LUCAS VOS: FOCUS OP ONZE KRACHT

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

9 JANUARI 2015

314

10

LUCAS VOS: ‘FOCUS OP ONZE KRACHT’ 14

JAARROND UNIFORME COMPOST

16

IMPRESSIE LELIEOOGST DEEL 2

24

42

COLLECTIEF GELD MEER VERSNIPPERD

TULPENKEUREN VAN START

48

VERVOLG EXPORT SERIE: DE WINTER MAANDEN

Gelukkig nieuwjaar Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Organische stof Verwen uw bodemleven met

Champost Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen,

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden!

tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected] H&G Exporttractors

Champignoncultuur R. Peffer B.V.,

Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een

groene of materialenveiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB veilingteam is voldoende. Of het nu gaat om een materialenveiling of een groene veiling, het CNB veilingteam regelt het graag voor u. Het CNB veilingteam werkt samen met Troostwijk Veilingen. Daarmee is een veiling verzekerd van een groot netwerk van potentiële kopers.

Veilen bij CNB:

• Materialen en groen • Inventarisatie • Samenstellen en verspreiden catalogus • Ook digitaal • Reclame en promotie • Service en betalingszekerheid • Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

Vi r u s t o e t s i n g e n Productcontroles Cursussen

Cursus

Ziekten en afwijkingen V A S T E

P L A N T E N

Op 29-1 en 19-2 biedt BQ Support een praktijkgerichte cursus aan waarin de ziektebeelden van een selectie van 35 vaste planten gewassen centraal staan.

Verleng uw spuitlicentie!

Spuitlicentie en Colland De cursus geldt als een bijeenkomst, benodigd voor de verlenging van uw spuitlicentie. Tevens komt de cursus in aanmerking voor de vergoedingenregeling van Colland.

SCHOON WERKT BETER

Bollen, planten en fust. Helmus Spoelbedrijf spoelt de meest uiteenlopende producten schoon, zodat ze gemakkelijker te verwerken zijn. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten. 0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

De gekwalificeerde docent gaat uitgebreid VERWELKINGSZIEKTE IN ACONITUM in op het herkennen en benoemen van ziektebeelden in Hosta, Paeonia, Phlox etc.. De cursus is voornamelijk gericht op vaste planten in rust. Er zal zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van levend materiaal. Als cursist kunt u natuurlijk ook materiaal uit de praktijk inbrengen op de cursusdag.

Voor aanvullende informatie en aanmelden kunt u terecht op onze website of neemt u contact met ons op.

Bulb Quality Support B.V. Zwartelaan 2 2161 AL Lisse Postbus 300 2160 AH Lisse The Netherlands T > +31 (0)252 43 30 60 F > +31 (0)252 41 78 56 I > www.bqsupport.nl E > [email protected]

www.bqsupport.nl

Nieuwe Plantmachine! ϴǁĞŬĞŶůĞǀĞƌƟũĚ͘

sŽŽƌĚĞƌĞǀŝƐŝĞŽĨŽŵďŽƵǁǀĂŶƵǁďŽůůĞŶƉůĂŶƚĞƌƐŶĞĞŵŐĞƌƵƐƚĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚŽŶƐŽƉ͘ AvH BreezandʹtŝũĚĞŶĞƐ^ƉĂĂŶƐǁĞŐϱϳʹϭϳϲϰ'<ƌĞĞǌĂŶĚʹǁǁǁ͘ĂǀŚͲďƌĞĞǌĂŶĚ͘Ŷů

Tel: 085 4016808

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 9 januari 2015 Nummer 314

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

CNB blijft groene veilingen verzorgen Aftellen naar CNB Podiumtulp 2015

Visie

10

Lucas Vos: ‘Strategie in het teken van verbinden’

14 8

9

12

Broeierij

12

Broeierij gespecialiseerd in vroege tulpen

Bodem

14

Meerlanden maakt eigen compost

Oogst

16

Impressie lelieoogst

14

16

Voorlichting

20

Nieuwe regels rond bestrijding ratten en muizen

Toppers

21

Toppers uit de bloembollensector

Vakvenster

20

22

Einde van een tijdperk

Actueel

24

Na het PT: wat is er nog aan collectiviteit?

Branchenieuws

26

Nederlandse kwekers zien groeikansen in Turkije

21

22

Plant in beeld

28

Geum hybride belicht

CNB Actueel

29

Marktbroeishow blikvanger CNB Bloem- en relatiedagen

28

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

24

26

29

32

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

39

Branchenieuws Exportwaarde bloemen en planten evenaart record van € 5,4 miljard

40

Laatste nieuws

41

Onderzoek

41

42

44

46

47

45

48

Computergestuurde circulatie: energiebesparing en betere kwaliteit

42

Keuren Regionale voorrondes tulpenkeuren van start

44

Onderzoek en Praktijk Onderzoek aan vuur

45

Studiebol Studeren om meer kennis te vergaren

46

Boomkwekerij Prachtige structuur katjes én proppen

47

Tien vragen aan Nico Vonderbank

48

Markt en Afzet Stoop Flowerbulbs Holland gaat uit van flexibiliteit

50

Nauwkeurig De andere kant van Marokko

51

Vasteplantenvaria Duurzaam het nieuwe jaar in

52

Teeltadvies

56

Agenda

57

Service

50

51

Vallen van hoogte Column: Veranderingen

58

Hobaho Aansluiting tussen bemiddeling en veilen

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

58

62

Fotografie omslag: René Faas

62

9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Tulpen voor het Zuiderzeemuseum ENKHUIZEN – In aanloop naar het ‘Oudhollands Weekend’ in Keukenhof hebben tuinmannen van Keukenhof en het Zuiderzeemuseum tulpen geplant voor de Vogelhoeksmolen in het Zuiderzeemuseum. Met deze plantactie wordt het accent gelegd op de samenwerking tussen de beide toeristische bestemmingen. Het Oudhollands Weekend is van 3 tot en met 6 april 2015. In samenwerking met het Zuiderzeemuseum uit Enkhuizen wordt er in Keukenhof die dagen paling gerookt en komt er een historisch beurtschip naar het park. Een beurtschip voer meestal onder zeil en over natuurlijke wateren, zoals het IJ, de Zuiderzee en het Haarlemmermeer.

Boomkwekersdag LTO Vakgroep Bomen en Vaste Planten ECHTELD – Op 15 januari 2015 organiseert de LTO Vakgroep Bomen en Vaste Planten voor het eerst de landelijke Boomkwekersdag. De dag staat in het teken van vooruitkijken en toekomstgericht ondernemen. De ochtend is gereserveerd voor de gezamenlijke jaarvergadering van de cultuurgroep laanbomen en de cultuurgroep bos- en haagplantsoen. Op het programma staan diverse actualiteiten vanuit Naktuinbouw en de Green Deal ‘weet wat je (ver)koopt’. Tijdens het middagprogramma geven Peter Bontekoe (Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste Planten) en Han Fleuren (Boomkwekerij Fleuren en bestuurslid LLTB) hun visie op het toekomstgericht ondernemen in de boomkwekerij. Na het plenaire gedeelte kunnen de deelnemers twee workshops volgen. De dag wordt afgesloten met een borrel en afscheid van Peter Bontekoe als voorzitter van de vakgroep. De Boomkwekersdag vindt plaats bij ‘De Oude Duikenburg’, Voorstraat 30, 4054 MX Echteld (aan de A15 tussen Tiel en Nijmegen). Deelname uitsluitend voor leden van LTO. Opgeven kan via [email protected].

Tulpenkeuring Stede-Broec verloot opnieuw rondvlucht BOVENKARSPEL – Woensdag 14 januari begint het tulpenkeuringsseizoen van de afdeling Stede-Broec weer. Gedurende vijf weken kan er gekeurd worden bij CNB in Bovenkarspel. Deelnemers strijden niet alleen om plaatsing voor het NK, maar maken ook kans op een rondvlucht over West-Friesland voor twee personen. Deze prijs wordt de laatste keuringsavond verloot onder de deelnemers, jong en oud, die minimaal drie keer hebben deelgenomen aan de keuring. De rondvlucht wordt gesponsord door Kwantes Makelaardij Andijk. De keuringsdata van Stede Broec zijn 14, 21 en 28 januari en 4 en 11 februari. Op 28 januari en 4 februari is er tevens een soortenkenniswedstrijd. Er kan gekeurd worden tussen 17.00 en 21.00 uur, de prijsuitreiking vindt rond 21.30 uur plaats. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

DEN HAAG – Het is niet aan de overheid om te zorgen dat omwonenden en passanten gewaarschuwd worden voor de toepassing van grondontsmetter metam-natrium. Dat is volgens staatssecretaris Sharon Dijksma een verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven. Dijksma is er dan ook niet voor om van overheidswege te regelen dat er waarschuwingsborden worden geplaatst bij percelen waar de grondontsmetter is toegepast. Zowel de PvdA als de Partij voor de Dieren vinden dat de passanten en omwonenden op de een of andere manier moeten worden gewaarschuwd. De PvdA legt daarbij de verantwoordelijkheid bij het overleg tussen de betrokken bedrijven en de omwonenden en passanten, de Partij voor de Dieren voelt voor een waarschuwingsverplichting. Dijksma zegt dat de toepassing van metam-natrium aan strenge gebruiksvoorwaarden is verbonden, waardoor er in principe geen gevaar voor passanten en omwonenden zou kunnen zijn. Er zijn nog maar weinig plekken, waar het middel gebruikt mag worden.

ISU-International Perennial Plant Conference GRÜNBERG – Van 13 tot en met 15 februari 2015 vindt in het Duitse Grünberg de achtste International Perennial Plant Conference plaats van de Internationale Stauden Union. Drie dagen lang kunnen liefhebbers van vaste planten zich hier laten informeren over sortimentsontwikkelingen en toepassingsmogelijkheden van vaste planten. Zo zal Brian Kabbes laten zien wat Kirgizië aan nieuwe vaste planten te bieden heeft en gaat Arie Blom in op de noviteiten van nu. Mona Holberg uit Zweden laat zien hoe in een stedelijke omgeving borders en kleine parkjes zijn aan te leggen met vaste planten, terwijl Adam Baros uit Tsjechië laat zien welke invloed onderzoekinstituut Pruhonice heeft gehad en heeft op de beplanting van tuinen. Deelname aan de conferentie kost 135 euro voor ISU-leden en 175 euro voor niet-leden. Aanmelding en boeking van overnachting kan via

Doeko van ’t Westeinde in dagelijks bestuur NAJK UTRECHT – Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) heeft tijdens de algemene ledenvergadering Doeko van ’t Westeinde unaniem gekozen als nieuwe dagelijks bestuurder. Van ’t Westeinde zal binnen het bestuur zorg dragen voor de portefeuille akkerbouw. Deze portefeuille neemt hij over van NAJK-voorzitter Eric Pelleboer, die namens NAJK vanaf 2012 de belangen van jonge akkerbouwers in Nederland behartigde. Van ’t Westeinde werkt samen met zijn ouders op het akkerbouwbedrijf in het Groningse Nieuweschans. De jonge ondernemer wil zich in zijn bestuursperiode bij het NAJK richten op maatschappelijk draagvlak en het stimuleren van een concurrerende en innovatieve akkerbouwsector.

Foto: PR

Foto: PR

Dijksma: geen verplicht bord bij metam-natrium

SAIL komt naar de Westerkoggeflora

Foto: René Faas

Nieuwe vakredacteur BloembollenVisie

LISSE – Met ingang van 1 januari 2015 is René Bouwmeester in dienst getreden bij CNB als vakredacteur van BloembollenVisie. René is 41 jaar oud en woonachtig in Den Haag. De agrarische journalistiek is hem niet onbekend. Na jaren als dagbladjournalist te hebben gewerkt voor de Haagsche Courant en het AD Rotterdams Dagblad, heeft René de afgelopen jaren hoofdzakelijk geschreven voor Nieuwe Oogst, een uitgave van LTO Nederland. Hier was hij werkzaam als parlementair verslaggever en redacteur tuinbouw. Wij wensen René veel succes in zijn nieuwe functie binnen het redactieteam van BloembollenVisie!

Bodemprofielen en bodemspreekuren op Bio-beurs

DE GOORN – Van 30 januari tot en met 1 februari 2015 showen ruim dertig kwekers uit Koggenland hun beste tulpen. Dat doen zij op de 34e editie van de Westerkoggeflora in de Koggenhal te De Goorn. De show zal dit jaar geheel in het teken staan van ‘SAIL’. Bezoekers zullen onder gedompeld worden in deze nautische traditie. De totale show is ingedeeld als een groot kompas. Bezoekers lopen langs een vuurtoren en kunnen diverse modelboten bewonderen in een nagebootst kanaal. Op zondag 1 februari wordt de show muzikaal omlijst met zeemansmuziek en oud-Nederlandse liederen. Ter gelegenheid van de Westerkoggeflora opent bloembollenbedrijf Pronk Tulpen op zondag 1 februari van 10.00 tot 17.00 uur haar deuren voor publiek. Het afgelopen jaar stond bij Pronk in het teken van nieuwbouw met een tweede broeilaag. Geïnteresseerden zijn welkom op het bedrijf aan de Julianastraat 21 A in Avenhorn.

Najaarscatalogus 2015 van C.S Weijers & Zonen HILLEGOM – C.S. Weijers & Zonen bv introduceert haar nieuwe catalogus Najaar 2015. Deze catalogus met meer dan veertig pagina’s bijzondere bolen knolgewassen volgt de catalogus Voorjaar 2015 op in de vernieuwde huisstijl. Nieuw zijn een aantal Muscari’s van kwekersvereniging Blue Magic. Beide catalogi zijn naast de printversie ook digitaal beschikbaar op de website www.csweijers.nl.

ZWOLLE – Met levensgrote bodemprofielen uit het Wagenings bodemmuseum en profielen van bodems van bekende biodynamische bedrijven is het Demeterplein op de komende Bio-beurs een leer- en ontmoetingsplaats over ‘levende bodems’ als basis van een gezond landbouwsysteem. In het bodemlab kan men ter plekke de actieve organische stof van zijn grond laten meten. Voor de test is 50 gram grond voldoende, liefst thuis even op de kachel of verwarming gedroogd. Er zijn op het plein doorlopend deskundigen aanwezig met kennis op allerlei terreinen van bodemvruchtbaarheid. Het programma hiervan wordt op het plein aangegeven. Het Demeterplein is te vinden op de Bio-beurs 21 en 22 januari 2015 in de IJsselhallen in Zwolle.

Keukenhof wijzigt organisatiestructuur LISSE – Sinds 1 januari 2015 heeft de Stichting Internationale Bloemententoonstelling Keukenhof een nieuwe structuur. Aanleiding voor deze aanpassing in de organisatie is de vraag die het bestuur zichzelf heeft gesteld in hoeverre de stichtingsstructuur nog van deze tijd is voor een organisatie als Keukenhof. De exploitatie is per 1 januari 2015 ondergebracht in een nieuw op te richten bv, genaamd Bloemententoonstelling Keukenhof bv. De directie van deze bv is in handen van de huidige directeur Bart Siemerink. De bv krijgt een raad van commissarissen, bestaande uit Piet Apeldoorn (voorzitter) en Coen Vermeer. De aandelen van de bv worden gehouden door de huidige stichting. Het bestuur van deze stichting bestaat uit voorzitter Walter Jansen en vicevoorzitter Greet Locquet. Deze stichting zal een andere naam krijgen en zich operationeel niet meer bezighouden met de bloemententoonstelling.

Richard Havens overleden HUBBARD – Op 15 december overleed in de Verenigde Staten op 74-jarige leeftijd Richard Havens. Havens was samen met zijn vrouw Elise eigenaar van Mitsch Novelty Daffodils. De grondlegger hiervan was Grant Mitsch uit Oregon, met wiens dochter Elise Richard Havens in 1970 trouwde. Samen zetten zij de narcissenveredeling van Grant Mitsch voort. De nadruk lag daarbij op contrastrijke, fris ogende narcissen. Met enige regelmaat kwamen noviteiten van hem in de Nederlandse kwekerij terecht, zoals ‘Pink Silk’ en ‘Perky’. In totaal registreerde de RHS 480 cultivars die uit dit bedrijf voortkwamen. Dit jaar hadden Richard en Elise hun bedrijf al beëindigd. Zijn naam leeft echter nog voort in al de aanwinsten van de afgelopen 45 jaar.

Samenwerking Kasteel Keukenhof en Hermitage LISSE – Kasteel Keukenhof (Lisse) en de Hermitage (Amsterdam) werken sinds 1 december officieel samen. De samenwerking moet ervoor zorgen dat beide toeristische attracties elkaar gaan promoten onder bezoekers. Vanwege de samenwerking zullen er bij Kasteel Keukenhof mozaïeken worden getoond die verwijzen naar de tentoonstelling in de Hermitage. In december is een start gemaakt met de aanleg van een bollenmozaiek die voor het kasteel ligt. De officiële opening van het bloeiende bloemenmozaïek zal eind maart 2015 plaatsvinden. Vanaf mei volgt dan een mozaïek dat wordt samengesteld uit potjes met Kalanchoekleuren. Bij de mozaïeken komt een bord met uitleg en een verwijzing naar de tentoonstelling bij de Hermitage. Bij de Hermitage in Amsterdam zijn vanaf mei 2015 op de twee bleekvelden bij de entree mozaïeken met potjes met Kalanchoekleuren te bezichtigen. Bij deze presentatie worden de bezoekers door middel van borden geattendeerd op Kasteel Keukenhof en uitgenodigd om een bezoek te brengen aan het landgoed. 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

CNB blijft groene veilingen verzorgen De succesvolle samenwerking met Troostwijk betekent niet dat CNB zelf niet meer actief is op veilinggebied. Het verzorgen van groene veilingen maakt onveranderd deel uit van de commerciele activiteiten van de coöperatie en dus ook het groeneveilingteam. Achter de schermen is het team dan ook druk bezig met de eerste voorbereidingen. Tekst en (archief )foto: Wim Ciggaar

W

at de groene veilingen zelf betreft, is de laatste jaren een duidelijke verschuiving merkbaar in het beslismoment van potentiële opdrachtgevers. Was het voorheen gebruikelijk dat rond de planttijd al besloten werd of en zo ja welke soorten eventueel groen geveild zouden gaan worden, vandaag de dag is het zo dat de afweging om al dan niet groen te gaan veilen pas in het voorjaar genomen wordt als ook de eerste uitkomsten van het broeiseizoen, de statistiekgegevens en de opkomst van het gewas bekend zijn. Voor groene veilingen is het namelijk van essentieel belang dat de kraam netjes geplant staat, zeker ook wat betreft de hoeveelheid opgeplant materiaal.

ANIMO De animo om groen te veilen is de laatste jaren wat minder dan we in het verleden gewend waren. Volgens CNB-veilingmeester Jan Meijer komt dat vooral door de onafwendbare schaalvergroting en het feit dat de meeste kleine kwekers daardoor van het toneel verdwenen


zijn. “Steeds vaker zien we bij grotere bedrijven dat het instrument groene veiling gebruikt wordt om de samenstelling van kramen aan te passen aan de vraag uit de markt. Dit manifesteerde zich de afgelopen jaren met name in de Flevopolders, waar bedrijven de kraam soms met 4 à 5 hectare willen wijzigen. Vaak betreft het courante soorten die voor collega-ondernemers juist wel weer een aanvulling voor hun kraam betekenen. Goede voorbeelden hiervan zijn ‘Purple Flag’ en mutanten die toch wel weer op voldoende belangstelling mochten rekenen. Daaruit blijkt dat het aanbod op een groene veiling niet alleen hoeft te bestaan uit het nieuwere assortiment. Ook de werkpaardjes die al jaren deel uitmaken van de grote kramen en in grote getale in de broeierij hun afzet vinden, mogen op veel belangstelling rekenen, mits de klassering uiteraard optimaal is. Goed voorbeeld hiervan is een partij ‘Ile de France’ van 2 hectare met de klassering I Japan die vorig jaar op een groene veiling bijna € 50,-- per roe noteerde.

BESPARINGEN Opvallend is dat een groot deel van de op-

drachtgevers dit jaar uit de Flevopolders kwam, twee uit de Bloembollenstreek en een uit West-Friesland. Jan Meijer: “Waarom de animo het afgelopen jaar uit het Noordelijk Zandgebied achterwege bleef valt moeilijk te raden, terwijl daar de verschuivingen binnen kramen en sortimenten zich net zo hevig manifesteren. Te weinig realiseert men zich hoeveel kosten men kan besparen door het middel groene veiling in te zetten bij de verkoop van kramen of onderdelen van kramen. Gezien het kostentraject na de groene veiling tot en met de verwerking in de schuur, gemiddeld vaak 10 euro of meer per roe, is dat een overweging meer dan waard. Met een gemiddelde roeopbrengst van de door CNB gehouden groene veilingen van zo’n 30 euro per roe, betekent dit dat bij andere verkoopvormen, inclusief het zelf verwerken, een opbrengst van minimaal 40 euro per roe gemiddeld gerealiseerd moet worden. En dan hebben we het nog niet over het risico dat de kweker loopt ten aanzien van de verwachte getallen.”

CNBVEILINGTEAM Te adviseren valt in elk geval om contact op te nemen met het veilingteam van CNB in de persoon van Jan Meijer die bereid is geheel vrijblijvend met potentiële opdrachtgevers van gedachten te wisselen. Daarbij komen volgens de CNB-veilingmeester alle aspecten van een mogelijke verkoop aan de orde, inclusief de werkzaamheden die CNB in het gehele traject bij de organisatie van een veiling voor zijn rekening neemt. “Ook het vrijblijvend taxeren van de opbrengstverwachting maakt daarvan deel uit. Bepalend zijn hierbij naast sortiment de opgeplante klasse en steeds vaker de voorlopige uitslag van de monsteropplant c.q. de uitslag van de Elisa-toets van de BKD. Door de schaalgrootte zijn uniforme partijen van grotere omvang voor de grotere bedrijven het meest interessant. Ook soorten die door licentie een bepaalde omvangbegrenzing hebben kunnen bijdragen aan een positief verkoopresultaat. Tot de werkzaamheden behoort tevens het opmeten van hetgeen te koop wordt aangeboden, het samenstellen van de veilingcatalogus, inclusief reeds afgesloten koopovereenkomsten, en de noodzakelijke publiciteit. Uiteindelijk leidt dit ertoe dat deze wijze van verkoop de verkoper een aantal aantrekkelijke kanten te bieden heeft, zoals het afstoten van werkzaamheden, waarbij opslag en risico’s ten aanzien van de opbrengst worden uitgesloten. De verkoper weet zich verzekerd van een team dat zich door de jarenlange ervaring en door de gedreven inzet tot het uiterste zal inspannen om een goed resultaat te behalen.”

VAN DE REDACTIE

Archieffoto: René Faas

2014-2015

Aftellen naar CNB Podiumtulp 2015

COLOFON

Nog een kleine twee weken te gaan en dan gaat CNB Podiumtulp van start. Het jaarlijkse project is alweer toe aan de negentiende editie. De eerste tulpeninzendingen zullen maandag 19 januari in de showruimte van CNB in Lisse staan. Daarmee gaat het CNB Podiumtulp-project een week later van start dan voorgaande jaren wat alles te maken heeft met de CNB Bloem- en relatiedagen die in de week ervoor plaatsvinden. Tot halverwege maart zullen wekelijks tulpen geshowd worden, afkomstig uit de kraam van verschillende relaties van CNB. Het deelnemersveld bestaat dit jaar uit maar liefst achttien inzenders. Dat zijn voor een groot deel trouwe inzenders die afgelopen jaren ook tulpen hebben ingezonden. Tegelijkertijd hebben dit jaar ook nieuwe bedrijven zich gemeld. Wekelijks staan er tien tot vijftien Podiumtulpen in de showruimte, hoofdzakelijk noviteiten, maar ook het bestaande handelssortiment is vertegenwoordigd. Zo kunnen bezoekers onder andere ‘Powerplay’®, ‘Pr. Catharina Amilia’®, ‘Red Chato’® en ‘Dutch Mountain’® verwachten. De tulpen worden door Proeftuin Zwaagdijk afgebroeid. Proeftuin Zwaagdijk zorgt er tevens voor dat de inzendingen op maandag in de showkas gezet worden, waar ze nog de hele week te bewonderen zijn. CNB ziet het project Podiumtulp als een mooi podium om het product bij de broeierij en export onder de aandacht te brengen. Exporteurs en broeiers worden dan ook van harte uitgenodigd om CNB gedurende de Podiumtulp-weken te bezoeken. Elke week worden er drie tulpen uitgelicht in BloembollenVisie.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Lilian Braakman en René Bouwmeester (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

De overgang naar een nieuw jaar, het went nooit. Eerst die hectische laatste weken waarin we nog net niet bezwijken onder de deadlines. Dan de dagen voor kerst die knus en gezellig zijn; iedereen is net even opgewekter, gezelliger (zeker halverwege de kerstborrel) en vergevingsgezinder. We laten alle sores van ons afglijden, kijken nog even terug op het afgelopen jaar - immers geen kerst zonder moment van bezinning - en dan PATS! Het nieuwe jaar kan beginnen. Weg met die gourmetschotels, oliebollen en appelflappen die inmiddels samen met ‘de beste wensen’ - ons neus uitkomen. Vol energie, goede voornemens en enthousiasme kijken we vooruit en zien uitdagingen genoeg voor de sector. Een greep: de steeds strengere fytosanitaire eisen, de verschraling van het middelenpakket, de onzekere toekomst van het (fundamenteel) onderzoek en het moeizaam bijeenbrengen van collectieve gelden daarvoor. Hoe zorgen we voor een beter imago? En… zal Boer Tom zijn droomvrouw vinden? Eén ding is zeker: voor BloembollenVisie is er voorlopig nog genoeg stof om over te schrijven. Onze uitdaging: u als lezer van de benodigde informatie voorzien, op het juiste moment en in de juiste verpakking. Welke onderwerpen kiezen we, welke invalshoek en welke toon? Welke personen laten we aan het woord en welk beeld kiezen we daarbij? Maar ook: print versus digitaal, actualiteit versus achtergrond, en ga zo maar door. Welke weg slaan we in en waar leggen we de focus op? We zijn er dagelijks druk mee, maar weten ook: de klant is koning (in ons geval: de lezer), want als wij niet schrijven wat u wilt lezen, liggen we binnen de kortste keren in de oudpapierbak bovenop de collectie bladen van Sanoma. Onze handen jeuken nog steeds om voor u te schrijven. Maar hoe en waarover? Hier en daar is het tijd voor vernieuwing en de eerste stappen zijn reeds gezet. Een nieuwe collega, nieuwe columnisten, meer ruimte voor achtergrond bij de actualiteit… Welke stappen zetten we nog meer? Daarvoor kunnen we uw mening goed gebruiken. Ik sluit een lezersonderzoek niet uit. Kortom, u hoort nog van ons. Jeannet Pennings


VISIE

‘Strategie in het tek Onlangs presenteerde FloraHolland haar nieuwe strategie. Onder het motto ‘Flowering the World Together, Planting Seeds of Opportunity for our Members - 2020’ zet de bloemenveiling een nieuwe koers in. Een koers die nog het beste te kenmerken is als ‘terug naar de basis’. BloembollenVisie sprak over het proces van totstandkoming en de verdere uitwerking van de strategie met algemeen directeur Lucas Vos, die inmiddels een jaar op deze post zit. ‘Het was een enerverende periode.’

