Het Spelend Streefsysteem 1. Themaverhaal/woordkeuze:
De koning en zijn schat Geschreven door Erik van Os en Elle van Lieshout Korte inhoud van het boek: De koning is vergeetachtig: • weet niet waar hij zijn kleren laat (plaat 1) • weet niet op welke stoel hij altijd zat (plaat 2) • weet niet wat hij niet mag (zoals van de leuning roetsjen) (plaat 3) • weet niet meer waar de zebra voor dient en dat je bij rood moet wachten (plaat 4) • weet niet waar hij zijn kroon heeft gelaten als hij op de kermis is (plaat 5) • weet de weg naar huis niet terug te vinden (plaat 6) • weet niet meer dat hij voeten moet vegen (plaat 7) • weet niet meer hoe hij hoort te eten (plaat 8) • weet niet meer wat katten eten (plaat 9) • weet niet meer dat hij de kraan dicht moet draaien in bad (plaat 10) • vergeet het aantal knuffels voor in bed (plaat 11) Maar de koning vergeet nooit een kusje voor zijn liefste schat.(plaat 12) Dit boek heeft geweldige platen, die goed als praatplaten gebruikt kunnen worden omdat er zoveel opstaat. Daarom : de platen op PowerPoint zetten . Liefst gebruik maken van een digitaal schoolbord. Rijm Het is een verhaal op rijm. Dus heel geschikt voor de kinderboekenweek 2008. Niveau: Het thema is gericht op groep 2.
Omdat de kinderen van groep 1 (nog) geen weektaken hebben in de komende kinderboekenweek kunnen die voor groep 1 vervallen. Kinderen van groep 1 die dit klassikale (kring) aanbod beslist niet aankunnen zouden eerder met de speelwerkles kunnen beginnen. Een volgend thema is dan weer gericht op het niveau van groep 1 Website Mocht je dit thema interessant vinden : het staat op de website: www.ipouitgever.com onder de knop: Het Spelend Streefsysteem. Het verhaal sluit aan bij streefdoel 8: Poëzie. Het staat n.l. op rijm: Voorbeeld van de eerste plaat.: Er was eens een koning die alles vergat Waar hij zijn kleren gelaten had Zijn roodfluwelen onderbroek Zijn sokken van satijn Zijn goudgeweven overhemd,d Pagina 1 van 32
Zijn jas van hermelijn. (De verschillende platen hebben wel allemaal een verschillend rijmschema. Maar eindrijm is duidelijk de rijmvorm) Maar het is ook gekozen vanwege de wereld-orientatie.: Wo: - Natuuronderwijs: Poezen: wat eten ze en hoe hou je ze gezond. (en jezelf ook ) Bont (hermelijn) dragen ? - Verkeer: Hoe steek je over op een zebra en/of wat doe je bij rood/groen licht - Aardrijkskunde - kaart lezen /plattegrond maken kv: - Textiel: werken met mooie lapjes: satijn, fluweel hermelijn en goud geweven: WEVEN MET LAPJES EN GOUDDRAAD Dit kan individueel, maar kan ook als groep/ Individueel:
Eventueel kunnen alle weefsels aan elkaar genaaid worden zodat een (konings)matel ontstaat of een kleed voor de poppenhoek. Deze foto komt uit het geweldige boek (nog tweede hands te koop)
Je kunt ook aan groot draadraam nemen (b.v. bij een tuincentrum of gamma te koop) en de kinderen om de beurt laten weven. Er ontstaat dan een kamerscherm. Pagina 2 van 32
Dit is betongaas. Je kunt het kopen in een houten raam. Lapjes en gouddraad erin weven en het kamerscherm is klaar. Natuurlijk kun je ook grof kippengaas nemen. -
Papier: werken met ‘mooi’ papier, behangpapier, goud- en zilver papier, cadeaupapier : KLEED DE BLOTE KONING AAN:
Ballon vouwen (en aankleden) : de koning
Deze koning krijgt een kroon, armen en benen en wordt mooi aangekleed. Voor het maken van een andere (moeilijker) ballonfiguren kun je kijken op of in het boek Knutselen met ballonnen.
www.ballonfiguren.nl
Pagina 3 van 32
Of:
De kinderen krijgen deze plaat, knippen uit en kleden aan. Of liever: De kinderen tekenen zelf een blote koning en kleden hem aan. Techniek: reuzenrad maken van ingenieur/knex /draad verstevigen
Wanneer je gouddraad en lapjes door elkaar weeft, zie je de gouddraad bijna niet (meer). Een oplossing: gouddraad dikker maken. De kinderen buigen zich over de vraag : Hoe zou dat kunnen ? Dit is een les uit de map: Maak Het Maar Uitgegeven door Thiem Meulenhof.
