Oosseldstraat 8 7004 DM Doetinchem
Tel.: 06-27473325 www.huisvanmarabout-gambia.nl
Rabo: 11.60.74.221 KVK nr. 09196368
Reisverslag 5 t/m 14 februari 2014 Dinsdagavond om 22.30 uur ben ik vanuit Arnhem vertrokken met de trein richting Schiphol. Ik had op woensdagmorgen een vroege vlucht naar Gambia. Rond 23.45 uur arriveerde ik op Schiphol. Om 03.00 uur ging de incheckbalie pas open. Dus even wachten in de vertrekhal. Ik had op Schiphol afgesproken met Paul van Beers van Stichting Fairwater uit Amsterdam. Deze stichting verspreidt de Blue Pumps over Afrika. Paul heeft deze pomp ontwikkeld op basis van zijn jarenlange ervaringen in Afrika. Paul was o.a. directeur van Cordaid in Kenia. Nu ontwikkeld hij allerlei waterinitiatieven in Afrika met als belangrijkste de Blue Pump. En natuurlijk ook onze Blue Pump. We zijn al een poosje bezig met onze Blue Pump. Paul zorgt ervoor dat wij de Blue Pump op zeer korte termijn krijgen. We krijgen niet alleen een Blue Pump maar ook een transportsysteem en een punt met een aantal watertappunten. De Blue Pump wordt op een 3 meter hoog platform boven de waterput geplaatst. Aan de pomp komt een lange zwengel voor het oppompen van het water. Onder de pomp komt een groot verzamelvat. Dit vat heeft een leidingsysteem dat onder de grond wordt verbonden meet een blok met tappunten die ergens in de compound geplaatst wordt. Op deze manier kunnen meerdere mensen tegelijkertijd water krijgen. Ik heb met Paul gesproken over zijn nieuwe project Carry-Can. Het idee is dat schoolkinderen altijd een flesje bij zich dragen waarin zij schoon drinkwater bij zich dragen (Carry betekent dragen, Can betekent fles). Ik ga voor hem onderzoeken of dit plan aansluit bij de wensen op de scholen. Ik heb hiervoor afspraken gemaakt bij één van de scholen van Stichting PRO8 uit Doetinchem (ik werk ook voor deze stichting: o.a. London Corner School Serekunda 2010), de school in Jambur.
Door deze afspraak vloog de tijd op Schiphol en kon ik inchecken. Een kleine twee uur later ‘hingen’ we in de lucht. Daar heb ik echter weinig van gemerkt want ik zodra ik mijn stoel gevonden had, ik mijn ogen dicht deed en ca. 1,5 uur later was ik weer wakker. Dit keer vloog ik met Transavia, zij hadden een gunstige aanbieding. Wel weer de lange vlucht over de Kaap Verdische Eilanden maar met extra beenruimte was dit wel vol te houden. De landing op Banjul zou rond 14.30 uur ingezet worden maar rond die tijd stond het vliegtuig al aan de grond. Een mooie, rustige vlucht en mooi op tijd in Banjul. Yusupha stond mij op te wachten en hielp mij met de bagage. Omdat ik op Schiphol altijd als één van de eerste incheck is mijn koffer op Banjul meestal als laatste op de band. First in, last out! Dit keer had ik geluk, mijn koffer kwam als eerste. Er was nog niemand bij de controle dus ik kon zo doorlopen. En dit keer ook geen controle op ‘drugs’ zoals in december. Yaya en Wuday vingen mij op bij de uitgang en met de taxi van Yaya op weg naar Senghore Kunda in Kololi. Bij aankomst bleek dat Alagie weer een mooi appartement voor mij gereserveerd had met een oven! Ik wilde
lasagna koken en daar had ik een oven voor nodig. Toen ik reserveerde bij Alagie zei hij dat alle appartementen met ovens bezet waren maar hij zou wat regelen. En dit had hij perfect gedaan.