LUCAS VOS, ALGEMEEN DIRECTEUR FLORAHOLLAND

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas


H

et is inmiddels een jaar geleden dat Lucas Vos aantrad als opvolger van Timo Hughes. Samen met financieel directeur Rens Buchwaldt vormt hij de directie van Bloemenveiling FloraHolland. Vos is afkomstig uit de scheepvaartwereld - waar hij chief commercial officer was in de board van Maersk - en gepokt en gemazeld in de wereld van de logistiek. Ook op de bloemenveiling is logistiek een essentieel element, maar dat was niet het eerste waar Vos in dook. Er waren andere zaken die direct zijn aandacht vroegen.

Hoe kijkt u terug op dat eerste jaar? “Het was beslist een enerverend jaar, maar het begon allemaal niet zo leuk. Er was veel gedoe dat uiteindelijk allemaal was te herleiden naar de slechte relatie tussen het bedrijf en haar klanten. Klanten vonden onze koers onduidelijk, de coöperatie had 340 diensten, maar toch vond men ons niet dienstverlenend genoeg. Er was meer geïnvesteerd in gebouwen dan in mensen, de afstand tussen management en medewerkers was - na zeven jaar fusieleed - steeds groter geworden. Toen leden vervolgens tegen de financiële reorganisatie stemden, was

duidelijk dat er iets moest gebeuren.” Welke stappen heeft u gezet om het tij te keren? “Ik ben in gesprek gegaan met mensen: met leden, met klanten, met medewerkers. Door goed te luisteren probeerde ik mij een beeld te vormen van wat er leeft onder onze stakeholders. Ik ben de organisatie in gegaan en heb ‘koffiemomenten’ georganiseerd met medewerkers om te horen wat er leeft. We hebben een panel gevormd van vijftig jonge medewerkers waarmee we regelmatig hebben gebrainstormd over vragen als: voor wie zijn wij op aarde? Wat zijn onze doelstellingen? Waar ligt onze kracht? Waarop willen wij ons focussen? Ook klanten hebben we meegenomen in dat proces. Om de antwoorden te vinden op onze vragen zijn we teruggegaan naar de oorsprong van het bedrijf in 1911: wat zijn onze lessen sindsdien geweest, welke stappen hebben we gezet? Maar ook: waar ging het mis, waarom realiseerden wij ons dat zo laat, en wat gaan we nu doen? Al die input heeft uiteindelijk een 80%-versie van onze nieuwe strategie opgeleverd. Deze versie hebben we voorgelegd aan al onze stakeholders die daarop hebben

en van verbinden’ kunnen reageren. Vervolgens is die input verwerkt en de definitieve versie is bekrachtigd tijdens onze algemene ledenvergadering op 26 november 2014. De reacties waren enthousiast, ik kreeg een mail van een van de leden die schreef ‘als een trots lid’ naar huis te zijn gegaan na deze ALV. Dat vind ik een mooi compliment.” De nieuwe missie luidt: ‘Flowering the World Together, Planting Seeds of Opportunity for our Members – 2020’. Waar draait deze missie in essentie om? “Met ‘flowering’ en ‘planting’ verwijzen we naar de kernproducten van onze leden en klanten. ‘Together’ gaat over het belang van samenwerking, deze strategie is gericht op verbinding maken tussen partijen: wij zien FloraHolland daarin een centrale rol spelen. Met ‘seeds of opportunity’ doelen we op het creëren van kansen voor de sector, wat wij zien als onze belangrijkste taak. ‘For our members’ benadrukt nog eens dat wij hier niet zijn voor onszelf, maar voor onze leden en hun klanten. Betere marges realiseren voor hen is een van onze voornaamste opdrachten. Daarbij is ‘the world’ ons speelveld.” Een van jullie ambities is consumenten meer te laten uitgeven aan bloemen en planten. Hoe gaan jullie dat aanpakken? “De dalende besteding is duidelijk zichtbaar vanaf 2011. Ons product heeft concurrentie gekregen van andere cadeauartikelen en dat hebben we te laat ontdekt; we waren te veel met onszelf bezig. Nu is onze opdracht die consument beter te leren begrijpen. Waarom koopt de consument bijvoorbeeld liever een product van Rituals dan een boeket bloemen? Waarom bereiken we de vrouw vanaf 45 jaar wel en die vanaf 35 jaar niet? Dat willen we onder andere bereiken via panels,

enquêtes en Social Media. Als we inzicht krijgen in hoe we die consument kunnen beïnvloeden, kunnen we daarop gerichte acties ontwikkelen en op die manier vraag creëren. Je kent wellicht de campagne ‘Bloemen houden van mensen’ nog wel. Misschien moeten we weer terug naar die basis. Die was immers heel herkenbaar. Zeker is wel dat FloraHolland op het gebied van generieke promotie het voortouw zal moeten nemen; onze leden en hun klanten hebben niet de omvang om een eigen merk te kunnen creëren.” FloraHolland wil een marktplaats van betekenis zijn. Zal de fysieke marktplaats uiteindelijk verdwijnen? “Nee, want mensen hebben er behoefte aan om fysiek bij elkaar te komen. De virtuele marktplaats zal wel verder vorm krijgen, wellicht met een Social Media component. Daarbij kijken we ook hoe bestaande aanbieders dat doen, zoals Amazon en airbnb, om er iets van te leren. We merken echter wel dat - naast de virtuele handel - men blijft kijken naar de prijs op de klok. Het aandeel van de fysieke marktplaats zal wel afnemen, ook daar moeten we naar kijken. Het veilingterrein beslaat nu zo’n 2,5 miljoen vierkante meter: dat is de omvang van Monaco. De meeste vierkante meters worden per dag maar zo’n drie uur gebruikt en voegen dus relatief weinig waarde toe. Dat kan wellicht anders. Hoe dan? Wat zijn de voor- en nadelen daarvan? Wat zijn de gevolgen voor de prijsvorming? Al deze zaken gaan we met klanten en kwekers onderzoeken. Zeker is wel dat die veranderingen gevolgen zullen hebben voor het personeel en het vastgoed, maar hoe dat uitpakt is nu nog niet helder.” De nieuwe strategie spreekt ook van ‘klantgerichter werken’ en ‘weer de verbindende kracht

worden in de sierteelt’. In hoeverre is dat nieuw? “We dachten misschien wel dat we klantgericht waren - met onze 180 projecten en 340 diensten maar uiteindelijk kon niemand een totaalbeeld geven en bleek dat klanten zich buitengesloten voelden. Toen ik medewerkers vroeg wie onze klanten zijn, antwoordde 50 procent ‘kwekers’ en 50 procent ‘kopers’. Er was dus geen helderheid, dan kun je ook geen duidelijke koers varen. Nu hebben we vastgesteld: FloraHolland is van de kwekers, dit is hun bedrijf. En hun klanten zijn dus ook onze klanten. Het woord ‘kopers’ wil ik nooit meer horen, wie dat nog zegt in mijn bijzijn mag ‘voor straf’ 1 euro betalen.” Hoe wil FloraHolland betere marges realiseren? “Het begint natuurlijk allemaal met het terugbrengen van de kosten. Dat kunnen we onder meer bereiken door meer zaken te standaardiseren. Verder moeten we zoveel mogelijk klanten naar ons bedrijf zien te halen. FloraHolland moet zichzelf waarmaken als dé verzamelplaats voor alle sierteeltproducten, mooi gepresenteerd, voorzien van de juiste informatie tegen een goede prijs. Dan komt de vraag vanzelf. Wij moeten leren denken vanuit waardecreatie voor de klant. Als iets niet blijkt te werken, moeten we een keuze maken tussen aanpassen of stoppen. Kortom: meer bedrijfsmatig gaan denken en wegblijven van stroperige processen.” Uiteindelijk zijn het de medewerkers die de veranderingen moeten gaan waarmaken. En ‘veranderen’ zit niet in de natuur van elk mens. Hoe krijgt u alle neuzen de goede kant op? “De vijftig jonge medewerkers die vanaf het begin bij het proces zijn betrokken, vervullen een belangrijke rol. Zij hebben elk een kring met collega’s om zich heen met

wie zij de totstandkoming van de nieuwe strategie hebben gedeeld, ieder vanuit zijn eigen benadering en in zijn eigen woorden. Dat proces gaat door. Verder is het management cruciaal, zij moeten zelf het goede voorbeeld geven en hun medewerkers meenemen. De tijd dat je als medewerker kon klagen en vervolgens ging zitten wachten tot een ander het probleem voor je oploste, ligt achter ons. Die knop moet echt om. Dat zal voor de een wat makkelijker zijn dan voor de ander. Uiteindelijk zullen we allemaal mee moeten gaan met de veranderingen die nu worden ingezet.” Tot nu toe is de strategie nog niet veel meer dan een mooi plan. Hoe gaat u de voortgang monitoren? “Met het vaststellen van de strategie zijn de piketpalen geslagen, nu gaan we concretiseren. Exacte targets - wanneer we wat moeten hebben bereikt - zijn nog niet geformuleerd. De richting is helder, de ruis is weggenomen. Daarmee hebben we al winst geboekt ten opzichte van vorig jaar. We kunnen weer vol trots spreken over onze organisatie, daardoor is het werk weer wat lichter geworden. Nu gaan we samen aan de slag en zullen we al werkend onze doelen gaan bereiken.” Hoe houdt u onderweg de spirit erin? “Doordat er echt wel het nodige gaat veranderen, zal de aandacht niet verslappen. Zo gaan we onze 340 diensten tegen het licht houden en onszelf afvragen: wat moeten we wel en niet doen? Daar gaan medewerkers wel het nodige van merken. Het zal allemaal niet vanzelf gaan, dat realiseer ik me heel goed. Veranderen moet je leren. Zo lang we in gesprek blijven met elkaar en hetzelfde doel voor ogen houden, heb ik er veel vertrouwen in dat we in onze opzet gaan slagen.” 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

BROEIERIJ

‘Tulp moet alles hebben’ Bij J.C.J. Ruiter-Wever uit Andijk staan de twee eigenaren geen dag stil. Naast het hebben van een tulpenbroeierij, telen de broers Stef en Niels Ruiter ook tulpenbollen en zitten ze in de export. Onderling zijn de taken goed verdeeld. Stef doet de teelt en handel en Niels alle processen binnen. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

H

et bedrijf J.C.J. Ruiter-Wever uit Andijk is opgericht door Jan Ruiter en zijn vrouw Carla Wever in 1989. Zoon Niels kwam in 2000 in het bedrijf en twee jaar later kwam Stef. Toen er een grote verbouwing nodig was, namen de broers Stef (32 jaar) en Niels (35 jaar) het bedrijf van hun ouders over. In 2012 was die verbouwing klaar. Het resultaat was een verdubbeling van de capaciteit van de broeierij. Stef geeft aan: “We hebben de naam gehouden zoals die was. Ten eerste omdat hij al ingeburgerd was en ten tweede omdat onze ouders ons altijd hebben gesteund. Zo houden we toch iets van vroeger aan, want voor de rest hebben we alles verbouwd.”

DOORSTROOMPLUG De bollen voor de broeierij worden opgeplant in bakken met een doorstroomplug. Door de plug in het midden van de bak, kan het water - aangevuld met voedingsstoffen - vanaf de bovenste bak doorlopen naar de onderste. Als er teveel water in staat, loopt dat automatisch weg. “Hierdoor is het water geven makkelijker dan bij potgrond”, geeft Niels aan. “Je kunt het niet fout doen. Wij zijn zo’n dertien jaar geleden op water gaan telen, omdat het voor sommige cultivars beter was. Nu telen we sinds vijf jaar


alleen maar op water.” Als een cultivar of kleur gewenst is in de mix die de broeiers niet hebben, omdat hij beter op potgrond broeit, koopt Stef deze in: “We maken alles wat de klant wil. Een kleurenmix, een bos van vijftien stelen of het gewenste hoesje kunnen klanten aangeven.”

‘Bij de daghandel krijg je meer waardering voor je sortiment’ Om een wisselend assortiment in kleuren te bieden, proberen de broeiers van elke kleur twee tot drie verschillende cultivars in hun assortiment te hebben. “We kijken gericht naar de broeieigenschappen van cultivars. Zo proberen we voor in het begin, midden en einde van het seizoen een goede broeitulp te hebben. Op deze manier kunnen wij altijd een achtkleurenmix aanbieden.” Zo broeit J.C.J. Ruiter-Wever onder andere de echt paarse ‘Special Rider’, die uit eigen veredeling komt en kwekersrechtelijk is beschermd. Veredeling doen de broers erbij, maar niet grootschalig. Als alle tulpenbollen zijn opgeplant, komen de bakken in containers in de kas. Dit container-

systeem is volledig automatisch. Zo kunnen de tulpen die rijp genoeg zijn naar voren gestuurd worden om te verwerken. “De geplukte tulpen komen per band naar de bosruimte”, geeft Niels aan. “Eerst verwijderen we de bollen. Daarna leggen we de koppen op gelijke hoogte met behulp van een laserlijn. Hierdoor kunnen de stelen op gelijke hoogte afgezaagd worden. Ten slotte telt een machine het aantal stelen en bost deze. Wij hoeven er alleen nog maar een hoesje omheen te doen. Het maken van een kleurenmix is wel veel arbeidsintensiever, omdat je de kleuren moet uitzoeken en zelf bost.” Het bedrijf is van alle markten thuis. Het is niet alleen een broeierij, maar ook kwekerij. Bovendien zitten de broers in de export. Daardoor zijn ze alle dagen van het jaar druk aan het werk. “Als de bloemen weg zijn eind april begin mei, is het buitenwerk qua tulpen bijna klaar. Dan kunnen we in de schuur alles gaan voorbereiden op de binnenkomst van de oogst. Daarna komt de export en moeten we al weer bollen prepareren voor de broeierij. Zo is de cirkel rond”, vertelt Stef. De broers telen in totaal ongeveer 80 hectare tulpen, waarvan 15 in Zuid Frankrijk. Niels: “Ongeveer 50 procent van alle bollen gebruiken we zelf in de broeierij. Dit aantal wisselt heel sterk, omdat we kijken naar wat we kunnen verkopen aan de export.”

VROEG De broeiers zijn gespecialiseerd in vroeg broeien. De eerste tulpen verkopen ze begin december. Eerst planten ze bollen uit Frankrijk op voor de broeierij. Daarna stappen ze over op bollen die zijn geteeld onder plastic om vervolgens de normaal geteelde bollen op te planten. Dit jaar merken ze dat de vroege bollen minder zijn dan anders. “In het begin kwamen we moeilijk aan het gewenste gewicht,” meldt Niels. In de piektijden hebben ze dertig tot vijfendertig personeelsleden lopen. Daarvan

Stef (links) en Niels Ruiter: ‘Wij kijken naar langere, zwaardere, enkelbloemige tulpen met harde kleuren’ zijn er vijf vast in dienst. Alles zelf doen is het motto van J.C.J. Ruiter-Wever. Alleen het werk rondom de Franse tulpen wordt uitbesteed, verder wordt van alles in eigen beheer gedaan. Het onderhoud van alle machines, alle landen schuurwerkzaamheden voeren ze zelf uit. Dat kan niet zonder goed personeel, geven de broers aan. “Qua broeierij zijn wij misschien maar een kleintje”, meent Stef. “Het gaat erom dat je blij bent met het bedrijf dat je hebt. Dan is het ook gezond om door te groeien.”

RELATIES Sortimentsvernieuwing houden de twee eigenaren in de gaten. Doordat er zoveel nieuwe cultivars ieder jaar op de markt komen, letten

de twee goed op om niet zichzelf uit de markt te prijzen. “Je moet opletten dat je geen kat in de zak koopt. Daarom kopen wij soms een klein aantal kilo’s om het ras eerst te testen in de broeierij”, geeft Niels aan. Stef vertelt: “Een tulp moet alles hebben. Wij kijken naar langere, zwaardere, enkelbloemige tulpen met harde kleuren.” Niels vervolgt: “Omdat het aanbod cultivars zo groot is, ontstaat het probleem dat sommige cultivars - die heel goed zijn op alle fronten en prachtige retail- en vaaseigenschappen hebben - het niet goed doen op de klok. Dan is het er maar een van de vele die aangeboden wordt. Hij is onbekend en onbemind. Bij de daghandel krijg je meer waardering voor je sortiment. Dan kijken ze juist wel naar de

eigenschappen en het gewicht. Wij richten ons ook meer op de dagen weekhandel, waardoor onze bossen naar supermarkt en retail gaan. Op deze manier bouwen we langlopende relaties op. Dan weet je ook wat je krijgt en weet de koper wat je levert. Wij proberen iets zwaardere tulpen te leveren, zodat we net boven het gewenste segment zitten. Als je alleen voor de klok verkoopt, schommelt de prijs. Toch proberen wij ook daar elke veildag aanwezig te zijn, maar dat is lastig. Als wij een grote order krijgen, kan het best een paar dagen duren voordat we weer aantallen hebben. Dan zijn we helemaal leeggekocht. Zo bouw je geen band op met kopers voor de klok, maar zo’n aanbod laat je niet liggen.”


BODEM

Meerlanden produceert jaa De belangstelling voor de bodem neemt snel toe in de bloembollensector. Om die reden startte BloembollenVisie een tweede serie artikelen over dit onderwerp. In deze tiende aflevering gaan we op bezoek bij Meerlanden in Rijsenhout, een bedrijf dat van afvalophaler omturnde naar producent van gas, warmte en compost.

ces. Bij die omzetting komt onder meer gas vrij, dat wij weer gebruiken om ons wagenpark op te laten rijden. Ook leveren we gas aan het reguliere net. Afgelopen jaar was dit 2,4 miljoen m3. Het duurt twee tot drie weken voordat alle gft-afval in deze ketels is omgezet.”

‘We hebben afgelopen jaar door Relab Den Haan

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

D

oor een van de bedrijfshallen van Meerlanden in Rijsenhout rijdt een enorme shovel af en aan. Vrachtwagens storten telkens weer nieuw groen afval, en dat vormt in feite de basis voor compost, die weer bij menig bloembollenkweker in de grond terecht komt. Tussen het moment van storten en het afvoeren van de compost door handels- en transportbedrijf Otte Lisse zit vier tot vijf weken. Verantwoordelijk voor het hele proces is GertJan Klaasse Bos, manager compostering en vergisting bij Meerlanden. Hij kwam vier jaar geleden hier werken, na eerst in Wageningen een master op dit terrein te hebben behaald. “Toen ik begon werd hier ook volop compost gemaakt, maar dat gebeurde in de eerste plaats in de open lucht, waardoor er niet het hele jaar dezelfde kwaliteit kon worden geleverd, en in de tweede plaats lag de nadruk meer op de kwantiteit dan op de kwaliteit. Sinds 2011 is dat veranderd. Toen is de slag gemaakt van afvalverwerker naar energie producerend bedrijf.

Vergisting 14 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

Het maken van compost speelt daarin een essentiële rol.”

MAAG Die omslag leidde tot een hele andere benadering van het composteringsproces, aldus Klaasse Bos. “We hebben twee nieuwe elementen toegevoegd: in de eerste plaats zijn we van buiten naar binnen gegaan met het composteringsproces, en in de tweede plaats zijn we het groene afval gaan scheiden in producten met veel energie en met weinig energie. Tot de eerste categorie behoort het gft-afval dat afkomstig is van huishoudens uit dertien gemeentes uit de omgeving van ons bedrijf. In negen daarvan halen we zelf het huisvuil op, en in nog eens drie wordt het gft-afval verzameld bij de VAB in Voorhout, waar wij het weer vandaan halen. Ook afval van bloembollenbedrijven kan hier bij horen, zoals stelen en bollen uit de broeierij. Producten met weinig energie zijn bijvoorbeeld takken en houtsnippers. Het energierijke materiaal gaat na een reinigingsfase een vergister in. Dit kun je beschouwen als een hele grote maag, waarin door bacteriën het groene afval wordt omgezet in digestaat. Dit dient weer als basis voor het uiteindelijke composteringspro-

Compostering

vier keer de compost laten bemonsteren op de aanwezigheid van schimmels, bacteriën en aaltjes, en al die keren is er niets gevonden’ Het digestaat vermengt De Meerlanden met het weinig energierijke groenafval en dat mengsel komt in een hal met vijf grote, afgesloten sleuven terecht. In deze sleuven wordt van onderaf warme lucht permanent door de hoop geblazen, waardoor het composteringsproces gelijkmatig en permanent verloopt. Omdat het in een afgesloten ruimte gebeurt is omzetten niet nodig, zoals dat buiten wel moet omdat de buitenkant van de hoop meestal kouder is dan de binnenkant. De temperatuur tijdens dit proces is hoog, aldus Klaasse Bos. “Tijdens het twee weken durende composteringsproces is de temperatuur in de hoop permanent 60°C of hoger. Dat is hoog genoeg om eventuele ziekteverwekkers te doden. We heb-

rrond gft-compost

Gert-Jan Klaasse Bos (links) en Tom Otte: ‘Kwaliteit en samenstelling door het jaar heen uniform’ ben afgelopen jaar door Relab Den Haan vier keer de compost laten bemonsteren op de aanwezigheid van onkruiden, schimmels, bacteriën en aaltjes, en al die keren is er niets gevonden.” Het composteren kost geen warmte, maar levert het wel op. Een deel ervan gebruikt Meerlanden om een nieuwe composthoop aan de gang te krijgen. Als het composteren eenmaal in volle gang is, voert Meerlanden de warmte af om door te leveren aan de naburige kwekerij De Arendshoeve. Ook gebruikt Meerlanden condenswater dat vrijkomt bij de warmtewisselaar, in veegmachines en bij het in de winter pekelen van de wegen met vloeibaar zout.

voordeel ten opzichte van stalmest, omdat dit nog wel wordt bemonsterd op het moment van levering. De koper krijgt dan pas achteraf te horen wat er aan stikstof en fosfaat in zit.” Door het proces van vergisten en composteren is het aandeel stabiele organische stof hoger dan bij andere composteringsprocessen, aldus Klaasse Bos. “Het materiaal ondergaat in feite een dubbele behandeling: eerst vergisten en dan composteren. Dat levert een hoger aandeel stabiele organische stof op.” Otte vult aan: “En daar zijn vooral telers op de duinzandgronden steeds meer naar op zoek. Ze willen graag

het gehalte aan organische stof op peil houden en dat is met stalmest lastig. Deze compost is een prima alternatief.” Blijft over de vraag van de vervuiling. Compost is voor sommige ondernemers synoniem met stenen, plastic en glas. Klaasse Bos: “Voordat we beginnen met composteren vindt er al een eerste reiniging plaats. Als het composteringsproces achter de rug is, doen we dat nog een keer. We garanderen dat de compost minder dan 0,5 procent verontreiniging exclusief stenen bevat. We werken er hard aan om dat percentage nog verder omlaag te brengen.”

UNIFORME KWALITEIT Zodra de compost klaar is en onder de productnaam MeerCompost wordt verhandeld, vervoert Otte Lisse dit naar het eigen bedrijf, of direct naar met name bloembollen- en vasteplantentelers op de duinzandgronden in Noord- en Zuid-Holland. Belangrijk voor hen is het gehalte aan stikstof en fosfaat. Volgens directeur Tom Otte van het grondbedrijf is het niet nodig dat telers telkens van een partij compost van Meerlanden een monster op fosfaat en stikstof nemen. “Omdat er binnen wordt gecomposteerd is de kwaliteit en samenstelling door het jaar heen uniform. Aan stikstof bevat het 7,5 kg per ton en aan fosfaat 3,5 kg per ton compost. Stikstof telt voor 10 procent mee, fosfaat voor 50 procent. De ondernemer kan met die gegevens zelf uitrekenen hoeveel fosfaaten stikstofruimte hij nog heeft. Dat is een groot

Een vrachtwagen stort groen afval in de verwerkingshal 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

OOGST

Lelieopbrengst: Veel wortels, De lelieoogst verloopt tot nu toe soepel. Het rooiseizoen kende maar enkele dagen waarop niet gerooid kon worden omdat het land te nat was. Sommige kwekers hebben alle bollen al uit de grond, bij anderen zullen begin januari de laatste lelies worden gerooid. Tekst en fotografie: Lilian Braakman en Monique Ooms

“D

e bollen zijn dit jaar erg ruig”, geeft Ron van Lierop van bloembollenkwekerij W. van Lierop en Zn. uit Anna Paulowna aan. De honderd hectare lelies die het bedrijf elk jaar plant en oogst, stonden dit jaar geplant in het Noordelijk Zandgebied (60 procent) en in Limburg (40 procent). “We doen dit vanwege risicospreiding”, geeft Van Lierop aan. “Sommige cultivars planten we bewust daar. Doordat we op twee locaties bollen hebben, kunnen we altijd ergens rooien. Zo zitten we nooit zonder bollen. We zijn half oktober begonnen met rooien. Nadat de LA’s en Aziaten uit de grond waren, gingen we eind

november over op de Oriëntals en OT’s. Tot half december ging dat prima. Daarna kregen we iets meer last van de vele regen, waardoor we anderhalve dag niet konden rooien. In Limburg waren alle bollen er voor half december uit. In het Noordelijk Zandgebied moeten we in januari nog zeker een week rooien, maar het leverbaar hebben we voor de kerst binnen.”

