magazine van de NOVU thema: thuiszorg Huibert Pollmann Thuis in de zorg

magazine van de NOVU thema: thuiszorg

Huibert Pollmann

Thuis in de zorg zomer 2014

NOVU NIEUWS

door Desirée Gerritsen

Ledenvergadering met educatief nevenprogramma Volgens Wikipedia is duurzaamheid de term die gebruikt wordt voor alle acties die erop gericht zijn de negatieve ­gevolgen van het handelen van de mens op zijn omgeving te minimaliseren. De NOVU streeft er ieder jaar naar de Algemene Ledenvergadering op een ­bijzondere locatie te organiseren of rondom een bijzonder onderwerp. In het kader van het onderwerp duurzaamheid werd er dit jaar gekozen voor de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht. De Duurzaamheidsfabriek op het Leerpark in Dordrecht is in Europa het eerste gebouw dat duurzaamheidsonderwijs samen met het bedrijfsleven op een uiterst vernieuwende manier inricht. Het gebouw is met ingang van het schooljaar 2013/2014 volledig in gebruik en ­voorziet in het leren en werken aan de duurzame technologie van de 21ste eeuw. De agenda van de ledenvergadering werd in een prettige sfeer afgewerkt. Het meest opvallende agendapunt was de verhoging van de contributie met ingang van verenigingsjaar 2015. De voorgestelde verhoging van € 160,- naar € 165,-, voor de individuele leden en bedrijfsleden tot 5 medewerkers, werd door de ledenvergadering geaccordeerd. De overige contributiebedragen en de kosten voor een Vindingrijk abonnement blijven ongewijzigd. Tijdens de rondvraag werd het verzoek neergelegd bij het bestuur de term ‘erkend NOVU lid’ niet meer te gebruiken en te vervangen door ‘gecertificeerd NOVU lid’. De ledenver­ gadering is hiermee akkoord gegaan. Bestuurswisseling Na een periode van acht jaar nam het bestuur formeel afscheid van penning-

lente 2014

meester Irma van ’t Hek en bestuurslid Jasper Baggerman. Na een korte persoonlijke introductie van kandidaatbestuursleden Caroline Boelen en Erik Spin ging de ledenvergadering akkoord met de toetreding van beiden tot het bestuur. Met ingang van april 2014 is de kas­ commissie uitgebreid met Pim Bekking.

AGENDA 8 juli Introductieworkshop 3D tekenen & printen ProtoSpace Utrecht 29 augustus NOVU cursus ‘van idee tot markt’, Utrecht 10 september Kick-off NOVU-HRO studentenproject Rotterdam 18-20 september Masterclass ‘bouw je eigen 3D printer’ ProtoSpace Utrecht

Nieuwe penningmeester Caroline Boelen en bestuurslid Erik Spin

Gecertificeerde leden Een vast onderdeel na afloop van de ledenvergadering is de uitreiking, door de voorzitter, van de oorkondes die horen bij het gecertificeerd NOVU lidmaatschap. De vier leden die in april jl. hun oorkonde ontvingen waren Wouter Dammers, Frank Houben, Henk Kapaan en Robert van Wesenbeeck. Waterstraalsnijden Onder leiding van oud NOVU lid Ewoud Snijdoodt kregen de leden tijdens het nevenprogramma een interessante rondleiding in de Duurzaamheidsfabriek waarbij het accent lag op het snijden van metaal met een waterstraal. Het is altijd heel mooi om te zien hoe de ogen van uitvinders gaan glimmen als ze naast spannende machines staan. Voorzitter Hans Kamphuis (l.) met de gecertificeerde leden Wouter Dammers, Frank Houben en Henk Kapaan (Robert van Wesenbeeck was afwezig)

24-25 september Beurs Kunststoffen Veldhoven 26 september NOVU cursus ‘van idee tot markt’, Utrecht

De NOVU en ProtoSpace zoeken een nieuwe directeur! Bent u een geboren initiator en motivator en combineert u ­kennis op het gebied van innovatie met een uitgebreid en voor de NOVU en ProtoSpace relevant netwerk? Beschikt u over autoriteit en overtuigingskracht en wilt u die inzetten om innovatief Nederland verder te helpen? Dan bent u w ­ ellicht de persoon die ProtoSpace en de NOVU naar een volgend level brengt! Ga via de bijgaande QR code naar een uitgebreide vacature en ­profielschets en reageer vóór  11 juli a.s.

2

magazine van de NOVU

INHOUD

And the winner is… Het Europees Octrooibureau (EOB) zorgt er niet alleen voor dat uitvinders door één gecentraliseerde octrooiaanvraag in veel Europese landen een octrooi krijgen, ook organiseert zij sinds 2006 jaarlijks in het voorjaar de “Inventor of the Year Award”. Ik was nauwelijks verbaasd toen wij een paar weken geleden door BNR werden gebeld met het verzoek de volgende morgen om 6.15 uur (!) in de uitzending de versie van 2014 van wat commentaar te voorzien. Vorig jaar vond het evenement plaats in Nederland en was het relatief eenvoudig de uitreiking van deze prestigieuze prijs persoonlijk in de Amsterdamse Beurs van Berlage bij te wonen. Het vertelt toch allemaal wat prettiger als je het een keer hebt meegemaakt. Tijdens zo’n interview krijg je ook altijd wat kritische vragen, zoals waarom zit Nederland er niet bij en kost dat allemaal niet een hoop geld. Het EOB staat al jaren niet zo positief te boek. Het eerste wat je doet is de genomineerde inzendingen bekijken. Van vorig jaar wist ik nog dat het gaat om verschillende categorieën. De organisatoren van “Awards” doen dat om te voorkomen dat er appels met peren moeten worden vergeleken. Dat is een nagenoeg hopeloze taak voor een jury. Meestal gaat men voor verschillende soorten technologievelden of verschillende soorten uitvinders. Het EOB heeft de keuze laten vallen op de laatstgenoemde soort. Om het maar even in de voertaal van deze EOB wedstrijd te houden, men onderscheidt: Industry, SME’s, Research en dan nog een drietal overige, te weten: Non-European countries, Lifetime achievement en dit jaar voor het eerst de Popular Prize (publieksprijs). Het bekijken van de genomineerden bood een breed aanbod van kwalitatief ­uitstekende vindingen. De criteria waar de jury mee aan de slag moest, waren ook best ok. Het EOB weet aan het modewoord transparantie een goede invulling te geven! Op de site is van alles te vinden. Daar zag ik overigens ook dat Nederland bij deze award helemaal niet zo slechts scoort. Vanaf de start in 2006 tot op heden zijn wij 4 keer in de prijzen gevallen en het meest recent in 2012 met de uitvinding van de Bluetooth technologie. De Nederlander Jaap Haartsen heeft aan de wieg gestaan van deze technologie, die tegenwoordig in nagenoeg elk mobieltje is te vinden. Zelf vond ik de uitvinding van het “Self cleaning concrete” uit Italië zeer de moeite waard. Waarschijnlijk omdat ik daags ervoor op de A2 van Amsterdam naar Utrecht reed en ter hoogte van Vinkeveen een prachtig ontwerp geluidswal passeerde die er echter zo vies uitzag door roet en ander wegvuil dat het in feite een aanfluiting was. Maar ook de “Microchip for quick DNA testing” uit de UK mocht er zijn. En wat te zeggen van de QR code (uit Japan) bij de genomineerden afkomstig uit de NonEuropean countries! Terecht is deze vinding ook de winnaar van de publieksprijs geworden. Deze uitreiking geeft absoluut aan dat we in Europa goed bezig zijn, maar laat tegelijkertijd zien dat er buiten ons continent ook zaken gebeuren die ­daadwerkelijk grensverleggend zijn. Wouter Pijzel directeur

3

Innovatie in de zorg: reden voor zorg De gezondheidszorg is een bijzondere sector, met een eigen kostenvergoedingenstructuur en een bijzondere groep klanten. Het is een complexe sector, waar voordeel niet persé als voordeel wordt gezien.

Thuiszorg biedt business kansen Dit artikel is gericht aan uitvinders en bevat de boodschap dat zorg en in het bijzonder thuiszorg business kansen biedt. Zorg wordt in dit geval gezien als die activiteiten die gericht zijn aan hen die zichzelf niet kunnen verzorgen.

Oplossingen Gezocht, de ­tussenstand De NOVU viert haar 25-jarig bestaan in de vorm van de innovatie challenge Oplossingen Gezocht. De jury heeft inmiddels de 20 meest kansrijke ideeën geselecteerd. De genomineerden maken zich nu op voor fase 2, het prototype.

Spinnakerdoek in de zorg, ­multifunctioneel toepasbaar Huibert Pollmann is heel handig in het bedenken van technische oplossingen, maar kwetsbaar als het gaat om het in de markt zetten ervan. Door externe commerciële expertise beschikt hij nu over twee succesverhalen in de zorgsector, op het gebied van steunkousen en antidoorligkussens.

Webshop eigenaar let op uw termijnen Voor partijen die producten verkopen via een webshop zijn de belangrijke regels vastgelegd in de wet ‘koop of afstand’. Deze regels dienen er vooral toe om consumenten te beschermen nu zij niet meer ‘face tot face’ zaken doen.

