Maatschappelijke acceptatie van vernieuwbare energie innovaties Voorbij wind als project, naar geintegreerde energievoorziening met een groot aandeel wind
NWEA 14 juni 2013 Ossendrecht
Maarten Wolsink Environmental Geography Department of Geography, Planning & International Development Studies Universiteit van Amsterdam
Acceptatie in/door de maatschappij
Wat is dat, in geval windenergie? Wat is daarover bekend? Ja, veel onderzoek naar gedaan (NL sinds 1985) sinds 2000 veel in het buitenland Ractoren in Nederland nauwelijks onderkend Wel veel onbegrip; veel misplaatste ‘common sense’ In veel ‘buitenlanden’ kennis veel meer en vaak beter gebruikt Belangrijk?
Verschillen elektriciteitsopwekking (wind) Toke et al., 2008 Renewable & Sustainable Energy Reviews 12, 1133
- geen relatie met windpotentieel: - oorzaken: institutionele condities voor acceptatie Wind Resources and Electricity Supplied 100 80 electricity from w ind (Tw h)
60 40 20 0 Den
Spain
Ger
Scot
Neth
E&W
w ind resources (Tw h)
1985 Durgerdam 120 kW Dorpsraad: “Waarom niet in IJ-meer ?” GEB op hearing: “We willen wel lager e-prijs berekenen” Dorpers: “Probeer niet om ons om te kopen”
Social & Political Culture
National “Wind Policy”
Grassroots Initiative Pro Wind
Grassroots LS / Anti-Wind Groups
Landscape (LS) Values
Financial Procurement System
Local & NonPower Comp ownership
Type / Stability
Stimulated / Impeded
Correspondence Policy & Planning
Collaborative Approach Stimulated or Impeded: Planning regime
Local Decision Making: Siting and Investment
Population Density
Geographical Potential
Implementation rates: Installed capacity / Share of wind in power supply
Toke Breukers Wolsink, 2008 Renew & Sust Energy Reviews 12, 1129
Wat moet maatschappij dan accepteren? Wüstenhagen e.a., 2007. Energy Policy; Sovacool & Ratan, 2012; Renewable Sust Energ Reviews
Community Acceptance
eind gebruikers, lokaal bestuur, bewoners besluitvorming over infrastructuur, investering, en aangepaste e-gebruik; basis: rechtvaardige verdeling, faire besluitvorming, vertrouwen
Markt Acceptatie
producenten, distributeurs, consumenten, intra-firm, financiele actoren investeren in RES-E and DG infrastructure; gebruik RES opgewekte stroom
Socio-Politieke Acceptantie
regulators, beleids-actoren, stakeholders, publiek keuze voor institutionele verandering & beleid, dat markt & community acceptatie genereert en steunt
Attitude object: wind energie project (in volgorde van belang voor acceptatie) Essentiële kenmerken •Locatie en gebied
•‘Project Eigenaar’: Initiator – Investeerder – Manager
•Wind energie
•Besluitvormingsproces/ vertrouwen (in process; in actoren, incl. overhead)
‘Attributen’ van attitude Landschapsidentiteit; Hinder; Natuur/wild; Design; Concurrerende ruimteclaims Community in/outsider initiatief; Deel microgrid; Baten locale economie; Aandeelhouders; Community identiteit; E-Vraag Zichtbaarheid (≠ esthetiek); Schoon – vernieuwbaar; Variabiliteit E-productie Open / gesloten; Community involvement; Publiek/stakeholder participatie; Rechtvaardigheid verdeling; Fairness process; geen ‘overruling’ power
Actors designated for social acceptance.. …but often with low levels of acceptance Stakeholders in development •
• • •
• •
Incumbents in the existing energy supply sector - Existing power production companies - Power distributing companies - Grid managing organizations/companies Wind power developers (incl. new emerging) Wind turbine industry related actors Actors with vested interests in domains relevant to establishing wind farms (e.g. R&D, consultancy, engineering, construction etc.) Actors representing energy consumers' interests All actors with secondary interest in investments in wind power (e.g. financial)
Actors designated for social acceptance (categories) Authorities and public bodies •
•
•
National government - Ministries in policy domains relevant to wind power implementation - Energy market regulator(s) - Many Government agencies Regional governments - Spatial planning officers - Regional economic development officers Local governments - Spatial planning officers - Local economic development officers - Landscape - nature officers (permits)
Actors designated for social acceptance (categories) Stakeholders in related domains • • •
•
