk Gemser) en kreeg er 65 terug. Op de vraag Ervaring in Elstedentocht werd liefst 54 keer Nee geantwoord. Andere vraag over lichamelijk ongemak en of deze afwijkingen tijdelijk waren, zei T.J. Zuurbier: “Een bevroren oog”en “Bevroren oog heeft men bij de finish ingespoten.” H.S. Wiersema uit Appingedam: “een been af en toe doof.” Sommigen reden daags erna een volgende tocht. Opvallend is dat het handschrift van J. en R. Wartena, veehouders uit Grouw van een en dezelfde schrijver is: “De volgende dag kon ik mijn werk normaal verrichten.” Een zeer klassiek verhaal is dat van de naar Hindeloopen verhuisde -en inmiddels overleden- Willem Augustin die in 1940, twee dagen voor zijn 18de verjaardag, op de fiets -jawel op de fiets- over de Afsuitdijk naar Leeuwarden reed. Hij had een van zijn oom Jan een tientje gekregen. “Een tientje,” riep zijn moeder - het gezin woonde in de verpauperde Jordaan ( “het was in die huizen zo nat als de neten”) en zijn pa kreeg in die crisisjaren elf gulden steun. Pa griste het tientje terug, deed er nog vijf piek bij, maar Willem miste de laatste trein van 6 uur en een lift mislukte. Onderweg kreeg hij hier en daar wat warms te drinken en sneden brood. Eigenlijk mocht hij na 12 uur niet meer over de Afsluitdijk, de Duitsers lieten hem door maar politie in Harlingen nam hem mee naar het bureau: “Je moet me wel wakker maken om vier uur.”

‘Snij brood voor die jongen’ Even voor 7 uur kwakte hij zijn fiets neer -“in die tijd werd er nog niet zo gejat”- en kon hij nog voor 3 gulden 50 inschrijven. “Mijn benen waren zo koud. Maar ik had ze niets verteld dus ze wisten helemaal niet wat ik allemaal al had meegemaakt. Ik ben gewoon aan de Elfstedentocht begonnen. We reden toen nog om de Noord dus eerst naar Dokkum. Maar al in Bidaard voelde ik dat het niet ging. Ik kon geen slag meer maken. Ik zag een huisje en klopte daar aan. Er werd open gedaan en daar stond een kerel in zijn lange onderbroek, nachtmuts op. Ik vroeg: ‘Mijnheer hebt u wat te eten voor me. Ik heb zo’n honger en ik moet de Elfstedentocht rijden. Toen kwam zijn vrouw: “Snij brood voor die jongen. En zij maar snijden en snijden. Melk en chocolade erbij. Ik heb me helemaal volgestampt daar.” ’s Avonds half negen kwam hij aan “en dat was een goede tijd.Want om negen uur stond ik nog in Dokkum en heb dus behoorlijk hard gereden voor mijn doen. Onderweg heb ik alleen maar gerleefd op surrogaatkoekjes en andere surrogaat-spullen. Ik had nog f. 3,75 over.”

‘Krijg de snot. Dat is nog geen Dokkum’ Over 1963: “Dat schaatsen viel verdomd tegen in het begin. Een lange rij waar je langs wilde komen en dan viel je weer in de sneeuw. Tot je helemaal murw gevallen was. Ik dacht: ‘Nou ik blijf hier maar skapen want dit is niet te doen. En die wind erbij. Je werd gek. Je werd gek. De wind om je oren, ook al had je een muts op.’ Steeds vroegen de andere rijders in zijn groep of ze al in Dokkum waren: ”Krijg de snot. Dat is nog geen Dokkum. Moest je nog 15 kilometer. In Dokkum was er ook nog een idoot die tegen me aan vloeog toen ik chocolademelk dronk. Al die chocolade over mijn gezicht, over mijn goed. Dat spul is gaan druipen over mijn kin en toen had ik, zonder dat ik het wist een ijspegel van chocolade aan mijn kin hangen. Dat heb ik pas gemerkt toen ik over de finish was gekomen.”

21

Specialisten in het bouwen van RACE- EN SPORTFIETSEN Westerstraat 150 1015 MP Amsterdam, Nederland - Telefoon 020 - 624 23 03

AMSTERDAMSEWEG 87 1182 GR AMSTELVEEN 4%,%&//.  &!8 

Tennis

15 gravel tennisbanen 8 indoortennisbanen

Squash

20 squashbanen Twin View Centre Court

Sportshop Aerobics- & Fitnessruimte Eigen Parkeerterrein 200 autoís

Restaurant & Bar

voor recepties en partijen

Terras

200 zitplaatsen

Business Club Zaalverhuur & Meetingpoint

als het gaat om goede contacten tussen sport en bedrijfsleven

indonesisch restaurant

van 10 tot 200 personen

Frans Otten Stadion - IJsbaanpad 43 - 1076 CV - Amsterdam - 020 662 87 67 - [email protected] - www.fransottenstadion.nl

Voor uw advertentie hier Mail naar: [email protected]

P.C. Hooftstraat 27 AMSTERDAM, Tel. 66.28.146

MARATHON officieel orgaan Sociëteit Olympisch Stadion

redactie Hans de Bie - eindredacteur e-mail [email protected] telefoon 020-6418278 of 06-20768254 Robert Elfrink - bladmanager e-mail [email protected] telefoon 035-6561296 of 06-24218685 Jurryt van de Vooren - historie e-mail [email protected] telefoon 020-4208049 fotografen MMP/Jeroen Mantel 023-531 80 30 06-54 306 930 Ton Post Photo Dirks P.H. Spits 020-6901932 of 06-11491554 sponsoring/advertenties Henk Foppen e-mail [email protected] telefoon 0347-344362 mobiel 06-20492710 opmaak en druk Drukkerij Koopmans, Zwanenburg telefoon 020-4973070

Sociëteit Olympisch Stadion is weer thuis, bij Regardz Amsterdam Zuid ! De bereikbare, betrouwbare specialist met oprechte aandacht voor al uw bijeenkomsten en evenementen. Voor meer informatie kunt u bellen 020-305 8000 of ga naar onze site www.regardz.nl

Regardz Amsterdam Zuid maakt deel uit van de Regardz Hospitality Group

affiches, briefpapier, brochures, clubbladen, digitaal drukken, enveloppen, facturen, flyers, folders, jaarverslagen, kettingformulieren, kleur en zwart-wit kopieën, krasloten, lamineren, mailingen, muismatten, onderleggers, ontwerp, posters, schrijfblokken, stickers, visitekaartjes, en wat u verder nog kunt bedenken...

Voor uw advertentie hier Mail naar: [email protected]

Sociëteit Olympisch Stadion Amsterdam

Amsterdam, april 2009

23

Scoren doen wij samen !!! • Aan- en verkoopbemiddeling

• Veilingen

• Taxaties

• Beleggingen

• Huur en verhuur

• Hypotheken

• Beheer

• Advies Henk Burger Makelaardij og bv

Amsterdamseweg 487 • 1181 BR Amstelveen • Telefoon (020) 640 38 53 • Fax (020) 640 40 04 [email protected] • www.henkburger.nl