Inspiratie uit octrooien Informatie uit de octrooidatabank komt van pas bij het hele traject van idee tot markt. Het doel varieert van inspiratiebron tot concurrentenonderzoek en van vakgebiedonderzoek tot inbreukonderzoek.

Uitvinding van … Kwakzalvers zijn van alle tijden en ­bestaan in alle soorten en maten. Eén van de beroemdste medische kwak­zalverij apparaten werd in 1890 ­uitgevonden door Hercules Sanche. zomer 2014

4 5 6 10

13 15 17

THEMA thuiszorg

door Bert Wolters

Innovatie in de zorg: reden voor zorg De gezondheidszorg is een bijzondere sector, met een eigen kosten­ vergoedingenstructuur en een bijzondere groep klanten. Het is een complexe sector, waar voordeel niet persé als voordeel wordt gezien. Een poging tot het aanreiken van een aantal struikelblokken. Als u aan een innovatie voor de zorg werkt, is het goed om extra na te denken over wie uw klant eigenlijk is. Is dit de zorgontvanger, de zorgverlener die zelf de zorg geeft, de baas van de zorgver­ lener of de ziektekostenverzekeraar? Wie u ook kiest, er is altijd een andere partij nodig om te beslissen over het gebruik van uw vinding. Is de ­zorgverlener enthousiast, dan moet de werkgever nog een financieel voordeel zien en dat houdt in ieder geval in dat de innovatie erkend moet worden om voor vergoeding in aanmerking te komen. U zult dus meerdere partijen moeten overtuigen van de voordelen van de innovatie. De klant wil het niet Zorgcliënten zijn kwetsbaar: ze zijn vaak afhankelijk van een ander, waardoor ze de zorgverlener moeten kunnen vertrouwen. Als de zorgverlener vaak wisselt, wordt het lastig om vertrouwen te winnen. Voor de cliënt voelt het dan vaak het veiligst als vertrouwde methoden en materialen worden gebruikt. Een vernieuwing voelt dan als een risico, wat de acceptatie niet bevordert. De zorg­ verlener zal dus tijd moeten besteden aan het geduldig uitleggen van het nieuwe product, maar tijd is een schaars goed in deze sector waar de duur van veel handelingen tot in minuten staat voorgeschreven. Tijdwinst Veel innovaties zijn erop gericht het werk van de zorgverlener eenvoudiger en vaak ook sneller te maken. In eerste instantie lijkt dat een wenselijke vooruitgang. Het kan echter zijn dat de tijdsbesparing wordt gebruikt om het aantal handelingen te verhogen: doordat handelingen minder tijd vergen, kunnen meer cliënten worden bediend, wat juist kan leiden tot méér tijdsdruk voor de zorgverlener. Een innovatie moet dus méér voordelen bieden dan alleen tijd besparen.

zomer 2014

Daarnaast speelt de zorgverlener, vooral in de thuiszorg, ook een rol als contact met de buitenwereld voor eenzame ­cliënten. Als de zorgverlener het werk dan door een innovatie sneller kan doen en daardoor eerder weer vertrekt, wordt de innovatie als oorzaak gezien van minder sociaal contact. De cliënt zal dan toch vaak, als dat mogelijk is, kiezen voor langer contact. Als er een innovatie op de markt komt die de cliënt zelf kan gebruiken zal tijdwinst vaak geen doorslaggevend argument voor aanschaf zijn; veel ­cliënten vervelen zich een groot deel van de dag. Wat heeft het dan voor zin als je de h ­ andelingen die je zelf nog kunt doen sneller kunt uitvoeren? Wie krijgt het voordeel? Zoals hierboven aangegeven is het moeilijk aan te geven wie uw klant is. Er zijn verschillende partijen die betalen: de cliënt betaalt vaak zelf een bijdrage en de zorgverzekeraar betaalt ook een deel. Wrang gezegd is het voor een verzekeraar niet voordelig als een cliënt langer zorg nodig heeft. Hoe gaat de verzekeraar daar mee om? De verzekeraar vergoedt vaak geen artikelen/

handelingen die niet bewezen effectief zijn, maar hoe kunt u bewijzen dat uw vinding effectief is? Hiervoor is vaak een uitgebreid erkenningstraject nodig. Toch proberen? Wilt u toch een innovatie voor de zorg introduceren kijk dan eens op http:// www.managementkennisbank.nl/NL/ zorg-verandermanagement/ict-zorg-automatisering/innovatie-gezondheidszorginvesteringen. Daar heb ik de volgende top 10 aan succesfactoren gevonden. • Zorgcliënt overtuigen van voordeel nieuwe dienst of product; • Innovatie aansluiten bij gedrag cliënt; • Eenvoud in gebruik; • Cliënt moet innovatie uitproberen; • Gebruik innovatie is zichtbaar voor anderen (zien gebruiken doet gebruiken); • Kritische massa moet bereikt en overtuigd raken; • Nieuw innovatief zorg product of dienst moet wel werken; • Communicatie is op maat; • Innovatie gefaseerd invoeren; • Budget voor innovatie moet toereikend zijn (mogelijk via zorgfinanciering). Businesscases Op http://www.locomotion.nu/ info_materiaal/innovatiespiegel worden de businesscases van een aantal zorginnovaties uitgewerkt. Opvallend is hoeveel er bespaard kan worden.

Bron: http://philipvanlonden.files.wordpress.com/2011/03/ zorg-is-aandacht-is-winst.jpg

Conclusie De gezondheidszorg is een erg complexe sector, met tegengestelde belangen, botsende emoties en complexe vergoedingenstructuren. Dit bemoeilijkt in grote mate het toepassen van geldbesparende innovaties. Het is om ziek van te worden.

4

THEMA thuiszorg

door Jake Blok

(Thuis)zorg biedt business kansen Een visie op zelfzorg!

Dit artikel is gericht aan uitvinders en bevat de boodschap dat zorg en in het bijzonder thuiszorg, business kansen biedt. Ten behoeve van dit artikel zie ik de zorg als die activiteiten die zijn gericht aan hen die zichzelf niet kunnen verzorgen. Met thuiszorg bedoel ik de zorg die thuis oftewel aan huis plaatsvindt. Met dit in het achterhoofd ben ik in gesprek g­ egaan met Sabine Kloos en Bart Gloudemans. (nl.linkedin.com/in/ sabinekloos) (nl.linkedin.com/in/bartgloudemans) Centraal stond de stelling ‘(Thuis)zorg is een business opportunity’. Hieronder zijn enkele korte fragmenten opgenomen uit de gesprekken, ter inspiratie en verdere gedachtevorming. Bart Gloudemans: “Ja, ik zie business kansen. Ik moest bijvoorbeeld denken aan de mobiele applicatie “Peerby” die vraag en aanbod van te lenen g­ oederen bijeenbrengt op buurtniveau. Een opvallend bijverschijnsel van die app is, dat die een kijkje geeft in de leef­wereld van mensen vlakbij. Het verhoogt het bewustzijn van de aanwezigheid en behoeften van mensen om je heen. Die dubbele werking lijkt me een waardevol aspect om mee te nemen in het denken over een zorg-aan-huis toepassing”. Sabine Kloos: “Ja. Zorg is de afgelopen decennia steeds meer gespecialiseerd: medische zorg, mantelzorg, thuiszorg. We hebben van hulp aan elkaar betaalde diensten gemaakt. Relevant in s­ ommige gevallen. Specialistische hulp bij ­medische problemen kan niet iedereen. We hebben er tegelijkertijd voor gezorgd dat degene met een hulpvraag steeds minder zelf wordt ingezet bij dat wat hij of zij te bieden heeft. In een woongemeenschap voor ouderen in het zuiden van het land hebben ze vorig jaar een nieuwe gedachte ingevoerd. Aan de ouderen wordt gevraagd wat zij het liefst doen, waar zij kennis van hebben of wat zij goed kunnen. De bewoners van

5

de gemeenschap worden ingezet voor zorg en diensten aan elkaar binnen de gemeenschap op basis van dat wat men opgeeft. Een mooie gedachte. En het werkt ook nog. Een man vertelde dat hij als muziekliefhebber en -kenner voor andere bewoners luisterlijsten maakt en soms zelf een soort radioprogramma uitzendt. De man voelt zich gewaardeerd en gerespecteerd. Hij ‘verdient’ er bovendien zorg en diensten van anderen mee. Een idee om breder in te zetten”. Zelf kwam ik onlangs in gesprek met de oprichtsters van BijJuf, een organisatie die bijlessen geeft aan kinderen. Voor hen die dit niet weten, de business van bijlessen is ‘booming’!. BijJuf bestaat uit een team van docenten die ook bijles geeft naast het zijn van docent. In gesprek met BijJuf kwam een concept op. Laten we het BijJuf Social noemen; een door BijJuf begeleide dienstverlening waarbij opa’s en oma’s aan kinderen bijles geven. Een opa of oma kan zich aanmelden bij BijJuf en wordt v­ ervolgens ingezet in een specifiek traject met een kind met als doel vergroting van basisvaardigheden van het kind. De opa of oma in kwestie is actief en wordt betrokken bij de maatschappij. Dit is het concept in een notendop. Met zorg omgaan met zorg Als ondernemer ben ik van mening dat in de zorg ook met zorg dient te worden omgegaan met de ondersteuning van diegenen die zichzelf niet kunnen verzorgen. Maar al te vaak valt dienstverlening in de huidige maatschappij tegen. Dit kan diverse oorzaken hebben. Een oorzaak is het gebrek aan geduld en het gemis aan ervaring. Ouderen hebben vaak de ervaring en hebben niet meer de druk van presteren. In mijn ogen ligt daar een business kans. Natuurlijk is niet automatisch elke ‘oudere’ geschikt. Ook hier dient met zorg een selectie en

Jake is oprichter van ­Ihaveawish Company en teamlid van ­Inspirething.com. Voor meer ­informatie over Jake kan je een kijkje nemen op www.jakeblok. com. Binnenkort verschijnt zijn boek over Business Concepting. Als voorproefje is Jake de komende tijd toegevoegd aan de redactie van Vindingrijk.

