k i j k e n
Nieuwsschrift - geknipte inspiratie over en voor het sociaal domein Fris denken & dwars kijken De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van de medewerkers van Vondel & Nassau. Werkend vanuit maatschappelijke betrokkenheid pakken zij - samen met u - organisatie- en samenlevingsvraagstukken pragmatisch en resultaatgerichte aan. Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar
[email protected] Wilt u de nieuwsflits niet meer ontvangen: stuur ook dan even een berichtje naar hetzelfde mailadres.
Jaargang 3 | Aflevering 42
DWARS
17 november 2015
Mantelzorgers ietsjes beter op netvlies gemeenten Bron: Mezzo 151111
overtuigd dat wanneer dat gesprek open en eerlijk wordt gevoerd én daarop wordt geanticipeerd, de ervaren belasting zal dalen en het vertrouwen in de zorg weer zal stijgen.’ Uit het on49 procent van de mantelzorgers heeft contact gehad met de derzoek blijkt namelijk ook dat het aantal mantelzorgers dat zich gemeente. Nog niet de helft dus, maar het aantal stijgt wel. zorgen maakt over de veranderingen in de zorg, met 60 procent nog steeds onveranderd hoog is. Gemeenten krijgen langzamerhand hun mantelzorgers beter in beeld, maar nog altijd heeft de helft van de mantelzorgers geen Zonder indicatie contact met zijn of haar gemeente. Dat blijkt uit cijfers van de Uit onderzoek van pensioenorganisatie PGGM en Mezzo blijkt vereniging voor manterzorgers en vrijwilligers Mezzo. dat veel mantelzorgers (22%) zorg verlenen zonder indicatie. 40 procent van hen verleent deze zorg op dagelijkse basis. Mezzo Winst waarschuwt dat deze mensen niet goed bekend zijn bij gemeenHet afgelopen half jaar heeft 49 procent van de mantelzorgers ten. contact gehad met de gemeente. Een jaar geleden was dit nog 37 procent. Ondanks dat er dus sprake is van een stijging, blijft er bij Mezzo zorg over het feit dat 51 procent van de mantelzorgers niet in beeld is bij gemeenten. Directeur Liesbeth Hoogendijk van Mezzo spreekt van winst. ‘De volgende stap is dat er niet over de mantelzorger wordt gesproken, maar met.’ Want mantelzorgers worden vaak nog niet uitgenodigd voor het keukentafelgesprek waarin de zorg voor de zorgvrager en de ondersteuning aan de mantelzorger wordt besproken. Keukentafelgesprek In de wet staat dat mantelzorgers mogen aanschuiven bij een keukentafelgesprek, omdat ze een grotere rol krijgen in de zorg. Dat blijkt ook uit de cijfers, 56 procent van de ondervraagde mantelzorgers zegt meer zorg te gaan leveren. 34 procent vindt dat daarbij geen rekening wordt gehouden met de wensen en behoeften van de mantelzorgers. Hoogendijk: ‘Ik ben ervan Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 1
Alles verandert, zelfs de manier waarop Wet: niet meer wegkijken bij foute onderaannnemers Bron: WAS 151110
Terwijl de doelstelling van deze wet is om de cao-bepalingen na te streven, voorziet WAS niet in bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden als het gaat om het aantal werkuren of werktijOnderbetaling van arbeidskrachten bij onderaannemers is den. Ook profiteren niet alle werknemers uit een bepaalde voortaan ook een zaak van de opdrachtgever, niet zelden een sector van de wet. ‘Het geldt alleen voor werknemers die in overheid. Met de Wet aanpak schijnconstructies is de overheid dienst van het bedrijf zijn. Op ZZP-ers is deze wet niet van toeals opdrachtgever juridisch verantwoordelijk. passing,’ aldus Rianne Dreuning, advocaat Arbeids- en AmbteEsther Walstra 10 nov 2015 Reageer narenrecht bij Capra. ‘Toch zal een rechter hier, als het erop aankomt hoogstwaarschijnlijk doorheen kijken.’ Sommige thuiszorgmedewerkers, schoonmakers, maar ook arbeidskrachten in de bouw hebben er mee te maken gehad; Oneerlijke concurrentie schijnconstructies. Met het invoeren van de Wet aanpak schijnBehalve duidelijke loonstroken en de verplichting van het giconstructies (WAS) kunnen opdrachtgevers, zoals gemeenten, raal uitbetalen van het minimumloon worden er meer maatrezich hier niet meer afzijdig van houden bij bijvoorbeeld ondergelen genomen om schijnconstructies aan te pakken. Zo moet betaling. De wet werd in juli van dit jaar aangenomen, per 1 er sneller informatie tussen instanties worden uitgewisseld bij januari 2016 gaat het in. Voor overheden wordt het nu echt vermoedens van malafide werkwijzen. De WAS is niet alleen oppassen geblazen. Die zijn namelijk ook verantwoordelijk aangenomen om de rechtspositie van werknemers te beschervoor een eerlijke beloning van het personeel van hun ondermen, ook moet de wet oneerlijke concurrentie tussen bedrijven aannemers. voorkomen. De regering denkt dat er door de aanpak van schijnconstructies ook nog eens minder vaak beroep wordt Exorbitante huur gedaan op uitkeringen. De arbeidsvoorwaarden in verschillende sectoren zijn de afgelopen jaren onder druk komen te staan. De crisis is daar een Verwijtbaarheid belangrijke oorzaak van geweest. Zo kon het jarenlang gebeuOverheden die te maken hebben met projecten waar schijnren dat werknemers onderbetaald werden, zelfs als ze aan het constructies kunnen voorkomen moeten voortaan goed opletwerk waren voor een overheid. De A2-tunnel bij Maastricht is ten, waarschuwt advocaat Dreuning. ‘Kijk goed naar de condaar een voorbeeld van. Buitenlandse werknemers kregen wel tracten, de werkgever is niet alleen meer aansprakelijk. Het is voldoende salaris, maar moesten exorbitante bedragen voor belangrijk dat je als opdrachtgever zoveel mogelijk verwijtverplichte huisvesting en vervoer betalen. Aan hun werkgever baarheid voorkomt. De opdrachtgevers kunnen de aansprakewelteverstaan, want die organiseerde dat. Per saldo kregen de lijkheid alleen afwenden als zij aan kunnen tonen dat de onbuitenlandse bouwvakkers dus een hongerloontje. Het bouwderbetaling hen niet kan worden verweten’ project was in opdracht van Rijkswaterstaat, de provincie Limburg en de gemeenten Maastricht en Meerssen. Deze overheGecertificeerde aannemers den waren juridisch gezien niet verantwoordelijk, hooguit moDe toelichting bij de WAS noemt verder nog de mogelijkheid reel. Maar met de Wet aanpak Schijnconstructies zijn ze dat dat een opdrachtgever alleen nog werkt met een gecertificeerdus voortaan in alle opzichten. de aannemer. Dat houdt in dat diegene het personeel conform het overeengekomen loon betaalt. Een andere mogelijkheid is dat een opdrachtgever zelf waarborgen inbouwt tegen onderRechter kijkt er doorheen betaling bij zijn opdrachtnemers of aannemers in de keten.
Van buurtsuper tot superbuurt: Ingrediënten voor een succesvolle buurtsuper speciaal Bron: Het PON 151113 Buurtsupers Speciaal zijn buurtsupers die worden gerund door een zorginstelling voor mensen met een verstandelijke handicap. In de winkels werkt ondersteunend personeel samen met mensen met een beperking. Zij hebben op deze manier zinvol werk hebben en nemen deel aan de samenleving.Tegelijkertijd leveren de winkels ook een bijdrage aan het op peil houden van de leefbaarheid van het dorp of wijk. Met sluiting bedreigde buurtwinkels kunnen blijven bestaan. Op 17 november 2015 wordt tijdens de regiobijeenkomst Het recht om uit te dagen in Wanroij de toolkit buurtsuper speciaal gepresenteerd. Het PON heeft deze, in opdracht van de provincie Noord-Brabant, samengesteld op basis van de ervaringen die zorginstelling Cello heeft opgedaan met de Buurtmarkt Maliskamp. Een buurtsuper speciaal richt zich op drie pijlers: de winkel, het leveren van diensten in de wijk en het bieden van waardevolle dagbesteding en werk aan mensen met een beperking. Naast de Buurtmarkt Maliskamp, die in het najaar van 2014 werd geopend, komen in de toolkit ook de Buurtmarkt Breedeweg van zorginstelling Pluryn in de gemeente Groesbeek en De Smaakmakers van zorginstelling Amarant in de gemeente Goirle aan de orde. In de publicatie worden de opgedane ervaringen vastgelegd en tips gegeven aan nieuwe initiatiefnemers. De toolkit, getiteld Van buurtsuper tot superbuurt. Ingrediënten voor een succesvolle buurtsuper speciaal is vooral bedoeld voor zorgaanbieders die met zo'n initiatief aan de slag willen gaan. Maar ook andere partijen, zoals gemeenten en wijk- en dorpsraden, kunnen er hun voordeel meedoen.
Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 2
Alles verandert, zelfs de manier waarop Geen zicht op vluchtelingen
einde
Bron: nieuwsbericht 151112 Sleutelwoord: sporthaltournee
‘sporthaltournee’
naar her hoeven te reizen. 'Het COA wees dat aanbod vrijdag hooghartig af', zei Houben dit weekend na verwarring over de volgende bestemming van een groep vluchtelingen. 'Tweehonderd vluchtelingen kijken mij verwachtingsvol aan, maar ik weet niets', zei Houben op dat moment. 'Niemand kan mijn vragen beantwoorden.'
Alleen een flinke uitstroom van vergunninghouders naar reguliere woonruimte kan de vluchtelingentournee langs de vele Om gemeenten te helpen bij de ingewikkelde taak is er nu een sporthallen indammen. Daarmee is een oplossing op korte handreiking verhoogde asielinstroom gemaakt. Het is ontwiktermijn van de baan. keld in nauwe samenspraak met onder meer de VNG, het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Nationale Poli‘Dit is de zevende sporthal die deze groep mensen ziet, en ze tie, Binnenlandse Zaken en het Ministerie van Veiligheid en gaan ook nog hun twintigste van binnen zien vrees ik,’ deze Justitie. Er staat onder meer uitleg over de verdeling van verzorg werd onlangs uitgesproken door een gemeentewoordantwoordelijkheden in, tips over communicatie en een lijst met voerder van Schagen. Maar deze uitspraak had ook van geveel gebruikte afkortingen door betrokken instanties. meenten als Voerendaal of Twenterand kunnen komen. Er is op dit moment een vluchtelingencarrousel draaiende waarbij De handreiking wordt regelmatig geüpdatet met ervaringen en elke drie dagen een nieuwe crisisnoodopvanglocatie wordt feedback van gemeenten. Toch leidt dit niet tot een spoedige aangedaan. Hoewel iedereen het onmenselijk vindt, lijkt een oplossing van het vluchtelingencarroussel langs tien of twintig oplossing voor de korte termijn onmogelijk. Volgens de VNG crisis-noodopvanglocaties waar telkens maar drie dagen overis doorstroom aan de voorkant, oftewel uitstroom van vergunnacht mag worden. ninghouders, de enige optie om de heftige situatie te stoppen. Zelfs Vluchtelingenwerk Nederland lijkt zich op dit moment noodgedwongen neer te leggen bij de situatie. ‘Het COA doet Een crisisnoodopvang is bedoeld voor onverwachte calamiteizijn best, daar zijn we van overtuigd,’ zegt woordvoerder Marten. Door bijvoorbeeld brand in een bejaardentehuis of waterstijn van der Linden. ‘Wij zijn er ook niet blij mee, de reis langs nood is er soms acuut opvang nodig. Maar met de huidige de vele crisislocaties is verre van ideaal. We vragen wel met vluchtelingenstroom wordt de crisiscapaciteit hiervoor ingezet. klem rekening te houden met kwetsbare groepen zoals kleine De grote ruimtes met veldbedjes, vaak sporthallen, zijn ongekinderen, zwangere vrouwen en zieken.’ schikt voor langdurig verblijf. Daarom is de regel dat men er maximaal drie dagen, oftewel 72 uur mag slapen. Daar houden Vluchtelingenwerk wil ook graag naar de toekomst kijken. ‘We de gemeenten zich bij de vluchtelingenstroom dan ook strikt maken ons ook zorgen over 2017 en 2018, over de opvang op aan, gevolg: de mensen gaan van gemeente naar gemeente en lange termijn. Dat is een politieke opdracht. We zijn blij dat er van sporthal naar sporthal. Het levert veel stress bij de vluchtenagedacht wordt over andere modellen zoals bijvoorbeeld lingen op, en inmiddels ook bij bestuurders. satellietcentra waarbij er kleinschaliger opvang is. Dat is voor iedereen het beste. Voor de integratie van de vluchteling als Zoals onlangs bij burgemeester Houben van het Limburgse voor het draagvlak in de samenleving,’ aldus Van der Linden. Voerendaal, bijvoorbeeld. Hij wilde de vluchtelingen voor enkele maanden in de regio huisvesten, zodat ze niet van hot
De ‘sporthaltournee’ is noodzakelijk maar niet goed voor het gemoed van de vluchtelingen,’ besluit de woordvoerder van Vluchtelingenwerk. ‘Het verschilt natuurlijk van persoon tot persoon. Maar je moet je voorstellen dat ze een lange en heftige reis achter de rug hebben. Mensen slapen slecht door de stress, hebben nachtmerries. Ze hebben rust en privacy nodig om alles te verwerken. En dat is er juist niet.
'Crisisdienst Veilig Thuis Fryslân goed voorbeeld' Bron: Inspectie Jeugdzorg 151112 De Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg vinden dat Veilig Thuis Fryslân zijn crisisdienst zo weloverwogen en goed uitvoert dat zij die als 'good practice' bestempelen. Dat staat in een inspectierapport dat op 10 november is gepubliceerd. Alle crisismeldingen in Friesland komen binnen bij Veilig Thuis Fryslân. Die heeft een eigen crisisdienst, maar kan meldingen ook doorsturen naar het Friese samenwerkingsproject Spoed4Jeugd. Daardoor is snelle interventie mogelijk bij acuut onveilige situaties. De inspectie hebben het gehele functioneren van Veilig Thuis Fryslân beoordeeld, aan de hand van het toetsingskader Veilig Thuis. Veilig Thuis Fryslân voldoet aan 18 van de 24 criteria uit het toetsingskader. De instelling houdt goed zicht op de veiligheid van gezinsleden en medewerkers zijn in staat om acuut onveilige situaties op te heffen. De bereikbaarheid beoordelen de inspecties als matig, onder meer omdat niet 24 uur per dag een vertrouwensarts beschikbaar is. Het registratiesysteem en de beschikbaarheid van dossierinformatie is volgens de inspecties onvoldoende. Veilig Thuis Fryslân krijgt tot 31 december de tijd om verbeteringen door te voeren.
Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 3
Alles verandert, zelfs de manier waarop ‘Kinderen hebben het recht om gered te worden' Bron: nieuwsbericht 151110 Als een noodkreet. Zo leest de open brief die zeven jongeren uit de Bijzondere Jeugdzorg onlangs aan alle Vlaamse jeugdrechters schreven. Ze willen dat er naar hen geluisterd wordt. Echt geluisterd. Dat gebeurt nu veel te weinig. Wel moeten ze keer op keer hun verhaal doen aan steeds weer andere hulpverleners, consulenten en jeugdrechters. Tot ze helemaal uitgepraat zijn. Daar worden dan notities van genomen die in het een of andere archief verdwijnen. Dus vragen ze nu onder meer om voor de zitting even alleen met de jeugdrechter te kunnen praten. Ze willen ook dat alleen hun eigen jeugdrechter doorslaggevende beslissingen kan nemen en dat hij of (in steeds meer gevallen) zij hen een paar keer per jaar komt opzoeken in de instelling. Ze willen dus dat er toch iemand is die hen kent, hen opvolgt en naar hen luistert. Kortom: ze willen dat iemand hen ziet. Kinderen hebben het recht om gered te worden Net zoals het gros van de jongeren in de Bijzondere Jeugdzorg hebben de briefschrijvers niet echt iets mispeuterd. Het zijn wat in het jargon VOS'ers wordt genoemd: jongeren in een verontrustende opvoedingssituatie. Dat wil zeggen dat hun ouders er niet in slagen om voor hen te zorgen omdat ze zware psychologische problemen hebben, verslaafd zijn aan drugs of alcohol, of zo opgaan in een vechtscheiding dat ze hun kinderen mee de dieperik in sleuren. Anderen worden door hun vader of moeder verwaarloosd of zelfs mishandeld en misbruikt. En dan raken ze al eens op het verkeerde pad, ja, omdat ze thuis weglopen of andere manieren zoeken om iemand te zijn, om wat warmte en erkenning te krijgen.
