Beter voorbereid op natuurrampen

Beter voorbereid op natuurrampen Cordaid Mensen in Nood NIEUWS - Nummer 2, 2012

1

voo r woo r d

FILIPIJNEN

Wij helpen mensen weer op gang te komen

Op 22 januari bracht ik samen met mijn collega Henk Heitink een bezoek aan de stad Cagayan de Oro op het Filipijnse eiland Mindanao. Minder dan een maand eerder werd die stad getroffen door een zware tyfoon. Hoe ernstig de ramp geweest moet zijn, werd ons in volle omvang duidelijk toen we de plek bezochten waar vroeger de wijk Cala Cala stond. Alles was weggevaagd door een metershoge golf van water, modder en grote keien. Naast die trieste aanblik, bleek er gelukkig van alles te gebeuren om de mensen die het hebben overleefd te helpen. We bezochten evacuatiecentra en plekken waar huizen voor de getroffenen worden gebouwd. Cordaid Mensen in Nood heeft, samen met lokale partnerorganisaties, gezorgd voor schoon drinkwater, zeil, dekens en zeep, en geeft nu ook geld voor de bouw van huizen. Maar voor echte wederopbouw is meer nodig. Op deze plekken ontstaan nieuwe gemeenschappen, met mensen die weer op gang moeten worden geholpen. Daar helpen wij hen bij.

Gauke Andriesse (links) op het tyfoon getroffen Mindanao.

Duizenden slachtoffers Tyfoon Filipijnen Een week voor Kerstmis raasde tyfoon Washi over het Filipijnse eiland Mindanao. Bij de zware overstromingen en modderstromen die daarop volgden, kwamen meer dan 1000 mensen om het leven. Duizenden anderen raakten gewond en ruim 400.000 mensen verloren al hun bezittingen. De lokale organisatie MPPM steunt de vele ontheemden en helpt slachtoffers om hun trauma’s te verwerken. Ramp verergert door ontbossing

“De ellende is groot”, vertelt Amabella Curumba van de Mindanao Peoples’ Peace Movement (MPPM). “Vooral bewoners in het noorden van Mindanao zijn getroffen. Alleen al in Iligan zijn zo’n 700 doden gevallen en 4.500 gewonden. Ook worden nog eens 600 mensen vermist.” Amabella heeft 7 jaar in Iligan gewoond en is daarom zeer betrokken bij het lot van de inwoners. “Toen ik het nieuws hoorde, was ik in het buitenland. Ik maakte me enorme zorgen over iedereen die ik kende. Twee weken later bezocht ik de rampplek. Het leek alsof ik in een spookstad terecht was gekomen.”

Veel bewoners werden overvallen door het snel stijgende water en de kolkende modderstromen. Ook de Filipijnse autoriteiten waren niet goed voorbereid op een ramp van zo’n omvang, omdat Mindanao normaal gesproken niet wordt getroffen door tyfoons. “De problemen werden verergerd door de ontbossing”, legt Amabella uit. “Op veel plaatsen zijn bomen gekapt voor de houthandel en om ruimte te bieden aan mijnbouwbedrijven. Gevolg was dat modderstromen met geweld naar beneden konden razen en alles op hun weg kapot maakten. Huizen, wegen en zelfs bruggen waren niet bestand tegen de kracht van de golven.”

Als Investment Officer ben ik verantwoordelijk voor het onderhouden van de relaties met onze microfinancierinsgpartners in de Filipijnen. Het bezoeken van rampgebieden is dan ook niet mijn dagelijkse werk. Ondanks de treurige aanblik van zoveel verwoesting en menselijke ellende, was het fijn om te zien dat de overlevenden weer zo goed mogelijk hun leven proberen op te pakken én dat ze daarbij niet alleen staan, maar op uw hulp kunnen rekenen.

