MANTELZORGERS
aanhetwerk
werk- en doeboek
WOORD VOORAF
Doel en inhoud van het programma Doel van het programma (Ex)mantelzorgers, die na of tijdens hun mantelzorgtaken weer op zoek gaan naar een nieuwe baan, ervaren soms enige afstand tot de arbeidsmarkt. Zeker als men om mantelzorgredenen het arbeidsproces eerder voor onbepaalde tijd verlaten heeft. Het programma Mantelzorgers sterk aan het werk ondersteunt deze (ex)mantelzorgers in het vinden van een nieuwe baan. Het programma bestaat uit een aantal thema’s met informatie, opdrachten en praktische tips die zorgen voor nieuwe inzichten. Deze leren je als (ex)mantelzorger beter wat je kunt en wat je wilt. Dat maakt je sterker en vergroot de slagingskans op het vinden van een nieuwe baan. Je kunt dit werkboek zelfstandig doornemen, maar dat kan ook in samenhang met individuele en/of groepsbegeleiding.
Inhoud van het werkboek Het programma Mantelzorgers sterk aan het werk is in de vorm van een handig werkboek met zes thema’s. Deze kun je achter elkaar of afzonderlijk volgen. Het begint met een ‘Warming up’ zodat je voorbereid bent op een goede start. De eerste drie thema’s gaan over Werken aan jezelf. Deze ondersteunen je innerlijke proces: wie ben je, wat kun je en wat wil je? De laatste drie thema’s geven ondersteuning bij Werken aan een baan. Deze thema’s ondersteunen je bij de zoektocht naar een nieuwe baan. Alle thema’s samen leiden naar een ’Mijn Sterk-aan-het-werk-plan’ waarin je inzichten en conclusies van de thema’s bijhoudt en vertaalt naar concrete acties. Je kunt dit plan zien als leidraad en houvast bij het vinden van een nieuwe, passende baan. De zes thema’s vind je op de volgende pagina. De blauwe, onderstreepte teksten in het werkboek zijn links naar informatie op een website. Deze links kunt u aanklikken.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
2
Wat vind je waar? Woord vooraf
2
Werken aan jezelf
Werken aan een baan
Inleiding 6
• In je kracht
• Samen sterk: netwerken
Warming-up 8
• Stevig in balans
• Krachtig solliciteren
Werken aan jezelf
11
• Maak werk van je toekomst
• Steun bij de combinatie werk en mantelzorg
1
Thema in je kracht
14
1.1
Een terugblik
16
1.2
Doen waar je trots op bent
20
1.3
Doen waar je goed in bent
22
1.4
Jouw meerwaarde
24
2
Thema stevig in balans
28
2.1
Balans vinden en behouden
30
n st samtewerkeerk: n ne
in je kracht
werk maken van toekomst
b el in a z o ti e rg
r lli a c h c it t i g ere n
m co t s t e u n b ij m a n w erk e n
stevig in balans
k so
2.2 Energiehuishouding
34
2.3
Prioriteiten stellen
36
2.4
De kunst van het nee zeggen
40
2.5
Blijf zelf aan het stuur
42
3
Thema maak werk van je toekomst
46
3.1
Jouw ideale dag
48
3.2 Droomberoepen
50
3.3
Werk aan je ontwikkeling
52
3.4
Wat en wie heb je nodig?
54
3.5
Maak je toekomstplannen
58
Werken aan een baan
59
4
Thema samen sterk: netwerken
62
4.1
Mijn netwerk
64
4.2
Netwerken, zo doe je dat
66
4.3
Netwerken via Social Media
68
4.4
Handige tips en initiatieven
70
5
Thema krachtig solliciteren
74
5.1
Mijn CV
76
5.2
Solliciteren vanuit een (ex)mantelzorgsituatie
78
5.3
Stages, vrijwilligerswerk en andere ervaringsplaatsen
84
5.4
Handige tips en initiatieven
88
6
Thema steun bij de combinatie werk en mantelzorg
92
6.1
Landelijke ondersteuning
94
6.2
Steunpunten in de buurt
98
Mijn sterk aan het werk plan
102
Een woord van dank
106
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
4
INLEIDING: WELKOM!
Het programma Mantelzorgers sterk aan het werk! Een mantelzorger komt in actie als iemand in zijn of haar omgeving zorg nodig heeft. Een familielid, buur en/of vriend waar al een emotionele band mee bestaat. Mantelzorg overkomt je en komt bovenop je andere activiteiten. Mantelzorgers zijn vaak sterk en sociaal. Als je mantelzorger bent of bent geweest, mag je daar trots op zijn! Ben je door je mantelzorgtaken (tijdelijk) gestopt met je (betaalde) baan? Of heb je om andere redenen als (ex-) mantelzorger nu geen (betaalde) baan, maar wil je graag weer aan de slag? Dan is het programma Mantelzorgers sterk aan het werk iets voor jou. Het programma Mantelzorgers sterk aan het werk biedt ondersteuning in veel verschillende mantelzorger-situaties. Denk daarbij aan vooropleiding, werkervaring, kort of lang uit het arbeidsproces, intensiviteit van zorgtaken en reden van vermindering of stoppen daarvan. Als er tijdens het zoeken naar een nieuwe baan ook sprake is van rouwverwerking, dan is een herstelperiode nodig. Soms gaat deze vooraf aan het zoeken naar een baan, soms loopt dit gelijktijdig. Het programma Mantelzorgers sterk aan het werk biedt je ondersteuning in het vinden van een nieuwe baan vanaf het moment dat je dit wilt (of moet). Het maakt je sterker zodat je succesvol aan de slag kunt. Het programma bevat informatie, opdrachten en praktische tips. De zes thema’s helpen je de antwoorden te vinden op je vragen. Het eerste deel van het programma gaat over Werken aan Jezelf. Dit omvat drie thema’s die je kunnen helpen om je nog sterker te maken, je balans te (her)vinden of te behouden en om gericht toekomstplannen te maken. Het tweede deel gaat over Werken aan een baan. Ook dit deel omvat drie thema’s: netwerken, solliciteren (vanuit een (ex) mantelzorgsituatie) en een overzicht van de vele ondersteuningsmogelijkheden op dit gebied. De keuze is aan jou; alle thema’s doornemen of alleen de voor jou belangrijke en aansprekende onderwerpen kiezen om mee aan de gang te gaan. Neem er de tijd voor. Kies je voor het complete programma, trek er dan enkele weken tot een maand voor uit. Aan het einde van het programma heb je jouw Mijn Sterk-aan-het-werk-plan, en dat geeft je houvast bij je zoektocht naar een nieuwe baan. Heb je contact met een werkcoach van de gemeente of van het UWV, neem dan de uitkomsten van dit programma mee.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
6
Warming up Je bent mantelzorger geworden omdat iemand in jouw omgeving zorg nodig heeft. Je wilt nu aan de slag op de arbeidsmarkt. Bekijk daarom eerst eens het filmpje “Werk en Mantelzorg’’ op de site van Stichting Werk&Mantelzorg.
Klaar voor de start? Hoe gaat het met je? Wat is je uitgangssituatie? Ben je klaar voor het programma Mantelzorgers sterk aan het werk? Met deze opdracht sta je stil bij jouw welbevinden op dit moment. Ga op een rustig plekje zitten en probeer de volgende vragen voor jezelf te beantwoorden.
Hoe gaat het met je? Schrijf op wat het eerst in je opkomt.
Hoe fit voel je je? Eet en drink je goed? Sta je ’s ochtends uitgerust op? Beweeg je regelmatig?
Heb je lichamelijke klachten? Zo ja, welke? Ben je daarvoor weleens naar een huisarts geweest?
Beschrijf de eigen (mantelzorg)situatie waarin je je nu bevindt. Kun je deze situatie accepteren zoals die is? Welke gevoelens komen naar boven?
Als je nog mantelzorgtaken hebt, welke taken zijn dat? Wat betekent dit voor jou?
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
8
WARMING UP
WARMING UP
Heb je psychische klachten? Ben je bijvoorbeeld verdrietig of angstig vanwege de situatie waarin je je bevindt of bevonden hebt? Heb je last van schuldgevoelens? Voel je je regelmatig
Uitkomsten van jouw vragen en tips
gespannen? Probeer je gevoelens eens te beschrijven.
Bekijk je antwoorden en probeer de conclusie te trekken of je klaar bent voor het programma Mantelzorgers sterk aan het werk. De informatie hieronder kan je hierbij helpen. •
Heb je familie/vrienden in je omgeving waar je af en toe je hart kunt luchten en
Als je last hebt van lichamelijke en/of psychische klachten, is het aan te raden om een huisarts te raadplegen. Huisartsen (en hun praktijkondersteuners) weten hoe belangrijk
die je kunnen ondersteunen?
mantelzorgers zijn en helpen je graag. Als jij je goed voelt, is dat een belangrijke eerste stap om vervolgens energie te kunnen stoppen in het vinden van een nieuwe baan.
•
Heb je behoefte aan een gesprekspartner of om ervaringen uit te wisselen met een groep mensen die weten waar je het over hebt, sluit je dan aan bij een lotgenotengroep. Informeer
Heb je zin om weer aan de slag te gaan? Of moet je weer aan de slag, bijvoorbeeld omdat het
eens bij een Steunpunt Mantelzorg bij jou in de buurt voor de mogelijkheden. Je vindt de
inkomen hard nodig is? Beschrijf jouw situatie eens.
steunpunten via de Mezzo website onder het kopje Adres in de buurt of via je gemeente. Je kunt hier onder andere een gesprek aanvragen bij een Mantelzorgconsulent over jouw specifieke vragen en informatie en advies inwinnen.
•
Heb je moeite met je huidige situatie? Je conclusie kan namelijk zijn dat aan bepaalde aspecten waardoor je je niet prettig voelt, op dit moment niet veel te doen is, behalve
Kun je voldoende tijd vrij maken om een nieuwe baan te vinden?
accepteren. Ga je voor jezelf na of dit lukt. Het Steunpunt Mantelzorg weet of er ondersteu-
Kun je meer ondersteuning gebruiken?
nende (groeps)cursussen in de buurt zijn voorafgaand aan dit programma. Voorbeelden van cursussen voor Mantelzorgers om weer in je kracht te komen (Betrokken Omgeving, Mindfullness, Balans en Ontspanning etc.) vind je onder andere bij Mindfit. Deze trainingen helpen je om beter om te gaan met je huidige situatie en/of kunnen helpen om je minder belast te voelen. Een ander voorbeeld is de cursus ’De kunst van het zorgen en loslaten’ van SIZ Twente. Bij jou in de buurt worden soortgelijke cursussen ook georganiseerd.
Heb je het gevoel dat je open staat voor het programma Mantelzorgers sterk aan het werk? Wat zou voor jou het mooiste resultaat zijn van dit programma?
9
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
Ruimte voor je eigen conclusies van het onderzoek naar je welbevinden op dit moment:
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
10
n sterk: e m a s twerke n ne
Werken aan jezelf in je kracht
werk maken van toekomst
bi el n a z o ti e rg
ra lli c h c it t i g ere n
m co t s t e u n b ij m a n w erk e n
stevig in balans
k so
In het eerste deel van het programma Mantelzorgers sterk aan het werk sta jij centraal.
Je krijgt antwoord op vragen zoals: ‘wat maakt mij sterk en hoe kan ik mezelf nog sterker maken’. Want wat is er mooier dan dat je jouw talenten/kwaliteiten kent en goed kunt inzetten in een nieuwe baan? Dit deel van het programma geeft ook informatie, opdrachten en praktische tips over hoe je stevig in balans kunt zijn en blijven. Ook straks met een nieuwe baan. In het derde thema sta je stil bij jouw toekomst(dromen) en kun je gericht je toekomstplannen maken.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
12
1 THEMA
In je kracht Ieder mens is uniek en beschikt over vele talenten. De ene persoon is zich hier meer van bewust dan de andere. Je kunt een talent omschrijven als iets wat je doet en waar je goed in bent en wat je nauwelijks of geen energie kost. Talenten kun je in de loop van de tijd ook (verder) ontwikkelen. Je bewust worden van je talenten en kwaliteiten (eigenschappen) en de ontwikkeling ervan geeft je kracht. In het thema In je kracht vind je opdrachten en oefeningen die je daarbij helpen en waarmee je tegelijkertijd je zelfkennis vergroot. En dit laatste leidt weer tot meer zelfvertrouwen. We zijn niet gewend onszelf in de schijnwerpers te zetten. Openlijk vertellen waar je goed in bent, wordt in onze samenleving vaak als arrogant gezien. Probeer je tijdens dit onderdeel over deze schroom heen te zetten. Ergens goed in zijn wil niet zeggen dat je een beter mens bent dan de ander. Iedereen heeft talent en daar mag je best trots op zijn. Wat is er mooier dan dat je jouw talent ook in een nieuwe baan goed kunt inzetten?
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
14
1.1 EEN TERUGBLIK
Hoe was het vroeger?
vuurtje?
Je wilt aan de slag en plannen maken voor de toekomst. Om succesvolle plannen te maken is het goed om eens stil te staan op welk punt in je leven je nu bent aanbeland. Maak de balans op en kijk wat je allemaal voor waardevolle (levens)ervaring hebt. Ga eens op een rustig plekje zitten en realiseer je wat je allemaal hebt meegemaakt in je leven. Hoe ben je geworden wie je nu bent? Denk hierbij aan je privéleven (het ouderlijk gezin, de huidige leefsituatie), je leerleven (school, opleidingen, cursussen) en je werkleven (het betaalde en onbetaalde werk dat je gedaan hebt).
Hieronder vind je een aantal vragen die je misschien nog verder op weg helpen. Kies de vragen uit die jou aanspreken en beantwoord ze op de volgende pagina.