De eerste lunch was White Benachin with Chicken (benachin cocktail). Dat ging er wel in!! Ik had in het vliegtuig niet zo veel gegeten. Ik bestelde noodles maar dat was niet te eten (ik had andere woorden in gedachten maar dat is niet geschikt om op papier te zetten). Ik had wel wat biscuits bij me en met een grote kop thee was dit genoeg. Ik was al vroeg op Schiphol en dacht dat er wel wat open was om even een broodje te kopen. Maar dat viel tegen. De 24-uurs economie op Schiphol geldt niet tussen 00.00 en 05.00 uur. Na de Benachin de koffers uitgepakt en time to relax. In de avond nog even naar Norbert/Yasminas geweest en daarna vroeg naar bed.
Donderdag en vrijdag aan de slag geweest voor het Carry-Can project. Op donderdag de voorbereiding en de planning van de afspraak op vrijdag. Donderdag zou ik voor de lunch zorgen: Lasagna!! Dus gelijk de oven uitproberen. De oven deed het perfect. Geen steekvlam zoals bij de vorige oven en ook de deur kon gewoon dicht. Dat was wel fijn omdat bij de vorige oven er een lepel tussen de deur moest voor de aanvoer van zuurstof. Dus ook geen risico voor verbrande vingers wanneer je de lepel zonder doek uit de deur wilt halen (april 2013). De lasagna was lekker en nu tijd voor een siësta. In de avond even naar Yasminas en op tijd naar bed want vrijdagmorgen naar de school in Jambur voor het Carry-Can project.
Op vrijdag stond ik al vroeg langs de weg om een local taxi te krijgen. Ik moest om 10.00 uur in Jambur zijn en om er zeker van te zijn dat ik niet te laat kwam, stond ik om 08.30 uur al op straat. Al gauw had ik een local taxi. Tot mijn verbazing ging hij richting Serekunda i.p.v. de weg via het vliegveld. Voorzichtig zei ik nog dat de andere weg sneller was maar dat had ik niet goed zei de taxi driver. We gingen dwars door Serekunda, ik heb bijna alle wijken gezien: London Corner, Latrikunda, Bundung, Tabatoko, Tallinding. We moesten ook nog naar Banjul Nding om Wuday op te pikken. Om 1 minuut voor 10 kwamen we aan op de school. Een rit van circa 1,5 uur terwijl het ook in 30 minuten kon. De taxi driver haalde volgens mij de begrippen korter en sneller door elkaar. Zijn route was misschien wel korter maar zeker niet sneller omdat deze route dwars door Serekunda liep. Maar gelukkig had ik wat speling dus exact op tijd meldde ik mij bij de vice-principal van de school in Jambur, Mr. Ousman Kebbeh. Hij ontving ons met een hartelijk welkom. Ik was op de school om uit te vinden of Carry-Can een goed idee was en om bekijken welke cans het meest geschikt waren voor de kinderen. Paul had mij op het vliegveld een aantal samples van flesjes en tasjes meegegeven. De gehele teachers-staff heeft de samples beoordeeld en hebben er twee uitgekozen. Ook de voorzitter van de P.T.A (Parents and Teachers Association, een soort ouderraad) kwam nog even kennis maken, Het plan is ook besproken in de ouderraad van woensdag en men was erg enthousiast. Daarna nog wat foto’s gemaakt van de kinderen met de cans. Deze foto’s had Paul z.s.m. nodig voor een artikel m.b.t. de fundraising. De deadline voor dit artikel is zaterdag. Met veel moeite heb ik enige van de foto’s kunnen
mailen omdat mijn Outlook mij een beetje in de steek laat. Paul heeft zijn deadline kunnen halen en de rest kan nog wel later.
Vrijdagmiddag naar de markt in Serekunda om inkopen te doen voor Kumpara Art & Design. De voorjaarsmarkten komen er weer aan dus moet de voorraad op peil zijn. Wuday had voor mij al een nieuwe serie tassen besteld bij Bubacarr, onze kleermaker. Ik heb mij een beetje vergist in het aantal tassen. Ik had extra kilo’s geboekt voor de terugreis maar ben bang dat dit niet genoeg is. Ik moet een aantal mensen hier vragen ook wat voor mij mee te nemen naar Nederland. Dat zal wel lukken want zondag en maandag komen kennissen uit Nederland op bezoek. De pareo’s en de sjaals waren op. Nog wat leren armbanden gekocht maar voor de sjaals gaan we zaterdag naar de markt in Banjul. De sjaals zijn daar nog mooier en beter van kwaliteit voor een goede prijs. Ook al wat afspraken gemaakt met onze kleermaker voor de draagtasjes van het Carry-Can project. Hij maakt een aantal samples in vrolijke kleuren, voor de Afrikaanse en Nederlandse markt. Wanneer het project aanslaat dan maken wij een goede kans voor het leveren van de tasjes. Nog even naar de markt voor de ingrediënten van de lunch voor vrijdag: Chicken Yassa!!
