Maak discriminatie zichtbaar Meld discriminatie altijd! SO
Surinaams Inspraak Orgaan
LB Landelijke
Brancheorganisatie
Antidiscriminatiebreaus
COLOFON Uitgever Inspraakorgaan Turken in Nederland (IOT) Vechtensteinlaan 16-S, 3555 XS Utrecht Telefoon: 030 234 3625 E-mail:
[email protected] Internet : www.iot.nl Tekst Ahmet Azdural Vormgeving & Druk Drukkerij Dizayn, Schiedam © IOT, september 2015
Deze uitgave is mede tot stand gekomen dankzij een subsidie van de Open Society Foundations. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
2
Wat is het probleem?
Veel ervaren discriminatie wordt niet gemeld, terwijl het wel vaak voorkomt. Hierdoor is het probleem niet goed zichtbaar voor instanties die zich ervoor inzetten discriminatie en racisme tegen te gaan. Hoe vaak komt het voor? Waar komen mensen in aanraking met discriminatie en racisme? Welke gevolgen heeft discriminatie of racisme voor de mensen die hiermee te maken krijgen? Antwoorden op dit soort vragen zijn belangrijk om te kunnen zorgen dat discriminatie op een gerichte manier wordt aangepakt. Daarom is het belangrijk dat ervaren discriminatie en racisme wordt gemeld. Voel u gehoord en welkom en meld uw klacht!
3
4
Face-2-Face project Om de meldingsbereidheid van discriminatie te verhogen is het Face-2-Face project dit jaar uitgevoerd. In samenwerking met vier migrantenorganisaties zijn in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht projecten georganiseerd waarbij het melden van discriminatie en racisme centraal stond. Bij elk van deze bijeenkomsten waren ook antidiscriminatiebureaus en Het College
voor de Rechten van de Mens aanwezig. In elk project is voorlichting gegeven over het belang van het melden van discriminatie en waar men met klachten terecht kan. Benieuwd wat hierover is gezegd? Bekijk dan de filmpjes op de website om een impressie te krijgen: www.discriminatie.nl/ melden-helpt/maak-discriminatie-zichtbaar
5
Waar kunt u terecht met discriminatieklachten?
Waar discriminatie gemeld kan worden is vaak nog onduidelijk. Hieronder staan vier belangrijke organisaties waar klachten kunnen worden gemeld. Hier wordt ook kort bij vermeld met wat voor soort klachten u hier terecht kunt. Ieder van deze organisaties kan u ook doorverwijzen als u met de klacht niet bij hen terecht kan.
6
Antidiscriminatiebureaus Deze regionale bureaus geven informatie over wetgeving of adviseren over wat u met de discriminatie ervaring kunt doen. Ook kunnen zij bijvoorbeeld helpen bij het doen van aangifte bij de politie of in gesprek gaan met een werkgever.
LB Landelijke
Brancheorganisatie
Antidiscriminatiebreaus
In Nederland bestaat er een uitgebreid netwerk van antidiscriminatiebureaus, kijk hier om een antidiscriminatiebureau bij u in de buurt te vinden: https://www.discriminatie.nl/melddiscriminatie. Contact opnemen kan per telefoon, mail of per brief. Daarnaast kunt u ook langsgaan bij het bureau. Om het melden nog makkelijker te maken is er een app ontwikkeld, hiermee kan discriminatie gelijk worden gemeld en komt deze melding terecht bij een antidiscriminatiebureau in de regio waar de melder woonachtig is. De app heet ‘discriminatie melden’ en kan worden gevonden in zowel de Iphonestore als de Androidstore. Voor meer informatie kunt u terecht op de website: www.discriminatie.nl
7
Het College voor de Rechten van de Mens Voor het melden van klachten bij Het College moet de klacht gaan over discriminatiekwesties op school, werk, wonen, winkelen, uitgaan en/of sport. Hier gaat het om bijvoorbeeld afgewezen worden voor een sollicitatie of stage. Denk bijvoorbeeld ook aan discriminatie bij deurbeleid van clubs. Wilt u weten of u met uw klacht een procedure kan starten? Of misschien eerst weten of er nog andere oplossingen zijn? Of alleen melding doen van een geval van discriminatie? Bel dan Het College: 030 8883888 (iedere werkdag van 10.00-16.00) of mail naar
[email protected]. Hoe verloopt een procedure precies? Zodra de klacht binnen is kijkt Het College of het de klacht mag behandelen. Als dat zo is wordt een onderzoek gestart. Dit is kosteloos voor de melder. In het onderzoek stelt Het College aan de persoon of organisatie waartegen de klacht is ingediend vragen over het probleem. Het College moet namelijk precies weten wat er gebeurd is om te kunnen vaststellen of er gediscrimineerd is. Na het onderzoek is er een zitting waarbij er Collegeleden (een soort rechters) aanvullende vragen stellen aan zowel
8
de melder van de klacht als de persoon of organisatie waartegen de klacht is ingediend. Hierbij kan een advocaat worden meegenomen, maar dit hoeft niet.