“Fijn om te zien dat de overlevenden weer zo goed mogelijk hun leven proberen op te pakken“

Grote dank daarvoor! Gauke Andriesse, Investment Officer Cordaid

Duizenden mensen raakten gewond en ruim 400.000 mensen verloren hun bezittingen. 2

3

FILIPIJNEN

b angladesh

INWONERS BANGLADESH BETER VOORBEREID OP OVERSTROMINGEN Cordaid Mensen in Nood heeft ruim 1,2 miljoen euro ontvangen uit een extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. Met dit geld starten we het rampenpreventieprogramma #waterdruppels in Bangladesh. Samen met Max Foundation bereiden we de inwoners van het Patuakhali-district beter voor op overstromingen. “Wij vinden het mooi dat een grote gedegen organisatie als Cordaid Mensen in Nood samen met de kleine, jonge Max Foundation de uitdaging aangaat”, zegt Marieke van Schaik van de Nationale Postcode Loterij. “Maar wij hopen vooral dat de mensen in Bangladesh profiteren van deze krachtenbundeling.” Door de extra gift van de Nationale Postcode Loterij kunnen wij zo’n 160.000 mensen in 400 dorpen in het waterrijke Patuakhali-district in het zuiden van Bangladesh beter voorbereiden op overstromingen, zware stormen en cyclonen.

Marieke van Schaik (2e van rechts) reikt de cheque uit aan Cordaid Mensen in Nood en de Max Foundation.

Samen met de bewoners voorzorgsmaatregelen nemen

Tyfoon Washi liet een spoor van verwoesting achter.

Noodhulp ook in afgelegen gebieden

Traumaverwerking

De grote verwoestingen maakten het geven van hulp moeilijk, zeker in de afgelegen dorpen rondom Iligan. Door gebruik te maken van haar uitgebreide vrijwilligersnetwerk kon MPPM ook deze bewoners van tenten, kleren en kookspullen voorzien. “We moesten improviseren”, zegt Amabella. “Het was onmogelijk voor ons om de spullen op de plekken zelf af te leveren. Daarom ontmoetten we elkaar in het midden. Zowel de bewoners als wij moesten ruim 2 uur reizen.” Ook zorgde MPPM ervoor dat artsen naar Iligan en omgeving kwamen om medische hulp te bieden.

Ook het bieden van psychosociale hulp is noodzakelijk. “Sommige mensen zijn letterlijk gek van verdriet geworden. Zoals de man die ik tegenkwam in een van onze opvangcentra. Hij verloor zijn vrouw en zes kinderen en verwijt zichzelf dat hij hen niet heeft kunnen redden.” Ook de onzekerheid over wat er met hun dierbaren is gebeurd, vreet aan nabestaanden. “Veel lichamen zijn ongeïdentificeerd in massagraven gelegd. Ook worden nog steeds veel mensen vermist. Niet weten of je man, vrouw, kind nog leeft of dood is, is afschuwelijk.” Al deze mensen hebben hulp nodig om hun trauma te verwerken. Cordaid Mensen in Nood is van plan MPPM financiële steun te geven, zodat meer vrijwilligers kunnen worden getraind om deze hulp te geven. 4

scholen die bij een ramp dienst doen als evacuatiecentrum. En we zetten gezondheidsposten op, sturen mobiele medische teams op pad en geven voorlichting over het voorkomen van ziektes. Van Schaik: “Deze regio in Bangladesh verdient aandacht en krijgt nu op verschillende niveaus steun om de strijd tegen ongewenst water en voor schoon water aan te gaan.”