Zaterdag naar de markt in Banjul om de laatste inkopen te doen voor Kumpara Art & Design. We hebben dan weer volop voorraad voor het voorjaar en de zomer. Zaterdagavond ben ik uitgenodigd bij kennissen in Brusubi. Ik ken hen al sinds het 2e jaar dat ik in Gambia was. Zondag niets gepland en een lekker stranddagje. Naar mijn vaste stekje Club Maddies in Kotu. Mooie strandbedden, lekker eten, goede service en een rustig strand. Even een dagje relaxen
Woensdag ga ik met een gezelschap naar ons project in Busura. Zondag komt Aart uit Elburg aan in Gambia. Aart ondersteunt een project met zijn stichting Elburg helpt! In Banyaka. Maandag komen Ine en Francien uit Limburg aan in Gambia. Zij ondersteunen met hun stichting Floortje voor Moortje, de bouw van een Nursery School in Brufut. Dit is in de woonplaats van Yaya. Zij willen graag een keer ons Huis van Marabout in Busura zien. Na overleg met Yusupha is woensdag de meest geschikte dag. Wordt een leuke trip met een volle jeep.
Het is hier overdag behoorlijk warm, ca 35-40 graden. Af en toe een beetje wind maar dat is wel welkom bij deze temperatuur. In de avond koelt het aangenaam af dus slapen lukt wel. Heb zelfs een laken nodig, meestal is dat zelfs al te warm. Kortom het is weer fijn om hier te zijn!
Zaterdag naar de Albert Markt in Banjul. Ik moet nog sjaals inkopen voor Kumpara Art & Design. Geld gewisseld aan mijn vaste wisselkantoor en dan op weg naar Banjul. We hoeven niet midden op de Albert Markt te zijn, dat scheelt al weer in de drukte, althans dat dacht ik. Het winkeltje zit vlak bij de terminal van de ferry naar Barra, aan de haven dus. Aangekomen bij de haven moest de taxidriver laveren tussen de her en der geparkeerde trucks. Ik vond het wel druk maar keek niet op van de chaotisch geparkeerde kolossen langs de kant van de weg. Het is The Gambia, no problem! We konden het winkeltje eerst niet vinden en de taxidriver moest weer terug, Dat was nog een hele opgave omdat, bleek achteraf, de chaotisch geparkeerde vrachtwagens aan het wachten waren om op de ferry te komen. Het was een hectisch spektakel omdat iedereen natuurlijk met de ferry mee wilde. De taxidriver kon niet verder dus stapten we uit. Even gevraagd aan een voorbijganger waar de shop was. Bleek deze verstopt te zitten achter de lange rij wachtende trucks en waren we deze al een paar keer gepasseerd. De zoektocht was de moeite waard. Stoffen voor sjaals in de meest schitterende kleuren. Ik moest mij gewoon inhouden om niet te veel mee te nemen (je hebt al te veel kilo’s om mee te nemen zei een stemmetje in mijn hoofd). Gelijk de sjaals op maat laten knippen. We only sell the cloths normally and dont cut it zei de man in de zaak. Hij had geen zin om alles te knippen. Omdat ik niet reageerde op zijn opmerking ging hij toch maar door met knippen. Ik hielp hem mee met het meten en het knippen. Enerzijds om hem te helpen, anderzijds om er ook zeker van te zijn dat de opgemeten hoeveelheid ook overeenkwam met mijn bestelling. De vorige keer heb ik dat niet gedaan en bleek dat 1,50 m, wonder boven wonder, bij thuiskomst ineens een stuk korter was. De hele partij afgerekend en op de terugweg nog even naar de markt in Serekunda. Ik had een nabestelling van een bepaalde kleur/patroon koehoorn armband. Vrijdag wist ik niet meer precies welke maar nu had ik mijn iphone bij me, met een foto van de armband. De hele markt af geweest maar de armband was er niet meer. Misschien later deze week.
