M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De “Marktmonitor” is een maandelijkse uitgave van Energy Services. Hierin vindt u diverse algemene informatie ten aanzien van de marktontwikkelingen voor zowel elektriciteit als gasprijzen en de overige markten die van invloed zijn op deze prijsontwikkelingen over de afgelopen periode. Heeft u vragen en/of opmerkingen, dan kunt u zich richten tot: Energy Services Emailadres:
[email protected] Telefoon: 030 - 63 90 521
De informatie verzonden met dit bericht is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde. Gebruik van deze informatie door anderen dan de geadresseerde is verboden. Openbaarmaking, vermenigvuldiging, verspreiding en/of verstrekking van deze informatie aan derden is niet toegestaan. Energy Services staat niet in voor de juiste en volledige overbrenging van de inhoud van een verzonden E-mail, noch voor tijdige ontvangst daarvan. Overigens geldt in algemene zin dat aan e-mails van Energy Services geen rechten kunnen worden ontleend. Deze data wordt uitsluitend ter informatie verstrekt. Energy Services geeft geen garantie op de juistheid van gegevens en de resultaten bij het gebruik hiervan voor andere doeleinden. De Marktmonitor is een publicatie van Energy Services alle rechten voorbehouden. Deze publicatie bevat algemene prijs- en aanvullende informatie en kan niet worden opgevat als juridisch danwel financieel advies voor specifieke situaties. Voor aanvullende informatie betreffende deze publicatie of andere zaken kunt u zich wenden tot Energy Services.
MARKTONTWIKKELING GAS GASPRIJS
De gasprijzen zijn afgelopen maand voor alle jaren wederom gedaald. Deze daling is te wijten aan de boven seizoens-gemiddelde temperaturen, waardoor de vraag ruim achterblijft t.a.v. het aanbod. Gedurende de maand was er een lichte opleving van de gasprijzen voordat de Raad van State uitspraak deed, waar de verwachting was dat de productie in Groningen substantieel en structureel gereduceerd zou worden. Dit is gedeeltelijk wel het geval, echter is in het besluit van de Raad van State wel opgenomen dat indien er een koude winter volgt er meer gas geproduceerd mag worden, iets wat de markt na de uitspraak weer deed dalen. De afgelopen maand was ook de maand dat het meeste LNG (vloeibaar gas) ooit naar Europa is gekomen. Een opzienbarend feit daar Europa normaal weinig LNG krijgt in verhouding tot de rest van de wereld, daar normaal incidentele spot offertes aangeboden worden naar Europa. Deze ontwikkeling zal naar alle waarschijnlijkheid gelijk blijven naar de toekomst toe, doordat er binnen aanzienlijke tijd meerdere LNG exporterende faciliteiten online komen en meer landen zich gaan toeleggen op de export van LNG. Iran kan naar alle waarschijnlijkheid eind 2016 of begin 2017 gaan beginnen met de export van LNG naar de wereld toe. De vraag naar LNG neemt ook iets af vanuit bestaande LNG markten, daar landen zoals Japan en Zuid-Korea, normaal groot afnemers, bezig zijn met het bouwen van of het weer in gebruik nemen van kerncentrales.
Peildatum
Cal '16 Sett
Cal '17 Sett
Cal '18 Sett
Cal '19 Sett
02-11-2015
€ 17,764
€ 18,026
€ 17,924
€ 17,942
27-11-2015
€ 17,730
€ 17,686
€ 17,109
€ 16,792
-0,19%
-1,92%
-4,76%
-6,85%
Stijging-daling %
Alle bedragen in Euro/MWh
MARKTONTWIKKELING ELEKTRICITEIT ELEKTRICITEITSPRIJZEN
De elektriciteitsprijzen zijn afgelopen maand voor de peakuren gedaald met 3,84% voor het jaar 2016, de offpeak uren zijn ook 3,21% gedaald. De peakprijzen liggen voor de jaren na 2016 zelfs nog lager. De belangrijkste redenen voor de dalende prijzen zijn als volgt: - Dalende gas prijzen - Aanhoudend lage prijzen van kolen en olie. - Grote beschikbaarheid van windenergie. De kolen prijzen zijn licht gestegen doordat het vervoer nog steeds wat bemoeilijkt werd door lage standen van de Europese rivieren, waardoor binnenvaart schepen maar 1/3 beladen konden worden. De CO2 rechten zijn wel duurder geworden door meer opwek uit kolen door deze lage prijzen. Hierdoor moeten centrales meer CO2 compenseren en hierdoor is deze stijging direct gecorreleerd de meer opwek uit kolen. Echter blijven de prijzen op een laag niveau hangen. Het is de vraag welke afspraken er komen m.b.t. de uitstoot van CO2 uit de klimaat top dit vandaag voor de komende 12 dagen zal plaatsvinden in Parijs. Door deze aanhoudende lage prijzen hebben een aantal leveranciers al aangegeven er geen toekomst meer in te zien fossiele centrales te bouwen en deze mogelijk zelfs te gaan sluiten in de nabije toekomst. De Nederlandse overheid heeft ook al aangegeven graag te willen bekijken of de kolencentrales in Nederland niet vervroegd met ‘pensioen’ kunnen gaan. In België was er voldoende beweging in de markt nadat er bekend werd gemaakt dat de kerncentrales, doel 1 & 2 en Tihange 3, die nu niet actief zijn naar verwachting voor het einde van dit jaar weer actief zouden zijn. Na bekendmaking van dit nieuws daalden de markten dan ook direct €3/MWh en zijn nu meer in lijn met de markten in Duitsland en Nederland. Mede hierdoor is de verwachting dat er gedurende de winterperiode minder geïmporteerd hoeft te worden en er dus minder capaciteitsproblemen zullen zijn. Echter is de vraag of de kerncentrales daadwerkelijk online komen, iets wat nog niet is gebeurd op dit moment.
