m Gemeente Bergen. Januari Pagina van 67

Beleidsplan Openbare Verlichting 2013 t/m 2022 Gemeente Bergen Januari 2013

1 Pagina van 67

Documentnummer:

1

Documentversie:

1.2 Definitief

Datum:

24 april 2013

Pagina 2 van 67

Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting .......................................................................................................................................... 6 2.

Beleidsaspecten............................................................................................................................... 9 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12

3.

Wet, Regelgeving en Politieke ontwikkelingen .............................................................................. 15 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

4.

Verlichtingsmiddelen............................................................................................................... 25 Masten .................................................................................................................................... 26 Armaturen ............................................................................................................................... 27 Brandroosters ......................................................................................................................... 28 Gerealiseerde besparing ........................................................................................................ 29

Nieuw Beleid 2013 t/m 2022 .......................................................................................................... 30 7.1 7.2

8.

Weergave huidig OVL areaal ................................................................................................. 22 Huidige situatie gemeente Bergen ......................................................................................... 23 Energie ................................................................................................................................... 23 Onderhoud .............................................................................................................................. 23 Huidige Nieuwwaarde lichtmasten en Armaturen gemeente Bergen ..................................... 24

Evaluatie beleidsplan openbare verlichting t/m 2012 ................................................................... 25 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

7.

LED Verlichting(Light Emmiting Diode). ................................................................................. 18 Dimmen openbare verlichting ................................................................................................. 20 PV-masten (Photo Voltaisch) ................................................................................................. 21

Huidig beleid en huidige situatie .................................................................................................... 22 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

6.

Wet en Regelgeving ............................................................................................................... 15 Politieke ontwikkelingen ......................................................................................................... 16 Taskforce ................................................................................................................................ 17 NSvV ....................................................................................................................................... 17 Duurzaam Inkopen ................................................................................................................. 17

Technologische ontwikkelingen ..................................................................................................... 18 4.1 4.2 4.3

5.

Functies van de openbare verlichting ....................................................................................... 9 Sociale veiligheid .................................................................................................................... 10 Verkeersveiligheid .................................................................................................................. 10 Comfort en Sfeer .................................................................................................................... 10 Rol openbare verlichting per toepassingsgebied ................................................................... 10 Milieu ...................................................................................................................................... 10 Aanstraalverlichting ................................................................................................................ 11 Reclameverlichting ................................................................................................................. 11 Visuele oriëntatie geleiding ..................................................................................................... 11 Donkerte ................................................................................................................................. 11 Specifieke openbare ruimten .................................................................................................. 12 Realisatiecriteria ..................................................................................................................... 13

Nieuw Beleid uitvoeringsplan 2013 t/m 2022 ......................................................................... 30 Maatregelen ............................................................................................................................ 32

Communicatie ................................................................................................................................ 34

Pagina 3 van 67

9.

Beheer en onderhoud .................................................................................................................... 35 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7

10.

Preventief onderhoud. ............................................................................................................ 35 Correctief onderhoud. ............................................................................................................. 35 Vervangingen. ......................................................................................................................... 35 Storingsafhandeling ................................................................................................................ 36 Schade door aanrijdingen en vandalisme. ............................................................................. 38 Beheersysteem. ...................................................................................................................... 39 Afhandeling verzoeken tot aanpassen openbare verlichting. ................................................. 39 Financiën .................................................................................................................................... 41

Bijlage 1

Bestand openbare verlichting en nieuwwaarde .................................................................. 42

Bijlage 2

Toelichting Nederlandse Richtlijn OVL 2011 ...................................................................... 43

Bijlage 3

Specificatie lichtbronnen .................................................................................................... 45

Bijlage 4

Electriciteitswet ................................................................................................................... 48

Bijlage 5

Duurzaam inkopen .............................................................................................................. 51

Bijlage 6

Installatieverantwoordelijkheid ............................................................................................ 53

Bijlage 7

Total Cost of Ownership HPLN versus PL versus LED ..................................................... 54

Bijlage 8

Mogelijke brandroosters ...................................................................................................... 56

Bijlage 9

Veel voorkomende armaturen gemeente Bergen ............................................................... 57

Bijlage 10 Servicenorm OV-storing Enexis ......................................................................................... 59 Bijlage 11 Vervangingsplan 2013 t/m 2022 ......................................................................................... 60 Bijlage 12 Berekening kapitaallasten .................................................................................................. 61 Bijlage 13 Financiële Berekeningen gemeente Bergen 2013 t/m 2043 .............................................. 62 Bijlage 14 Totale Financiële Berekeningen 2013 t/m 2043 ................................................................. 63 Bijlage 15 Besparing Energie & Onderhoud ........................................................................................ 66

Pagina 4 van 67

Voorwoord Voor u ligt thans het Beleidsplan Openbare Verlichting 2013-2022. De doelstellingen in dit beleidsplan vormen een aanzet voor een ontwikkeling, waarbij de openbare verlichting een steeds prominentere plaats zal gaan innemen in het beleid over inrichting, beleving en gebruik van de openbare ruimte. Openbare verlichting staat volop in de belangstelling. Veiligheid op straat, leefbaarheid en verkeersveiligheid, beheersing van kwaliteit en kosten vragen om een helder beleid. Daarnaast doen zich belangrijke veranderingen voor in de markt van de openbare verlichting. De gemeenten krijgen meer keus maar ook meer verantwoordelijkheid. In 1992 is het nieuwe Burgerlijk Wetboek van kracht geworden. Daarin is onder meer bepaald dat voortaan de verantwoordelijkheid voor de weg, dus ook die voor de openbare verlichting, bij de wegbeheerder ligt. De inrichting van de openbare ruimte krijgt ook steeds meer aandacht. Naast bestratingsmateriaal en straatmeubilair vormt ook openbare verlichting een esthetisch element. Tevens verlangt de burger van de gemeente dat zij zorgt voor een veilige woonomgeving, waar het plezierig wonen is. Vooral bij duisternis kan de openbare verlichting daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Naast het nut van de openbare verlichting voor de gemeenschap is het diezelfde gemeenschap die er de kosten voor moet dragen. Het is dan ook de taak van de gemeentelijke overheid om een beleid over de openbare verlichting uit te stippelen. Ook de herziene taakverdeling voor activiteiten op het gebied van de openbare verlichting door privatisering van de energiebedrijven, klachten op het gebied van verkeersveiligheid, sociale veiligheid, kleine criminaliteit en de toenemende aandacht binnen gemeenten voor gewijzigde opvattingen met betrekking tot het energieverbruik en milieuaspecten versterken de behoefte aan goed geformuleerd beleid. Op basis van bestandsbeheer van de Gemeente Bergen is de huidige status bekend van het OVLareaal en zodoende is het mogelijk een goed inzicht krijgen in de inspanningen die nodig zijn om de verlichting op het gewenste peil te brengen. Daarnaast dient rekening gehouden te worden met nieuwe richtlijnen voor de kwaliteitscriteria van de openbare verlichting, de ROVL 2011 (Richtlijn Openbare Verlichting 2011). In afwijking van eerdere richtlijnen en normen definieert de ROVL 2011 verschillende aspecten om daadwerkelijk te komen tot de keuze om daadwerkelijk te gaan verlichten. Als uit deze afweging de keuze “verlichten” wordt gemaakt, dan wordt vervolgens een systematiek beschreven om te komen tot een verlichtingsinstallatie die voldoet aan de gevonden lichttechnische kwaliteitscriteria.

Pagina 5 van 67

Samenvatting De gemeente Bergen heeft in 2002 een Beleidsplan Openbare Verlichting opgesteld en laten vaststellen door de gemeenteraad. Na de vaststelling van de plannen is gestart met de uitvoering. Na 10 jaar is het een goed moment om te evalueren waar de gemeente staat op het gebied van de openbare verlichting en om een plan voor de gemeente Bergen te creëren voor de periode 2013 t/m 2022. Achtereenvolgens wordt de huidige situatie, het nieuwe beleid, maatregelen, en de financiën behandeld. Huidige situatie Op dit moment staan er d.d. november 2012 in de volledige gemeente Bergen 2.822 masten en 2.842 armaturen. De volgende opsomming toont de belangrijkste constateringen aangaande de huidige openbare verlichting installatie: • Van de 2.822 masten zijn 257 stuks (9,1%) geplaatst voor 1973. In de komende beleidsperiode 2013 t/m 2022 zullen nog 263 masten (9,3%) hun technische levensduur (40 jaar) bereiken. • Ongeveer 779 armaturen (27,4%) hebben hun technische levensduur (20 jaar) al bereikt. In de komende beleidsperiode 2013 t/m 2022 zullen nog 250 armaturen (8,8%) hun technische levensduur bereiken. • In de Gemeente Bergen resteren nog ca. 441 lichtbronnen met een niet-energiezuinige lamp. Het betreft voornamelijk de HPLN- en TLE(M) lampen. • De openbare verlichting voldoet niet overal aan de eisen die vanuit de ROVL-2011 worden gesteld. • Nieuwwaarde bovengronds OVL-areaal ca. 1,9 miljoen euro. Nieuw beleid De gemeente Bergen wil haar openbare ruimte bewust verlichten. Daarom hanteert de gemeente Bergen voor de periode van 2013 t/m 2022 de volgende beleidsuitgangspunten:

A. De openbare verlichting draagt bij aan een sociaal veilige, verkeersveilige en een leefbare openbare ruimte. B. De masten en armaturen dienen kwalitatief goed te zijn. C. Per jaar zal er minimaal 3% bespaard worden tijdens de gehele beleidsperiode op het totale energieverbruik van de openbare verlichting. D. Het gebruik van duurzame energie en duurzame materialen. E. De openbare verlichting wordt goed beheerd en op een duurzame en maatschappelijk verantwoorde wijze onderhouden.

Pagina 6 van 67

Maatregelen De beleidsuitgangspunten zoals beschreven in de bovenstaande paragraaf zijn vertaald tot de volgende 3 belangrijkste maatregelen die invulling geven aan de beleidsuitgangspunten. Vervolgens wordt er dieper ingegaan op de technische ontwikkelingen die in de maatregelen genoemd worden: Led-verlichting en het dimmen van de openbare verlichting. Tot slot behandelen wat de te verwachte energiebesparing. 1: Vervangen armaturen Alle armaturen welke ouder zijn dan 20 jaar worden binnen de beleidsperiode daar waar mogelijk vervangen voor duurzame Led verlichting. 2: Vervangen van masten Alle masten welke ouder zijn dan 40 jaar worden geïnspecteerd. Als de gebruikslevensduur van de masten bereikt is, worden deze masten binnen de beleidsperiode geïnspecteerd en eventueel vervangen voor duurzame masten. 3: Aanpassen aan ROVL-2011 Verlichting aanpassen aan de nieuwe Richtlijn Openbare Verlichting 2011. Led-verlichting Gezien het belang om de CO2 uitstoot te verminderen is het noodzakelijk om nieuwe technologische ontwikkelingen te volgen en indien rendabel toe te passen. De Led verlichting zal hierbij in de toekomst een grote rol gaan spelen. De behoefte aan toepassing is al jaren groot, maar tot nu toe waren de lichttechnische prestaties onvoldoende om aan alle veiligheidsnormen van functionele verlichting te voldoen. Hier komt nu verandering in. De lichttechnische eigenschappen van LED armaturen zijn minimaal gelijkwaardig aan die van de conventionele armaturen. Daarnaast zijn de meerkosten van de LED armaturen binnen de afschrijvingstermijn van de armaturen terugverdiend. De onderhoudskosten en energiekosten zullen bij het toepassen van LED verlichting afnemen. Dimmen van de openbare verlichting Het principe bij dimmen van de Openbare Verlichtging is dat alle lampen blijven branden, maar op het tijdstip dat normaal gesproken de avondverlichting wordt gedoofd, wordt het lichtniveau van alle lampen met de helft gereduceerd. Hierdoor worden donkere plekken die normaal ontstaan door het uitschakelen van de avondbranders voorkomen. De gelijkmatigheid van de verlichting blijft dus gehandhaafd alleen de lichtintensiteit wordt minder. Energiebesparing Het vervangen van alle armaturen ouder dan 20 jaar door LED-armaturen levert een energiebesparing op van 176.565 kWh hetgeen een besparing is van 42% op het totale energieverbruik.

Pagina 7 van 67

Financiën In bijlage 11 worden de kosten inzichtelijk gemaakt indien men kiest voor gefaseerde vervanging van alle armaturen en lichtmasten gebruik makende van LED-verlichting. (maatregel 1, 2 & 3 uit hoofdstuk 7) De totale investering 2013 t/m 2022 voor het vervangen van masten en armaturen op basis van een afschrijvingstermijn van 20 jaar voor armaturen en 40 jaar voor masten en het aanpassen van de openbare verlichting conform de ROVL-2011 bedraagt € 1008.480, exclusief BTW. De berekening van de vervanging van de lichtmasten en armaturen wordt getoond in bijlage 11. De cummulatieve kosten 2013 t/m 2022 bij ongewijzigd beleid bedragen € 184.311,-. De absolute besparing 2013 t/m 2022 bij uitvoering nieuw beleid bedraagt € 29.206,-.

De vervangingen van de armaturen voor Led armaturen zoals in de maatregel 1 en 2 beschreven zullen een energiebesparing opleveren van 42% op het totale energieverbruik. Zie bijlage 7 voor een Total Cost of Ownership berekening om het verschil tussen Ledverlichting en conventionele verlichting te laten zien. Voor de hoogte van de jaarlijkse lasten en de stand van het onderhoudsfonds zijn een tweetal financiele scenarios doorgerekend, zie bijlage 13 en 14.

Pagina 8 van 67

2. Beleidsaspecten 2.1

Functies van de openbare verlichting

Openbare verlichting heeft tot hoofddoel om het openbare leven bij duisternis (ca. 47% van het jaar) zo goed mogelijk te laten functioneren. Het niveau van daglicht kan met openbare verlichting niet bereikt worden, dit laatste is ook niet het doel van de openbare verlichting. Goede openbare verlichting levert toch een belangrijke bijdrage aan een sociaal veilige, verkeersveilige en leefbare leefomgeving. De functies van de openbare verlichting zijn dus gebaseerd op de rol die de openbare verlichting vervult bij het bevorderen van respectievelijk de sociale veiligheid, de verkeersveiligheid en de leefbaarheid (ook wel omschreven als ruimtelijke kwaliteit). functies van de openbare verlichting

sociale veiligheid

veilig gevoel bij burger

leefbaarheid esthetica

verkeersveiligheid

• •

vlotte en veilige afwikkeling verkeer lage risicoaansprakelijkheid

sfeer: • lichtkleur • vormgeving

kwaliteit van de openbare verlichting

De functies van de openbare verlichting bepalen mede de kwaliteitscriteria en verlichtingsniveaus van de openbare verlichting. De gemiddelde leeftijd van de Nederlandse bevolking neemt toe. Dit heeft tot gevolg dat er relatief meer senioren aan het verkeer deel gaan nemen. Mobiliteit is voor hen van groot belang voor hun kwaliteit van leven. Het is daarom van groot belang dat senioren in de gelegenheid worden gesteld om zolang mogelijk op een veilige wijze aan het verkeer deel te kunnen blijven nemen. De landelijk geaccepteerde lichttechnische eisen zijn gebaseerd op het verlichtingsniveau die een gemiddeld persoon van ca. 40 jaar nodig heeft om voldoende te kunnen waarnemen. Bij een lagere dan wel hogere leeftijd neemt dit benodigde niveau resp. af en (sterk) toe. Uit onderzoek blijkt dat met wit licht eerder gezichten herkend worden. Het eerder herkennen van gezichten vergroot het gevoel van sociale veiligheid. Daarnaast is aangetoond dat mensen zich veiliger voelen bij wit licht. Datzelfde geldt voor het toepassen van dimverlichting.