Het niveau van het verhaal is gericht op groep 2/ De woorden: Vergeten/vergat Rood fluweel Schat (Dubbele betekenis) Satijn Goud Geweven Heb jij ze gehad Hermelijn Keurig
Voortvloeiend uit dit themaboek: * Taalbeschouwing: De dubbele betekenis van het woord schat en van het woord horen.. * Tijd: Pagina 4 van 32
Keer op keer Hoe zit het met Wat te doen Zebrapad Verdwalen Horen (dubbele betekenis) Vet Schatgraven/groef Enthousiast Spanning Zwaar werk Schop Honger Gisteren Modder
Waardig Om hulp roepen Wandeling De plek des onheils Teleurgesteld Plechtig Eerbied Trots
*
Drie maal daags Tellen : de knuffels.
2. De streefdoelcyclus: Streefdoel 1: Spel Niveau 6 jaar: Het kind plant samen met twee zelfgekozen kinderen een spelverhaal. Vervolgens kunnen zij een kwartier geconcentreerd samen spelen waarbij de spelinitiatieven op gelijkwaardige basis worden ingepast. Het spel laat ook emotionele elementen zien en er wordt in goede lange zinnen gesproken. Constructief spel en knutselspel vullen het rollenspel/wereldspel aan en verrijken het.
Themawisselhoek: Poppenkast. De leerkracht speelt – in de kinderpoppenkast- het verhaal van het prentenboek dat bij Streefdoel 10: Beeldverhaal een rol speelt: namelijk De Koning van Dick Bruna.
Het maken van de poppen is heel gemakkelijk: je kopieert de figuren uit het boekje (eventueel wat vergroten) en plakt ze op een stokje. Een auto is ook vast wel ergens aanwezig en blokken ook. De decor wisseling is heel eenvoudig. Want : hoeft niet. Je speelt gewoon met een gekleurde lap als achtergrond. Later kunnen de kinderen het poppenkastspel naspelen en hun eigen variaties erop bedenken. Die variaties worden gestimuleerd doordat er steeds meer attributen /figuren bijkomen uit het boek De koning en zijn schat. (Hoekstimulansen) Eerst b.v. een poes. ( b.v. een knuffelpoes, maar ook – nog mooier- zelf getekend of gemaakt.)
Pagina 5 van 32
= = Samen met de kinderen bedenkt de leerkracht een mogelijk spel. (= spelscript ontwerpen) Daarna komt elke dag elke keer iets anders uit het boek De koning en zijn schat erbij (liefst zelf gemaakt). Hiermee wordt de poppenkast als themawisselhoek geïntroduceerd. Ook de poppenhoek en buitenspel krijg en stimulansen in de richting van thematisch spel. (Zie Streefdoel 2: Aankleden) N.b.1: Voordat de leerkracht begint met het poppenkastspel maakt ze samen met de kinderen (die al in de kring zitten) een vlag voor de auto. ‘Even kijken of ik alles heb. Een auto. Oh grutjes, hier moet nog een vlag aan. Eens even kijken. Hoe maak ik snel een vlag ?’ Dat stimuleert de kinderen om later ook zelf attributen voor het (poppenkast)spel te maken. N.b.2: Wanneer de poppenkast een vaste hoek is kan deze activiteit waarschijnlijk toch goede werk doen. Want poppenkastspel van kinderen is vaak weinig creatief en veel agressief. De themawisselhoek zou dan b.v. materiaal kunnen bevatten om de kaart na te bouwen: (en te spelen). De leerkracht en de kinderen vullen deze themawisselhoek dan samen door materialen zelf te maken (zeker de plattegrond) en mee te nemen van huis.