Peildatum
Cal '16 Peak
Cal '17 Peak
Cal '18 Peak
Cal '19 Peak
02-11-2015
€ 43,710
€ 43,450
€ 43,010
€ 44,630
27-11-2015
€ 42,030
€ 41,380
€ 39,790
€ 40,900
-3,84%
-4,76%
-7,49%
-8,36%
Stijging-daling %
Alle bedragen in Euro/MWh
Peildatum
Cal '16 Offpeak
Cal '17 Offpeak
Cal '18 Offpeak
Cal '19 Offpeak
01-09-2015
€ 33,286
€ 30,298
€ 29,978
€ 30,279
30-09-2015
€ 32,216
€ 29,584
€ 29,271
€ 30,582
-3,21%
-2,36%
-2,36%
1,00%
Stijging-daling %
Alle bedragen in Euro/MWh
MARKTONTWIKKELING OLIE, CO2 en KOLEN OLIE
De prijs voor een vat olie heeft afgelopen maand een lichte stijging in Euro’s doorgemaakt, echter is dit meer te wijden aan het wisselkoers effect dan aan andere fundamentele redenen, zoals bijv. vraag en/of economische groei wereldwijd. Olie bedrijven zijn nog steeds bezig om reorganisaties door te voeren, boorinstallaties die veroudert en/of minder rendabel zijn te sluiten. Verder doet de terugkomst van Iran op de wereldmarkt nog steeds verwachten dat de prijzen aanhoudend laag zullen blijven. Echter is het nog maar de vraag in welke mate dit mogelijk zal blijken naar de toekomst toe. Saudi Arabië heeft een groot tekort en Venezuela heeft over het afgelopen jaar zelfs meegemaakt dat de lokale valuta 87% is gedaald in waarde. Enkele landen die in de OPEC zitten zijn nog steeds in onderlinge concurrentie om markt aandeel te verkrijgen. Kortingen op toekomstige leveringen worden gegeven, en het ene land biedt meer korting dan het andere – dit is ook afhankelijk van de gradatie van olie en de mogelijke inzetbaarheid van de gradatie. Bijvoorbeeld zijn de lichte gradaties van olie vanuit Koeweit goedkoper dan die uit Dubai en de zware gradatie uit Irak goedkoper dan uit Saudi Arabië. Saudi Arabië is echter nu ook kortingen aan het geven voor olie bestemd voor Oost-Europese raffinaderijen, die normaliter olie afnemen vanuit Rusland, deze ontwikkeling zorgt ervoor dat de prijzen verder onder druk staan op dit moment. De strategie van de OPEC met aanhoudend lage prijzen heeft wel teweeg gebracht dat het markt aandeel van OPEC weer op het niveau is van 2013 voor de schalie gas explosie in de Verenigde Staten. De OPEC komt echter begin december weer bijeen en de vraag is wat de strategie zal zijn naar de toekomst toe. KOLENPRIJS
De kolenindustrie blijft in zwaar weer verkeren, de prijs van een ton kolen is afgelopen maand weliswaar gestegen in euro’s met 1,07% door het wisselkoers effect (zwakkere euro t.o.v. de dollar), echter in dollars is hij gezakt met 2,94%. De belangrijkste reden die hieraan te grondslag ligt is de aanhoudende onrust over de Chinese economie en de aanhoudende lagere wereldwijde vraag. De Chinezen zijn ook van plan om hun CO2 uitstoot terug te gaan dringen in de toekomst, de vraag is nu met hoeveel en wanneer, daar ze hebben aangegeven een bindend akkoord te willen sluiten tijdens de klimaattop in Parijs die de komende 12 dagen plaatsvindt. EMISSIERECHTEN
De CO2 prijs is afgelopen maand gestegen met 0,58% wat een direct gevolg is van de toegenomen opwek van elektriciteit door kolencentrales door de huidige lage kolenrijs. Het huidige prijs niveau is het hoogste niveau sinds november 2012 en een directe daling zal niet komen en/of verwacht worden op de korte termijn.
Peildatum 02-11-2015 27-11-2015 Stijging-daling %
Kolen
CO2
Brent
Euro/Dollar
€ 43,69 € 44,15 1,07%
€ 8,60 € 8,65 0,58%
$48,70 $44,66 -8,30%
€ 1,1028 € 1,0590 -3,98%