Onlangs nog trokken twee jeugdrechters in Knack aan de alarmbel: ze kunnen niet meer in alle onafhankelijkheid oordelen. Wegens plaatsgebrek in zowel de kinderpsychiatrie als de Medisch-Pedagogische Instituten (MPI), open voorzieningen en gemeenschapsinstellingen kunnen ze vaak niet de maatregel opleggen die hen het beste lijkt. Daardoor gebeurt het geregeld dat kinderen die met zware agressie worden geconfronteerd toch terug naar huis moeten of dat een meisje dat is weggelopen en in de prostitutie is terechtgekomen in een open instelling wordt geplaatst waar ze er meteen weer vandoor gaat.
netwerk van ruim dertig organisaties die werk maken van inhuisplaatsen: de opvang van uithuisgeplaatste kinderen in een pleeggezin of gezinshuis.
Op 16 november 2015 ondertekent wethouder P.J.T. van Daalen van Barneveld in Gezinshuis Evemar in jeugddorp De Glind het manifest van de Alliantie Kind in Gezin. De gemeente steunt daarmee de ambitie om zoveel mogelijk uithuisgeplaatste kinderen een duurzame plek te bieden in een pleeggezin of gezinshuis. Barneveld gaat zich de komende jaren extra inzetten om dat mogelijk te maken. Zo gaat de gemeente zorgdragen dat inkoop van jeugdhulp is afgestemd op de tenDuizenden kinderen en jongeren krijgen op die manier een dens meer kinderen in huis te plaatsen. Ook gaat Barneveld valse start in het leven. Alleen maar omdat ze de pech hebben meewerken aan initiatieven en experimenten die zijn gericht dat ze in het verkeerde gezin zijn geboren. Allemaal zouden ze op duurzame gezinsopvang van uithuisgeplaatste kinderen. beschermd moeten worden: tegen hun ouders, tegen mensen die het niet goed met hen voor hebben of tegen zichzelf. Alle- Netwerk maal hebben ze het recht om gered te worden, om toch nog Door zich aan te sluiten bij de Alliantie Kind in Gezin versterkt de kans te krijgen iets van hun leven te maken. Ze moeten op Barneveld haar eigen netwerk, dat kan helpen om inhuisplaatde een of andere manier het gevoel krijgen dat ze meetellen in sen concreet te maken. In de Alliantie zitten aanbieders van de samenleving. Dat ze toch voor iemand belangrijk zijn. Als jeugdhulp maar bijvoorbeeld ook het Nederlands Jeugdinstihet dan niet voor hun vader en moeder is, dan tenminste toch tuut (NJi). Door het uitwisselen van kennis, gezamenlijk uitvoevoor 'het systeem'. ren van projecten en ontwikkelen van innoverende methodieken met andere Alliantiepartners kan de gemeente Barneveld Over tijdbommen gesproken inhoud geven aan haar ambities. Dat betekent dat er écht naar hen moet worden geluisterd en dat er meer moet worden geïnvesteerd in geschikte plaatsen De ondertekening van het manifest door wethouder Van Daalvoor elke jongere. Want op een dag worden ze achttien en en vindt plaats in aanwezigheid van de heer G. de Jong, voorstoot de Bijzondere Jeugdzorg hen uit. Je mag er niet aan den- zitter van de Alliantie Kind in Gezin, tevens directeur van de ken dat meer dan 75.00 jongvolwassenen op eigen benen ko- Rudolphstichting. men te staan, een relatie beginnen en zelf kinderen krijgen met de diepe overtuiging dat ze voor niets en niemand meetellen. De Rudolphstichting, een van de initiatiefnemers van de AllianOver tijdbommen gesproken. tie, ontwikkelt en ondersteunt in het Barneveldse jeugddorp De Glind vernieuwende projecten voor uithuisgeplaatste kinBarneveld sluit zich aan bij Alliantie Kind in deren en jongeren. De Glind kent momenteel 25 gezinshuizen.
Zulke jongeren zien jeugdrechters steeds meer, veel vaker dan jeugdige delinquenten. Vorig jaar behandelden de jeugdparketten 76.572 zaken van kinderen en jongeren in een veront- Gezin Bron: Alliantie Kind in gezin 151113 rustende opvoedingssituatie en dat aantal stijgt jaar na jaar. De gemeente Barneveld is de eerste Nederlandse gemeente die toetreedt tot de Alliantie Kind in Gezin. De Alliantie is een
Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 4
Alles verandert, zelfs de manier waarop Gemeenten en SVn bieden ouderen 'Blijverslening' Bron: SVN 151110
te onderzoeken hoe de rijksoverheid zou kunnen bijdragen. Ouderen die denken dat ze morgen een lening kunnen aanvragen moet ik echter teleurstellen. Eerst zal de gemeenteraad Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenvan hun gemeente moeten besluiten hiervoor een fonds bij ten heeft op verzoek van het 'Aanjaagteam Langer Zelfstandig SVn te openen.' Wonen'de Blijverslening ontwikkeld. Ouderen kunnen hierdoor wat gemakkelijker geld lenen om in hun eigen huis blijven Consumptieve en hypothecaire variant wonen en hebben zo wat middelen voor aanpassingen SVn stelt de Blijverslening zowel in een consumptieve als hypothecaire variant aan gemeenten en provincies beschikbaar. Gemeenten en provincies vinden het belangrijk dat bewoners Beide varianten hebben hun eigen voorwaarden. Zo moet bijhun woning aanpassen en stimuleren steeds vaker inwoners voorbeeld voor een consumptieve lening één van de aanvraom vroeg na te denken over 'later' en hun woonsituatie. Met gers jonger zijn dan 76 jaar. Bij een hypothecaire lening geldt de Blijverslening biedt SVn gemeenten een aantrekkelijk finangeen leeftijdsgrens, tenzij de gemeente zelf een leeftijdsgrens cieel instrument om eigenaren-bewoners te faciliteren bij het instelt. Ook de hoogte van het leenbedrag verschilt. Bij een levensloopbestendig maken van hun woning. consumptieve lening geldt een maximum bedrag van € 10.000, -, bij een hypothecaire lening is dat maximum € 50.000, - (de Marnix Norder, voorzitter van het Aanjaagteam Langer Zelfgemeente kan kiezen voor een lager maximum bedrag). Het standig Wonen, is blij dat de Blijverslening nu uitgerold kan minimale leenbedrag van € 2.500, - geldt voor beide varianten. worden richting de gemeenten. 'Als gemeenten ervoor kiezen een fonds te openen, kunnen er vanuit dit fonds leningen worden verstrekt aan de inwoners. Dit kan een belangrijke impuls Zorg, onderwijs en ouders samen voor gezijn om de woning aan te passen. Ouderen beschikken vaak paste zorg wel over vermogen, maar in veel gevallen zit dat vast in hun Bron: Nieuwsbericht Rijksoverheid 151110 huis. De Blijverslening kan dan een mooie financieringsoplos- Meer focus op wat een kind kan in plaats sing zijn. Het gemeentelijke fonds voor Blijversleningen is bo- van wat een kind heeft en meer gepaste vendien revolverend. Dit is een duurzame vorm van financie- zorg voor kinderen met druk, impulsief ren. Rente en aflossing op de Blijverslening kunnen steeds gedrag of aandachtsproblemen. Dat is het weer opnieuw worden ingezet voor nieuwe leningaanvragen'. uitgangspunt van het ‘Plan van Aanpak Gepaste Zorg’ dat een groot aantal organiMaatwerk -en geduld- per gemeente saties uit de zorg en het onderwijs, de ouJan Willem van Beek, directeur van SVn: 'SVn heeft de Blij- dervereniging Balans en de Nederlandse verslening ontwikkeld in nauwe samenwerking met het Aan- Vereniging voor Autisme (NVA) en de mijaagteam, gemeenten, provincies en belangenorganisaties, nisteries van VWS en OCW vandaag heeft geaccordeerd. Zorgzoals bijvoorbeeld de ANBO. De Blijverslening heeft een duide- professionals, leerkrachten en ouders slaan de handen ineen lijk kader waarbinnen gemeenten 'op maat' zelf de voorwaar- voor verbetering van de zorg, begeleiding en het onderwijs den bepalen. Zo kunnen gemeenten de lening bijvoorbeeld voor deze kinderen. beschikbaar stellen voor specifieke maatregelen, een bepaalde wijk of doelgroep. Er zijn veel gemeenten die interesse hebben Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS): “We zijn zeer verheugd getoond. In de Tweede Kamer is al een motie aangenomen om dat ouders, onderwijs en zorg de handen ineen slaan en inten-
sief samenwerken om onder meer het gepast gebruik van medicatie te verbeteren. De over- en onderdiagnostiek van kinderen met ADHD baart ons immers allemaal zorgen. Het is heel mooi dat zoveel betrokken partijen uit zorg en onderwijs nu samen met ouders en kinderen op zoek gaan naar de beste manier om kinderen en hun ouders op maat te begeleiden, thuis en op school.” Het plan van aanpak is een concrete uitwerking van een intentieverklaring tot gepaste zorg die begin 2015 werd getekend naar aanleiding van het Gezondheidsraadadvies ‘ADHD: medicatie en maatschappij’. De doelstellingen en ambities in het plan worden gerealiseerd middels een groot aantal acties en projecten op het gebied van preventie en bewustwording, samenwerking tussen zorg en onderwijs, en richtlijnen en interventies. Ondertekenaars van het plan hebben zich tot eind 2016 gecommitteerd aan de uitvoering van alle acties.