Streefdoel 2: Aankleden (zelfredzaamheid) Niveau 6 jaar: Het kind kan jas, trui en broek zelf vastmaken en hulp vragen m.b.t. de schoen. De achterliggende doelstelling is zelfstandigheid. Vandaar de hiernaast staande activiteiten
-
Wanneer de doelstelling aankleden nog niet voldoende in het aanbod is opgenomen geweest: Hoe kleedt de koning zich het gemakkelijkste en snelste aan: ( zie plaat 1) De kinderen besluiten welke volgorde het gemakkelijkst is en de leerkracht schrijft die op. (De kinderen zullen het niet zo snel met elkaar eens zijn, maar het is wel logisch dat eerst de onderbroek aangaat . Maar .. misschien toch eerst de sokken ? De kleren van de koning (zie plaat 1) komen in de Pagina 6 van 32
poppenhoek. De kinderen kijken wat ze thuis (te leen) kunnen vinden en nemen dat mee. Ook juf kijkt thuis. En/of: - De koning is vergeten hoe hij hoort te eten. (zie plaat 7)
Daarom leren de kinderen hem hoe hij netjes met mes en vork kan eten. Eerst boter op je brood smeren, dan bv. jam erop en dan in stukjes snijden. Netjes met de vork de stukjes aanprikken. Eet smakelijk! Dit is tevens een hoekstimulans voor de poppenhoek. En/of _
De koning weet niet hoe hij over moet steken. Logisch dat de kinderen dat gaan leren. Echt in het verkeer, maar ook buiten op het plein. Daar komt een zebrapad en de kinderen die daarop oversteken hebben voorrang.(= hoekstimulans voor buitenspel) En/of: Een stoplicht (Zie voor knutselideeën ideeën: www.stbernardus.net/thema’s/verkeer) Of: Koop een echte: zie Marktplaats
N.b.: Een leuke digitaal schoolbordactiviteit is het leerspel: Appie en opa wachten voor het stoplicht: www.leerspelln.nl
Streefdoel 3: Gezelschapsspel Niveau 6 jaar: Het kind kan kwartetten met ongeveer vier kinderen. De leerkracht begeleidt niet.
Wanneer de kinderen nog nooit kwartet gespeeld hebben: Eerst met een paar kwartetten en open spelen. Daarna gesloten spelen en dan pas meerdere kwartetten. Na de introductie van het Dick Bruna boekje ‘De Koning’ (zie beeldverhaal) en/of na de boekenkring wordt het ‘Dick Bruna Kwartet’ geïntroduceerd.
Pagina 7 van 32
Of:
Weliswaar is dit geen kwartetspel, maar het is onmogelijk om bij elk thema een kwartetspel te zoeken. De (sociale) moeilijkheidgraad moet overeenkomen. En dat is bij dit spel het geval.
Streefdoel 4: Plannen Niveau 6 jaar: Het kind werkt goed aan een grotere weektaak (drie opdrachten), plant van te voren de dag waarop de taak wordt uitgevoerd. Het kind kan zelf evalueren.
Het reuzenrad. (= Groot Groepswerk en weektaak) Zie streefdoel 6: vouwen) Een klassenregel In de kring vraagt de leerkracht de kinderen om een oplossing voor het grote probleem dat de koning heeft, namelijk: ‘het vergeten’. Wat zou de koning kunnen helpen om iets niet te vergeten? (m.a.w.: wat doen jullie om iets niet te vergeten De leerkracht schrijft de oplossingen op.(flap/bord). Daarna past ze de oplossing toe op een probleem m.b.t. het klassenmanagement. Dus: b.v.: Hoe vergeten we nou niet de zandtafel op te ruimen ? Weektaken: • Een lapje weven • Rijmen op schat • Blote koning aankleden ------------------------• Maak een bakje voor het reuzenrad. • Maak een poes voor het eindspel • Maak een kaart van je eigen huis/kamer. Verstop een schat (b.v. je eigen portrettekening of foto) en laat je ouders ‘kaart lezen’ (Zie streefdoel 6: Vouwen)
Streefdoel 5: Empathie Niveau 6 jaar: Kind kan iets vertellen wat een niet bekend kind uit de groep fijn vindt.
Taalronde gedichtje liefste schat Deze activiteit staat in direct verband met de reteaching. Het is en z.g. taalronde. (zie daarvoor ook het boek Taalleren op eigen kracht van Susanne van Norden) Er is een schatkist voor nodig. ( kan een grote doos zijn)
En er zijn harten voor nodig. B.v. Pagina 8 van 32
Zie hiervoor www.knutselidee.nl/kaarten/springendhart De kinderen die dat willen maken een springend hart. Zoveel als mogelijk. Voor alle kinderen moet er een kaart zijn. Als dit te ingewikkeld is: Heel eenvoudig: meerdere harten tegelijk knippen:
1.
Kring In de kring gaan de kinderen zitten naast iemand die ze niet zo goed kennen (b.v. iemand waarmee ze nooit spelen.). De leerkracht maakt de tweetallen. (Liefst ook jongens en meisjes gemengd.) De tweetallen moeten elkaar goed onthouden, want ze komen ook samen in de reteaching.
2.
Introductie onderwerp De leerkracht vertelt dat de koning uit het boek het prinsesje zijn liefste schat noemt. Ze schrijft de naam (?) van het prinsesje op een hart.en doet dat in de schatkist die in het midden van de kring staat. En dan schrijft ze op een ander hart: (b.v.) Bobbie Ze leest de naam voor en vertelt ze dat haar liefste schat is van vroeger: …..haar teddybeer..
Pagina 9 van 32
3.
4. 5.
6.