Netwerk van mensen

begeleiding plaats te vinden. En hier is in mijn ogen ook de rol van ICT. Door reviews en het delen van ervaringen kunnen ouderen scores krijgen en wordt het transparanter wat het aanbod is. De kwaliteitsverbetering is daardoor in gang gezet. Dit artikel is als inspiratie bedoeld. Neem gerust contact op indien u vragen of opmerkingen heeft. Jake Blok ‘Inspiratie is stimulatie’ https://peerby.com Leen spullen van mensen in je buurt Goed voor je portemonnee, je buurt en het milieu http://www.bijjuf.nl bijlessen

zomer 2014

lustrumnieuws

Oplossingen Gezocht, de tussenstand De NOVU viert haar 25-jarig bestaan dit jaar in de vorm van een innovatie challenge. Dit doet de NOVU samen met lustrumpartners ANWB, Gazelle en Vegro. Onder de naam ‘Oplossingen Gezocht’ is heel Nederland uitgedaagd, inclusief het NOVU ledenbestand, voor het inzenden van oplossingen voor twee probleemgebieden: fietsveiligheid en de thuiszorg. Na de lancering van de challenge via het persbericht in februari jl. en de ver­ melding op de NOVU site druppelden de inzendingen binnen. De oproep in het aprilnummer van de Kampioen (ANWB) bracht daar verandering in, die leverde werkelijk een stroom aan ideeën op voor het verbeteren van de fietsveiligheid. Wat een enthousiasme en wat een betrokkenheid voor het oplossen van de­­problematiek op dit gebied. Opvallend om te zien was het verschil in type ­inzending, dit varieerde van een mailtje met een oplossing die op één regel paste, tot een bijna volledig uitgewerkt plan met technische tekeningen. Het totale aantal inzendingen voor het probleem­ gebied fiets was 190. Probleemgebied thuiszorg De thematiek van de categorie thuiszorg was duidelijk complexer. Wellicht had dat te maken met het specialistische onderwerp diabetes en de bediening van de bloedsuikermeter. Na de speciale soep-stokbroodavond op het NOVU kantoor met lustrumpartner Vegro is het probleemgebied thuiszorg uitgebreid om meer grip op deze categorie te krijgen. Mede op verzoek van een aantal NOVU leden dat aangegeven had graag te willen ‘uitvinden op bestelling’. De uitbreiding van het probleemgebied thuiszorg leidde tot een definiëring van de volgende aandachtsgebieden:

Alle inzendingen, inclusief de 20 genomineerde ideeën

zomer 2014

* Traplift * Eenzaamheid * Makkelijker in- en uit de auto stappen * Bloedsuikermeten met motorische en visuele beperkingen * Douchen met een medicatielijn * De rollator niet vergeten * De thuiszorg in beeld: Wie komt er vandaag en zijn ze al in aantocht? * Gemakkelijk opstaan uit iedere stoel of bank * Zwachtelen in een goede werkhouding * Veilig pinnen met één hand

Crashcourse innoveren & speeddates De 20 genomineerden hebben op weg richting hun prototype inmiddels wat bijscholing gehad tijdens de ‘crahscourse innoveren’ op 25 juni jl. op het NOVU kantoor. NOVU directeur Wouter Pijzel nam de aanwezigen in sneltreinvaart mee door het traject van idee tot markt, waarbij o.a. de SWOT-analyse de nodige aandacht kreeg in de vorm een tweetal praktijkcases. In de middag waren vier deskundigen aanwezig om met de

Serieuze blikken tijdens de SWOT-analyse

Om nog meer gevoel te krijgen met wat er in de thuiszorgmarkt speelt en welke producten daar al te vinden zijn, ­kregen de aanwezige leden van Vegro een uitnodiging een bezoek te brengen aan de Support beurs in mei. Dé beurs op dit gebied. Door de aanpassing van de thuiszorgproblematiek heeft de NOVU besloten de deadline te verlengen tot en met 31 mei 2014 om potentiële deelnemers voldoende tijd te geven over een serieuze oplossing na te denken. En dat heeft goed gewerkt. Het aantal ingezonden ideeën voor het probleemgebied thuiszorg was 82.

genomineerden tijdens speeddates van 15 minuten in gesprek te gaan over de ­onderwerpen bescherming, techniek, marketing en financiering. ­De gesprekken waren kort maar krachtig, maar gaven voldoende input om mee verder te gaan.

Alle speeddates waren volgeboekt

Jurering Op 6 juni jl. heeft een deskundige jury de inzendingen beoordeeld, waarbij de aspecten marktkansen, innovativiteit en technische haalbaarheid een belangrijke rol speelden. De jury voor het probleemgebied fiets bestond uit vertegenwoordigers van ANWB, Gazelle, Fietsersbond en Fietsberaad en voor het probleemgebied thuiszorg bestond de jury uit vertegenwoordigers van Vegro. Per categorie heeft de jury de 10 meest kansrijke ideeën geselecteerd. De volgende stap op weg richting de finale is het inleveren van een prototype. De volgende juryinspanning staat gepland op 10 oktober a.s., dan moet men de 20 prototypes beoordelen.

Met hulp van ProtoSpace, een ­drietal Hogescholen of op eigen kracht gaan de 20 deelnemers nu aan de slag gaan om hun prototype gestalte te geven.

6

LUSTRUMPARTNER GAZELLE

Magura remmen Carbon voorvork

Hoogwaardige schakeling

Curana kettingscherm

BEKIJK ONZE EXCLUSIEVE HIGH END ULTIMATE FIETSEN

RATIS MET G B ANW I T E I TS MOBIL TIE N GARA

GAZELLE.NL/ULTIMATE

7

zomer 2014

LUSTRUMPARTNER VEGRO

Langer zelfstandig wonen van ouderen vormt een maatschappelijke opgave Per 1 januari 2014 is ZZP 3 komen te vervallen. Dit houdt in dat 15.000 ouderen die in 2014 nog zouden zijn opgenomen in een verzorgingshuis nu niet meer in aanmerking komen voor een plaats. Dit wordt ­extramuralisering genoemd. Verwachting voor 2018: 56.000 mensen komen niet in aanmerking voor een plaats in een verzorgingshuis. Situatieschets Mevrouw Jansen is 80 jaar oud,­alleen­ staand, slecht ter been en angstig. Zij leeft van haar AOW. Zij heeft één dochter die aan de andere kant van het land woont. De kans is groot dat zij vereenzaamt en dat haar gezondheid snel achteruit gaat. De bezuinigingen in de thuiszorg vergroten deze kans, omdat mevrouw Jansen geen geld heeft om zorg in te kopen. Toch moet zij zelf­ standig thuis blijven wonen. De zorg voor ouderen vergt in toenemende mate een

zomer 2014

gemeenschappelijke inspanning, van de ouderen zelf, mantelzorgers, vrijwilligers, thuiszorg, woningcorporaties, zorg­ verzekeraars en gemeenten. Huistesten Vegro biedt sinds enige tijd Huistesten aan, die geheel kosteloos afgenomen kunnen worden in de diverse Thuiszorgwinkels. Samen met een woonconsulent wordt de woning doorlopen. Daarnaast is het mogelijk om geheel vrijblijvend de woonconsulent thuis te laten komen. De

woning wordt samen met de woonconsulent volledig onder de loep genomen. Vragen als begaanbaarheid en toegankelijkheid in en om de woning worden beantwoord. Want hoe is de situatie over 5 jaar en welke aanpassingen zijn er dan mogelijk? Om zelfstandigheid en een onafhankelijke levensstijl te behouden, is het verstandig om op tijd over de toekomst na te denken. Vegro helpt u graag hierbij. Bezoek voor meer informatie www.vegro. info of bel 0800 - 288 77 66.

8

LUSTRUMPARTNER ANWB

Zo weer verder fietsen Met We�enw�cht® Fiets Service

Pech komt �ltijd onverw�cht, ook met de fiets. D��r zit niem�nd op te w�chten. D��rom is er nu We�enw�cht Fiets Service. Net �ls bij pech met de �uto helpt de ANWB je snel weer op we� in heel Nederl�nd, 24 uur per d��, 7 d��en per week.