WORTELS Het tempo van het rooien wordt bepaald door de schuur, geeft Van Lierop aan. “Als het in de schuur stagneert - omdat het zo ruig is - dan stappen we over op het plantgoed. De bollen blijven minimaal vijf dagen staan om te besterven voordat ze over de pluislijn gaan. Dit doen we afzonderlijk en voor het tellen. We hebben twee pluislijnen omdat het tellen sneller gaat.

Ron van Lierop: ‘Het is belangrijk dat de telmachine blijft draaien’ 16 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

We werken daarnaast ook met een nachtploeg. Het is belangrijk met zo veel bollen dat de telmachine blijft draaien.” Alle bollen die over de lijn gaan, zien er volgens de lelieteler prima uit. Wel hebben ze dit jaar extreem veel wortels. “Ik heb nog niet eerder zulke ruige bollen meegemaakt. Vooral de bollen uit het Noordelijk Zandgebied hebben veel wortels. Daarnaast zien we ook dat oudere partijen meer dubbelneuzen hebben. Verder zijn ze goed gegroeid, de aantallen zijn prima en we kunnen zo goed als alles leveren wat we hebben voorverkocht. Bollen die we over hebben, worden lopende voort verkocht.” De cultivars die Van Lierop teelt, behoren niet tot het standaard sortiment. “We telen alleen maar lelies onder licentie. Over de prijs van de bollen zijn wij tevreden.” Half januari verwacht Van Lierop klaar te zijn met het tellen. Momenteel werken er tachtig mensen hard door om dat voor elkaar te krijgen. Tussen Kerstmis en Oud en Nieuw is het bedrijf gesloten, om op 5 januari weer met frisse zin aan de gang te gaan. Van Lierop vertelt: “Het is een prettig seizoen. We konden op tijd beginnen met rooien en goed doorgaan. Daardoor zijn er geen panieksituaties ontstaan. Daarbij zien de bollen er prachtig uit en hebben we weinig last van ziek en zeer.”

maar goed gegroeid

Oriental Andijk teelt zo’n 85 procent Oriëntals en OT’s en nog 15 procent LA’s, in de regio’s Drente, Friesland en Overijssel. René Harders: “Wij zijn rond 20 oktober begonnen met rooien en op 16 december hebben we de laatste bollen naar binnen gehaald. We willen altijd voor de kerst klaar zijn en dat is gelukt.” Het rooien verliep voorspoedig in alle drie de provincies. “Het weer was prima, maar door de droogte wilde het gewas niet zo snel afsterven en lieten de stengels niet los. Daardoor zijn we iets later gaan rooien.” De kwaliteit van de LA’s was ‘heel gewoon’, vindt René. “Door de vele regenval in augustus is er wat vuur in het gewas ontstaan en dat zagen we nu terug.” Over de OT’s en Oriëntals is hij daarentegen heel tevreden. “Die hebben in september een goede groeispurt gemaakt en de bollen zagen er goed uit. De kwaliteit was dik in orde.” Over de opbrengst: “Van LA’s konden we in de meeste soorten de aantallen wel leveren. Van OT’s en Oriëntals hadden we meer grove dan kleine maten. In de kleine maten konden we niet de gevraagde aantallen leveren terwijl we in de grove maten juist meer bollen hadden dan er waren besteld. Dat hebben we even moeten afstemmen met onze klanten.” Aan het einde van het rooiseizoen hield Oriental Andijk minder plantgoed over. “Bijna alles is tot leverbaar gegroeid. Dat betekent dat we komend seizoen zullen krimpen.” Ook de prijzen stemmen tot tevredenheid. “Wij richten ons op de wat exclusievere, goed lopende soorten zoals

‘Santander’, ‘Tarrango’, ‘Robina’, ‘Donato’, ‘Conca d’Or’ en ‘Marlon’, en in dat segment hebben we goede prijzen kunnen maken. Dat mocht ook wel weer eens.

‘Ik heb nog niet eerder zulke ruige bollen meegemaakt. Vooral de bollen uit het Noordelijk Zandgebied hebben veel wortels’ De afgelopen tijd hebben we veel problemen gehad met virussen en flink geïnvesteerd in schubbollen en weefselkweek. Die investering begint zich nu terug te betalen.”

NIET RIJP Bloembollenkwekerij Gouwenberg bv uit Julianadorp teelt in totaal 50 hectare lelies, waarvan 20 hectare in Drente en Brabant, voornamelijk bestemd voor de buitenlandse broeierij. “Daarvan is zo’n 5 hectare LA’s, de rest is Oriëntals en OT’s”, vertelt Nico Gouwenberg. Bij LA’s gaat het om soorten als ‘Pavia’ en ‘Brindisi’, van OT’s teelt Gouwenberg onder meer ‘Sorbonne’ en ‘Tiber’ en van Oriëntals onder andere ‘Manisa’, ‘Table Dance’ en ‘Conca d’Or’. “We begonnen in

de eerste week van november met rooien: iets later dan we hadden gewild omdat het gewas - vanwege de mooie nazomer en herfst - niet eerder rijp was.” Toch lukte het om het leverbaar voor de kerst te verwerken en af te leveren. “Een half uur voordat onze Poolse medewerkers voor de kerstdagen naar huis gingen, waren we klaar.” In de eerste week van januari moeten de Oriëntalschubben nog worden gerooid. “Dat is niet zoveel werk meer, daar zijn we in een week wel mee klaar.” Net als bij Oriental Andijk waren de Oriëntals en OT’s ‘grover dan vorige jaar’ en de LA’s ‘heel gewoon’. “Alles bij elkaar lukt het wel om de aantallen te leveren. Van sommige soorten hadden we iets te kort, maar van andere soorten juist weer meer. Met een beetje schuiven hier en daar en in goed overleg met onze klanten zijn we daar wel uitgekomen.” Nico vindt de prijzen ‘wel goed’. “‘Sorbonne’ en ‘Tiber’ vallen een beetje tegen, maar de andere soorten doen het best goed.” Volgend seizoen zal Gouwenberg ruwweg hetzelfde areaal planten. “We stoten de soorten af die zijn besmet met PlAMV, andere partijen breiden we uit. Gemiddeld zullen we op hetzelfde areaal uitkomen.” Overwegend tevredenheid dus, in Julianadorp. Er is wel een punt van zorg dat Nico dwarszit. “Dat formaline voor de lelieteelt verdwijnt, baart mij grote zorgen. Er is nog geen alternatief en eigenlijk kunnen we niet zonder. Ik hoop echt dat daar een oplossing voor komt.” 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

ONLINE VEILING wegens bedrijfsbeëindiging van

BLOEMBOLLENKWEKERIJ C.G. VAN DEN BERG EN ZONEN Middenweg 7a – 1761 LC Anna Paulowna

Bloembollenkwekerij

TRACTOREN w.o. “JOHN DEERE” 6230, 6120 en 1950 en “MASSEY FERGUSON” 5435 en 4245; BOLLENTEELTMACHINES w.o. sorteerders “Compas”, pelmachine “Van Dijke”, 3 kistenkantelaars “Antha”, 2 kistenkantelaars met uitwerpstation “AWB”, ontklistermachines “Antha”, 3 leesbanden “Antha”, afzuiginstallatie “Jongejans”, tulpenkopmachine “Van der Sluis”, kistenrooimachine “Nobels”, 2 telmachines “Cremer”, droogwand, frequentie-geregelde ventilatoren, opvoerbanden; dubbele rollensorteerder, voorsorteerders, ontsmettingsketels;

AGRARISCHE MACHINES w.o. regenhaspel “Kaweco”, drainagespuit “PZ”, plantdak “AWB”, plantmachine “AVH”, frees “Kuhn”, ploeg “Panther”, veldspuit “Agrifac”, kunstmeststrooier “Bogballe”, kipwagen “Bijlsma Hercules”; 3 heftrucks “Toyota”; 2 elektr. palletwagens “Linde”, etc.;

SLUITING: woensdag 28 JANUARI Bezichtiging: zaterdag 24 januari van 10.00 tot 18.00 uur

Deze veiling wordt georganiseerd in samenwerking met Coöperatieve Nederlandse Bloembollencentrale (CNB)

www.TroostwijkAuctions.com

VOELT UW GEWAS ZICH THUIS IN DE KAS? Een goede verplaatsing van lucht betekent een gezond gewas. Het juiste samenspel van ventilatoren verhoogt het rendement op uw omzet.

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

ROTATION FAN UÊ>>ÌÊâÜiiìÊLiÜi}} UÊÕVÌVÀVÕ>ÌiÊÛiÀÊiiÊ}ÀÌÊ««iÀÛ> UÊiiÊ`ìÊiiÊÊìÊ>Ã UÊi>Ì}iÊ}Ài UÊ iÊLiÌiÀiÊÛiÀ`>«}ÊÛ>ÊiÌÊ}iÜ>Ã UÊÊ iÊ}iìÊ«>iÊÛ>ÊìÊ>>}iLìÊ voedingssappen UÊ iÌiÀiÊÜ>ÀÌiÛiÀì}

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Schimmelbestrijding en Waterzuivering • Voorkomt schimmels tijdens de bewaring • Afbraak Ethyleen tijdens de bewaring • Waterzuivering stilstaande broeiers en eb-vloed telers • Spoelwaterzuivering • Emissieloze filtertechniek Kijk voor het laatste nieuws op Agrozone.nl

Heeft u vragen? Europa Agrozone B.V. www.agrozone.nl +31 (0) 88 422 8222 [email protected]

Noord-Amerika Agrozone International Inc. www.agrozone-international.com 1-519-582-4215 [email protected]

VOORLICHTING

Nieuwe regels bestrijding muizen en ratten De wettelijke regels rondom de bestrijding van muizen en ratten wijzigen. Vanaf 1 juli 2015 hebben agrarische bedrijven een vakbekwaamheidsbewijs knaagdierbeheersing nodig. Zonder dit bewijs mogen zij geen biociden tegen muizen of ratten meer kopen en gebruiken. Tekst: Wilco Dorresteijn, DLV Boomkwekerij Fotografie: DLV

M

uizen en ratten kunnen voor veel overlast zorgen op veehouderijbedrijven en akkerbouwbedrijven, waar immers volop voedsel voor deze knaagdieren aanwezig is. Op bloembollenbedrijven, broeierijen, vasteplantenteeltbedrijven en boomkwekerijen is de overlast van muizen en ratten vaak minder groot, maar er kunnen wel degelijk problemen ontstaan. Bijvoorbeeld in de wintermaanden, als muizen en ratten een warme plek opzoeken in de kas of in bedrijfsruimten. Om muizen en ratten te bestrijden en vraatschade aan bloembollen of planten te voorkomen, worden wel biociden tegen knaagdieren ingezet. Dit worden rodenticiden genoemd. Deze middelen bevatten allemaal anticoagulantia, ofwel anti-bloedstollingsmiddelen. Ze remmen de activering van vitamine K, dat nodig is voor de bloedstolling. Muizen en ratten moeten de lokazen meer dagen achtereen eten om de bloedstolling voldoende lang te remmen en de knaagdieren te doden. Daarnaast moeten ze zo min mogelijk ander voedsel eten. Anders valt de werking tegen. Knaagdieren bestrijden is dus een vak apart.

NADELEN Het gebruik van rodenticiden heeft ook nadelen. Er kan resistentie optreden, waardoor muizen en ratten niet of minder gevoelig worden. Daarnaast is er het risico op vergiftiging van andere dieren en vogels als deze van het gif eten of het 20 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

gif binnenkrijgen doordat ze vergiftigde muizen of ratten opeten. Vanwege deze nadelen, heeft de overheid de wettelijke regels rondom de bestrijding van muizen en ratten aangepast. Er moet meer aandacht komen voor een geïntegreerde bestrijding waarbij de nadruk minder op rodenticiden komt te liggen, en meer op preventie en het gebruik van vallen en klemmen. Voor professionele knaagdierbestrijders geldt al dat ze een beroepsopleiding hebben gedaan en in het bezit zijn van een vakbekwaamheidsbewijs voor professionele knaagdierbestrijding om rodenticiden beroepsmatig te mogen kopen en gebruiken. Voor agrarische bedrijven gold altijd een vrijstelling. Deze vervalt. Agrarische bedrijven mogen vanaf 1 juli 2015 alleen nog rodenticiden kopen en toepassen als ze in het bezit zijn van een vakbekwaamheidsbewijs knaagdierbeheersing. Aanvankelijk was het buitengebruik van de toegestane middelen per 1 januari 2015 verboden. Eind december maakte het Ctgb bekend dat het buitengebruik van rodenticiden vanaf 1 januari 2015 wel is toegestaan, mits er wordt gewerkt volgens de principes van Geïntegreerd Plaagdier Management (IPM). Vanaf 2017 moeten deze principes zijn vastgelegd in een gecertificeerd IPM-protocol. LTO Nederland heeft zich voor het behoud van de buitentoepassing ingespannen en is tevreden met het bereikte compromis.

VAKBEKWAAMHEIDSBEWIJS Agrarische bedrijven die na 1 juli 2015 muizen of ratten willen bestrijden met rodenticiden

hebben twee opties. Of ze laten dit doen door een professioneel bedrijf, of ze moeten zelf een vakbekwaamheidsbewijs halen. Het behalen van een vakbekwaamheidsbewijs is voor de meeste agrarische ondernemers vrij eenvoudig omdat ze al een geldige ‘spuitlicentie’ (vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming) hebben. In dat geval kan de licentie worden uitgebreid door één kennisbijeenkomst ‘Knaagdierbeheersing op agrarische bedrijven’ te volgen’. Na het volgen van deze bijeenkomst krijgen zij van Bureau Erkenningen een nieuw vakbekwaamheidsbewijs thuisgestuurd. Het nieuwe bewijs heeft hetzelfde nummer als de huidige licentie maar is voorzien van de vakbekwaamheden gewasbescherming + knaagdierbeheersing. Met dit pasje mag een ondernemer op zijn eigen bedrijf rodenticiden toepassen. Let op dat de bijeenkomst knaagdierbeheersing een extra kennisbijeenkomst is. Mensen die alleen een spuitlicentie hebben, moeten voor de verlenging iedere vijf jaar vier verlengingsbijeenkomsten volgen. Mensen die het vakbekwaamheidsbewijs gewasbescherming + knaagdierbeheersing hebben, moeten iedere vijf jaar vijf bijeenkomsten volgen. Agrariërs die geen geldige gewasbeschermingslicentie hebben, kunnen zich aanmelden bij een AOC om een cursus te volgen en een examen te doen. Diverse organisaties die ook spuitlicentiecursussen geven zoals DLV Plant bieden komende periode de kennisbijeenkomst ‘Knaagdierbeheersing’ aan.

TOPPERS

Beeldbepalende figuren in en om de sector Om de opbrengst van een partij tulpen op peil te houden, gebruikte men de ‘toppers’ om door te telen. Toppers bestaan ook in menselijke vorm. De bollengeschiedenis kent diverse grootheden die met hun prestaties de huidige generaties een dienst hebben bewezen. In de nieuwe serie Toppers komen ereleden van de (K)AVB en de laureaten van het Nicolaas Damesfonds in beeld. In deze aflevering aandacht voor Hugo de Vries. Tekst: Maarten Timmer Fotografie: René Faas

B

ij de oprichting van de toenmalige Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (AVB) in 1860 kende het reglement al ereleden, zonder die echter nader te omschrijven. Dat gebeurde pas in de eerste echte statuten, die van 1880, en wel in artikel 9: ‘Aan personen hier te lande, die hetzij door invloed, hetzij door verdienste, de belangen der vereeniging kunnen bevorderen, zal het eere-lidmaatschap kunnen worden aangeboden. Van de eere-leden mogen contributiën of bijdragen gevorderd worden, daarentegen hebben zij alle rechten der gewone leden en zal op alle vergaderingen een eereplaats ter hunner beschikking zijn. De eere-leden worden benoemd door de algemeene vergadering, op voorstel van het hoofdbestuur’. In 1863 benoemde men de eerste acht ereleden, vijf leden van het koninklijk huis, de minister van Binnenlandse Zaken, de Commissaris des Konings in Noord-Holland en de burgemeester van Haarlem. In de loop der jaren volgde men deze reeks van de erebenoemingen die er vooral op gericht waren de goede naam en faam van de AVB te bevestigen. Later viel die eer ook ten deel aan hoogwaardigheidsbekleders die de AVB incidenteel van dienst waren geweest. Zo werden in 1893 de minister van Financiën, mr. N. Pierson en de voorzitter van het Nederlandsch Landbouwcomité, mr. J. Sickesz, beiden erelid omdat ze het wetsontwerp op de vermogensbelasting in een voor de AVB gunstige richting (na een intensieve lobby van J. Krelage, voorzitter van de AVB) hadden bijgebogen. Voor onze reeks kozen we echter die ereleden die een meer dan incidentele bijdrage hadden

geleverd aan het vak. Het eerste erelid dat aan dit criterium voldeed en dat daarom als eerste in de rij Toppers wordt opgenomen was professor dr. H. de Vries. In de vergadering van het hoofdbestuur van 28 november 1883 stelde Krelage voor hem tot erelid te benomen, samen met de minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid J. van den Bergh. De algemene vergadering van 17 december 1883 nam dat voorstel over. Over het waarom van dat gebeuren en de verdienste van De Vries gaan we nader in in de volgende aflevering. Na hem komen nog negen toppers/ereleden aan de beurt, met als laatste professor dr. A. Blaauw die in 1932 erelid werd. Hij werd als zodanig benoemd in de algemene vergadering van 19 december 1932, net als mr. A. Merens, de voorzitter van het Scheidsgerecht.

DAMESFONDS De bekende kweker Nicolaas Dames overleed op 58-jarige leeftijd op 2 januari 1920. Waarom het tot begin augustus 1930 duurde eer men stappen ondernam om zijn nagedachtenis te eren weten we niet. Professor dr. E van Slogteren, directeur van het LBO, nam toen de leiding op zich van een comité. Men wilde in de voortuin van het LBO een monument in natuursteen plaatsen ‘dragend de beeltenis van Dames’. Als er genoeg geld binnenkwam zou er ook een fonds worden gevormd waaruit een Dames-medaille voor ‘bijzondere verdiensten jegens de cultuur’ kon worden uitgereikt. Beide doelen werden gehaald en op 3 mei 1932 onthulde de jongste dochter van Dames het monument in de voortuin van het LBO. Het kreeg de inscriptie mee ‘Voor Kunde en Gemeenschapszin’. Er werden twee gouden medailles ingesteld: een grote en een kleine als prijs voor inzendingen op tentoonstellingen. Daarnaast kwam er een grote gouden eremedaille met daarop een uitspraak van Dames: ‘Ik ben voldoende beloond met de achting die ik bij leven genoot’, om aan personen uit te reiken. E. Krelage kreeg in 1935 de eerste eremedaille. De tot nu toe laatste, de achttiende, kreeg Martien Zandwijk in 2001. De grote en kleine gouden medaille werden voor het eerst uitgereikt bij de Flora van 1935, de grote aan de Gebrs. Eggink voor de inzending in de ‘Nieuwigheden Tuinen’ en de kleine aan F. Rijnveld voor een collectie afgesneden narcissen.

Het Nicolaas Damesmonument, zoals dat nu voor het Hobaho-gebouw in Lisse staat 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

VAKVENSTER

Einde van een tijdperk Fotografie: René Faas Tekst: Arie Dwarswaard Meer dan honderd jaar was het bloembollenbedrijf C. Colijn & Zonen in Voorhout beeldbepalend. Het bedrijf kende een grote bloei en werd een van de belangrijkste exporteurs in de bloembollenwereld. Die groei maakte regelmatig nieuwbouw noodzakelijk. De afgelopen weken zijn die schuren allemaal met de grond gelijk gemaakt. In 2003 nam M. Thoolen uit Velserbroek het bedrijf over. Daarna bood het nog onderdak aan Panorama Tulipland. En nu komt er een einde aan een tijdperk. Huizen maken plaats voor schuren, cellen, de drukte van de paktijd, vrachtwagens die af en aan rijden. Gelukkig blijft het monumentale woonhuis met de oude schuur uit 1912 gespaard, zodat nog iets van het verleden zichtbaar blijft.

ACTUEEL

Geen PT meer, wel nieuwe c

Promotie blijft volop plaatsvinden, bijvoorbeeld via de Nationale Tulpendag van Tulpen Promotie Nederland

Sinds 1 januari 2015 is er definitief geen PT meer. Promotie en onderzoek blijven echter wel nodig. Alleen ziet die wereld er een stuk meer gefragmenteerd uit dan voorheen. Wie zoekt, kan nog heel wat vinden. Een globale impressie van wat er nog of weer is. Tekst: Arie Dwarswaard (Archief )foto: Lilian Braakman

O

p 31 juni 2011 schreef toenmalig KAVB-voorzitter Sjaak Langeslag in de rubriek Voorzetjes op de KAVB-pagina’s van BloembollenVisie over de toen net genomen beslissing om het IBC op te heffen. Hij beschreef daarin de uitbarsting van de vulkaan Mount Saint Helens in de Verenigde Staten op 18 mei 1980. Een gebied van 600 km2 werd bedekt met een dikke laag as. Langeslag bezocht het gebied tien jaar later en vroeg zich af of het ooit nog iets zou worden met dit desolate landschap. Biologen hadden echter al een paar jaar na de uitbarsting de eerste planten 24 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

en dieren aangetroffen. “Het opheffen van het IBC is te zien als een tussentijdse uitbarsting in het proces naar de grote klap en het is niet te voorspellen of er nog meer van dergelijke uitbarstingen zullen volgen. (…) Daarom is het noodzakelijk dat bekeken wordt hoe je verder moet; welke vorm van leven terugkeert en hoe dat te koesteren. De moraal is dat zelfs de ernstigste, onverwachte dingen niet in staat blijken om nieuw en verder leven onmogelijk te maken. Het vraagt tijd en het zal anders worden. Dat zeker.” Nu, 4,5 jaar na deze column, is het landschap daadwerkelijk veranderd. Er is immers geen PT meer, en daarmee is een einde gekomen aan een periode van ruim 65 jaar collectiviteit,

waaraan iedereen meebetaalde. Het verleden is onveranderbaar. Wat rest is een toekomst, waarin de interesse in gezamenlijke activiteiten blijft, alleen zonder het gemak van dat ene adres in Zoetermeer. Wat is daarvan de stand van zaken? Een globale impressie, want meer kan het niet zijn, van wat er na de aardbeving van 2011 al weer aan het groeien is geslagen.

PROMOTIE Als het om collectieve promotie gaat, blijkt dat daar nog relatief veel in stand is gebleven. Specifiek voor de bloembollen vervult iBulb hierin een essentiële rol. iBulb is opgericht door de leden van Anthos en zet door de leden bijeengebracht geld in voor promotie, onderzoek en fytosanitaire zaken. Per jaar heeft iBulb voor deze drie werkvelden 2,2 miljoen euro te besteden, waarvan volgens voorzitter Henk Westerhof van Anthos het meeste naar de promotie gaat. Social Media spelen hier een belangrijke rol. Regelmatig ontvangen zo’n tweeduizend mediacontacten persberichten over de toepassing van allerlei bolen knolgewassen. Ook speelt het digitale beeldarchief een belangrijke

ollectieven rol. iBulb is niet alleen actief voor exportbedrijven, maar is er voor iedereen die dit initiatief wil ondersteunen. iBulb richt zich op de droogverkoop en de broeierij. FloraHolland heeft de afgelopen twee jaar via de FloraHolland Product Commissies geïnventariseerd wat aanvoerders aan productspecifieke promotie zouden willen. Na stemming met een tweederde meerderheid voor kon worden besloten tot een heffing over de aanvoer bij alle aanvoerders van dit product. Dit is voor veel siergewassen, waaronder bolgewassen gelukt. Een van de voorbeelden is de snijtulp, waar al voor dit initiatief Tulpen Promotie Nederland was opgericht. Een van de meest bekende activiteiten van TPN is de jaarlijkse Nationale Tulpendag op de Dam, dit jaar op zaterdag 17 januari. Afgelopen jaar heeft de meerderheid van de tulpenbroeiers die bij FloraHolland aanvoeren, ingestemd met een collectieve heffing voor TPN. Andere financiers zijn onder meer Hobaho, veredelaars en Rabobank. Voor de promotie werkt TPN samen met Bloemenbureau Holland. Een ander voorbeeld is SimplyCalla, dat zich richt op de promotie van Zantedeschia. Afgelopen zomer werkte SimplyCalla samen met vier andere zomerbloeiers in een internationale campagne. Internationaal de meest bekende promotor van bloembollen blijft Keukenhof, dat jaarlijks meer dan 800.000 bezoekers uit meer dan honderd landen naar Lisse weet te trekken, om te genieten van zeven miljoen voorjaarsbloeiers. Bezoekers doen in het lentepark ook volop inspiratie op om bloembollen en andere sierteeltproducten toe te passen in huis en tuin. Naast deze collectieve ontwikkelingen zijn ondernemers ook steeds meer individueel actief aan de slag gegaan, met name via Social Media.