We gaan bewonerscomités vormen die rampenplannen maken en hun dorpsgenoten leren wat ze moeten doen bij natuurrampen. Daarnaast gaan we, samen met de bewoners, diepe waterputten slaan, zodat altijd schoon drinkwater voor handen is. Ook leggen we drinkwatervoorzieningen en toiletten aan in

Met het geld van de Nationale Postcode Loterij kunnen wij de inwoners van Bangladesh beter voorbereiden op overstromingen. 5

KENIA

hoo r n van af r ika

KLIMAATREPORTERS MUSEON BEZOEKEN VEEHOUDERS KENIA Museum Museon in Den Haag gaat een tentoonstelling maken over klimaatverandering. Niet met cijfers en tabellen, maar met verhalen van mensen die de gevolgen van de opwarmende aarde aan den lijve ondervinden. Zo zullen de Museonreporters gaan praten met rondtrekkende veehouders in het noorden van Kenia. Tijdens hun reis bezoeken de reporters ook projecten van Cordaid Mensen in Nood. Cordaid Mensen in Nood werkt al jarenlang in Noord-Kenia. Samen met onze lokale partnerorganisaties bereiden we de veehouders beter voor op langdurige droogtes. Zo leggen de veehouders op strategische plekken waterreservoirs aan, verruilen ze hun geiten en runderen voor kamelen en houden ze hun vee gezond met wormenkuren en inentingen. “We willen de ouderen vragen hoe het leven vroeger was en de jongeren hoe het nu is”, vertelt Museonreporter Anne-Marie Boer. “Welke veranderingen merken zij in hun natuurlijke omgeving? Verdwijnen er dieren en planten? Of verschijnen er ook nieuwe soorten? Mensen zijn creatief. Ze verzinnen, ook in benarde omstandigheden, oplossingen voor problemen. Daar willen we naar kijken en dat willen we begin volgend jaar in de tentoonstelling laten zien.”

Onze lokale partner vervoerde het water in tanks naar waterresevoirs zodat mensen water kregen.

De klimaatreporters bezochten de Samburu in Kenia.

De klimaatreporters schreven een blog over hun ontmoeting met de rondtrekkende veehouders voor Cordaid Mensen in Nood zie: www.cordaidmenseninnood.nl

Tot nu toe bereikt met uw steun in de Hoorn van Afrika! In 2011 waren miljoenen mensen de dupe van de aanhoudende droogte in de Hoorn van Afrika. Om hen te helpen openden de Samenwerkende Hulp Organisaties, waartoe ook Cordaid Mensen in Nood behoort, giro 555. Een deel van de opbrengsten ging naar de hulp die Cordaid Mensen in Nood verstrekt in de Hoorn van Afrika. Dit hebben we tot nu toe bereikt met uw steun: Noodhulp van Cordaid Mensen in Nood aan de slachtoffers van de droogte in Kenia, Ethiopië en Somalië: • Ruim een half miljoen mensen (en hun vee) hebben water gekregen door reparatie van waterreservoirs, installatie van watertanks en waterdistributie. • 93.000 mensen kregen voedselpakketten of voedselbonnen. • Ruim 15.000 kinderen, zwangere vrouwen en vluchtelingen kregen bijvoeding. • 5.000 dieren kregen extra voer. • 9.000 families verdienden een inkomen door hun vee op tijd te verkopen voor de slacht. • Bijna 20.000 dieren zijn ingeënt • Zo’n 24.000 mensen kregen medische zorg.

In Kenia brachten de klimaatreporters drie weken door bij de Samburu, de nomadische veehouders en ze bezochten de projecten van Cordaid Mensen in Nood. 6

• 10 klinieken ontvingen medicijnen om 300.000 mensen mee te behandelen. • 22.200 mensen zijn voorzien van muskietennetten, lakens en/of matrassen. 7