Vanaf

24,-

We�enw�cht Fiets Service voordelen: • Rep�r�tie ter plekke of vervoer v�n je fiets n��r je bestemmin� of de fietsenm�ker • Persoons�ebonden, dus pechhulp op welke fiets je ook rijdt • Hoe l�n�er je lid bent hoe meer kortin�, tot 25% • A�ntrekkelijk t�rieven voor p�rtners en kinderen Meer inform�tie of benieuwd n��r onze �ndere pechservices voor de bromfiets en scootmobiel of de ��ntrekkelijke t�rieven? Kijk d�n op onze website voor meer inform�tie. Of bel met het cont�ct center op 088 269 22 22.

anwb.nl/wegenwacht/fietsen

9

zomer 2014

PORTRET NOVU-UITVINDER

Spinnakerdoek in de zorg, multifunctioneel toepasbaar Tekst: René IJzermans Portretten: Jorrit ’t Hoen

Één van de redenen over het waarom de NOVU 25 jaar geleden is opgericht, ligt in het simpele feit dat de uitvinder of techneut over het algemeen niet zo bedreven is in het vermarkten van zijn uitvinding of product.

Hoeveel levensvatbare producten zijn er daardoor in de lade blijven liggen of voor de neus van de uitvinder zijn weggekaapt? Bied de techneut vaardigheden om een commercieel traject te ­doorlopen, een netwerk van zielsverwanten plus interessante marktpartijen en wie weet wat voor een mooi leven er dan uit een vinding kan ontstaan. De grondleggers van de NOVU waren ervan overtuigd dat er nog heel wat terrein te winnen was voor de individuele uitvinder. Bijzonder Huibert Pollmann (1947) voldoet in vele opzichten aan het prototype techneut: handig in het bedenken van technische oplossingen en het ontvouwen van ­nieuwe principes, maar oh zo ongemakkelijk en kwetsbaar om dit zelfstandig uit te dragen door het in de markt te zetten. Hij zal de laatste zijn om dit te ontkennen. ‘Daar heb ik iemand voor nodig’, zegt hij tot twee keer toe als het daarover gaat. En tot twee keer toe heeft hij die commerciële man gevonden die de schouders eronder heeft gezet en het product, gebaseerd op zijn vinding, tot ver over de Nederlandse grenzen heeft gebracht. Dat maakt zijn verhaal bijzonder. Innovatieve proeftuin Zittend tegenover Pollmann horen we een weloverwogen, degelijke en alles uit-

zomer 2014

sluitende denker. Voorzichtig formuleert hij zijn woorden, alsof hij terplekke nog met de uitvinding waarover hij spreekt bezig is deze te ontwikkelen en geen fout mag maken iets openbaar te maken waardoor de vinding schade kan oplopen. Zijn twee belangrijkste vindingen zijn echter al lange tijd terug uitontwikkeld en het kenmerkt misschien eerder zijn consciëntieuze inslag die hij vast ook bij de ontwikkeling van zijn ­producten heeft toegepast. Hij heeft g­ eluk gehad, laat hij af en toe weten, g­ eluk met de innovatieve proeftuin waar hij in de

Decubitus ‘Je zou verwachten dat de industrie met nieuwe producten zou komen, maar in die tijd was er nauwelijks sturing. Dat gaf de industrie geen prikkel om vernieuwend bezig te zijn’, zegt Pollmann over die periode. Het ontwerpbureau daarentegen stond in rechtstreeks contact met het revalidatiecentrum van waaruit geregeld problemen vanuit de praktijk aan het bureau werden voorgelegd. ‘Ik had toen heel intensief contact met ­revalidatiearts Harry van As waarmee het goed klikte. Hij vroeg mij iets te be-

Tot twee keer toe heeft hij die commerciële man gevonden die de schouders eronder heeft gezet en het product, gebaseerd op zijn vinding, tot ver over de Nederlandse grenzen heeft gebracht. jaren zeventig begin jaren tachtig van de vorige eeuw begon te werken. Hij kwam als werktuigbouwkundige op een ontwerpbureau dat direct was verbonden aan het Revalidatie Instituut Muiderpoort in Amsterdam. Er werd van dit bureau verwacht dat het zich ging bezighouden met de kwaliteit van hulpmiddelen voor de zorg en dat het met innovatieve initiatieven zou komen.

denken om hieldecubitus te voorkomen of verlichten.’ Decubitus zijn doorligplekken van bedlegerige of (gedeeltelijk) verlamde patiënten die als een schrijnend rode plek een groot alarmlicht uitstralen omdat ze tot een vreselijke wond kunnen voortwoekeren. ‘In die tijd was ik op ­eigen initiatief op het ontwerpbureau bezig met een aantrekhulpmiddel voor steunkousen. Het aan- en uittrekken

10

PORTRET NOVU-UITVINDER

van deze kousen vraagt enorm veel kracht en een nicht van mij, die wijkverpleegkundige was, droeg dit probleem aan.’ De oplossing bracht Pollmann in aan­raking met spinnakerdoek, een materiaalsoort die in zijn verdere werkzame leven een hoofdrol zou gaan opeisen. Spinnakerdoek ‘Spinnakerdoek heeft de bijzondere eigenschap dat het aan beide kanten spek- en spekglad is. Dit doek wordt gebruikt als een half ballonvormig zeil op een zeilboot dat zich heel snel moet ­kunnen ontvouwen. Daarom is het zo glad gemaakt. Door deze unieke ­eigenschap viel een aantal dingen tegelijkertijd samen, zoals het aantrekken van steunkousen en later voor het inpakken van luchtcellen.’ Toen ­Pollmann hoorde over het probleem van de steunkousen ging hij op onderzoek uit en ontdekte dat er al heel veel op de markt was, maar daarbij was de gedachte toch vooral dat de kous opgerekt moest worden om de voet en het been erin te krijgen. ‘Het uittrekken van de elastische kous kost heel veel kracht en er zijn ook waanzinnige apparaten voor gemaakt. Ik zag vrijwel onmiddellijk dat daar de oplossing niet gezocht moest worden, maar juist in de afname van de wrijving tussen de huid en het materiaal van de steunkous. Er moest iets tussenin geplaatst worden, een materiaalsoort die de wrijving wegneemt.’ Frietzak Pollmann bedacht een soort dubbele frietzak van spinnakerdoek die in de kous om de voet wordt geschoven. Over dit gladde materiaal kan de kous vervolgens worden aangetrokken. Zodra de kous goed zit, kan de puntzak er ­tussenuit worden getrokken. Dit kousenaantrekhulpmiddel bevatte dermate veel potentieel dat Pollmann een geïnteresseerde partij begon te zoeken die het op de markt wilde zetten. Uiteindelijk vond hij financiering bij de Limburgse Investeringsmaatschappij, voor 95% eigendom van de overheid.’ Eric Joosten, een jonge bedrijfskundige die daar werkte, was ­dermate enthousiast voor het product dat hij er zich los wist te weken en de firma Arion rond het kousenaantrek-

11

Easy-slide, steunkousenaantrekhulp

hulpmiddel optuigde, met succes. Het bedrijf heeft het product internationaal neer­gezet en is met tal van varianten gekomen. ‘Arion heeft zelfs een variant bedacht voor het aantrekken van steunkousen met een gesloten teenstuk. Een oplossing met dunne magneetjes op spinnakerdoek die Pollmann buiten­ gewoon verwonderde. ‘Had ik dat zelf maar bedacht’, zegt hij daarover, ‘zo mooi.’ Drukverdeling Via het revalidatiecentrum kreeg Pollmann rond de tijd dat hij aan het aantrekhulpmiddel voor steunkousen werkte het verzoek iets te bedenken voor hieldecubitus. Hij zag het voor zich dat hij iets beschermends moest maken, iets van elementjes die ten opzichte van elkaar konden verschuiven zodat er een juiste drukverdeling zou komen. Deze elementjes moesten in zijn ogen ingepakt worden. Waarom niet opnieuw met spinakkerdoek dat zich met het gladde oppervlak al zo enorm had bewezen? ‘Maar ik had in eerste instantie niet het idee dat het ingepakte luchtelementjes zouden worden. Ik begon met stukjes schuim die ten opzichte van elkaar

kunnen glijden. Ik kon het ook zelf maken door achter een naaimachine te s­ tappen, wat een groot voordeel was

zomer 2014

PORTRET NOVU-UITVINDER

­ mdat ik het proces op die manier zelf o in de hand had.’ Het nieuwe principe maakte zoveel enthousiasme bij de revalidatiearts los dat hij Pollmann vroeg om dit principe in een zitkussen te verwerken. Want, zo werd al snel ingezien, deze basisgedachte kon op vele andere manieren worden toegepast. Bovendien was zitdecubitus een veel urgenter probleem. Samendrukbaar ‘Gretig als de revalidatiearts was, wilde hij al snel in de praktijk kijken of het werkte. Dat was heel eng, want het was een nog volledig niet onderzocht prototype, ik meen nog van schuim. Wonder boven wonder liep dat redelijk goed af, wat natuurlijk een geweldige stimulans gaf. Daarop ben ik al gauw overgestapt naar luchtelementjes, want het schuim werkte dan wel redelijk, maar was samen­drukbaar. Ik zocht naar iets wat deze eigenschap teniet deed en kwam op het inpakken van lucht.’ Aanvankelijk startte Pollmann met zacht opgeblazen ballonnetjes die hij in het spinnakerdoek deed. ‘Dat verliep al stukken beter. Maar van ballonnetjes weet je van tevoren dat ze het niet lang volhouden. Heel geleidelijk ontsnapt er lucht en verdwijnt het effect. Er moest dus gezocht worden naar een luchtdichte materiaalsoort die aan het spinnakerdoek bevestigd kon worden.’ Praktijkcases De technologische zoektocht bracht Pollmann tenslotte naar het juiste folie: luchtdicht en uitstekend op spinnaker­ doek te bevestigen. In het begin van de jaren negentig kwam de latere producent Max Rogmans in beeld, op een n ­ agenoeg identieke wijze als Eric Joosten van Arion. In dit geval werkte

zomer 2014

Rogmans voor Licentec waar Pollmann aanklopte om het product in licentie bij een bedrijf onder te brengen. ‘Er is toen een jaar lang gezocht naar een ­fabrikant die het op de markt wilde zetten. Toen dat niet lukte, heeft Max het zelf ter hand genomen en er een bedrijf omheen gebouwd. Maar dat ging niet vanzelf. Het werd een periode waarin met praktijkcases moest worden aangetoond dat het een werkzaam product was. Een hele moeizame weg, met ook allerlei lekkende elementen. Het aardige van het Vicair-systeem, zoals het later genoemd werd, is dat je op verzoek relatief eenvoudig aanpassingen voor een specifieke patiënt kunt maken. Ik heb wel eens een patiënt gehad zonder benen. Bij het zitten was het tot dan toe gebruikelijk een soort van zitschaal van polyester te gebruiken waar schuim in werd gelijmd. Doordat wij zitkussens met luchtkussentjes op maat konden maken, werd dit voor deze patiënt een wezenlijke verbetering. Tot dan toe kon geen enkele fabrikant iets dergelijks maken.’