Ondertekenaars zijn: Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland (AJN), landelijke oudervereniging Balans, Nederlandse Vereniging van Autisme (NVA), Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP), Landelijke Beroeps Begeleiders in het Onderwijs (LBBO), Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), Ministerie van OCW, Ministerie van VWS, Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP), Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO), Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) en de sectororganisaties voor het Primair en Voortgezet Onderwijs: de PO- en VO-raad.
Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 5
Alles verandert, zelfs de manier waarop ‘Cliënt moet ambassadeur van ggz zijn’ Bron: GGZ Nederland 151111 De geestelijke gezondheidszorg (ggz) moet beter en preciezer laten zien waar haar toegevoegde waarde ligt. Belangrijkste ijkpunt daarbij zijn de noden en wensen van de cliënt. “Als onze patiënten niet onze beste ambassadeurs zijn, doen wij het niet goed”, zegt voorzitter Jacobine Geel van branchevereniging GGZ Nederland.
“De hele samenleving is zich aan het organiseren rond consument en cliënt”, constateert Geel. “Wat gebeurt er als er straks bij wijze van spreken een Airbnb van de ggz opstaat? Je moet je dan als sector zo organiseren dat de kwaliteit overeind blijft.” Waarmee Geel wil zeggen dat de ggz open staat voor nieuwe ontwikkelingen. Anders dan de media vaak willen doen geloven is de sector volop in beweging. “De ggz heeft nog vaak het imago van een sector die naar binnen gekeerd is en weinig proactief, maar de werkelijkheid is een andere. Ik merk een ongelooflijk verlangen naar vernieuwend elan. Het bruist van de initiatieven. Op tal van niveaus zijn we bezig met een verbouwing om ons huis klaar te maken voor een nieuwe tijd, waarin de patiënt leidend is als het gaat om welke zorg hij waar nodig heeft.” Lastige klus Die verbouwing is een lastige klus, zeker ook gezien de vele belanghebbenden, van zorgverzekeraars, gemeenten en aanbieders tot professionals, patiënten en hun naasten. “De winkel wordt verbouwd, maar de verkoop gaat gewoon door. In de beleving van veel mensen worden de middelen schaarser, terwijl de regeldruk groeit... Dat leidt er toe dat professionals zich wel eens afvragen wat zíj nog te zeggen hebben. Ik bespeur vaak een gevoel van onteigening, alsof we ons uitleveren aan alle verschillende financiers en ons eigen verhaal uit het oog verliezen. Wat het ingewikkeld maakt is dat er een inhoudelijk verhaal is en een kostenverhaal. Wij willen als aanbieders naar zorg op maat in de eigen omgeving. De meeste mensen zijn niet geholpen met een verblijf in de kunstmatige omgeving van een instelling. Dat is een inhoudelijke overtuiging. Maar die overtuiging kwam in een stroomversnelling door de politieke opdracht om zorg duurzaam betaalbaar te maken.” Aandacht voor kosten kan wat Geel betreft ook positieve effecten hebben. “Het goede van dat kostenverhaal is dat het ons dwingt om
ons inhoudelijke verhaal op orde te hebben. De ggz heeft jarenlang in betrekkelijke rust kunnen werken. De kosten stegen, terwijl in de beleving van velen niet duidelijk was hoe die kosten gemaakt werden en er grote verschillen tussen regio’s en instellingen waren. De opgave van de bestuurlijke akkoorden was dan ook: maak die uitgavenstroom transparanter. Met onze handtekening hebben we onszelf voor die verplichting verantwoordelijk gemaakt. ”
het ooit voor bedoeld was, namelijk het meten van kwaliteit vanuit de beleving van de patiënt. Maar het zou raar zijn om alles overboord te gooien, dan zagen we poten onder onze eigen stoel vandaan.” Minder regels Alle nieuwe aandacht voor de bedoeling ten spijt blijft de groeiende regeldruk wel een apart punt van aandacht. “Er zijn steeds meer partijen die op de één of andere manier zicht willen hebben op de vraag of de zorg doelmatig en gepast is: zorgverzekeraars, inspecties, NZa, en nu ook gemeenten. We willen minder regels, maar door de decentralisaties worden het er vooralsnog meer. Er gaat veel geld naar administratie en regeldruk. Dat vinden wij niet alleen, ook VWS en de zorgverzekeraars maken er inmiddels een punt van. Als sector willen we transparant zijn, maar het is ook zo dat verantwoording de neiging heeft meer te worden, en nooit minder. En de lakmoesproef van goede zorg moet uiteindelijk toch de zorg zelf zijn: is iemand op het juiste moment op de juiste manier geholpen?”