Pagina 9 van 67

2.2 Sociale veiligheid Sociale veiligheid en het gevoel veilig te zijn, hangt mede samen met de mate waarin een weggebruiker zijn omgeving overzichtelijk vindt. Dit impliceert onder meer dat men passanten op een voldoende grote afstand kan herkennen en obstakels zoals stoepranden, straatmeubilair, verkeersdrempels, losliggende tegels of kuilen op tijd kan waarnemen. De aanwezigheid van verlichting betekent echter niet dat een gebied ook daadwerkelijk veilig is. Hiervoor is onder meer sociale controle (de aanwezigheid van anderen) noodzakelijk. Wanneer sociale controle ontbreekt, kan de gemeente ervoor kiezen om gebruik van bepaalde gebieden te ontmoedigen door hier bewust geen verlichting te plaatsen. In dat geval is het wel van belang dat er een, sociaal gecontroleerd, alternatief voorhanden is (bijv. een route om i.p.v. door het park). 2.3 Verkeersveiligheid Bij verkeersveiligheid is het van groot belang op welke wijze verschillende verkeersdeelnemers (gemotoriseerd verkeer, fietsers en voetgangers) elkaar tegen kunnen komen, de weg kunnen overzien en al dan niet een min of meer ‘vaste’ plaats op de weg hebben (gescheiden wegdelen). Afhankelijk van de wegcategorie en de verkeerssituatie ter plaatse, kan het wenselijk zijn om alternatieve markering of verlichting toe te passen teneinde de verkeersveiligheid te bevorderen. 2.4 Comfort en Sfeer Leefbaarheid of comfort van de openbare ruimte is in grote mate afhankelijk van de sfeer binnen deze ruimte; in welke mate ervaren de meest kwetsbare verkeersdeelnemers deze ruimte als prettig. De keuze van een bepaald type armatuur, de hoogte en type mast, de locatie van het lichtpunt, etc. dragen gezamenlijk bij aan de sfeer die een gebied uitstraalt. Bij het beïnvloeden van de leefbaarheid spelen daarom lichtsterkte, lichttype, duur van de belichting, lichtbereik en esthetica een rol. 2.5 Rol openbare verlichting per toepassingsgebied In onderstaande tabel wordt aangegeven in welke mate de functies van de Openbare Verlichting van invloed zijn op de verlichtingseisen van de onderscheiden openbare ruimten. Openbare ruimten Sociale veiligheid

Verkeersveiligheid

Leefbaarheid

+

+++

+

++

++

++

+++

++

+++

(binnen de bebouwde kom) Hoofdontsluitingswegen Wijkontsluitingswegen Erftoegangswegen

2.6 Milieu Bij het installeren en onderhouden van installaties wordt o.a. rekening gehouden met: • • • • • •

Het toepassen van milieuvriendelijk geproduceerde materialen. De levensduur en recyclingmogelijkheden van het standaard pakket verlichtingsmiddelen. Hergebruik van vrijkomende materialen. afvoer van defecte gasontladingslampen naar een erkende verwerker. Duurzaam inkopen. Doelstellingen Taskforce (richtinggevend).

Pagina 10 van 67

2.7 Aanstraalverlichting Het aanlichten van objecten, zoals gevels en kunstwerken, heeft veelal als doel om het object beter zichtbaar te maken en een bijdrage te leveren aan de sfeer van de ruimte. Het onjuist aanlichten van objecten kan ertoe leiden dat de duisternis wordt aangetast. Het is van groot belang dat een lichtbundel niet buiten het te verlichten object valt. Door een object van bovenaf of van binnenuit te verlichten kan voor een groot deel worden voorkomen dat mensen, dieren en planten hinder ondervinden van eventueel strooilicht. 2.8 Reclameverlichting Reclameverlichting wordt als bijzondere verlichting soort besproken omdat dit soort verlichting niet primair bedoeld is voor het verlichten van de omgeving. Door toenemende concurrentie en de wens tot profilering stijgt de vraag naar reclame-uitingen. Deze uitingen kunnen in verschillende vormen voorkomen, zoals verlichte reclameborden bevestigd aan lichtmasten, of grote billboards die rechtstreeks worden aangesloten op het distributienet. Ook in Abri’s wordt gebruik gemaakt van verlichte reclamepanelen. 2.9 Visuele oriëntatie geleiding In bepaalde gevallen is het niet zozeer noodzakelijk om de straten aan te lichten, maar is een lichtpuntje (oriëntatiepunt) al afdoende om het doel van de verlichting (veiligheid) te waarborgen. Er zijn twee manieren om oriëntatieverlichting toe te passen, passief en actief. Passieve oriëntatieverlichting maakt gebruik van verlichting afkomstig van de auto’s zelf. Actieve oriëntatieverlichting beschikt over een eigen lichtbron. Zowel de passieve als de actieve oriëntatieverlichting worden toegepast op bepaalde obstakels (zoals rotondes en vluchtheuvels) en bij bochten in de op de belijning (in de vorm van kattenogen) of aan de kanten van de weg. 2.10 Donkerte Donkerte is in de buitenwijken en buitengebieden belangrijk voor het dierlijke nachtelijke leven. De gemeente is daarom zeer terughoudend met het verlichten van (wegen in) natuur- en buitengebieden. Hiermee wil zij de balans tussen licht en duisternis zoveel mogelijk in stand houden. Daar waar uit oogpunt van zwaarwegende verkeersveiligheidsredenen signalering gevraagd of vereist is, overweegt de gemeente eerst of zij het beoogde effect ook kan bereiken met het toepassen van oriëntatie- of accentueringverlichting. Wanneer openbare verlichting noodzakelijk blijkt, beperkt de gemeente eventueel strooilicht zoveel mogelijk. Als het bevorderen van de verkeersveiligheid het noodzakelijk maakt om verlichting te plaatsen, geldt als algemene regel dat deze moet worden afgestemd op de lichtbehoefte van de belangrijkste gebruikers en op het verlichtingsniveau van de omgeving. De gemeente hanteert het uitgangspunt dat het realiseren van een functionele verlichtingskwaliteit noodzakelijk is als de veiligheid van weggebruikers direct in het geding is. De verlichting moet voldoende zijn voor de betreffende situatie en zoveel mogelijk geconcentreerd op het geen daadwerkelijk verlicht dient te worden. Verder moet gebruik gemaakt worden van technologisch zo optimaal mogelijke middelen. Indien de verlichting enkel tot doel heeft navigeren makkelijker te maken, moet worden overwogen of in die situatie conventionele verlichting noodzakelijk is of dat een vorm van accentuering eveneens zou kunnen volstaan. Zeker tijdens de rustige uren gedurende de nacht.

Pagina 11 van 67

2.11 Specifieke openbare ruimten Binnen de gemeente zijn er ruimten waarvoor het toe te passen beleid ten aanzien van de openbare verlichting om nadere toelichting en onderbouwing vraagt. Onderstaand worden deze ruimten genoemd en wordt een toelichting gegeven. Semi openbare ruimten. Semi-openbare ruimten zijn ruimten die geen eigendom zijn van de gemeente maar wel voor iedereen vrij toegankelijk zijn. Gedacht kan worden aan achterpaden voor woningen, brandgangen e.d. De gemeente is niet verantwoordelijk voor de verlichting van deze ruimten. Gewenste situatie De eigenaren van de Semi-openbare ruimten, bijvoorbeeld woningstichting of particulier, zijn verantwoordelijk voor de verlichting van deze ruimten vanuit de algemene optiek van sociale veiligheid. Aan hen het initiatief om deze ruimten wel of niet van verlichting te voorzien. Verder wenst de gemeente deze verlichting niet op het OV-net van de gemeente aan te sluiten. Woonwijken Binnen woonwijken is openbare verlichting belangrijk ter oriëntatie, voor het vergroten van de verkeersveiligheid, voor het gevoel van veiligheid en voor, sfeerbepaling. Aanwezigheid van openbare verlichting ondersteunt de maatschappelijke dynamiek. De verlichting moet het mogelijk maken om tijdig personen en obstakels te zien. Vanuit het veiligheidsgevoel is het belangrijk om personen tijdig te kunnen herkennen. Gedurende de avond, een deel van de nacht en s ‘morgens vroeg, is de verlichting op volle sterkte aanwezig. In reguliere woonstraten zal voornamelijk wit licht worden toegepast. Bedrijventerreinen Op bedrijventerreinen heeft de openbare verlichting met name een rol waar het de verkeersveiligheid betreft. O.a. de aan- en afvoer met zwaar vrachtverkeer vereist een goede zichtbaarheid voor het wegverkeer. Hierbij moet maatwerk worden geleverd door te kijken of er ook een woonfunctie is, hoeveel verkeer er is, etc. Een praktische benadering zal het gevolg zijn, met een passend verlichtingssysteem. De verlichting heeft geen functie met betrekking tot inbraakpreventie, als gevolg van het ontbreken van sociale controle. De verlichting dient te branden op momenten dat er gewerkt wordt, wat zowel vroeg als laat kan zijn. S’ nachts kan er worden gedimd of deels gedoofd. Winkelcentra / uitgaansgebieden Goede zichtbaarheid en sfeer zijn voor een prettig winkelcentrum en uitgaansgebied de uitgangspunten voor verlichting. De verlichting dient zoveel mogelijk de natuurlijke kleuren weer te geven. Ook overdag moet de verlichtingsinstallatie er goed uit zien. De mast en het armatuur mag daarom iets exclusiever zijn dan in overige situaties. Recreatie / groot groen Recreatiegebieden en groot groenvoorzieningen hoeven niet te worden verlicht . Als gevolg van de aanwezigheid van veel openbaar groen en de dichtheid ervan is de sociale veiligheid er per definitie laag. Sociale controle ontbreekt eigenlijk volledig. De afwezigheid van openbare verlichting ontmoedigt het gebruik bij donker. Overigens is de functie van dergelijke gebieden ook meer gericht op de dagperiode.

Pagina 12 van 67

Fietsverkeer Fietsers lopen over het algemeen een verhoogd risico om betrokken te raken bij een verkeersongeval. Hun veiligheid kan worden bevorderd door fietspaden te verlichten of de verlichting van een naastgelegen rijweg zodanig aan te passen dat deze ook het fietspad verlicht. De gemeente zal fietsroutes alleen verlichten als zij intensief gebruikt worden én als de toegevoegde waarde van openbare verlichting kan worden aangetoond. Een ander veiligheidsrisico voor fietsers is het, na het invallen van de duisternis, gebruiken van afgelegen fietspaden. Hiermee worden de fietspaden bedoeld waarlangs géén of slechts weinig bebouwing aanwezig is. Hierdoor ontbreekt de voor het bevorderen van de sociale- en persoonlijke veiligheid noodzakelijke sociale controle. De gemeente Bergen zal, om het creëren van een quasiveilige situatie tegen te gaan, deze fietspaden in principe niet verlichten. De bedoeling hiervan is dat fietsers dan zullen kiezen voor wel verlichte en ‘sociaal gecontroleerde’ fietsroutes. Alleen in die gevallen waarin deze routes onevenredig lang zijn, zal per situatie worden beslist over het verlichten van afgelegen fietspaden en over eventuele aanvullende maatregelen. Verlichting van landelijke- en natuurgebieden Het leefgebied van de flora en fauna in Nederland is tegenwoordig teruggedrongen tot vooral de landelijke- en natuurgebieden buiten de bebouwde kom. Dit houdt in dat, in het kader van natuurbehoud en van het behoud van recreatiemogelijkheden, de verlichting in dergelijke gebieden moet worden beperkt tot het strikt noodzakelijke. Hierbij moet terdege worden afgewogen of het beoogde effect eveneens kan worden bereikt door het toepassen van geleidingsverlichting of van (retro)reflecterende materialen. De gemeente is daarom zeer terughoudend met het verlichten van wegen in landelijke- en natuurgebieden. De eventuele aanleg van openbare verlichting zal slechts worden overwogen als de locatie kan worden aangemerkt als een ‘black spot’. Wanneer openbare verlichting noodzakelijk is gebleken moet eventueel strooilicht zoveel mogelijk worden beperkt. 2.12 Realisatiecriteria Algemeen •

• •

Lichtmasten worden zodanig geplaatst dat zij de weg zo optimaal mogelijk verlichten. Hierbij moeten zij, in verband met het voorkomen van aanrijdingen, op een voldoende grote afstand van de rijbaan zijn geplaatst. Lichtmasten worden in principe geplaatst in de buitenbocht. Op deze wijze versterken zij zowel overdag als ’s nachts het zicht van de weggebruiker op het verloop van de weg. De afstand tussen de lichtmasten is afhankelijk van de gewenste verlichtingskwaliteit, de toegepaste armatuur/lichtbron combinatie en de lichtpunthoogte. De onderlinge afstand moet daarom zijn bepaald met behulp van lichttechnische berekeningen.

Binnen de bebouwde kom Bij het plaatsen van lichtmasten binnen de bebouwde kom moet vooral aandacht besteed worden aan het voorkomen van hinder voor voetgangers, voor mensen met kinderwagens e.d. en voor mensen die gebruik maken van een invalidenwagen. Verder moeten de masten zo worden geplaatst dat het licht van de verlichtingsarmaturen zo weinig mogelijk bij woningen naar binnen schijnt Buiten de bebouwde kom Openbare verlichting buiten de bebouwde wordt alleen geplaatst in die gevallen waarin: • •

de veiligheid van het verkeer of de persoonlijke veiligheid van voetgangers en (brom)fietsers dit noodzakelijk maakt. de situatie voor de weggebruikers niet voldoende overzichtelijk is met behulp van alleen de verlichting van het eigen voertuig.

Pagina 13 van 67

•

Waar bebouwingsconcentraties aanwezig zijn, bijv. in de vorm van lintbebouwing, wordt meestal wel verlichting aangebracht, echter niet in de mate als binnen de bebouwde kom.

In het onderstaande overzicht is aangegeven op welke wijze in bepaalde situaties gehandeld moet worden. aaneengesloten discontinuïteiten: Als het wegvak tussen twee verlichte discontinuïteiten korter is dan 200 meter, dan moet dit wegvak eveneens worden verlicht. Het verlichtingsniveau op het tussenliggende wegvak mag maximaal 70% van het niveau van de discontinuïteiten zijn. Bochten: Het verloop van scherpe of onoverzichtelijke bochten moet in eerste instantie worden vergroot door middel van reflecterende materialen. Als dit niet voldoende is moet verlichting worden geplaatst. bruggen (en tunnels): De noodzaak tot het verlichten van bruggen en tunnels moet ter plaatse worden vastgesteld. fiets- en voetpaden: Fiets- en voetpaden die bij duisternis veelvuldig gebruikt worden, en waarvoor geen acceptabel alternatief voorhanden is, moeten worden verlicht. Daarbij wordt in eerste instantie uitgegaan van oriëntatieverlichting. Als een fiets- of voetpad nabij een verlichte weg ligt, moet door middel van een berekening worden bepaald of de verlichting van deze weg het fiets- of voetpad in voldoende mate ‘meeverlicht’. Mocht dit niet het geval zijn, of is het fiets- of voetpad van de hoofdweg gescheiden door bomen en/of struiken, moet aparte verlichting te worden aangebracht. Een route door een park wordt alleen verlicht als er geen alternatieve veilige route beschikbaar is. Verder wordt in parken geen (openbare) verlichting aangebracht, tenzij het park een zodanige omvang heeft dat op enkele plaatsen een oriëntatielichtpunt noodzakelijk is of dat er wordt gekozen voor het met behulp van verlichting verhogen van de belevingswaarde van het park. kruispunten: Kruispunten worden óf verlicht óf geaccentueerd met behulp van reflecterende materialen. Bij drukke kruispunten worden eveneens de aanliggende wegen over een afstand van 50 tot 100 meter van verlichting voorzien. Bij kruispunten met een lage verkeersintensiteit kan worden volstaan met oriëntatieverlichting. Kruispunten voorzien van plateaus moeten in alle gevallen worden verlicht. oriëntatieverlichting: Oriëntatieverlichting wordt toegepast op verder onverlichte wegen waar discontinuïteiten, zoals onverwacht scherpe bochten en de samenkomst van meerdere weggedeelten, in het wegbeeld moeten worden geaccentueerd. Bij de samenkomst van meer dan twee weggedeelten is het aantal lichtmasten en hun opstelling afhankelijk van de situatie ter plaatse. oversteekplaatsen: Vrijliggende oversteekplaatsen worden verlicht als ‘s nachts meer dan ca. 200 fietsers en voetgangers van deze overgang gebruik maken en als de veiligheid niet op een andere wijze kan worden gewaarborgd. voorrangskruispunten: Op en rond een voorrangskruispunt van twee gebiedsontsluitingswegen wordt altijd verlichting aangebracht. Op een voorrangskruispunt, gevormd door een gebiedsontsluitingsweg en een erftoegangsweg kan eventueel worden volstaan met oriëntatieverlichting als de verkeersintensiteit op de erftoegangsweg niet al te groot is. Wegvakken tussen twee verlichte kruispunten, korter dan 300 meter, moeten worden verlicht om de eenduidigheid van het verkeersbeeld te waarborgen. wegversmallingen en snelheidsvertragende voorzieningen: Permanente wegversmallingen of snelheidsvertragende voorzieningen moeten ’s nachts worden verlicht als zij een potentieel gevaarlijke situatie kunnen veroorzaken. wisselend verloop: In situaties waarin het verloop van de weg slecht zichtbaar is omdat dit sterk wisselt, moet verlichting worden aangebracht. Verder moet worden vermeld dat het verlichten van de openbare ruimte maatwerk is. Daarom is er altijd de mogelijkheid om de verlichting aan te passen aan de specifieke situatie. Maatwerk is nodig omdat elke situatie anders is. Het is belangrijk dat een afweging gemaakt kan worden tussen belangen, waarbij plaatselijke aspecten soms tot een andere oplossing zullen leiden.