MINDER VER Waar de promotie van bloembollen en bolbloemen het, weliswaar met een aanmerkelijk lager budget, eigenlijk zo slecht nog niet doet, is dat voor het onderzoek minder duidelijk. Dat komt vooral door het verschil in tijd waarin de ontwikkelingen hebben plaatsgevonden. Het IBC bestaat niet meer sinds 1 januari 2012, en in die afgelopen drie jaar konden er al veel initiatieven ontstaan. Financiering van collectief onderzoek kon feitelijk nog doorlopen tot en met 2014. Dit betekent niet dat belangenbehartigers hebben stilgezeten waar het gaat om de toekomst van het collectieve onderzoek. De beëindiging van het collectief gefinancierde onderzoek heeft al wel flinke gevolgen gehad voor het bloembollenonderzoek door PPO in Lisse. Het in 2003 geopende gebouw dat helemaal bestemd was voor praktijkonderzoek

aan bloembollen, is vorig jaar verkocht aan Hobaho, dat nu zijn activiteiten vanuit dit pand uitvoert. PPO huurt een deel van het pand. De afgelopen paar jaar is het aantal onderzoekers al verminderd, en onlangs meldde PPO verder te moeten krimpen. Bij heel PPO (bollen, bomen en fruit) verdwijnen nog eens 22 banen. Nieuwe initiatieven voor onderzoek zijn er wel. Een al langer bestaande vorm is Regionaal Onderzoek Lelieteelt (ROL), dat met geld van de deelnemende leliebedrijven proeven laat doen naar de lelieteelt in al zijn facetten. Afgelopen jaar betrof dat het effect van Nontox op de gezondheid van lelies.

‘Veel projecten vinden plaats via praktijknetwerken, die veelal zijn gericht op een specifiek thema’ In 2013 heeft de KAVB het Lelie Onderzoeks Fonds opgericht, waaraan leliebedrijven vrijwillig meebetalen. Het geld wordt ingezet voor onderzoek, onder meer naar PlAMV. Voor de tulp is het Tulpen Onderzoeks Fonds opgericht. Dat is geen KAVB-activiteit, maar de vereniging participeert hierin wel. Doel van TOF is om onderzoek naar actuele problemen te laten uitvoeren, zoals TVX en LED-verlichting. Sinds 2012 vindt op initiatief van de KAVB fundamenteel onderzoek plaats aan Wageningen UR door bijzonder hoogleraar Richard Immink en twee assistenten in opleiding. Dit project loopt in ieder geval door tot 2017 en er zijn al plannen voor een vervolg. De Greenports spelen een belangrijke rol in twee andere nieuwe initiatieven. In de Duinen Bollenstreek is eind 2013 het Innovatie- en Demonstratiecentrum (IDC) Bollen en Vaste Planten gestart. Dit IDC heeft onder meer gewerkt aan een dipstick voor Dickeya en een nieuw fust voor waterbroei van snijhyacint. In de Greenport Noord-Holland-Noord voeren de drie gezamenlijke KAVB-kringen overleg over projecten. Al in gang gezet is onderzoek naar de mogelijkheden van bolcoating als alternatief voor boldompeling. Via iBulb vindt ook onderzoek plaats, vaak in relatie met fytosanitaire problemen. Afgelopen jaar betrof dat bijvoorbeeld achtergrondkennis van SLRSV, vanwege importeisen van China. Samen met de KAVB en de boomkwekerij werd onderzoek gedaan naar residuen op bloembollen en vaste planten naar aanleiding

van een rapport van Greenpeace. Veel projecten vinden plaats via praktijknetwerken, die veelal zijn gericht op een specifiek thema. Een voorbeeld is een netwerk rond stengelaaltjes, dat is gaan kijken naar de mogelijkheden van preventief bemonsteren.

PPS Nog voor de op handen zijnde beëindiging van de productschappen kwam het Topsectorenbeleid van de overheid van de grond, om zo meer onderzoek te gaan financieren via Publiek-Private Samenwerking (PPS). De overheid zorgde zelf voor complicaties, door de instroom van privaat collectief geld te blokkeren met de opheffing van alle productschappen. Toch is het systeem van PPS van de grond gekomen. Aanvragen kunnen alleen worden toegewezen als er partijen uit het bedrijfsleven zijn die een deel van het project financieren in tijd of geld. Aanvragen vergen veel tijd en kennen twee fases. In de eerste fase vindt een haalbaarheidsbeoordeling plaats. Dan vallen al veel voorstellen af. In de tweede fase vindt een beoordeling plaats aan de hand van diverse criteria. Onlangs werd bekend dat de PPS Plantgezondheid naar PSTVd in dahlia, ingediend door onder meer de KAVB, is toegewezen. Ook participeert de KAVB in een PPS naar de mogelijkheden van CATT voor de chemievrije bewaring van bloembollen. Nog in ontwikkeling is de Brancheorganisatie Sierteelt. Hierin participeren alle schakels uit de sierteeltketen, waaronder KAVB en Anthos. Cruciaal is dat de EU deze opzet erkent. Als deze brancheorganisatie er komt, bestaat de mogelijkheid om via een algemeen verbindend verklaring sectorbreed geld te innen voor met name kennis, innovatie en onderzoek.

OVERIGE TAKEN Behalve promotie en onderzoek coördineerde het PT veel meer collectieve zaken. Een deel ervan is overgenomen door het ministerie van Economische Zaken, zoals de verordening bestrijding knolcyperus en de verplichte spuitkeuring. Ook het werk van de Coördinatoren Effectief Middelenpakket (CEMP) voor de diverse tuinbouwsectoren gaat door. De KAVB doet dit voor de bloembollen, evenals het voortzetten van andere activiteiten op het gebied van energie, naamgeving van bloembolgewassen, bodem en waterkwaliteit. Vorig jaar kwam al een einde aan de vergoedingsregeling stengelaaltje voor tulp, narcis, hyacint en bijzondere bolgewassen. De KAVB heeft dit opgepakt door voor tulp via AgriVer een verzekering te introduceren voor KAVB-leden, en voor narcis een fonds in te richten dat de KAVB zelf beheert. 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 25

BRANCHENIEUWS

Turkse markt blijft groeimarkt De Turkse Flower Show van afgelopen 27 tot en met 30 november was groter dan ooit. Opvallend waren de imposante stands van Turkse bedrijven tegenover de bescheiden stands van de Europeanen. Ondanks die Turkse bravoure blijven de Europese kwekers vertrouwen op hun kennis, sortiment en kwaliteit. Tekst en fotografie: Emiel van den Berg

H

et Turkse bedrijf Asyalale pakte luxueus uit met een grote stand waarin bloeiende tulpen en narcissen de show stalen. Asyalale heeft de Turkse markt aardig in handen. Oprichter Ali Yetgin deed zeven jaar in Nederland ervaring op en startte met de opgedane kennis in Turkije een eigen bollenbedrijf. “Hij dacht dat kan ik ook”, vertelt woordvoerder Eicke Johnson. Asyalale groeide uit tot de eerste en vooralsnog enige bollenspecialist in Turkije. “We kruisen inmiddels zelf en exporteren ook naar Nederland.” Het assortiment van het bedrijf is ruim en de bollen worden verkocht aan verschillende grote Turkse steden en landschapsarchitecten. Die Turkse bravoure wordt getemperd door Roland Hillebrink van Handelsbedrijf Holland Bulb Market, de andere bollenstand op de beurs. De stand, bescheiden van omvang,

werd opgekleurd met posters en in kisten lagen al dan niet verpakte bloembollen. “Omdat het een Turks bedrijf is, heeft Asyalale hier voorsprong, maar ze bedienen hun klanten ons inziens met de onderkant van het sortiment. Ze verhandelen het goedkopere sortiment waarbij ze inleveren op kwaliteit. Veel wordt op kleur verkocht.” Holland Bulb Market legde op de beurs veel contacten met landschapsarchitecten en importeurs. Veel gaat richting kleine winkels die zeer geïnteresseerd zijn in de verpakte bloembollen. “Bijna tweederde verkopen we aan distributeurs.” Behalve naar Turkse afnemers exporteert Holland Bulb Market naar zo’n veertig andere landen wereldwijd.

NEDERLANDSE PAVILJOEN Dit jaar voor het eerst was er het Dutch Pavillion met daarin voornamelijk bedrijven met kamerplanten. Het initiatief kwam van Maaike Koop van Greenn, International Marketing Exhibitions, gespecialiseerd in marketing en

Met in Nederland opgedane kennis zegt het Turkse ren naar onder andere Nederland. Behalve de stand 130 pagina’s tellend en met een harde kaft beursmanagement. “Ik verzorg de organisatie van marketingactiviteiten zoals beurzen, marktverkenningen, studiereizen en andere evenementen. Mijn doelgroep is, vanwege mijn achtergrond, in eerste instantie kamerplantenen snijbloemenkwekers, maar ook veredelaars en exporteurs.”

‘Het duurt nog wel 20 tot 25 jaar voordat de Turken zonder ons kunnen’

Roland Hillebrink van Holland Bulb Market: ‘Wij voegen toe als het gaat om kwaliteit en sortiment. We leveren zo’n 4000 verschillende bolgewassen en hebben vooralsnog heel wat jaren voorsprong’ 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

Het Nederlandse paviljoen huisvestte zo’n tien bedrijven.“Drie jaar geleden was ik hier voor het eerst als bezoeker, toen waren er nog niet veel Nederlandse deelnemers. Vanwege de groei hier ontstond het idee dit jaar een paviljoen op te zetten zoals ik dat bijvoorbeeld ook in Rusland doe.” Voor de toekomst ziet Koop zeker kansen. De Turkse markt groeit en er wordt veel gebouwd, waaronder shopping malls. Dat de Nederlandse boomkwekers nog individueel op de beurs staan, kan volgens Koop te maken hebben met de angst voor concurrentie. “Met wie doet de buurman zaken? Daar moet ik bij mijn klantengroep ook op passen. De mix moet wel in verhouding zijn”, vindt Koop. Toch denkt ze zeker dat er meer te beha-

van alles georganiseerd. Het zou jammer zijn als de goede Nederlandse naam, die we hier zeker hebben, ondersneeuwt.”

BOOMKWEKERIJ

bollenbedrijf Asyalale nu al Turkse bollen te exporteis ook de kleurrijke brochure van het bedrijf luxueus,

len valt voor de Nederlandse boomkwekers. Ze benadrukt het belang om als Nederland een gezamenlijke vuist te maken. “De Turkse deelnemers pakken dit jaar uitzonderlijk goed uit. Deze beurs is ook zeer professioneel, bedrijven steken er geld in en om de beurs heen wordt

Het aantal deelnemende Nederlandse boomkwekers kende een duidelijke stijging vergeleken met voorgaande jaren. Dick Willemsen van Combinatie Mauritz: “Drie jaar geleden stonden we hier als enige Nederlandse boomkweker, nu staan er al meer.” Zo’n 95 procent van de laanbomen die Combinatie Mauritz kweekt, wordt geëxporteerd naar landen binnen Europa; Turkije is het enige exportland wat daarbuiten ligt. “We zien het als een uitbreiding van het speelveld, het creëren van nieuwe kansen.” Aandachtspunten zijn de tijdrovende en zelden recht-toe-recht-aan verkoopgesprekken - “meestal draait het om de prijs” - en het vele papierwerk. “Maar dat hebben we inmiddels onder de knie. Overigens, als alle papieren in orde zijn, kan dat de verkoop juist ook bevorderen, het is een kwaliteitwaarborg.” Om de contacten goed te laten verlopen maakte het bedrijf - net als vrijwel alle andere Europese bedrijven - gebruik van een tolk bekend met de boomkwekerijwereld. “Essentieel voor een goede communicatie”, aldus Willemsen.

Feiten en cijfers Turkije laat zowel bij de import als de export van groenproducten een stijgende lijn zien. De internationale handel in de sector bereikte in 2013 bijna 170 miljoen USD. Tussen 2009 en 2013 groeide de import van bollen, knollen, wortelstokken en stekken van bijna 5 naar ruim 7 miljoen dollar, bij alle andere planten ging het om een stijging van ruim 31 naar ruim 82 miljoen. Ook de snijbloemenhandel zat flink in de lift, van nog geen 1 miljoen naar ruim 3 miljoen. Groei is in die periode eveneens te zien bij de uitvoer. Export vindt onder andere plaats richting Georgië, Azerbeidzjan, Rusland, Irak en Iran. De export van bollen, knollen, wortelstokken en stekken daalde overigens licht, maar die van de overige levende planten verdubbelde ruimschoots van 16 naar bijna 40 miljoen dollar. Bij de snijbloemen was de stijging bescheiden; van 30 naar 35 miljoen dollar. Bron: Turkish Dutch Agri-Horticulture Platform

GROTER SORTIMENT Heesters en vaste planten, zoals we die kennen uit het Nederlandse assortiment, waren bescheiden aanwezig op de beurs. Om ver-

De bedrijven die aan het Nederlandse paviljoen deelnamen, waren tevreden. Maaike Koop: ‘Het is de belangrijkste bloemen- en plantenbeurs voor de Turkse markt en de landen ten oosten daarvan. Dat merk je ook aan de Nederlandse bezoekers die er dit jaar waren’

schillende redenen. Rien Vink van exportbedrijf Esposa heeft een tuincentrum in Istanbul en is betrokken bij tuincentra in Ankara. “Vaste planten zijn hier nog niet zo ingeburgerd. Lastig is dat bijvoorbeeld in Ankara de koudeperiode die voor vaste planten nodig is, ontbreekt.” Heesters komen wel langzaam meer in de belangstelling, vooral bij gemeenten. “Er zijn zeker mogelijkheden, maar vooralsnog willen ze hier alles meteen groot. Het moet meteen tonen. Als de middelen in de toekomst minder worden, geeft dat zeker meer ruimte voor het sortiment Nederlandse heesters.” Subtropische heesters zijn overigens volop op de beurs te zien. Hierbij gaat het vooral om materiaal afkomstig van Italiaanse kwekers. Opvallend op de beurs was dat de Turkse standhouders in vergelijking met de Europese groots hadden uitgepakt. In hoeverre heeft de Turkse bravoure de Europese kennis nog nodig? Navraag leerde dat de Europeanen eensgezind zijn en Rien Vink verwoordde het duidelijk: “Het duurt nog wel 20 tot 25 jaar voordat de Turken zonder ons kunnen. Het kennis- en kwaliteitsniveau is hier gewoon nog veel te laag, onderwijs ontbreekt en de cultuur is heel anders. Wij Nederlanders weten om te gaan met levend materiaal en ons assortiment is beduidend groter.” 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

PLANT IN BEELD

CNB NEW PLANTS™

Geum hybride ‘Citronge’ PPAF en ‘Spanish Fly’ PPAF Met het New Plants-project beoogt CNB New Plants nieuwe cultivars van vaste planten en boomkwekerijproducten in de markt te zetten. Uit dit project worden regelmatig nieuwe introducties in BloembollenVisie tegen het licht gehouden. In dit nummer aandacht voor de Geum ‘Cocktail’-serie™. Tekst: Henk de Jong/Wim Ciggaar Fotografie: Henk de Jong

D

e Geum, in de volksmond ook wel nagelkruid genoemd, is in veel tuinen aan te treffen. De meest bekende is Geum coccineum ‘borissi’. Naast deze uit zaad afkomstige

Geum zijn er recent nog enkele nieuwe kruisingen ontwikkeld. De allernieuwste aanwinsten zijn de Geum hybriden ‘Citronge’ en ‘Spanish Fly’ uit het veredelingsprogramma van de Intrinsic Perennial Gardens. De selecties zijn gemaakt met hoogte, bloemkleur en gezonde planten als belangrijkste eigenschappen. De winner is Brent Horvath, een zeer enthousiaste veredelaar die al enige jaren aan het kruisen is met het geslacht Geum en al eerder Geums heeft veredeld die in de ‘Cocktail’-serie zitten. Daartoe behoren onder meer de Geum hybriden ‘Alabama Slammer’®, ‘Limoncello’®, ‘Cosmopolitan’® en ‘Tequila Sunrise’®. Naast de twee nieuwe cultivar zijn er nog twee nieuwe in aantocht die op een later tijdstip in deze rubriek onder de aandacht zullen worden gebracht.

‘Spanish Fly’

NIEUWE INTRODUCTIES

‘Citronge’

Met de Geum ‘Cocktail’-serie heeft CNB New Plants voor de komende jaren een nieuwe lijn met veelbelovende Geums in handen gekregen uit dit veredelingsprogramma van Brent Horvath. Het betreft hier aanwinsten met fraaie

‘Spanish Fly’

‘Citronge’ 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

bloemkleuren en frisgroen blad, die een hoogte halen van zo’n 40 à 50 cm. Deze cultivars hebben een voorkeur voor een plekje in de zon, maar er kan ook half schaduw geplant worden. De gebruikswaarde is border/patio en de bloei valt in de periode mei-juni. De serie behoudt zijn blad en is goed winterhard. Al met al welkome aanwinsten die zich goed lenen voor de droogverkoop en postorder. De nieuwe introducties komen in 2015 beschikbaar voor de verkoop en worden exclusief verhandeld via CNB New Plants. Meer informatie is verkrijgbaar bij Henk de Jong of René Schrama van CNB New Plants.

CNB ACTUEEL

Marktbroeishow blikvanger CNB Bloem- en relatiedagen Van 13 tot en met 15 januari vinden in het CNB-handelscentrum in Lisse de CNB Bloem- en relatiedagen plaats. Een driedaagse show met de lelie, narcis en een marktbroeishow tulp als blikvangers in een aankleding die verzorgd wordt door leerlingen van het Clusius College. Pieter en Wilma Baas: ‘Marktbroeishows goede zaak’ Tekst en fotografie: Wim Ciggaar

E

en publiekstrekker op deze vakshow is ongetwijfeld de marktbroeishow tulp. Een initiatief van CNB’s tulpenspecialisten Michel Longayroux en Dick de Wit in een voortrekkersrol namens het CNB Bloembollenteam. Het duo is ook de initiatiefnemer van de marktbroeishow die de afgelopen twee jaar bij het koel- en preparatiebedrijf in Bovenkarspel in maart heeft plaatsgevonden en besloot zich meteen aan te melden toen CNB het idee van de Bloem- en relatiedagen lanceerde. Dick de Wit daarover: “Dit keer paste het precies. Qua broei hebben we met een vroeg jaar te maken en de Bloem- en relatiedagen vallen in week drie.”

PRAKTIJKBROEI Bij de samenstelling van het assortiment zijn Michel en Dick niet over één nacht ijs gegaan. “We hebben uit ons klantenbestand een aantal soorten geselecteerd die we willen uitproberen. Die zijn door de kwekers beschikbaar gesteld en zo vroeg mogelijk na rooien door ons opgehaald. De bollen hebben geen 34°Cbehandeling gehad, maar zijn zo strak mogelijk bij 20°C bewaard. Ook heeft geen stadiumonderzoek plaatsgevonden. Bij 200 opgehaalde bollen per soort is dat onhaalbaar, want dan kom je bollen tekort. Vervolgens zijn de bollen op 9°C afbehandeld en op water gebroeid. Het is dus echt praktijkbroei bij een kastemperatuur van ongeveer 16°C. In totaal hebben we zo’n veertig cultivars opgezet voor de show en daarmee willen we export, kwekerij en broeie-

rij laten zien welke Hollands geteelde soorten al goed te broeien zijn begin januari. Natuurlijk leren we daar zelf heel veel van, maar we willen het vooral ook aan het vak laten zien. En net als bij de marktbroeishow in Bovenkarspel –volgend jaar op 13 maart en dan zowel op water als potgrond- komt bij iedere bak een vaas met bloeiende tulpen van dat soort te staan.”

GOEDE ZAAK Het afbroeien van de tulpen voor de marktbroeishow vindt plaats bij Baas Flowers in Bovenkarspel, de tulpenbroeierij van Pieter en Wilma Baas waar in het winterseizoen zo’n zes miljoen tulpen afgebroeid worden, in de herfst voorafgegaan door bollen van het zuidelijk halfrond. Daarnaast vermeldt het teeltplan 1 hectare pioenrozen (buitenteelt). In mei dit jaar werd Baas Flowers benaderd door Dick de Wit die alle bollenaankopen voor het bedrijf verzorgt met het verzoek de bollen voor de marktbroeishow af te broeien. “Dat wilden we wel omdat we het een goede zaak vinden als het nieuwe assortiment ook meteen op water wordt afgebroeid. Vroeger gebeurde dat alleen op potgrond. Inmiddels wordt zo’n 70 procent van alle tulpen op water gebroeid. We zijn zelf in 2000 met de tulpenbroei gestart en vanaf het eerste moment op water. Het is schoner, lichter en de kostprijs is lager. Dat bevalt ons prima.”

BROEIVERLOOP Over het verloop tot nu toe zijn Pieter en Wilma Baas goed te spreken. “In onderling overleg is besloten twee plantdata, twee inhaaldata en

twee keer water verversen aan te houden en daarna hebben we ze ingehaald. Van elk soort hebben we dus twee bakken staan en volgens Dick en Michel zijn de eerste indrukken goed. We hebben dit jaar een vroeg seizoen en dat zie je terug in de aantallen op de bloemenveiling. Of ze het allemaal halen is op dit moment (22 december – red.) moeilijk te voorspellen, maar de vooruitzichten zijn goed.” Volgens Pieter en Wilma zijn marktbroeishows zonder meer een goede zaak. “Voor je oriëntatie als broeier zijn deze shows een verbetering, zeker als ze in een vroeg stadium plaatsvinden en er ook een vaas bloeiende exemplaren getoond wordt. Als broeier ben je toch op zoek naar een nieuw soort als vervanging van de afvallers. En dat valt niet mee, want er zijn maar weinig nieuwe soorten echt geschikt. En tegenwoordig merk je meteen, dat als de handel een soort niet oppakt het gewoon gedaan is.”