Landscape protection organizations (ngo’s) - national – regional - local Environment and nature protection organizations All actors with interests in competing spatial functions: - tourism – agriculture – airports – construction etc. - fisheries – shipping – army/navy etc. Actors with interests in economic sectors affected by wind power - consultancy – agriculture – fishery – technology development - transport
Actors designated for social acceptance (categories) public, individuals as well as organized • • • • • •
General public (electorate, public opinion) Individuals with any perceived interest in wind developments (potential investors; co-producers) Communities (geographically or socially defined) Civil society organizations representing affected interests (members of ngo’s) Electricity consumers Civil society organizations established because of wind power implementation issues - for private investment in wind developments - to counteract proposed wind developments
Uitkomsten van groeiende stroom onderzoek • Publieke acceptatie is NIET het grote probleem • Acceptatie wind energie ≠ Acceptatie Wind projecten • HÉT grote probleem: Institutioneel onvermogen tot benutting van hoge acceptatie vernieuwbare energie
• Instituties: gedragspatronen, vormgegeven door maatschappelijke "rules of the game“ “….de structuur in de maatschappij ..” North, 1991
Institutionele lock-in: bestaande patronen van handelen en denken
“Alternatives representing radical technological change have to come from outside organisations representing the existing technologies, whereas the existing incumbents even make efforts to eliminate alternatives from decisionmaking processes.”
Lund H (2010) The implementation of renewable energy systems. Lessons learned from the Danish case. Energy 35: 4003-4009.
Comparison of 12 decision-making processes in RES projects in 1st country successful in RES implementation
Acceptatie van “Distributed generation” optimalisatie verschillende vormen aanbod en vraag Charles D 2009 Science 324: 172-175 "Renewables test IQ of the grid" •
Ruimtelijke claims zijn “enorm"
• •
DG: Combineren variabele bronnen Reductie afstand production-consumption (reducing transport infrastructuur en kosten; balans netbelasting) Fine-tuning / optimalisatie DG aanbod en E-vraag Optimizalisatie Smart Metering, inclusief regulering gericht op DG, niet op central energieaanbieders - of several users/co-producers in 'community' - load-control (≠ demand side management) - locale opslag (e.g. electrische voertuigen)
• • •
MacKay DJC 2008. Sustainable Energy – without the hot air.
"Distributed generation" (micro-opwekking) in ‘smart grid’ Marris 2008, Nature 454, 570
"Smart Grid"
"…integrated micro-grids that can monitor and heal itself"
• Micro-grids: groepen diverse actoren (lokale of op andere wijze georganiseerde communities) van consumers & co-producenten • Fundamentele vraag: Whelke institutionele veranderingen zijn nodig voor smart micro-grids met toepassing zoveel mogelijk vernieuwbare DG? • Wie kan/moet/mag/wil investeren? Wie heeft controle/eigendom/gebruiksrecht etc.? Waarover? (infrastructuur/ruimte/meters) Wie mag meedoen? Onder welke conditions? Rol overheden (is die er wel?)
Algemene conclusie maatschappelijke acceptatie vernieuwbare energie innovaties
De acceptatie is potentieel zeer groot, de huidige benutting daarvan is zeer matig tot slecht
Optimale benutting vereist als uitgangspunt dat vorm en beheer aansluiten bij de identiteit van de gebruikers/co-producenten en van hun omgeving … .....en vrijwel alle bestaande vormen van organisatie en regulering in energie en ruimtelijke besluitvorming verhinderen dat
Attitude object: Wind als Bron / Evoorziening met substantile hoeveelheid vernieuwbaar Essential characteristics • Environmentally benign, renewable •Supply Characteristics
•Visibility •Economics
•Structure energy sector
Associated Attributes Alternative to fossil Alternative to nuclear Source can't run out Variability; Reliability; Capacity credit; Domestic source Landscape impact turbines Nature/wildlife; birds Price ( alternatives) Related to supply charact. Impact industry, employment Distributed Generation; Decentralised; Small scale; Entrance new parties
Discussie over windpark gaat niet over attribuut ´windenergie´ maar over ´past bij landschap´. Voorbeeld ´geluidhinder´ Pedersen Larsman J Env Psych 2008
Sound pressure level dB(A) Visual attitude
0.11 0.61 Noise annoyance
0.69
General attitude
n.s.