Pagina 14 van 67

3. Wet, Regelgeving en Politieke ontwikkelingen In dit hoofdstuk komt de wet- en regelgeving en politieke ontwikkelingen aan bod. Deze vormen de kaders waarbinnen de gemeente Bergen de beleidskeuzes maakt. 3.1

Wet en Regelgeving

Naast het vervullen van bovengenoemde functie moet de openbare verlichting ook voldoen aan kaders die daarvoor gesteld zijn in diverse wet- en regelgeving. Indien nieuwe wet en regelgeving van kracht wordt gedurende de looptijd van het beleidsplan is deze hiermee automatisch van toepassing op het onderliggende beleidsplan. Ten tijde van het opstellen van dit beleidsplan is de relevante weten regelgeving te onderscheiden in: landelijke inbreng o Nederlands Burgerlijk Recht: De wegbeheerder is in beginsel aansprakelijk voor door derden geleden schade als de uitrusting van de weg niet voldoet aan de eisen die daaraan in de gegeven omstandigheden gesteld mogen worden ter voorkoming van gevaar voor personen of zaken. De wegbeheerder kan in een dergelijk geval wegens nalatigheid worden aangesproken op een onrechtmatige daad (artikel 6:174 B.W.). o Elektriciteitswet1: De wet omvat ondermeer beheer en instandhouding van het kabelnet; de netbeheerder is belast met het in goede staat houden van dit net. De gemeente Bergen maakt voor energievoorziening van de openbare verlichting gebruik van het gereguleerde domein (elke lichtmast vormt een aansluiting op het elektriciteitsnet). o Interventiewet: Sinds 14 juli 2004 is de Interventiewet van kracht. Het doel van deze wet is tweeledig; het verscherpen van het toezicht op de netbeheerders en de bescherming van de consumenten. Een concrete wijziging van de Elektriciteitswet als gevolg van de Interventiewet richt zich onder andere op de openbare verlichting. Bij een aansluitvermogen groter dan 1 MVA bestaat voor de betreffende wegbeheerder de mogelijkheid om zelf een bedrijf in te huren om aansluitingen te realiseren of delen van het beheer van de aansluiting uit te voeren. o Flora en fauna wet: De wet beschermt leefgebieden van diverse planten- en diersoorten. Als verlichting aantoonbaar verstorend is voor bepaalde soorten, kan op basis van de deze wet worden besloten dat de lichtbron aangepast of zelfs verwijderd moet worden. o Natuurbeschermingswet 2005: De wet regelt bescherming van de Nederlandse beschermde natuurmonumenten en wetlands en van de Europese Natura-2000gebieden. o Wegcategorisering: Het wegennet in Nederland is ingedeeld in stroom-, gebiedsontsluitings- en erftoegangswegen. Europese inbreng 2 o Afvalstoffenlijst: Op basis hiervan horen gasontladingslampen tot chemisch afval, wat betekent dat ze via erkende verwerkingsbedrijven afgevoerd moeten worden. o Vogel- en Habitatrichtlijn: Hierin is aangegeven welke soorten en natuurgebieden beschermd moeten worden. De richtlijnen zijn vertaald naar de Natuurbeschermingswet (gebiedsbescherming) en Flora- en fauna wet (soortbescherming).

1 2

Voor verdere toelichting van de elektriciteitswet zie bijlage 4 Hieronder vallen fluorescentie-, natrium- en kwiklampen

Pagina 15 van 67

o

o

Milieudoelstellingen: Voortvloeiend uit het Verdrag van Kyoto is afgesproken dat uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 in 2012 teruggebracht is tot 6% en in 2020 tot 20% onder het niveau van 1990. Tevens is afgesproken dat in 2020 20% van de verbruikte energie afkomstig moet zijn uit duurzame bronnen. CENELEC: Voor masten en armaturen worden binnen CEN (Comité Européen de Normalisation) en CENELEC (Comité Européen de Normalisation Electrotechnique) Europese normen opgesteld. Voor een aantal producten geldt dat deze aan één of meerdere Europese Richtlijnen moeten voldoen. Deze producten mogen alleen dan op de markt worden gebracht als ze voorzien zijn van een CE-markering, welke aangeeft dat aan de relevante Europese Richtlijnen is voldaan. Het is dan ook verstandig, dat in het beleid van de gemeente is opgenomen dat alleen producten met dit CE-markering worden toegepast.

(licht)Technische eisen zoals ontwerprichtlijnen en constructie-eisen o Richtlijn OVL 2011 Deze richtlijn is door de NSVV (zie paragraaf 3.5) in het leven geroepen en geeft kaders weer voor het ontwerpen van verlichting in de openbare ruimte. Zie voor een uitwerking de onderstaande alinea en bijlage 2. De Richtlijn Openbare Verlichting 2011 (ROVL-2011), is opgesteld door de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) en tot stand gekomen op verzoek van de Taskforce Verlichting, ondersteund door Agentschap NL. De richtlijn is bedoeld voor beheerders (eigenaren), zoals Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten, waterschappen en overige beheerders van openbare terreinen en wegen, dan wel personen en organisaties die deze beheerders ondersteunen. De ROVL-2011 is de vervanger van de in 2001 uitgebrachte NPR 13.201-1. Allereerst beschrijft de ROVL-2011 verschillende aspecten om te komen tot de keuze om daadwerkelijk te gaan verlichten. Dit onderdeel van de richtlijn mag niet als prestatienorm worden beschouwd, maar als beleidskeuze. Als uit deze afweging de keuze “verlichten” wordt gemaakt, dan wordt vervolgens een systematiek beschreven om te komen tot een verlichtingsinstallatie die voldoet aan de gevonden lichttechnische kwaliteitscriteria. Zie bijlage 2 voor een uitgebreide beschrijving van de richtlijnen. o Politiekeurmerk Veilig Wonen: Het keurmerk stelt onder meer eisen aan verlichting van de openbare ruimte en achterpaden en aan de wijze waarop beheer van de openbare ruimte vorm krijgt. 3.2 Politieke ontwikkelingen De gemeente Bergen sluit met dit beleidsplan aan op deze laatste landelijke en regionale ontwikkelingen op het gebied van openbare verlichting. De gemeente kan hierdoor de ontwikkeling van beschikbare beleids- en beheerinstrumenten en van beschikbare kennis en inzichten op het gebied van openbare verlichting actief volgen. Op deze wijze is zij in staat om ontwikkelingen die toepasbaar zijn voor de gemeente Bergen, gedurende de looptijd van dit beleidsplan in de praktijk te brengen.

Pagina 16 van 67

3.3 Taskforce De landelijke politiek besteedt meer en meer aandacht aan openbare verlichting. Met name het reduceren van energieverbruik en lichthinder krijgen hierbij de aandacht. De overheid riep eind 2007 een Taskforce Openbare Verlichting in het leven, die tot taak heeft gemeentes te informeren over hun mogelijkheden om energie te besparen en lichthinder te reduceren. De ambitie van de Taskforce voor openbare verlichting is: • In 2011 wordt in de openbare verlichting gemiddeld over alle gemeenten 15% energiebesparing gerealiseerd ten opzichte van 2007. • In 2013 wordt in de openbare verlichting gemiddeld over alle gemeenten 20% energiebesparing gerealiseerd ten opzichte van 2007. • In 2020 wordt in de openbare verlichting gemiddeld over alle gemeenten 30% energiebesparing gerealiseerd ten opzichte van 2007. 3.4 NSvV De NSvV Commissie Openbare Verlichting houdt zich bezig met het opstellen van richtlijnen voor goede openbare verlichting. Deze commissie is samengesteld uit vertegenwoordigers van de belangenverenigingen, die in dit vakgebied werkzaam zijn, zoals beheerders, industrie en de onderzoekswereld. Daarnaast is de NSvV commissie ook gelieerd aan de NEN commissie Licht waarbij zij de rol van klankbord op het gebied van Europese Standaardisatie vervult. De commissie initieert het ontwikkelen van kennisoverdracht in de vorm van congressen en workshops en stuurt werkgroepen aan die Richtlijnen en Aanbevelingen ontwikkelen. Een lijst van nu actuele Richtlijnen en aanbevelingen op het gebied van openbare verlichting is op deze site www.NSvV.nl te vinden. 3.5 Duurzaam Inkopen De overheid wil concrete stappen zetten naar een duurzame samenleving en geeft zelf het goede voorbeeld. Jaarlijks besteden overheidsorganisaties meer dan 40 miljard euro aan inkopen en diensten. Door als overheid duurzaam in te kopen, krijgt de markt voor duurzame producten een stevige impuls. De overheden hebben duidelijke doelen gesteld: het Rijk koopt vanaf 2010 duurzaam in. De gemeenten streven naar 100 procent duurzaam inkopen3 in 2015. 100 procent duurzaam inkopen betekent dat de inkopen voldoen aan de eisen die op dat moment voor de desbetreffende productgroepen zijn opgesteld. In dit document vindt u de criteria voor de productgroep Openbare Verlichting (OVL). Ook vindt u in dit document aandachtspunten voor de fase vóór en ná de inkopen, achtergrondinformatie, afwegingen bij de criteria.

3

Zie bijlage 5 voor verdere toelichting van duurzaam inkopen

Pagina 17 van 67

4. Technologische ontwikkelingen Technologische ontwikkelingen kunnen leiden tot voordelen op het gebied van milieu en energieverbruik. Onderstaande ontwikkelingen zijn hier een voorbeeld van. Nieuwe technieken en ontwikkelingen zullen bij reconstructies en projectmatige vervangingen, indien rendabel, worden toegepast. Het betreft de volgende ontwikkelingen: • • •

LED-verlichting (Light Emitting Diode). Dimbare-systemen. PV-masten. 4.1

LED Verlichting(Light Emmiting Diode).

Wat is LED Bij de LED is geen sprake van een gloeidraad of een gasgevulde buis. Een LED genereert straling, deels zichtbaar, deels onzichtbaar.

Fig. 4.1 opbouw van een LED

Fig. 4.2 principe wit licht d.m.v. blauwe led met gele fosfor

LED: Light Emitting Diode: elektronicacomponent, een halfgeleider met een ’PN-overgang’ waarbij bij een voorwaartse stroom straling optreedt in de vorm van elektroluminiscentie. Het lichtgevende deel is eenvoudig en daardoor robuust, wat tot uitdrukking komt in de levensduur. Een LED gaat zeer lang mee. In de OVL worden meestal witte LEDs toegepast. Dit zijn in de regel LEDs die blauw licht genereren. Met behulp van fluorescentiepoeders wordt dit omgezet naar wit licht. Afhankelijk van de samenstelling van de poeders wordt dit warm of koud wit licht. De tint van het licht wordt uitgedrukt in kleurtemperatuur (Kelvin).

Pagina 18 van 67

LED-systemen De ontwikkeling van LED systemen is de laatste 5 jaar stormachtig verlopen. Er zijn 2 soorten ontwikkeld die op dit moment worden toegepast. (zie onderstaande tabel).

Systemen

Voordelen Eigenschappen

Kenmerken

Uitvoering (Voorbeeld)

1. LED PUNTBRONNEN LED’s zijn voorzien van optiek (lens gecombineerd met spiegel).

Met dit concept is het mogelijk lichtbundels heel nauwkeurig te definiëren waardoor maximale beperking van strooilicht mogelijk wordt.

LED’s zijn niet stuk voor stuk voorzien zijn van fluorescentiemateriaal maar worden als blauwe LED op een strip geplaatst. Deze LEDstrip is gemonteerd in een kunststof behuizing voorzien van fluorescentiemateriaal.

Door grotere oppervlak minder verblinding. Worden als module geleverd en daardoor toepasbaar in bestaande reeks armaturen.

Stela

2. LED STRIPS kegel Fortimo

Koffer Fortimo

Elk van deze types heeft zijn specifieke eigenschappen. Met name de LED-strip heeft veel overeenkomst met de lamp in conventionele optieken. Fabrikanten claimen een grote mate van uitwisselbaarheid, wat de introductie zou kunnen versnellen. LED is energiezuinig en het materiaal gaat lang mee. Dit levert energiebesparing op en een vermindering van onderhoud op. Bovendien kan LED-verlichting goed worden gericht. LED is een puntvormige lichtbron en biedt hierdoor meer mogelijkheden voor lichtsturing dan de traditionele lampen. Een LED armatuur bestraalt dankzij dit kenmerk meestal enkel het vlak dat daadwerkelijk verlicht moet worden en doet dit vaak beter dan de andere lampsoorten. De toepassing van LED-armaturen hangt af van de toetsingskaders van de lichttechnische, constructieve- en elektrische- eigenschappen, functionaliteit, energieverbruik, investeringskosten en beheerkosten in vergelijking met de traditionele armaturen met compacte fluorescentielampen. Lamp Lagedruk Kwik (TL, PL) Hogedruk kwik (HPLN) Hogedruk Natrium (SON) Lagedruk Natrium (SOX) LED

Branduren 16.000 8.000 10.000 8.000 60.000-100.000

Pagina 19 van 67

4.2

Dimmen openbare verlichting

Als het gebruik van de openbare ruimte verandert in de tijd, is het mogelijk dat er minder licht op straat nodig is. Dit kan bereikt worden door middel van het dimmen van de installatie, waardoor de uitgestraalde hoeveelheid licht afneemt. Vanwege verschillende functies van de openbare verlichting, wordt eerst de beweegreden van het regelen van de hoeveelheid verlichting op straat toegelicht voor verkeerswegen en verblijfsgebieden. Dimmen op verkeerswegen Als de verkeersintensiteit hoog is, is de rijtaak van de weggebruiker complexer dan in situaties met een lage verkeersintensiteit. Er is meer informatie nodig voor de weggebruiker om zich veilig over de weg te bewegen. Er moet rekening gehouden worden met de voorgangers, achterliggers en eventueel voertuigen aan de zijkant van de weg. De openbare verlichting draagt bij aan de beschikbaarheid van deze informatie op tijdstippen dat er onvoldoende daglicht is. Op rustige momenten is de informatiebehoefte lager en is een lager lichtniveau voldoende voor de weggebruiker om zich veilig over de weg te verplaatsten. Dimmen op deze momenten is daarom een goede mogelijkheid. Dimmen in verblijfsgebieden Hetzelfde principe geldt voor woonwijken en winkelgebieden, met als verschil dat de mogelijkheid om te dimmen lastiger te bepalen is. Voor deze gebieden speelt naast de verkeersveiligheid ook de sociale veiligheid binnen de openbare ruimte een belangrijke rol. Sociale veiligheid is een moeilijk te bepalen begrip omdat het afhangt van het gevoel van mensen. Het dimmen van verlichtingsinstallaties is alleen rendabel bij toepassing van lampen vanaf 36 watt. Methoden van dimmen De hoeveelheid licht kan op verschillende manieren worden gedimd: statisch, gefaseerd en op dynamische wijze. De verschillen zitten in de flexibiliteit van het dimregime. Hieronder worden de verschillende methoden omschreven. Statisch dimmen Statisch dimmen houdt in dat de dimstand op een vast tijdstip ingaat en op een vast tijdstip weer uitgaat. Afhankelijk van het systeem is een afzonderlijke dimmer niet noodzakelijk. Door het uitschakelen van één van de twee lampen in tweelampsarmaturen of het om-en-om uitschakelen van lichtpunten, wordt de verlichtingssterkte gehalveerd. De om-en-om schakelen heeft wel negatieve gevolgen voor de gelijkmatigheid van de verlichting. Gefaseerd dimmen met voorgeprogrammeerde dimmer Met behulp van voorgeprogrammeerde dimmers zijn meerdere periodes van een dag te definiëren waarop lampen worden gedimd. Hierbij kan voor elke periode een bepaalde dimstand wordt ingesteld. Dit dimregime wordt afgestemd op vooraf bepaalde patronen van de verkeersintensiteit. Er kan bijvoorbeeld een dimregime worden ingesteld waarbij tijdens de spitsuren de verlichting maximaal brandt en steeds meer te dimmen naarmate de verkeersintensiteit afneemt. Het voordeel ten opzichte van statisch dimmen is dat de overgang tussen veel licht en weinig of geen licht trapsgewijs plaats kan vinden. De gebruiker kan geleidelijk wennen aan de veranderingen in het lichtniveau.