donate u r s b ijeenkomst

Uitnodiging! Altijd al willen zien en horen hoe we uw geld besteden? Kom dan naar onze donateursbijeenkomst op 14 juni 2012 in het Museum Volkenkunde in Leiden! Van 14.00 uur tot 16.00 uur vertellen medewerkers van Cordaid Mensen in Nood, over onze hulp in Haïti en de Hoorn van Afrika. Architect, Michiel Mollen weet uit eigen ervaring hoe het ervoor staat met de huizenbouw voor de slachtoffers van de aardbeving in Haïti. En programma- verantwoordelijke Gijs Aarts, kan al uw vragen beantwoorden over onze hulp aan de rondtrekkende veehouders in het droge grensgebied van Kenia en Ethiopië. Deelname is -uiteraard- gratis en u mag iemand meenemen. Aansluitend bieden wij u een rondleiding door het museum aan. En natuurlijk zorgen wij ook voor de inwendige mens! Geïnteresseerd? Opgeven kan via onze website: www.cordaidmenseninnood.nl Hier vindt u ook het programma en de routebeschrijving naar het Volkenkunde Museum Of meld u aan via de mail: [email protected] (ovv Cordaid Mensen in Nood donateursdag 14 juni) Alvast een kijkje nemen in het Museum Volkenkunde? Dat kan via www.rmv.nl

india

india

Klimaatverandering leidt tot meer rampen in India India is een van de landen die het hardst getroffen worden door de klimaatverandering. De jaarlijkse moessonregens zijn korter maar heviger, terwijl droogteperiodes vaker voorkomen en langer duren. Door de opwarming van de aarde stijgt de zeespiegel en nemen overstromingen en cyclonen toe. Bewoners van de deelstaat Orissa weten daar alles van. Cordaid Mensen in Nood helpt de bedreigde inwoners. moede. Probleem is alleen dat de overheidssubsidies niet altijd terechtkomen bij degenen die daar recht op hebben. “Maatschappelijke organisaties als Cordaid Mensen in Nood kunnen hierbij een rol spelen. Wij kunnen mensen van informatie voorzien over de diverse subsidies, hen wijzen op hun rechten en bemiddelen tussen de aanvrager en de overheid.”

Het toch al arme Orissa wordt vaak getroffen door natuurrampen: sommige districten kampen om de twee, drie jaar met langdurige droogte, andere delen met jaarlijkse overstromingen. In het kustgebied komen regelmatig zware stormen of cyclonen voor- met alle gevolgen van dien. In september en oktober vorig jaar werd Orissa getroffen door zware overstromingen. Cordaid Mensen in Nood schoot te hulp en zorgde voor voedsel, veilig drinkwater en medische zorg. Momenteel ondersteunen we de bewoners bij de wederopbouw. Ook zijn we al drie jaar bezig om mensen beter voor te bereiden op de veranderende omstandigheden.

Stijgende zeespiegel Bijkomend probleem is de stijgende zeespiegel. Daardoor worden kustdorpen in Orissa bedreigd door verzilting van de grond en door overstromingen. “In het kustdorp Tandahar hebben we gesproken met bewoners die hun landbouwgrond zijn verloren”, zegt Astrid van de Berg. “Al hun land is verzwolgen door de zee. Ondertussen betalen ze nog steeds belasting over deze grond. Het is onduidelijk of en hoeveel compensatie ze ooit voor hun verloren land zullen ontvangen.” Diegenen die nog wel landbouwgrond bezitten, lijden onder de verzilting van de grond. Daardoor wordt het steeds moeilijker om voedsel te verbouwen.

Armoede en ongelijkheid “Orissa is een van de armere deelstaten van India, gelegen aan de oostkust”, vertellen Marlou Geurts en Astrid van de Berg die net terug zijn van hun bezoek aan Orissa. “De helft van de bevolking van Orissa behoort tot tribale groepen of kastelozen, waardoor ze het in India met zijn kastenstelsel extra moeilijk hebben. Velen leven van de landbouw, maar de opbrengsten zijn zeer laag: in de zuidelijke, droge districten hebben mensen 180 dagen per jaar te weinig te eten. Daarom doen we niet alleen aan rampenpreventie, maar ook aan het verbeteren van inkomsten en voedselzekerheid. Ook helpen we de bewoners toegang te krijgen tot overheidssubsidies.”