Grijptang (Reacher) Evenals de steunkousenaantrekker werd ook het Vicair kussen een internationaal succes. In 2000 is Pollmann uit Vicair gestapt. ‘Ik was kussenmoe’, zegt hij daarover, ‘je moet je ook realiseren dat ik al zo ontzettend lang met decubitus bezig was. Bovendien stond het concept.’ Sindsdien werkt hij als zelfstandige en heeft hij het bureau Nextnovum opgericht. Van daaruit werkt hij in opdracht, ook o.a. voor Arion, waar hij officieel uit is gestapt. ‘Ik heb weinig binding met de markt, maar des te meer in de relatie tussen opdrachtgever en -nemer.’ Misschien blijkt dit ook wel uit de grijptang, die hij op eigen initiatief heeft ontwikkeld en waarvan hij hoopte dat anderen het zouden oppikken. Dit is tot op heden niet gelukt. Hij toont het prototype van de grijptang waarvan hij vooraf zegt dat die er nog te simpel uitziet om te omschrijven, maar die hij geheel zelf heeft kunnen maken. Wel wordt al meteen duidelijk dat er een zelf bedacht principe in de tang is verwerkt waardoor krachten, nagenoeg zonder verlies, tot over een lengte van 80 centimeter kunnen worden doorgegeven. ‘De grijptang is een gebruikelijk zorgproduct. Bijvoorbeeld voor rolstoelgebruikers die iets van de grond moeten oppakken. Maar ik kan hier veel meer mee doen, het kan ook in andere behoeften voorzien.’ Om een voorbeeld te noemen, hiermee kan hij een boek van ca 3 kg uit de boekenkast tillen. Hopelijk krijgt hiermee ook meer grip op de toekomst.

Beschermingsinformatie Vicair systeem Octrooibescherming 1 Octrooititel Indieningsdatum

Ja Drukvereffenende ondersteuningsinrichting oktober 1989

Octrooibescherming 2 Octrooititel Indieningsdatum

Uitbreiding van octrooi 1989 Supporting device such as for instance a cushion maart 1995

Merkbescherming

Vicair

Domeinnaam

vicair.com

12

©Albertina Bulsink

UW RECHT IN DE PRAKTIJK

Webshop eigenaar let op uw termijnen! Verkoopt u uw producten via een webshop, dat wil zeggen online, dan moet u zich houden aan verschillende – en steeds meer – juridische regels. De belangrijke regels zijn vastgelegd in de wet ‘koop op afstand’. Deze regels dienen er vooral toe om consumenten te beschermen nu zij immers niet meer ‘face to face’ zaken doen, maar zouden moeten kunnen vertrouwen op de betrouwbaarheid van de elektronische aanbieder. De wet­ geving komt voort uit verschillende Europese richtlijnen en worden aan de Nederlandse wet toegevoegd. Op 13 juni 2014 is de Nederlandse wet opnieuw aangescherpt. Om de koper vooraf goed te informeren, bent u verplicht om een groot aantal ­gegevens over uzelf, uw bedrijf en de aangeboden producten te vermelden. De ­verplichting v­ arieert van uw KvKnummer tot en met het BTW-nummer als ook uw ­bezoekadres. Van het product moeten belangrijke kenmerken worden genoemd als ook de totale prijs ­inclusief ­eventuele kosten en belastingen die worden ­berekend. Op deze manier komt de consument steeds minder “voor ­verrassingen te staan”. Juridisch bestelproces U zult meer aandacht moeten geven aan de vormgeving van het juridisch bestelproces wanneer het product wordt aangeschaft. De koper moet ­uitdrukkelijk toestemming geven voor het aangaan van de betalingsverplichting. Belangrijk om te vermelden is dat u geen extra kosten meer mag rekenen wanneer een consument er bijvoorbeeld voor kiest met een creditcard te betalen. Ik kocht laatst tickets voor een vliegreis – voor inwerkingtreding van de wet – en daar leverde het betalen via een creditcard maar liefst een toeslag van 40 euro op. Slechts de reële kosten die de handelaar kwijt is, kunnen worden doorbelast. Ook kosten van een eventuele klantenservice kunt u niet meer doorberekenen, zoals dat nog wel eens via een toeslag werd gedaan. Herroepingsrecht Een hele belangrijke aanpassing is de wijziging van het herroepingsrecht. Het is u wellicht bekend dat elke consument die iets online koopt een zogenaamd

13

herroeppingsrecht heeft. Binnen deze termijn kan een consument in de regel van een gekocht product af tenzij er sprake is van een aankoop die onder een aantal wettelijke uitzonderingen valt zoals bijvoorbeeld voeding of kleding op maat. Ook bijvoorbeeld software waarvan de verzegeling is ­verbroken of tijdschriften vallen buiten het ­herroepingsrecht. Deze termijn waar­binnen de consument ‘van zijn aankoop af kan’ is van 7 naar 14 dagen gegaan. De consument heeft dus nog veel langer de tijd om te aar­ zelen over zijn aankoop. De termijn van 14 dagen gaat lopen bij de ontvangst van het product. Mocht u overigens niet de juiste termijn in uw algemene voorwaarden vermelden, houdt u er dan ­rekening mee dat de termijn wettelijk wordt ­verruimd naar maar liefst 3 maanden!

Nu ik toch bezig ben; beschikt u al over een privacy statement of cookieverklaring? In het eerste statement moet u (kort gezegd) op uw website verklaren, als websitehouder, op welke wijze u ­omgaat met de gegevens van uw ­bezoekers. De cookieverklaring legt uit hoe u omgaat met terugkerende ­bezoekers en zich door middel van cookies speciale informatie van hen herinnert. Voor consumenten is het goede nieuws dat zij steeds beter beschermd worden. Betrouwbaarheid is een belangrijke ­factor, zo blijkt wel uit het succes van Bol.com dat als een van de meest ­betrouwbare webwinkels wordt gezien.

Els Doornhein

Mocht de consument de koop herzien, is het onder het nieuwe recht zo dat de consument recht heeft op terug­betaling van alle betalingen, dus ook van de ­verzendkosten. U moet dat binnen veertien dagen na de ontbinding betalen. De c­ onsument moet wel zelf de kosten van het terugsturen van het product betalen (tenzij u bent vergeten dat bij de ­aankoop te vermelden!). Dit zijn belangrijke zaken om rekening mee te houden. Advies Ik raad u aan uw algemene voorwaarden te laten controleren en zo nodig te herzien om aan de nieuwe wetgeving te voldoen. Houd er rekening mee dat de Autoriteit Consument & Markt de ­naleving proactief zal gaan controleren en de bevoegdheid heeft om hoge boetes op te leggen.