Pagina 20 van 67

Dynamische verlichtingssystemen Bij dynamische verlichtingssystemen wordt de verlichting voortdurend afgestemd op externe factoren, zoals het weer en het verkeer. Dit wordt ook wel intelligent dimmen genoemd. Er wordt bij dit soort systemen gebruik gemaakt van een computersysteem en meetapparatuur (sensoren) die de externe factoren registreert en de bijbehorende verlichtingssterkte berekend. Met een dynamisch dimregime wordt gezorgd voor een optimale aansluiting van de verlichting aan de behoefte op ieder moment. De investeringskosten zijn meestal zeer hoog bij deze wijze van dimmen. 4.3 PV-masten (Photo Voltaisch) Verlichting op zonne-energie raakt steeds meer ingeburgerd (een enkele mast of meerdere masten aangesloten op een zonnepaneel vindt thans plaats in die gebieden waar geen elektriciteit beschikbaar is of niet rendabel is het er heen te brengen). Toepassing van PV-masten in woonwijken staat nog ter discussie. De grootte van de huidige zonnepanelen zou bij plaatsing in woonstraten kunnen leiden tot ongewenste neven effecten. Wel wordt als voorbeeldstelling overwogen om PV-masten te integreren in bijvoorbeeld stadsplattegronden en bij muppies en abri's of reclamezuilen.

Pagina 21 van 67

5. Huidig beleid en huidige situatie De belangrijkste uitgangspunten in het vastgestelde beleidsplan d.d. juni 2002 zijn: • • • •

Vervangen van oude lichtmasten inclusief armaturen geplaatst voor 1973 (afschrijvingstermijn masten en armaturen 40 jaar resp. 20 jaar). Vervangen van armaturen op lichtmasten geplaatst vanaf 1973 welke niet voorzien zijn van een energiezuinige lichtbron en/of slechte lichttechnische eigenschappen bezitten. Het bijplaatsen en aanpassen van verlichting op plaatsen waar met de aanwezige verlichting niet wordt voldaan aan de kwaliteitseisen van de NPR 13201-1 richtlijn. Bij vervanging of uitbreiding van de verlichting van wegen en woonstraten dient bij voorkeur voor dimbare verlichtingsmiddelen te worden gekozen. Tevens dient in een deel van de winter ‘’s ochtends om 6:00 uur de gehele verlichting weer ingeschakeld te worden.

5.1 Weergave huidig OVL areaal In de gemeente Bergen zijn 2.822 lichtmasten met 2.842 armaturen staan. De aantallen voor de gemeente Bergen, telkens geclusterd per kerkdorp, weergegeven in onderstaande tabellen. Kerkdorp Afferden Bergen Siebengewald Well Wellerlooi Totaal •

Masten 391 1.191 487 515 238 2.822

Armaturen 393 1.206 490 515 238 2.842

Peildatum november 2012

Plaatsingsdatum

Masten

Armaturen

<=1972 1973-1977 1978-1982

257 263 295

196 87 156

1983-1987 1988-1992 1993-1997 1998-2002

204 310 264 280

115 225 250 323

2003-2007 2008-2012 Totaal

433 516 2.822

699 791 2.842

•

Peildatum november 2012

Pagina 22 van 67

Figuur: Leeftijd openbare verlichting afgezet tegen de aantallen 5.2

Huidige situatie gemeente Bergen

Gezien de opbouw van het bestaande OV-areaal is het interessant om te kijken naar de huidige kwaliteit van het OVL-areaal van de gemeente Bergen. Deze is vastgesteld o.b.v. bestandsonderzoek en ervaringen uit de praktijk. Hieruit is het volgende gebleken: • Van de 2.822 masten zijn 257 stuks (9,1%) geplaatst voor 1973. In de komende beleidsperiode 2013 t/m 2022 zullen nog 263 masten (9,3%) hun technische levensduur (40 jaar) bereiken. • Ongeveer 779 armaturen (27,4%) hebben hun technische levensduur (20 jaar) al bereikt. In de komende beleidsperiode 2013 t/m 2022 zullen nog 250 armaturen (8,8%) hun technische levensduur bereiken. • In de Gemeente Bergen resteren nog ca. 441 lichtbronnen met een niet-energiezuinige lamp. Het betreft voornamelijk de HPLN- en TLE(M) lampen. • De openbare verlichting voldoet niet overal aan de eisen die vanuit de ROVL-2011 worden gesteld. 5.3 Jaar 2010 2011

Energie Energie- en netwerkkosten € 42.393,€ 44.620,-

Energieverbruik 428.967 kWh 443.519 kWh.

De huidige leverancier van energie is Greenchoice. 5.4 Jaar 2010 2011

Onderhoud Onderhoudskosten (excl. BTW) € 97.554,--, € 101.722,-

Het Beheer en Onderhoud wordt verzorgd door Ziut BV op basis van lopende contracten. Het contract met Ziut BV loopt af in november 2013.

Pagina 23 van 67

5.5

Huidige Nieuwwaarde lichtmasten en Armaturen gemeente Bergen

De totale nieuwaarde van de lichtmasten en armaturen bedraagt circa € 1,9 miljoen. Het bedrag van 1,9 miljoen komt voort uit de som van huidige nieuwwaarde armaturen (€ 933.500,-) opgeteld bij huidige nieuwwaarde van de masten (€ 994.800). (Zie ook bijlage 1). Voor een beschrijving van de genoemde lichtbronnen, zie bijlage 3. Bestand Armaturen Lampsoort

Aantal

Huidige nieuw w aarde

HPLN 80

388

€

116.400

TLEM 40

53

€

15.900

PL

1661

€

498.300

SON

192

€

76.800

SOX

182

€

72.800

CPO

87

€

39.150

CDO

76

€

22.800

LED

203

€

91.350

2.842

€

933.500

•

Peildatum november 2012

•

Lage lichtopbrengst, niet energiezuinig

•

Hoge lichtopbrengst, geen kleurherkenning,

•

Hoge lichtopbrengst, energiezuinig, kleurherkenning

Tabel: Armatuur bestand, aantallen armaturen en de huidige nieuwaarde

Grafiek: Armatuur bestand, aantallen armaturen en de huidige nieuwaarde

Pagina 24 van 67

6. Evaluatie beleidsplan openbare verlichting t/m 2012 Op basis van de geformuleerde uitgangspunten in het vorige Beleidsplan Openbare Verlichting van Bergen is na vaststelling hiervan begonnen met de gestructureerde aanpassing van de openbare verlichting. Per straat is onderzocht welke masten en/of armaturen vervangen moeten worden. Als eerste is de focus gericht op vervanging van de openbare verlichting binnen de bebouwde kom. Door een juiste keuze van de vervangende verlichting is de lichtkwaliteit in die straten op het gewenste niveau gebracht. De vervangende armaturen worden voorzien van energiezuinige lichtbronnen. De toe te passen masten en armaturen passen binnen het standaardpakket. Tot 2011 is er geen LED verlichting toegepast vanwege de relatief hoge investeringskosten en de toen nog slechte lichttechnische eigenschappen.

6.1 Verlichtingsmiddelen Om inzicht te verkrijgen in de financiële inspanningen die nodig zijn, zal de actuele situatie moeten worden vastgesteld, gerelateerd aan de uitgangspunten om het geschetste streefbeeld in het huidige uitvoeringsplan te bereiken. De actuele situatie is gebaseerd op het ov-bestand, peildatum november 2012. Jaar

Masten

Armaturen

2002

2.337

2.393

2012

2.822

2.842

Toename

485

449

Tabel: Vergelijking OV bestand 2002 en 2012 voor Masten en Armaturen De in de periode t/m 2012 doorgevoerde verbeteringen aan de verlichtingsmiddelen op basis van aantallen armaturen en masten zijn hierboven weergegeven. Ook de toename als gevolg van uitbreidingsplannen en projecten is in het overzicht verwerkt. Naar aanleiding van de jaarlijkse inventarisatie is zowel binnen als buiten de bebouwde kom (fietspaden) de verlichting uitgebreid. Tevens zijn er op basis van het jaarlijkse kwaliteitsonderzoek in deze periode incidenteel slechte lichtmasten vervangen.

Grafiek: Vergelijking OV bestand 2002 en 2012 voor Masten en Armaturen

Pagina 25 van 67

6.2 Masten Onderstaand figuur geeft aan dat er in de gemeente Bergen 257 masten nog voor 1973 geplaatst zijn. Kerkdorp Afferden Bergen Siebengewald Well Wellerlooi Totaal

Aantal 60 102 32 51 12

257

Tabel: Masten geplaatst voor 1973

Grafiek: Masten geplaatst voor 1973

Pagina 26 van 67

6.3 Armaturen Momenteel bevinden zich nog 53 TLEM-lampen en 388 HPLN-lampen binnen de gemeente Bergen. In onderstaande tabel is het aantal armaturen weergegeven verdeeld naar lichtbron en kerkdorp. Armaturen met

Armaturen met

TLEM-lamp

HPLN-lamp

Percentage t.o.v. totaal kerkdorp

AFFERDEN

-

96

25

BERGEN

44

75

22

SIEBENGEWALD

2

93

23

WELL

7

74

16

WELLERLOOI

-

50

22

Totaal

53

388

Kerkdorp

Tabel: Armaturen verdeeld naar lichtbron per kerkdorp

Grafiek: Armaturen verdeeld naar lichtbron en kerkdorp

Pagina 27 van 67

6.4 Brandroosters In 2002 stond ongeveer 61% van de verlichting op het nachtrooster geschakeld en de overige lichtpunten waren geschakeld op het avondrooster. Destijds werd het percentage nachtverlichting voldoende geacht. Wel is destijds aangegeven de verlichting nachts te dimmen. Tevens is aangegeven om morgens bij duisternis de gehele verlichting weer in te schakelen. Momenteel staat ongeveer 76% van de verlichting op het nachtrooster geschakeld en 24% is geschakeld op het Brandrooster W8. •

•

Avondverlichting wordt een half uur voor zonsondergang ingeschakeld en wordt op maandag t/m donderdag om 00.00 uur uitgeschakeld en op vrijdag t/m zondag om 01:15 uur uitgeschakeld. Nachtverlichting wordt een half uur voor zonsondergang ingeschakeld en gaat een half uur voor zonsopkomst uit. Brandrooster rooster

W8

Verlichting uit ma t/m do

Verlichting uit vr t/m zo

(uur)

(uur)

00.00

01.15

Tabel: Brandrooster (avondverlichting) In bijlage 8 worden de diverse brandroosterschakelingen weergegeven.

Pagina 28 van 67

6.5 Gerealiseerde besparing Een van de beleidsuitgangspunten was om door inzet van energiezuinige armaturen met elektronische voorschakelapparatuur energie te besparen. Hierdoor is een kostenbesparing opgetreden t.a.v. de reguliere exploitatiekosten en bovendien wordt het milieu minder belast. In de volgende tabel treft u cijfers aan met betrekking tot de berekening van de energiebesparing, gebaseerd op energieverbruik van 2002 t/m 2012, die gerealiseerd is doordat er bij vervanging en nieuwsplaatsing energiezuinige armaturen zijn toegepast. Ondanks dat het aantal armaturen is toegenomen en het aantal nachtbranders is uitgebreid, is het verbruik per armatuur afgenomen. Het minderverbruik is dan ook toe te schrijven aan de toename van het aantal armaturen met een energiezuinige lichtbron. In onderstaande tabel is op basis van hoeveelheden verbruikte energie aangegeven hoeveel de besparing van 2002 t/m 2012 is geweest. Zie onderstaande tabel.

Aantal armaturen Verbruik in kWh Gemiddeld verbruik per armatuur in kWh

2002 2.393 400.000

2010 2.691 428.967

2012 2.842 443.519

167

159

156

Toename/afname + + 449 + + 43.519 -

-

11

Procentueel(%) + + 19 + + 11 -

-

-7

Door moderne lampen en armaturen en slimme technieken te gaan gebruiken, kunnen gemeenten volgens onderzoek energie besparen. Dat scheelt veel CO2-uitstoot, het bespaart fors geld op de stroomrekening én het gaat lichtvervuiling tegen. In 2005 is het Klimaatverdrag Kyoto afgesloten waarbij de deelnemende landen, waaronder Nederland, zich tot doel hebben gesteld in de periode van 2008 tot 2012 de totale emissie van broeikasgassen met minstens 5% omlaag te brengen t.o.v. het niveau van 1990. In het beleidsplan van 2002 is vastgesteld dimbare verlichtingsmiddelen toe te passen. Hoewel het absolute energieverbruik is toegenomen is door de toepassing van zuinige en dimbare verlichtingsmiddelen het energieverbruik per armatuur afgenomen.

Pagina 29 van 67

7. Nieuw Beleid 2013 t/m 2022 Dit hoofdstuk beschrijft de beleidskeuzes van de gemeente Bergen over de periode van het uitvoeringsplan, te weten 2013 t/m 2022. Vervolgens worden de belangrijkste maatregelen beschreven, die invulling geven aan het beleid. 7.1

Nieuw Beleid uitvoeringsplan 2013 t/m 2022

De gemeente Bergen wil haar openbare ruimte bewust verlichten. Daarom hanteert de gemeente Bergen de volgende beleidsuitgangspunten:

A. De openbare verlichting draagt bij aan een sociaal veilige, verkeersveilige en een leefbare openbare ruimte. B. De masten en armaturen zijn kwalitatief goed. C. Per jaar zal er minimaal 3% bespaard worden tijdens de gehele beleidsperiode op het totale energieverbruik van de openbare verlichting. D. Het gebruik van duurzame energie en duurzame materialen. E. De openbare verlichting wordt goed beheerd en op een duurzame en maatschappelijk verantwoorde wijze onderhouden. In de volgende paragrafen worden de beleidsuitgangspunten A t/m E verder toegelicht. Beleidsuitgangspunt A: Verlichtingskwaliteit De openbare verlichting draagt bij aan een sociaal veilige, verkeersveilige en een leefbare openbare ruimte. De openbare verlichting draagt bij aan een veilige en leefbare openbare ruimte als de verlichtingskwaliteit voldoende is. Onder de ‘verlichtingskwaliteit’ wordt verstaan Het niveau en de gelijkmatigheid van de verlichting, de kleur van de lampen en de toegepaste materialen. De Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde (NSVV) heeft richtlijnen (ROVL-2011) opgesteld aangaande de verlichtingskwaliteit. Een uitwerking van de ROVL-2011 komt in bijlage 2 aan bod. Beleidsuitgangspunt B: Installatiekwaliteit De masten en armaturen zijn kwalitatief goed. Gemeente Bergen vindt het belangrijk dat de kwaliteit van de openbare verlichtingsinstallatie op orde is. Materialen die verouderd zijn dienen op tijd vervangen te worden, om mogelijke onveilige situaties te voorkomen.