• Wat wilde je als kind worden? • Wat is je grootste prestatie tot nu toe? • Wat is de belangrijkste levensles die je tot nu toe geleerd hebt? • Wat waren de belangrijkste beslissingen in je leven en hoe heb je die genomen? • Wat kun jij allemaal beter dan pakweg 10.000 andere mensen? • Van welke hobby zou je wel je beroep willen maken? • Wat is het grootste compliment dat je ooit hebt gekregen? • Wat was je leukste baan tot nu toe en waarom? Welke elementen spreken je het meeste aan? • Wat heeft het verrichten van mantelzorgtaken voor jou betekend of betekent het voor jou? • Wat zou jij het liefst bijdragen aan de maatschappij? • Waar zou je als 100-jarige op terug willen kijken? Wat ontbreekt er nu nog en wat zou je heel graag willen doen?
Als je klaar bent, leg je je antwoorden weg en herlees je het later nog eens. Wat valt je op? Wat zijn de belangrijkste (nieuwe) inzichten die je hebt gekregen na het herlezen? Kun je rode draden of patronen herkennen in je leven? Begrijp je hoe die patronen ontstaan? Probeer niet te oordelen, maar kijk met veel zelfliefde naar je Terugblik. Het gaat niet om goed of fout, het is zoals het is en probeer dat te accepteren. Heb je hierdoor meer zelfkennis gekregen? verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
16
1.1 EEN TERUGBLIK
1.1 EEN TERUGBLIK
Schrijf je Terugblik: beantwoord hieronder de vragen van de vorige bladzijde.
Schrijf hier de inzichten die je hebt gekregen door de Terugblik.
KRACHT
TIP: 17
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
bespreek je Terugblik eens met iemand die dichtbij je staat en kijk of je tot nog meer inzichten kunt komen.
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
18
1.2 DOEN WAAR JE TROTS OP BENT
Op zoek naar je successen
2
1 3
Je hebt zojuist de opdracht Een terugblik gedaan, waarin je naar jezelf gekeken hebt in het verleden. Probeer je eens alle momenten in je leven te herinneren waarbij je trots was op wat je deed of dat anderen heel trots op jou waren. Denk aan concrete situaties waarin jij jezelf succesvol vond. Vaak deed je dan dingen waar je plezier in had. Wat heeft bijvoorbeeld het uitvoeren van mantelzorgtaken jou gebracht waar je trots op bent? Schrijf een zo compleet mogelijke lijst hieronder op (minstens zeven!).
Ik ben trots op:
-
Om in de toekomst met plezier te werken, is het belangrijk dat je werk doet waar je trots op bent. Werk dat er voor jou toe doet. Het is dus belangrijk dat je ontdekt wat je belangrijk vindt in je werk en je leven, waar je trots op bent. Wat maakt dat je trots kan zijn op het werk dat je wilt gaan doen? Wat voor soort taken zou je willen uitvoeren? Wat zou je ermee willen bereiken? Schrijf het hieronder op.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
20
Ontdek je kracht
1.3 DOEN WAAR JE GOED IN BENT
Jouw talenten en kwaliteiten Weet jij waar jij goed in bent? Het is soms makkelijker om dat te weten van een ander, dan van jezelf. We zijn vaak niet gewend om onszelf in de schijnwerpers te zetten en openlijk te vertellen waar we goed in zijn. Iedereen is ergens goed in en heeft talent en daar mag je best trots op zijn! Denk eens aan alle momenten in je leven dat je trots was op wat je deed of dat anderen heel trots op jou waren. Of denk aan concrete situaties waarin jij jezelf succesvol vond. Probeer vervolgens een vertaling te maken van waar je trots op bent in een talent of kwaliteit van jezelf. Bijvoorbeeld als je na vele keren zakken voor je rijbewijs, toch lukt dit te halen, kun je stellen dat je over doorzettingsvermogen beschikt. Of als je naast je gezin ook nog goed in staat bent om mantelzorgtaken uit te voeren voor een naaste kun je waarschijnlijk stellen dat je over organisatietalent beschikt, oplossingsgericht bent, zorgzaam bent, over een verantwoordelijkheidsgevoel beschikt etc. Het is ook goed om je te realiseren dat de periode waarin je mantelzorgtaken verricht of hebt verricht je een meerwaarde geeft ten opzichte van iemand die dat niet gedaan heeft. Je hebt misschien talenten bij jezelf ontdekt waarvan je daarvoor niet eens wist dat je deze had. Je hebt hierdoor ook meer levenservaring en daarmee levenswijsheid gekregen.
Schrijf hieronder alle talenten en kwaliteiten op die je van jezelf herkent. Welke weet je nog meer van jezelf?
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
22
1.3 DOEN WAAR JE GOED IN BENT
1.4 ONTDEK JE MEERWAARDE
Waarin word je gewaardeerd?
Bel nu eens drie mensen (familie, vrienden, (ex)collega’s, liefst uit elke categorie één) en stel hen de volgende vragen:
1 2
“Wat zijn volgens jou mijn grootste talenten en kwaliteiten?”
Je bent mantelzorger geweest of bent het nog steeds. Schrijf eens op uit welke taken jouw mantelzorg bestaat en welke eigenschappen je gebruikt om deze taken goed uit te voeren?
“Welk talent of kwaliteit laat ik volgens jou tot nu toe het meest onbenut?”
Bijvoorbeeld:
Herken je hun antwoorden? Vul het lijstje met talenten en kwaliteiten op de voorgaande
Taak:
pagina aan met de nieuwe inzichten die je gekregen hebt.
Emotionele begeleiding
Gebruikte eigenschappen: Invoelend zijn, stressbestendig, oplossingsgericht, goed kunnen communiceren, zorgzaamheid etc.
Zijn er kwaliteiten die tot nu toe misschien wat onbenut zijn, die je verder zou willen ontwikkelen? Zo ja, hoe zou je dat kunnen doen?
Vul hieronder jouw taken en gebruikte eigenschappen in:
Stel nu je top 5 kwaliteiten/talenten vast en noteer ze hieronder.
1 2 3 4
VUL DIT OOK IN B IJ JE STERK-A ANHET-WER K-PLAN
5
Als je aan bovenstaande talenten en kwaliteiten denkt: in welke concrete functies zijn deze talenten en kwaliteiten vooral belangrijk? Hoe kun je bovenstaande talenten en kwaliteiten inzetten in een nieuwe werksituatie? Zou je die werksituatie eens kunnen beschrijven? verder met deze opdracht
Als je weet waar je goed in bent, is het ook gemakkelijker om werk te vinden dat bij je past en wat je met plezier kunt gaan doen. Je talenten en kwaliteiten herkennen is dus belangrijk voor de keuzes die je maakt.
23
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
24
1.4 ONTDEK JE MEERWAARDE De periode als mantelzorger heeft je in ieder geval een meerwaarde gegeven ten opzichte van iemand die geen mantelzorger is (geweest). Je hebt hierdoor meer levenservaring gekregen en laten zien over bepaalde eigenschappen te beschikken zoals verantwoordelijkheidsgevoel, organisatietalent, zorgzaamheid, flexibiliteit, loyaliteit, positiviteit etc. Soms ontdek je talenten van jezelf waarvan je niet wist dat je ze had. Kun je met de hulp van bovenstaande lijst benoemen welke meerwaarde de mantelzorgtaken jou hebben opgeleverd?
Mijn meerwaarde door mantelzorgtaken:
Vul dit in op je Mijn Sterk-aan-het-werk-plan. Deze eigenschappen kunnen je helpen in jouw zoektocht naar een nieuwe baan!
25
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
VUL DIT OOK IN B IJ JE STERK-A ANHET-WER K-PLAN
NAAR INHOUDSOPGAVE
SUCCESVOLLE MENSEN BOUWEN OP HUN STERKE PUNTEN
2 THEMA
Stevig in balans Mensen in balans zijn vitaler, gelukkiger thuis en op het werk. Je eigen balans vinden is een voortdurend en dynamisch proces dat verschilt per persoon. Het is afhankelijk van de (mantelzorg)situatie, persoonlijke voorkeuren en levensfase. Het vinden en onderhouden van de juiste balans is dus voor iedereen verschillend. In het thema Stevig in Balans vind je informatie, opdrachten en oefeningen die kunnen helpen om je bewust te worden hoe jij je balans kunt vinden en behouden, ook als je straks een nieuwe baan hebt.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
28
2.1 BALANS VINDEN EN BEHOUDEN
Herkennen van je evenwicht Het ervaren van balans in je leven is zeer persoonlijk. Wat voor jou als een mooi evenwicht voelt, hoeft dat voor de ander niet te zijn. Om te bepalen of je in balans bent is een eerste stap om je af te vragen hoe je nu je tijd besteedt. Wat doe je met de 168 uur die een week telt? Deze oefening laat zien hoe je je tijd momenteel verdeelt over de verschillende activiteiten in je leven en hoe je deze tijd het liefste zou verdelen.
STAP !: Een week telt 168 uren (7 x 24). Ongeveer 63 uren daarvan slaap of rust je. Je kunt dus nog 105 uren per week (= 100%) besteden in de 4 leefsferen. Leefsfeer 2: Privé/thuis.
Leefsfeer 1: Werk/
Dit omvat persoonlijke verzorging,
financiële middelen.
huishoudelijke taken, boodschappen,
Dit omvat tijd die je besteedt aan werk
koken/eten, opvoeding en verzorging van
(zoeken), reistijd, studie/opleiding,
de kinderen, administratie etc.
netwerken etc.
Leefsfeer 3: Sociale contacten/hobby’s.
Leefsfeer 4: Mantelzorgtaken.
Dit omvat uitgaan/uitstapjes, sport en
Dit omvat regeltaken (administratie, bellen van in-
beweging, hobby’s, lidmaatschap vereniging, bezoek aan familie/vrienden/ buren, vrijwilligerswerk, TV kijken, lezen, computeren etc.
stanties etc.), begeleiding (bijv. bij artsenbezoek, vervoer regelen, structuur bieden aan de dag), persoonlijke verzorging, huishoudelijke hulp etc. Als je mantelzorgtaken inmiddels zijn beëindigd, kun je hier 0 invullen.
Lees bovenstaande activiteiten goed door voor je de volgende tabel invult. Geef onder het kopje Huidige situatie aan hoe je nu meestal de 105 uren per week over de vier leefsferen verdeelt. Geef onder het kopje Gewenste situatie aan hoe je de 105 uren per week over de vier levenssferen het liefst zou willen verdelen.
LEEFSFEREN
HUIDIGE SITUATIE
GEWENSTE SITUATIE
Leefsfeer 1: Werk/financiële middelen Leefsfeer 2: Privé/thuis Leefsfeer 3: Sociale contacten/hobby’s Leefsfeer 4: Mantelzorgtaken verder met deze opdracht NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
30
2.1 BALANS VINDEN EN BEHOUDEN
2.1 BALANS VINDEN EN BEHOUDEN
STAP 2: Op zoek naar oplossingen
Is er een verschil tussen wat je wilt en moet financieel gezien? Zo ja, zijn er dan alternatieven
te bedenken? Bijvoorbeeld door flexibel werken, kortere reisafstand, extra ondersteunings-
Beantwoord na het invullen van de voorgaande tabel onderstaande vragen:
Bij welke activiteiten zit er verschil tussen de huidige en gewenste situatie?
mogelijkheden etc. Deze vragen zijn niet altijd even gemakkelijk te beantwoorden. Misschien willen anderen wel met je meedenken. Denk hierbij aan een partner, een goede vriend(in) of iemand van het Steunpunt Mantelzorg. Kijk voor meer informatie over de combinatie werk en mantelzorg bij het zesde thema van deze module Steun bij de combinatie werk en mantelzorg. Je kunt ook de site van Werk&Mantelzorg raadplegen. Hier vind je meer informatie over
Noem concrete punten waar je verandering in wilt brengen?
ondersteuningsmogelijkheden.
Hoe ga je deze veranderingen realiseren? Wat heb je daarvoor nodig?
STAP 3: Hoe bewaak ik mijn balans in combinatie met mijn nieuwe werksituatie? Het is goed om vooraf na te denken hoeveel tijd je wilt en kunt besteden aan werk en wat je verder nodig hebt om in balans te blijven. Dit is een goede voorbereiding voor het gesprek straks met je nieuwe werkgever. Wat heb je nodig om nu en straks, ook met een nieuwe baan, (weer) balans te hebben? Wat kun je er zelf aan doen? Wat heb je daarvoor nodig van je toekomstige werkgever? Of van anderen? Noteer je antwoorden.
Wat ik zelf kan doen:
Wat ik nodig heb van mijn toekomstige werkgever:
Wat ik nodig heb van anderen:
31
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
32
2.2 ENERGIEHUISHOUDING
Verbeter je veerkracht Energie is het basiselement van balans. Een goed energieniveau houdt je veerkrachtig. Hoe kun je je energieniveau verbeteren? Dr. John Briffa is een Britse arts, gespecialiseerd op dit terrein. Hij zegt: goede voeding, goede nachtrust, voldoende daglicht en beweging! Hoe is het met jouw energiehuishouding? Beantwoord de volgende vragen om dit te weten te komen!
Waardoor verlies je energie? Wat zuigt jou leeg (werk en privé)? Maak daarvan een zo compleet mogelijke lijst.
Waardoor krijg je energie? Wat voedt jou (werk en privé)?. Maak ook hiervan een zo compleet mogelijke lijst.
Punten waar je energie op verliest, kunnen je batterij helemaal leegzuigen als je niet oppast. Als je weet wat je energiegevers zijn, kun je deze bewust inzetten om jezelf weer op te laden. Even bewust tijd nemen voor jezelf, liefst iedere dag. Je functioneert dan niet meer als een batterij die leeg kan lopen, maar als een dynamo die zichzelf kan opladen! N.B. Als je veel en vaak je talenten gebruikt, kan dit je energiebalans ten goede komen. Immers een talent is iets wat je doet en wat je goed kan en wat je weinig tot geen energie kost. verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
34
2.2 ENERGIEHUISHOUDING
2.3 PRIORITEITEN STELLEN
Wat ga je eerst doen?
Wat kan je er aan doen om te voorkomen dat je energie blijft verliezen op de eerder genoemde punten?