Pronken Volgens Geel heeft de ggz op het gebied van verantwoording en transparantie de afgelopen jaren grote stappen gezet. Dus is het moment nu daar om de focus weer meer te leggen bij de inhoudelijke drijfveren. “Natuurlijk moeten we de moeilijkheden die we tegenkomen aan de orde stellen en aanpakken, maar ik merk bij mijn leden een groeiende behoefte om óók naar buiten te treden met waar we trots op zijn. Niet pruttelen, maar pronken… En dus zullen we als sector gezamenlijk antwoorden moeten formuleren die de energie geven om obstakels te nemen, in plaats van die obstakels leidend te laten zijn voor de inrichting van het werk. Systeemdwang, regeldruk, verschillende financieringsstromen –het is er alle- Geel realiseert zich dat de keuze voor zorg dicht bij de patiënt door maal en het is van betekenis, maar mag niet ons eigen zicht ontne- het grote aantal participanten een forse opgave is. “Het vergt ongemen op de bedoeling van de ggz.” looflijk veel samenwerking. De instellingen moeten zichzelf binnenste buiten keren. Als je mensen in hun Nieuwe GGZ eigen omgeving gaat behandelen heb je contacten Eenzelfde soort motivatie ziet Geel nodig met de huisartsen, met de woningcorporaties, terug in het pamflet De Nieuwe met de politie, de wijkteams, onderwijs… Om die saGGZ, dat medio oktober verscheen. menwerking te bewerkstelligen moet je er als instelling De betrokkenheid op cliënten en de zelf op uit, je kunt niet gaan zitten wachten.” vakinhoudelijke gedrevenheid die hieruit spreken maken volgens Geel dat ook veel leden van GGZ Doorbraak Nederland hier “enthousiast van worden”. “GGZ Nederland is bezig Geel ziet op dit terrein wel uitgesproken bemoedigende signalen. met een verhaal dat dezelfde grondtoon heeft”, aldus Geel. “Ik hoop “De brede samenstelling van het 'Aanjaagteam verwarde personen' dat we elkaar vinden en dat we niet verstrikt raken in een valse te- is bijvoorbeeld een doorbraak. Sommigen zien de toename van het genstelling tussen nieuwe en oude ggz. Dat zou doodzonde zijn.” aantal verwarde personen als een teken van de afbraak van de ggz. Dat is me net te makkelijk. Zeker is het zo dat er nu zoveel tegelijk Toch is Geel niet over alle suggesties even positief, zoals bijvoor- verandert dat het soms knarst en schuurt. Maar het is ook voor het beeld het idee om het budget dat nu wordt ingezet voor uitkomst- eerst dat we met zoveel partijen samen – van politie tot ggz, van metingen voortaan te gebruiken voor e-health. “Voor je het weet patiënten tot gemeenten – erkennen dat niemand in zijn eentje de gaat zo’n idee een eigen leven leiden en schaadt het de sector meer sleutel voor een veilige en gezonde samenleving in handen heeft. dan het helpt. Het systeem van routine outcome monitoring kan Het is voor het eerst dat we nu in gezamenlijkheid oplossingen absoluut verbeterd worden. Het moet geen vinkjeslijst zijn, bedoeld bedenken, hoe lastig dat misschien ook is.” om geld te krijgen. Het kan ook meer gebruikt worden voor waar
Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 6
Alles verandert, zelfs de manier waarop Meer persoonlijke begeleiding voor werklozen die moeilijk aan de slag komen
Naast de groep werklozen is er een groep mensen die nu nog wel werk heeft, maar waarvan voorkomen moet worden dat zij op een later moment zonder werk komen. De minister wil de Bron: Nieuwsbericht Rijksoverheid 151111 sociale partners meer en beter ondersteunen om juist deze Het kabinet gaat werklozen meer persoonlijke begeleiding mensen aan ander werk te helpen. Voor hen blijkt het bijvooraanbieden om aan het werk te komen. Deze persoonlijke bebeeld vaak lastig om een opleiding te volgen voor een toegeleiding komt bovenop de digitale begeleiding die UWV al komstige baan. De eigen werkgever of eigen sector wil daar biedt. Hoewel het beter gaat op de arniet altijd aan mee werken. Ook voor flexwerkers is ombeidsmarkt ondervinden te veel mensen scholing vaak kostbaar en daardoor lastig. Voor deze nog belemmeringen om een baan te vingroepen stelt UWV scholingsvouchers voor scholing den. De extra begeleiding moet voorkonaar kansrijke beroepen beschikbaar. Met zo’n schomen dat mensen langdurig werkloos worlingsvoucher kunnen mensen hun scholing betalen. De den. Brug-WW is in de laatste fase van de sectorplannen geïntroduceerd en zal nu ook naar andere groepen Man krijgt hulp bij loket UWV werklozen verbreed worden. Tenslotte zullen de sociale Het kabinet gaat werklozen meer persoonwerkvoorzieningen in 35 arbeidsmarktregio’s hun kenlijke begeleiding aanbieden om aan het nis delen met bedrijven om mensen met een afstand werk te komen. Deze persoonlijke begeleitot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. ding komt bovenop de digitale begeleiding die UWV al biedt. Hoewel het beter gaat op de arbeidsmarkt ondervinden te veel De nieuwe maatregelen kosten 150 miljoen euro. Het geld is mensen nog belemmeringen om een baan te vinden. De extra overgebleven van de sectorplannen. Bij de nieuwe maatregebegeleiding moet voorkomen dat mensen langdurig werkloos len wordt gebruik gemaakt van de ervaringen die zijn opgeworden. Ook neemt het kabinet, samen met de sociale partdaan met de uitvoering van deze plannen. De minister zal de ners, maatregelen om werkloosheid te voorkomen. Zo komen Tweede Kamer later deze maand over de voortgang van de er werkbrigades die weten welke banen er in de regio zijn en sectorplannen rapporteren. werknemers daarover adviseren, komt er extra geld voor omscholing en ontvangen mensen een WW-uitkering terwijl zij Asscher: ‘We hebben geleerd dat het én én is. Digitale begeleizich omscholen voor een nieuwe baan (de zogenaamde Brugding is belangrijk, maar we zijn er in doorgeschoten. Er is meer WW). Dit schrijft minister Asscher van Sociale Zaken en Werkpersoonlijk contact nodig om mensen verder te helpen.’ gelegenheid minister in een brief aan de Tweede Kamer. UWV gaat op een andere manier werken om in een zo’n vroeg mogelijk stadium persoonlijke begeleiding aan te kunnen bieden. UWV zal zo snel mogelijk beoordelen welke werkzoekenden een risico lopen op langdurige werkloosheid en wat zij nodig hebben om aan de slag te komen. Zo kunnen gerichte gesprekken worden gevoerd en trainingen worden aangeboden. Vooral oudere mensen, laag opgeleiden en diegenen die lang in dezelfde functie werken, hebben daar baat bij.
Burgervoogd Bron: Van Montfoort 151111 In de jeugdbescherming zijn op dit moment veel vernieuwingen gaande. Een belangrijk thema daarin is burgers meer te betrekken in de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen. Een voorbeeld daarvan is een zogenoemde 'burgervoogd' die, in plaats van een professional, namens de overheid het gezag kan voeren over minderjarige jeugdigen. Binnen de
pleegzorg zien we deze beweging al groeien. Ongeveer 20% van alle voogdijbeëindigingen hebben in het eerste kwartaal van 2015 als reden voogdijoverdracht naar pleegouders. Deze beweging willen we ook stimuleren voor jeugdigen die onder voogdij staan maar niet in een pleeggezin wonen. In samenwerking met Jeugdbescherming Gelderland is VanMontfoort een pilot gestart om praktijkervaring op te doen met het zoeken van een burgervoogd voor jeugdigen onder voogdij die verblijven in een instelling. Het uiteindelijk doel voor de beoogde doelgroep is een duurzame en continue relatie met de persoon die het gezag over hen uitoefent. In de pilot wordt voor tien jeugdigen die onder voogdij staan van een van de Gecertificeerde Instellingen in Gelderland een (potentiële) burgervoogd gezocht. Vervolgens wordt er een programma opgesteld voor de werving, selectie, deskundigheidsbevordering en begeleiding van burgervoogden, een plan/advies voor de structurele inbedding in Gelderland en daarbuiten en een eindrapport met de bevindingen en ontwikkelde werkwijzen. De resultaten van het project worden via verschillende communicatiemiddelen beschikbaar gesteld aan Gecertificeerde Instellingen in heel Nederland. Dit idee is niet nieuw, wel heeft het in de praktijk veel voeten in de aarde vanwege praktische, financiële en administratieve belemmeringen. Het doel van de pilot is om een eerste stap te zetten in de verwezenlijking van dit idee in de praktijk. De pilot wordt gefinancierd door SWING-gelden, stichting het RC Maagdenhuisfonds, stichting Zonnige Jeugd en stichting Boshuyzen. Meer informatie over de burgervoogd vindt u in de volgende artikelen: J. Braak van de, M. Steege van, & P. Willems (2015). De burgervoogd: het activeren van burgerkracht voor jeugdige onder voogdij. Jeugdbeleid, 9, 23-25. A. van Dijk (2015). Burgervoogd problematiseert minder. Jeugd en Co, sept 2015, 16-19 Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 7
Alles verandert, zelfs de manier waarop tips geformuleerd. De eerste: de burger treft altijd een luisterend oor. De tweede: geen contract zonder goede klachtregeling, De derde: de klachtregeling is laagdrempelig en informeel en de laatste: door te leren van klachten verbeteren gemeenten hun dienstverlening. De regels staan uitgebreid op onze website beschreven.’