Pagina 30 van 67

Beleidsuitgangspunt C: Energiebesparing Per jaar zal er minimaal 3% bespaard worden op het totale energieverbruik van de openbare verlichting De gemeente Bergen gaat uit van een energiebesparing van 3% per jaar. Beleidsuitgangspunt D: Duurzaamheid Het gebruik van duurzame energie en duurzame materialen. Bij het installeren en onderhouden van installaties wordt o.a. rekening gehouden met: • • • • • •

Het toepassen van milieuvriendelijk geproduceerde materialen. Het werken met duurzaam en energiezuinig materieel. De levensduur en recyclingmogelijkheden van het standaard pakket verlichtingsmiddelen. Hergebruik van vrijkomende materialen. Afvoer van defecte en oude gasontladingslampen naar een erkende verwerker. Duurzaam inkopen.

Beleidsuitgangspunt F: Duurzaam beheer en onderhoud De openbare verlichting wordt goed beheerd en op een duurzame en maatschappelijk verantwoorde wijze onderhouden. Het beheer en onderhoud binnen de gemeente Bergen dient op een duurzame wijze uitgevoerd te worden. De werkzaamheden en organisatie worden behandeld en beschreven in hoofdstuk 9 (Beheer).

Pagina 31 van 67

7.2

Maatregelen

Per paragraaf worden vervolgens de bovenstaande maatregelen verder uitgewerkt.

Pagina 32 van 67

D: Duurzaamheid

1: Vervangen armaturen Alle armaturen welke ouder zijn dan 20 jaar worden binnen de x x beleidsperiode daar waar mogelijk vervangen voor duurzame Led verlichting (eventueel in combinatie met dimmen) 2: Vervangen van masten Alle masten welke ouder zijn dan 40 jaar worden geïnspecteerd. Als de gebruikslevensduur van de masten bereikt is worden deze masten x x binnen de beleidsperiode geïnspecteerd en eventueel vervangen voor duurzame masten. 3: Aanpassen aan ROVL-2011 Verlichting aanpassen aan de nieuwe richtlijn openbare verlichtingsnorm x x 2011. Tabel: Beleidsuitgangspunten vertaald naar de drie belangrijke maatregelen

C: Energiebesparing

B: Installatiekwaliteit

A: Verlichtingskwaliteit

De beleidsuitgangspunten zoals beschreven in de bovenstaande paragraaf zijn vertaald tot de volgende 3 belangrijkste maatregelen. Achter ieder maatregel staat met een ‘x’ aangegeven aan welke beleidsuitgangspunten de maatregelen invulling geven.

x

x

x

x

Vervangen van armaturen De gemeente Bergen gaat de armaturen die 20 jaar of ouder zijn daar waar mogelijk vervangen voor Led (eventueel in combinatie met dimmen). De prioriteit ligt bij de niet-energiezuinige armaturen en/of armaturen met slechte licht technische eigenschappen. De bestaande nacht- en avondverlichting wordt dus geleidelijk vervangen voor nachtverlichting. Hierbij wordt de ROVL-2011 als basis gebruikt waarbij de gemeente om moverende redenen kan afwijken. Dimmen in gebieden met verblijfsfunctie De laatste jaren is op enkele plaatsen, met name in een aantal belangrijke woonstraten (Vogellaan, kom Aijen) zogenaamde dimverlichting toegepast. Dit houdt in dat alle lampen blijven branden, maar op het tijdstip dat de avond verlichting wordt gedoofd, wordt het lichtniveau met de helft gereduceerd. Hierdoor worden donkere plekken (zogenaamde ongelijkmatigheid) die ontstaan door het uitschakelen van de avondbranders voorkomen. De gelijkmatigheid van de verlichting blijft dus gehandhaafd alleen de lichtintensiteit wordt minder. De burger ervaart deze manier van verlichten als prettig en veilig.

Figuur: Avond Nacht schakeling ’s nachts

Figuur: Dimmen ‘s nachts

Daar waar geen dimverlichting is toegepast, kan de schakeling van avond en nachtbranders aangepast worden aan de specifieke situatie van het te verlichten gebied. De verhouding tussen avond- en nachtbranders mag nooit minder zijn dan 50%. Als dit wel gebeurd dan gaat de gelijkmatigheid van de verlichting bij het toepassen van deze schakeling sterk achteruit en wordt zelfs onacceptabel waardoor er na het doven van de avond verlichting donkere plekken ontstaan. Vervangen van masten Alle masten welke ouder zijn dan 40 jaar worden geïnspecteerd. Als de gebruikslevensduur van de masten bereikt is worden deze masten binnen de beleidsperiode vervangen voor duurzame masten. Aanpassen aan de ROVL-2011 Vóór april 2011 werden nieuwe verlichtingsinstallaties ontworpen volgens de Nederlandse praktijkrichtlijn, de NPR 13201-1. Deze NPR 13201-1 is vervangen door de Nederlandse Richtlijn OVL 2011. In deze nieuwe richtlijn worden verlichtingsklassen voor wegverlichting gedefinieerd in relatie tot de visuele behoeften van de weggebruikers. Ze worden in verband gebracht met de technische aspecten van weggebruik en verkeersgedrag in verschillende verkeerssituaties. Op basis van de functies en kenmerken van de openbare ruimte worden de kwaliteitscriteria van de openbare verlichting en de verlichtingsniveaus bepaald. Deze hebben betrekking op de verlichtingssterkte en de gelijkmatigheid van de verlichting, de verblindingshinder en de voor de sociale veiligheid noodzakelijke gezichtsherkenning.

Pagina 33 van 67

8. Communicatie In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het belang van goede communicatie over de openbare verlichting. Op het gebied van verlichting zijn er tal van partijen die belanghebbend zijn. Burgers en zeker ook bezoekers nemen een belangrijke plaats in. Voorlichting beleidsplan Het is belangrijk dat er duidelijkheid heerst bij de inwoners, bedrijven en instellingen over de inhoud en de gevolgen van het plan. Hiertoe is het noodzakelijk dat de essentiële onderdelen van het plan, die directe gevolgen hebben voor bewoners, bedrijven en in de gemeente gevestigde instellingen gepubliceerd worden op de gemeentelijke website en lokaal weekblad. Ook zal het rapport ter inzage worden gelegd op het gemeentehuis. Indien er in het kader van dit plan werkzaamheden of in samenhang met andere gemeentelijke projecten worden verricht, dan worden direct betrokkenen vooraf geïnformeerd over: • wat er gaat gebeuren; • waarom het gaat gebeuren; • hoe lang het gaat duren; • wat er voor overlast gaat komen; • wie de werkzaamheden uitvoert; en • wie het aanspreekpunt is voor meer informatie. Ook deze informatie kan via de gebruikelijke kanalen, zoals het huis aan huisblad en de gemeentelijke website bekend worden gemaakt.

Pagina 34 van 67

9. Beheer en onderhoud Om de gemeente zoveel mogelijk te vrijwaren voor aanspraken op basis van gevolgen van slechte openbare verlichting, moet ze de openbare verlichting in een goede staat houden door het verrichten van onderhoud. Daartoe moet er niet alleen een plan tot vervanging van oude en onbetrouwbare materialen bestaan, maar tevens moeten de bestaande componenten bij gebreken incidenteel vervangen worden en storingen worden opgelost. Economisch eigenaar De gemeente is economisch eigenaar van de verlichtingsinstallaties De verantwoordelijkheid voor de openbare verlichting is bij de gemeente ondergebracht bij de afdeling Nieuwe Werken. Aanleg en onderhoud van de verlichting gebeuren door derden op basis van hiertoe gesloten contracten. Juridisch eigenaar Het onderhoud en beheer zijn per overeenkomst (AVGN 1993 aangevuld met de “Wijzigingsovereenkomst betreffende voorwaarden voor de levering van elektrische energie en diensten ten behoeve van de Openbare Verlichting” uit 1999) uitbesteed aan Ziut BV. Ziut BV is juridisch eigenaar van de verlichtingsinstallaties. D.w.z. dat Ziut BV alle schadeclaims van beschadigingen aan lichtmasten door aanrijdingen en andere oorzaken met de betrokkenen afhandelt. Het onderhoud kan worden opgesplitst in drie delen. 9.1

Preventief onderhoud.

Hieronder verstaan we: • Lampcontrole. De controle vindt in de wintermaanden maandelijks en in de zomermaanden tweemaandelijks plaats. Defecte lampen worden dan gelijk vervangen. •

• •

Het schilderen van stalen lichtmasten. Het schilderen van thermisch verzinkte en stalen masten gebeurt één maal per acht jaar. Aluminium masten worden in principe niet geschilderd. Het groepsgewijs vervangen van lampen (groepsremplace). Armaturen worden gelijktijdig met de vervanging van de lampen gereinigd. Tevens vindt er gelijk inspectie plaats. Het invetten van sluitingen van de deurtjes in de masten tijdens de groepsgewijze lampvervangingen.

9.2 Correctief onderhoud. Hieronder verstaan we: • Het vervangen van defecte onderdelen van lichtmastcombinaties • Het herstellen van storingen in het OVL-net. • Het vervangen van materialen als gevolg van aanrijdingen en vernielingen. • Het periodiek opnemen van de status van de lichtmastcombinaties tijdens lampvervangingsronden. 9.3 Vervangingen. Vervangingen zijn de meest verregaande vorm van onderhoud. Enerzijds is er in dit geval sprake van vervanging van lichtmasten en armaturen vanwege “einde levensduur”, anderzijds gaat het bij vervangingen om grootschalige omvormingen, respectievelijk aanpassingen van de bestaande

Pagina 35 van 67

verlichtingsmiddelen en verlichtingsniveaus om deze te laten voldoen aan het vastgestelde beleid in dit beleidsplan. 9.4 Storingsafhandeling Ten behoeve van het verhelpen van storingen en schades aan de openbare verlichting dienen ambtenaren en burgers van Bergen en ook de politie terecht te kunnen bij het storingsmeldpunt van de serviceprovider dat vierentwintig uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar is. Urgente storingen die een gevaarlijke situatie veroorzaken dienen direct of uiterlijk binnen 1 uur na melding veiliggesteld. Iedere storings- en schademelding dient geregistreerd en afgehandeld te worden in een beheersysteem. Bovendien dient de gemeente altijd toegang te hebben tot het beheersysteem, zodat de managementinformatie vrij beschikbaar is voor de gemeente Bergen. Uitgevoerde werkzaamheden dienen te worden vastgelegd in het beheersysteem en worden weergegeven op een maandelijkse rapportage of via het systeem dat door de gemeente op te vragen is. Storingsmeldpunt Storingen kunnen bij Ziut BV 24 uur per dag, 7 dagen in de week worden gemeld. Het melden kan: • • •

Telefonisch binnen en buiten kantoortijden: Fax: E-Mail:

088-9450850 088-8572186 [email protected]

Pagina 36 van 67

Ondergrondse storingen (Enexis) Storingen in de openbare verlichting zijn te verdelen in twee categorieën. De eerste categorie is een storing in de lichtmast zelf, het zogenaamde bovengrondse deel. De tweede categorie storingen heeft betrekking op het zogenaamde ondergrondse deel. Hieronder wordt verstaan het OV-net of de aansluiting van de lichtmast. De servicenormen (zie bijlage 10) met betrekking tot de storingen zijn alleen van toepassing op de storingen in het ondergrondse deel. Voor het oplossen van de storingen in het ondergrondse deel is Enexis Netwerk verantwoordelijk. Om de voortgang bij storingen en communicatie bij het oplossen van OV-storingen aan het ondergrondse deel te bevorderen is er een servicenorm geïntroduceerd door Enexis Netwerk. Deze servicenorm geldt voor het hele verzorgingsgebied van Enexis Netwerk en de belangrijkste element in deze norm is de communicatie tussen Ziut BV en Enexis netwerk over aanmelding, prioritering en het inplannen van elke OV-storing.

Pagina 37 van 67

9.5

Schade door aanrijdingen en vandalisme.

Ten behoeve van de schadeafhandeling worden door Ziut BV de volgende werkzaamheden uitgevoerd: • •

Het vastleggen van schadegevallen. Het beoordelen op basis van expertise of er sprake is van schade door vernieling of

•

schade als gevolg van een aanrijding. Het verzamelen van dossierstukken conform de richtlijnen van het Waarborgfonds;

• •

Het verzorgen van de aangifte en het opvragen van het proces-verbaal bij de politie. Het indienen van een kopie van het schadeaanrijdingsformulier / Europees schadeformulier, rapportage en een raming van de herstelwerkzaamheden aanrijdingschade.

•

Zorg dragen voor het vervangen van alle defecte onderdelen inclusief de hoofdonderdelen ( mast, uithouder en armatuur ). Indien van toepassing het overzetten van gemonteerde bebording en / of lichtbakken, en het eventueel her nummeren van de lichtmast.

•

• •

In overleg treden met de gemeente, voor het plaatsen van een tijdelijke mast of armatuur indien het niet reguliere materialen betreft en het schadeherstel niet kan plaatsvinden. Het muteren in het geautomatiseerde beheersysteem. e

Bij vandalisme is de 1 vandalisme voor rekening van de provider en alle daaropvolgende vandalismegevallen zijn voor de rekening van de gemeente.

Pagina 38 van 67

9.6

Beheersysteem.

De gemeente maakt gebruik van het beheersysteem van Ziut BV (eigendom Ziut BV) hetgeen een internetapplicatie is waarmee het volledige storingen/schade proces door de gemeente kan worden aangestuurd en worden gevolgd. Daarnaast zijn de actuele bestandsgegevens te downloaden. Dit betekent dat te allen tijde de belangrijkste informatie voor handen is. In het beheersysteem vindt men de volgende elementen terug: • Het lichtmastnummer. •

De locatie ( gemeente, plaats/kern, straat, indien bekend huisnummer type van het lichtpunt).

• •

Materiaal, hoogte van de lichtmast en plaatsingsdatum, status in bedrijf of niet. Fabrikaat, type, aantal en plaatsingsdatum van de armatuur.

• •

Fabrikaat, type, vermogen aantal en plaatsingsdatum van de lamp. Remplacedatum.

• •

Schilderdatum. Brandrooster e.d..

• •

Datum van melding storing. Datum van herstel.

De onderstaande werkzaamheden kunnen met behulp van het beheersysteem worden uitgevoerd, t.w.: • • • •

Het registreren en bijhouden van het digitale OV bestand van de openbare verlichting. Het muteren van geplaatste, verwijderde of gewijzigde masten, armaturen en/of lampen in het OV-bestand. Het verzorgen van statistische gegevens uit het statistiekbestand. Het bijhouden van de beheertekening.

9.7 Afhandeling verzoeken tot aanpassen openbare verlichting. Ieder jaar vragen burgers en bedrijven om lichtmasten te plaatsen en te verplaatsen. De belangrijkste redenen zijn te weinig licht, lichtinval en het willen aanleggen of verbreden van inritten. Deze aanvragen worden als volgt afgehandeld. Aanvraag van extra verlichting en verplaatsing van verlichting. De aanvraag wordt als eerste getoetst aan de beleidsaspecten en de uitgangspunten zoals die in Hoofdstuk 2 van het Beleidsplan zijn opgenomen. Als dit leidt tot een positief advies dan wordt de vraag voor extra verlichting buiten(bij donker) beoordeeld. Zo kan het lichttechnisch allemaal goed berekend zijn (worden), maar in werkelijkheid kan dat in verband met omgevingsfactoren zoals bomen of begroeiing heel anders uitpakken. Oplossingen kunnen zijn: • Bestaande verlichting verplaatsen of extra verlichting plaatsen. • Groei snoeien of bomen opkruinen. • Of een combinatie daarvan. (mogelijk in combinatie met een herinrichting). Als echter de bestaande verlichting berekeningstechnisch voldoet, en er bij donker geen negatieve elementen van invloed zijn op de uitstraling van het licht(gelijkmatigheid), zal er geen aanpassing plaats vinden.