Een flink deel van de mantelzorgers raakt weleens overbelast. De mantelzorgtaken komen vaak bovenop alle andere aanwezige activiteiten. Misschien zijn de mantelzorgtaken nu beëindigd of verminderd, misschien is daar niets in veranderd en zoek je vanuit dezelfde mantelzorgsituatie een nieuwe baan. In elk van deze situaties is er veel te doen nu ook het
Wat kun je doen om je nog beter te voeden met energie? Wat zijn je concrete voornemens?
vinden van een nieuwe baan daar bij is gekomen. Hoe ga je om met de dagelijkse druk, nu en straks? Je wilt niet tekort schieten en het graag goed doen. Je kunt de activiteiten niet helemaal naar je hand zetten, maar wel invloed uitoefenen op de manier waarop je omgaat met de dagelijkse druk. Herken je het gevoel van continu schipperen tussen wat je zou willen doen en wat haalbaar is? Het gevoel vaak te rennen van het één naar het ander om aan alles te kunnen voldoen? Kun je nog genoeg genieten? Er zijn allerlei manieren om daar verbetering in te brengen. Eén manier is om de situatie concreet te veranderen door bepaalde taken niet meer te doen, iets op/af te zeggen, of juist iets te gaan doen wat je echt wilt. Managementgoeroe Stephen Covey maakte onderscheid naar type werkzaamheden. Of het
VUL DIT OOK IN BIJ J E STERK-AAN HET-WERKPLAN
thuis is of op het werk, werkzaamheden kunnen worden verdeeld naar belangrijk of minder belangrijk en naar urgent (= spoedeisend) en minder urgent. Hij ontwikkelde daar een model voor. Het model op de volgende pagina is onderverdeeld in vier kwadranten betreffende urgentie en belangrijkheid. Doe eerst de volgende oefening, daarna volgt een uitleg.
verder met deze opdracht
35
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
36
2.3 PRIORITEITEN STELLEN
2.3 PRIORITEITEN STELLEN
1: Schrijf de meest voorkomende activiteiten op die je in een week doet.
Stephen Covey stelde dat veel mensen relatief veel tijd besteden aan belangrijke zaken die urgent zijn (Kwadrant I). Op het eerste gezicht lijkt dit wellicht een logische keus, maar
Maak de lijst zo compleet mogelijk.
feitelijk is het beter om je te richten op belangrijke zaken die niet urgent zijn (Kwadrant II). Pas dan loop je op de zaken vooruit en ben je preventief bezig. Ben je voornamelijk bezig met activiteiten in Kwadrant I, dan ben je vooral bezig met het blussen van brandjes en heb je geen tijd om even rustig achterover te zitten. Kwadrant I veroorzaakt veel meer onrust en stress, in tegenstelling tot Kwadrant II dat juist rust geeft. Als jij je richt op activiteiten in Kwadrant II, dan zul je zien dat je activiteiten in de andere drie kwadranten verminderen. Dat neemt niet weg dat er altijd activiteiten in deze kwadranten blijven voorkomen, maar de focus verschuift naar Kwadrant II.
Wat kun jij doen om je focus meer op Kwadrant II te krijgen?
2: Vul nu al deze activiteiten in binnen het model hieronder en plaats ze in het juiste kwadrant. Het gaat erom dat jij vindt dat ze in het goede kwadrant staan.
Urgent
Model Covey: kwadrant 1
Niet Urgent %
%
kwadrant 2
Belangrijk Bewust bezig zijn met prioriteiten stellen, heeft een positief effect op jouw balans!
kwadrant 3
%
%
kwadrant 4
Niet belangrijk
3: Denk vervolgens na over de geschatte percentages per kwadrant (% van de tijd dat je met dit soort activiteiten bezig bent). Noteer deze rechtsboven in elk kwadrant.
37
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
38
?!
2.4 DE KUNST VAN HET NEE ZEGGEN
Hoe ga jij om met !... dagelijkse druk?
!!!
?!
Mantelzorgtaken komen bovenop alle andere al aanwezige activiteiten. Een aanzienlijk deel van degenen die mantelzorgtaken verrichten zijn (bijna) overbelast (geweest). Hoe ga jij om met de dagelijkse druk, nu en straks? Je wilt niet tekort schieten en het graag goed doen. Je kunt de activiteiten niet helemaal naar je hand zetten, maar wel invloed uitoefenen op de manier waarop je omgaat met de dagelijkse druk. Een manier is bijvoorbeeld om prioriteiten te stellen en bepaalde taken niet meer te doen, iets op/af te zeggen of juist iets te gaan doen wat je echt wilt. Nee zeggen valt niet altijd mee. Veel mensen vinden dit erg lastig. Als je dit herkent, vind je hieronder een manier om je hierbij te helpen.
Moet ik dit nu doen? Een eenvoudig hulpmiddel bij het stellen van prioriteiten is om bij iedere actie, verzoek of taak die op je afkomt jezelf de volgende vraag te stellen:
moet
ik
dit
nu
?
doen
De bedoeling is hierbij dat je jezelf deze vraag stelt met de nadruk /klemtoon op verschillende woorden. Op deze manier krijg je beter inzicht in de aard van de taak, met als gevolg een betere verwerking ervan.
? Stel jezelf op de volgende 5 verschillende manieren dezelfde vraag, in de onderstaande volgorde:
Moet ik dit nu doen?
Is het een uit te voeren actie? Of is het alle en info rmatie? Als het geen actie is, dan hoef je de andere vragen ook niet meer te stellen
Moet ik dit nu doen? Ben jij de beste persoon om dit te doen? Of kun je de taak beter aan iemand anders overlaten /delegeren?
Moet ik dit nu doen?
Moet ik dit nu doen? Is deze actie, gezien je vele andere bezigheden iets wat je logischerwijs nu zou oppakken?
Moet ik dit nu doen? Veel taken lijken dringender dan ze in werkelijk heid zijn. Kan het een uurtje/ dagje/we ekje/ maandje wachten?
Hiermee bepaal je de urgentie van de taak. Moet het, kan het, zou het kunnen, wil je het?
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
40
2.4 DE KUNST VAN HET NEE ZEGGEN Een bijkomend voordeel is dat je, in het geval van een verzoek van een derde persoon, ook scherper kan zijn in wat het verzoek inhoudt. Doordat je graag voor jezelf antwoord op deze vragen wil hebben, kan je een deel van deze vragen ook terug leggen bij degene die het verzoek doet.
2.5 BLIJF ZELF AAN HET STUUR
Neem de regie in handen
Onthoud dat je even belangrijk bent als een ander. Door ja te zeggen tegen je zin, doe je jezelf onterecht geweld aan. Wanneer je nee kan zeggen, komt je ja echt uit je hart. Als je ja en nee
Bij het gedeelte Warming-up heb je nagedacht over wat voor jou het mooiste resultaat zou zijn
kunt zeggen wanneer je dat wilt, dan weten mensen in je omgeving waar ze aan toe zijn en
van het doorlopen van het programma Mantelzorgers sterk aan het werk. Probeer dit nu nog een
wat ze aan je hebben. Het managen van andermans verwachting is belangrijk!
keer en probeer zo concreet mogelijk te zijn in je antwoord. Bijvoorbeeld: ik wil binnen xx periode, voor xx uur aan het werk zijn als … etc. Je kunt zeggen dat je daarmee jezelf een doel stelt. Een doel dat je gemakkelijker haalt als je in je kracht zit. Noteer hierna je persoonlijke doel en vul dit ook in op Mijn Sterk-aan-het-werk-plan.
VUL DIT OOK IN BIJ JE STERK-AAN HET-WERKPLAN
Mijn persoonlijke doel is:
Eerder heb je jouw voornaamste talenten/kwaliteiten in beeld gebracht. Welke van jouw talenten/kwaliteiten gaan je helpen om dit persoonlijke doel te bereiken? En wat kun je doen om van je deelname aan dit programma een succes te maken?
De talenten/kwaliteiten die mij gaan helpen zijn:
Wat ik kan doen om van mijn deelname aan dit programma een succes te maken is:
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
42
2.5 BLIJF ZELF AAN HET STUUR
2.5 BLIJF ZELF AAN HET STUUR
Vaak is het zo dat een gebeurtenis je niet uit balans haalt, maar de manier waarop jij over die
Uit onderzoek blijkt dat mensen beter presteren als ze daar vooraf positieve gedachten
gebeurtenis denkt. Dit verklaart waarom sommige mensen in een vergelijkbare situatie totaal
over hebben. Deze positieve gedachten kun je zelfs afdwingen. Kijk maar eens hoe je je voelt
anders reageren en een totaal ander leven leiden. Bijvoorbeeld: iemand die zijn of haar benen
als je een paar keer tegen jezelf hebt gezegd dat je geweldig bent. Ook cabaretiers, televisie-
mist, kan zich als slachtoffer opstellen. Marlou van Rhijn heeft ook geen benen, maar werd in
presentatoren en andere publieke figuren gebruiken deze methode om stralend en vol
2013 wereldkampioen hardlopen voor gehandicapten. Mensen hebben vaak een mening over
zelfvertrouwen de bühne op te komen.
een gebeurtenis. Is die mening negatief, dan bestaat het gevaar dat je gaat denken dat je er geen invloed op hebt. We geven dan als het ware de schuld aan de situatie of aan een ander als
Wil je hiermee extra oefenen? Het kan helpen dit samen te doen met iemand die je vertrouwt.
veroorzaker van de moeilijkheden. Daarbij worden geen schokkende gebeurtenissen zoals een
Kijk op de website van Werk&Mantelzorg bij oefening 3: Keuzes maken.
ernstige calamiteit of het verlies van een dierbare bedoeld.
Voor meer informatie en tips kun je ook eens kijken bij: Het is mooi om te weten dat we zelf dus wel degelijk invloed hebben op hoe we denken
•
De site van Leren.nl
over gebeurtenissen. Als we in staat zijn om zonder oordeel of met positieve gedachten
•
Een site waar je nog meer achtergronden en oefeningen vindt: De kracht van gedachten
naar gebeurtenissen te kijken, heeft dit ook een positieve invloed op ons gedrag.
Tot slot: Op het moment dat je dit beseft, blijf je zelf aan het stuur. Een sprekend voorbeeld is dat als
De wereld om ons heen verandert continu. Om met plezier te werken, is het belangrijk dat je
je denkt dat iets je toch niet lukt, dit vaak ook zo is. Of als je denkt dat een toekomstige
op deze veranderingen in kunt spelen. Als je zelf aan het stuur zit, positief denkt en hierbij alle
werkgever niet op je zit te wachten, je dit ook uitstraalt, waardoor je je kansen verkleint.
mogelijkheden benut die je tot je beschikking hebt, overkomen de veranderingen je niet, maar ben je er op voorbereid en blijf je in je kracht.
Denk eens terug aan een moment waarop je je niet in je kracht voelde. Wat was er gebeurd en vooral wat dacht je toen? Ben je je bewust van de invloed van je gedachten op dat moment?
Wat kan jij doen om weer in je kracht te komen? Hoe had je anders kunnen denken op dat moment?
43
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
44
3 THEMA
Maak werk van je toekomst Het is goed om je eens in de zoveel tijd af te vragen wat je precies wilt met je toekomst, welke stappen je zou willen zetten. Het regelmatig en bewust bezig zijn met waar je naar toe wilt, geeft richting aan je keuzes. Dit is een belangrijke factor om succesvol te zijn. Je bent recent intensief bezig geweest met mantelzorgtaken of verricht deze nog steeds, maar misschien nu minder intensief. Je wilt op dit moment graag (weer) aan de slag. In dit thema sta je stil bij jouw toekomstdromen en wat er voor nodig is om die te kunnen realiseren. Daarnaast denk je na over jouw randvoorwaarden voor een nieuwe baan.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
46
it’s a lovely day
Land van Alleskan
3.1 JOUW IDEALE DAG
Dromen zonder grenzen De volgende opdracht gaat over je dromen. Ga op een rustig plekje zitten en doe je ogen dicht. Stel je voor: je gaat slapen en als je morgen wakker wordt, is alles precies zoals je graag zou willen. Wat is het eerste wat je gaat doen? Hoe woon je en met wie ben je? Hoe ziet jouw dag er verder uit? Welk werk doe je? Waar werk je en hoeveel uur? Hoe ziet jouw werkomgeving er uit? Wie zijn je collega’s? Wat doe je nog meer op deze dag behalve werken? Houd daarbij geen rekening met eventuele belemmeringen zoals geld, diploma’s of moed om bijvoorbeeld een eigen onderneming te starten. Het gaat er vooral om je creatieve energie los te maken. Daarvoor is het belangrijk om in gedachten al je verplichtingen los te laten. Kortom, hoe ziet jouw ideale dag er uit?
Ruimte voor aantekeningen
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
48
3.1 JOUW IDEALE DAG
3.2 DROOMBEROEPEN
Wat is belangrijk voor jou?
Beantwoord daarna de volgende vragen:
Wat valt je op? Wat is de rode draad uit je verhaal over jouw ideale dag?
De opdracht Droomberoepen helpt je om te verkennen welke elementen in werk belangrijk voor je zijn.
Welke dingen maken je het meest enthousiast, raken je het meest?
1 2
Pak een vel papier en verdeel dat in tweeën.
Schrijf aan de linkerkant tien beroepen/functies die je altijd had willen hebben of nu zou willen hebben. Het hoeft niet realistisch te zijn (het maakt dus niet uit of je er niet de juiste opleiding voor hebt).
Welke van jouw talenten/kwaliteiten kun je goed gebruiken tijdens jouw ideale dag?
3 4 Welke talenten/kwaliteiten zou je verder kunnen ontwikkelen om je
Schrijf aan de andere kant van het vel per beroep/functie wat je hier zo aantrekkelijk aan lijkt. Vouw de helft waar de beroepen op staan weg en concentreer je op de zaken die je aantrekkelijk vindt.
droombaan te kunnen uitoefenen?