Shoppen op de markt bij ca 35-40 graden is vermoeiend en maakt hongerig. Om toch snel aan het eten te zijn dit keer geen Gambian dish maar spaghetti bolognese. Amper een 45 minuten na thuiskomst stond het eten op tafel. Even nog een uurtje over voordat ik na Brusubi zou gaan. Ik was uitgenodigd door de familie Jobarteh, een familie waar ik al jaren kom. In december was het er niet van gekomen om hen te bezoeken dus nu even tijd nemen om bij te praten. Een kleine siësta, even een verfrissende douche en op weg naar Brusubi. Rond 21.00 uur kwam ik aan bij de familie. De ontvangst was heel vriendelijk. Over van alles en nog wat gepraat. How is your family and the kids vroeg mum? (in april mocht ik hun auto lenen en Isa is toen mee geweest toen ik de auto terugbracht) Rond 22.30 uur nam ik afscheid en ging terug naar Senegambia Area met de local taxi. Nog even naar Yasminas en daarna slapen na een drukke maar wel weer leuke dag.
Zondag Rustdag!! Na het ontbijt een lange strandwandeling gemaakt richting mijn favoriete strandclub Maddies in Kotu. Daar een paar uurtjes gebleven totdat het té warm werd. Die middag was ik uitgenodigd voor de lunch bij Wuday thuis. Beef Domoda stond op het menu. Op de markt in de buurt van Wudays huis hadden ze geen vlees meer dus vroeg Wuday of ik het mee wilde nemen bij de local butcher. One kilo beef, half kilo meat and a bone was het boodschappenlijstje dat ik meekreeg. Met de local taxi op weg, via Serekunda, naar het huis van Wudays family in Banjulinding. Ik had tegen de taxi driver gezegd dat ik meat and beef moest hebben voor de domoda. Hij reed via Serekunda en sloeg af richting Sukuta. Na circa 500 meter stond er een klein stalletje van ijzeren
golfplaten langs de kant van de weg. Ik had het al herkend als de local butcher. De stukken meat en beef hingen aan grote haken aan het dak van het stalletje. Ik had één klant voor mij en toen was ik aan de beurt. I need beef and meat with bone for domoda. De butcher wist precies wat ik bedoelde. Even de grote, groene, dikke bromvliegen van de beef and meat afjagen en het werd met een groot en scherp mes aan stukken gesneden. Op het weegschaaltje gelegd en ik moest even checken of de butcher genoeg had afgewogen. Dat was nog niet zo eenvoudig. De voorkant van het stalletje zat zo goed als dicht en de weegschaal stond achter in de kraam. Aan de voorkant zat een gat waardoor de butcher het vlees aangaf. Ik moest met mijn hoofd door dat gat om te kunnen zien of hij genoeg had afgewogen. Even diep ademhalen om niet te veel weeïge slachtlucht in mijn neus te krijgen. De zwerm met vliegen maakte gelukkig even plaats voor mij toen ik op de weegschaal wilde kijken. De butcher had goed afgewogen en ik was weer een ervaring rijker. De domoda bij Wuday thuis was heerlijk! Ik was met een local taxi naar Banjulinding gereden maar terug waren er geen local taxi’s beschikbaar. Alleen de bushtaxi’s waren beschikbaar. Dit zijn oude personenbusjes geschikt voor circa 8 tot 10 personen. Meestal zitten er twee keer zoveel mensen in en ook op het dak is er geen plaats meer vrij (zakken, groenten, fruit, stookhout en soms ook kleinvee) Er kwam er al snel 1 aanrijden. Zo op het oog was deze vol maar een bijrijder hing uit één van de deuren en gebaarde dat er nog wel plaats was. Ik wurmde mij tussen de passagiers. Het was maar een klein stukje rijden voor mij want even verderop bij het vliegveld kon ik weer een local taxi nemen. Het was een mooie ervaring, ik had dit nog nooit eerder gedaan. Na 10 minuten rijden kwamen we aan op de overstapplaats voor de local taxi’s.