Pagina 39 van 67

Verder geldt dat bij een aanvraag voor het aanleggen of verbreden van inritten e.d. gekeken wordt of een verplaatsing mogelijk is (lichttechnisch en ondergronds). Gemaakte kosten dienen door de aanvrager te worden betaald. Aanvraag voor afscherming van verlichting In een enkel geval, wordt op een dergelijk verzoek ingegaan. Het mag namelijk niet ten kosten gaan van de verlichting op de openbare weg. Wat de ene bewoner hinderlijk vind, is voor de ander plezierig. De ervaring leert dat bewoners na bijvoorbeeld een herinrichting regelmatig bellen, omdat ze de verlichting ineens zo fel vinden. Dergelijke meldingen worden afgehandeld met de mededeling dat de gemeente verantwoordelijk is voor openbare verlichting in de straat, dit de beste lichttechnische verdeling en conform de richtlijnen is en dat het soms ook een kwestie van gewenning kan zijn.

Pagina 40 van 67

10.

Financiën

In bijlage 11 worden de kosten inzichtelijk gemaakt indien men kiest voor gefaseerde vervanging van alle armaturen en lichtmasten gebruik makende van LED-verlichting. (maatregel 1, 2 & 3 uit hoofdstuk 7) De totale investering 2013 t/m 2022 voor het vervangen van masten en armaturen op basis van een afschrijvingstermijn van 20 jaar voor armaturen en 40 jaar voor masten en het aanpassen van de openbare verlichting conform de ROVL-2011 bedraagt € 1.008.480, exclusief BTW. De berekening van de vervanging van de lichtmasten en armaturen wordt getoond in bijlage 11. De cummulatieve kosten 2013 t/m 2022 bij ongewijzigd beleid bedragen € 184.311,-. De absolute besparing 2013 t/m 2022 bij uitvoering nieuw beleid bedraagt € 29.206,-.

De vervangingen van de armaturen voor Led armaturen zoals in de maatregel 1 en 2 beschreven zullen een energiebesparing opleveren van 42% op het totale energieverbruik. Zie bijlage 7 voor een Total Cost of Ownership berekening om het verschil tussen Ledverlichting en conventionele verlichting te laten zien. Voor de hoogte van de jaarlijkse lasten en de stand van het onderhoudsfonds zijn een tweetal financiele scenarios doorgerekend, zie bijlage 13 en 14.

Pagina 41 van 67

Bijlage 1 Bestand openbare verlichting en nieuwwaarde Alle bedragen zijn exclusief BTW en prijspeil 2012 Bestand Armaturen Lampsoort

Aantal

Huidige nieuw w aarde

HPLN 80

388

€

116.400

TLEM 40

53

€

15.900

PL

1661

€

498.300

SON

192

€

76.800

SOX

182

€

72.800

CPO

87

€

39.150

CDO

76

€

22.800

LED

203

€

91.350

2.842

€

933.500

•

Peildatum november 2012

•

Lage lichtopbrengst, niet energiezuinig

•

Hoge lichtopbrengst, geen kleurherkenning,

•

Hoge lichtopbrengst, energiezuinig, kleurherkenning

Tabel: Armatuur bestand, aantallen armaturen en de huidige nieuwaarde

Bestand Masten Masthoogte

Aantal

0- 4,75 m

1.665

Huidige nieuw w aarde €

499.500

4,75-6,5 m

832

€

332.800

8-10 m

325

€

162.500

2.822

€

994.800

Prijspeil 2012 en aantallen armaturen exclusief abri, infobord, reclamebord, ANWB

Tabel: Bestand masten, mast hoogte, aantal en huidige nieuwaarde

Pagina 42 van 67

Bijlage 2 Toelichting Nederlandse Richtlijn OVL 2011 De Richtlijn Openbare Verlichting 2011, is opgesteld door de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) en tot stand gekomen op verzoek van de Taskforce Verlichting, ondersteund door Agentschap NL. De Richtlijn Openbare Verlichting 2011 is ter vervanging van de NPR13201-1. Beleidskeuze Het maken van een keuze tot verlichten, dan wel niet verlichten, dan wel te besluiten tot een alternatieve maatregel is een beleidsafweging. De nieuwe richtlijn geeft handreikingen voor het maken van een dergelijke beleidskeuze. Dit onderdeel is nieuw ten opzichte van de voorganger van deze richtlijn, de NPR13201-1, die standaard uitgaat van het verlichten van een situatie. In veel situaties kan, om verschillende redenen, gekozen worden voor alternatieve verlichtingsvormen of zelfs niet verlichten. Om de keuze hiervoor te bepalen is gebleken dat er behoefte is aan praktisch hanteerbare handvaten. De algemene trend is dat er steeds meer “licht op maat” wordt gemaakt en dat verlichten steeds complexer wordt. Elke situatie is verschillend en omstandigheden kunnen gedurende de tijd wijzigen. Energiebesparing In de richtlijn is uitdrukkelijk rekening gehouden met het gebruik van moderne zuinige verlichtingsmiddelen en de mogelijkheid tot het regelen van verlichting. In deze aanbevelingen worden de wegen naar soort verdeeld. In de Nederlandse Richtlijn OVL 2011 worden verlichtingsklassen voor wegverlichting gedefinieerd in relatie tot de visuele behoeften van de weggebruikers. Ze worden in verband gebracht met de technische aspecten van weggebruik en verkeersgedrag in verschillende verkeerssituaties. Op basis van de functies en kenmerken van de openbare ruimte worden de kwaliteitscriteria van de openbare verlichting en de verlichtingsniveaus bepaald. Deze hebben betrekking op de verlichtingssterkte en de gelijkmatigheid van de verlichting, de verblindingshinder en de voor de sociale veiligheid noodzakelijke gezichtsherkenning. Op basis van een aantal factoren wordt dit bepaald. Deze factoren zijn: • • • • • • •

Snelheid. Verkeersintensiteit. Verkeerssamenstelling. Middenberm. Geparkeerde voertuigen. Omgevingsluminantie. Zichtbaarheid omgeving.

Het niveau is op basis van deze factoren niet objectief voor alle ruimten vast te stellen, maar moet afhankelijk van de ruimtelijke omstandigheden worden geïnterpreteerd. Het gebruik van de openbare ruimte bepaalt welke criteria van toepassing zijn.

Pagina 43 van 67

De volgende verlichtingsklassen worden volgens de richtlijn onderscheiden. • •

•

M(otorway)-klassen: voor bestuurders van motorvoertuigen en van toepassing op verkeerswegen, en op wegen in woonwijken geschikt voor middelhoge snelheden. C(onflict)-klassen: voor bestuurders van motorvoertuigen, en van toepassing op conflicterende verkeerssituaties, vooral waar snel- en langzaam verkeer dezelfde wegruimte moeten delen. Voorbeelden zijn winkelstraten, gecompliceerde kruispunten, verkeersrotondes en filegevoelige plaatsen. P(erifie)-klassen: voor voetgangers en fietsers en van toepassing op voet- en fietspaden, vluchtstroken en andere weggedeelten, afzonderlijk gelegen of aansluitend aan de rijstrook van een verkeersweg, straten in woonwijken, voetgangersstraten, parkeerterreinen, schoolpleinen, enz.

De criteria per verlichtingsklasse weerspiegelen het type verkeersdeelnemer en het wegtype. Zo is de M-classificatie gebaseerd op de wegdekluminantie (cd/m²), terwijl de C- en P-classificaties de verlichtingssterkte (lumen/m²) op het wegoppervlak als uitgangspunt hebben. De M-klassen vertegenwoordigen in de volgorde M6 t/m M1 in opgaande lijn steeds hogere “kwaliteitsniveaus”, ten aanzien van de wegdekluminantie. De andere klassen zijn op vergelijkbare manier gestructureerd, waarbij iedere volgende stap op de vorige aansluit. Bij de M-klassen gaat het vooral om: de visuele geleiding van het verkeer (aangeven van het verloop van de weg); het zichtbaar maken van de wegindeling. Bij de C-klassen gaat het om: het zichtbaar maken van de wegindeling; het zichtbaar maken van de weggebruikers; het inleiden van veranderingen in de weg (o.a. overgang wegvak naar kruising). Bij de P-klassen gaat het om: het zichtbaar maken van de directe omgeving; het zichtbaar maken van de verhardingen, trottoirbanden, oneffenheden en op straat liggende zaken en het leesbaar maken van straatnamen e.d; het mogelijk maken dat mensen elkaar op redelijke afstand herkennen; het mogelijk maken dat er voldoende kleurherkenning is; het voorkomen van donkere plekken. Uitgangspunt voor het kiezen van de juiste verlichtingsklasse hetgeen te herleiden is uit een determineertabel is beginnen met het kiezen van het juiste wegtype in een klassetabel. De keuze van wegtype geeft meteen de functie van de oogtaak van de weggebruikers aan en hieruit volgt dan of de kwaliteitscriteria gevonden worden in de verlichtingsklasse M, C of P. Klassetabel Wegtype Stroomweg en Gebiedsontsluitingsweg Fiets- en/of voetpaden Erftoegangswegen

Determineertabel M/C P P

Voor meer informatie verwijzen we naar de Richtlijn Openbare Verlichting 2011.

Pagina 44 van 67

Bijlage 3 Specificatie lichtbronnen Lichtbronsoort Lagedruk natriumlichtbron

Type SOX(-E)

Kenmerken -

zeer hoge lichtopbrengst (Gem.: ± 160 Lm/W) lichtkleur oranje geel kleurherkenning slecht (Ra = 0)

Toepassing -

stroomwegen ontsluitingswegen categorie A en B (buiten bebouwde kom)

hoge lichtopbrengst (Gem.: ± 100 Lm/W) lichtkleur geel kleurherkenning redelijk (Ra = 26-40)

ontsluitingswegen categorie B binnen de bebouwde kom en wijkontsluitingswegen winkel- en uitgaanscentra (sfeer) parkeerterreinen

SOX(-E) Hogedruk natriumlichtbron

SON(-T)

-

-

SON Hogedruk Kwikdamplichtbron

HPLN

SON(-T) -

relatief lage lichtopbrengst (Gem.: ± 50 Lm/W) lichtkleur blauwachtig wit kleurherkenning redelijk (Ra =36-55)

HPLN

Pagina 45 van 67

wordt vanwege relatief lage lichtopbrengst per Watt en hoge milieukosten niet meer toegepast in nieuwe installaties

Fluorescentie lichtbron

TL / PL

-

Metaal Halogeenlichtbron (keramische brander)

hoge lichtopbrengst (Gem.: ± 75 Lm/W) lange levensduur (alleen PLlichtbron) lichtkleur wit / warm wit kleurherkenning goed (Ra > 80)

-

buurtontsluitingswegen woonstraten en woonerven fietspaden parkeerterreinen in woongebied

PL-L

PL-S

PL-E

PL-T

PL-C

TL-S

TL-D

TL-M (ANWB)

CDO / CDM

-

hoge lichtopbrengst (Gem.: ± 75 Lm/W) lange levensduur lichtkleur wit kleurherkenning goed (Ra > 80)

buurtontsluitingswegen woonstraten en woonerven (in mindere mate) parkeerterreinen in woongebied

CDM-TD

CDO

CDM-TT

CDM-T

Pagina 46 van 67

Cosmopolis Metaal Halogeenlichtbron (keramische brander)

CPO

hoge lichtopbrengst (Gem.: ± 100 Lm/W) lichtkleur wit kleurherkenning goed (Ra > 80) 10% grotere afstanden tussen de LM mogelijk.

-

buurtontsluitingswegen woonstraten en woonerven (in mindere mate) parkeerterreinen in woongebied

CPO

LED

FORTIMO/ RETROLED

-

hoge lichtopbrengst (Gem.: ± 100 Lm/W) lichtkleur wit kleurherkenning goed (Ra > 80)

Pagina 47 van 67

-

buurtontsluitingswegen woonstraten en woonerven fietspaden parkeerterreinen in woongebied

Bijlage 4 Electriciteitswet

Historie Openbare verlichting voor 1998 Voor 1998 werd de Openbare Verlichting volledig geregisseerd door de lokale energiebedrijven of gemeentelijke energiebedrijven. De energiebedrijven zorgden voor het beheer en onderhoud van de Openbare Verlichting. Hiervoor zetten de energiebedrijven veelal lokale aannemers in die de onderhoud- en nieuwbouw werkzaamheden aan de Openbare verlichting uitvoerden. Veelal werd er ook gebruik gemaakt van eigen personeel voor de onderhoudswerkzaamheden. Immers het hele kabel- en leidingen netwerk was in handen van één lokale partij – de lokale Energiebedrijven. Nieuwe Elektriciteitswet 1998 De Nederlandse E - Wet is een gevolg van de Europese wetgeving uit 1996. In 1998 is als gevolg hiervan in Nederland de Electriciteitswet in werking getreden. Doel van de E-Wet is een onbelemmerde werking van vraag en aanbod van elektriciteit, met als doel keuzevrijheid voor de consument en zo laag mogelijke prijzen voor de consumenten. Met de E-Wet 1998 heeft ook de Openbare Verlichting te maken. Documenten waarin over de Openbare Verlichting wordt gesproken zijn de volgende: • Tarievencode; • Meetcode; • Besluiten Nederlandse Mededingingsautoriteit; • Toetsingskader Aansluittarieven; • Aanvulling Toetsingskader Aansluittarieven; • Tariefbladen Netbeheerders voor transportkosten en Systeemdiensten. Het voert te ver om al deze documenten te bespreken. De belangrijkste, de Meetcode zullen we hier 4 bespreken vanwege de impact die deze heeft op het beheer van het OVL areaal door de exploitant. Voorts zijn er vijf partijen betrokken bij de energielevering: • Regionaal Netbeheerder (RNB); • leverancier (LEV); • programmaverantwoordelijke (PV); • Meetverantwoordelijke (MV); • De aangeslotene (AG). Wij zullen ons hier beperken tot de Netbeheerder (RNB), (LEV) leverancier, Meetverantwoordelijke (MV) en aangeslotene (AG). Bovendien zullen we stilstaan bij de gereguleerde en niet gereguleerde tarieven, het Aansluitregister, de EAN-codes en de gebruikte virtuele EAN-codes voor onbemeterde OVL en uiteindelijke de facturatie. Regionaal Netbeheerder (RNB) De RNB is de verantwoordelijke partij voor het onderhouden en beheren van de kabel- en leidingnetten in uw gemeente. In uw gemeente is dat Enexis BV, gevestigd te Rosmalen. De kabels waar de OVL in uw gemeente op is aangesloten zijn eigendom van en worden beheerd door Enexis BV. De keuze van de RNB is NIET VRIJ.