Geef daarna antwoord op de volgende vragen:
1 Welke zaken komen steeds terug?
Wat houdt je tegen om je ideale dag ook daadwerkelijk te gaan beleven? 2 Welke dingen raken je het meest, liggen je na aan het hart?
Hoe zou je dat kunnen oplossen?
Van welke dingen raak je enthousiast?
3 Welke kwaliteiten en werkzaamheden wil je in de toekomst graag meer gaan
inzetten/ontwikkelen in een toekomstige baan?
4 Wat moet je zelf doen om daar te komen? Wie of wat kan je hierbij ondersteunen?
5 Wat vind je er lastig aan? En hoe kun je dit oplossen?
49
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
50
3.3 WERK AAN JE ONTWIKKELING
Stoppen met stilstaan! Om je dromen te kunnen verwezenlijken en om aantrekkelijk te zijn en te blijven voor de arbeidsmarkt is het belangrijk dat je je blijft ontwikkelen. Door te blijven leren, ontwikkel je vaardigheden en verwerf je nieuwe kennis waardoor je goed blijft functioneren. Het vergroot je kans op een (nieuwe) baan en het maakt je werk plezieriger. Iedereen heeft een persoonlijke leerstijl, oftewel een manier van omgaan met leerstof en leeractiviteiten. Er zijn bijvoorbeeld mensen die het fijn vinden om te leren door veel vragen te stellen. Anderen zijn echte doeners, zij willen het liefst meteen met iets aan de slag. De ene leerstijl is niet beter dan de andere. Je kunt tot op hoge leeftijd blijven leren. Als je meer wilt weten over jouw persoonlijke leerstijl, doe dan de test op 123test. Kijk ook even op de site van Carrièretijger voor meer informatie over leerstijlen.
Beantwoord nu de volgende vragen:
Wanneer heb je voor het laatst bewust aan je eigen ontwikkeling gewerkt door bijvoorbeeld het volgen van een studie, cursus, workshop, opdoen van nieuwe werkervaring etc.?
Vind je het leuk om nieuwe dingen te leren? Vind je jezelf leergierig?
Wat zou je nog heel graag willen leren? Wat houd je tegen om het te gaan doen?
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
52
3.3 WERK AAN JE ONTWIKKELING
3.4 WAT EN WIE HEB JE NODIG?
Zo ga je echt aan de slag
Hoe past wat je graag wilt leren in het beeld van je ideale werksituatie? En hoe past dit bij jouw top 5 talenten/kwaliteiten?
Wat kun je doen om steeds te blijven leren? Wat heb je daarvoor nodig? Je hebt zojuist nagedacht over jouw ideale dag en daarin beschreven wat jouw ideale bezigheden zijn en wat je droomberoepen zijn. Je hebt nu ook een beeld bij hoe je jezelf verder kunt ontwikkelen. Belangrijk is dat met het beschrijven van jouw idealen je meer duidelijkheid hebt
Maak de zin af:
gekregen over wat je nu echt wilt, wat jouw verlangen is. Begin je morgen met het beleven van
om te blijven leren en mijzelf te blijven ontwikkelen neem ik mijzelf voor ...
jouw ideale dag? Of is er toch nog iets meer nodig om in de buurt te komen van jouw idealen? Wellicht is jouw ideale werksituatie niet (direct) haalbaar, maar kijk vooral naar de elementen van jouw ideale bezigheden die voor jou heel aansprekend zijn.
In hoeverre past jouw ideale werksituatie bij je eerdere werkervaring? Ligt het in het verlengde hiervan of wil je een hele nieuwe richting inslaan? Door het verrichten van mantelzorgtaken doe je nieuwe kennis en ervaring op en
VUL DIT JE OOK IN BIJ NSTERK-AA K-PLAN HET-WER
KRACHT
TIP:
kun je tot andere inzichten komen over het vervolg van je loopbaan. Schrijf je bevindingen hieronder op:
Lees de praktijkverhalen en bekijk de filmpjes op de site van Werk&Mantelzorg om nog meer inspiratie op te doen.
verder met deze opdracht
53
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
54
3.4 WAT EN WIE HEB JE NODIG?
3.4 WAT EN WIE HEB JE NODIG?
Wat heb je nodig om je toekomstplannen te realiseren? Denk hierbij aan
Wie heb je daarvoor nodig? Een netwerk in de branche waar je wilt gaan werken?
een opleiding/cursus, een EVC procedure starten (Erkenning van Verworven
Een mantelzorgvriendelijke werkgever (zie ook Krachtig solliciteren)?
Competenties, zie kader onder voor meer informatie) om inmiddels opgedane
Mensen die jou kunnen aanbevelen?
kennis en ervaring om te zetten in een Ervaringscertificaat, een korte(re)
Maak hieronder een lijstje wie je nodig hebt.
reisafstand, flexibele werktijden, extra ondersteuningsmogelijkheden in verband met mantelzorgtaken etc. Schrijf hieronder op wat jij nodig hebt om je toekomstplannen te realiseren.
Wie:
W at:
EVC procedure starten
Diploma’s tellen mee, maar juist ook levens- en werkervaring. Al het bewijs wordt vastgelegd
Het kan zinvol zijn om een EVC procedure in gang te zetten omdat je bepaalde praktische kennis
in een ervaringscertificaat. Het duurt gemiddeld drie maanden om een Ervaringscertificaat te
en vaardigheden opgedaan hebt in een vorige baan. Je deed toen bijvoorbeeld werk waarvoor
krijgen. De kosten van je ervaringscertificaat variëren tussen de € 700,- en € 1.500,-.
je geen diploma hebt, maar waar je door de taken tot volle tevredenheid uit te voeren nu net
De procedure is vaak maatwerk. Het is verstandig om bij meer aanbieders te informeren.
zoveel van weet en kan als iemand die daar wel voor geleerd heeft. Het kan ook zijn dat je door
Ben je ingeschreven als werkzoekende bij het UWV, dan kan het ervaringscertificaat worden
het verrichten van mantelzorgtaken er in de praktijk op zorggebied veel bijgeleerd hebt. Je kunt
betaald uit het re-integratiebudget. Als je je ervaringscertificaat zelf betaalt, zijn de
dan denken aan het verwerven van EVC-certificaten die je een stevigere uitgangspositie kunnen
kosten aftrekbaar van de belasting.
geven bij het solliciteren. In een EVC procedure verzamel je bewijzen van wat je al weet en kan.
Voor meer informatie over EVC-trajecten kun je kijken op de website van het Kenniscentrum
Al het bewijs wordt beoordeeld ten opzichte van landelijk erkende beroepsstandaarden.
onder het kopje Ervaringscertificaat.
55
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
56
3.5 MAAK JE TOEKOMSTPLANNEN
Welk pad ga je kiezen? Je hebt net een kijkje genomen in je toekomst. Je hebt je ideale (werk)dag en droomberoepen beschreven en nagedacht over hoe je jezelf verder kunt ontwikkelen. Je hebt ook stilgestaan bij wat je al in huis hebt aan talenten/kwaliteiten en welke nieuwe kennis en ervaring je opgedaan hebt door mantelzorgtaken.
Schrijf hieronder zo concreet mogelijk op wat je toekomstplannen zijn. Wat voor soort baan zoek je? Een soortgelijke baan die je vroeger had? Of wil je een nieuwe richting inslaan? Of wordt dit je eerste werkervaring? Wat zijn de acties die je gaat ondernemen? Wat is je eerste stap?
VUL DIT OOK IN BIJ JE STERK-AAN HET-WERKPLAN
Je hebt bij dit thema Maak werk van je toekomst en bij het thema Stevig in balans ook nagedacht over wie en wat je nodig hebt om van de nieuwe werksituatie een succes te maken.
Schrijf hieronder jouw randvoorwaarden zo concreet mogelijk op. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het aantal uren dat je zou willen werken, de maximale reistijd, je salaris, mogelijke ondersteuning om de zorgtaken en het werk te kunnen combineren en/of, maatwerkoplossingen die je zouden kunnen helpen.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
VUL DIT OOK IN BIJ JE STERK-AAN HET-WERKPLAN
58
Werken aan een baan n sterk: e m a s twerke n ne
In het tweede deel van het programma Mantelzorgers sterk aan het werk staat het vinden van een nieuwe baan centraal. De zoektocht naar een nieuwe baan is vaak hard werken! Je leert hoe belangrijk je netwerk is, hoe je dit in kaart brengt en dat je netwerk vaak groter is dan je denkt. Er is ook een thema gewijd aan de fase daarna, het solliciteren vanuit een (ex)mantelzorgpositie. Veel informatie, opdrachten en praktische tips helpen je om met een werkgever in gesprek te komen om te praten over je toekomstige baan. Wil je graag (weer)
in je kracht
werk maken van toekomst
bi el n a z o ti e rg
er niet alleen voor staat. Dat er ondersteuning mogelijk is op je werk, via je gemeente en vanuit je eigen netwerk. In het zesde thema staat een handig overzicht van waar je steun kunt vinden bij de combinatie van werk en mantelzorg, zowel op landelijk als lokaal niveau.
ra lli c h c it t i g ere n
m co t s t e u n b ij m a n w erk e n
stevig in balans
aan de slag, maar heb je daarnaast nog mantelzorgtaken? Dan is het handig te weten dat je
k so
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
60
4 THEMA
Samen sterk: netwerken Netwerken doen we eigenlijk allemaal, alleen staan we er doorgaans niet zo bij stil. Heel vanzelfsprekend doen we een beroep op de praktijkervaring van anderen bij het spreken over alledaagse onderwerpen zoals het vinden van een geschikte school voor de kinderen, het oriënteren op de beste arts voor onze medische klachten, informeren naar aanvullende ondersteuning voor mantelzorgtaken enzovoort. Netwerken is niets anders dan informatie en advies uitwisselen over een onderwerp waarin jij geïnteresseerd bent, met anderen van wie jij denkt dat ze je mogelijk verder kunnen helpen op het spoor dat je voor jezelf hebt uitgezet. Maar hoe doe je dat nou eigenlijk? En hoe breng je nou je eigen netwerk in kaart? Als je intensief mantelzorgtaken (hebt) verricht, is het bekend dat de sociale kring vaak kleiner wordt. Tijd om hier wat aan te doen! Een sociaal netwerk is belangrijk voor een mantelzorger omdat mensen in het netwerk je bijvoorbeeld kunnen helpen bij zorgtaken zodat je meer ruimte krijgt om te gaan werken. Maar bovendien: 75% van alle vacatures wordt tegenwoordig ingevuld via netwerken! Dit thema helpt je hierbij en gaat ook in op de rol van social media bij het netwerken. Tot slot een aantal handige tips en initiatieven waar je je bij kunt aansluiten.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
62
4.1 MIJN NETWERK
Wie ken je allemaal? Hans!
Een goed sociaal netwerk is belangrijk in ieders leven. Het leidt tot vriendschap, je hebt mensen om leuke dingen mee te doen, interesses en hobby’s mee te delen, je kunt helpen en geholpen worden. Ook met het vinden van een nieuwe baan. Netwerken is het doorgeven van informatie van de ene persoon aan de andere om voor elkaar iets te betekenen. Je kunt netwerken het best vergelijken met het maken van een net of een web van jouw sociale contacten, dat steeds groter en uitgebreider wordt. Je eigen netwerk is groot, groter dan je op het eerste gezicht zou denken: familieleden, vrienden, sportgenoten, medeleden van het zangkoor, ouders van de kinderen uit de klas van jouw kind, studiegenoten, buren, (ex) collega’s. Ieder netwerkcontact heeft zelf ook weer een netwerk van contacten om zich heen. Het voordeel van het in kaart hebben van je eigen netwerk is dat je deze bestaande contacten kan aanspreken omdat er een groot aantal mensen in zit die juist nu iets voor je kunnen betekenen. Netwerken is een werkwoord. Het gaat erom dat je actief bezig bent met het leggen van contacten. Hoe breng jij je netwerk in kaart? (Bron: Jobmarketing, Aaltje Vincent, 2007)
STAP 1: Netwerken start bij het in kaart brengen van wie je allemaal kent. Maak een schema van iedereen die je kent. Denk daarbij aan allerlei gebieden van je leven, je familie, vrienden, buren, mensen die je kent van verjaardagsfeestjes en borrels, sportvrienden, mensen die je kent van andere hobby’s, vrijwilligerswerk, studiegenoten, (ex)collega’s enzovoort en vermeldt erbij waar ze werken en wat hun functie is. Hulpmiddelen hierbij kunnen zijn: oude agenda’s, adressenboekjes, visitekaartjes, kerstkaarten, de contacten in je mailprogramma, ledenlijsten van verenigingen, contacten op je sociale digitale netwerken (zie ook netwerken via social media). Je kunt je netwerk vervolgens onderverdelen in branches, bijvoorbeeld onderwijs, telecommunicatie, zorg etc. en op basis van soortgelijke functies zoals verkoper, manager, verpleegkundige etc.
STAP 2: Sta stil en stel vast wat elk contact voor jou zou kunnen betekenen bij het vinden van een nieuwe baan. Bedenk dat zij voor jou interessante contacten kunnen zijn omdat zij je goed kennen en zij weer anderen kennen die jou verder kunnen helpen én jou daarbij kunnen introduceren. Het is belangrijk dat jij je omgeving laat weten wat jouw plannen zijn zodat jouw verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
64
4.1 MIJN NETWERK
4.2 NETWERKEN, ZO DOE JE DAT
contacten ook ongevraagd met je mee kunnen denken! Gebruik de dagelijkse contacten en gesprekken die je hebt om alvast te oefenen en je schroom te overwinnen om te netwerken. Reageer eens op een vraag ’Hoe gaat het?’ met ’Ik zoek een nieuwe baan en ik zit vooral te denken in de richting van… Heb jij nog tips voor mij?’ en kijk eens welke leuke gesprekken er
Start het gesprek
3 2 1...
gaan ontstaan. Hoe concreter en duidelijker je uitspreekt wat je graag wilt en welke hulp je vraagt, hoe beter mensen uit je netwerk je kunnen ondersteunen. Durf hulp te vragen.