PUBLIEKSTREKKER Michel Longayroux en Dick de Wit zijn ervan overtuigd, dat de marktbroeishow tijdens de CNB Bloem- en relatiedagen een publiekstrekker zal zijn. “Het is in Bovenkarspel een doorslaand succes, dus waarom zou dat hier niet het geval zijn? De relatiedagen vallen samen met de mechanisatietentoonstelling in Vijfhuizen en de ervaring leert dat veel vakgenoten ervoor kiezen beide evenementen te bezoeken. Bovendien is dit de eerste marktbroeishow van 2015 en daar valt een hoop op te steken over de vroegheid van het assortiment. Wij verwachten er dan ook veel van.” 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Manager CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

KLANTENSERVICE EN ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

AANBOD

CELRUIMTE

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor

deschia, teeltseizoen 2015

diverse doeleinden, vanaf maart 2015 tot in

HILLEGOM e.o. • 3 ha zandgrond, hyacin-

overleg

ten, teeltseizoen 2015 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha

BEDRIJVEN

zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014

LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cel-

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha

len, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten

zandland, hyacinten, teeltseizoen 2015

te huur, in overleg

OMGEVING WEST-FRIESLAND • 15 ha

BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte klei-

LISSE • 477 m2 moderne schuurruimte +

kleigrond, bloemkool, teeltseizoen 2015

grond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf

2 cellen en 100 m2 kantoor, voor meerdere

heden tot in overleg

jaren mogelijk

VRAAG KASRUIMTE 2

HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse

LISSERBROEK • 100 m schuurruimte, voor

RIJNSBURG e.o. • 1.000-2.500 m² kasruim-

teelten, vanaf heden tot in overleg

opslag, in overleg

te, niet verwarmd, dahlia’s, vanaf 1 maart t/m 2

HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teelten, direct beschikbaar ZWAANSHOEK • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

BOLLENSTREEK • 1.000 m schuurruimte,

november 2015

voor opslag, in overleg

BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diverse, in overleg

VRAAG BOLLENSTREEK • 8 ha zandgrond, vaste planten, vanaf maart 2015 tot in overleg

KASRUIMTE

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

Zie ook voor vraag en aanbod

LISSE • ca. 650 m schuurkas, diversen,

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

heden t/m november 2015 in overleg

2015/2016

www.agrogrondbank.nl

2


VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG OOGST 2015

Paeonia op kleur en soort ongedeeld 5.000 Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n 50 Paeonia Brother Chuck 3-5 n 5.000 Paeonia Command Performance 3-5 n 1.000 Paeonia Ivory Victory 3-5 n 1.500 Paeonia Reine Hortense 3-5 n AANBOD 2014

2.500 450 2.500 2.000 480 3.000 4.000 2.000 8.000 1.600 2.000 4.500

Paeonia Amabilis 2-3 n Paeonia Baronesse Schroder 3-5 n Paeonia Bartzella 2-3 n Paeonia Blush Queen 2-3 n Paeonia Bowl of Cream 3-5 n Paeonia Catherine Fontein 2-3 n Paeonia Charles Burgess 2-3 n Paeonia Command Performance 2-3 n Paeonia Coral Charm 3-5 n Paeonia Coral Sunset 2-3 n Paeonia Cytherea 3-5 n Paeonia Dr. Alex Fleming 2-3, 3-5 n

400 Paeonia Diana Parks 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n 2.500 Paeonia Edens Perfume 2-3, 3-5 n 10.000 Paeonia Emile Debetene 2-3 n 3.000 Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 n 650 Paeonia Fringed Ivory 3-5 n 3.000 Paeonia Garden Treasure 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia General McMahon 2-3 n 4.000 Paeonia Henry Bockstoyce 3-5 n 2.500 Paeonia Mad. Claude Tain 2-3 n 3.000 Mad. Emile Debetene 2-3 n 400 Paeonia Marschmallow Puff 3-5 n 1.850 Paeonia Mon. Jules Elie 3-5 n 2.500 Paeonia My Love 2-3, 3-5 n 4.000 Paeonia Nippon Beauty 2-3, 3-5 n 300 Paeonia Old Faithfull 2-3, 3-5 n 2.000 Paeonia Paula Fay 2-3 n 3.000 Paeonia Peter Brand 2-3 n 1.000 Paeonia Pink Giant 3-5 n 1.000 Paeonia Pink Hawain Coral 2-3 n 2.500 Paeonia Pink Hawain Coral 2-3 n 2.000 Paeonia Pink Parfait 2-3, 3-5 n 3.000 Paeonia Primevera 2-3, 3-5 n 4.000 Paeonia Rasberry Sundea 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 n 1.000 Paeonia Renato 2-3 n 9.000 Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n 3-5.000 Paeonia Shirley Temple 2-3, 3-5 n 1.500 Paeonia Snow Mountain 3-5 n 2.500 Paeonia Sorbet 2-3, 3-5 n 230 + 500 Paeonia Top Brass 2-3 n 2.000 Paeonia Victoire de la Marne 2-3 n 150 Paeonia White Cap 3-5 n 2.500 Paeonia Yellow Crown 3-5 n 1.000 Paeonia Zus Braun 2-3 n 2.000 Officinalis Anemoniflora 2-3 n 2.500 Officinalis Alba Plena 2-3 n 2.500 Officinalis Rosea Plena 2-3 n 2.500 Officinalis Rosea Plena 2-3 n 2.500 Officinalis Rubra Plena 2-3 n 2.500 Itoh Bartzella 2-3, 3-5 n op aanvraag Agapanthus Duivenbrugge’s White1-2, 2-3 Agapanthus blauw en wit 1-2, 2-3 n op aanvraag Aster Ann Leys® VLG - stek Astilbe pot - snij - droogverkoop - uit het ijs Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia Rubby Wedding div. 1e grootte Canna rood, oranje, geel 1e grootte Dicentra spectabilis Alba 1-2, 2-3 Dicentra spectabilis 1-2 Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 1-2 n Epimedium diverse soorten 1e grootte

7.500 op aanvraag op aanvraag op aanvraag op aanvraag op aanvraag op aanvraag op aanvraag op aanvraag op aanvraag

Filipendula purp. Elegans 1e grootte Gentiana Corona® snij New TC plug/plg Gentiana Diva® snij New TC plug/plg Gentiana Marsha® snij en pot TC plug/plg Gentiana Purple Sensation® snijTCplug/plg Gentiana Blue Magic® pot TC plug/plg Gentiana Blue Star® pot New TC plug/plg Gentiana Little Pinkie® pot TC plug/plg Gentiana True Blue™ pot TC plug/plg Gentiana White Magic® pot TC plug/plg Geranium Claridge Druce 1e grootte 5.000 Helleborus Amor® 2016 TC plug 7 cm 15.000 Helleborus Ivory Prince® 2016 TC 5.000 Helleborus Niger 1-2, 2-3, 3-5 5.000 Helleborus Orientalis 1-2, 2-3 20.000 Hemerocallis Stella d’Oro 1e grootte 15.000 Kniphofia Ice Cream 1e grootte 5.000/3.000 Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e 2.700 Ligularia dent. Desdamona 1e grootte Lysimachia 2 + 3-jarig ongedeeld 2.000 Phlox Rembrandt ongedeeld 1.500 Phlox Bright Eyes ongedeeld 2.500 Strahlenkrone ongedeeld Rudbeckia diverse soorten Tradescantia Sweet Kate 1e groote Tradescantia diverse soorten 1e grootte LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen

HANS PATER

T: 0252431128 T: 0653299617

EMAIL: H.PATERCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD IRISSEN UIT 30°C

Nog een ruim sortiment in alle maten. Op afroep uit de 30°C te leveren t/m april mogelijk. Speciale aandacht voor de mooi geaderde iris Lion King, waarvan nog aanbod van: z 6-7 € 30,00 pm z 7-8 € 45,00 pm z 8-op € 60,00 pm DAHLIA’S RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028

EMAIL: R.KOORDESCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Groot assortiment beschikbaar VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIASTEKKEN OOGST 2015 IN VELE SOORTEN 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Captain Promise’®

KLEUR:

Paars

BLAD:

Groen met spikkels

TOEPASSING:

snij

VEREDELAAR:

Kapiteyn Breeding B.V.

OMSCHRIJVING:

Grote bloemen met dikke stelen

[email protected] 34 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

AANBOD 2015

5.000 kg 6.000 kg 1.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 7.000 kg 2.800 kg 2.000 kg 10.000 kg 4.000 kg 11.000 kg 1.000 kg 15.000 kg 1.500 kg 5.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 6.000 kg 500 kg 12.000 kg 9.000 5.000 kg 6.000 kg 5.000 kg 4.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 4.000 kg 1.500 kg 2.000 kg 1.000 kg 2.500 kg 10.000 kg 11.000 kg

Aafke 4-10,5 Ad Rem ben-11 Adore ong Albatros ben-12 Antarctica ben-11 Antarctica 5-11 Antracier 5-11 Avantgarde ong Banja Luka 5-10 Blue Diamong 4-11 Brigitta ben-11 Bullit ong Candy Prince 5-10 Carpaccio ong Casual ong Circuit ong Columbus 4-11 Crispion Love ben-11 Dancing Queen ong Delta Chic ong Delta Orange ong Delta Red ong Delta Storm ong Delta Strong ong Denmark 4-11 Dior 5-11 DJ Parrot ong Dynasty ben-10 Elegant Crown ong Expression ong Extension 19 (Double Twist)ong Fire Queen Rose ong First Class 5-10 Flaming Flag 5-10

PIET TAKKEN

8,00 2,75 2,00 10,00 11,00 4,00 5,00 3,50 4,00 5,00 5,00 5,00 7,00 2,50 4,00 2,50 24,00 1,75 10,00 7,50 20,00 12,50 1,50 1,25

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

VRAAG PLANTGOED TULPEN

Laura Fygi Seadov Up Pink Verandi Yellow Flight Strong Gold Carola Denmark

2,75 4,00 8,00 5,00 2,90 2,75

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

5.000 kg 7.500 kg 4.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 2.500 kg 7.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 2.500 kg 10.000 kg 3.000 kg 12.500 kg 1.500 kg 1.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 1.500 kg 1.000 kg 1.500 kg 7.500 kg 5.000 kg 1.000 kg 3.000 kg 12.500 kg 1.300 kg 4.000 kg 3.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 4.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 2.500 kg 7.500 kg

ong ben-12 4-12 5-10 ong ong bwn-12 4-10 4-11 ong 5-10 5-11 ben-10 ong ben-12 ben-11 ong ong ong ong ben-11 5-11 ben-11 ong ben-11 ben-11 ben-12 ben-12 ong ben-11 ben-12 4-10 4-10 ong ben-11

5.000 kg 10.000 kg 1.500 kg 300 kg 2.500 kg 8.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 10.000 kg 15.000 kg 5.000 kg 1.500 kg 2.000 kg 1.000 kg 5.000 kg 750 kg 2.000 kg 5.000 kg 8.500 kg 20.000 kg 3.000 kg 10.000 kg 6.000 kg 1.000 kg

Flaming Prince Galerie Hiker Holland Beauty Hotspot Iglo Irene Parrot Jan Seignette Jumbo Pink Kelly Kung Fu Lady Andela Liberstar Limousine Marie Jo Mascara Memphis Midnight Milkshake Miss Medvedeva Monarch Parrot Mondial Negritta parrot Orange Juice Orange Princess Orca Oviedo Parrot Prince Pink Ardour Pioneer Prada Pretty Love Purple Prince Queensday Red Princess

4,50 4,00 7,50 12,50 6,00 4,00 1,50 3,50 4,50 1,.50 2,50 10,00 12900 3,50 12,00 15,00 10,00 3,50 2,00 9,00 4,00 2,25 3,50 4,50

3,00 3,75 2,50 2,00 6,75 3,00

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

Reshef Royal Virgin Sandor Scarlet Verona Shining Princess Silver Dollar Spitfire Strong Fire Strong Love Super Parrot Surrender Time Out Timeless Titan Toproy Tresor Update White Flag White Liberstar White Marvel White Mastert White Prince Winter Prrot Zorana

4-12 5-11 ong ong ong 5-10 ong ong ong ben-10 ong ong ong ong ben-12 ong ong 5-10 ben-10,5 5-10 ben-12 0-11 ben-11 ong

5,50 1.25 6,00 14900 12,50 6,00 4,50 5,00 2,20 5,00 11,00 6,00 20,00 6,00 20,00 4,00 5,00 1,50 5,00 2,75 2,50 80,00

VRAAG TULPEN 2015

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg

Carola Pallada Strong Gold Strong Love Suger Prince Sweet Rosy Verandi Yellow Flight

5-11 5-11 5-11 5-12 5-11 5-11 5-12 5-11

2,75

Crocosmia &

Montbretia

op contract wil telen voor oogst 2015. • Omgeving Julianadorp • Op goed zandland Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

VRAAG EN AANBOD

™

Heuchera ‘Black Sea’

Cultivar US Group/Family Genus Trade name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Plant breeders’ rights Available Extra information

‘Black Sea’ hybrid Heuchera Coral bells 25 cm 70 cm Black/purple Greenish on dark stems Unique leave color May-september Yes No Part shade/Sun Border patio 4-9 Yes No Yes PPAF 2015 Great glossy foliage

Inlichtingen/information: Inlichtingen/information: Henk de Jong Henk de Jong René Schrama René Schrama Tel. +31 252 431 333 36 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

Cultivar NL Soort Geslacht Handelsnaam Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Standplaats Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht Beschikbaar Extra informatie

‘Black Sea’ hybride Heuchera Purperklokje 25 cm 70 cm zwart/paars groenig op zwarte stelen unieke bladkleur mei-september ja nee halfschaduw/zon border/patio ja ja nee ja EU PBR AF 2015 prachtig glazend blad

e-mail e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

[email protected]

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Robina®

Eldoret®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

Vakmensen nodig? Plaats dan uw vacature in het vakblad

KASSENBOUW & KASSENSLOOP

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! Afblaasunit t.b.v. spoelmachine 600mm breed met 5,5KW motor gereviseerd ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Agra zeefketting 2400mm breed, doorval 12mm, elektrische kloppers en onderband eventueel met verlengband 2000 x 4000mm bouwjaar 2007 Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Antha stortpit 1250 x 1450mm in hoogte verstelbaar Antha eindloze rollen zeef met afvoerband en er kan een spijlen zeef boven gemonteerd worden Band 650 x 3600mm los zonder pootstel Botman kluitenscheider type 450K rechtse uitvoer, nieuwe stroomkast, kettingen, motoren en lagers, geheel gestraald en gespoten Botman kluitenscheider type 450K geheel gereviseerd, linkse kluitenband. Botman kluitenscheider type 600K geschoopeerd, en in nette staat linkse uitvoer Botman rollenzeef onbalans verstelbaar lengte rollen 100cm, breedte 110cm met afvoerband 350 x 50cm, snelheid onbalans frequentiegeregeld nette prijs! Compas afvoerband 30cm x 1100cm(kan korter) komt nieuwe band om Flygt dompelpomp CS3140MT geeft 340m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 9KW Flygt dompelpomp CS3127MT geeft 250m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 5.9KW GMP centrifugaalpomp B4KQA 4KW 100m3 bij 5m/WK aansluiting 4” Palletstelling 5,30mtr. hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per set liggers scherp geprijsd bel voor meer info! Propak RVS wastrommel 1200 x 2500mm in nette staat Schouten zware kieperbunker met overneemband, 2400mm bandbreedte, lengte 1e band 6 meter, 2e band met knik 2,25m uitstorthoogte 1,75m, met dwarsafvoerband alles in nette staat. Spijlenband RVS 80 x 360cm met motor, frame van RVS steek 32mm nieuwe ketting Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Voor onderdelen zoals: pelrollen, pelnokken, onderhoud en service van uw Botman machines, en ook andere merken o.a Antha, Compas. Bel: 0223-522135 of 0653-719915 Fred Steenvoorden

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

BRANCHENIEUWS

Exportwaarde bloemen en planten evenaart record van € 5,4 miljard De exportwaarde van bloemen en planten stevent af op een evenaring van het omzetrecord van € 5,4 miljard, dat in 2012 werd gevestigd. De VGB baseert deze verwachting op de resultaten die de Nederlandse groothandelaren tot en met november hebben gerealiseerd: een stijging van de exportomzet met bijna 3% tot afgerond € 5 miljard. Tekstbewerking: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

A

ls de Nederlandse exportomzet in bloemen en planten in december inderdaad blijkt te zijn uitgekomen op het gemiddelde van € 400 miljoen over de afgelopen vijf jaar, komt de totale exportwaarde uit op nagenoeg € 5,4 miljard. Dit record werd in 2012 gevestigd met een stijging van ook bijna 3%. Toen deden de bloemen het met een plus van ruim 3% (tot iets meer dan € 3,3 miljard) iets beter dan de plantenwaarde, die bijna 2% klom (tot nipt € 2 miljard). Dit jaar klimt de pot- en tuinplantenwaarde met 5% tot € 2,1 miljard en die van de snijbloemen met 2% tot € 3,3 miljard, zo raamt de VGB op basis van de door Floridata verzamelde gegevens. In tien jaar is de exportwaarde van bloemen en planten uit Nederland met 12% gestegen vanaf € 4,8 miljard in 2005. Alleen in 2008 (-2,5%), 2009 (-4,2%) en 2013 (-2,3%) liep de export terug. Het aandeel van de snijbloemen liep hierin geleidelijk terug van 65% tot 60% ten gunste van de pot- en tuinplanten.

aldus Van Zijverden. Moria: “De omslag van Rusland naar krimpmarkt drukt de prijsvorming en heeft daarmee een groot gevolg voor de hele bloemen- en plantenbranche.” Kenmerkend voor de Russische markt is de terughoudendheid bij bestellingen voor de Internationale Vrouwendag op 8 maart. In de afgelopen jaren kwamen de orders en organisatie ruim voor deze belangrijke bloemen- en plantendag op gang, dat is nu niet het geval. Naast de daling van de roebelkoers verloopt het betalingsverkeer steeds moeizamer en slinkt het vertrouwen van Russische consumenten in de economie.

BOVENGEMIDDELD Met Rusland is België (-0,5% tot € 206 miljoen) het enige land in de top-10 afzetbestemmingen waar tot en met november een daling van de exportwaarde moest worden genoteerd. Het Verenigd Koninkrijk (+2% tot € 738 miljoen) en Italië (+ 1,4% tot € 257 miljoen) bleven achter bij de gemiddelde stijging van 2,6% voor

de gehele branche. In de zes andere landen was de toename bovengemiddeld. Zo steeg de exportwaarde naar Duitsland met ruim 4% tot € 1,5 miljard. “Een hele stabiele markt”, omschrijft Koenen de grootste afnemer van bloemen en planten vanuit Nederland. Ook in Amerika, de twaalfde afnemer van bloemen vanuit Nederland, voorziet hij verdere groei. “Zo’n 15% van de bloemen die we daar verkopen, komt uit Nederland”, illustreert hij de internationalisering van de bloemen- en plantenhandel. Opvallend is verder de sterk bovengemiddelde toename in Frankrijk (+9,5% tot € 607 miljoen), Zwitserland (+ 12,7% tot € 162 miljoen) en Polen (+ 15,1% tot € 145 miljoen).

WEER BELANGRIJKE FACTOR Exporteurs wijzen erop, dat het consumentenvertrouwen in Europa nog niet helemaal terug is. “Onze verwachtingen zijn gematigd, waarbij 2014 voor onze groep in z’n totaliteit een goed jaar is geweest”, aldus Van Zijverden. Moria stelt vast, dat in 2014 met name de afzet van tuinplanten tegenviel. “Voor de verkoop was het weliswaar gunstig weer. Maar door de zachte winter was er minder vervangingsvraag”, verwijst hij naar het weer als belangrijke factor. Het weer in december in Europa staaft het vertrouwen dat de bloemen- en plantenverkoop redelijk heeft uitgepakt in de laatste maand. December kan het verschil maken: in het recordjaar 2012 kromp de exportwaarde in de laatste maand met 13% in vergelijking met 2011. Vorig jaar realiseerden de Nederlandse groothandelaren volgens de VGB in december een toename van 14% tot € 420 miljoen.

VOORZICHTIG OPTIMISME Bestuurders van groothandelsbedrijven in bloemen en planten zijn voorzichtig optimistisch over 2015. “We zijn niet pessimistisch, maar heel voorzichtig. En we hebben ook vertrouwen in de afzetmogelijkheden voor bloemen en planten”, aldus CEO Marco van Zijverden van de Dutch Flower Group. Frank Koenen, algemeen directeur van FleuraMetz, is gematigd positief. Net als Van Zijverden wijst directeur Bob Moria van Waterdrinker op de krimp van de bloemen- en plantenexport naar Rusland. Na de stabilisatie van de export naar deze voormalige groeimarkt in 2013 is er tot en met november dit jaar een daling van 10% tot € 214 miljoen. “De vooruitzichten voor deze markt zijn niet gunstig. De daling van de koers van de roebel heeft een zeer negatieve impact”, 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

LAATSTE NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Voormalig bloembollenbedrijf Brouwer te koop BREEZAND – Het voormalig bloembollenbedrijf van de familie Brouwer, gevestigd aan de Burgemeester Lovinkstraat 80 in Breezand, wordt op inschrijving te koop aangeboden. Hetgeen wordt aangeboden bestaat uit: een woning van circa 850 m3 op een huiskavel van circa 1.000 m2 grond met een garage van 60 m2 en een tuin rondom. Het schurencomplex van circa 2.000 m2 bestaat uit diverse gebouwen met bewaar- en verwerkingsruimte. Het grotendeels verharde bedrijfsterrein omvat circa 2.000 m2. Daarnaast wordt ongeveer 3,4 hectare Breezandse bollengrond te koop aangeboden. Belangstellenden kunnen inschrijven op het geheel, maar ook op onderdelen of combinaties van hetgeen wordt aangeboden. De inschrijving, onder voorbehoud van gunning, sluit op 23 januari 2015 om 12.00 uur. Brochures en inschrijfformulieren zijn verkrijgbaar op het kantoor van de makelaar Van Lierop Adviesgroep, Wijdenes Spaansweg 55, Breezand, tel. 0223-521234.

PurE seasonal flowers stelt magazine samen ’S-HERTOGENBOSCH – Het promotiecollectief PurE seasonal flowers maakt zich op voor de naderende lente. Ter inspiratie is een kleurrijk magazine samengesteld, boordevol prachtige bloemenfotografie en korte teksten over seizoensbloemen. Bloemisten en handelaren kunnen het magazine bestellen via [email protected]. PurE seasonal flowers heeft bovendien foto’s en bijpassende teksten beschikbaar (gerangschikt per seizoen), die gratis te downloaden zijn via createyourownseason.nl. Met als extra: volop inspiratiebeelden van Hyacint. Op de website van PurE seasonal flowers (pureseasonalflowers.nl) en de bijbehorende Facebookpagina staan nog veel meer verhalen, bloemenweetjes en inspirerende foto’s. Al het materiaal is vrij te gebruiken voor communicatiedoeleinden, bijvoorbeeld op sociale media.

Wetsvoorstel nieuw pachtsysteem in de tweede helft van 2015 DEN HAAG – Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken (EZ) verwacht dat een wetsvoorstel voor een nieuw pachtsysteem pas in de tweede helft van 2015 naar de Tweede Kamer gestuurd kan worden. Dat schrijft Dijksma in een brief aan de Tweede Kamer. De Tweede Kamer gaat in het voorjaar van 2015 over de pacht debatteren. Na dat overleg heeft Dijksma een beter zicht op de uitwerking en het tijdpad van het wetgevingstraject. Ook het overgangsrecht zal in deze uitwerking vorm moeten krijgen. Voor de verdere uitwerking is advisering door de Raad van State nodig. Pas daarna kan het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer. 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

NAALDWIJK – Het thema voor de 30e editie van de Nationale Zomerbloemententoonstelling is ‘Meesterwerk’. Met dit thema hoopt de organisatie de zomerbloemen in dit jubileumjaar op meesterlijke wijze een podium te kunnen geven. Het thema is een verwijzing naar alle inspanningen die ieder jaar nodig zijn om de tentoonstelling tot een succes (meesterwerk) te maken. Indirect kijkt de organisatie met het gekozen thema naar het Vincent van Goghjaar. De tentoonstelling is van donderdag 20 tot en met zondag 23 augustus 2015 in en om de historische Oude Kerk aan het Wilhelminaplein in Naaldwijk. Als themaproduct is gekozen voor Delphinium, ridderspoor.

Ralph Koopman algemeen directeur Mosselman Holland ENKHUIZEN – Ralph Koopman (40) is aangesteld als algemeen directeur van Mosselman Holland bv. Hij volgt hiermee Gerrit Mosselman op, die de onderneming gedurende de afgelopen achtien jaar heeft aangestuurd. Gerrit Mosselman blijft actief binnen de organisatie als inkoper van bloembollen en zit de Raad van Advies voor. Op 1 april is Ralph Koopman in dienst getreden als commercieel directeur bij Mosselman Holland bv. Hiervoor is hij in verschillende management- en directieposities, gedurende vijftien jaar werkzaam geweest voor Dekker Chrysanten bv en Royal Van Zanten.

LTO tevreden over compromis rattenbestrijdingsmiddelen DEN HAAG – Het CTGB staat alsnog het buitengebruik toe van rodenticiden vanaf januari 2015. Mits er wordt gewerkt volgens de principes van Geïntegreerd Integraal Plaagdier Management (IPM). Vanaf 2017 moeten die principes zijn vastgelegd in een gecertificeerd IPM-protocol. LTO Nederland is tevreden over het bereikte compromis in de Tweede Kamer, want als het buitengebruik van rodenticiden niet meer mogelijk zou zijn, dan zouden er onvoldoende effectieve middelen beschikbaar zijn om ratten te bestrijden op de bedrijven. LTO zal zelf een protocol opstellen voor het gebruik van de rodenticiden. Hierdoor zullen extra lasten en administratieve lasten voor agrarisch ondernemers tot een minimum worden beperkt.

Van Zelderen voorzitter LTO-vakgroep Biologische landen tuinbouw DEN HAAG – Kees van Zelderen (57) uit Westerbeek wordt met ingang van 2015 voorzitter van de LTO-vakgroep Biologische landen tuinbouw. Hij is door het federatiebestuur van LTO Nederland benoemd en opvolger van Evert Rienks uit Dronten, die het voorzitterschap tijdelijk heeft waargenomen. De nieuwe vakgroepvoorzitter is landbouwkundig ingenieur (Wageningen UR) met als afstudeerrichtingen veeteelt, economie en voorlichtingskunde. Hij voert sinds 1992 een melkveehouderijbedrijf, sinds 2001 op biologische basis. Van Zelderen, vanaf 2009 voorzitter Biologische landen tuinbouw ZLTO, is tevens bestuurslid van Biohuis (portefeuille Europese Zaken) en sinds 2011 lid van de Raad van toezicht van Bionext. Voorts is hij lid van de Copa-werkgroep Biologische landbouw en bestuurder van Farmers Sector Group IFOAM, de koepel van biologische landbouw in Europa. Hij is vanaf 2007 ook voorzitter van de beurscommissie (was Biovak, is nu Biobeurs).

Foto: PR

Foto: PR

Thema Nationale Zomerbloemententoonstelling ‘Meesterwerk’

ONDERZOEK

Precies de juiste hoeveelheid lucht Het aantal kisten per rij wisselt nogal eens: zo staan er vier, zo staan er 56. Voor een optimaal product moet de circulatie steeds worden aangepast aan het aantal kisten met bollen dat er staat, maar gebeurt dat ook altijd? En: hoeveel lucht is er eigenlijk nodig per kist? Computergestuurde circulatie biedt een antwoord op deze vragen. ‘Op deze manier krijgen bollen altijd de juiste hoeveelheid lucht.’

Tekst: Monique Ooms Fotografie: PPO Lisse en Agratechniek

O

m een optimale kwaliteit te bereiken, moeten bloembollen de juiste hoeveelheid lucht krijgen in de cel. Hoeveel lucht geef je de bollen nou precies? “Voor kwekers is dat vaak een gevoelskwestie, gebaseerd op ervaring. Bij zoveel kisten, zet ik de ventilator op die snelheid. Maar, als je niet precies weet hoeveel lucht er bij een bepaalde snelheid door de kisten heen gaat, weet je ook niet precies hoe je de ventilator moet afstellen voor het beste resultaat. En kan het best zo zijn dat je veel te veel of juist te weinig lucht geeft. Daar valt dus winst te behalen. Voor het product, maar ook voor de energierekening”, vat Jeroen Wildschut van PPO de aanleiding voor het onderzoek naar computergestuurde ventilatie samen.

Door het magazijnbeheersysteem van Automated4u te koppelen aan de klimaatcomputer kan met een terugrekenmodule het toerental van de ventilator automatisch worden gestuurd. John Kreuk werkt op deze manier. John: “Wij scannen alle kisten die de cel in gaan en voeren die in op het tablet op de heftruck. Zo weet het systeem altijd precies hoeveel kisten er op een rij staan en kan de ventilatie daarop worden afgestemd. Haal je een kist weg, gaat de ventilator automatisch zachter draaien. Je kunt dus nooit meer vergeten de ventilator bij te stellen, de bollen krijgen altijd precies de juiste hoeveelheid lucht.” De energiebesparing is wat John betreft niet het voornaamste voordeel. “Voor mij is het product leidend.”