Ze vertelt ook waarom. Omdat (b.v.) hij haar zo vaak heeft blij gemaakt toen ze verdrietig was. Ze stopt dan het hart met Bobby erop in de schatkist. Naamschrijven of tekening maken. Vervolgens krijgen alle kinderen een hart + potlood stift en schrijven de naam van hun liefste schat . (J juf helpt als het moeilijk is/tekenen kan ook natuurlijk). Daarna vertellen de tweetallen hun schat-verhaal (waarom) aan elkaar. Daarna gaan alle schatten in de schatkist. De leerkracht pakt (een willekeurige) schat uit de schatkist. Leest de naam van de schat (of laat de tekening zien)en dan mag het kind van het betreffende tweetal die de naam niet schreef vertellen over het waarom. ( b.v. op de vertelstoel). Het andere kind vult aan. (Je kunt natuurlijk niet alle tweetallen aan de beurt laten komen (een is zelfs al voldoende) maar alle tweetallen komen in de reteaching. In een volgend dagdeel maakt de leerkracht –nadat het tweetal van elkaar heeft verteld -van de verhalen van de kinderen gedichtjes. (Reteaching) B.v. Mijn liefste schat was teddybeer Het is al lang geleden Hij troostte mij als ik niet slapen kon Nu denk ik dat ik dat verzon.
De gedichtjes hebben bijvoorbeeld allemaal het rijmschema a, b cc. De leerkracht schrijft ze aan de andere kant van het hart. Ze gaan in de schatkist.. Zie ook de les in de bijlage die komt uit het boek Levend lezen dat’s de kunst
Freinetreeks deel 3.
Streefdoel 6: Vouwen (constructies/meetkunde) Niveau 6 jaar: Het kind kan een dubbele driehoek/dubbel vierkant vouwen.
Plattegrond N.a.v. van deze plaat
Omdat genoemde vouwactiviteit van dezelfde moeilijkheidsgraad is als de plattegrondactiviteit die hiernaast staat aangegeven is in dit thema geen moeilijke vouwstimulans opgenomen. Mocht je dit toch willen dan kun je tekent de leerkracht een plattegrond van de klas. Ze heeft een ‘schat’ verstopt ergens in de klas en ze geeft dat aan met een kruisje. Pagina 10 van 32
Wie denkt dat hij weet waar de schat is mag hem zoeken. In de dagen daarna (weektaak) tekenen de kinderen hun eigen huiskamer als plattegrond en verstoppen (via een kruisje ) daarin een ‘schat’. (b.v. eigen foto/portret getekend) Ze laten hun ouders zoeken. Hoekstimulans: Werkbladen met doolhof.B.v. als zodanig gebruiken. (Zie streefdoel 5: Empathie) Maar vanwege de moeilijkheidsgraad kan deze activiteit beslist niet als weektaak worden gegeven.
Blote koning aankleden
Deze koning krijgt een kroon, armen en benen en wordt mooi aangekleed. Voor het maken van een andere (moeilijker) ballonfiguren kun je kijken op www.ballonfiguren.nl of in het boek Knutselen met ballonnen. Poes tekenen/knutselen voor het eindspel: De kinderen maken allemaal (weektaak) een poes voor het eindspel. Ze mogen zelf weten hoe ze dat doen. Mogelijkheden: Tekenen en uitknippen
Vouwen
Pagina 11 van 32
Of:
Of: Een kralenplankpoes Of ……………. Reuzenrad maken en stoeltjes (van b.v.bakjes van 16 vierkantjes). Touwtjes eraan: klaar. ( Groot Groepswerk/resultaat) N.a.v. een voorbeeld (b.v. Fischer Price
maken de kinderen van Ingenieur,(of een ander geschikt constructiemateriaal een reuzenrad.
Dit is een klusje voor een klein groepje. (en begeleiding is noodzakelijk) Daarna maken alle kinderen er een bakje voor. (= weektaak) Dit is een Groepsprobleem: 1. Hoe maken we een bakje
Pagina 12 van 32
Bijvoorbeeld zo ? 2.
Hoe maken we het rond aan de onderkant
Hoe hangen we het op zodat de bakjes altijd naar beneden hangen. Streefdoel 7: Begrippentaal 1. De knuffels tellen in het boek. Hiervoor is het beslist nodig een vergrote afbeelding te Niveau 6 jaar: hebben en liefst een digitaal schoolbord. Actief: Het kind kent de opdrachten Na het (rang)tellen van de knuffels op de plaat mogen de van de kaarten 6, 7 en 8. De kinderen de knuffels uit de klas opzoeken. rangtelwoorden 1-12, de begrippen Die worden ook geteld. En van kort naar lang/groot naar hoogste/langste, erin, erop, eronder, klein , dik naar dun en omgekeerd gezet. erachter, ervoor en er tussenin. De Tot slot wil de koning zijn knuffels (uit het boek) ook van leerkracht maakt zelf een kaart klein naar groot zetten. (9=wit) met seriërenbegrippen: Kan dat ?????. langste/kortste, dikste/dunste, veel/weinig, meer/minder en Wanneer de kinderen de volgende dagen knuffels mee naar grootste/kleinste. school mogen nemen kun je de telactiviteit elke dag even als Passief: Kaarten 10 en 11 tussendoortje doen. (dat geldt ook voor het splitsen)