Netwerken gebruik je om geschikt werk te vinden, maar het is nadrukkelijk geen solliciteren.
Je zult versteld staan hoe graag andere mensen je hulp willen bieden!
Een gouden regel bij netwerkcontacten is dan ook: vraag degenen van wie jij denkt dat zij je kunnen helpen, nooit rechtstreeks om een baan. De kans is dan zeer groot dat je nee te horen
STAP 3:
krijgt, dat je gesprekspartner verstart en het gesprek niet lekker meer loopt. Als je echter vraagt
Denk aan de arbeidsmarkt waar je graag wilt werken en stel vast welke contacten voor jou het
om advies, dan betekent dit dat je het advies van de ander zeer op prijs stelt en je zult daardoor
meest kansrijk zijn om met het netwerken te starten. Er zitten altijd wel een paar mensen in je
gemakkelijker onthouden worden. Maak hen deelgenoot van je interesse en stel gerichte vragen
netwerk die al bekend zijn met de door jou gewenste arbeidsmarkt.
over recente ontwikkelingen in de branche of over het type functie waar je aan denkt. Je kunt hen ook vragen om met je mee te denken over wat iemand succesvol maakt in de door jou gewenste functie. Dat geeft je meer inzicht in de nieuwe werkomgeving en of deze goed bij je past. Zorg dat je zelf ook ideeën hebt bij voorgaande onderwerpen. Je merkt vanzelf dat mensen graag over hun werk vertellen, ze ervaren het vaak als een cadeautje van oprechte aandacht. Netwerken is niets anders dan informatie en advies uitwisselen over een onderwerp dat de interesse heeft van beide gesprekspartners. Dan ontstaat verbinding tijdens het gesprek. Je gesprekspartner raakt geïnteresseerd en de kans wordt groter dat, als er vacatures ontstaan, er aan jou gedacht wordt. (Bron: Jobmarketing, Aaltje Vincent, 2007)
STAP 0: Begin je eerste netwerkgesprek met één of twee oefen-netwerkgesprekken. Zoek één of twee
KRACHT
TIP:
Netwerken voor een nieuwe baan is in contact komen met mensen die het werk nu doen dat jij wilt gaan doen. Zij weten het snelst dat er een nieuwe collega nodig is. Want vaak wordt de vraag ‘’wie kent iemand die deze functie kan vervullen?’ binnen het bedrijf gesteld aan de medewerkers.
bekenden uit, het liefst mensen die al werken in het werkveld waar jij ook wilt gaan werken. Vertel de bekende persoon vooraf dat dit je eerste netwerkgesprekken zijn en je hem/haar daarvoor hebt uitgekozen en graag aan het eind feedback zou willen ontvangen over hoe het ging en tips wil krijgen hoe het nog beter kan.
STAP 1: Kies iemand uit je netwerk waar je een netwerkgesprek mee wilt voeren. Bereid het gesprek goed voor, bepaal de vragen en gespreksonderwerpen waar je advies over wilt hebben. Denk daarbij aan: wat wil ik nu echt weten? Is mijn gesprekspartner daar de goede persoon voor? Wie zou ik nog meer kunnen spreken? Hoe kan mijn gesprekspartner mij helpen verdere contacten te leggen?
verder met deze opdracht
65
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
66
4.2 NETWERKEN, ZO DOE JE DAT
4.3 NETWERKEN VIA SOCIAL MEDIA
telefoongesprek aan te kondigen.
Sharing is het nieuwe delen!
STAP 3:
Social media is een verzamelnaam voor alle internettoepassingen waarbij het mogelijk is
Voer het gesprek. Probeer het gesprek in evenwicht te houden. Valkuilen zijn namelijk om
om informatie met elkaar te delen op een gebruiksvriendelijke en vaak leuke wijze. Het betreft
teveel informatie over jezelf te geven, waardoor er weinig of geen informatie terug komt of dat
niet alleen informatie in de vorm van tekst, ook geluid en beeld worden gedeeld via social media.
je te weinig informatie over jezelf geeft en je dan veel, vaak niet relevante informatie terugkrijgt.
Bekende voorbeelden van internationale social media websites zijn Facebook, YouTube,
Een goed gesprek bestaat uit drie delen:
LinkedIn en Twitter. Een voorbeeld uit Nederland is Schoolbank.
STAP 2: Maak een afspraak met die persoon. Je kunt iemand direct aanspreken, opbellen of mailen. Ken je iemand niet heel goed, dan kun je voor je telefoontje eerst een mailtje sturen om je
Kenmerk van social media is dat de gebruikers op de platforms de inhoud verzorgen. Veelal
1. De introductie, waarin je jezelf voorstelt en de ander duidelijk maakt wat je komt doen, wat je verwacht van het gesprek en waarom je juist bij hem/haar terecht bent gekomen.
werkt het zo dat de gebruiker een profiel van zichzelf aanmaakt en zich verbindt met mensen die hij/zij kent of interesses mee deelt. Je kunt zo op een gemakkelijke manier je netwerk in kaart brengen en vaak is ook het netwerk van jouw connectie zichtbaar (ook wel de tweede graad
2. Het eigenlijke gesprek. Hierin stel je de vragen die je hebt over het onderwerp waarover
genoemd). Hieronder staan verschillende social media die je in kunt zetten bij het netwerken.
jij van gedachten wilt wisselen of je mening over wilt vormen. Heel belangrijk is dat je
De ontwikkelingen gaan op dit gebied razendsnel, dus dit is een momentopname. Via internet
interesse in het werk van je gesprekspartner oprecht is. Stel open, maar niet al te ruime
kun je de ontwikkelingen blijven volgen.
vragen. Stel vragen als ’Wat vindt u van....’. Een persoonlijke visie is voor de ander gemakkelijker te geven. 3. De afsluiting, waarin je samenvat, afrondt en bedankt. Attent is om ook nog achteraf even te bedanken voor het gesprek door het sturen van een kaartje of een mailtje en waarin je
FACEBOOK: DE BEKENDSTE EN GROOTSTE, MET MEER DAN 1 MILJARD GEBRUIKERS.
vertelt wat het gesprek je heeft opgeleverd.
Je kunt een eigen profiel aanmaken, vrienden uitnodigen en op de hoogte blijven van status updates en zelf ook informatie toevoegen. Je kunt gemakkelijk berichten naar elkaar sturen. Daarnaast kun je ook vragen stellen via rubrieken als #durftevragen.
KRACHT
TIP: 67
Sluit ieder netwerkgesprek wat je hebt af met de volgende vraag: Met wie, vindt u, zou ik eens een kop koffie moeten gaan drinken om eens verder te ‘praten over dit onderwerp? Kunt u mij met hem/haar in contact brengen?’ Zo breid je je netwerk uit in de richting die je graag wilt en je wordt geholpen met het leggen van de verbinding naar dit contact.
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
Facebook is een handig hulp bij het netwerken, maar LinkedIn en Twitter hebben een meer zakelijke insteek, wat handig is bij het solliciteren. Kijk voor meer informatie op www.facebook.com of meer uitleg op www.watisfacebook.nl . Op internet worden ook gratis online cursussen Facebook aangeboden. Maar een handige zoon/dochter/neef of nichtje kan de werking van Facebook natuurlijk ook prima uitleggen!
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
68
4.4 HANDIGE TIPS EN INITIATIEVEN LINKEDIN: HET GROOTSTE ZAKELIJKE NETWERK. Je kunt je eigen profiel en CV online zetten, in contact komen met je zakelijke
Sluit je aan!
netwerk en onderdeel worden van voor jou relevante groepen. Als lid van een groep kun je deelnemen aan discussies en zelf discussies starten. Het is een mooie manier om jezelf op de kaart te zetten en je netwerk in de gewenste richting uit te breiden. Werkgevers plaatsen geregeld hun vacatures op LinkedIn en zoeken
In Nederland vind je op landelijk, regionaal en buurtniveau diverse
mogelijke kandidaten door in de profielen te zoeken op trefwoorden.
netwerkinitiatieven waar je aan mee kunt doen. Hieronder enkele voorbeelden:
Als werkzoekende kun je de profielen van managers raadplegen en kijken wie jou bij deze persoon kan introduceren. Kijk voor meer informatie op www.linkedin.com.
De Broekriem
Voor meer achtergronden over LinkedIn kun je het boek lezen ‘Hoe LinkedIn nu
DeBroekriem is een actieve on- en offline beweging die in diverse steden inspirerende
echt te gebruiken’ van LinkedIn goeroe Jan Vermeiren. Op internet vind je ook
activiteiten en netwerkontmoetingen organiseert voor werkzoekenden. Dankzij DeBroekriem
gratis cursussen LinkedIn die je wegwijs kunnen maken.
hebben werkzoekenden een reden om erop uit te gaan en collega baanzoekers te ontmoeten tijdens de activiteiten. Deelnemers werken actief aan het onderhouden en uitbreiden van hun netwerk. Voor meer informatie kijk op de website.
WOMEN Inc. WOMEN Inc. is een landelijk, onafhankelijk en uniek platform dat de rol en participatie van
TWITTER: VERTEL IN 140 TEKENS WAT JE INTERESSANT, LEUK EN ZINVOL VINDT OM TE DELEN.
vrouwen in de samenleving vergroot door vrouwen individueel hun krachten te laten kennen en hun kansen te vergroten en door de samenleving de waarde van vrouwen optimaal te laten herkennen en benutten. Eén van hun initiatieven heet De tafel van één. WOMEN Inc. wil met
Dit doe je in tweets (= Twitterberichtjes). Belangrijk is vooral: zorg voor een
De tafel van één vrouwen bewust maken van het belang van economische zelfstandigheid.
zinvolle content met meerwaarde. Je kunt andere twitteraars volgen en anderen
Veel vrouwen willen wel (weer) aan de slag met een opleiding of een baan, maar weten niet goed
kunnen jou ook gaan volgen. Hoe meer volgers je hebt, hoe groter de impact van
waar te beginnen. ’Wie zit er nu op mij te wachten’, is een veelgehoord geluid. Bij deelname
een tweet. Veel bedrijven zijn actief op Twitter en je kunt dus de bedrijven waar je
aan De tafel van één ontdekken vrouwen dat er meer kan dan ze zelf verwachten.
graag voor wilt werken, gaan volgen. Zo ben je goed op de hoogte van wat er allemaal
De tafel van één wordt op 14 plaatsen in heel Nederland georganiseerd.
speelt binnen het bedrijf en dat kan handige informatie zijn tijdens je sollicitatie-
Kijk voor meer informatie op detafelvaneen.nl of bij WOMEN.Inc.
gesprek. Je kunt zelfs solliciteren via Twitter. Dit heet twilliciteren. Op internet vind je er meer informatie over. Ook voor Twitter zijn er gratis cursussen op internet.
SNUGGER
Zie verder www.twitter.com.
Een voorbeeld van een regionaal initiatief is Netwerk SNUGGER (staat voor slimme NUGGERS (= Niet UitkeringsGerechtigde) in Twente. Netwerk Snugger is een community van gemotiveerde, hoger opgeleide nuggers die vanuit eigen kracht, maar ook samen werken aan werk. Het opbouwen en uitbreiden van netwerkcontacten (waaronder werkgevers) staat centraal in de activiteiten. Binnen dit netwerk worden de talenten, kwaliteiten en competenties van de deelnemers ontwikkeld, waarbij uitstroom naar een baan of eigen bedrijf het streven is. Kijk voor meer informatie op snugger.org.
verder met deze opdracht
69
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
70
4.4 HANDIGE TIPS EN INITIATIEVEN
4.4 HANDIGE TIPS EN INITIATIEVEN
Bij jou om de hoek!
Meer lezen over netwerken? Hieronder vind je meer informatie:
Ook binnen je eigen gemeente worden cursussen, informatie én netwerkcoaches aangeboden
• Netwerken werkt, Rob van Eeden (2004)
die jou kunnen helpen bij het vinden van een baan. Informeer eens bij het Wmo loket, bij het
• Jobmarketing, Aaltje Vincent (2007)
UWV en bij het steunpunt Mantelzorg in je gemeente.
• Solliciteren via LinkedIn, Aaltje Vincent en Jacco Valkenburg (2009) • K ijk voor meer informatie ook eens op Carrièretijger.nl
Even Google-en
• Ook een hele informatieve site voor antwoord op veel vragen: hoedoe.nl.
Op internet kun je via Google nog veel meer netwerkinitiatieven vinden. Je kunt ook via LinkedIn groepen participeren in netwerkgroepen.
Tot slot van dit thema: maak de volgende zinnen af:
Bij het vinden van een nieuwe baan maak ik gebruik van mijn netwerk en wel op de volgende manier
Wat ik wil bereiken via mijn netwerk is
Mijn eerste concrete stap is
VUL DIT OOK IN BIJ JE STERK-AANN HET-WERK-PLA
KRACHT
TIP: 71
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
Als je tot nu toe geen gebruik maakte van social media, kies er dan één uit die het beste bij je past en probeer het netwerken via dit medium eerst goed onder de knie te krijgen. Als dit is gelukt, kun je eventueel besluiten er een tweede bij te kiezen. Het goed bijhouden van meer dan twee social media platforms vereist handigheid en tijd waarbij je goed moet afwegen of dit opweegt tegen wat het je oplevert.
5 THEMA
Krachtig solliciteren Als je een tijdje niet gesolliciteerd hebt, zit je misschien vol met vragen. Bijvoorbeeld hoe je de periode van mantelzorgtaken omschrijft op je CV. Of hoe je de (huidige) mantelzorgtaken bespreekbaar maakt tijdens het sollicitatiegesprek? Hoe kun je recente werkervaring opdoen om jezelf aantrekkelijker te maken voor toekomstige werkgevers? In dit thema komt dit aan de orde en lees je ook praktische tips en adviezen.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
74
5.1 MIJN CV
Alles in één oogopslag Lees je profiel nog eens aandachtig door voor elke sollicitatie waarbij je jouw CV meestuurt. Kijk hoe je jouw profiel zo naadloos mogelijk kan laten aansluiten op deze specifieke functie waarbij het uiteraard nog steeds ’jouw’ profiel blijft. Soms kun je met wat ander taal/woordgebruik precies de juiste snaar raken bij je toekomstige werkgever.