4

OVL = Openbare Verlichting

Pagina 48 van 67

Leverancier (LEV) Sinds juli 2004 is de markt voor kleinverbruikers vrijgegeven. Dit impliceert dat u sinds juli 2004 NIET MEER GEBONDEN bent aan het lokale energiebedrijf. Momenteel is er een contract met Greenchoice voor de leverantie van de Energie. Meetverantwoordelijke (MV) Dit is een bedrijf dat in opdracht van de aangeslotene de verbruiksmeeting verricht en de meetdata ter hand stelt aan de RNB. Een afzonderlijke MV wordt veelal aangewezen door de aangeslotene bij zwaardere E - aansluitingen. Voor de kleinverbruikers wordt de verbruiksmeeting verzorgd door de MV van de RNB. Voor de OVL van de Gemeente Bergen is dit niet van toepassing. Waarom dit niet van toepassing is volgt hierna. Aangeslotene (AG) De AG is de economische eigenaar van de installatie. In het geval van de OVL is dit de Gemeente Bergen. Iedere unieke aansluiting heeft een eigen unieke aansluitcode. De EAN. European Article Number (EAN-code) Alvorens toe te lichten wat een EAN is, allereerst de definitie van één aansluiting te definiëren voor de OVL. De aansluiting is in de wet gedefinieerd als één of meer verbindingen tussen een net en een onroerende zaak zoals bedoeld in artikel 16 van de Wet waardering onroerende zaken (WOZ). Bij toepassing van deze definitie op lichtmasten blijkt dat lichtmasten geen onroerende zaken zijn in de zin van de WOZ. Uit de Elektriciteitswet (art. 1 lid 2) blijkt echter dat het wel de duidelijk kenbare bedoeling van de wetgever is geweest om openbare verlichting als één afnemer te beschouwen. De EAN-code is dus de code van de aansluiting De EAN-code wordt verstrekt door de RNB. De RNB is verplicht een zogenaamd Aansluitregister (AR) bij te houden van alle in zijn netdeel bestaande aansluitingen. In de Energiewet is vastgelegd waaraan het AR van de RNB moet voldoen. Administratief gezien worden alle OVL-aansluitingen binnen één gemeente gezien als één grote aansluiting. Bij een switch van LEV is hierdoor de werkwijze veel eenvoudiger en voor alle partijen minder intensief, dus ook minder kans op fouten! Onbemeterd areaal In de Gemeente Bergen is sprake van een onbemeterd OVL net. De RNB (Enexis) en haar rechtsvoorgangers hebben in het verleden voor een technische infrastructuur gekozen waarbij de OVL aangesloten is op de hulpaders van het LS net. De aders waarop de OVL is aangesloten is NIET bemeterd. Het hebben/exploiteren van een onbemeterd OVL net IS TOEGESTAAN door de Wetgever. Wel gelden voor het exploiteren van een onbemeterd OVL areaal een aantal specifieke regels. Deze regels zijn opgenomen in de Meetcode. De exploitant van een onbemeterd OVL areaal (lees; gemeente, Rijkswaterstaat of Provincie) dient een administratie bij te houden van de lichtmasten in zijn areaal. In deze bijlage is vastgelegd wat de exploitant van zijn OVL areaal moet bijhouden;

Pagina 49 van 67

• • • • • •

Het aantal aansluitingen/lichtmasten; Soort lichtbronnen incl. vermogen van de VSA; Soort schakeling (Avond/Nacht) per lichtbron; Planning wanneer de OVL schakelt t.b.v. onderhoud overdag; Momenten waarop de lichtbron eventueel dimt en naar welk niveau (vermogen incl. VSA in kW) Tevens dient de exploitant per kwartaal één detailoverzicht aan de netbeheerder te verstrekken, zodat de RNB een controle op juistheid, volledigheid en tijdigheid kan uitvoeren.

Wordt door de exploitant niet aan de bovenstaande eisen conform de Meetcode voldaan, dan kan de RNB voor rekening en risico van de exploitant een accountantscontrole laten uitvoeren, teneinde de juiste gegevens te ontvangen, en zolang de juiste gegevens niet worden verstrekt, een eigen schatting gebruiken voor de berekening van het OVL verbruik.

Pagina 50 van 67

Bijlage 5 Duurzaam inkopen De gemeente heeft de positie om duurzaam beleid uit te dragen en maatschappelijk draagvlak te creëren. Duurzaam inkopen betekent dat de inkopen voldoen aan de eisen die op dat moment voor de desbetreffende productgroepen zijn opgesteld. Deze duurzaamheidscriteria zijn door Agentschap NL (voorheen SenterNovem) ontwikkeld voor alle producten, diensten en werken die overheden inkopen. Dus ook voor openbare verlichting. In het document “Criteria voor duurzaam inkopen Openbare Verlichting (OVL)” zijn alle eisen en aandachtspunten voor het inkopen, achtergrondinformatie, afwegingen bij de criteria en de toepassing in besteksteksten vastgelegd. In grote lijnen ligt de focus op lichtontwerp, energieverbruik en materiaalgebruik. In het criteriadocument zijn hiervoor minimumeisen geformuleerd. Beperking van het energieverbruik is één van de belangrijkste duurzaamheidseisen voor openbare verlichting. Levensduur De belangrijkste drie onderdelen waaruit een verlichtingsobject is opgebouwd zijn: • Lichtbron met voorschakelapparaat • Armatuur • Lichtmast Elk van de onderdelen van de openbare verlichting kent zijn eigen technische levensduur en kostenniveau. De conventionele lichtbron gaat het minst lang mee: 3 tot 5 jaar. De lichtbron is, samen met een voorschakelapparaat voor de ontsteking, gemonteerd in een armatuur. Het armatuur gaat ongeveer 20 jaar mee. Lichtbron, voorschakelapparaat en armatuur vormen meestal een vaste combinatie. Dit houdt in dat het doorgaans niet mogelijk is het type lichtbron te wisselen zonder ook een ander voorschakelapparaat en armatuur te gebruiken. Het onderdeel lichtmast(constructie) gaat 30 tot 40 jaar mee. Stabiliteitsmetingen wijzen uit dat moderne verzinkte en gepoedercoate lichtmasten zelfs nog veel langer kunnen meegaan. Het vervangen van een lichtbrontype betekent ook vaak dat vervanging van de armatuur noodzakelijk is. Dit drukt een stuk zwaarder op de begroting van de wegbeheerder dan alleen het vervangen van de lichtbron. De potentiële milieuwinst door vervanging van het type lichtbron is daarom op korte termijn beperkt. Hoewel er steeds nieuwe materialen in ontwikkeling zijn en er sprake is van verschillende innovaties, zoals klimaat neutrale lichtmasten, is in het document Criteria voor Duurzaam Inkopen geen materiaalkeuze vastgelegd. Hergebruik Voorkeursvolgorde voor afvalbeheer is om het ontstaan van afval in de eerste plaats te beperken (preventie), waar mogelijk nuttig toe te passen als product, materiaal of als nuttige brandstof en pas in laatste instantie over te gaan tot verbranden of storten. De voorkeursvolgorde voor afvalbeheer is vastgelegd in de Wet milieubeheer: 1. Preventie: het voorkomen dat afval ontstaat 2. Producthergebruik: het hergebruiken van volledige producten 3. Materiaalrecycling: hoogwaardig en laagwaardig 4. Verbranding met energieterugwinning 5. Verbranding. 6. Storten.

Pagina 51 van 67

Cradle to Cradle (C2C) Alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen voorkomen en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. De kringloop is dan compleet. Bij C2C gaat het dus ondermeer om: • Volledige inventarisatie van alle materialen die in het product zijn verwerkt, onderverdeeld in technische en biologische kringloop; • Het op eenvoudige wijze kunnen scheiden van componenten uit de technische en de biologische kringloop, wanneer deze zijn toegepast; • Het recyclen van de gebruikte materialen aan het eind van de levensfase van het product zonder dat de oorspronkelijke kwaliteit verloren gaat; • Minimaal 50% van de voor de productie benodigde energie is afkomstig uit hernieuwbare bronnen. Het is op basis van de opgezette pilots en initiatieven nog te vroeg om op dit moment C2C-criteria voor openbare verlichting te ontwikkelen. Bij armatuurkeuze wordt gelet op de mogelijkheden tot demontage en recyclebaarheid van de verschillende onderdelen.

Pagina 52 van 67

Bijlage 6 Installatieverantwoordelijkheid Voor het gedeelte van het OVL-Net vanaf de zekering in de lichtmast tot aan de lamp is de Europese veiligheidsnorm NEN-EN 50110 van kracht. Hierin zijn de basisveiligheidsvoorschriften weergegeven zoals die voor heel Europa gelden. Het uitoefenen van de Bedrijfsvoering Elektrische Installaties (BEI) geldt ook voor de elektrische installaties voor openbare verlichting, zowel ondergronds als bovengronds, stadsilluminatie, openbare tijdsaanduiding en parkeersystemen. De NEN-EN 50110 is van toepassing op alle bedrijfsvoering van en werkzaamheden aan, met of nabij elektrische installaties. Deze installaties hebben een spanningsniveau van extra lage spanning ~ 12 Volt tot en met hoge spanning ~240 Volt. De eigenaar is verplicht om voorstaande te regelen.

Arbo Deze verplichting is opgenomen in het Arbobesluit en regelt het veilig laten werken aan elektrische installaties. De NEN 3140, is van toepassing op alle werkzaamheden aan, met of nabij elektrische laagspanningsinstallaties. BEI De Bedrijfsvoering Elektrische Installaties (BEI) regelt uitsluitend het veilig werken in elektrische installaties die moeten voldoen aan de uitvoeringseisen NEN 3140 en NEN-EN 50110 en geven aan dat de eigenaar van elektrische installaties door middel van deze regelgeving het veilig werken in deze installaties mogelijk moet maken. Installatieverantwoordelijke Volgens de NEN 3140 moet elke elektrische installatie onder verantwoordelijkheid van één persoon worden geplaatst, de zogenaamde installatieverantwoordelijke. Indien deze niet benoemd wordt, dan is voor de Wet de directeur of eigenaar van de installatie de installatieverantwoordelijke, de Burgemeester. De installatieverantwoordelijke moet de installatie naar goed vakmanschap, eer en geweten onderhouden en daar ook de vrijheid voor krijgen van de installatie-eigenaar. Het opleidingsniveau van de installatieverantwoordelijke moet minimaal liggen op het niveau van een middelbare vakopleiding in de energietechniek. De installatieverantwoordelijke bepaalt onder andere: • • •

De mate van veiligheid aan de elektrische installatie; Formuleren van de eisen bij uitbreiding van een installatie; Legt vast wat mate en frequentie van de uit te voeren inspectie moet zijn.

Pagina 53 van 67

Bijlage 7 Total Cost of Ownership HPLN versus PL versus LED Lichtbron HPLN 80 HPLN 50 PL 36 Fortimo 1800lm N Stela LONG/SQUARE 14 LED

Levensduur Schakeling Branduren Vermogen Kw 8.000 N 4200 0,090 8.000 N 4200 0,060 16.000 N 4200 0,038 60.000 N 4200 0,027 100.000 N 4200 0,018

Gemiddelde Energieprijs € 0,06 € 0,06 € 0,06 € 0,06 € 0,06

Figuur: Totale kosten per lamptype over een periode van 20 jaar Kosten kegel Indal PL36W dim kosten LED kegel 1800 lm

€ €

251 415

kosten koffer LIBRA PL36W dimbaar kosten LED koffer LIBRA 1800 lm DIMBAAR

€ €

237 368

Meerkosten

€

164

Meerkosten

€

131

Terugverdientijd met relledding • •

12 19

JAAR

Terugverdientijd met relledding

10 16

Prijspeil jan. 2012 Indexatie Energie en Onderhoud 2,5%

Kosten kegel PL36W STELA SQUARE 14 LED + VERLOOPBUS

€ €

251 481

kosten koffer libra PL36W STELA LONG 14 LED

€ €

237 521

Meerkosten

€

230

Meerkosten

€

284

Terugverdientijd • •

JAAR

16

JAAR

Terugverdientijd

Prijspeil jan. 2012 Indexatie Energie en Onderhoud 2,5%

Pagina 54 van 67

16

JAAR

Lichtbron PL 24 Fortimo 1100lm N Stela square 10 LED • •

Levensduur Schakeling Branduren Vermogen Kw 16.000 N 4200 0,026 60.000 N 4200 0,017 100.000 N 4200 0,014

Gemiddelde Energieprijs € 0,06 € 0,06 € 0,06

Prijspeil jan. 2012 Indexatie Energie en Onderhoud 2,5%

Figuur: Totale kosten per lamptype over een periode van 20 jaar

Kosten kegel PL24W kosten LED kegel 1100 lm

€ €

219 397

Meerkosten

€

178

Terugverdientijd Met relledding • •

13 19

Kosten kegel PL24W Kosten STELA SQUARE 10 LED + VERLOOPBUS Meerkosten JAAR JAAR

€ €

219 432

€

213

15 JAAR GEEN RELEDDING

Prijspeil jan. 2012 Indexatie Energie en Onderhoud 2,5%

SAMENGEVAT:

Type armatuur Kegel Kegel Kegel Kegel Koffer

Terugverdientijd Conventionele lamp Led-lamp zonder reledding met reledding PL24 Fortimo 1100 lumen 13 19 PL24 Stela Square 10 LED 15 PL36 PL36 PL36

Fortimo 1800 lumen Stela Square 14 LED Fortimo 1800 lumen

Pagina 55 van 67

12 16 10

19 16

Bijlage 8 Mogelijke brandroosters

Pagina 56 van 67

Bijlage 9 Veel voorkomende armaturen gemeente Bergen

Sintra-1

Leverancier Schreder

Type armatuur Sintra-1

Lamptype SON-T

Type armatuur Altra-2

Lamptype PL

Altra-2

Leverancier Schreder

Kegel 2000

Leverancier Industria Industria

2310

Type armatuur Kegel2000 2310

Lamptype 1 x PL 2 x PL

Pagina 57 van 67

SRS-201

Leverancier Philips Philips Schreder

Short armatuur

Type armatuur SRS 201 Short DM

Lamptype SOX HPLN-80 SON

Pagina 58 van 67

Bijlage 10 Servicenorm5 OV-storing Enexis Met betrekking tot het verhelpen van een storing in de ondergrondse infrastructuur voor aansluitingen ten behoeve van Openbare Verlichting op het (geschakelde) LS-net van Enexis geldt het volgende: 1.

Een OV-storing is een door gemeente (of in haar opdracht door derden) geconstateerd feit dat er geen voedingsspanning op het aansluitkastje (= mastzekering) van betreffende lichtmast staat. Een OV-storing is alleen ontvankelijk als deze voorzien is van voldoende locatiegegevens.

2.

Meldingen door burgers van het niet-branden van een individuele lichtmast via het landelijke storingsnummer 0800-9009 worden doorverwezen naar de betreffende gemeente, tenzij met deze gemeente hierover nadere contractuele afspraken zijn vastgelegd.

3.

Meldingen door burgers van het niet-branden van meerdere lichtmasten via het landelijke storingsnummer 0800-9009 worden als een OV-storing beschouwd als uit de gemelde gegevens overduidelijk blijkt dat de storing gelegen is in het OV-net van Enexis.

4.

Na melding van een OV-storing via het landelijke storingsnummer 0800-9009 of direct bij de Centrale Meldpost Storingen van Enexis of op de aan de gemeente beschikbaar gestelde website ‘OV-storingen’ zal binnen 2 uur een onderzoek gestart worden. Dit onderzoek is in eerste aanleg een bureauonderzoek, zo nodig gevolgd door een onderzoek op locatie.

5.

Bij een OV-storing, die leidt tot een direct gevaarlijke situatie, zal Enexis binnen 2 uur na tijdstip van melding met haar werkzaamheden starten om de gevaarlijke situatie te elimineren en de storing (eventueel provisorisch) op te lossen. Onder direct gevaarlijke situaties wordt verstaan: a. een situatie waarbij elektrocutie voor derden ontstaan, doordat spanning voerende delen van de installatie van Enexis niet meer (voldoende) beschermd zijn. b. een - op aangeven van de lokale politie of de gemeente- gevaarlijke verkeerssituatie als gevolg van uitval van Openbare Verlichting op kruispunten of grote gedeelten in hoofdwegen. c. een –op aangeven van de gemeente- situatie ontstaat, waarbij de sociale veiligheid van de burgers in gevaar is. d. een uitval van een of meerdere zogenaamde ‘ontstekingspunten’ van het OVnet van Enexis

5

6.

Bij een OV-storing, die niet leidt tot een direct gevaarlijke situatie en waarbij 5 of meer lichtmasten betrokken zijn, is maximaal tien werkdagen na melding de energievoorziening hersteld, tenzij de gemeente akkoord is gegaan met een nadere planning inzake betreffende storing.

7.

Bij een OV-storing, die niet leidt tot direct gevaarlijke situaties en waarbij slechts 4 of minder lichtmasten betrokken zijn, is maximaal vijftien werkdagen na melding de energievoorziening hersteld, tenzij de gemeente akkoord is gegaan met een nadere planning inzake betreffende storing.

8.

Er wordt een specifieke website ‘OV-storingen’ aan elke gemeente beschikbaar gesteld, waarin alle gemelde en opgeloste OV-storingen, inclusief uiterlijke hersteldatum, van betreffende gemeente geregistreerd staan.