Pagina 13 van 32
2. Eerlijk delen.
In plaats van peren en koekjes leest de leerkracht`knuffels Want: De koning en de prinses willen de knuffels eerlijk verdelen. Kan dat ? (Er zijn 25 knuffels.) De kinderen bedenken de oplossingen. (Niet te lang, alle kinderen moeten geboeid blijven !) Lukt het niet (snel) dan helpt de leerkracht mee om tot een oplossing te komen. 3. Splitsen van 5 De knuffels zijn in de was. Daarom hebben de koning en het prinsesje samen maar 5 knuffels. De knuffels zijn b.v. de twee kuikens, het varken, de aap en de kabouter. Maar het kunnen ook knuffels uit de klas zijn. Eerlijk verdelen kan niet (oneven aantal). Wat is dan het eerlijkst ? 2-3 Wat daarna ? 1-4 En wat is heel oneerlijk ? 0-5 (= net als het tellen van de meegebrachte knuffels tussendoortje: elke dag even doen) Rijmen op schat Niveau 6 jaar: Het kind kan een lang (Zie hiervoor Introductie) gedicht met ingewikkelder Poëzieles: Raden Maar taalgebruik na herhaald en 1. De leerkracht leest gedichtjes en de kinderen beredeneren interactief voorlezen en spelen, uit bij welke plaat van het boek De koning en zijn schat dit het hoofd opzeggen, begin- en gedichtje past. eindrijmen eruit halen en al 2. De leerkracht start met het De CD-rom van ZIEZO opzeggend de rijmwoorden in Daarop staat Daantje en het kraantje. klanken verdelen: s-ch-i-m-u-l. ( hoort dus bij de plaat van de kraan). 100% moet verstaanbaar zijn. Het gedicht staat op bladzijde 47)
Streefdoel 8: Gedicht
3.
Vanuit de plaat kraan/Daantje en het kraantje (lopende kraan) worden woorden/klanken daarin verlengd. Eerst wordt de lopende kraan in een kank/letter uitgebeeld /gezongen.Is dat zzzzzzzzzz Pagina 14 van 32
Of ooooooooo De leerkracht neemt woorden (uit het boek) die gemakkelijk kunnen worden ‘gezongen’ Bijvoorbeeld: Sssssss ch aaaaaa tttt Wwwwww aaaaaa t eeeee rrrrrrrr De kinderen raden welke woorden het zijn en maken ook zelf woorden langer. Zie ook het artikel over Jaap Stoppelenburg in bijlage 3 over het sleeplezen. Wanneer de kinderen het leuk vonden om Daantje en het kraantje te ‘raden’ gaat de leerkracht verder. 4. 5. 6. 7. 8.
De hertogin van Hotemetoot (bl. 44) Past bij de plaat van de katten) Het secure konijntje. (bl. 180) Past bij plaat 1: vergeten De houtwurm (bl.60) Past bij plaat 2: de stoelen Twee vleugeltjes (bl. 254) Past bij laatste plaat: de maandag De koning had geen zin (bl. 163) Past bij plaat 3: je slecht gedragen
En/of Voorlezen van de gedichtjes uit Zacht zijn de wolken. (= nog te koop):
In een aantal gedichtjes in dit boek wordt een woord ook in twee betekenissen gebruikt. Bijvoorbeeld in Hard. Heel mooi om de kinderen daarop attent te maken. Pagina 15 van 32
De S van schat gaat op de ABC-muur.
Streefdoel 9: Prentenboek Niveau 6 jaar: Kind leest een prentenboek van ± 6-10 blz., met veel platen en weinig tekst (dat slechts één maal interactief is voorgelezen) voor. Voorleesniveau: 5. Goede zinnen, goede vervoegingen/verbuigingen
B.v. Kikker vindt een schat Geschreven door Max Velthuis
Of: Woeste Willem Van Ingrid en Dieter Schubert.