Trek naar de stad Rabi Bhuyan, moeder van twee zonen en een dochter, kent het probleem. “Na de laatste overstromingen zijn mijn zonen naar Mumbai vertrokken, omdat er in het dorp geen werk meer voor hen was.” Haar zonen zijn niet de enigen: veel mensen, vooral jonge mannen, trekken naar de stad om daar geld te gaan verdienen. “Als de zeespiegel blijft stijgen, raken nog meer mensen hun land en daarmee hun voedsel en inkomen kwijt. Zij zullen ergens anders moeten gaan wonen”, aldus Marlou Geurts. “Maar waar?”

Overheidssteun De Indiase overheid heeft verschillende programma’s en subsidies voor de allerarmsten. Daarvan zijn er genoeg in Orissa: in een groot aantal districten leven mensen in extreme ar10

Cordaid Mensen in Nood zorgt voor veilig drinkwater. 11

india

schenken of e r ven

Landbouwproductie herstellen

Meer lezen over het bezoek van Marlou Geurts en Astrid van de Berg aan Orissa?

Cordaid Mensen in Nood doet er daarom, samen met onze lokale partnerorganisaties, alles aan om mensen als Rabi Bhuyan te helpen. “Onze grootste zorg is de schade aan de landbouw. Omdat bijna alle families in Tandahar van de landbouw leven, zijn de gevolgen van overstromingen zoals die in 2011 enorm.” Wij helpen de dorpsbewoners daarom met het ontzilten van de waterbronnen en het herstel van het waterkanaal voor irrigatie. Ook delen we rijstzaad uit dat bestand is tegen zout water. Zo worden de bewoners in staat gesteld om hun voedselproductie en inkomen te herstellen.

Kijk op onze website www. cordaidmenseninnood.nl, op Facebook of Twitter.

Schenken of erven? Regelmatig spreek ik donateurs van Cordaid Mensen in Nood over erven en schenken. Onlangs belde een dame van 72 jaar. Ze vertelde dat ze al lang van plan was te gaan schenken aan Cordaid Mensen in Nood. Ze vond dat ze het zelf heel goed had en wilde graag wat aan anderen geven die het meer nodig hadden. Toen ze over het bedrag begon, bemerkte ik een aarzeling. Met enige terughoudendheid vertelde ze dat ze maandelijks niet zo heel veel kon missen en vroeg mij of er een minimum was voor de schenking. Ze wilde een appeltje voor de dorst bewaren voor onverwacht onderhoud aan haar huis. Ik stelde haar gerust. Cordaid Mensen in Nood is met iedere euro ontzettend blij. Ik opperde de mogelijkheid om de schenking bescheiden te houden, maar wel in een testament vast te leggen dat Cordaid Mensen in Nood na haar overlijden nog zou erven. Op die manier zou de schenking geen zware last voor haar zijn tijdens haar leven. Ze was enorm opgelucht en we spraken samen af dat ze € 15,- per maand zou gaan schenken. Daarnaast maakte ik een afspraak met haar om bij haar thuis te praten over de mogelijkheden voor haar testament.

Marielle Lindeboom

Marielle Lindeboom, notarieel deskundige

Wilt u eens vrijblijvend van gedachten wisselen over het opstellen van een testament? Dan kunt u zich opgeven voor de bijeenkomst in het Volkenkunde Museum in Leiden op 14 juni 2012. Van 10.30 uur tot 12 uur zal mr. Mariëlle Lindeboom, notarieel deskundige bij Cordaid Mensen in Nood, spreken over schenken en erven en al uw vragen beantwoorden. Na afloop wordt een lunch geserveerd en kunt u deelnemen aan een rondleiding door het museum. Geïnteresseerd? Geef u dan op via [email protected] of bel op 06 - 22 52 82 98 Rabi Bhuyan 12

13

Cordaid Mensen in Nood hielp de laatste 5 jaar bij deze rampen:

Gaza 2009 Conflict

India

Sri Lanka

2007 Aardbeving

2007, 2009, 2010 + 2011 Overstroming

2008 + 2009 Vluchtelingenstroom door conflict

Onze hulp: Voedsel, keukenspullen, water, medische zorg, (tijdelijke) huizenbouw, reparatie van huizen, herstel landbouw, inkomens verbeteren, scholen veiliger maken, toiletartikelen, muskietennetten, waterpompen

2007 Vluchtelingenstroom door conflict

2010 Overstroming

Onze hulp: Traumahulp aan kinderen

Onze hulp: Scholen- en huizenbouw, medische zorg, vaccinaties, voedsel, zeil, touw, keukenspullen,

Hoorn van Afrika

Bangladesh

Pakistan

2011 Droogte

2010 Terugkeer vluchtelingen Onze hulp: Voedsel, kleding, keukenspullen, water, sanitaire voorzieningen, verlichting in de kampen, huizenbouw, zaden, repareren waterputten, hygiënevoorlichting, medische zorg

Onze hulp: Water, voedsel, medische zorg, inentingen en bijvoer voor vee

2007 Tropische storm 2009 Overstroming Onze hulp: Voedsel, kleding, (tijdelijke) huizenbouw, reparatie van huizen, schoon drinkwater, medische zorg

Birma 2008 Tropische storm Onze hulp: Voedsel, water, sanitaire voorzieningen, toiletartikelen, (tijdelijke) huizenbouw, medische zorg, herstel economische activiteiten, onderwijs

Haïti Filipijnen

2010 Aardbeving

2009 + 2011 Tropische storm

Onze hulp: Medische zorg, voedsel, drinkwater, huizenbouw, psychosociale hulp

Onze hulp: Water, voedsel, kleding, vaccinaties, toiletartikelen, hygiënevoorlichting, keukenspullen, bouwmaterialen

Peru 2007 Aardbeving

Indonesië

Oeganda

Onze hulp: (Tijdelijke) huizenbouw, sanitaire voorzieningen, voedsel

Zuid-Soedan

Centraal Afrikaanse Republiek

2010 Vluchtelingenstroom door conflict

2009 Conflict

Onze hulp: Voedsel, water, muskietennetten, toiletartikelen en zeil

Onze hulp: Medische hulp 14

2007 Overstroming

2007 + 2009 Aardbeving

2008 Vluchtelingenstroom door conflict

2010 Vulkaanuitbarsting

2009 Droogte

Onze hulp: Sanitaire voorzieningen, (tijdelijke) huizenbouw, voedsel, psychosociale hulp, keukenspullen, medische zorg, toiletartikelen, schoolspullen, vluchtelingenopvang, water, kleding, matrassen

Onze hulp: Schoolspullen, huizenbouw, keukenspullen, medicijnen, psychosociale hulp, bouwmaterialen, gereedschap, voedsel, zaden, kleding, droogte-bestendige gewassen, waterbassins 15

Door uw bijdrage kan Cordaid Mensen in Nood:

‘‘Inwoners van de Indiase deelstaat Orissa beter leren omgaan met klimaatverandering’’

www.twitter.com/menseninnood

www.facebook.com/cordaidmenseninnood

GIRO 667

BEDANKT VOOR UW BIJDRAGE!

COLOFON Voor meer informatie: Cordaid Mensen in Nood • Postbus 16436 • 2500 BK Den Haag • t 070 3136200 • www.cordaidmenseninnood. nl • [email protected] • giro 667 Den Haag • Tekst: Cordaid • V. Kierkels • Foto’s: Arie Kievit • Cordaid • Museon reporters • Benno Neeleman • Vormgeving: Forest&Bold Antwerpen • Drukwerk: Communisis 16

Cordaid Mensen in Nood is een van de beneficiënten van de Nationale Postcode Loterij