Deze servicenorm is opgesteld door de Regionale Netbeheerder Enexis, geldig per 1-7-2008

Pagina 59 van 67

Bijlage 11 Vervangingsplan 2013 t/m 2022 Uitgangspunten berekeningen: 1. Looptijd per jaar weergegeven 2. Te vervangen armaturen per jaar. 3. Te vervangen masten 4. Totale investeringen te vervangen masten en armaturen en aanpassingen conform ROVL-2011 5. Besparing Energie en Onderhoud 6. Aanname prijspeil LED-armaturen per jaar 7. Werkzaamheden per jaar 1 Jaar

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2 aantal armaturen

135

135

135

135

135

135

135

135

136

136

1.352

3 aantal masten

82

82

82

82

82

81

81

81

81

81

815

4 Investering LED armaturen Investering masten Investering aanpassen ROVL-2011 Totale investering 5 Besparing Energie en Onderhoud 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 totale Cummulatieve exploitatiebesparing 6

Prijs armatuur

60.750 41.000 14.000 115.750

€ € € €

54.000 41.000 14.000 109.000

€ € € €

47.250 41.000 14.000 102.250

€ € € €

43.200 41.000 14.000 98.200

€ € € €

42.525 41.000 14.000 97.525

€ € € €

42.525 40.500 14.000 97.025

€ € € €

42.525 40.500 14.000 97.025

€ € € €

42.525 40.500 14.000 97.025

€ € € €

42.840 40.500 14.000 97.340

€ € € €

42.840 40.500 14.000 97.340

€ 460.980 € 407.500 € 140.000 € 1.008.480

€

2.819

€ €

2.819 5.029

€ € €

2.819 5.029 3.320

€ € € €

2.819 5.029 3.320 4.323

€ € € € €

2.819 5.029 3.320 4.323 3.890

€ € € € € €

2.819 5.029 3.320 4.323 3.890 2.749

€ € € € € € €

2.819 5.029 3.320 4.323 3.890 2.749 1.709

€ € € € € € € €

2.819 5.029 3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415

€ € € € € € € € €

2.819 5.029 3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925

2.819

€

7.847

€

€ 15.490

€ 19.380

€

22.130

€

23.839

€

25.254

€

€ € € € € € € € € € €

2.819 5.029 3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028 29.206

€ € € € € € € € € € €

2016 320

2017 315

€

2013 450

LED armaturen

7

€ € € €

2014 400

11.168 2015 350

2018 315

€ 1.200.000

€ 1.000.000

Totaal benodigde investering 2013-2022

€ 1.008.480

€ 800.000

Besparing Energie en Onderhoud

€ 600.000 Investering aanpassen ROVL-2011

€ 400.000

€ 200.000

€ 184.311 € 140.000

€-

60 Pagina van 67

2019 315

2020 315

27.179 2021 315

2022 315

28.186 45.259 26.561 30.258 23.342 13.746 6.838 4.244 3.850 2.028 184.311

Bijlage 12 Berekening kapitaallasten

In onderstaande tabellen wordt aangegeven op welke wijze de kapitaallasten voor 2014 en 2015 zijn berekend. Voor het totale plan zijn alle benodigde investeringen gekapitaliseerd t/m 2043

.

Pagina 61 van 67

Bijlage 13 Financiële Berekeningen gemeente Bergen 2013 t/m 2043 Investering Investering

Kapitaallasten masten armaturen

2013

2014

Investering 2013 t/m 2022

€

1.008.480

815

1.352

€

- €

Investering 2023 t/m 2043

€

1.622.500

2.000

1.500

€

- €

Totale lasten

€

2.630.980

€

- €

Besparingen Energie & Onderhoud 2013 t/m 2022

€

2.819 €

Besparingen Energie & Onderhoud 2023 t/m 2043

€

- €

Nettolast 2013 t/m 2043

€

-2.819 €

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2043

……………..

9.393 € 17.987 € 25.797 € 33.079 € 40.145 € 47.024 € 53.750 € 60.322 € 66.769 …………….. € - €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- …………….. €

16.498 88.473

9.393 € 17.987 € 25.797 € 33.079 € 40.145 € 47.024 € 53.750 € 60.322 € 66.769 …………….. € 104.970 7.847 € 11.168 € 15.490 € 19.380 € 22.130 € 23.839 € 25.254 € 27.129 € 29.206 …………….. € - €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

29.206

- …………….. €

29.206

1.546 € 6.819 € 10.307 € 13.699 € 18.015 € 23.185 € 28.496 € 33.193 € 37.563 …………….. €

46.558

Dekkingsmogelijkheden Dekkingsmogelijkheden Scenario 1:

2013

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

……………..

2043

…………….. …………….. …………….. ……………..

€

-689.005

€

29.748

…………….. …………….. …………….. ……………..

Huidig nivo

tlv onderhoudsfonds/reserve

Basis huidige dekking via onderhoudsfonds saldo 01.01.2013

2014

€

83.325 €

167.024

186.465

202.514

214.247

220.810

222.062

218.617

dotatie

€

29.748 €

115.892 € 144.095 29.748 €

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

Nettolast

€

-2.819 €

1.546 €

6.819

10.307

13.699

18.015

23.185

28.496

33.193

37.563

restant fonds 31.12

€

115.892 €

144.095 € 167.024

186.465

202.514

214.247

220.810

222.062

218.617

210.801

Scenario 2:

tlv onderhoudsfonds/reserve

Basis via onderhoudsfonds

saldo 01.01.2013

€

83.325 €

167.024

186.465

208.514

232.247

256.810

282.062

308.617

dotatie

€

29.748 €

29.748 €

29.748

29.748

35.748

41.748

47.748

53.748

59.748

59.748

Nettolast

€

-2.819 €

1.546 €

6.819

10.307

13.699

18.015

23.185

28.496

33.193

37.563

restant fonds 31.12

€

115.892 €

144.095 € 167.024

186.465

208.514

232.247

256.810

282.062

308.617

330.801

€

46.558

€

-705.815

€

30.995

€

59.748

€

46.558

€

44.185

dotatie in periode 2017 t/m 2021 5 x jaarlijks met 6.000 verhogen 115.892 € 144.095

Uitgangspunten berekeningen: In de periode 2013 t/m 2022 worden op basis van leeftijd 815 masten en 1352 armaturen vervangen ( 1/3 deel van het OVL-areaal). In de periode 2023 t/m 2032 is een doorrekening gemaakt voor de vervanging van 2000 masten en 1500 armaturen (overige 2/3 deel van OVL-areaal) Besparingen Energie & Onderhoud zijn in berekeningen meegenomen Voorzichtigheidshalve is bij de doorrekening ná 2022 is uitgegaan van eenzelfde volume van besparing. Deze zal wellicht hoger uitpakken De bestaande onderhoudsvoorziening moet worden omgezet in een bestemmingsreserve kapitaallasten. De uit de berekeningen voortvloeiende kapitaallasten worden gedekt door de bestemmingsreserve. De bestemmingsreserve wordt t.m. 2016 gevoed met de huidige dotatie aan het onderhoudsfonds ad € 29.748. I.v.m. de economische recessie wordt pas in 2017 opnieuw een doorrekening gemaakt voor het resterende 2/3 deel van het OVL-areaal. Indien nodig zal de toevoeging aan de bestemmingsreserve verhoogd moeten worden in de periode 2017 t/m 2021 jaarlijks met € 6000,-. Eventuele uitbreidingen na 2022 zijn niet meegenomen. In de berekeningen is uitgegaan van een jaarlijkse energie-indexering van 4% en onderhouds-indexering van 2%. In de berekening van de kapitaallasten is uitgegaan van een rentepercentage van 4%.

Pagina 62 van 67

Bijlage 14 Totale Financiële Berekeningen 2013 t/m 2043

Investering Investering

Kapitaallasten 2013 t/m 2043 masten armaturen

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Investering 2013 t/m 2022

€

1.008.480

815

1.352

€

- €

9.393 € 17.987 € 25.797 € 33.079 € 40.145 € 47.024 € 53.750 € 60.322 € 66.769

Investering 2023 t/m 2043

€

1.622.500

2.000

1.500

€

- €

Totale lasten

€

2.630.980

€

- €

9.393 € 17.987 € 25.797 € 33.079 € 40.145 € 47.024 € 53.750 € 60.322 € 66.769

Besparingen Energie & Onderhoud 2013 t/m 2022

€ 2.819 €

7.847 € 11.168 € 15.490 € 19.380 € 22.130 € 23.839 € 25.254 € 27.129 € 29.206

Besparingen Energie & Onderhoud 2023 t/m 2043

€

Nettolast 2013 t/m 2043

€ -2.819 €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

- €

-

- €

-

1.546 € 6.819 € 10.307 € 13.699 € 18.015 € 23.185 € 28.496 € 33.193 € 37.563

Dekkingsmogelijkheden 2013 t/m 2043 2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Dekkingsmogelijkheden Scenario 1:

Huidig nivo

tlv onderhoudsfonds/reserve

Basis huidige dekking via onderhoudsfonds saldo 01.01.2013

83.325

115.892

144.095

167.024

186.465

202.514

214.247

220.810

222.062

218.617

dotatie

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

Nettolast

-2.819

1.546

6.819

10.307

13.699

18.015

23.185

28.496

33.193

37.563

115.892

144.095

167.024

186.465

202.514

214.247

220.810

222.062

218.617

210.801

restant fonds 31.12

dotatie in periode 2017-2021 5 x jaarlijks met 6.000 verhogen

Scenario 2:

tlv onderhoudsfonds/reserve

Basis via onderhoudsfonds

saldo 01.01.2013

83.325

115.892

144.095

167.024

186.465

208.514

232.247

256.810

282.062

308.617

dotatie

29.748

29.748

29.748

29.748

35.748

41.748

47.748

53.748

59.748

59.748

Nettolast

-2.819

1.546

6.819

10.307

13.699

18.015

23.185

28.496

33.193

37.563

115.892

144.095

167.024

186.465

208.514

232.247

256.810

282.062

308.617

330.801

restant fonds 31.12

Pagina 63 van 67

Investering Investering

masten armaturen

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2032

Investering 2013 t/m 2022

€

1.008.480

815

1.352

€ 73.062 € 71.452 € 69.843 € 68.234 € 66.624 € 65.015 € 63.405 € 61.796 € 60.186 € 58.577

Investering 2023 t/m 2043

€

1.622.500

2.000

1.500

€

Totale lasten

€

2.630.980

- € 12.103 € 23.981 € 35.634 € 47.063 € 58.268 € 69.248 € 80.003 € 90.534 € 100.841

€ 73.062 € 83.555 € 93.824 € 103.868 € 113.687 € 123.282 € 132.653 € 141.799 € 150.720 € 159.417

Besparingen Energie & Onderhoud 2013 t/m 2022

€ 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206

Besparingen Energie & Onderhoud 2023 t/m 2043

€ 2.819 € 7.847 € 11.168 € 15.490 € 19.380 € 22.130 € 23.839 € 25.254 € 27.129 € 29.206

Nettolast 2013 t/m 2043

€ 41.037 € 46.502 € 53.450 € 59.172 € 65.101 € 71.946 € 79.608 € 87.339 € 94.385 € 101.005

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2032

Dekkingsmogelijkheden Scenario 1:

tlv onderhoudsfonds/reserve

Basis huidige dekking via onderhoudsfonds saldo 01.01.2013

210.801

199.512

182.759

159.057

129.633

94.280

52.082

2.223

-55.368

dotatie

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

Nettolast

41.037

46.502

53.450

59.172

65.101

71.946

79.608

87.339

94.385

101.005

199.512

182.759

159.057

129.633

94.280

52.082

2.223

-55.368

-120.005

-191.263

269.995

restant fonds 31.12

Scenario 2: Basis via onderhoudsfonds

-120.005

tlv onderhoudsfonds/reserve 330.801

349.512

362.759

369.057

369.633

364.280

352.082

332.223

304.632

dotatie

saldo 01.01.2013

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

Nettolast

41.037

46.502

53.450

59.172

65.101

71.946

79.608

87.339

94.385

101.005

349.512

362.759

369.057

369.633

364.280

352.082

332.223

304.632

269.995

228.737

restant fonds 31.12

Pagina 64 van 67

Investering Investering

masten armaturen

2033

2034

2035

2036

2037

2038

2039

2040

2041

2042

2043

Investering 2013 t/m 2022

€

1.008.480

815

1.352

€ 56.967 € 51.620 € 46.760 € 42.374 € 38.312 € 34.399 € 30.599 € 26.912 € 23.338 € 19.861 € 16.498

Investering 2023 t/m 2043

€

1.622.500

2.000

1.500

€ 110.923 € 108.678 € 106.433 € 104.188 € 101.943 € 99.698 € 97.453 € 95.208 € 92.963 € 90.718 € 88.473

Totale lasten

€

2.630.980

€ 167.890 € 160.298 € 153.193 € 146.561 € 140.255 € 134.097 € 128.051 € 122.119 € 116.300 € 110.578 € 104.970

Besparingen Energie & Onderhoud 2013 t/m 2022

€ 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206

Besparingen Energie & Onderhoud 2023 t/m 2043

€ 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206 € 29.206

Nettolast 2013 t/m 2043

€ 109.478 € 101.886 € 94.781 € 88.149 € 81.843 € 75.685 € 69.639 € 63.707 € 57.888 € 52.166 € 46.558

2033

2034

2035

2036

2037

2038

2039

2040

2041

2042

2043

-191.263

-270.992

-343.130

-408.163

-466.565

-518.660

-564.596

-604.488

-638.447

-666.587

-689.005

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

29.748

Nettolast

109.478

101.886

94.781

88.149

81.843

75.685

69.639

63.707

57.888

52.166

46.558

restant fonds 31.12

-270.992

-343.130

-408.163

-466.565

-518.660

-564.596

-604.488

-638.447

-666.587

-689.005

-705.815

228.737

179.008

136.870

101.837

73.435

51.340

35.404

25.512

21.553

23.413

30.995

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

59.748

Nettolast

109.478

101.886

94.781

88.149

81.843

75.685

69.639

63.707

57.888

52.166

46.558

restant fonds 31.12

179.008

136.870

101.837

73.435

51.340

35.404

25.512

21.553

23.413

30.995

44.185

Dekkingsmogelijkheden Scenario 1:

tlv onderhoudsfonds/reserve

Basis huidige dekking via onderhoudsfonds saldo 01.01.2013 dotatie

Scenario 2: Basis via onderhoudsfonds

tlv onderhoudsfonds/reserve saldo 01.01.2013 dotatie

Pagina 65 van 67

Bijlage 15 Besparing Energie & Onderhoud

Besparing Onderhoud en Energie Invest

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819 € 2.819

2013

€ 5.029 € 5.029 € 5.029 €

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033

€ 3.320 € 3.320 € € 4.323 € €

5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 € 5.029 3.320 € 3.320 € 4.323 € 4.323 € 3.890 € 3.890 € € 2.749 € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709

€ € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415

€ € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ € € € € € € €

3.320 4.323 3.890 2.749 1.709 1.415 1.925 2.028

€ 2.819 € 7.848 € 11.168 € 15.491 € 19.381 € 22.130 € 23.839 € 25.254 € 27.179 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 29.207 € 184.316

Pagina 66 van 67

Investering volgens ROVL-2011 In onderstaande tabel is berekend wat jaarlijks moet worden geïnvesteerd om aan de kwaliteitscriteria ROVL-2011 te voldoen (onderdeel van maatregel 3 uit hoofdstuk 7). Uitgaande van 2.822 masten dient er een uitbreiding gedaan te worden van ca. 5% om te voldoen aan de ROVL-2011. Dit betekent een bijplaatsing van ca. 140 masten inclusief armaturen.

Investering

Aantal

Gemiddeld tarief (€)

Uitbreiding

140

1.000

Investering per jaar •

2013 t/m 2022

€

140.000

€

14.000

bedragen exclusief het leveren en aanbrengen van kabels op die locaties waar geen netwerk aanwezig is.

Tabel: Extra Investering om te voldoen aan ROVL-2011

Pagina 67 van 67