Het Curriculum Vitae (CV) is Latijn en betekent ’levensloop, oftewel het geeft weer hoe je (werk) leven er tot nu toe heeft uitgezien. Het geeft in één oogopslag op de eerste pagina een actueel beeld van jou. Het geeft ook aan welke bijdrage je kunt leveren, waarop je inzetbaar bent. Je bent er trots op en je kunt iedere vraag hierover beantwoorden. Het is de laatste indruk in het netwerken en de eerste indruk bij het solliciteren. Hoe ziet een goed CV eruit? Hierover kun je heel veel vinden op internet en in artikelen en boeken. De kern komt vaak op het volgende neer: (Bron: Jobmarketing, Aaltje Vincent, 2007)
•
je CV bedraagt hooguit 2 kantjes A4
•
je komt in 2 leesminuten tot je recht
•
de eerste pagina is doorslaggevend
•
wees eerlijk en concreet
Je CV wordt vaak eerder gelezen dan je brief, dus je brief kan kort en bondig zijn. Naast vermelden wie je bent, welke opleidingen je hebt gedaan en wat je werkervaring is, is het belangrijk om, liefst na je algemene gegevens, een profiel toe te voegen van jezelf. Je beschrijft kort en helder in een paar regels over je talenten en vakmanschap. Ook geef je aan naar welke uitdaging je op zoek bent die in het verlengde ligt van jouw talenten en vakmanschap en past bij de aangeboden functie. Je geeft hier eigenlijk aan wat jij voor het bedrijf zou kunnen betekenen en hoe goed jullie met elkaar matchen. Voorkom gaten in je CV. Is het gat korter dan een jaar, dan kun je de jaren laten aansluiten.
KRACHT
TIP:
Een onderbreking in je werkzame jaren hoeft zeker niet negatief te zijn, zeker niet als je mantelzorgtaken hebt verricht. Zorg er dan wel voor dat je in je CV die (mantel)zorgtaken vermeld. In het profiel van je CV en tijdens het sollicitatiegesprek kun je de meerwaarde van je mantelzorgtaken verder toelichten. (zie thema In je kracht). Bijvoorbeeld:
2010-2012: Periode van intensieve mantelzorgtaken voor naast familielid, verantwoordelijk voor het coördineren van de zorg, de administratie en de emotionele begeleiding.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
76
5.1 MIJN CV
5.2 SOLLICITEREN VANUIT EEN (EX)MANTELZORGSITUATIE
Dat geldt zeker als deze meerwaarde goed aansluit bij het bedrijf en de functie waarin je wilt gaan werken. Helaas is het zo dat nog niet alle werkgevers beseffen dat iemand die mantelzorgtaken (heeft) verricht, een meerwaarde heeft op het gebied van levenservaring en bepaalde eigenschappen die je hebt laten zien. Het is dus zaak dat je hierop bedacht bent en je in staat
Solliciteren anno nu.
bent om jezelf ’goed te verkopen’ als er naar wordt gevraagd.
20 14 20 1520 16
Op dit moment wordt 75% van de vacatures ingevuld via netwerken. Je kunt er echter ook voor kiezen om je mantelzorgtaken niet te vermelden op je CV (zeker als
De overige 25% gaat via de krant, vacaturewebsites enzovoort. Solliciteren vereist
je daardoor geen gaten in je CV hebt) en als je denkt dat dit een extra belemmering vormt om
dus een heel andere aanpak dan tien, twintig jaar geleden.
uitgenodigd te worden voor een sollicitatiegesprek. Tijdens het sollicitatiegesprek heb je dan weer een keuze om je (huidige) mantelzorgtaken wel of niet ter sprake te brengen. Zijn de
Voor je begint met solliciteren is het goed om te weten dat er mantelzorgvriendelijke
mantelzorgtaken van invloed op de taken die je gaat verrichten, dan moet je hier zeker het
organisaties zijn. Dit zijn organisaties waar mantelzorgvriendelijk beleid gevoerd wordt.
gesprek over aangaan (zie ook Solliciteren vanuit een (ex)mantelzorgsituatie).
Sommige organisaties zijn aantoonbaar mantelzorgvriendelijk. Hier is het beleid al compleet doorgevoerd. Deze organisaties hebben de Erkenning ontvangen van de Stichting Werk&Mantelzorg.
Voor meer informatie over het maken van een CV: • Kijk eens op de site van de Nationale Vacaturebank.
Een mantelzorgvriendelijke organisatie heeft een open cultuur waar het thema mantelzorg
• Of ga eens naar de site van de Carrièretijger voor advies.
bekend en bespreekbaar is, zowel op de werkvloer, als met de leidinggevende, waar bestaande faciliteiten en verlofregelingen bekend en gepromoot worden en waar ruimte is om te praten over (maatwerk)oplossingen. Oplossingen die zowel jou als de organisatie helpen. Het is tenslotte een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Er zijn nu al bijna 90 van deze organisaties in heel Nederland. Je vindt het actuele overzicht hier op de site van Werk&Mantelzorg.
Het sollicitatieproces De eerste stap bij solliciteren is goed naar je netwerk kijken (en naar het netwerk van je netwerk, de tweede laag) of er mensen bij bedrijven werken waar jij graag wilt werken. Je kunt
Informeer ook eens bij het Steunpunt Mantelzorg bij jou in de buurt. Zij kennen vaak ook nog andere (lokale) bedrijven met een mantelzorgvriendelijk beleid. KRACHT
TIP:
met hen een netwerkgesprek aangaan om te laten weten dat je een nieuwe baan zoekt en je kunt vragen stellen en advies inwinnen over het bedrijf en werkgebied. (zie thema Samen sterk: netwerken). De tweede stap is om je CV op LinkedIn en op vacaturesites te plaatsen zoals Nationalevacaturebank.nl of Monsterboard.nl. Zo ben je vindbaar voor potentiële werkgevers. Je kunt hier ook reageren op aangeboden vacatures. De derde stap is regelmatig de websites van bedrijven te bezoeken waar je zou willen werken. Vaak worden vacatures daar het eerst vermeld. Je kunt deze bedrijven ook gaan volgen via LinkedIn en via Twitter. verder met deze opdracht
77
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
78
5.2 SOLLICITEREN VANUIT EEN (EX)MANTELZORGSITUATIE
5.2 SOLLICITEREN VANUIT EEN (EX)MANTELZORGSITUATIE
Investeer in jezelf door een videosollicitatie te maken. Steeds meer werkgevers willen graag kennismaken met zoveel mogelijk geschikte kandidaten, zodat ze geen talent missen en in minder tijd meer mensen horen, zien en spreken. Daarom wordt het solliciteren via een video steeds populairder. Je presenteert je hiermee op een opvallende manier tussen de vele sollicitanten. Er zijn verschillende aanbieders voor het maken van een dergelijke video. Kijk voor meer informatie op www.jobnet.nl. Voor een voorbeeld aanbieder kun je kijken op Videosolliciteren.nl. Hier vind je ook praktische tips.
De vierde stap kan een inschrijving bij een bemiddelingsbureau zijn. Denk daarbij aan uitzendbureaus, werving- en selectiebureaus en detacheringsbureaus. Je kunt ook overwegen je aan te melden bij een aantal headhuntersbureaus als je zoekt naar een hoog gekwalificeerde functie. De vijfde stap is om te reageren op vacatures in kranten en tijdschriften. De zesde stap is om open sollicitaties te versturen naar bedrijven waar jij graag wil werken. Je doet dit dus geheel op eigen initiatief. Sommige bedrijven doen niets met open sollicitaties, andere stellen ze zeer op prijs, bijvoorbeeld in de zorg.
KRACHT
TIP:
Het sollicitatiegesprek En dan is er een uitnodiging voor het sollicitatiegesprek. Dit betekent vaak dat je al meer dan 95% van de andere gegadigden achter je hebt gelaten. Het doel van het gesprek is dat het bedrijf wil weten of je geschikt bent om bij hen te komen werken en jij wilt weten of je er wilt werken. Als je al een tijdje uit het arbeidsproces bent, is een sollicitatiegesprek extra spannend.
STARR oefening
Bereid je gesprek goed voor. Verdiep je goed in de vacature en in het bedrijf, schrijf de vragen
Je kunt thuis al oefenen met de STARR methode. Kijk naar jouw talenten/kwaliteiten die goed
op die je wilt stellen en zorg voor een representatief uiterlijk. Je hebt maar één kans een
passen bij de uitoefening van de nieuwe functie en vul hiervoor de STARR methode in
goede, eerste indruk te maken. Voor een groot deel bestaat deze eerste indruk uit je uitstraling,
zodat je tijdens het gesprek kunt aantonen dat je hierover beschikt. Belangrijk is ook dat je hier
je handdruk, je zelfbewustheid, je enthousiasme als je over het werk praat etc. Dit kun je
enthousiast, concreet en vakkundig over kunt vertellen. Thuis oefenen geeft extra
voor een groot deel van tevoren oefenen!
zelfvertrouwen. Meer informatie over deze methode vind je op Carrièretijger.nl.
STARR methode
Kijk nog eens naar je top 5 talenten/kwaliteiten. Oefen voor al je talenten/kwaliteiten
Om te bepalen wat jouw talenten en kwaliteiten zijn, wordt vaak tijdens een sollicitatiegesprek de
de STARR methode. Schrijf de resultaten hier op. (bij ruimtegebrek kun je het schema
STARR methode gebruikt. Het is een handleiding om kort en bondig – in twee minuten -
ook overnemen en daarin je resultaten schrijven)
je werkervaring te vertellen. De letters STARR staan voor:
STARR-methode
S
situatie, de beschrijving van een (werk)ervaring, wat was de situatie? Als het gaat om een kwaliteit die je recent gebruikt hebt bij het verrichten
Situatie
van mantelzorgtaken, kun je deze situatie beschrijven.
T
taak, wat was jouw rol/hoe zag die er uit?
A R
Mijn talenten/kwaliteiten
1
2
3
4
5
.......................
.......................
.......................
.......................
.......................
Het gesprek
Taak
aanpak, wat heb je gedaan/hoe heb je de klus geklaard?
Actie Resultaat
resultaat, de uitkomst, wat was het resultaat van jouw aanpak?
R
Reflectie
reflectie, wat heb je geleerd/hoe kijk je er op terug?
verder met deze opdracht
79
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
80
5.2 SOLLICITEREN VANUIT EEN (EX)MANTELZORGSITUATIE
5.2 SOLLICITEREN VANUIT EEN (EX)MANTELZORGSITUATIE Uit recent onderzoek (2012) blijkt dat mantelzorgers vaak
Na de opening van het gesprek, krijg je meestal eerst meer informatie over het bedrijf.
de steun van collega’s en leidinggevenden onderschatten op
Hier kun je al laten merken dat je goed voorbereid bent door het stellen van de juiste vragen
het werk. Leidinggevenden zijn tot meer oplossingen bereid dan
over de ontwikkelingen in het bedrijf. Daarna volgt een toelichting op de functie en vraagt men
de mantelzorger denkt. Ook de collegialiteit wordt onderschat. 40% van de mantelzorgers denkt dat collega’s werk niet kunnen of
jou hoe en waarom jij een bijdrage denkt te kunnen leveren. Met de STARR methode kun je voorbeelden geven waarom jij denkt een toegevoegde waarde te hebben voor dat bedrijf. Dit is ook het moment voor jou om vragen te stellen (zie ook de KRACHTTIP). Vraag niet naar arbeidsvoorwaarden zoals salaris, contractduur, vrije dagen, pensioen etc. Pas als je samen verder wilt, is dit het onderwerp en kun je ook de randvoorwaarden inbrengen die je voor jezelf hebt opge-
KRACHT
TIP:
willen overnemen versus 90% van de collega’s die zegt dit wel te kunnen en te willen. Met andere woorden: denk niet te gauw in beperkingen en drempels maar denk in oplossingen en uitdagingen. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt! Kijk voor het onderzoek bij Werk&Mantelzorg
steld bij het thema Maak werk van je toekomst. Dit is vaak op het eind van het gesprek of in een eventueel tweede sollicitatiegesprek.
Wel of niet noemen Het wel of niet noemen van je mantelzorgactiviteiten en zo ja op welk moment, is een eigen
Praktische en inhoudelijke tips
afweging. Als de meerwaarde van de mantelzorgtaken een mooie aanvulling is op wat nodig is in
Hieronder volgen nog wat praktische en inhoudelijke tips betreffende het bespreekbaar maken
de nieuwe functie, dan is het aan te bevelen je mantelzorgtaken al aan te geven op je CV. Heb je
van de combinatie werk- en mantelzorgtaken in het sollicitatiegesprek. Denk voorafgaand aan je
een groot gat op je CV, dan is het raadzaam hier eerlijk in te zijn en deze periode op een posi-
sollicitatiegesprek na over mogelijke oplossingen die het voor jou mogelijk maken de zorg en je
tieve manier op te nemen in je CV.
werk te combineren.
Hetzelfde geldt voor het sollicitatiegesprek. Helpt de verkregen meerwaarde door het verrichten
Voorbeelden van maatwerkoplossingen:
van mantelzorgactiviteiten om je aantrekkelijker te maken als sollicitant, dan is het slim om dit te
•
Aangepaste werktijden (eerder of juist later starten, lange en korte werkdagen, etc.)
benoemen en te verwerken in je STARR voorbeelden. Heb je het gevoel dat jouw mantelzorg-
•
Meer werken in minder dagen (bijv. 4 dagen van 9 uur)
taken je op achterstand zetten ten opzichte van andere kandidaten, kies er dan voor dit niet te
•
Jaarafspraken maken (in bepaalde periodes meer of minder uren werken)
noemen. Maar als de mantelzorgtaken van invloed zijn op de taken die je gaat verrichten, moet je
•
Overuren sparen
hier zeker over praten. Liefst op het punt in het sollicitatietraject wanneer al is uitgesproken dat
•
Thuis- en onderweg werken
je samen verder wilt. Dan is het bespreken van de arbeidsvoorwaarden een goed moment en
•
Je functie delen met iemand
kun je ook jouw randvoorwaarden inbrengen.
