Maatschappelijke acceptatie van energie projecten Ynke Feenstra Ruimteconferentie 2011, workshop ‘Energie en ruimte’ Rotterdam, 19 april 2011
www.ecn.nl
Energieonderzoek Centrum Nederland
600 medewerkers verdeeld over verschillende units:
•Zonne-energie •Windenergie •Biomassa, kolen en milieu •Efficiency en infrastructuur •Waterstof en schoon fossiel •Beleidsstudies
2
"Nuon zet plan kolencentrale in koelkast door milieuclubs“ (FD, 6-4-11) Wat hebben Eemshaven, Urk en Barendrecht met elkaar gemeen?
“Urk protesteert tegen windmolenpark” (Trouw, 27-111)
“Geen CO2-opslag in Barendrecht” (VK, 4-11-10)
3
20-4-2011
Het energie-dilemma Publiek in het algemeen voorstander van nieuwe energie technologieën MAAR: Sterke lokale weerstand bij implementatie energieprojecten
Oorzaken van potentiele weerstand begrijpen is cruciaal voor succes van energie innovaties Alles heeft te maken met draagvlak of maatschappelijke acceptatie van een project!
Hoe kunnen project managers maatschappelijke weerstand pro-actief aanpakken? 4
Wie biedt weerstand en waarom?
• Ieder project: unieke combinatie van individuen en •
partijen die door project beïnvloedt worden Deze stakeholders hebben verschillende verwachtingen over: - Project ontwerp: - Lusten en lasten, baten en kosten - Gebruikte technologie
- Hun participatie in het proces / project - Het inpassen van project in lokale context - Nationale en lokale beleidsmatige, sociale, culturele en geografische factoren 5
20-4-2011
Project- vs procesontwikkeling
6
20-4-2011
ESTEEM: een instrument om maatschappelijke acceptatie te bevorderen • Engage stakeholders through a systematic toolbox to manage new • • • •
energy projects Ontwikkeld binnen Europees onderzoeksproject Create Acceptance 6 stappen methode: uitgevoerd door externe consultant ism project ontwikkelaar Stappen en handbook beschikbaar op www.esteem-tool.eu Getest in vijf demoprojecten: -
7
20-4-2011
Wind project in Hongarije Solar project in Italië Biomassa project in Duitsland Waterstof project op IJsland CCS-project in Nederland
Consultant + PM: Stakeholder selection
Consultant: Interview PM
Consultant: Interview PM + Selected stakeholders
Consultant: Analysis
Narrative
Step 3: Identifying conflicting issues
PM vision
New Energy Project
Step 1: Project past & present
Step 2: Vision building
Defining moments table
Context table
Stakeholder visions
Actors table
Issues from step 3
Issues - solutions table
Collaboration plan
Step 6: Recommendations for action Monitoring plan
Step 5: Getting to shake hands
Options from step 4
Solutions ranking table
Step 4: Portfolio of options
Descriptive workshop report
Communication plan
8
Consultant: Action plan preperation
Conflicting issues table
Short-term action plan
Issues ranking table
Strategic issues graph
ROUND 2
ESTEEM
Consultannt + PM: Evaluation
Consultant: Organise and lead workshop
Consultant + PM: Identify relevant stakeholders
Consultant: And PM: dialogue
ESTEEM toegepast in CCS-project (2007-2008)
• Gascentrale met: - CO2 opslag in gasveld - Restwarmte voor nabijgelegen bedrijven
• Gepland in Drachten, project ondertussen gestopt • Demo-schaal (50 Mwe) • PM = SEQ (klein & nieuw) ECN = consultant in ESTEEM proces
9
Step 1: project past and present • Interviews met PM • Project historische en huidige situatie geanalyseerd in : - Narrative
(tekst over historie van project)
- Kansen en barrière tabel (context)
- Tabel met beslissende momenten - Stakeholder kaart Huidige relaties tussen stakeholder volgens project manager 10
Step 2: vision building • Interview met PM over toekomst visie (stel je voor dat het 2020 is…): - Toekomstig nieuwsartikel + titel - Stakeholder kaart
• Interviews met belangrijkste stakeholders over hun toekomstvisie: - Nieuwsartikel + titel - Aangepaste stakeholder kaart
11
Step 2: vision building: future visions
Project manager
‘Clean energy started in Drachten!’ 12
Ta Wolfeart
‘ZEPP catalyst in social development!’
Step 3 + 4: vision confrontation & solutions • Step 3: Vision confrontation - Identificatie van controversies and kansen in toekomstvisies - infrastructuur, milieu, economisch, maatschappelijk, beleid - Ranking gebaseerd op belang en urgentie
• Step 4: Identifying solutions - Identificeren mogelijke oplossingen - Ontwerp aanpassen - Kennis vergroten - Investeren
C5, 5, 5
5
C4, 1, 4
Importance (low)
3
1
3
C6, 3, 3 C13, 3, 3
C7, 2, 2 K5, 2, 2 C2, 1, 1 K1, 1, 1 K4, 1, 1
C9, 5, 4 K6, 5, 4
C3, 4, 3 C8, 4, 3 C12, 4, 3
C1, 5, 3 C10, 5, 3
K2, 4, 2
1
Urgency (low) 13
K7, 4, 4 C11, 4, 4 K3, 4, 4
5
Step 5: stakeholder workshop Workshop met PM en 18 stakeholders:
• Plenair gedeelte om visie van PM te presenteren • Groepswerk (zonder PM) rond nieuwe strategieën - Alle stakeholders hebben gelijke mogelijkheden om input te geven op: - Lokale impact - Lokale voordelen - Economisch/financiele elementen - Technische en juridische punten - Relatie met duurzame energie
• Resultaat: - Meer dan 100 strategieën geidentificeerd door stakeholders - “Creating a project together”-gevoel - Iedereen leert PM persoonlijk kennen 14
Step 6: Planning for action • Strategieën uit workshop in Acceptance and feasibility table
• Capacity for action table: 45 nieuwe strategies waren ‘mogelijk’, verdeeld in: - Korte termiijn actie plan -> voor PM - Collaboratie plan -> PM met anderen - Lange termijn monitoring plan -> niet gemakkelijk zelf te beïnvloeden 15
Take home message…
Om energieprojecten succesvol te laten zijn… …is een andere benadering nodig: Van projectontwikkeling naar procesontwikkeling: • Dialoog met juiste stakeholders, op juiste moment op juiste manier • Niet alleen luisteren… maar gezamenlijk een project ontwerpen • Uitkomsten van besluitvormingsproces implementeren
Discussie…
• Huidige inspraakprocedures zijn niet voldoende gericht op het stakeholderproces (dat nodig is voor succesvolle implementatie energieprojecten)
• Welke veranderingen zijn nodig om proces anders in te richten, bij: - Projectontwikkelaars - Wet- en regelgeving - Burgers en anders stakeholders - ... 17
20-4-2011
Hartelijk dank Ynke Feenstra (
[email protected])
www.ecn.nl