NAUWKEURIGER “Nog beter en nauwkeuriger is het om middels de aangegeven debietmeting de exacte lucht-

hoeveelheid in de ventilator te meten: dan ben je niet meer afhankelijk van factoren die de weerstand beïnvloeden en kun je nog nauwkeuriger sturen”, vertelt Nico van den Berg van Agratechniek. “Dat kan met de ABC-computer van Agratechniek. Die exacte meting en regeling leveren ook nog eens meer besparing op.” Voor meer informatie over computergestuurde circulatie kunnen belangstellenden contact opnemen met Jeroen Wildschut van PPO en met Nico van den Berg van Agratechniek.

Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van en gefinancierd door de partijen in de Stuurgroep Schone en Zuinige Bloembollen / Meerjarenafspraak energie Bloembollen (KAVB, PT, min. EZ, RVO.nl en telers).

WEERSTAND “We hebben onderzocht hoeveel lucht er door de ventilator blaast onder welke omstandigheden. De kisten met bollen geven weerstand en het onderzoek leerde dat hoe meer kisten, hoe meer mogelijkheden de lucht heeft om naar buiten te gaan. De weerstand is ook afhankelijk van de bolmaat: hoe groter de bol, hoe lager de weerstand. Als een kist half gevuld is, heeft dat ook weer effect op de weerstand. Dat is bijna niet uit te rekenen. Dus zijn we gaan testen in de praktijk: bij Boltha in Breezand en bij Kreuk in Callantsoog.” Eerst werd via een pitotbuis de luchtsnelheid gemeten. Aan de hand van de omtrek van de ventilator en de luchtsnelheid, konden we vervolgens het debiet vaststellen: de hoeveelheid lucht per uur die door de kist heen gaat. Op basis daarvan kun je de snelheid van de ventilator afstemmen op het aantal kisten in de rij. Dat komt het product ten goede en je kunt er ongeveer de helft aan energiekosten mee besparen.”

Het aantal kisten per cel wordt ingevoerd op de tablet op de heftruck 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

KEUREN

Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

Start regionale voorrondes Tul In het begin van het nieuwe jaar is het weer tijd om de liniaal te pakken. In januari starten namelijk de regionale voorrondes van het Tulpenkeuren. Zoals ieder jaar mogen de beste keurders van de regio - die minimaal drie keer hebben gekeurd - meedoen aan het Nederlands Kampioenschap (NK) Tulpenkeuren. De winnaar mag zich een jaar lang Nederlands Kampioen noemen en gaat er met de trofee vandoor. De eerste keuring is op de mechanisatietentoonstelling in Vijfhuizen op 13 en 14 januari. De resultaten van deze keuring kunnen worden meegenomen naar de eigen regio. Een groot deel van de andere regio’s start ook op 14 januari. Om een goed overzicht te geven van alle data en locatie, zijn de regionale keuringen allemaal op de kaart van Nederland weergegeven. Het NK Tulpenkeuren zal net als vorig jaar weer plaatsvinden op Keukenhof.

CREIL STOPT Dit jaar is er een regio minder, geeft voorzitter Gerard van Dijk aan. “Creil doet helaas niet meer mee. We willen het tulpenkeuren weer meer laten leven door het breder op te zetten, maar dat lukte niet meer voor komend seizoen.”

Anna Paulowna/Breezand Op vrijdag16, 23 en 30 januari, 6, 13 en 20 februari kan er gekeurd worden van 16.00 uur tot 21.00 uur. Op de zaterdagen kan er gekeurd worden van 9.00 uur tot 15.00 uur op: 17, 24 en 31 januari en 7, 14 en 21 februari. Locatie: Museum Oud Anna Paulowna, Zandvaart 5. Breezand

Vrijdag 23 en 30 januari en 6, 13, 20 en 27 februari. Tijd: van 19.00 tot 21.00 uur. Locatie: Cultureel centrum De Schoof, Kerkelaantje 1, Wervershoof.

Niedorp Op vrijdag kan er gekeurd worden van 12.00 tot 21.00 uur op: 16, 23 en 30 januari en 6 februari. Op de zaterdagen kan er gekeurd worden van 10.00 tot 16.00 uur op: 17, 24 en 31 januari en 7 februari. Vrijdag 20 februari: laatste keuring en prijsuitreiking Locatie: Triflor, Tulpenkade 1, Oude Niedorp

CONSUMENTENKEURING Wat vorig jaar ook naar tevredenheid verliep, was de bezoekerskeuring op Keukenhof. “Deze keuring wordt dit jaar uitgebreider”, geeft Van Dijk aan: “Van dinsdag 24 tot zondag 29 maart kunnen bezoekers van Keukenhof meedoen aan het tulpenkeuren. Het weekend is erbij getrokken omdat er dan meer bezoekers komen. Derdejaars leerlingen van het Fioretti College uit Lisse leggen de spelregels aan de deelnemers uit, nadat de leerlingen zelf eerst op de CNB Bloem- en relatiedagen uitleg hebben gekregen.”

Uitslag online Alle regionale uitslagen van de keuringen worden bijgehouden op de website van BloembollenVisie onder de kop: Tulpenkeuringen. Per regio zijn de behaalde strafpunten - zodra deze bekend zijn - te zien middels een verslag. Alle data, tijden en de locaties staan eveneens online.


•

Wervershoof

De Poolse competitie in Wervershoof die vorig jaar zijn intrede deed beviel zo goed, dat het dit jaar wederom wordt georganiseerd. Van Dijk hierover: “We hebben aangegeven dat in andere regio’s ook anderstaligen mee mogen doen. De beste keurders mogen meedoen aan het NK.”

www.bloembollenvisie.nl

• •• • •

Consumentenkeur

• •

Vrijdag 13 februari. Zaterdag 14 februari. Zondag 15 februari. Locatie: Hobaho/PPO,

Keukenhof Lisse 27 maart 2015: Het Locatie: het Willem

Zuidwest Nederland

Woensdag 14 januari. Locatie: rest. Grevelingen, Paralelweg 1 Spreker: André Hoogendijk KAVB en Jo

Woensdag 28 januari. Locatie: rest. Grevelingen. Paralelweg 1 spreker: Wordt verzorgd door CZAV.

Woensdag 11 februari. Locatie: Mol Agrocom, Energiebaan 15, Spreker: Wordt verzorgd door Mol-Agr

penkeuren Stede Broec Woensdag 14, 21 en 28 januari en 4 en 11 februari. Tijd: van 17.00 tot 21.00 uur. Locatie: CNB Koel- en preparatiebedrijf, Veilingweg 1, Bovenkarspel.

Kennemerland

• •

Donderdag 22 januari Locatie: Gebr. De Groot en Zn, Wentweg 11, Heemskerk. Spreker: Dhr. Bart Siemerink. Donderdag 19 februari. Locatie: Garden of Egmond, Herenweg 2, Egmond-Binnen. Donderdag 12 maart Locatie: Apeldoorn bloembollen, Herenweg 13b, Egmond-Binnen. Spreker: wordt verzorgd door Agrifirm.

Mechanisatietentoonstelling Vijfhuizen Dinsdag 13 januari en woensdag 14 januari. De resultaten van deze keuring kunnen onder voorwaarden worden meegenomen naar de eigen regio. Locatie: Mechanisatietentoonstelling, Expo Haarlemmermeer, Stelling 1 Vijfhuizen.

ring Lisse

, Van Slogterenweg, Lisse.

Nederlands Kampioenschap Alexander Paviljoen in Keukenhof te Lisse

te Bruinisse. ris Baecke LTO Noord over plantgezondheid.

te Bruinisse.

Oude-Tonge. ocom.


ONDERZOEK EN PRAKTIJK

Volop onderzoek aan vuur De afgelopen eeuw is er veel onderzoek gedaan aan bloembollen. Praktische problemen werden opgelost. Nu de sector op een keerpunt staat waar het gaat om de collectieve financiering van onderzoek, is het goed om nog eens na te gaan wat het onderzoek de praktijk heeft gebracht. In deze serie staat die vraag centraal. Dit keer: onderzoek aan de schimmelziekte vuur. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: DLV

H

et heet niet alleen vuur, maar het gedraagt zich ook als zodanig. Wie niets aan de schimmelziekte vuur doet, ziet in een paar dagen tijd een heel gewas wegsmelten. Vooral in tulp en narcis kon de ziekte vroeger aan het einde van het groeiseizoen om zich heen grijpen. Tot de jaren vijftig accepteerden telers dit als een gegeven. Niets aan te doen, helaas. Veel mogelijkheden om vuur chemisch te bestrijden waren er niet. Bordeause pap gaf in tulp meer schade dan gewenst. Tweede helft jaren vijftig konden de

Vuur in lelie 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

heren Vlag en Hulkenberg de eerste resultaten melden van proeven, uitgevoerd op het Proefstation voor Bloembollencultuur in Lisse. Drie nieuwe stoffen kwamen op de markt, waaronder zineb en thiram. Het effect was bijna ongelofelijk. Wie dat gebruikte kon zomaar 7.000 kg meer tulpen van een hectare halen, zeker als het plantgoed ook nog was ontsmet voor het planten. De vuurmiddelen zorgen echter voor de echte meeropbrengst. Aan beide stoffen werden later nog de maneb en de mancozeb toegevoegd. Genoeg keuze om het vuur de baas te blijven. Tot begin jaren negentig was er geen probleem met de inzet van deze middelen. Totdat de overheid met het Meerjarenplan

Gewasbescherming kwam en het middelengebruik in de bloembollensector sterk omlaag diende te gaan. Bij de vuurbespuiting werden mogelijkheden gezien, omdat de combinatie van een lage prijs en een groot effect bij veel telers leidde tot sterk preventief spuiten. Zekerheid voor alles, en gezien de herinneringen van velen aan de tijd voordat deze middelen er waren, niet onbegrijpelijk.

WEERSVOORSPELLING Het verbruik in deze groep middelen kon flink omlaag dankzij onderzoek van de toen net op het LBO begonnen onderzoekers Kees Bastiaansen en Ernst van den Ende. Zij gingen na of er voor vuur een waarschuwingssysteem ontwikkeld kon worden, waarmee niet meer via de kalender, maar op basis van de weersverwachting kon worden gespoten. De droom van elke jonge onderzoeker kwam hier uit: in korte tijd hadden zij hun verhaal rond voor tulp, later gevolgd door lelie en gladiool. Ook voor andere gewassen bleek de inzet van vuurmiddelen flink omlaag te kunnen, zoals hyacint en narcis. Het was vooral een kwestie van beter letten op de weersvoorspelling. Technisch bleek er ook nog het nodige mogelijk, zo onderzocht onder meer Aad Koster van het LBO. Door met venturidoppen te gaan werken, nam de kans op drift naar de sloot sterk af, terwijl het effect gelijk was. Van den Ende ging tevens na hoe de levenscyclus van Botrytis eigenlijk in elkaar steekt en ontdekte kleine paddenstoeltjes op de sclerotiën. In diezelfde jaren negentig deed een nieuwe groep vuurbestrijders zijn intrede, zoals chloorthalonil, prochloraz en fluazinam. Daarnaast kwam het Urgentieprogramma tot stand, dat de financiële ruimte bood voor aanvullend, vaak fundamenteel onderzoek naar de belangrijkste aandoeningen. Bij vuur is in Wageningen gekeken naar de mogelijkheden van resistentieverdeling. Dit leverde een kleine lijst met species en cultivars op. Een aantal ervan kon worden gebruikt in het project waarbij PRI nu nog werkt aan tulpen met daarin drie resistenties: tegen TBV, zuur en vuur. De afgelopen jaren is vooral gekeken naar vuur op DNA-niveau. Dit leidde in 2006 tot een artikel van onder meer Joop van Doorn (PPO) en Jan van Kan (PRI) over toetstechnieken die snel antwoord geven op de vraag om welke variant van de Botrytisschimmel het gaat. Anno 2015 is vuur en de bestrijding ervan eigenlijk geen onderwerp meer van onderzoek. In tegenstelling tot veel andere ziekten zijn er voor vuur nog voldoende middelen voorhanden. Daarnaast is voor menig ondernemer de Vuurfax of een gelijkend product net zo gewoon als zijn mobiele telefoon.

STUDIEBOL

‘Door kennis vergroten breder blikveld’

Jan Warmerdam: ‘Dat diploma is mij veel waard’

De keuze om door te leren was voor student Jan Warmerdam snel gemaakt. Hij wilde namelijk meer leren over het ondernemerschap. Dat gaat hem goed af op het CAH Vilentum in Dronten.

wat ik met mijn studie in anderhalf jaar tijd heb geleerd, is dat niet te vergelijken met het mbo. Op het hbo ga je een stuk dieper in op de theorie. Deze theorie die we op school krijgen, is goed te gebruiken in de praktijk.”

TOEPASBAAR Tekst en fotografie: Lilian Braakman

O

p het CAH Vilentum, vestiging Dronten, volgt Jan Warmerdam de studie Tuin- en Akkerbouw. Als hij over ongeveer twee jaar zijn hbo-diploma behaalt, ontvangt hij ook het Certificaat Ondernemerschap. Een onderdeel van zijn studie is namelijk Agrarisch Ondernemerschap. Op deze manier wordt de 21-jarige student klaargestoomd voor het bedrijfsleven. Dat is ook wat Warmerdam wil bereiken. “Na mijn mbo-studie op het Clusius College (plantenteelt) wilde ik doorleren. Een aantal oud-klasgenoten, die momenteel ook een hbo-studie doen, en ik vonden het niveau van de mbo-studie onvoldoende. Ik heb de stap naar het hbo ervaren als heel groot. Die stap was nodig omdat mijn kennisniveau nog niet voldoende was om managementtaken te kunnen verrichten.

Ik denk bijvoorbeeld dat bedrijfsadministratie nog belangrijker wordt in de toekomst. Dan moet ik wel over die kennis beschikken. Het praktijkgedeelte van het vak leer ik onder andere van mijn vader, maar de theorie die wij nu op school krijgen leer je niet in de praktijk. Stel dat de boekhouder komt, dan weet ik nu wel waar het over gaat en kan ik erover meepraten. Anders waarschijnlijk niet.” Het idee van Warmerdam is om het bollenbedrijf van zijn vader over te nemen: Warmerdam ‘De Toekomst’ uit Den Helder. Om dat goed te kunnen doen, vond de tweedejaars student het nodig om door te leren. De leergierige Warmerdam is zelfs zo gedreven, dat hij van een tweejarig traject overstapte naar een vierjarige studie. “Ik vond het nodig om meer kennis op te doen om daarmee breder in de agrarische wereld te kunnen kijken. Als ik terug kijk naar

“Ik ben blij met mijn keuze voor Dronten. Deze school staat goed aangeschreven en zo ervaar ik het ook”, geeft Warmerdam aan. “Enkele vakken zijn: leiding geven, bemesting, jong ondernemerschap, praktisch bedrijfsrecht en gewasbescherming. De teelten vakkennis is wel gericht op de akkerbouw, maar de opdrachten kun je door eigen invulling toepasbaar maken in de bloembollenteelt. Volgend jaar wordt er hulp geboden bij bedrijfsovername. Dit is voor mij ook de doorslag geweest om nog een aantal jaar door te leren. Als voorbereiding hierop is het ouderlijk bedrijf Warmerdam ‘De Toekomst’ door mij geanalyseerd. Hierbij heb ik gekeken naar de teelt en boekhouding in de huidige bedrijfssituatie. Dat is bruikbare kennis. Daarnaast krijg je gerichte begeleiding van de docenten. Ik heb geen spijt van mijn keuze voor deze studie. Dat diploma is mij veel waard. Het is tevens een goede basis voor ‘De Toekomst’.” 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

BOOMKWEKERIJ

Jan Willem Zwart, directeur van de botanische tuin De Kruidhof, heeft als favoriete boom Alnus glutinosa. Hij omschrijft deze els als het symbool van de oeroude Fryske wâlden waar elzensingels dienst deden - en nog altijd doen - als afrastering. Tekst: Emiel van den Berg Foto: www.visionspictures.com

A

lnus, de els, telt circa 35 soorten die voornamelijk op het noordelijk halfrond voorkomen. Ook in Nederland zijn soorten inheems. Over het algemeen geldt voor autochtone planten dat ze niet erg geliefd zijn. Ze hebben de naam minder sierlijk te zijn dan de op bloem en bladkleur geselecteerde cultivars. Voor de inheemse Alnus gaat dit niet echt op. De wintersierwaarde van deze boom is daarvoor veel te opvallend. De wetenschappelijke naam Alnus is een verbastering van de Latijnse woorden alor amme (vrij vertaald: ‘ik word door de stroom verzorgd’). Dit verwijst naar de voorkeur die Alnus heeft voor vochtige omstandigheden. Traditioneel groeien veel elzen langs beken en in moerassen. De boom wordt nog geregeld aangeplant op oevers waar erosie ongewenst is. Gedurende de geschiedenis heeft het hout van Alnus een belangrijke rol gespeeld. Van boomstammen maakte men heipalen. Bekendste voorbeeld hiervan is de stad Venetië die deels op elzenhouten palen leunt. Ook is bekend dat de Romeinen elzenhout gebruikten voor boten en dat uitgeholde twijgen dienst deden als herdersfluit. De schors van Alnus levert een prima kwaliteit looizuur die al zeer lange tijd in de leerlooierij wordt gebruikt. De rode kleurstof diende vroeger als schrijfinkt.

FRIESE WOUDEN Voor Jan Willem Zwart van De Kruidhof in het Friese Buitenpost is A. glutinosa zijn favoriete houtige gewas. Deze gewone of zwarte els is inheems in vrijwel heel Europa. “Ook hier in noordoost Friesland. Hier hebben we het nationale landschap ‘De Noardlike Fryske Wâlden’ met de kenmerkende elzensingels en dijkswallen. Voor mij is de zwarte els, die hierin veel voorkomt, het symbool van deze Noordelijke Friese Wouden.” Vroeger dienden de elzensingels in Friesland als afrastering. Het hout 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

Alnus glutinosa

Plantnaam: Alnus glutinosa (Gewone of Zwarte els) Groeivorm: meerstammige forse boom Blad: omgekeerd eirond, glanzend donkergroen Bloem en vrucht: katjes in het voorjaar, elzenproppen in najaar Bijzonderheden: inheems, groeiend in vochtige gebieden

JAN WILLEM ZWART:

‘Prachtige structuur katjes én proppen’ gebruikte men als geriefhout en brandhout. Voor Zwart is het overigens vooral de plantcombinaties in de singels die het zo interessant maakt. “Naast elzen groeien er berken, eiken en lijsterbessen. De singels zijn het levende icoon van het nationale landschap.” Als belangrijk kenmerk van A. glutinosa noemt Zwart de grijsviolette knoppen. “Net als het jonge blad voelen die kleverig aan. De soortnaam glutinosa betekent letterlijk kleverig.” Na de vroege bloei, in zachte winters al in januari, verschijnen de eironde bladeren die eveneens kleverig aanvoelen. “De in de zomer plakkende blaadjes geven letterlijk glans aan de dijkswallen én aan de sfeer in het heemtuindeel van De Kruidhof. De typische elzenhaantjes, die altijd in de zon genieten van het blad, zorgen voor extra glinstering.”

VERGROOTGLAS Elzen zijn eenhuizig, eenzelfde plant heeft zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen. De hangende mannelijke aren kleuren geel door het stuifmeel, de vrouwelijke bloemen zijn klein en roodbruin. Na de zomer verschijnen

de kenmerkende elzenproppen. Deze zijn het eerste jaar nog klein en groen. Het tweede jaar nemen ze in omvang toe maar blijven ze nog altijd gesloten en groen. Het derde jaar gaan ze open waarna ze verdrogen naar donkerbruin. Al met al heeft een volwassen elzenboom dus vaak drie generaties proppen aan zijn takken hangen. “Elk voorjaar komen oud en nieuw samen. Oude elzenproppen, met daarin de zaden, contrasteren mooi met de nieuwe katjes. Onder een vergrootglas is de prachtige structuur van zowel de proppen als de katjes te bewonderen.” De els houdt van water. “Gebruik hem vooral in groepen als afscheiding nabij sloten waar hij zich zelf kan uitzaaien. Zo’n houtwal kan gemakkelijk iedere twaalf jaar gerooid worden voor brandhout. De roodgekleurde stobben lopen in het voorjaar weer makkelijk uit.” A. glutinosa vindt zijn weg richting het landschap, maar de cultivar ‘Laciniata’, met sierlijk zeer diep ingesneden blad, is meestal aan te treffen als laanboom. De traag groeiende ‘Imperialis’ is meer een boom voor plantsoen en groenstroken. De zuilvormige ‘Pyramidalis’ is geschikt als straatboom.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: PR

1

IN WAT VOOR OMGEVING BEN JE OPGEGROEID? “Ik ben opgegroeid aan de Schorweg in Breezand. Mijn vader had met twee broers een kwekerij en broeierij. Dit betekende elke vakantie helpen met bollen planten in de kas, bloemen bossen en bollen pellen. Ondanks het koude of warme weer, was het leuk en leerzaam. Met het verdiende geld kon je leuke dingen doen. Vanwege mijn allergie voor tulpen kon ik niet verder in de bollen, mijn broer Patrick runt nu het bedrijf.”

2

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “Mijn vriendin Lina, een Zandtemse, kwam ik regelmatig tegen in het Polderse uitgaansleven. Het heeft wel een hele tijd geduurd voordat de vonk oversloeg, uiteindelijk gebeurde dat tijdens het Schager Popweekend. Inmiddels wonen we acht jaar samen in Breezand.”

Nico Vonderbank Nico Vonderbank (45) ontwikkelde zich van assistent accountant bij de Rabobank in Alkmaar tot vennoot van Omnyacc Huyg & Partners Accountants in Den Helder. De registeraccountant werkt hier sinds mei 2008 en is sinds 2013 partner. Als accountant en adviseur mag hij diverse bloembollenbedrijven, exporteurs en leveranciers

3

HOE ZORG JE ERVOOR DAT JE BEDRIJF IN ONTWIKKE LING BLIJFT? “Als accountant moeten wij de wettelijke veranderingen verplicht opvolgen. Soms is dit wel vervelend als zaken keer-op-keer veranderen. Daarnaast proberen wij creatief te zijn door oplossingen te bedenken voor onze cliënten, op het fiscale en financiële vlak. Alles met als doel om geld te besparen voor de ondernemer.”

4

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Om mijn conditie op peil te houden, mag ik graag een rondje rijden op de racefiets. Daarnaast vind ik het geweldig om te golfen. Soms bezoek ik een wedstrijd van AZ of Manchester United en ik vind reizen in binnen- en buitenland interessant. Verder ben ik bestuurslid van de KAVB afdeling Breezand en penningmeester bij de Stichting Poldertuin.”

5

WELKE TOEKOMSTVER WACHTING HEB JE VOOR JEZELF? “Over vijf jaar ben ik nog steeds een betrouwbare accountant en adviseur bij Omnyacc. Hopelijk is de klantenkring verder uitgebreid want het omgaan met (nieuwe) ondernemers brengt ook iets extra’s in jezelf boven.”

6

KENNIS DELEN MET BUITEN LANDSE VAKGENOTEN: DOEN OF NIET DOEN? “DOEN. Kennis delen is macht. Hoe meer mensen met bloembollen in aanraking komen, des te groter de afzetgebieden en hoe groter de vraag. Mede door klimatologische omstandigheden houden we toch wel de voorsprong.”

7

HOE KAN DE VRAAG NAAR BLOEMBOLLEN WORDEN VERGROOT? “De promotie van bloembollen moet beter worden aangepakt. Dat kost echter wel geld. Buitenlanders denken bij Holland aan tulpen, klompen en molens. Ze hoeven de bloembollen alleen nog maar te kopen, de naamsbekendheid is er al. Zorg voor een goede kwaliteit en ze zijn verkocht.”

8

HOE KIJK JIJ AAN TEGEN DE ACCENTVERSCHUIVING VAN COLLECTIVITEIT NAAR INDI VIDUALITEIT? “Doordat bedrijven steeds groter worden, doen ze vaak alle teelten oogstwerkzaamheden zelf. Dit individualisme is op zich prima, maar kwekers kunnen alleen geld blijven verdienen als vraag en aanbod op elkaar zijn afgestemd. Hierbij moeten partijen (blijven) samenwerken. De samenwerking kan zijn met telers onderling, maar ook binnen de totale bedrijfskolom.”

9

WAT VERSTA JIJ ONDER DUURZAAMHEID? “Duurzaamheid is niet alleen het verminderen van afvalstromen maar ook het efficiënter maken van bedrijfsprocessen. Ik ga regelmatig bij de kwekers langs en dan zie je duidelijke verschillen in oogstverwerking met betrekking tot logistieke oplossingen. De kwekers zouden dit ook zelf meer moeten doen.”