Voorbeelden van praktische afspraken op het werk: •
Gelegenheid om op het werk te bellen met thuis of met instanties
Lees ook eens ter inspiratie de praktijkverhalen van Gea en Gijs op de site van
•
Bereikbaar mogen zijn tijdens werktijd
Werk&Mantelzorg.
•
Mogelijkheid om afspraken met behandelaars in werktijd te plannen
•
Mogelijkheid om gebruik te maken van een mantelzorgmakelaar
•
T ijdige aankondigingen als roosters veranderen, als overwerk noodzakelijk is
KRACHT
TIP:
Zorg voor het maken van contact en interactie tijdens het sollicitatiegesprek. Stel dus zelf ook vragen. Ga vooraf na wie er allemaal bij het gesprek aanwezig zijn. Bereid voor ieder van hen vragen voor. Bijvoorbeeld een vraag voor de toekomstige manager: ’Wat moet ik bereikt hebben na een jaar zodat u helemaal tevreden over mij bent?’ of voor een medewerker van de afdeling ’waarom ben je bij dit bedrijf gaan werken en wat vind je het leukste aan je werk?’. Of voor de personeelsmanager: ’Hoe helpt mijn bijdrage in deze functie straks mee in het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen? Wat kan mijn aandeel daarin zijn?’
of als trainingen/werkzaamheden ver(der) weg plaatsvinden Als je contact hebt met een werkcoach van het UWV of de gemeente, maak dan je mantelzorgtaken ook bespreekbaar. Het kan een reden zijn om (tijdelijk) vrijstelling te krijgen van sollicitatieplicht. Op de site van Werk&Mantelzorg kun je je ook laten inspireren door het document over het bespreekbaar maken van mantelzorg met een leidinggevende te lezen.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
82
5.2 STAGES, VRIJWILLIGERSWERK EN ANDERE ERVARINGSPLAATSEN
Op andere wijze aan de slag Als je merkt dat je weinig kans maakt op de arbeidsmarkt wegens gebrek aan (recente) ervaring, kan het nuttig zijn om vrijwilligerswerk te doen of stage te lopen. Daar zijn verschillende redenen voor, namelijk: (bron: Carrièretijgers.nl)
• Je blijft actief, professioneel én sociaal • Je doet werkervaring op • Je kunt er een carrièreswitch mee vormgeven • Je maakt je CV interessanter voor een werkgever
Onderzoek wijst uit dat werk, behalve dat je er geld mee kunt verdienen, ook voldoening oplevert en bijdraagt aan het geluk van mensen. Werk verschaft namelijk een doel in je leven, je boekt resultaten en je maakt deel uit van een sociale omgeving. Deze drie factoren blijken heel belangrijk te zijn in het welbevinden van mensen. Het klinkt wellicht een beetje tegenstrijdig, maar werk in combinatie met mantelzorgtaken kan er ook voor zorgen dat de mantelzorgtaken beter vol te houden zijn. Een stage of vrijwilligerswerk kan helpen om je prettiger en actiever te voelen waardoor het solliciteren ook gemakkelijker gaat. Als je gebrek aan werkervaring hebt in de hoek waar je wilt werken, is het belangrijk een stageplek of vrijwilligerswerk te vinden die zo goed mogelijk aansluit bij het werk dat je zoekt. Wil je in de ouderenzorg als verpleegkundige werken, maar mis je daar (recente) werkervaring, ga dan bijvoorbeeld werken als vrijwilliger in een verzorgingshuis. Vrijwilligerswerk of een stage is een goede manier om werkervaring op te doen in het geval van een carrièreswitch. Zorg voor een goed verhaal waarin je een werkgever duidelijk maakt wat je motivatie is voor de grote overstap. Neem de meerwaarde die je hebt verkregen door het uitvoeren van je mantelzorgtaken mee in je verhaal. Je zult hem of haar moeten overtuigen waarom je bereid bent om weer van voren af aan te beginnen.
verder met deze opdracht
Image: OpensourceWay, Flickr NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
84
5.2 STAGES, VRIJWILLIGERSWERK EN ANDERE ERVARINGSPLAATSEN
5.2 STAGES, VRIJWILLIGERSWERK EN ANDERE ERVARINGSPLAATSEN
Overigens is ‘van voren af aan’ bij een carrièreswitch betrekkelijk. Vaak neem je natuurlijk allerlei
Verschillende gemeenten stellen ook werkervaringsplaatsen ter beschikking. Informeer eens bij
ervaring mee uit je vorige werk en beroep én uit je mantelzorgtaken. Een nuttige combinatie uit
jouw gemeente of dat het geval is. Kijk ook eens op de website van de Digitale Sociale Kaart, de
deze werelden levert je een combiprofiel op je CV dat voor een werkgever heel interessant kan
wegwijzer naar werk, wonen, welzijn en zorg in jouw gemeente en regio. Daar vind je informatie
zijn. Maak daar dankbaar gebruik van. Zoek op internet en in kranten naar een stageplek of
over werkervaringsplaatsen.
vrijwilligerswerk. Je kunt je ook aanmelden bij vrijwilligersorganisaties. En natuurlijk kun je jezelf ook rechtstreeks aanbieden bij bedrijven als stagiair of vrijwilliger.
Voor een mooi voorbeeld uit de praktijk uit de gemeente Heusden kun je kijken op hun site.
Tenslotte nog een aantal punten waar je op moet letten:
Tot slot: informeer ook eens bij het UWV en Werkpleinen bij jou in de buurt. Ook daar worden werkervaringsplaatsen aangeboden. Kijk ook op Werk.nl of UWV.nl voor meer informatie.
• Laat je door je vrijwilligerswerk of stage niet afhouden van betaald werk en het zoeken daarnaar. Heb je een uitkering, dan mag je onder voorwaarden vrijwilligerswerk doen. Neem altijd contact op met de uitkeringsinstantie als je van plan bent vrijwilligerswerk te gaan doen of stage te gaan lopen. Voor meer informatie kijk op de site Rijksoverheid.nl
• Gemeenten kunnen premies geven aan uitkeringsgerechtigden om hen te stimuleren vrijwilligerswerk te doen. De hoogte en voorwaarden voor deze stimuleringspremies verschillen per gemeente. Jouw gemeente kan je vertellen of je hiervoor in aanmerking komt. De premie wordt niet van je uitkering afgetrokken.
• Doe onbetaald werk niet te lang. Het maakt je minder geloofwaardig als je doel is om een betaalde baan te vinden. Spreek met de werkgever een bepaalde tijd af (bijvoorbeeld drie of zes maanden).
• Beoordeel of jouw gratis werk niet iets is waar een werkgever eigenlijk iemand voor zou moeten betalen. (Het moet werk zijn dat anders niet zou worden gedaan.) Tenzij je het heel graag wilt en het echt heel nuttig voor je is.
• Als vrijwilliger heb je vaak recht op een onkostenvergoeding. Bewaar daarvoor alle bonnen van kosten die je maakt.
• Gebruik je stage of vrijwilligerswerk om actief te netwerken. Houd voor ogen dat je doel is een betaalde baan te vinden.
• Vraag om schriftelijke feedback op je prestaties tijdens het werk aan je coach of begeleider. Dit kun je inzetten bij je sollicitatie.
• Leg de voorwaarden waaronder je je stage gaat lopen, vast in een overeenkomst die je door de werkgever laat tekenen. Daar kun je bij misverstanden over werktijden of taken op terugvallen. Daarin kun je bijvoorbeeld een beoordeling door de leidinggevende in opnemen.
85
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
86
5.4 HANDIGE TIPS EN INITIATIEVEN
Wat je nog meer kunt doen Hieronder staan handige tips en initiatieven. Informeer er ook eens naar bij jouw gemeente. Misschien loopt er wel een traject waar jij bij aan kunt sluiten.
WijkLeerbedrijf Neem eens contact op met het WijkLeerbedrijf, een initiatief van Calibris. Het WijkLeerbedrijf biedt mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt een persoonlijk leer- en ontwikkelingsplan. Je krijgt praktische cursussen om je als werknemer te ontwikkelen. Hiermee kun je aan de slag met werk, stage, opleiding of een combinatie hiervan. Een WijkLeerbedrijf begeleidt stagiairs die werkervaring willen opdoen in de wijk waar ze wonen. Werkervaring die aansluit bij de opleiding die ze volgen. Voor meer informatie voor Wijkleerbedrijven bij jou in de buurt kijk op Calibris.nl.
Work4woman Work4woman is een initiatief van het vrouwenblad Margriet en het uitzendbureau Tempo-Team. Het is een nieuw uitzendconcept dat vooral vrouwen in de leeftijd van 30-65 jaar bemiddelt naar een (parttime) baan met als doel om de arbeidsparticipatie van vrouwen te verhogen Vooral voor vrouwen die werk met hun zorgtaken thuis willen blijven combineren. Kijk voor meer informatie op Tempo-team.nl.
All4Work4All Een ander mooi initiatief is All4Work4All. All4Work4All is een nieuw concept dat werkgevers, maatschappelijk middenveld en werkzoekenden samenbrengt via werkervaringsplaatsen. Werkgevers, maatschappelijk middenveld en werkzoekenden maken een profiel aan via het digitale platform All4Work4All. Er vindt een automatische match plaats tussen de vereisten aan een werkervaringsplaats en de kwaliteiten van een werkzoekende. Dit alles wordt begeleid door een stichting coördinator van een regio. Afhankelijk van de afspraken met een eventuele uitkerende instantie mag de werkgever een werkzoekende maximaal 3 maanden een werkervaringsplaats aanbieden met behoud van uitkering. Deze werkervaringsplaats kan gekoppeld zijn aan een opleiding of baanintentie, maar biedt de werkzoekende altijd de mogelijkheid om meer of andere ervaring op te doen. Kijk voor meer informatie op All4work4all.nl.
verder met deze opdracht
Image: OpensourceWay, Flickr NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
88
Welslagen, een initiatief van Calibris
5.4 HANDIGE TIPS EN INITIATIEVEN
WelSlagen is bedoeld voor jongeren of werkzoekenden die wel willen en kunnen, maar die tot nu toe
Gemeente Zwolle
nog geen startkwalificatie hebben behaald. Met maatwerktrajecten worden mensen met (grote) afstand
Een mooi voorbeeld uit de gemeente Zwolle: mantelzorgers kunnen hun ervaringsdeskundig-
tot de arbeidsmarkt begeleid naar kansrijke beroepen in zorg en welzijn. Voorwaarde voor succes is dat
heid inzetten om andere mantelzorgers te begeleiden. In de tien maanden durende opleiding Alle
de deelnemers voldoende motivatie en talent hebben. Een stevige werving en selectie van kandidaten
Mantelzorgers Werken Aan Hun Toekomst (AMWAHT), worden mantelzorgers van verschillende
en de ondersteuning van een coach tijdens het traject zijn een belangrijke succes-factor.
achtergronden opgeleid tot groepswerker en voorbereid op een betaalde functie. Opzet is dat
Evenals duidelijk zicht op de behoeften van de regionale arbeidsmarkt waarbij door werkgevers
de deelnemers na afronding van de opleiding zelf een rol spelen in het bereiken en opleiden
leerbaangaranties worden afgegeven. Samenwerking tussen opleiders, werkgevers en overheden is even-
van andere mantelzorgers. En dat ze in staat zijn om lotgenotengroepen van (allochtone) mantel-
eens een essentiële succesfactor. Calibris organiseert en regisseert de samenwerking en stuurt
zorgers op te zetten en te begeleiden. Begin 2013 startten 15 mantelzorgers met deze opleiding.
op resultaten. In deze trajecten wordt intensief samengewerkt met gemeenten en het UWV.
Hierbij haakten ook mantelzorgers vanuit de sociale dienst van de gemeente Zwolle aan.
Zoals hierboven al gezegd vindt er een strakke screening plaats. Mensen met (mantel)zorgtaken op het
Omdat het hier om uitkeringsgerechtigden gaat, heeft de directeur van het steunpunt afspraken
CV hebben een pré. Zij hebben vaak een beter beroepsbeeld en ervaring met zorgen. Dit zorgt er dan
gemaakt met de sociale dienst over hun verplichtingen (bijv. vrijstelling van solliciteren). Het
ook regelmatig voor dat mantelzorgers die een uitkering ontvangen, via een opleidingstraject uitstromen
project is succesvol. Verschillende deelnemers zijn zo gegroeid dat de kans groot is dat zij
naar een betaalde baan in de zorg.
na hun stageperiode uitzicht hebben op betaald werk. Meer informatie over dit project is te vinden op Calibris.nl of Welslagendiversiteit.nl. Bekijk ook het filmpje over AMWAH of het praktijkverhaal op de website.