4 gouden tips van de Nationale ombudsman Bron: Gemeente van de Toekomst 151110
Als Nationale ombudsman behandelt Reinier van Zutphen samen met 170 medewerkers 35.000 tot 40.000 klachten per jaar van burgers die met de overheid in conflict zijn. Omdat gemeenten door de decentralisaties mogelijk te maken krijgen met nieuw type klachten, stelde de ombudsman vier gouden tips op. U verwachtte dat het klachten zou regenen bij de start van de decentralisaties? ‘Eerlijk gezegd wel, maar dat is niet gebeurd. Ik vermoed dat dat komt omdat gemeenten nog niet helemaal klaar zijn met het proces en sommige mensen de gevolgen van de decentralisaties dus nog niet volledig merken. Daarnaast zijn wij een tweedelijnsklachteninstelling en dat betekent dat klachten pas bij ons komen als burgers er met bijvoorbeeld de gemeente niet uitkomen. Wellicht krijgen gemeenten wel meer klachten binnen. Ze krijgen er sowieso een nieuw type klacht bij waar ze tot nu toe niet vaak mee van doen hebben gehad; klachten op het gebied van Wmo en jeugdzorg. De verantwoordelijkheid van gemeenten voor welzijn van burgers is enorm toegenomen, dat zullen gemeenten gaan merken in het aantal en het soort klachten.’ Kunnen jullie gemeenten ondersteunen bij een effectieve klachtenbehandeling? ‘Graag zelfs. We werken hier met 170 mensen en er zijn 17 miljoen Nederlanders, dan snap je dat wij niet zelf alle klachten kunnen oppakken. We kunnen het niet allemaal zelf doen en praten daarom graag met gemeenten over hun eerstelijnsklachtbehandeling. Ter ondersteuning hebben we vier gouden
dan ben je verder van huis. Het is voor alle partijen het prettigst als je een juridisch traject kunt voorkomen.’ Veel gemeenten hebben zorginstellingen gecontracteerd, wat betekent dat voor de klachtenafhandeling? ‘Dat is een ingewikkeld probleem en ik ben er nog niet helemaal uit hoe je dat oplost. Er zijn private instellingen die zorg leveren op basis van contracten. Als het goed is, heeft de gemeente wel gekeken of er een klachtenprocedure is bij die instantie. Maar daarmee is het probleem de wereld niet uit. Loopt de procedure via de instelling of de gemeente? Het is belangrijk om dat goed vast te leggen. Maar ik vind vooral het perspectief van burgers van belang. Zij moeten weten waar ze terecht kunnen. Ik vind dat dat in ieder geval bij de gemeente moet zijn. Je zou tegen de gemeente moeten kunnen zeggen: jullie hebben die instelling gecontracteerd en ik ben niet tevreden, jullie moeten dat oplossen want jullie zijn verantwoordelijk.’
Wat zijn de belangrijkste aspecten? ‘Bied zo snel mogelijk na het ontstaan van een klacht een passende oplossing. Kijk altijd eerst of je iets informeel kunt oplossen. Een maand geleden waren we in Amersfoort op bezoek bij het sociaal wijkteam, dat team heeft ook een klachtenfunctionaris. Hij vertelde dat hij klachten eerst weer terugkoppelt naar het wijkteam en hen dan vraagt uit te zoeken wat er aan de hand is. Als je er snel bij bent, voorkomt dat in veel gevallen juridische trajecten. Pak klachten of negatieve geluiden voortvarend op, snel schakelen is belangrijk, net als een heldere communicatie. Burgers moeten altijd weten waar ze met hun vragen terecht kunnen. En investeer in een goede klachtenafhandeling. Het kost geld want je hebt mensen nodig die het Nog een boodschap voor gemeenten? uitvoeren.’ ‘Maak gebruik van onze expertise. We hebben zicht op wat er gebeurt op het gebied van klachtenafhandeling bij verschillenEn maak de drempel zo laag mogelijk de gemeenten en kunnen goede en minder goede ervaringen ‘Inderdaad, een telefoonnummer op de website is niet genoeg. delen. We hebben bijeenkomsten met klachtenfunctionarissen Want dat werkt vaak alleen voor de mensen die de weg naar uit de regio en zetten met enige regelmaat de deuren open. de gemeente toch wel weten te vinden. Terwijl de kwetsbare Onze boodschap: kom binnen, praat met ons! Aan de hand mensen die juist vaak getroffen worden door maatregelen die van klachten gaan we natuurlijk ook in gesprek. Staat de klacht weg niet kennen. Naar deze mensen moet je op zoek, de op zich, zit er meer achter? En als het echt mis is gegaan hoor kwetsbare groepen die in problemen komen.’ je het van ons, maar we gooien niet de deur dicht. Ook belangrijk om te weten: voor 300 gemeenten zijn wij ook de geU zegt: wees ook proactief en leun niet achterover? meentelijke ombudsman, maar ook de andere gemeenten ‘Klopt. Wacht niet totdat er klachten komen, maar kijk bij iede- mogen ons bellen. Ik overleg ook vaak met de Amsterdamse re verandering waar het in de organisatie kan vastlopen. Heb en Rotterdamse ombudsman. Ook op dat niveau wordt uitgeoog voor je eigen fouten en spoor ze vast op. Probeer zelf te wisseld. We willen van elkaar leren.’ bedenken waar de grootste moeilijkheid voor mensen zit. Bedenk wie het er moeilijk mee kan krijgen. Het is bijna een soort Lees hier het dossier over de decentralisaties op de site van de risicoanalyse zodat je klaar bent voor wat gaat komen. En als er Nationale ombudsman. toch een klacht komt: zorg dan dat je tot de kern van het probleem komt. Hiermee voorkom je dat het erger wordt want Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 8
Alles verandert, zelfs de manier waarop "Ik ben bang dat ik de hulp, als ik die straks echt nodig heb, Ook wordt er vanuit de zorgverzekeraars en de gemeenten niet meer kan betalen," geeft een van hen, de zorgen weer die onvoldoende financiële steun geboden aan patiëntenverenibij ouderen leven. gingen zoals Balans en de NVA voor preventie. Balans en NVA ontwikkelen preventieve trainingen en cursussen om kinderen, Bijna twintig procent van de ouderen zegt sinds de veranderin- volwassenen en ouders te ondersteunen en handelingsvaardigen in januari 2015 minder gebruik te maken van Wmo- ger te maken. Deze cursussen worden gegeven door ervaMaximale bijdrage Wmo niet in alle gevoorzieningen. Zeventig procent geeft aan dat dit door de ringsdeskundige vrijwilligers. De cursussen en trainingen hebmeenten gelijk Bron: OuderenOmbudsman 151111 gemeente is besloten. Van 22 procent van de ouderen is het ben aantoonbaar resultaat en zijn kostenbesparend. DesonDe maximale eigen bijdrage voor de Wmo moet voor ouderen een eigen keuze. Zij vinden dat de voorzieningen te duur zijn danks worden ze vooralsnog door gemeenten of zorgverzekein alle gemeenten in Nederland weer gelijk worden getrokken. geworden. raars niet gefinancierd. Ruim 65 procent van de ouderen vindt het onrechtvaardig dat het bedrag, dat zij voor zorg moeten betalen, afhankelijk is van Hoewel ouderen kritisch staan tegenover de eigen bijdrage en De verenigingen doen in een brief een dringend beroep op de hun woongemeente. de recente veranderingen zijn zij wel te spreken over de kwali- leden van de Tweede Kamer om hen te steunen om het zorgteit van de Wmo-voorzieningen. Ruim zestig procent is tevre- beleid gezamenlijk in te richten en de klant centraal te zetten. Dat blijkt uit een enquête onder het Ouderenpanel van de den over de kwaliteit. Slechts twee procent is ontevreden. OuderenOmbudsman, waaraan 800 senioren hebben deelgeGrote steden 'verbijsterd' over bezuiniging nomen.