Activiteit 1: Na het boek interactief of (bij bekend) nog eens te hebben voorgelezen wordt eerst het homoniem (= woord met dubbele betekenis) schat verkend. Activiteit 2: We maken een boekverslag (= zoiets als een verhaalschema) van het themaprentenboek. Dat kan n.a.v. de volgende pictogrammen. Ze komen uit het boek:Stimulerende lees- en schrijfactiviteiten voor de onderbouw. Ma Begin eenvoudig . Pagina 16 van 32
Bijvoorbeeld: Hoofdpersoon Begin Probleem Afloop Een volgende keer breid je dan de picto’s uit. Natuurlijk kun je ook zelf pico’t bedenken Activiteit 3 Daarna wordt Het boek Kikker vindt een schat wordt op rijm gezet. Gemakkelijk rijmschema: A A B B C C Het spreekt vanzelf dat de leerkracht probeert dit samen met de kinderen te doen en de bedenksels op te schrijven (flap of (digitaal) bord. Bijvoorbeeld: Kikker en Beertje wilden een schat Maar wat jammer ze wisten niet wat Laten we graven zie Kikker En de zandhoop werd steeds dikker Maar oh tjee o tjee Een gat graven valt niet mee En wat gebeurde er met Beertje ? Ze leunde voorover, maar een keertje Enz enz.
Pagina 17 van 32
Boekenkring (Zie ook Gastdocent/uitstapje) De kinderen hebben tijdens klassikaal bibliotheekbezoek allemaal een prentenboek op rijm meegenomen. Ouders hebben dat thuis voorgelezen. Mogelijkheden: • Alle boekjes van Dick Bruna • Hopeloos verliefd, Angelika Glitz en Annette Swoboda • Feodoor heeft zeven zussen, Marjet Huiberts en Sieb Posthuma • Supervrienden, Fione Noelle Smit
Dit wordt een speciale boekenkring, waarin (niet zoals gebruikelijk een of twee kinderen maar ) alle kinderen thuis een boek hebben gelezen. Dit vergt een speciale aanpak van de boekenkring. De vraag is: Hoe zorgt de leerkracht ervoor dat alle kinderen kunnen/willen presenteren. Daarom vraagt ze alle kinderen een bladzijde uit hun boek te kiezen en dat aan de andere kinderen in de kring te laten zien. De leerkracht stelt daarbij een vraag. Bijvoorbeeld: Een kind heeft b is een beer gelezen en de bladzijde met de s van schaap uitgekozen om in de boekenkring te laten zien.
De leerkracht vraagt: Vind je een schaap het leukste dier ? De kleuter vertelt: Nee, maar schaap begint ook met de s van schat. Zo kunnen – kort en krachtig- alle kinderen een beurt krijgen. Het is de kunst om steeds andere vragen te stellen. N.b. Het is natuurlijk ook mogelijk om rijmboeken in de klas te halen en een ander Uitstapje/gastdocent te organiseren. Maar bij de kinderboekenweek hoort eigenlijk bibliotheekbezoek.
Pagina 18 van 32
Streefdoel 10: Beeldverhaal
Beeldverhaal De koning
Niveau 6 jaar: Het kind kan zelfstandig zes plaatjes op goede volgorde leggen. Het eerste is gegeven. De leerkracht vraagt steeds naar motivering.
De leerkracht introduceert dit boekje door de losse platen van het boek aan tweetallen kinderen te geven. (Dezelfde tweetallen als bij streefdoel 5: Empathie) Zij moeten bedenken hoe het verhaal zou kunnen gaan. Na een aantal presentaties leest de leerkracht het verhaal voor. De plaatjes van het boek staan in de bijlage. 3 Daarna worden de plaatjes op goede volgorde gezet. Eventueel met behulp van digitaal schoolbord. N.b.: Aandacht voor het woord koning. Waar hebben we dat meer gelezen ? Ja in de titel van het boek De koning en zijn schat. Onderzoeksactiviteit De kinderen begrijpen wel dat je niet mag vergeten wat een kat/poes mag eten. Maar wat mag een kat dan eten ? Dat is een vraag waarop vele kinderen ( ze zijn het vast niet allemaal met elkaar eens) een antwoord op kunnen geven. Maar het is ook logisch dat de leerkracht er een instructief boek bijhaalt. Juf kan natuurlijk ook op internet zoeken, dat uitdraaien en voorlezen. Maar in goede instructieve boeken staan vaak hele mooie platen en weinig tekst. Dat maakt het ‘lezen’ van deze boeken voor de kleuters een ‘makke’. Dus dit boek gaat na afloop van de zoektocht in de taal/leeshoek.
Na afloop van deze activiteit schrijven we de koning een brief met daarin de suggesties t.a.v. het eten van poezen. (= hoekstimulans taal/leeshoek)
Pagina 19 van 32
3. Gastdocent/uitstapje: (Hier kan peertutoring een rol spelen) Uitstapje naar bibliotheek: Alle kinderen lenen een boek op rijm voor de boekenkring (Zie streefdoel 9: Prentenboek) Of: Puzzeltochtje om de school om een schat op te zoeken (b.v. met plattegrond en kruisjes)
4. Pre-/Re-teaching: Pre-teaching
Re-teaching In dit thema wordt de reteaching gebruikt om van de schatnamen/tekeningen gedichten te maken. Dat doet de leerkracht in de tweetallen van streefdoel 5: Empathie. De tekeningen+ gedichten gaan in de schatkist.