d l e M c r i m i n a!t i e d i s altijd
Antidiscriminatiebureaus voorzien ook in gratis bijstand bij dit soort zittingen. Op basis van het onderzoek en deze zitting wordt dan binnen maximaal 6 maanden een oordeel gegeven of er wel of niet is gediscrimineerd. Dit oordeel is niet bindend, wat betekent dat Het College bijvoorbeeld geen boetes op kan leggen of schadevergoedingen kan afdwingen. Het oordeel wordt wel op de website gezet waarbij de naam van de organisatie waartegen de klacht is ingediend. Organisaties zitten uiteraard niet te wachten op reputatieschade en met naam worden genoemd als een organisatie die heeft gediscrimineerd zet toch in veel gevallen aan tot actie. Dit kan lopen van het aanbieden van excuses, het toch nog aanbieden van een baan, of schadevergoedingen. In 75% van de organisaties wordt er actie ondernomen nadat er een oordeel is uitgekomen. Voor meer informatie kunt u terecht op deze website: www.mensenrechten.nl
9
De Nationale Ombudsman Voor het melden van klachten over de overheid kunt u terecht bij de Nationale Ombudsman. Heeft u bijvoorbeeld klachten over de politie, de provincie, het UWV, of de SVB of particuliere instellingen die een overheidstaak uitoefenen zoals bijvoorbeeld het CBR (bv rijbewijzen) dan kunt u deze organisatie inschakelen. U kunt de Nationale Ombudsman bellen: 0800 – 33 55 555 (werkdagen van 9.00 tot 17.00) of een klacht indienen via de website: nationaleombudsman/klacht-indienen. Wilt u liever een klacht per post sturen dan kan dat ook (gratis): Antwoordnummer 10870, 2501 WB Den Haag. Zij zullen dan samen met u bekijken wat er kan worden gedaan of u anders doorverwijzen zodat uw klacht goed terecht komt. Op de website kunt u bijvoorbeeld ook voorbeeldbrieven vinden voor het schrijven van een klachtenbrief of een bezwaarschrift naar organisaties. Er zijn algemene brieven maar ook meer specifieke bijvoorbeeld op het gebied van wonen of werk en inkomen. Voor meer informatie kunt u terecht op de website: www.nationaleombudsman.nl
10
Politie
Als u bent lastig gevallen, uitgescholden, mishandeld of erger, dan kunt u aangifte doen bij de politie. Hierbij gaat het om strafvervolging. U kunt telefonisch een afspraak maken via 0900-8844 of via het online contactformulier. Uiteraard kunt u ook langsgaan bij uw plaatselijke politiebureau. Bij de politie kunt u niet alleen aangifte doen, maar ook een melding maken als slachtoffer of getuige. Dit kan ook anoniem: meldformulier-discriminatie. Voor meer informatie kunt u terecht op de website: www.politie.nl
11
Projectverslag:
Bevorder de meldingsbereidheid!
SAMEN TEGEN DISCRIMINATIE EN RACISME
In de eerste helft van 2015 hebben samenwerkingsverbanden van minderheidsgroepen het Face2face project uitgevoerd. Samen met de antidiscriminatiebureaus en het
14
College voor de Rechten van de Mens hebben zij voorlichting gegeven aan hun achterban over het melden van, klagen over en aangifte doen van discriminatie, met het doel dit gemakkelijker te maken.
Turkse moskeeën tegen islamofobie Veel moslims ervaren discriminatie vanwege hun godsdienst. Dat wordt ook wel islamofobie genoemd. Turkse moskeeën in Den Haag en Venlo hebben hun leden bijeen gehaald om samen met de plaatselijke antidiscriminatiebureaus en het College voor de Rechten van de Mens te bespreken hoe je je tegen islamofobie kunt verweren. Daarbij kwam het volgende voorbeeld aan de orde. Tijdens een sollicitatiegesprek bij een winkel voor geboorte artikelen werd een moslima gevraagd of ze bereid was tijdens werk haar hoofddoek af te doen. Zij antwoordde dat zij dat niet wilde, waarna zij werd afgewezen. Zij diende daarover een klacht in bij het College voor de Rechten van de Mens. Tijdens de procedure zei de werkgever plotseling dat de hoofddoek niet de reden van de afwijzing was, maar dat de sollicitante niet geschikt was. Het College concludeerde dat de hoofddoek dus wel een rol heeft gespeeld bij de afwijzing van de vrouw en gaf de vrouw gelijk.
15
Het antidiscriminatiebureau vertelde hoe een klachtenprocedure in zijn werk gaat. Als het slachtoffer dat wil wordt een brief opgesteld met een beschrijving van het incident. Aan de wederpartij wordt een reactie gevraagd. Afhankelijk van de reactie worden vervolgstappen bepaald. Het kan zijn dat er een bemiddelingsgesprek komt tussen cliënt en wederpartij. Ook kan er aangifte worden gedaan of wordt de zaak voorgelegd aan het College voor de Rechten van de Mens.