Op maandag zouden Ine en Francien uit Limburg aankomen op het vliegveld in Yundum. Rond 14.00 uur was de planning en ik wilde hen graag begroeten op het vliegveld. s’ Morgens ben ik nog even rond geweest voor het Carry-Can project. Ik was op zoek naar lokale alternatieven voor de cans, in de vorm van een aantrekkelijke, kleurrijke waterbottle. Deze moesten er wel zijn maar heb ze nog niet gevonden. Hoe kleurrijker en aantrekkelijker deze waterbottles zijn des te zuiniger en voorzichtiger zijn de kinderen met hun waterbottle. Een paar uur rondgereden maar niets gevonden dat geschikt was. Ik kom deze dagen nog wel wat tegen, ik heb nog de tijd. Terug naar Senghore Kunda om even bij te komen en klaar te maken voor de ontvangst van Ine en Francien. Rond 13.30 uur waren Wuday en ik op het vliegveld, even later kwamen Yaya en Amboy (Yaya’s neef) ook al aangereden. Ine en Francien zijn bezig met het ontwikkelen van een nursery school in Brufut, in de buurt van Yaya’s woning). Geplande aankomst was om 14.20 uur. We zaten even te wachten in de aankomsthal toen er achter mij iemand riep: Hey Wilfried hoe geht ut der met? Het was Aart uit Elburg. Hij was op zondag aangekomen en had zijn zwager naar het vliegveld gebracht die weer terug ging naar Nederland. Ook hij wachtte op nieuwe gasten. Ik wist dat Aart kwam en wilde met hem naar ons project en ik wilde naar zijn project in Banyaka. Mooi even tijd om wat afspraken te maken. Woensdag kwam Aart niet goed uit vanwege andere afspraken. Even Yusupha gebeld om te checken of hij ons op donderdag kon begeleiden. Dit kon dus dat was weer handig geregeld. Ine en Francien hadden donderdag nog niets op het programma en zij vonden het leuk om
in Banyaka te kijken. Even de gambiaanse mobiele nummers uitgewisseld en we bellen nog voor nadere afspraken.
We waren vrij laat thuis, te laat voor de lunch dus zijn we gaan eten bij Luigies in Palmarima. Dit is een bijzonder goed Italiaans restaurant met, naast pasta, ook Gambiaanse gerechten met een Italiaanse touch. Dit is pas de tweede keer dat ik hier kom, het ligt wat hoger dan Senegambia, richting Kotu Beach. De eigenaresse is een Italiaanse en de keuken is voortreffelijk. Het ligt op een steenworp afstand van de oceaan. Als je op de bovenverdieping/balkon gaat zitten, kijk je uit over het strand en de mengelmoes aan lokale strandtentjes. We waren er om 18.00 uur. Rond 18.30 uur begint het al wat te schemeren. Terwijl je zit te eten, zie je langzaam het (zon)licht verdwijnen in de oceaan. De mensen lopen terug van het strand naar hun hotels en appartementen en langzaam begint het avondleven op gang te komen. Lekker eten, mooie muziek en een gezellige bedrijvigheid rond het restaurant. Een luxe gevoel: another day in Paradise!!