Zie ook streefdoel 4: Plannen/weektaak. Zie ook streefdoel 7: Gedicht Dagdeel: Naam:
Dagdeel: Namen: Dagdeel: Namen:
5. Introductie: (ondertussen wordt de weektaak gedemonstreerd) 1.
De leerkracht heeft een schatkist meegebracht (liefst zelf gemaakt.) Ze zet hem in de kring. Wat zou er in zitten? Een schat natuurlijk. Er wordt gefilosofeerd over wat een ‘schat’ is. De leerkracht refereert b.v. aan een bekend boek: b.v. Woeste Willem of Kikker vindt een schat. Dan wordt de schatkist open gemaakt. En er zit een foto in van het prinsesje uit het boek. Dan weet de juf dat ze dit plaatje eerder heeft gezien. In een boek! Ze geeft alle kinderen een prentenboek uit de leeshoek (of van de bibliotheek) en één kind krijgt ‘De koning en zijn schat’. De kinderen kijken allemaal of ze in hun boek dit prinsesje kunnen vinden. Als het desbetreffende kind heeft gereageerd presenteert de leerkracht (via power point) het boek. Er is speciale aandacht voor de titelplaat met de tekst: De koning en zijn schat. (daar staat De, daar staat koning, daar staat en, daar staat zijn, daar staat schat.. Dus er staat: De koning en zijn schat. Zou de schat in de toren zitten ? Of … ??? enz.) Daarna wordt de eerste plaat getoond en voorgelezen. De kinderen moeten (liefst zelf) ontdekken dat de tekst rijmt. Pagina 20 van 32
Dat is leuk ! Na deze eerste bladzijde gaat het boek dicht. Vanmiddag verder. Want………..De leerkracht heeft nog een leuk filmpje van Ernie (Sesam Straat). Die Ernie kan helemaal niet rijmen. Het filmpje staat op DVD/video: Sesam Straat Rijmen. Vervolgens: motivatiekring weektaak: De kinderen rijmen op schat: kat lat, bad enz. (= weektaak) Daarna leert de leerkracht hoe je moet weven met fluwelen lapjes, satijnen lapjes en gouddraad. (= weektaak) En introduceert ze de opdracht om de blote ballon (koning) aan te kleden (=weektaak). ’s Middags wordt het boek – interactief- in zijn geheel geïntroduceerd.
6. Vertellen: Kikker vertelt aan de dieren uit zijn boek over de koning en zijn schat.
7. Spelen: Themawisselhoek Poppenkast (Zie streefdoel 1: Spel) Hoekstimulansen - Themawisselhoek (= poppenkast): Steeds een figuur uit het boek De koning en (Dit zijn keuzezijn schat erbij. (Zie streefdoel 1: Spel) stimulansen en is Of: geen weektaak) Plattegrond naspelen. (zie streefdoel 1: Spel - Poppenhoek: mes en vork + boterhammen - Computerhoek: Muiswerk Rijmwoorden Zie de bijlage : bespreking van dit computerprogramma uit het tijdschrift COS
Digitaal schoolbord
-
- Buitenspel: zebrapad en/of stoplicht - Poppenhoek: koningsmantel/prinsessenjurkje / kronen - Knutselhoek: zoveel mogelijk verschillende stoelen zoeken in tijdschriften en uitknippen - Poppenhuis : krijgt toren (juf doet dit voor en gebruikt een ouderwetse potloodpasser) ….en wordt paleis Taal/leeshoek: de s van schat’ Werkbladen: Wat rijmpt op …..schat, kok, boom enz. Knutselhoek: kronen maken/versieren. Constructiehoek: reuzenrad Taal/leeshoek: Namen van schatten schrijven./brief schrijven naar de koning (b.v.hoe katten moeten eten). Rekenhoek (werkbladhoek): plattegronden/doolhoven Pagina 21 van 32
Themaeindspel Alle kinderen hebben als weektaakopdracht een poes gemaakt. (zie streefdoel 6: Vouwen) In deze dramales gaan ze hun poes ‘gebruiken’. Lesopbouw: 1. Losmaken: Roetsen langs de trapleuning, gek eten, zoeken naar iets dat je bent vergeten enz. 2. Tweetallen De kinderen maken tweetallen (b.v. de tweetallen van empathie) en zijn koning/prinses. Ze lopen op straat: wat doen ze ? (De leerkracht loopt door de tweetallen en observeert. Een keer legt ze het spel van de tweetallen neer en laat een (goed spelend tweetal) voorspelen. 3. Klassespel: Dan pakken de tweetallen hun zelfgemaakte poes. Die poezen praten met elkaar. Over de koning.: De leerkracht loopt door de tweetallen heen om te horen wat de poezen tegen elkaar zeggen over de koning. Mocht er niets bruikbaars zijn dan vertelt ze zelf dat er twee poezen zijn die in opstand komen. Ze willen geen frietjes. En dan willen alle poezen ineens geen frietjes meer. Ze worden te dik. De poezen gaan allemaal bij elkaar zitten en vergaderen: Wat gaan we doen ? Om het plan ten uitvoer te kunnen brengen speelt de juf de koning.