Autisten stuiten op gebrek aan kennis bij gemeenten Bron: NVA 151111
onderwijsachterstand Bron: nieuwsbericht 151110
De vier grote steden zijn ‘verbijsterd’ over de bezuiniging van Oudervereniging Balans en de Nederlandse Vereniging voor vijftig miljoen euroop het beleid om onderwijsachterstanden Autisme(NVA) luiden de noodklok. Zij waarschuwen voor de aan te pakken. stagnerende samenwerking tussen gemeenten en verzekeraars 'Dit voorstel is een bom onder het onderwijsbeleid van de afDe gemeenten hebben te weinig kennis in huis om zorgaan- gelopen jaren en onder alles wat er in deze periode is opgebieders inhoudelijk te beoordelen en nemen daardoor de ver- bouwd aan voorschoolse voorzieningen van goede kwaliteit in keerde besluiten bij bezuinigingen op voorzieningen. Ook lo- de steden,' schrijven de wethouders van onderwijs van Amsterpen de wachttijden op bij een hulpaanvraag, wordt de keuze- dam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht in een brandbrief aan vrijheid beperkt en staat de klant niet centraal. Bovendien krij- staatssecretaris Sander Dekker (VVD, onderwijs), meldt Omgen mensen vaak geen gespecialiseerde hulp meer omdat de roep West budgetten van de zorgaanbieders zijn overschreden. Directeur Woldhuis bij het Radio1 journaal: "Er wordt geen gebruik ge- Er is volgens de G4 de afgelopen jaren veel gedaan aan het maakt van de specialistische kennis die er is, er wordt niet ge- bestrijden en voorkomen van taalcahterstanden middels voorluisterd. Mensen met ASS vallen hierdoor tussen wal en schip." en vroegschoolse educatie waarvoor tienduizenden plaatsen zijn gerealiseerd. Om dat zo te houden is een bijdrage van het Ruim zestig procent van de ondervraagde ouderen zegt de Er zijn goede landelijke initiatieven, zoals gepaste zorg voor Rijk 'keihard nodig' stellen de briefschrijvers. veranderingen in de Wmo slecht tot zeer slecht te vinden. ADHD of autisme, waarin beroepsgroepen, het onderwijs en Sommige ouderen geven aan zich daadwerkelijk grote zorgen patiëntenverenigingen zoals Balans en de NVA samenwerken. Zij roepen het kabinet dan ook dringend op af te zien van de Helaas weigeren de gemeenten en de VNG om hier een bijdra- bezuinigingen. 'Dit voorstel mag zo niet doorgaan.' te maken. ge aan te leveren. In onder andere Amsterdam, Amersfoort en Maastricht betalen ouderen aanzienlijk minder voor de WMO-voorzieningen dan in veel andere gemeenten in Nederland. Deze gemeenten hebben zelf besloten af te wijken van het landelijk maximum, dat door het CAK is vastgesteld. Of een oudere in de ene of de andere gemeente woont, kan daardoor op jaarbasis honderden euro's verschil uitmaken in de Wmo-kosten. Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de nieuwe Wmo. Gemeenten kopen zelf zorg in en berekenen dit door aan de Wmo-gebruikers. Per gemeente liggen hierdoor de prijzen voor dezelfde zorg anders. Zo kan het zijn dat iemand in gemeente A voor twee uur huishoudelijke hulp per week maandelijks €200,- aan eigen bijdrage moet betalen , terwijl diezelfde persoon hiervoor in gemeente B slechts €80,- zou hoeven af te rekenen.
Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 9
Alles verandert, zelfs de manier waarop Geluksgericht werken met lef en liefde
elkaar en met elkaar in verbinding treden.” Ze is zich bewust van de vaak moeilijke boodschap, van de weerbarstigheid. Bron: BIJEEN/gemeente Heusden In de gemeente Heusden weet men: eerste luisteren, daar- “Maar ik geloof er in en ben erg blij met de mooie succesmomenten die gaandeweg het proces toch al zijn voorgekomen.” na beleid maken Daarna geeft ze de ruimte aan de medewerkers van de werkHEUSDEN - Peter Hoekstra en Nicole Hendriks geven leiding vloer om zonder de aanwezigheid van managers de inspiratie aan een veranderingsproces in de zorg, met het project ‘Cirkels BIJEENkomst te vervolgen. van het gewone leven.’Zij organiseren daarvoor bijeenkomsten Niet alleen de burger zal moeten op verschillende niveaus. wennen aan de veranderingen, ook de hulpverleners zelf zullen in de Afgelopen donderdag waren medenieuwe manier van werken moeten werkers uit de zorg uitgenodigd. groeien. “We willen wel”, zegt iemand, Het zaaltje zit helemaal vol als ik maar we lopen nog zo vaak aan tegen binnenkom, net te laat voor de afregels, tegen het willen beheersen trap. Peter Hoekstra en Nicole Henvan alle processen door de gemeente driks hebben kaartjes uitgedeeld of de eigen organisatie. De oproep met vragen als: ‘Waar word je getot lef en liefde, creativiteit, zelf durlukkig van?’ en ‘Wanneer heb je ven beslissen, strandt somsin de heervoor het laatst gelachen?’ Zomaar, senderegelgeving.” Ook is er duidelijk om aan te geven dat de insteek van behoefte aan teamgevoel, steun van deze ochtend is met elkaar te brainstormen over de vraag: Hoe kun je in de zorg zodanig werken collega’s en aan een stukje kennis om de boodschap op een dat zowel zorgverlener als zorgvrager er gelukkiger van wor- goede manier te laten landen bij de burgers. “Voor ons is de den? Aanwezig zijn medewerkers uit zorg- en welzijnsorgani- horizon wel al zichtbaar, maar hoe zorgen we ervoor dat ook saties Modus, ContourdeTwern, Juvans, MEE Brabant Noord, de burgers hem kunnen zien?” vat Peter Hoekstra samen.Hij Jeugdzorg, Thebe, Prisma, RIBW Brabant, Schakelring en Baan- vraagt aan de zaal of BIJEEN voelt als een team.Een reactie uit brekersen vanuit de gemeente hebben enkele beleidsmede- de zaal: "Een verzameling van organisaties, dat wel, maar we werkers aan de uitnodiging gehoor gegeven. Ook diaken Al- zitten nog in een ongemakkelijke spagaat: er is lef voor nodig bert Soeterboek heeft zich bij het gezelschap gevoegd. In to- om muren af te breken." taal tel ik 33 personen, een mooie opkomst. Als iedereen zich heeft voorgesteld, geeft manager van de BIJEENteamsRia Kamp een korte presentatie. In tien sheets laat ze zien wat haar visie is over het ‘opschudden’ van de verzorgingsstaat en het realiseren van een participerende samenleving. “Het gaat me echt aan het hart”, vertelt ze. “Ik zet me heel graag in voor nieuwe initiatieven, die bewerkstelligen dat we als burgers weer op eigen kracht vertrouwen, omzien naar
verbonden aan adviesbureau VONDEL & Nassau), betrokken bij de veranderingen, verwoordt het zo: “Wij zorgverleners zijn ook gewoon inwoners. Hoe komt het dat we, eenmaal aan het werk, opeens aan de andere kant staan? Wij moeten niet de hele dag achter onze laptop zitten, maar naar buiten gaan, want daar zijn de mensen, daar gebeurt het.” Iemand oppert dat je maar eens moet gaan koffie drinken bij de Lidl, daar hoor en begrijp je vaak meer dan aan de keukentafel. De verandering zal zich alleen kunnen voltrekken in kleine stapjes. Als we elkaar stimuleren door succesjes te delen, elkaar voorbeelden te geven van oplossingen. BIJEENkomsten als deze geven energie en zullen hopelijk vaker georganiseerd worden.
'Mentor voor elk kind in kindcentrum' Bron: ANP; BOinK 151112 Elke baby of peuter op een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal moet een eigen mentor krijgen die het kind begeleidt totdat het de opvang verlaat. Dat staat in het herijkte kwaliteitskader voor de kinderopvang dat is opgesteld door een coalitie van ouders, werkgevers en werknemers.
De organisaties vinden het belangrijk dat kinderen worden gevolgd op het gebied van taal, motoriek, voeding en gedrag in de groep. Op die manier kan de opvang eventuele problemen vroeg signaleren. De Brancheorganisatie Kinderopvang verwacht niet dat het werken met coaches veel geld kost, omdat pedagogisch medewerkers de kinderen sowieso al volgen. Wel moet er geld komen voor training van personeel en stuKoffie drinken bij Lidl denten, zodat zij leren over onder meer de ontwikkeling van Albert Soeterbroek vertelt over zijn werk. Hij is vaak dichtbij het brein en hoe de ontwikkeling van kinderen te stimuleren, mensen met zingevingsvragen. Hij ervaart dat een burgerinitia- aldus de organisaties. tief als Stichting Ontmoeten veel kan betekenen en mensen met elkaar verbindt. De verandering in de maatschappij is ei- Met het kwaliteitskader reageren de organisaties, waaronder genlijk al gaande, want op allerlei vlakken zie je dat mensen ouderbelangenvereniging BOinK en de Brancheorganisatie dingen samen organiseren en aanpakken. De kern, de voor- Kinderopvang, op de voorstellen die minister Lodewijk Asscher waarde tot het welslagen van de nieuwe kijk op zorg, is dat we van SZW deze zomer aan de Tweede Kamer presenteerde. elkaar kennen. Peter Paul Doodkorte (kwartiermaker BIJEEN en Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 10
Alles verandert, zelfs de manier waarop weggooien, geen onderscheid kunnen maken tussen spullen die wel of niet belangrijk zijn en hulp van buitenaf als bedreigend ervaren. Als een schoonmaker een stoffig cassettebandje in een vuilniszak wil stoppen, sputtert Avrum tegen. ‘Maar je hebt dit bandje al jaren niet gezien’, houdt de schoonmaker hem voor. ‘Je hebt nog nooit naar deze muziek geluisterd.’ Avrum ziet dit heel anders. ‘Is dit een straf? Jullie helpen ons niet. Dit is terreur.’ Klik op plaatjes voor trailers
Vaders stoel Thy Father's Chair Shraga moet kiezen. Welke van de drie toetsenborden wil hij houden? ‘Kies er één’, zegt een schoonmaker. ‘Wat moet je met drie toetsenborden?’ Shraga kijkt vertwijfeld. ‘Ik kan niet kiezen. Jullie intimideren ons.’