Mr Els Doornhein is advocaat en partner bij De Vos + Partners te Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht en commerciële samenwerkingen en houdt zich verder specifiek bezig met de juridische begeleiding van uitvinders.

zomer 2014

uw mening telt

NOVU bestaat 25 jaar, daarom vieren ze feest. Maar wat valt er eigenlijk te vieren? Uitvinders hebben weinig vat op de gezondheidszorg. Daar is een duidelijke reden voor. Er wordt een kans geboden die het uitvinders mogelijk maakt verbeteringen aan te bieden die meer kwaliteit bieden voor minder geld. De NOVU blijkt inspirerend te hebben gewerkt. Inleiding Als radioloog, thans met pensioen, ben ik sinds de zomer van 1989, ook 25 jaar, bezig met verbeteringen van de instrumenten van mijn vak. Eén daarvan, de Ring Control, wordt thans geëvalueerd door de TU Delft. Mijn inspanningen om verbeteringen te realiseren, hebben mij met de neus gedrukt op alle belangrijke factoren die een rol spelen bij het bedenken van deze verbeteringen en bij het overtuigen van anderen. Ik beperk mij tot de sector die ik het beste ken: de gezondheidszorg. De Uitvinder Heeft niet alleen het talent om systemen te doorgronden, maar kan de ­problemen die daarbij naar boven komen ook ­oplossen, vaak op een originele wijze. Dit talent is meteen een ernstige handicap: mensen snappen het niet en vinden het irritant dat je niet via een tweedaagse cursus uitvinder kunt worden. Het belang van wat de uitvinder zegt, wordt ­bepaald door het waarheidsgehalte en de realiseerbaarheid. De uitvinder bekleedt geen juridisch gedefinieerde en beschermde positie. De Gezondheidszorg De besliselementen van dit systeem ­blijken alle instituten te zijn. Het ­Ministerie van VWS, de ziekenhuizen, de verzekeraars, de artsenorganisaties en de patiëntenorganisaties. De orga­ nisatie binnen de instituten is volgens het Baas-boven-Baas principe geregeld. De posities zijn juridisch gedefinieerd en beschermd. Het belang van wat wordt gezegd, wordt bepaald door de positie in de organisatie. De Uitvinder in de Gezondheidszorg Hier botsen een eenheid zonder positie en waarheidsafhankelijk met ­eenheden die een positie hebben, voldoende voor

zomer 2014

het nemen van beslissingen. Deze eenheden zijn dermate verschillend dat een succesvolle samenwerking onmogelijk is. Toen in 1930 de mechanische tomograaf (de voorloper van de computer tomograaf) werd uitgevonden, vond de uitvinder (Ziedses des Plantes) nergens gehoor. Bij geen van de bovenvermelde instituten. Pas na 6 jaar, 1½ juristenopleiding, besloot een directeur van een machinefabriek in Parijs de eerste toestellen te maken voor gebruik in de ziekenhuizen. Zou Ziedses des Plantes nu leven, dan zou exact hetzelfde gebeuren. Er is niets veranderd. Dat kan ook niet omdat de uitvinder nog steeds geen positie heeft en de instituten beslissen op grond van positie. Hoe lossen wij dat op? Oplossing bij twee eenheden die niet reageren Merkwaardig genoeg weten wij allemaal de oplossing: een katalysator. Hoe ziet deze eruit in de gezondheidszorg? Het moet een non-instituut zijn: een groep mensen zonder hiërarchie. Met een c­ ombinatie van grootst mogelijke ­onafhankelijkheid en grootst mogelijke ervaring. Wij kijken dan naar gepensioneerden. Voorts moeten zij “social power” hebben. Voldoende om de eindverantwoordelijke in de gezondheidszorg, het ministerie, te kunnen motiveren. Laten wij ze niet de naam geven: N ­ on-Instituut, daar worden ze niet vrolijk van. Is “Seasoned Professionals Initiative” wellicht een idee? Seasoned Professionals Initiative (SPI) Richten zich uitsluitend op de waarde van de uitvinding. Bepalen of deze ­waardevol genoeg is om te testen in de vorm van prototypen. Adviseren de eindverantwoordelijke in de gezondheidszorg, het Ministerie van VWS, deze prototypen mogelijk te maken. Daartoe

krijgen ­relevante top MKB bedrijven geld. Bij succes krijgen bedrijven die ­mondiaal actief zijn, bijvoorbeeld de bekende röntgenfirma’s, de kans het vermarkten te realiseren. Prototypen testen in de klinische situatie blijkt van groot belang. SPI richt zich op de bouw van de prototypen en het testen ervan. Pas tijdens de testen wordt het uiteindelijke product duidelijk. De testfase heeft nog een ander belang. Serendipiteit Als je intensief en gepassioneerd bezig bent met een ontwikkeling is de kans groot op onverwachte nieuwe ontwikkelingen. Denk aan Post-it (3M): een slechte lijm, maar een super notitieblaadje. Ook kan tijdens de ontwikkeling de akelige gedachte ontstaan dat we verkeerd bezig zijn. Mensen, gevangen in een institutaire hiërarchie, zijn hiervoor als de dood. Alles liever dan afwijken van een plan. Daar heb je Seasoned ­Professionals voor nodig. En uitvinders. Uitvinders Die zullen het “Seasoned Professionals Initiative” moeten voeden. Zelf kan ik alle belangrijke instrumenten die nodig zijn voor echografie, computer tomo­ grafie, magnetische resonantie en cardioangio apparatuur verbeteren én goedkoper maken. Maar niet zonder bestuurlijke katalysator. Nederlandse Orde van Uitvinders Zij hebben mij geïnspireerd tot het bedenken van de bestuurlijke kataly­ sator. En daarmee is de vraag in de titel: Maar wat valt er eigenlijk te vieren?, beantwoord. Al 25 jaar inspireren zij! En natuurlijk kunnen wij die katalysator aan het werk zetten. Want daarvoor zijn wij Uitvinder! Sven Ploem

14

C0lumn nl octrooicentrum

Inspiratie uit octrooien Als uitvinder bruis je van de ideeën. Het geeft een kick om zelf te b ­ edenken hoe een product mooier, beter en efficiënter kan. Vervolgens vraag je je af: ‘Ben ik de eerste? Kan ik er patent op aanvragen?’ Dan is het logisch om uit te komen bij de openbare octrooidatabanken. Toch kan octrooi­informatie meer benut worden in verschillende stadia van het uitvinden. Inspiratie is daar een belangrijk onderdeel van. Hoewel je als uitvinder een creatieve geest hebt, kunnen extra ideeën nooit kwaad. Dus kijk niet ­alleen achteraf in de octrooiliteratuur, maar ook in het beginstadium. Waarom octrooien bekijken? Ook als je zelf misschien geen octrooi wilt aanvragen, is het goed om in de ­octrooiliteratuur te kijken. Octrooien geven namelijk een gedetailleerde ­beschrijving van de technische werkwijze van uitvindingen. Je weet precies door wie en wanneer de aanvraag is ­ingediend. Gepubliceerde octrooien ­leveren de volgende informatie op: • Wat hebben anderen al bedacht? Maak je inbreuk of kun je het ­omzeilen? • Is wat je wilt ontwikkelen al bekend? Dan kun je bepaalde kennis misschien beter inkopen. Bijvoorbeeld via een licentie. Soms kun je goede afspraken maken met degene die het octrooi in handen heeft, zodat je alsnog een exclusieve markt hebt. • Welke partijen zijn er actief in een bepaald vakgebied? Welke landen zijn daarbij interessant voor octrooiaanvragen? Zijn er misschien bepaalde trends te ontdekken? Meestal zit er anderhalf jaar tussen een octrooiaanvraag en een openbare publicatie. Octrooiaanvragen die nog geen anderhalf jaar oud zijn, kun je over het algemeen niet vinden. Daarnaast is het de vraag of een octrooirecht van kracht is. Octrooirechten worden namelijk aangevraagd per land of geografisch gebied. Octrooien zijn maximaal twintig jaar geldig, maar komen te vervallen wanneer de taksen niet betaald worden. Veel octrooien halen de twintig jaar niet. Naar schatting is hooguit 1% van de gepubliceerde octrooirechten uiteindelijk van kracht in Nederland. Veel informatie uit de octrooidatabank kun je dus vrij gebruiken.

15

Doelen van octrooi-informatie Informatie uit de octrooidatabank komt van pas bij het hele traject van idee tot markt. Hieronder staan vijf doelen voor octrooionderzoeken. Het gaat van vrijblijvend tot steeds nauwkeuriger. 1. Ter inspiratie. Je wilt een product (verder) ontwikkelen en ideeën ­opdoen. 2. Concurrentenonderzoek. Wat is al ­bedacht door andere partijen en met wie moet je mogelijk rekening houden? 3. Vakgebiedonderzoek. Wat is de stand-der-techniek van een bepaald vakgebied? 4. Nieuwheidsindicatie van een eigen vinding. Is je vinding mogelijk te ­beschermen met een octrooi? 5. Inbreukonderzoek, ook wel inbreukvrijwaring of “freedom to operate” genoemd. Als je met je vinding op de markt komt, hoe groot is dan de kans dat een ander je kan beschuldigen van inbreuk op bestaand intellectueel eigendom? Een nieuwheidsindicatie en een inbreuk­ onderzoek vragen vaak om de nodige precisie en deskundigheid. Met name voor inspiratie en een concurrentenof vakgebiedonderzoek kun je jezelf oriënteren door te kijken in openbare octrooidatabanken. Zelf zoeken Octrooien kun je vinden met trefwoorden. Maar omdat octrooien aangevraagd worden in allerlei talen en in verschillende bewoordingen, is het handig om te zoeken op klasse. Elk octrooi is op onderwerp ingedeeld in een of meerdere klassen. De bekendste is de IPC, de International Patent Classification.

Octrooi US3638647 A1

­ aarnaast kun je zoeken op naam D van de aanvrager, uitvinder of octrooinummer. Hieronder volgen enkele voorbeelden uit de octrooidatabank Espacenet. Vanwege het thema van innovatie in de thuiszorg is gekeken naar producten die patiënten ondersteunen of verplaatsen. Wil je rolschaatsen of rechtop staan, maar lukt dat niet helemaal op eigen kracht? Geoctrooieerde toestellen uit 2001 moeten uitkomst bieden (US2001045227 A1). Voor iedereen die de neiging heeft om van het toilet af te vallen, is er goed nieuws. Al sinds 1970 meent een ­uitvinder uit de VS de ultieme oplossing te hebben (US3638647 A1). Daarnaast zijn er in de octrooidatabank talloze oplossingen te vinden om patiënten uit bed te heffen en te verplaatsen, bijvoorbeeld met een hefboom (US5379468 A1). Octrooicentrum Nederland is een ­onafhankelijke sparringpartner voor intellec­tueel eigendom en ondersteunt bij het zoeken in octrooidatabanken. Meer informatie: [email protected]. Karen Kraan-Sam Octrooiadviseur

zomer 2014

UITGEPERST Een overzicht van een aantal artikelen in kranten, weekbladen of van internet, waar een uitvinder, soms NOVU lid, wordt genoemd. Of van artikelen die voor uitvinders in het algemeen van belang kunnen zijn. Toezending van dit soort artikelen, ook uit streekbladen, wordt op prijs gesteld.