8. Tussendoortjes: -
Rijmen op schat (zie introductie) maar we nemen elke dag een ander woord uit het themaprentenboek. Koning/prinses, maan enz. Stoelendans (n.a.v. plaat 2) Knuffels tellen /verdelen(zie streefdoel 7: Begrippentaal) Woorden verlengen (Zie streefdoel 8: Rijmpje) Woorden zoeken met de s van Schat. Raadsel:In welke stoel zit ik? De leerkracht maakt bijvoorbeeld: - eetgebaren = eetkamerstoel - bromgeluiden = tandartsstoel = ligstoel = kinderstoel = troon = leuningstoel = bureaustoel = schommelstoel
-
Wat hoort er niet bij het boek De koning en zijn schat B.v ladder, vogel enz.
-
DVD van Daantje en het kraantje.
9. Groepsactiviteiten: 1. Reteaching: In tweetallen (zie streefdoel 5: Empathie) vertellen de kinderen over elkaars ‘schat’ n.a.v. een naam/tekening in de schatkist en de leerkracht maakt daarvan een ‘Schatgedicht’ voor de schatkist. 2. Het rad van avontuur is ook een Groot Groepswerk Pagina 22 van 32
3. Eventueel: Het grote weefraam
10. Ouders: Lezen het bibliotheekboek voor en zoeken de schat op de plattegrond.van hun huiskamer (die door hun kind is getekend). .
Pagina 23 van 32
Themadagplanning (bijvoorbeeld): Dit thema is opgezet voor twee weken (= 10 dagen= 16 dagdelen), maar er zijn zoveel suggesties dat het thema ook wel drie weken of langer kan duren. Dit natuurlijk alleen als de kinderen enthousiast zijn en veel spelmogelijkheden zien. Ochtend: Introductie boek en weektaak. Rijmen op schat. Dag 1
Gezelschapsspel
Middag: Prentenboek helemaal . Gezelschapsspel introduceren
Dag 2 Empathie
Ochtend: Hartenkaarten maken. (hoekstimulans)
Dag 3 Beeldverhaal
Ochtend: Tweetallen krijgen de platen van De koning van Dick Bruna
Dag 4 Spel
Middag: Taalronde en reteaching (ook rest van het thema)
Middag: x Ochtend: Poppenkastspel (door leerkracht) De koning. Rest van het thema spelstimulansen Middag: Uitstapje bibliotheek
Dag 5 Vouwen Dag 6 Plannen
Ochtend: Plattegrond Reuzenrad introduceren. Middag :x Ochtend: Reuzenrad plannen: Uitleg bakjes van 16 vierkantjes. Weektaak uitleg: poes voor eindspel/ huiskamerschatkaart voor ouders. Middag:
Dag 7 prentenboek
Ochtend: Boekenkring
Dag 8 Aankleden
Ochtend: Klasseregel en verkeer
Dag 9 Begrippentaal Dag 10 Rijmpje
Middag: Verwant prentenboek op rijm zetten
Middag: X Ochtend: knuffels tellen Middag: Ochtend: Raden bij welke plaat wel gedichtje hoort. Middag: x
Pagina 24 van 32
Evaluatie van het thema Thema/woordkeuze De streefdoelcyclus Gastdocent/uitstapje Pre-/Re-teaching Introductie Vertellen Spelen Tussendoortjes Groepsactiviteiten Ouders
Pagina 25 van 32
Bijlage CAO-bespreking van het computerprogramma Muiswerk Rijmwoorden.
Pagina 26 van 32
Pagina 27 van 32
Bijlage Gedichten schrijven met jonge kinderen. Uit de Freinetreeks Levend Lezen dat’s de kunst.
Pagina 28 van 32
Pagina 29 van 32
Bijlage
Pagina 30 van 32
Pagina 31 van 32
Bijlage: Beeldverhaal (ze staan op volgorde)
Pagina 32 van 32