De documentaire Thy Father’s Chair, geregisseerd door Antonio Tibaldi en Alex Lora, vertelt het intrigerende levensverhaal van de twee joodse tweelingbroers Shraga en Avrum, die allebei lijden aan de psychiatrische stoornis hoarding (verzameldwang). De tweeling woont samen in het van hun ouders geërfde huis in Brooklyn, New York. Na het overlijden Thank You For Playing van beide ouders leven Shraga en Avrum als hamsteraars. De twee 50-plussers gooien niets weg en maken niet schoon. De De tumor in het hoofd van Joel (4 jaar) is terug. De medici lawoning groeit uit tot een paradijs voor luizen, kakkerlakken en ten weten dat hem alleen nog palliatieve zorg rest, nu de chemotherapie niet meer aanslaat. Vader Ryan Green is videogaander ongedierte. meontwerper en grijpt dit drama aan om een spel te maken Als de bovenbuurman vanwege stankoverlast stopt met het over de ziekte van zijn zoon en de zorg die daarmee gepaard betalen van de huur aan de tweeling, start voor Avrum en gaat. Green wil spelers laten invoelen hoe het is om een kind Shraga een gevecht om de tastbare herinneringen aan hun met terminale kanker te verzorgen. Het spel krijgt de naam overleden ouders te behouden. Een professioneel schoon- ‘That dragon cancer’. Het maakproces van de game is vastgemaakbedrijf dringt het leven van de hoogopgeleide broers ruw legd in de documentaire Thank You For Playing. Green maak bij het ontwerp van de game vele artistieke keuzes, die hij bebinnen en dwingt hen tot het maken van pijnlijke keuzes. spreekt met zijn vrouw. In deze gesprekken is steeds de vraag, De documentaire illustreert op treffende wijze de verschillende op welke manier hun zoon en hun pijn in de game moeten aspecten van de stoornis hoarding: moeilijk spullen kunnen komen. Krijgt de speelfiguur van het jongetje bijvoorbeeld een herkenbaar gezicht, of alleen maar wenkbrauwen? En wat is
het einde van de game? Green staat op een spellenbeurs met de game, waar de eerste proefspelers huilend achter de computer zitten. Ongelooflijk droevige film. IDFA 2015: Thank You For Playing Vanaf volgende week woensdag kunt u weer tien dagen documentaires kijken op het jaarlijkse International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA), van 18 t/m 29 november. Met ook dit jaar weer een ruim aanbod van films over zorg en medische kwesties. We tippen twee korte en zes lange documentaires.
Toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp gepubliceerd Bron: NOG 151110 De Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg houden toezicht op de nieuwe aanbieders van jeugdhulp zoals bedoeld in de Jeugdwet. Het toezicht wordt uitgevoerd aan de hand van het Toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp, dat nu is gepubliceerd. Gemeenten kunnen nieuwe toetreders melden via het Inspectieloket Jeugd voor Gemeenten. Het is ook de gemeente die de eerste kwaliteitstoets uitvoert. Nadat de betrokken instelling/professional tenminste een half jaar zijn hulpaanbod heeft kunnen verzorgen en zich in dat opzicht ook waar heeft kunnen maken, volgt een toezicht van de inspectie. Het toezicht van de inspecties gebeurt op basis van het Toetsingskader Nieuwe Toetreders Jeugdhulp en resulteert in een openbaar rapport waarin staat of de nieuwe aanbieder voldoet aan de eisen van het toetsingskader. Klik hier om het Toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp in te zien.
Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 11
Alles verandert, zelfs de manier waarop COLOFON Fris denken en dwars kijken is een digitaal nieuwsschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Fris denken en dwars kijken verschijnt eenmaal per week (dinsdag) als nieuwsflits en eenmaal per week (vrijdag) als achtergrondmagazine (Decor).
Met de voor en door u geknipte informatie en inspiratie willen wij onze lezers en lezeressen inspireren en informeren. Zo dragen wij bij aan de duurzame vernieuwing van de organisatie van en de ondersteuning voor en door mensen. Het stimuleren en ondersteunen van talentontplooiing op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau is de passie van de mensen die bij Vondel & Nassau werken. Zij leveren daaraan dagelijks met hart en ziel - een bijdrage. Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt u nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht met uw bijdrage of persbericht naar
[email protected] Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even het mailadres van uw
collega naar
[email protected]
Taakherschikking in de zorg succesvol Bron: Nieuwsbericht Rijksoverheid 151111 De nieuwe beroepen Verpleegkundig Specialist (VS) en Physician Assistant (PA) in de zorg zijn succesvol. Dat laat minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport weten aan de Tweede Kamer op basis van het evaluatieonderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie.
GGZ-instellingen en verpleeghuizen wordt taakherschikking toegepast.
‘Regelen van zorg is soms dagtaak’ Bron: NOG 151110
De helft van de mensen die zorg nodig heeft is minimaal een uur per week bezig met het regelen van de hulp. Voor bijna dertig procent kost het meer dan twee uur per week. Voor een kleine groep staat het regelen van zorg zelfs gelijk aan een normale werkdag. Dit blijkt De afgelopen jaren hebben de VS en PA zelf- uit een onderzoek van patiëntenfederatie standig voorbehouden handelingen mogen NPCF in samenwerking met Landelijk Platform uitvoeren in de vorm van experiment. Een GGz, Ieder(in) en Per Saldo, meldt De Telegraaf groot deel van deze voorbehouden handelingen worden nu definitief in de Wet BIG gere- Deze mensen zijn hun tijd bijvoorbeeld kwijt geld, zo laat de minister weten. Het gaat dan aan het plegen van telefoontjes zonder ook om het plaatsen van een katheter, heelkundige maar iets op te schieten, of het telkens maar handelingen, injecties en puncties uitvoeren of weer invullen van formulieren. Voornamelijk delegeren en geneesmiddelen voorschrijven het regelen van zorg of ondersteuning bij die alleen op recept verstrekt mogen worden. jeugdzorg, begeleid wonen en het aanvragen Voor een aantal andere voorbehouden hande- van hulpmiddelen wordt als problematisch lingen (zoals endoscopieën) is op dit moment ervaren. Daarom heeft een deel van de zorgnog onvoldoende wetenschappelijke onder- behoevenden maar de hulp van anderen gebouwing voor de noodzaak dit als zelfstandige vraagd om de zorg te regelen. bevoegdheid op te nemen. Dianda Veldman van NPCF schrikt van de cijMet de inzet van de VS en de PA worden ta- fers. “Mensen zouden niet telkens weer opken van bijvoorbeeld artsen en specialisten nieuw hun verhaal moeten hoeven doen om overgenomen, de zogenoemde taakherschik- zorg te krijgen. Dat kan eenvoudiger. Daar king. Voor mensen die werken in de zorg is dit moet echt goed naar worden gekeken.” aantrekkelijk want het biedt meer perspectief op doorgroeien en ontwikkelen. Tegelijkertijd Vandaag worden de resultaten van het onderleidt het tot een betere kwaliteit en organisatie zoek aangeboden aan het ministerie van van de zorg die kosteneffectief is. Niet alleen Volksgezondheid. Dit wordt niet gedaan door ziekenhuizen maken gebruik van de VS en de middel van een vuistdik rapport, maar door PA ook binnen de huisartsenzorg, thuiszorg, mensen in een videobrief aan het woord te laten.
Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens.
Vondel & Nassau Postadres Postbus 87 | 9100 AB Dokkum T 088 - 0305000 F 0519-220052 E
[email protected]
Website: www.vondel-nassau.nl
Twitter | Facebook | LinkedIn Jaargang 3 | aflevering 42 | pagina 12