Dinsdag had ik Ine en Francien uitgenodigd voor de lunch. Rond 15.00 uur zouden zij komen. Wuday wilde Red Benachin met beef koken. Wuday ging naar de markt in Serekunda om alle spullen voor de lunch te halen. Ik bleef thuis omdat ik alle aankopen voor Kumpara Art & Design nog op de foto moest zetten. Senghore Kunda, de compound in Kololi waar ik verblijf, is prachtig aangelegd. De gebouwen zijn mooi afgewerkt, de planten en bloemen hebben schitterende kleuren. Kortom een ideaal decor voor het fotograferen van mijn aankopen. Het was die dag bloedheet. Ik had de tassen en sjaals op kleur uitgezocht en tactisch in de woonkamer neergelegd. Tactisch omdat het haast te heet was om buiten foto’s te maken. Dus snel naar buiten, foto’s maken en weer naar binnen. De kleuren kwamen perfect uit in het felle zonlicht. Na een paar uur stond alles naar mijn wens op de foto. Ik gebruik deze foto’s op de webshop en voor promotie van Kumpara Art & Design. Alles netjes weer opgeruimd en nu was het tijd om de tafel en stoelen klaar te zetten voor de lunch. Een mooi plekje opgezocht in de schaduw. Ik was vergeten om vruchtensap en cola te halen dus liep ik nog even naar de Senegambia Strip. Dit is niet de local shop te krijgen, maar het is slechts 10 minuten lopen naar de Senegambia Strip. Toen kwam ik er pas achter hoe warm het echt was. Het eerste stuk is een zandweg. Ik liep door het mulle zand en had het gevoel dat ik in slow-motion liep, ongeveer het beeld dat je zag toen de eerste mens op de maand landde, een moonwalk. Aangekomen bij weg naar de Senegambia Strip zag ik de warmte al uit het asfalt komen. Tempo maar weer iets aanpassen en na circa 45 minuten was ik weer terug in ‘mijn’ compound. Nog even tijd om bij te komen voor de lunch. Rond 15.30 uur klopte Yaya aan mijn deur. Hij had samen met zijn neef Amboy, Ine en Francien opgehaald bij hun appartement in Brufut. Ine en Francien hadden een lekker flesje witte wijn meegebracht. Aangezien de stroom sinds de morgen al uitgevallen was, was de koelkast niet koud meer. Ook was het veel te warm om zelfs maar aan alcohol te denken dus de wijn staat nu (dinsdagavond, the power is back) in de koelkast op temperatuur te komen. De lunch was voortreffelijk en vooral gezellig. We waren met z’n zessen: Ine, Francien, Wuday, Yaya, Amboy en ik. Na de lunch is het gezelschap weer richting Brufut vertrokken. Yaya heeft woensdagmiddag/avond weer zijn Cultural Festival. Hij moest daar nog het nodige voor regelen. Ik ga daar naar toe omdat het leuk is en omdat ik dit initiatief van mijn brother wil ondersteunen. Ine en Francien zijn er ook. Daarnaast verwacht Yaya nog een redelijk aantal gasten. Ik word rond 15.00 uur opgehaald. Het Festival begint om 16.00 uur en duurt tot 19.00 uur. Na afloop brengt Yaya de gasten weer naar hun hotel/compound. Het is een aaneenschakeling van traditionele dans en muziek. De drank (zelfs een lekker koude Julbrew) en een traditionele gambiaanse lunch zit bij de prijs in. Een aanrader als je een keer in Gambia bent!! Woensdagmorgen maak ik nog een extra shop-ronde op de Albert in Banjul. Er
schoten me wat ideetjes te binnen voor de webshop en voor de markten die begin maart weer van start gaan (9 maart, Voorjaarsbeurs – Bloemisterij Steentjes Silvolde)
Donderdagmorgen vertrekken we om 09.30 uur richting Busura. We gaan dit keer met een groep. Ine, Francien en Aart reizen mee. Normaal gesproken gaan we met de jeep van Mohammed. Dit keer zorgt Aart voor vervoer. Hij heeft ook nog een aantal gasten die mee willen reizen, Dat is te veel voor in de jeep van Mohammed. Aart heeft een 4wheel-drive bus waar 10 personen in kunnen. Een bezoek aan ons project in Busura en aan het project van Aart in Banyaka staan op het programma. Daarnaast ook nog even rondkijken voor het Carry-Can project van Stichting Fairwater. Wordt een drukke maar wel gezellige dag. Vrijdag staat nog niet ingevuld maar ik moet nog naar SWE-GAM (installateur van de Blue Pump), nog een ronde maken voor het Carry-Can project en ik wil nog een afspraak maken met Ebrima (Colley). Hij heeft ervoor gezorgd dat onze waterput voor een aantrekkelijke prijs gegraven is. Ik ken Ebrima sinds dat ik in 2006 voor het eerst in Gambia kwam. Heb hem al een poosje niet meer gezien. Hij werkt nu (naast zijn boomkwekerij in Seyoni) aan een project in Farafenni. Dit ligt halverwege de Gambia-rivier en het kost te veel tijd om er naar toe te gaan. Misschien is hij in Serekunda waar hij normaal gesproken woont. We zien wel, morgen (woensdag) even bellen!!