10

WAT DOE JIJ OM JE BEDRIJF TE PROMOTEN/ PROFILEREN? “Wij nemen regelmatig contact op met de klant of gaan langs. Tevens verzenden wij nieuwsbrieven om iedereen op de hoogte te houden. Nieuws verspreidt zich snel in de bollenwereld; via de ene klant weten ook andere bedrijven ons te vinden. Hierbij is mond-totmond reclame belangrijk. Kwaliteit verloochent zich niet.”

bijstaan. 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 47

MARKT EN AFZET

‘Samenwerking vraagt flexi Na de zomerserie over exportbedrijven, volgt nu een serie waarbij we inzoomen op de exportbedrijven die hun piek in de wintermaanden beleven. Stoop Flowerbulbs Holland bijt het spits af. Dit exportbedrijf kent een bijzondere constructie, in die zin dat het eigendom is van drie kwekersverenigingen: Glaco, Horizon en Everglad. BloembollenVisie sprak met directeur Kees van der Plas over de werkwijze van het Waarlandse exportbedrijf. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

S

toop Flowerbulbs Holland is specialist in gladiolen. Dit is ingegeven door de drie eigenaren van het exportbedrijf, de kwekersverenigingen Glaco, Horizon en Everglad die zich elk toespitsen op het kweken van gladiolen. Voor een optimale afzet van hun producten in de markt namen zij in 1998 het exportbedrijf over, waarvan Kees van der Plas inmiddels 10 jaar directeur is. Het bedrijf biedt ruimte aan zo’n dertien arbeidsplaatsen. De werkzaamheden lopen het hele jaar door, maar de piek ligt wel in de wintermaanden, als er grote aantallen bollen aan klanten in zo’n zestig landen moeten worden geleverd. “In een paar maanden tijd gaan er dan heel wat bollen van de dam af”, stelt Kees. “Het accent ligt op de broeierijhandel, ons product wordt gebruikt voor de bloemproductie.”

BEGELEIDING Stoop maakt er al jaren een goede gewoonte van om de levering van het product gepaard te laten gaan met een stuk advies en begeleiding. “Als je goede begeleiding biedt aan broeiers, gaat de verkoop vanzelf.” De ervaring leert


dat het zonder de juiste begeleiding nogal eens mis gaat met de broei van gladiolen, zeker bij de introductie van nieuwe soorten. “In andere landen heb je te maken met een ander klimaat, andere grondsoorten, kortom: andere omstandigheden. Om dan een goed product te telen, vraagt de nodige kennis en die is niet altijd aanwezig bij buitenlandse kwekers. Wij zijn er erg bij gebaat dat onze afnemers goede rendementen behalen, dus daar investeren wij graag in.” Kees is dan ook veel op reis om klanten te bezoeken. “Gemiddeld maak ik twee reizen per maand.”

‘Je hebt met een natuurproduct te maken, het zijn geen spijkers die we leveren’ Over de werkwijze met de kwekersverenigingen vertelt Kees: “De kwekersverenigingen maken hun eigen teeltprogramma en laten aan

ons weten hoeveel ze per soort kunnen leveren. Vanuit onze contacten met de markt en de resultaten van voorgaande jaren, kunnen wij aangeven waar vooral vraag naar is: welke kwaliteit wordt gevraagd, welke tendensen signaleren we, waar is behoefte aan en waaraan juist niet? Van sommige soorten willen we graag meer bollen ontvangen, naar andere soorten is minder vraag. Zo komen we tot overeenstemming. We hebben eigenlijk voortdurend overleg, spreken elkaar regelmatig.” Dat de kwekersverenigingen in feite ook elkaars concurrenten zijn, is volgens Kees alleen maar goed. “Dat houdt iedereen scherp, je moet allemaal vechten voor je eigen hachie.” Wat de kwekersverenigingen niet kunnen leveren, koopt Stoop in bij andere kwekers.

SCHUIVEN Gedurende het seizoen is er regelmatig overleg over de leveranties. “Kwekers willen de bollen die klaar zijn het liefst kwijt, ook met het oog op de ruimte in de schuur. Bij ons is de ruimte echter ook niet ongelimiteerd, dus dat stemmen we continu af. Wij hebben het liefst dat kwekers leveren wat wij op dat moment nodig hebben. Zo moet deze week alle handel voor Japan de deur uit. Zij willen voor de kerst hun bollen in de container hebben, zodat ze in het begin van het nieuwe jaar kunnen inpakken en de bollen half februari in de winkels kunnen liggen. Het is altijd even spannend of dat lukt. In een container zitten soms zo’n twintig tot dertig soorten en de orders moeten wel compleet zijn. Je hebt met een natuurproduct te maken, het zijn geen spijkers die we leveren, dus soms lukt het niet om alle soorten en aantallen compleet te krijgen. Dan moeten we gaan schuiven met orders.” Daar zal de afnemer niet altijd blij mee zijn. “Dat is een kwestie van goed uitleggen, dan snapt hij het wel. Als het niet haalbaar is, dan is dat zo. Als daar niet in alle redelijkheid over te praten valt, kunnen we niet met elkaar

biliteit van alle partijen’ werken. Samenwerking vraagt flexibiliteit van alle partijen, dus ook van onze afnemers. Voor vaste relaties is het echter nog nooit een probleem geweest.” Vorig jaar had Kees veel uit te leggen aan zijn klanten. “Het was een laat seizoen dus dat werd een puinhoop. Uiteindelijk is dat voor iedereen heel vervelend, en dan kun je niks anders doen dan het zo goed mogelijk oplossen.” Dit seizoen loopt het allemaal een stuk vlotter. “Nu hebben we juist een vroeg seizoen, dus we liggen lekker op schema. We hadden geen overschotten van het vorige seizoen, dus we zijn nu volop nieuwe oogst aan het verkopen.” Na een jarenlange krimp van het areaal, lijkt de prijsvorming van gladiool nu redelijk stabiel. “Voor de toekomst van gladiool is het belangrijk dat we nieuwe markten weten aan te boren. In Italië hebben we bijvoorbeeld niks meer te zoeken, de groei ligt vooral in de nog onontgonnen delen van de wereld.” Daar steekt Kees tijdens zijn reizen de nodige tijd in. “Dat is een kwestie van veel lobbyen, relaties aanknopen,… het kan wel tien jaar duren voordat daar iets uitrolt.” Ondertussen moet er ook in Nederland blijvend worden geïnvesteerd om efficiënter en energiezuiniger te kunnen werken. “Die kosten drukken op de marges, dus daar valt nog winst te behalen.”

KWETSBAAR Na de piek van het uitleveren in de wintermaanden, lopen de naleveringen nog het hele jaar door. “Alles moet worden verkocht.” Intussen komen dan ook de orders voor het nieuwe seizoen alweer binnen. “Grote klanten weten vaak in januari – februari al welke aantallen ze in het nieuwe seizoen geleverd willen hebben. De bevestiging komt dan in de loop van het seizoen.” Daarbij is er ook steeds afstemming met de kwekersverenigingen. “De in- en verkoop is een continu proces van overleg en afstemming met aan de ene kant onze toeleveranciers en

Kees van der Plas: ‘Irritaties horen erbij, dan heb je weer eens wat om over te praten’ aan de andere kant onze afnemers.” Kees wijst daarbij nog op de verantwoordelijkheid die bij kwekers ligt om een schoon product te leveren. “De kwekerij moet aan steeds strengere fytosanitaire eisen voldoen en ook de administratie goed op orde hebben: dat is inmiddels een zwaardere taak geworden dan het telen van bollen. Daar hebben wij ook mee te

maken: als het bij de kweker mis gaat, kunnen wij onze klanten niet beleveren. Dat maakt ons kwetsbaar.” Kees is tevreden over de samenwerking met de kwekers. “Natuurlijk zijn er wel eens irritaties, maar dat hoort erbij. Dan heb je weer eens wat om over te praten. Ook hierbij geldt: als iedereen zich flexibel opstelt en voor het beste resultaat gaat, kom je er altijd wel uit.”


NAUWKEURIG

Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bolen knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat Hyacinthoides lingulata. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

M

et enige regelmaat komt het land langs in de berichtgeving: Marokko. De lading van die berichten is meestal negatief. Marokko en zijn inwoners roepen bij delen van de Nederlandse bevolking minder positieve associaties op. De kans bestaat dat in zo’n sfeer er ook helemaal geen andere kant meer is te bedenken bij dit land. Misschien kunnen de bloembollen daar nog een beetje bij helpen. Zoals Hyacinthoides lingulata, in december in de KAVB-keuringszaal geshowd door de heer Luit van Delft. Dit is een van de bolgewassen dat van oorsprong afkomstig is uit Marokko. Omdat het klimaat daar aanmerkelijk milder is dan hier, kan het daar gemakkelijk in het najaar bloeien. Dat doet het bij ons ook, en wel met frivole, lichtblauwe stervormige bloempjes. De steeltjes worden niet veel langer dan 10 cm. De naam komt misschien niet zo bekend voor. Dat wordt wellicht anders als de inmiddels verouderde naam Scilla lingulata of Scilla lingulata var ciliolata wordt gebruikt. Beide namen hebben lang bestaan, maar zijn door veranderende taxonomische inzichten zo’n tien jaar geleden aangepast in de huidige naam. De herkomst van deze soort werd in maart 1988 beschreven in het Quarterly Bulletin of the Alpine Garden Society. Daar beschrijft Mike Salmon zijn vondsten van Marokkaanse monocotylen (wat veruit de meeste bolgewassen zijn). Hij trof Hyacinthoides lingulata aan in de omgeving van Checaouen, bij de berg Beni Arouss op de stenige hellingen. Dit bolgewas draaide tien jaar geleden mee in een opplant van de Royal Horticultural Society met nog een flink aantal blauwe hyacinthachtigen. Toen werd vastgesteld dat Hyacinthoides lingulata een attractieve soort is, die zich gemakkelijk snel vermeerdert. Enig punt van aandacht: vorst. Daar kan het bolgewas niet goed tegen, dus in pot opkweken en in de winter vorstvrij bewaren is sterk aan te raden.

NOG MEER Met dit bolgewas komt de vraag mee of er misschien nog meer bolgewassen in dit Noord-Afri50 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

Hyacinthoides lingulata

De andere kant van Marokko kaanse land te vinden zijn? Marokko roept in ieder geval geen associaties op zoals de landen Zuid-Afrika, Chili of Iran dat doen. Toch blijkt dit land meer te bieden te hebben op bloembollengebied dan menigeen denkt. Wellicht het meest bekend bij de liefhebbers is het geslacht Narcissus. Met name een groot aantal van de zogenoemde hoepelroknarcissen komt in dit land voor. Voorbeelden zijn de eveneens onlangs geshowde Narcissus romieuxii en N. cantabricus. Ze groeien zomaar langs de weg, met name in de kustgebieden. Ook de tazettatypen zijn hier te vinden, zoals N. papyraceus en N. tazetta. Om nog meer inzicht te krijgen, raadpleegde ik deel twee van de Flore Vasculaire du Maroc uit 2008, zoals die is te vinden in de KAVB-bibliotheek. En wat blijkt? Er zijn echt heel veel bolgewassen in Marokko te vinden. Zelfs enkele gewassen die in Nederland ook voorkomen, zoals de gewone vogelmelk (Ornithogalum umbellatum) en de gele lis (Iris pseudacorus). Colchicum is er ook te vinden, zoals C. lusitanicum en C. montanum. Crocus serotinus

ssp salzmanii en C. nevadensis zijn eveneens in delen van Marokko te vinden. Zelfs de tulp komt er voor, namelijk de gele Tulipa sylvestris. Veel soorten Allium staan in de flora, en ook een mooie variatie aan Araceae, zoals Arum italicum, Biarum tenuifolium en Arisarum vulgare. Ook van het geslacht Scilla zijn diverse soorten in Marokko te vinden, zoals de eveneens in de herfst bloeiende Scilla autumnalis en de voorjaarsbloeier Scilla peruviana. Ten slotte komt ook Acis autumnalis, voorheen Leucojum autumnalis, in Marokko voor, in dezelfde omgeving als Hyacinthoides lingulata. Alles bij elkaar is het een indrukwekkend overzicht van wat dit land op het gebied van bloembollen te bieden heeft. De bloeiperiodes liggen in het voorjaar en het najaar. En volgens de al eerder geciteerde Mike Salmon valt het in die perioden van het jaar met de warmte erg mee. Tot laat in het voorjaar kan het zelfs in de bergen nog sneeuwen. Het najaar kent met enige regelmaat wat neerslag, waardoor de najaarsbloeiers gaan bloeien. Misschien toch de moeite waard om er eens te gaan kijken.

VASTEPLANTENVARIA

Duurzaam het nieuwe jaar in Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

H

et milieu gaat ons allen aan het hart. Als we iets kunnen doen om dat te verbeteren, zijn de vasteplantentelers natuurlijk de eersten die zich hier voor inzetten. Toch komen de woorden milieumaffia en Brusselse terreur te veel voor in de discussies over de snelheid en de mate waarin bepaalde zaken in gang moeten worden gezet. Vaak wordt gevraagd om meer tijd om de zaken te regelen en geld om het voor elkaar te krijgen. Er is namelijk sprake van een direct belang voor de klant, dus hier mag de gemeenschap best een beetje geld en begrip voor over hebben. We hebben als sector echter te maken met een veel dwingender orgaan. Een orgaan dat ons kan dwingen de zaken snel op orde te hebben en die sancties kan gebruiken waar we geen weerwoord op hebben. De naam van dit orgaan heet ‘Klant’. Wat geen enkele overheid voor elkaar krijgt, doet de klant in één seizoen. Hij stelt zijn eis en we gaan direct mee. Een slechte zaak? Waarschijnlijk niet. Wel lastig ja, maar niet slecht.

PUBLIEKE OPINIE Wat vinden de mensen van ons vak? Dat zou de belangrijkste vraag moeten zijn die we ons stellen. Televisieprogramma’s die soms meer bezig lijken te zijn met wie ze kunnen beschadigen, dan zich in de materie te verdiepen, maken het niet makkelijker om positief te blij-

ven. Toch geeft deze aandacht, hoe negatief soms, ons de kans om eens uit te leggen hoe goed wij ons best doen om de zaken goed te regelen. We kunnen zelfs hard maken dat sommige regels ons belemmeren om duurzaam bezig te zijn. Belangrijk is het echter om niet hard in de verdediging te gaan. Dit roept tegenreacties op die alleen maar meer olie op het vuur gooien. Probeer uit te leggen wat we allemaal doen om duurzaam te produceren en stop met het verdedigen van telers die er een zooitje van maken. Deze telers zijn geen goede collega’s, maar de mensen die ons vak kapot maken door zich niet aan haalbare regels te houden. Op het moment dat een regel niet haalbaar is, moeten we goed uitleggen waarom dit zo is en dat het uitvoeren van deze regels op een ander gebied juist heel negatief is voor duurzame productie. Het niet naleven van wel haalbare regels, en dan in de verdediging gaan als je gepakt wordt, werkt zeer averechts. Deze collega’s moeten we openlijk af durven vallen. Het boetekleed aantrekken als er iets is misgegaan en je echt inzetten voor verbetering is het enige middel dat helpt tegen negatieve publiciteit. Een mooi voorbeeld is die kippenboer in RTL Late Night. De man, die - na het ruimen van zijn bedrijf wegens vogelgriep - op een duidelijke, niet door mediatrainingbeïnvloede manier uitlegde hoe mooi zijn product was en hoeveel plezier hij elke dag beleefde aan zijn bedrijf. Samen met zijn zoontje vertelde hij recht uit het hart hoe erg hij de situatie vond en hoe hij stond te trappelen om het prachtige product ‘ei’ weer voor al die aardige klanten te gaan produceren. In een enkel, niet

ingestudeerd, soms stuntelig, maar eerlijk verhaal kreeg het ei een positieve lading. We moeten dus vooral eerlijk zijn en niet direct in de verdediging gaan. Misschien hebben sommige klagers wel eens gelijk. Misschien kunnen we wel meer dan we denken op het gebied van duurzaamheid. De belangrijkste duurzaamheid is een klant die er trots op is dat hij ons product heeft aangeschaft. Als de klant zijn aankoop moet verdedigen, doen we het niet goed. Natuurlijk is dit lastig.

REGELGEVING In een andere aflevering van RTL Late Light was oud-premier Balkenende te gast om het duurzaamste bedrijf te promoten. Er werd verweten dat de regelgeving op het gebied van duurzaamheid achterliep op de initiatieven van bedrijven. Ik denk zelf dat dit geen verwijt is, want dit wilden we toch al zo lang, geen belemmerende regelgeving? Blijkbaar vraagt onze klant geen duurzaamheid die binnen de wet past, maar waar hij een goed gevoel bij heeft. Als we ons dus duurzaam voelen als we binnen de wet opereren, lopen we volgens deze beredenering dus hopeloos achter op wat de rest van het bedrijfsleven op dit moment voorstaat. Voldoen aan de wetgeving is dus een minimumeis. Voldoen aan de minimumeis betekent niet dat je koploper bent. Het toont alleen aan dat je geen echte achterblijver bent. Als we dus het nieuwe jaar ingaan met een goed en eerlijk gevoel over ons eigen handelen, zullen we dat vanzelf gaan uitstralen. Krijgen we misschien in Radar een warme douche. De beste wensen voor 2015!


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Bewaartemperatuur.....................................................52 Fosfaatnormen 2015 Planning organische stof Ventilatie Duurzaamheid

HEMEROCALLIS Chloor-IPC

HOSTA Uitlopen

LELIE Wortelonkruiden en opslag ....................................53

HYACINT Stikstofbemesting

IRIS Kaliumgift

DAHLIA Gezondheid oplegknollen Stekzand

GLADIOOL Tripsbestrijding Bewaren van leverbaar

NARCIS Remmen ‘Tête-à-Tête’..................................................54

GLADIOOL Planttijd en kastemperatuur Knolontsmetting

TULP Botrytis tulipae Kasperiode broei tulp op water Planten van tulpenbollen

LELIE Onkruidbestrijding in de kas ..................................55

ALGEMEEN Wratziekte bij aardappelen Stikstofbemesting Grondwaterstand binnenduinrand Perceelskeuze Bouw van cellen

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

BEWAARTEMPERATUUR Controleer bij vaste planten in de koelcel de producttemperatuur. Deze wijkt vaak af ten opzichte van de omgevingstemperatuur in de cel. Veelal wordt een celtemperatuur ingesteld van -2°C. Dit betekent een producttemperatuur van circa -1°C. Dataloggers zijn een goed hulpmiddel om het koelproces te controleren. Deze dataloggers worden bij het plantmateriaal ingepakt en registreren ieder uur de temperatuur. Na de bewaring wordt de datalogger via de computer uitgelezen. Aan de hand van de geregistreerde gegevens kan het koelproces worden geanalyseerd en zo nodig worden bijgesteld voor de toekomst. Het is ook mogelijk om een thermometer in het plantmateriaal te plaatsen die via een kabel verbonden is aan een computer. Een andere optie is nog een temperatuursensor, zoals deze ook in de bewaring van aardappelen wordt gebruikt. De temperatuur kan indien nodig meteen worden bijgesteld. FOSFAATNORMEN 2015 De fosfaatnorm is in 2015 weer iets gedaald. Houd hier rekening mee bij het opstellen van uw bemestingsplan. De norm is afhankelijk van de fosfaattoestand op het perceel. De normen zien er als volgt uit. Fosfaatklasse Pw-getal Fosfaatgebruiksnorm in kg per ha 2015 Hoog >55 50 Neutraal 36-55 60 Laag < 36 75 Fosfaatarm <25 120 Aan de hand van een bemestingsanalyse kunt u bepalen hoeveel fosfaat u mag aanvoeren op het betreffende perceel. Voor de analyse gelden een aantal eisen. Het analyserapport mag niet ouder zijn dan vier jaar en het monster moet onder toezicht van een erkend laboratorium zijn gestoken en geanalyseerd. Op de analyse moet u kijken naar het Pw-getal, een maat voor de hoeveelheid fosfaat (P2O5) uitgedrukt in mg per liter grond. Bijvoorbeeld: heeft het perceel een Pw-getal tussen de 36 en 55 dan mag u in 2015 60 kg fosfaat per ha aanvoeren. Op fosfaatarme percelen waar sprake is van een Pw-getal kleiner dan 25, mag meer fosfaat worden aangevoerd. Het Pw-getal op uw perceel moet u tegelijk met de Gecombineerde Opgave doorgeven, alleen dan is er fosfaatruimte. Lege percelen of percelen die niet zijn opgegeven tellen niet mee voor de aanvoer van stikstof en fosfaat. PLANNING ORGANISCHE STOF Afgelopen jaren bleek dat de wettelijke gebruiksruimte voor stikstof en fosfaat nog beter kan worden benut. Zo bleek er soms nog ruim-

te over te zijn die nu niet is benut. Ook werd wel gerekend met forfaitaire waarden terwijl analysegegevens van dierlijke mest en compost uitwezen dat er minder stikstof en fosfaat in het product zat. Reken vooraf goed door hoeveel en in welke vorm organische stof wordt aangevoerd. Bepaal of dit voldoende is en of de vorm waarin organische stof wordt aangevoerd rekening houdt met het bodemleven en de beperkte mestnormen. Met alleen compost en stalmest komt u er in veel gevallen niet meer. Groenbemesters en veenproducten bieden mogelijkheden. Stel samen met uw adviseur een plan op voor de bemesting en de aanvoer van organische stof. VENTILATIE Voorkom problemen met Botrytis en ventileer voldoende. Ventilatoren voorkomen stilstaande lucht waardoor schimmel minder kans krijgt om uit te breiden. Zeker als de luchtramen niet open kunnen is het van belang om de ventilatoren aan te zetten. Het is ook mogelijk om de heaters alleen op ventilatiestand te laten draaien. DUURZAAMHEID Denk na hoe u uw teelt verder kunt verduurzamen. Bijvoorbeeld Intratuin heeft bekend gemaakt dat ze vanaf 2020 geen producten meer wil waarop bijonvriendelijke middelen zijn toegepast. Voor de vasteplantenteelt gaat het om imidacloprid (Admire), thiamethoxam (Actara), acetamiprid (Gazelle), thiacloprid (Calypso) en deltamethrin (Decis).

HEMEROCALLIS

CHLOORIPC In tweejarige gewassen van Hemerocallis wordt in de wintermaanden vaak tegen kiemend onkruid gespoten met Chloor IPC. Let er daarbij op dat het gewas volledig in winterrust moet zijn. Door het relatief warme najaar vergt dit extra controle. Voer een bespuiting uit bij vorstvrij, drogend weer met een temperatuur die niet hoger ligt dan 5-10°C. Voor de toepassing van Chloor-IPC gelden extra driftreducerende maatregelen langs alle randen van het perceel om niet-doelwit planten te beschermen. Lees daarom voor gebruik het etiket.

HOSTA

UITLOPEN Hosta die al enkele weken beneden 0°C is bewaard, moet niet meer te lang aan temperaturen boven 0°C worden blootgesteld. Wanneer dit wel gebeurt gaan de neuzen onherroepelijk uitlopen. Zelfs wanneer de planten daarna weer in de cel bij -2°C worden gereden, is het uitlopen niet meer te stoppen. Er kan dan gedurende de bewaring broei ontstaan waardoor de partij waardeloos wordt. Bewaar Hosta daarom totdat alle handelingen aan het product zijn verricht net boven 0°C.

LELIE

WORTELONKRUIDEN EN OPSLAG Ieder jaar doen zich gedurende de teelt problemen voor met wortelonkruiden (akkermunt, akkerwinde, kiek, knolcyperus, kweek, akkerpaardenstaart) en opslag (aardappelen, schorseneren en gladiolenkralen). Kweek is volvelds tijdens de teelt goed te bestrijden. De andere onkruiden kunnen alleen maar pleksgewijs worden aangepakt met glyfosaat (onder meer Roundup). Voorkom problemen door toekomstige percelen ruim voor de teelt te beoordelen op aanwezigheid van dergelijke onkruiden. Wanneer lelies op gescheurd grasland worden geplant, zijn wortelonkruiden nog te bestrijden door het grasland met glyfosaat dood te spuiten. Teel geen lelies op een perceel waar in de voorgaande zes jaar gladiolen hebben gestaan; dit in verband met risico op gladiolenopslag. Als grond wordt gehuurd, maak dan met de verhuurder duidelijke afspraken over de bezetting van het perceel met wortelonkruiden en de bestrijding ervan. Doe dit ook bij contractteelt ten aanzien van het geleverde plantgoed. Ook hierin kunnen lastige wortelonkruiden zitten. Hiermee zijn teler en grondeigenaar gediend. Leg ook de sancties vast! De export stelt steeds nadrukkelijker de eis dat leliebollen vrij moeten zijn van wortelonkruiden.

HYACINT

STIKSTOFBEMESTING Hyacinten nemen gedurende het hele groeiseizoen stikstof op. Hyacinten met voldoende stikstof geven meer platstelen en dus meer nagels. De bladeren worden forser, langer en breder en ook de steellengte neemt iets toe. Dit gaat op tot een bepaald niveau. Een overmaat aan stikstof resulteert in langer blad en een grotere kans op bloemverdroging en rotkoppen. Bij teveel stikstof ontstaan er ook meer klisters aan de rand van de bolbodem. Advies: Normaal begint de eerste stikstofgift na het losdekken van het stro. Daarna eind maart gedoseerd bijstrooien op basis van een N-monster. Gebruik na het spreiden van het blad gecoate kalksalpeter en strooi bij voorkeur wanneer regen te verwachten is. Tijdens nachtvorsten kan ook gecoate kalksalpeter schade geven. Bij hyacinten bestemd voor preparatie, moet de stikstof op tijd in de wortelzone zijn. Strooi de eerste stikstofgift direct na losdekken van het stro en beregen als op korte termijn geen noemenswaardige neerslag wordt verwacht. Indien beregenen niet mogelijk is, kan overwogen worden om de eerste stikstofgift vanaf half januari over het dikke dek te strooien. Strooi niet tijdens een vorstperiode. Het beste is te strooien wanneer een regenperiode van 30-40 mm wordt verwacht. Bij deze neerslaghoeveelheid is het uitgesloten dat stikstof bij het losdekken van het stro wordt afgevoerd.