Wrijven In een tijd van schaarste worden veel mensen uitvinder. Ze zoeken naarstig naar oplossingen voor de problemen die de schaarste teweegbrengt. Noem het serendipiteit: anders dan een catastrofe waar veel ongelukken samen voorkomen, komt bij serendipiteit veel ‘gelukkigs’ bij mekaar. Bijvoorbeeld de ene uitvinding levert spontaan een andere uitvinding op. Dat gebeurde in de USA, meer in het bijzonder in het ‘Georgia Institute of Technology’. Daar werkte dr. Zhong Lin Wang met zijn team aan een piëzo-elektrische generator en stuitte zomaar op de triboelektrische nanogenerator. Toelichting: door twee kunststof platen over elkaar te wrijven, ontstaat er elektriciteit. De polymeren die dit effect veroorzaken, kunnen ook in kleding verwerkt worden. Dan kun je lopend spanning opbouwen en elektriciteit genereren. In de toekomst hoef je bij koude alleen maar je geliefde te omhelzen om het nóg warmer te krijgen. Krijg je dan wisselstroom bij wisselende contacten?

Dutch Al vaker heb ik in deze rubriek een persartikel aangehaald over ons lid Corné ­Rijlaarsdam. Zijn Dutchdam is ondertussen zo bekend en beproefd, dat zijn uitvinding over de hele wereld ingezet wordt. Nu lees ik een persbericht dat de ‘Governor Andrew M. Cuomo’ heeft aangekondigd dat New York State een project wil starten met de uitvinding van onze man uit Woubrugge. Hebben Nederlanders eerst meegeholpen New York te stichten, nu moet de uitvinding van één Nederlander voor mekaar krijgen dat de stad droog blijft. Een prachtig succes. Damned good.

zomer 2014



Remenergie Remmen is het absorberen van energie. Deze energie ‘oogsten’ is op zich een ver­haal, maar om remenergie van treinen in bussen te stoppen, is wel een heel bijzonder verhaal. Ons lid en ondernemer Arjan Heinen houdt zich al een tijd bezig met elektrische aandrijving in de wielen van bussen. Zijn belangstelling ging nu uit naar het gebruiken van de remenergie van de treinen die in Apeldoorn stoppen. Er was uitgerekend dat een gewone trein van 700 ton bij een snelheid van 80 km/h, remmend ongeveer 50 kWh oplevert. Probleem is wel: hoe sla je de energie op? Daarvoor is een batterijenpakket opgesteld. Dat het project economisch interessant is, bleek uit de besparing van de diesel die de bussen verstookten. Het is nu zover gekomen dat diverse bedrijven een intentieverklaring hebben getekend om een echt project op te zetten. Alleen NS en Prorail moeten nog over de streep getrokken worden. Die wachten nog op de trein.

door Douwe Brongers

Die uitvinding staat geheid Je ontwikkelt een idee voor de bouw en vervolgens stort de bouw in. Dan ga je het elders zoeken. Toch? Dat deed Jasper Winkes met zijn idee om niet met zware heiblokken te werken, maar de heipalen met water in de grond te laten zakken. Heiblokken maken een boel herrie, waardoor je maatregelen tegen overlast moet nemen. En dat kost geld. Heien met water kent dat probleem in veel mindere mate. Nu het heien op land minder geworden is, heeft Winkes de off-shore industrie gevonden. Het is namelijk mogelijk om in plaats van metalen heipalen op zee, te werken met betonnen palen. Goed voor de windindustrie. Samen met TNO en Van Oord zijn al testpalen de maritieme grond ingeslagen. Over twee jaar kan deze techniek de markt op. Heien met water, de natte droom van de uitvinder?

Regenmeetparaplu Een prachtig woord voor scrabble. En ook nog eens een leuke eenvoudige uitvinding. Rolf Hut is de uitvinder van de paraplu die niet alleen regen tegenhoudt, maar ook nog eens de regen meet. Hoe het werkt? Aan de plu is een microfoon verbonden. Deze registreert ieder vallende drup. Ieder plofje gaat dus de microfoon in. Hoe meer plofjes, hoe harder het ­regent. Met zijn uitvinding is Rolf al op tv geweest bij de BBC. Logisch, in Engeland regent het dan ook veel vaker dan bij ons. Als hij het handig aanpakt kan de plu ook nog eens, aan de hand van het geluid, de windsterkte meten. Het KNMPlu in het klein.

Geldvervoer Criminelen worden steeds gewelddadiger. De persoon die de bankbiljetten vervoert, is ­uiteraard het doelwit van de criminelen en loopt dan ook fysiek een groot risico. Veel medewerkers bij banken en waardetransporteurs denken veel na over het nog meer beveiligen van dit soort vervoer. Zo ook Fred Rensenbrink. Hij bedacht een soort kluis waar je alleen geld in kan doen. Het mooie is dat niemand, ook de winkelier niet, de kluis kan openen. Alleen bij de bank of waardetransporteur is de kluis met speciale beveiliging te openen. Het met veel geweld forceren van de kluis leidt er toe dat alle bankbiljetten door een onoplosbare inkt ­worden besproeid zodat ze niet meer uitgegeven kunnen worden. Ik weet wel hoe de ­criminelen deze uitvinding vinden: waardeloos. Werkpaarden U kent dit begrip wel: mensen die veel werk verstouwen, krachtig zijn en door de luiaards onder ons verafschuwd worden. Mis, deze keer gaat het echt over paarden, werkpaarden. Maar weer mis: het zijn ijzeren werkpaarden, en wel in Stadskanaal. Daar wordt een proefinstallatie neergezet die biodiesel kan maken uit plantaardig en dierlijk afval. Zoals Peter van der Klok, ondernemer en uitvinder het verwoordt: vroeger verbouwde de boer veevoer voor zijn paarden, nu verbouwt hij plantaardig materiaal voor het stoken van diesel voor zijn tractor. Da’s dan tegelijk plantaardig en diervriendelijk.

16

DE UITVINDING VAN……...

de electropoise Kwakzalvers zijn van alle tijden en bestaan in alle soorten en maten, van azijngenezers tot rondreizende verkopers die wondermiddeltjes aan de man proberen te brengen. Ook uitvindingen met een hoege­ naamd magische uitwerking op de onderliggende ziekte doen het goed, vooral zodra de hoop op verbetering of genezing is ­vervlogen en mensen vatbaar voor loze beloften zijn. In de geschiedenis zien we apparaten gebaseerd op thema’s als warmte en koude of wordt elektriciteit aangewend voor een therapeutische toepassing. Eén van de beroemdste medische kwakzal­verij apparaten werd in 1890 uitgevonden door dr. Hercules Sanche. Het wonderlijke apparaat zou met allerlei ziektes de strijd weten aan te binden en werd met veel succes in de gehele VS verkocht. ‘Diaductie’ Deze beruchte kwakzalver wist het telkens gedaan te krijgen om door middel van de meest indrukwekkende ­apparaten octrooien los te peuteren. Zijn zienswijze is dat de oorzaak van vele ziektes in de verstoring van het elektrisch evenwicht van het lichaam ligt en zijn uitvindingen zouden allemaal gebaseerd zijn op een herstel van deze balans. Zijn electropoise wordt een ­wonderbaarlijk succesverhaal, gebaseerd op lucht. De zelfbenoemde ‘Ontdekker van de wetten van de spontane genezing van ziekten’ maakte hiervoor met name handig gebruik van de kracht van reclame en de mix van goedgelovigheid en wanhoop. De electropoise werd in een kom met water geplaatst van waaruit draden naar kleine metalen cilinders liepen die op het lichaam waren geplaatst. Door een zogeheten ­‘diaductie’ werd zuurstof in de bloedbaan gebracht. De cilinders waren verzegeld om de