Tot slot van dit thema: maak de volgende zinnen af:
Bij het vinden van een nieuwe baan maak ik gebruik van mijn sollicitatiekennis en –vaardigheden op de volgende manier:
Mijn eerste concrete stap is:
VUL DIT OOK IN BIJ JE STERK-AANAN HET-WERK-PL
89
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
90
6 THEMA
Steun bij de combinatie werk en mantelzorg Als je in de situatie zit dat je graag (weer) aan de slag wilt en daarnaast nog steeds mantelzorgtaken verricht, is het handig te weten dat je er niet alleen voor staat. Dat er ondersteuning mogelijk is op je werk, via je gemeente, vanuit je eigen netwerk etc. In dit thema vind je informatie waar je allemaal aan kunt denken en waar je hiervoor terecht kunt. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen! De combinatie werk en mantelzorg is een combinatie om trots op te zijn. Het mooiste is als je werk kunt vinden bij een organisatie die mantelzorgvriendelijk is, een organisatie die beseft wat zorgen voor een naaste inhoudt, bekend is met het thema, begrip en acceptatie toont. Jouw leidinggevende biedt een luisterend oor en denkt met je mee over (maatwerk)oplossingen. Oplossingen die zowel jou als de organisatie helpen. Het is tenslotte een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Steeds meer bedrijven worden mantelzorgvriendelijk. Op de site van de Stichting Werk&Mantelzorg kun je het actuele overzicht vinden. Op deze site vind je onder het kopje ’Werknemer’ heel veel tips en informatie over hoe je werk en mantelzorg slim kunt combineren. Maar er zijn meer organisaties en instanties die je kunnen ondersteunen. Hier volgt een overzicht.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
92
6.1 LANDELIJKE ONDERSTEUNING
Overkoepelende initiatieven Mezzo Mezzo, de Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg, komt collectief op voor de belangen van individuele mantelzorgers bij politici en beleidsmakers. Waar Mezzo zich op landelijk niveau inzet voor belangenbehartiging en ondersteuning, doen de 143 aangesloten lidorganisaties van Mezzo dat op lokaal en regionaal niveau. Voor meer informatie kijk op Mezzo.nl.
Mantelzorglijn De Mantelzorglijn geeft informatie, bespreekt uw situatie en knelpunten, biedt een luisterend oor en heeft voorlichtingsmateriaal. Op werkdagen tussen 9.00 en 13.00 uur te bereiken via telefoon 0900-20 20 496 (€0,10 p/m) of per mail
[email protected].
Belangenbehartiging mantelzorg Mezzo kent een aantal lokale en regionale belangenplatforms, waarin mantelzorgers zelf hun belangen behartigen. Ook in Wmo-adviesraden zijn mantelzorgers vertegenwoordigd die de gemeente adviseren op diverse relevante thema’s. Speciaal voor de belangenbehartigers heeft Mezzo advieskaarten ontwikkeld die hen ondersteunen om bijvoorbeeld het thema werk en mantelzorg te agenderen.
Sociaal Juridische Dienstverlening Voor advies aan mantelzorgers over wet- en regelgeving (indicatiestelling, belastingen, persoonsgebonden budget, zorgverlof). Ook voor hulp bij het opstellen van bezwaarschriften, schrijven van brieven aan instanties, bemiddeling tussen mantelzorger en organisaties. Op werkdagen te bereiken via 030-659 22 22 (tussen 9.30 en 12.00) of per mail:
[email protected].
Zorgverlof Als je een actueel overzicht wilt van wettelijk geregeld (zorg)verlof, kijk dan bij Rijksoverheid.nl en check de CAO afspraken die gemaakt zijn bij het bedrijf waar je werkt of wilt gaan werken.
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
94
6.1 LANDELIJKE ONDERSTEUNING Persoonsgebonden budget (pgb) Met een pgb kunnen mensen die door ziekte, handicap of ouderdom zorg nodig hebben, zelf zorg inkopen. Daar zijn wel voorwaarden aan verbonden. Als mantelzorger van iemand met een pgb waar je samen (voor een deel) van leeft, is het goed je te verdiepen in de regels die er zijn als jij weer een betaalde baan vindt. Voor meer informatie over het persoonsgebonden budget kijk je op Mezzo.nl.
www.respijtwijzer.nl Respijtzorg biedt mantelzorgers de mogelijkheid hun zorgtaken even helemaal aan een ander over te laten (een beroepskracht of vrijwilliger). De bedoeling is dat de mantelzorger even vrijaf van de zorg heeft. Deze site biedt informatie over respijtzorg, een overzicht van aanbieders van respijtvoorzieningen, arrangementen voor mantelzorgers en ervaringsverhalen. Ook interessant in dit kader is de website Handeninhuis.nl.
Zorgverzekeraars Kijk eens op de website van je zorgverzekeraar. Iedere zorgverzekeraar biedt ondersteuning op het gebied van mantelzorg. Dit kan zijn door vergoedingen voor het inschakelen van een mantelzorgmakelaar, voor respijtzorg, ergotherapie, verzorgingshotel, psychologische zorg enzovoort. Deze informatie is vaak niet bij iedereen bekend. Kijk bijvoorbeeld eens op de website van het VGZ.
Vakbonden Bent u aangesloten bij een vakbond, dan kan deze u adviseren over rechten en plichten van werkgevers en werknemers. Lees meer op de website van uw vakbond over mantelzorg of neem telefonisch contact op. Vakbonden kunnen je ook ondersteunen bij een EVC traject (bv. FNV)
Hulp bij schulden Als door het wegvallen van salaris of vermindering van budgetten het steeds moeilijker wordt om de eindjes aan elkaar te knopen, kunnen in een mantelzorgsituatie schulden ontstaan. Op de website van het Nibud staat informatie over waar je terecht kunt voor ondersteuning, bijvoorbeeld bij maatschappelijk werk, sociale dienst of kredietbank. Voor meer informatie kijk je op Nibud.nl. Informeer ook bij je gemeente welke ondersteuning ze jou kunnen bieden.
95
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
6.2 STEUNPUNTEN IN DE BUURT
Regionale ondersteuning Steunpunten Mantelzorg Steunpunten geven gratis steun en organiseren lotgenotencontact met andere mantelzorgers. De meeste steunpunten bieden diverse trainingen en cursussen aan voor mantelzorgers. De goed opgeleide professionals van Steunpunten Mantelzorg bieden werkende mantelzorgers hulp bij:
• het vinden van een betere balans tussen werk en privé • het zo goed mogelijk organiseren van de mantelzorg rond het werk • het aandragen van praktische oplossingen om mantelzorgtaken te verlichten of het aanvragen van extra hulp
• het overnemen van regeltaken • het aanbieden van cursussen, workshops en lotgenotencontact Je kunt de steunpunten vinden via de site Mezzo.nl onder het kopje Adres in de buurt of via je gemeente.
Mantelzorgmakelaar Een mantelzorgmakelaar is een goed opgeleide tussenpersoon. Hij/zij helpt mantelzorgers bij allerlei praktische regeltaken betreffende zorg, arbeid, welzijn, wonen of financiën, legt contacten en bemiddelt. Hierdoor wordt een werkende mantelzorger minder belast met regelwerk. Zijn de praktische knelpunten goed geregeld, dan stopt de dienstverlening van de mantelzorgmakelaar en kan de mantelzorger voort in een betere balans in zorg, werk en vrije tijd. De mantelzorgmakelaar gaat bij een mantelzorger op huisbezoek, maar kan ook door de werkgever worden ‘ingehuurd’ om de werkende mantelzorgers te adviseren over het combineren van werk en zorg. Omdat een mantelzorgmakelaar vaak wordt ingezet om mantelzorgsituaties praktisch op orde te brengen, zijn contacten vaak kortdurend. Mantelzorgmakelaars werken vraaggericht vanuit een onafhankelijke positie. Mantelzorgmakelaars zijn in dienst van een Steunpunt Mantelzorg of werken zelfstandig (alleen of in een commercieel samenwerkingsverband). Zelfstandige mantelzorgmakelaars zijn te vinden via de site van de Beroepsvereniging van Mantelzorgmakelaars: bmzm.nl.
verder met deze opdracht
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
98
6.2 STEUNPUNTEN IN DE BUURT
6.2 STEUNPUNTEN IN DE BUURT
Huisartsen en patiëntenverenigingen
Tot slot van dit thema, maak de volgende zin af:
Voor algemene medische informatie over ziektebeelden. Daarnaast hebben huisartsen, naast zorg voor de patiënt, ook steeds meer aandacht voor de mantelzorger. Als het goed gaat met de mantelzorger, heeft dit een positief effect op het welbevinden van de patiënt en kan deze vaker
Bij het combineren van werk en mantelzorg maak ik gebruik van mijn kennis van
langer thuis blijven wonen.
ondersteuningsmogelijkheden op de volgende manier:
De ShareCare zorgsite Op de site van ShareCare vindt u een hulpmiddel om via internet familie en vrienden te betrekken bij de zorg voor een zieke. Lees meer op ShareCare.nl. Wat ik hiermee wil bereiken is:
Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) in uw regio Heeft u en/of degene voor wie u zorgt behoefte aan extra professionele verzorging of verpleging? Dan kunt u dat schriftelijk of telefonisch aanvragen via CIZ.nl. Mijn eerste concrete stap is:
Gemeente Uw gemeente is verantwoordelijk voor de mantelzorgondersteuning en biedt verschillende vormen van ondersteuning. Het aanbod verschilt per gemeente zoals huishoudelijke hulp, hulpmiddelen en vervoer. Informeer bij het gemeentelijke zorgloket (of Wmo-loket) over de mogelijkheden (Wet maatschappelijke ondersteuning). Maak naast de officiële instanties, ook gebruik van het netwerk van vrijwilligers. Er kan vaak meer geregeld worden voor je dan je denkt!
Regelhulp
VUL DIT OOK IN BIJ JE STERK-AANHET-WERK-PLAN
Regelhulp is een digitale wegwijzer van de overheid voor iedereen die op zoek is naar zorg of ondersteuning. Het webportaal bevat actuele informatie over zorg, welzijn, opvoeden en opgroeien en sociale zekerheid. Samenwerkende organisaties zijn onder andere gemeenten, het CIZ, UWV en SVB. Daarnaast zijn vele organisaties betrokken bij de totstandkoming van de inhoud. Door het invoeren van je postcode krijg je informatie en hulp dicht bij huis: Regelhulp.nl.
Persoonlijke hulpmiddelen Mantelzorgers verrichten vaak fysiek zwaar werk. Hulpmiddelen kunnen dan voor de hulpvrager én de mantelzorger een goede oplossing zijn. Het Hulpmiddelen Informatiecentrum wijst u de weg: www.hethic.nl. Handig is ook Vindeenhulpmiddel.nl. Bekijk ook het Kenniscentrum over wonen, zorg en welzijn, thema mantelzorg: KCWZ.nl.
Samen zorgen Op Helpjemee.nl kan iedereen een online agenda aanmaken. De ingevoerde taken kunnen met familieleden, vrienden, buren en collega’s worden gedeeld. Alle betrokken mantelzorgers uit het betreffende netwerk kunnen met elkaar communiceren. Een ander voor beeld is Carenzorgt.nl.
99
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
100
MANTELZORGERS
aanhetwerk
Mijn Sterkaanhetwerkplan De inzichten en conclusies die je opgedaan hebt bij het doorlopen van het programma Mantelzorgers sterk aan het werk kun je met dit overzichtelijke plan vasthouden en vertalen in concrete acties. Dit geeft je een leidraad en houvast bij het vinden van een passende baan. Je kunt dit plan ook bespreken met iemand die jou goed kent en je misschien kan ondersteunen in het uitvoeren ervan. Je kunt ook contact opnemen met een Steunpunt Mantelzorg bij jou in de buurt voor verdere informatie en advies.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
102
MIJN STERK-AAN-HET-WERK-PLAN
MIJN STERK-AAN-HET-WERK-PLAN
MIJN DOEL
MIJN TOEKOMSTPLANNEN
Mijn persoonlijke doel:
Mijn toekomstplannen voor een nieuwe baan zijn:
Om dit te bereiken ga ik:
Mijn concrete voornemens om mijn toekomstplannen te verwezenlijken zijn:
MIJN KRACHT
MIJN RANDVOORWAARDEN (aantal uren, reistijd, salaris, ondersteuning etc.)
Mijn top 5 talenten/kwaliteiten zijn: 1 2 3
BIJ HET VINDEN VAN EEN NIEUWE BAAN MAAK IK GEBRUIK VAN:
4
Mijn netwerk, en wel op de volgende manier:
5
De werksituatie waar ik het meest tot mijn recht kom, ziet er als volgt uit: Wat ik wil bereiken via mijn netwerk is:
MIJN MEERWAARDE
Mijn eerste concrete stap is:
De mantelzorgtaken die ik verricht (heb), hebben mij de volgende meerwaarde gegeven: Mijn sollicitatiekennis en –vaardigheden op de volgende manier:
MIJN BALANS Mijn concrete voornemens om mijn balans te vinden en te behouden zijn:
Mijn eerste concrete stap is:
BIJ HET COMBINEREN VAN WERK EN MANTELZORG MAAK IK GEBRUIK VAN MIJN KENNIS MIJN ENERGIE
VAN ONDERSTEUNINGSMOGELIJKHEDEN:
Mijn concrete voornemens om mijn energieniveau te bewaken en te verhogen zijn:
En wel op de volgende manier:
Wat ik hiermee wil bereiken is:
MIJN ONTWIKKELING Om te blijven leren en mijzelf te blijven ontwikkelen neem ik mijzelf voor: Mijn eerste concrete stap is:
103
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
NAAR INHOUDSOPGAVE
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
104
Een woord van dank Het werkboek Programma Mantelzorgers sterk aan het werk is met zorg gemaakt door Stichting Werk&Mantelzorg met behulp van de input en feedback van meerdere gemeenten, werkgevers en (werkende) mantelzorgers. Speciale dank gaat uit naar de gemeenten Emmen, Noordwijk en Zwolle, hun steunpunten en hun mantelzorgers. We zijn Instituut Gak zeer erkentelijk voor hun financiering die onder andere de totstandkoming van dit werkboek en dit programma mogelijk maakte. Instituut Gak wil een bijdrage leveren aan de kwaliteit van de sociale zekerheid in Nederland door financiële ondersteuning van onderzoek, projecten en leerstoelen. Meer informatie is te vinden op Instituutgak.nl.
dank
Het programma en dit werkboek zijn levende documenten. Dat betekent dat we de inhoud actualiseren en aanvullen met nieuwe informatie, inzichten en best practices. We ontvangen graag reacties, bevindingen en tips ter verbetering en ter aanvulling op
[email protected].
Tekst: Stichting Werk&Mantelzorg
Kijk op Instituutgak.nl.
NAAR INHOUDSOPGAVE
WERKBOEK PROGRAMMA MANTELZORGERS STERK AAN HET WERK
106