16
Stop ku diskriminashon. No soporte, no asepte!
Caribische jongeren in de Rotterdamse wijk Oudeland - Hoogvliet hebben het gevoel dat zij op verschillende terreinen worden uitgesloten, onder meer door het welzijnswerk. De Young Entrepreneurs Corporation heeft hen bijeen geroepen om te bespreken wat ze daaraan kunnen doen onder het motto: Stop met discriminatie, tolereer het niet, accepteer het niet! Het College voor de Rechten van de Mens legde de aanwezigen het geval voor van een donkere promotiemedewerker die voor een koekjesfabriek een stand zou verzorgen tijdens de Libelle Zomerweek. De man mocht van zijn promotiebureau niet in de stand omdat de koekjesfabriek alleen personen met een Westers of een Aziatisch uiterlijk wilde. Toen hij een klacht indiende bij het College zei het promotiebureau dat de man niet goed gefunctioneerd heeft. Maar het College kan ook getuigen oproepen. Een Human Research medewerker verklaarde dat zij inderdaad gezegd had dat hij niet voldeed aan het Hollandse Profiel. Conclusie: discriminatie! Bureau Radar heeft het meldingsrecht belicht waarbij er vanuit het publiek werd verteld dat zij
17
niet op de hoogte waren van het feit dat er in manieren van meldingsrecht bestond. Het was een ware eyeopener voor de bewoners om dit te mogen horen. Een bezoeker zei dat rekening moet worden gehouden met het feit dat bij aangifte van discriminatie de politie eerst gaat uitzoeken of iemand iets op zijn kerfstok heeft en dat zo iemand dan gearresteerd kan worden terwijl hij aangifte van discriminatie kwam doen. Tijdens de avond bleek dat er voortdurend wrijving is tussen Caribische jongeren en de politie in de wijk. Jongeren in Hoogvliet hebben het gevoel dat de politie ongerechtvaardigd veel aandacht aan hen besteedt en daarbij met veel machtsvertoon te werk gaat. Als vervolg op de avond is de jongeren daarom een cursus Straatrecht aangeboden, zodat zij beter weten wat hun rechten en plichten zijn in de openbare ruimte. Positief resultaat van de informatiebijeenkomst is dat er een gesprek is geweest met de politie en dat er structureel samengewerkt zal gaan worden aan een betere verstandhouding tussen de jongeren en de politie.
18
Zwarte Piet
Al een aantal jaren maken donkere Nederlanders bezwaar tegen de figuur van Zwarte Piet. Deze als slaaf voorgestelde knecht van Sinterklaas, bevestigt steeds opnieuw de ondergeschikte positie van donkere mensen. Het New Urban Collective hield een druk bezochte bijeenkomst in Amsterdam om te bespreken hoe door versterking van de meldingsbereidheid tegen discriminatie een nieuwe impuls kan worden gegeven aan de acties tegen Zwarte Piet. Met zwart gemaakt gezicht en voorzien van de attributen van een slaaf, benadrukt deze figuur elk jaar rond het Sinterklaasfeest de ondergeschikte positie van donkere mensen. Actievoerder Quincy Gario was er klaar mee toen hij het verhaal hoorde van een collega van zijn moeder. Zij was even naar buiten gegaan en toen ze weer binnenkwam zei haar collega ten overstaan van aanwezige klanten: “We vroegen ons al af waar onze Zwarte Piet was.”
19
Na zijn actie tegen Zwarte Piet werd Quincy 770 maal racistisch bejegend of bedreigd. De aanwezigen voerden een heftig debat over het nut van melden bij het antidiscriminatiebureau. Na het debat besloten de aanwezigen om massaal aangifte te doen tegen evenementen waar Zwarte Piet een rol speelt. Er is een vervolgbijeenkomst gehouden voor de Surinaamse gemeenschap in Almere.
20
Etnische profilering in Utrecht
21
Net als in andere steden treden in Utrecht regelmatig spanningen op tussen Marokkaanse jongeren en de politie. De organisatie Marokkaanse Dialoog Overvecht bracht beiden met elkaar in gesprek tijdens een Lagerhuis debat. Daar vertelde onderzoeker Sinan Çankaya dat de politie vaak mensen aanhoudt op basis van vooroordelen en beeldvorming over bepaalde “etnische minderheden”. Zo lopen jongeren met een niet-westerse achtergrond een groter risico staande gehouden te worden door de politie op basis van hun uiterlijk, hun kledingstijl en zelfs de auto waar ze in rijden. Dat wordt ook wel etnisch profileren genoemd.
22
23
Maak discriminatie zichtbaar
Meld discriminatie altijd!