17

zogenaamde geheime ingrediënten te beschermen. Volgens de erbij verstrekte handleiding zouden hierdoor allerlei giftige onzuiverheden de wijk nemen en bacteriën zouden worden vernietigd. Het bleek jarenlang een probaat recept voor een succesvolle verkoop. Meetapparaat Dit nepwondermiddel gaat vanaf 1915 na een rechtszaak definitief in de ban. Ook iedere literatuur over de electro­ poise, later Oxydonor, wordt verboden. Het apparaat bleek op geen enkele manier aan de voorgewende claims te voldoen. De valse kip met gouden eieren was dan wel geslacht, Sanche had er in 25 jaar tijd goed mee geboerd. Toch zal er altijd een markt voor nepwondermiddelen blijven, soms ook onder een officiële ‘verzegeling’ als geoctrooieerde uitvinding. Recentelijk publiceerde de Vereniging tegen de kwakzalverij een ar-

tikel over een uit Amerika o ­ vergekomen hocuspocusapparaat dat door twee koperen elektroden die aan het lichaam worden gekoppeld in zekere mate doet denken aan de electropoise van een eeuw terug. De elektroden zorgen in dit geval voor metingen van de staat van organen, voedingsstoffen behoeftes, neurotransmitters, emotionele problemen en nog veel meer. Op grond van deze uitkomsten wordt het nodige voorgeschreven. Dat het meetapparaat Asyra, door een inspectiebezoek van de Amerikaanse overheidsinstantie FDA, de producent op een fikse waarschuwing kwam te staan, wordt uiteraard niet uitgedragen. Naast een hoop technische mankementen, concludeert de FDA dat het bedrijf het begrip ‘medisch meet­apparaat’ ten onrechte gebruikt. René IJzermans

zomer 2014

NOVU NIEUWS

NIEUWE NOVU LEDEN

Aanmeldingen in de periode 1 december 2013 - 1 juni 2014 . De naam die tussen haakjes staat, is de contactpersoon bij de bedrijfsnaam die erbij vermeld staat. Een lidmaatschap is altijd persoonsgebonden. T. Bakker, Alkmaar M.J.G. Füss, Bergschenhoek Innovatie Atelier, Terwispel (G. Varela Put) H.J. Kapaan, Nieuwegein K. Lenferink, Meddo (student) Q-tec BV, Soest (M. Dorrestein) M.M.P. Rockx, Hoeven M. Schmitt, Sittard TG Lining bv, Heiloo (T.V. Grahmbeek)

Vinding op de markt ­zetten met jonge ­ondernemers?

Marktonderzoek en onder­ nemingsplan in 4 maanden Onderwijs koppelen aan de praktijk is belangrijk om studenten goed voor te bereiden op hun toekomst. Het NOVUHogeschool Rotterdam studentenproject is daar een goed voorbeeld van. De NOVU is al vele jaren hofleverancier als het gaat om het aanleveren van praktijkcases voor de minor ‘business & innovation’. Samenwerking is ­cruciaal bij innovatie. Bijkomend voordeel voor de NOVU leden die zich voor dit project aanmelden, is een tempoversnelling in het afronden van hun huiswerk op het gebied van marktonderzoek en ondernemingsplan. Deze onderwerpen staan namelijk centraal in de Rotterdamse minor die start op 10 september a.s. De kosten voor deelname

bedragen 185 euro per p ­ roject. Er zijn dit jaar 6 à 8 projectgroepen beschikbaar, wat betekent dat 6 à 8 NOVU leden zich kunnen aan­melden voor dit project dat wordt afgerond in januari 2015. Nadere informatie en een aanmeldingsformulier is te verkrijgen via [email protected]

(advertentie)

Bij de Hogeschool van Amsterdam zal van september 2014 tot februari 2015 voor de 3e keer de succesvolle fulltime minor SYBIT worden gestart onder l­eiding van ervaren productontwikkelaars. Vierdejaars studenten van diverse opleidingen (o.a. Technische Bedrijfskunde, Engineering, Design & Innovation en Aviation) zullen in gemixte teams een onderneming opzetten met als doel het naar de markt brengen van een technologie. Het thema is dit jaar ‘­groot­­ste­­delijke problematiek’. Grote ­thema’s als afval, energie, gezond gewicht of smart living kunnen met specifieke oplossingen als bijvoorbeeld een plastic afval compacter, ­efficiënte verlichting of een multifunctionele ruimte indeling etc hier invulling aan geven. Hoe wilt ú aan die thema’s bijdragen? Zie ook: www.startuptech.nl. Aanmelden uiterlijk op 10 juli a.s. via [email protected]. Grijp die kans!

zomer 2014

18

COLOFON Vindingrijk® Magazine van de NOVU ISSN: 1568 - 3702 Oplage: 1350 exemplaren Frequentie: 4x per jaar Jaargang 23, nummer 2, zomer 2014

NOVU LEDENSERVICE NOVU leden ontvangen 4x per jaar

Regelmatig organiseert de NOVU

zonder extra kosten het NOVU magazine

­inleidingen en lezingen over onder-

‘Vindingrijk’ en daarnaast heeft men

werpen die voor de leden van belang

toegang tot vindingrijk.nl

kunnen zijn. Deze inleidingen worden aangekondigd op de NOVU site, in het

NOVU kantoor en redactieadres:

Op dinsdag- en donderdagmiddag wordt

magazine ‘Vindingrijk’ en meestal ook

Nijverheidsweg 16 b

op het NOVU kantoor te Utrecht een

via een mailing.

3534 AM Utrecht

persoonlijk spreekuur op afspraak

Postbus 10152

gehouden. De spreekuren op octrooige-

Brainstormsessies voor en met NOVU

3505 AC Utrecht

bied worden i.s.m. NL Octrooicentrum

leden. Met strategische partners in deze

gehouden. Deze vinden in de regel op

organiseren wij met enige regelmaat

donderdag plaats (in Utrecht).

brainstormsessies.

Leden kunnen in een vroeg stadium een

Leden die het commercialiserings­

Jake Blok, Douwe Brongers, Desirée ­Gerritsen,

vinding collegiaal laten toetsen door

traject van hun vinding willen uit­

René IJzermans, Willemieke

één of meerdere erkende NOVU leden.

besteden, kunnen terecht bij product­

Tel. 030 – 246 7707 Site: www.novu.nl E-mail: [email protected] Redactie:

kennismakelaars. Deze partijen houden

de Klerk, Bert Wolters

Maandelijks organiseert de NOVU, met

zich actief bezig met matchmaking, het

name voor nieuwe leden, de cursus

actief in contact brengen van uitvin-

‘Van idee tot markt’. Er kunnen per

ders en productontwikkelaars (én hun

keer maximaal 12 deelnemers (ook niet-

vindingen) met bedrijven. Meer infor-

leden) inschrijven. De cursus neemt één

matie is te vinden op novuster.nl onder

dag in beslag.

­‘matchmaking’.

Voor het laten vervaardigen van proto­

Specialistische cursussen

types beschikt de NOVU, in een samen-

Naast de algemene cursus ‘Van idee

Advertenties:

werkingsverband met andere organisa-

tot markt’ organiseert de NOVU betaal-

Informatie via Desirée Gerritsen

ties, over een laagdrempelig prototype

bare specialistische workshops zoals

laboratorium centraal in Nederland in

‘octrooizoeken in digitale octrooibron-

de stad Utrecht. Dit lab, met de naam

nen’ en ‘marketing voor uitvinders’.

Foto omslag: Jorrit ’t Hoen Dtp opmaak: Pieter Berkel Drukwerk: FWa Drukwerk

[email protected] Abonnementen: Vindingrijk wordt kosteloos toegezonden aan

ProtoSpace, beschikt onder andere over een 3D kleuren replicator en een

Toegang tot het ledenbestand via een

lasersnijder. Er zijn open dagdelen en

besloten gedeelte op de NOVU site.

gesloten dagdelen waarop men in het

Er kan onder meer op vak­gebied en

Adreswijzigingen:

lab terecht kan voor prototyping. Kundige

woonplaats worden geselecteerd.

Graag zo spoedig mogelijk (met het oude

labmanagers staan voor ondersteuning

adreslabel bijgevoegd) sturen naar het NOVU

ter beschikking.

NOVU leden. Geïnteresseerden kunnen zich voor € 40,- per jaar abonneren.

kantoor. Opzeggingen lidmaatschap / abonnement: Het NOVU verenigingsjaar komt overeen met een kalenderjaar. Indien men geen gebruik

Beschikbaar stellen van vergader­ accommodatie (tijdens kantooruren) in

Verstrekken van geheimhoudings­

het centraal in Nederland gelegen NOVU

verklaringen op maat, zodat de

kantoor.

betreffende NOVU leden toch a ­ dequate

meer van het lidmaatschap wil maken of het

bescherming genieten tijdens en na het

Speciaal ten behoeve van bedrijfsleden

Vindingrijk abonnement wil beëindigen, dient

­communiceren van een vinding aan

is de in company training ‘Innovatie

men dit voor 1 december schriftelijk aan het

een potentiële marktpartij of anderszins

­binnen het MKB’ ontwikkeld.

NOVU kantoor kenbaar te maken. Deze opzeg-

ondersteunende partij.

ging wordt schriftelijk bevestigd. © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen

Nadere informatie bij de NOVU office manager, Desirée Gerritsen, telefoon 030 - 246 7707

en/of verveelvoudigd zonder voorafgaande schrifte­lijke toestemming van bestuur of redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten, te redigeren of niet te plaatsen.

19

Adverteerdersindex pagina 7: Gazelle pagina 9: ANWB pagina 18: the Sourcing Connection pagina 20: Mikrocentrum lente 2014

Komt u ook?

Kunststoffen 2014 Van metaal naar kunststof � Nieuwe materialen, duurzaamheid en innovatie � Grensverleggende technieken � Expositie van 275 specialistische bedrijven en kennisinstellingen � Deelname congresprogramma inbegrepen

www.kunststoffenbeurs.nl

Vakbeurs & Congres Woensdag 24 en donderdag 25 september 2014 NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven

16e editie ang gratis toeg

Met ondersteuning van:

zomer 2014

20