IRIS

KALIUMGIFT Irissen hebben ongeveer 160 kg kali nodig. Kali is uitspoelinggevoelig op zandgronden. Bij gronden met hogere kaligehalten kan de gift worden verminderd. Op zandgronden kan dit bij een K-getal vanaf 16, op klei met een percentage lutum tot 12% bij een K-getal vanaf 21, en bij klei met meer dan 12% lutum vanaf K-getal 27. De kalium dient op zandgronden in januari-februari te worden gegeven om uitspoeling te voorkomen. Patentkali bevat naast 30% K2O ook 10% M9O, die relatief snel werkt. Als er geen magnesiumbemesting noodzakelijk is, dan is Kaliumsulfaat (50% K2O) goedkoper. Op zavel- en kleigronden is de magnesiumvoorraad in het algemeen hoog genoeg. Op zwaardere gronden is de nalevering van kalium groot, waardoor kalibemesting veelal niet nodig is. Mocht er wel een kaligift nodig zijn, dan moet de meststof voor het planten door de bouwvoor gemengd worden.

DAHLIA

GEZONDHEID OPLEGKNOLLEN Bacterieziekten Een gezonde dahliateelt begint bij het gebruik van gezonde oplegknollen. Knollen uit partijen die vorig seizoen besmet zijn geraakt met knobbelziekte (Agrobacterium) of woekerziekte zijn niet geschikt voor de opleg. Het uitzoeken van de knollen op deze ziekten is moeilijk. Niet alle aangetaste knollen (vooral door Agrobacterium) laten op dit moment de uiterlijke symptomen van deze ziekten zien. Ook als een aangetaste knol nog geen symptomen vertoont, kan de ziekte toch met de stekken overgaan. Partijen die besmet zijn met verwelkingsziek zijn niet geschikt voor opleg. Op het rabat zullen ploffers ontstaan. Opleg uit besmette partijen is deels te selecteren, maar dat moet vlak na het rooien via de stengelselectiemethode gebeuren. Via weefselkweek is het beter mogelijk om een partij vrij van verwelkingsziek op te kweken. Dit is wel een continu proces, omdat een partij na een of twee jaar opnieuw besmet raakt. Aaltjesziekten Controleer de knollen voor het opleggen op eventuele aantasting door destructoraaltje en wortelknobbelaaltje. Bij aantasting door destructoraaltje zijn aanvankelijk barstjes en lichtbruine vlekjes op de huid van de knollen zichtbaar. De huid is ruw en heeft iets weg van boomschors. Bij oppervlakkig wegkrabben van de huid is het direct hieronder liggend weefsel lichtbruin van kleur. Vanuit de genoemde vlekjes ontwikkelen zich bruine plekken, die na verloop van tijd overgaan in donkerbruin natrot. Leg knollen van een ziek partij niet op. De aantasting van destructoraaltje breidt zich op het oplegrabat uit. Bij wortelknobbelaaltje hebben de dunne wortels knobbelvormige verdikkingen en/of zijn vingers van de knollen kort en knotsvormig.

DLV Plant kan verdachte knollen op aanwezigheid van aaltjes onderzoeken. STEKZAND Voorkom problemen met beworteling van de stekken doordat er te veel zout in zit of dat de pH van het stekzand te laag is. Gebruik voor stekzand grof zand met een EC kleiner dan 0,5 mS/cm en een pH van 6-7,5.

GLADIOOL

TRIPSBESTRIJDING Een preventieve tripsbestrijding in de schuur is nu nog belangrijker, daar we in het veld de trips met de huidige middelen nauwelijks goed kunnen aanpakken. Als de gladiolen minimaal acht weken bij 5°C of zes weken bij 2°C zijn bewaard, dan is daarna een behandeling tegen trips niet nodig. Door de koude sterven de larven van de trips en de eieren komen niet meer uit. Een warmeluchtbehandeling van gladiolenknollen gedurende 24 uur bij 41°C bestrijdt alle stadia van trips volledig. De warmeluchtbehandeling kan in pitten en in knolle bij teveel stikstof n worden toegepast. Bijvoorbeeld tijdens het nadrogen is een mooi moment. Leidraad hierbij is dat de warmeluchtbehandeling start op het moment dat de 41°C wordt bereikt op alle plekken tussen het plantgoed. Uiteraard is het goed bijhouden van de temperatuur noodzakelijk. Een warmeluchtbehandeling van 48 uur bij 41°C wordt door pitten en knollen nog goed verdragen en heeft geen negatieve gevolgen voor de opbrengst en plantkwaliteit. Deze behandeling is meer geschikt voor knollen, die geen lange koudebewaring krijgen. Let op penvorming als de rust doorbroken is. Een knoldompeling voor de bewaring in 0,04 % Admire is ook effectief, maar heeft als nadeel dat de knollen weer terug gedroogd moeten worden. BEWAREN VAN LEVERBAAR Bewaar gladiolen die bestemd zijn voor het planten in april en mei bij 4-9°C. Hogere bewaartemperaturen brengen het risico met zich mee van uitdrogen en uitlopen. Plaats leverbare knollen voor de lange bewaring deze maand in de koelcel bij 2-4°C, bij een RV van maximaal 85%. Denk erom dat de knollen droog de koelcel ingaan. Beschadigde plekjes die niet opgedroogd zijn voordat de knollen de koelcel in gaan veroorzaken uitval door Botrytis (bewaarrot). 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

TEELTADVIES Bewaar leverbare knollen die voor de plantdatum februari/april voor de bloementeelt zijn bestemd bij 9°C, gevolgd door circa vier weken voor het planten 20°C met een RV van 70%. Om het uitlopen van de wortels en schimmelvorming te voorkomen moeten de plafondventilatoren blijven draaien.

Bij bewaring in palletkisten de systeemventilatoren naar behoefte laten draaien. Ook bij de bewaring van leverbaar moet de tripsbestrijding de nodige aandacht krijgen, vooral bij hogere temperaturen.

NARCIS

REMMEN ‘TÊTEÀTÊTE’ In de maanden januari en februari is na 14 weken koeling aan de koudebehoefte van ‘Tête-à-Tête’ op pot voldaan. Bij een slechte prijsvorming is het mogelijk om de groei van het gewas af te remmen. Dit kan bij een temperatuur van 0,5°C. Temperaturen onder 0°C veroorzaken schade. Na drie weken remmen bij 0,5°C neemt de kwaliteit van het product af. Er is geen verschil tussen direct remmen of remmen nadat de potten één week in de kas hebben gestaan. In maart en april is langdurig remmen zonder kwaliteitsverlies mogelijk wanneer de bollen na 1 november zijn geplant en de temperatuur in de cel vroegtijdig is verlaagd. Stem het planttijdstip af op de inhaaldatum.

GLADIOOL

PLANTTIJD EN KASTEMPERATUUR Begin februari planten geeft bij de meeste cultivars bloei in mei. De temperatuur tijdens de teelt is niet zo van belang, als deze op boldiepte de 16°C maar niet overschrijdt. Als de temperatuur lager is, vertraagt dit de bloei. Plant snel groeiende cultivars zoals ‘Hunting Song’ niet eerder dan 25 februari. Gladiolen zijn namelijk gevoelig voor bloemverdroging door lichtgebrek tot eind maart. Als snelgroeiende cultivars eerder worden geplant zijn ze eind maart al in het gevoelige stadium. Aandachtspunten: Uit oogpunt van energiebesparing is gewasverwarming en ‘s nachts schermen mogelijk, als de temperatuur maar niet boven de 16°C komt. Het is mogelijk de nachttemperatuur enkele graden te verlagen en de dagtemperatuur enkele graden te verhogen. De gemiddelde 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 9 januari 2015

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN temperatuur mag echter niet hoger worden dan 16°C. Begin bij 19-21°C met afluchten. Ga voorzichtig om met lichtafhankelijk stoken. Na een periode met veel licht en warmer stoken zal bij een donkere periode bloemverdroging optreden, onafhankelijk van de dan ingestelde temperatuur. Een eerdere plantdatum en/of hogere kastemperatuur of een verkeerde cultivarkeuze zullen door lichtgebrek tot eind maart bloemverdroging tot gevolg hebben. Pas eind maart mag de bloem beginnen te strekken. KNOLONTSMETTING Bij grootbloemige gladiolen is de ziektebestrijding naast Fusarium ook gericht op droogrot. Door droogrot aangetaste knollen geven bloemen van mindere kwaliteit of zelfs in het geheel geen bloemen. De grond blijft jarenlang besmet en vormt een bedreiging voor een goede oogst bij de volgende teelt van gladiolen. Bestrijding: • Zoek de knollen voor het ontsmetten goed uit; • Ontsmet de knollen 5-15 minuten in 0,5% captan 546 g/l + 1% Collis + 0,4% prochloraz 450 g/l. Vlak voor het planten ontsmetten is het beste; • Vul prochloraz aan met 1,25 maal de uitgangsconcentratie. Voeg prochloraz als laatste toe aan het bad; • Plant alleen op gezonde of ontsmette grond. Opmerking: Knollen voor de export worden voor het verzenden ontsmet. Droog de knollen na het ontsmetten weer goed terug. Voorkom stuiven door een hechter (Agrifirm Formule Plus) toe te voegen. Het is mogelijk dat sommige cultivars gevoelig zijn voor prochloraz. Dit zijn vooral de cultivars met een fijn wortelgestel. Het is dan kiezen tussen een goede Fusariumbestrijding en enige opbrengstderving of een slechte bestrijding van Fusarium. Een redelijk alternatief is dan om de dosering van prochloraz te verlagen naar 0,2% of slechts circa 1 minuut te dompelen. Houd er wel rekening mee dat de werking op onder meer Fusarium afneemt.

TULP

BOTRYTIS TULIPAE De schimmel Botrytis tulipae kan bij de broeierij bladen bloempokken geven. Advies: • Houd de RV laag (liefst onder de 80%); • Hang preventief ventilatoren op die horizontaal over het gewas blazen. Een zwenkventilator kan ook; • Spuit eventueel met een fungicide aan het begin van de teelt. Dit heeft een goede preventieve werking en is aan te raden voor ge-

voelige partijen (bijvoorbeeld ‘Ad Rem’); • Verwijder dagelijks alle stekers en aangetaste planten; • Zorg voor een gelijkmatige temperatuurverdeling zodat er geen koude hoeken met condensatie op het gewas ontstaan. Stook bij condensvorming het gewas snel droog; • Hang verwarmingsbuizen dicht bij het gewas, om meer activiteit en dus verdamping in het gewas te krijgen; • Geef ’s morgens water, liefst onder het gewas door. Bij druppelsystemen zijn minder problemen met Botrytis; • Installeer luchtslurven die tussen het gewas blazen. KASPERIODE BROEI TULP OP WATER

De kastemperatuur bij de broei op water is normaal gesproken lager dan die van broei op potgrond. Bij temperaturen boven de 18°C is de kasperiode korter, maar is het gewicht lager. Een lagere temperatuur dan 18°C geeft een zwaardere kwaliteit, maar de kans op nekken neemt afhankelijk van de cultivar toe. Als de temperatuur lager wordt dan 15°C neemt de kans op nekken, afhankelijk van de cultivar sterk toe en zal de luchtvochtigheid toenemen, wat problemen kan geven met betrekking tot Botrytis. PLANTEN VAN TULPENBOLLEN Voorkom beschadiging van de spruiten zoveel mogelijk. Ondanks dat de meeste telers hier veel zorg aan besteden, zien we toch regelmatig dat er beschadigde bladpunten zijn. Beperk uiteraard de valhoogten. Ten onrechte wordt gedacht dat kleine spruiten minder last hebben. Een kleine spruit op een dikke bol moet alle krachten van het vallen opvangen en dan vaak ‘precies op de punt’. Een middel dat ook wel helpt, is een dag van te voren natmaken van de tulpen voor het planten. Dit effect is groter naarmate de spruiten langer zijn. Bij de telers die machinaal opplanten, is het wellicht het overwegen waard om voor erg gevoelige cultivars en voor cultivars met lange spruiten te kiezen voor handmatig opplanten, om zo de beschadiging te beperken. Dit is een afweging van meerkosten voor het planten, ten opzichte van een hogere opbrengst door minder beschadiging.

LELIE

ONKRUIDBESTRIJDING IN DE KAS Voor onkruidbestrijding in de kas is metamitron (onder meer Goltix) toegelaten. Linuron is niet meer beschikbaar voor lelies onder glas. Oude verpakkingen mogen nog opgebruikt worden tot 1 juli 2015. Voor een goed effect is het belangrijk dat de onkruiden nog heel klein zijn. Voeg voor een verbetering van de contactwerking aan metamitron minerale olie toe. Linuron heeft een betere werking op algen, mossen, muur en springklaver. Een alternatief is de grond voor de aanvang van de teelt te stomen. Advies: Gebruik van metamitron 20 gr per are. Spuit ’s avonds met 5 l water per are op een droog gewas. Spuit voordat de spruiten loskomen. Voeg 50 ml minerale olie toe. Gebruik van Linuron 5–7,5 ml per are voor opkomst van de lelies. Spuit op een vochtige gesloten grond. Opmerking: Spuit op onkruiden met maximaal twee echte blaadjes. Op grotere onkruiden valt het effect vaak tegen. Het effect op muur is het best als voor opkomst van het onkruid wordt gespoten. Het gebruik van Linuron na opkomst van de lelies kan een gewasreactie geven.

ALGEMEEN

WRATZIEKTE BIJ AARDAPPELEN Sinds enige jaren komt er op sommige percelen wratziekte in aardappelen voor. De ziekte komt vooral voor in noordoost- en zuidoost-Nederland. Voor een perceel waar wratziekte ontdekt is, geldt een langdurig teeltverbod voor teelten waarbij ondergrondse plantendelen betrokken zijn. Op een besmet perceel mogen geen bloembollen en ander voortkwekingsmateriaal worden geteeld. Ook belendende percelen en omliggende gebieden hebben met dit teeltverbod te maken. Hier geldt dan bijvoorbeeld dat alleen hoog-resistente rassen aardappelen geteeld mogen worden. Bloembollen zijn zelf niet gevoelig voor de wratziekte, maar kunnen bijdragen aan de verspreiding. Vandaar dat voor dit type gewassen ook beperkingen gelden. Bij het hoofdkantoor van de NVWA is bekend of op een perceel een teeltverbod zit. Informeer hiernaar voordat u een perceel huurt. Bij vondsten van symptomen in het veld (woekeringen op knollen), wordt het veld besmet verklaard en mogen op dit perceel twintig jaar lang geen aardappelen worden verbouwd. Het is bekend dat de schimmel wel dertig tot veertig jaar kan overleven in de grond. Wanneer op een bedrijf een besmet perceel voorkomt, dan moet op basis van een grondmonster aangetoond zijn dat de te betelen percelen vrij zijn van wratziekte. Voor monstername kunt u terecht bij de NVWA STIKSTOFBEMESTING Bij gewassen als tulp, hyacint en narcis begint de N-opname in de loop van maart. Tot begin

april is de opname nog gering: 10-20 kilogram N per hectare. Het verdelen van de stikstofgift in meer delen vergroot het rendement. Op zandgronden kan de eerste N-gift dan ook klein zijn: circa 40 kilogram N per hectare is voldoende. U mag stikstofkunstmest gebruiken vanaf 1 februari tot en met 15 september, bij hyacint en tulp mag dit na 15 januari. Strooi afhankelijk van het weer de 1e gift in februari. Strooi vlak voor het spreiden van het gewas nogmaals circa 40 kg N/ha. Zorg ervoor dat er minimaal 20 mm neerslag tussen de giften zit. Als ‘startgift’ op zwaardere gronden voldoet circa 100 kilogram N per hectare goed. Strooi de eerste gift in februari. Laat bij twijfel over het N-niveau de grond onderzoeken. Op gescheurd grasland is een N-monster in het voorjaar verplicht in het kader van de mestwetgeving. Tulp, hyacint en gele krokussen nemen in totaal 150 tot 175 kilogram N per hectare op. Narcis, iris en soortkrokussen nemen 100-125 kilogram N op. Hyacint, gele krokus en tulp Op zee- en duinzand 2 x 40 kg N/ha, laatste gift vlak voor het spreiden van het gewas. Tulp op dekzand en kleigronden, vlak voor opkomst circa 100 kg N/ha. Tulp op gescheurd grasland, vlak voor opkomst 40 kg N/ha. Narcis en krokus De startgift voor narcis is 40 kg N/ha. De startgift voor soortkrokus is 30 kg N/ha. Vanaf 2006 is de nieuwe meststoffenwet van kracht. Kunstmestfosfaat telt nu mee voor de fosfaatgebruiksnorm. Let op bij het gebruik van samengestelde meststoffen, zoals NPK om te voorkomen dat onbewust de fosfaatgebruiksnorm wordt overschreden. Dit geldt ook voor gekorrelde organische meststoffen als Culterra en dergelijke en producten als schuimaarde (Betacal). Op gronden met relatief hoge afbraak, bijvoorbeeld duinen zeezandgronden, is de fosfaatruimte nodig voor de organischestofvoorziening. GRONDWATERSTAND BINNENDUIN RAND Uit het duingebied wordt steeds minder drinkwater gepompt. Na een periode met veel neerslag is dat goed te merken aan de grondwaterstand op percelen in de binnenduinrand. Controleer regelmatig de grondwaterstand door middel van peilbuizen. Eventuele kwel

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

vanuit de duinrand kan onder andere opgevangen worden door evenwijdig aan de duinen te draineren. PERCEELSKEUZE Veel bloembollenbedrijven zijn voor de teelt aangewezen op onbekend huurland. Niet alle percelen zijn geschikt, daarom is een tijdige orientatie noodzakelijk. Vooral na veel regen is een eerste oriëntatie zinvol. Door kuilen te graven in het perceel kan de teler een goede indruk krijgen over: • het gehalte aan humus en lutum (afslibbaar) in de bovengrond; • de dikte van de beteelbare laag; • het wel of niet aanwezig zijn van verdichte lagen; • de structuur van de ondergrond (poriën, wortels). Beoordeel de bodemgeschiktheid van het perceel ook door informatie te verzamelen over de werking van de drains, de peilbeheersing, de vlakligging van het perceel, de beregeningsmogelijkheden, de voorvrucht en de teeltverboden en voorschriften. Desgewenst kan DLV Plant deze bodemgeschiktheidsbepaling doen. Geef wijzigingen van gebruiker en gebruikstitel voor 15 mei op via de Gecombineerde Opgave (voorheen meitelling) en in de periode vanaf 15 mei tot 1 november binnen 1 maand nadat de wijziging heeft plaatsgevonden bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland via de site https://mijn.rvo.nl/. BOUW VAN CELLEN Bij de bouw en inrichting van cellen gelden de volgende aandachtspunten: • Let bij de plaats van de cellen op de logistiek binnen de bedrijfsgebouwen, kies een logische plaats voor de cellen. Denk hierbij ook aan toekomstige uitbreiding van het aantal cellen; • Bepaal de benodigde capaciteit betreffende gas en elektra en neem tijdig contact op met de nutsbedrijven; • Bepaal de aan- en afvoer van de ventilatielucht; • Maak een programma van eisen (bestek) voor de cellen, verwarming, koeling en elektra; • Vraag voor elk onderdeel minimaal twee offertes op en laat deze beoordelen. Bepaal of alle onderdelen erin staan. Als er later zaken veranderd of toegevoegd moeten worden hangt hier meestal een behoorlijk prijskaartje aan. Regel deze zaken vóór ondertekening. Vaak kunnen (kleine) veranderingen dan nog zonder meerprijs worden meegenomen; • Beleg na keuze een bouwvergadering waarin aannemer en installateurs de werkzaamheden op elkaar kunnen afstemmen; • Tijdens de bouw en inrichting is regelmatige controle en overleg nodig; • Bij oplevering de cellen doormeten op ventilatie en circulatie; • Verdiep je vooraf in de werking van de klimaatcomputer en controleer de voelers in de cel. 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

AGENDA Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas, Lilian Braakman 13 t/m 15 januari CNB Bloem- en relatiedagen. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347 - Lisse. Tijden: 8.30 - 17.00 uur. 65e Mechanisatietentoonstelling Bollenstreek. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1, 2141 SB Vijfhuizen. Tijden: 10.00 - 21.30 uur. Tevens tulpenkeuring en spuitlicentiebijeenkomsten Van Gent Van der Meer Nuyens. 13 t/m 16 januari Hobaho Relatieweek 2015. Locatie: Prof. van Slogterenweg 2 - Lisse. Programma: 14/1, 15/1 en 16/1 workshops om 11.00, 14.00 en 16.00 uur.

16 t/m 25 januari 80e Grüne Woche - Berlijn. Meer info: www.gruenewoche.com. 16 en 17 januari Tulpenkeuring Breezand. Locatie: Museum Oud Anna Paulowna, Zandvaart 5 - Breezand. Tijden: vrijdag 16.00 - 21.00 uur en zaterdag 9.00 - 15.00 uur. Volgende keuringen: 23-24/1, 30-31/1, 6-7/2, 13-14/2 en 20-21/2. Tulpenkeuring Niedorp. Locatie: Triflor, Tulpenkade 1 - Oude Niedorp. Tijden: vrijdag 12.00 21.00 uur en zaterdag 10.00 - 16.00 uur. Volgende keuringen: 23-24/1, 30-31/1 en 6-7/2. 17 januari

13 januari Workshop ‘Ecologische landbouw 3.0’. Sprekers: Professor Wietse de Boer (Nederlands Instituut voor Ecologie) en Gerard Korthals (voormalig onderzoeker PPO-AGV Lelystad). Locatie: BolleNoord, Groteweg 9 - ’t Zand. Aanmelden: via [email protected].

Nationale Tulpendag. Organisatie: Tulpenpromotie Nederland (TPN). Locatie: Dam - Amsterdam. Aanvang 13.00 uur. Meer info: www.mooiwatbloemendoen.nl. 20 januari Workshop ‘Ecologische landbouw 3.0’. Spreker: Professor Jan-Diek Mansveld over ‘Grondig dwarskijken op de landbouw: waar zit je winst’. Locatie: BolleNoord, Groteweg 9 - ’t Zand. Aanmelden via: [email protected].

14 januari Tulpenkeuring Stede Broec. Locatie: CNB Bovenkarspel. Tijden: 17.00 - 21.00 uur. Volgende keuringen: 21/1, 28/1, 4/2 en 11/2.

22 januari KAVB Ledendag. Toegang: exclusief voor leden en genodigden. Locatie: Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Media Parkboulevard 1 Hilversum. Aanvang: 14.30 uur. Aanmelden: via website KAVB.

Tulpenkeuring Zuidwest-Nederland. Locatie: Restaurant Grevelingen, Paralelweg 1 - Bruinisse. Sprekers: André Hoogendijk (KAVB) en Joris Baecke (LTO). Volgende keuringen: 28/1 (Bruinisse) en 11/2 (Mol Agrocom, Oud-Tonge).

Tulpenkeuring Kennemerland. Locatie: Gebr. De Groot, Wentweg 11 - Heemskerk. Spreker: Bart Siemerink. Volgende keuringen: 19/2 (Garden of Egmond, Egmond-Binnen) en 12/3 (Apeldoorn Bloembollen, Egmond-Binnen).

15 januari Boomkwekersdag. Organisatie: LTO Vakgroep Bomen en Vaste Planten. Locatie: ‘De Oude Duikenburg’, Voorstraat 30, 4054 MX Echteld. Deelname: uitsluitend voor leden van LTO. Opgeven: via [email protected].

23 januari Tulpenkeuring Wervershoof. Tijden: 19.00 21.00 uur. Locatie: Cultureel centrum De Schoof, Kerkelaantje 1 -Wervershoof. Volgende keuringen: 30/1, 6/2, 13/2 en 20/2.

Uitreiking ‘Glazen Tulp 2015’. Organisatie: FloraHolland. Locatie: de Broodfabriek - Rijswijk.


27 januari Verlengingsbijeenkomst spuitlicentie Creil. Organisatie: Ten Brinke bv. Thema: Milieuverantwoord bloembollen telen (Veiligheid en techniek). Spreker: Rick van de Werd (PPO). Locatie: Floraweg 1 - Creil. Aanvang: 19.30 uur. Workshop ‘Ecologische landbouw 3.0’. Spreker: Professor ecologisch consultant Wouter Woets. Locatie: BolleNoord, Groteweg 9 - ’t Zand. Aanmelden via : [email protected]. 27 t/m 30 januari 33e IPM - Essen (Duitsland). Meer info: www.ipm-essen.de. 28 januari Landelijke start Operatie Steenbreek. Meer info: www.vitalegroenestad.nl/operatiesteenbreek.

13 en 14 januari

Aftrap Tulpenkeuren 2015. Locatie: Mechanisatietentoonstelling - Vijfhuizen.

Cropscience). Locatie: Dorpshuis Andijk. Aanvang: 13.00 uur.

Leliemiddag Andijk. Organisatie: CNB en Lelievereniging West-Friesland. Sprekers: Hans Langedijk (voorzitter), Robin van der Schaaf (Flamingo Holland inc.) en Michel Jansen (Bayer

30 januari Dag van de Tulp. Programma: jaarvergadering KAVB-productgroep Tulp, BKD over keuringen, Lucas Vos over nieuwe strategie FloraHolland, diverse workshops, marktbroeishow en bedrijvenmarkt. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk, Tolweg 13 te Zwaagdijk-Oost. Aanvang: 13.30 uur. 30 januari t/m 1 februari 34e Westerkoggeflora. Thema: SAIL. Locatie: Sporthal De Koggenhal, Dwingel 4 - De Goorn. Meer info: www.westerkoggeflora.nl. 1 februari Open dag Pronk tulpen. Tijden: 10.00 - 17.00 uur. Locatie: Julianastraat 21 A - Avenhorn. 6 en 7 februari Bloembollen Vakdagen Flevoland. Locatie: Profyto-hallen te Creil. Meer info: www. bloembollenvakdagenflevoland.nl. 11 t/m 15 februari 29e DriebanFlora. Thema: Werelds Bolwerk. Locatie: Café-restaurant De Roode Leeuw - Venhuizen. Meer info: www.driebanflora.nl. 13 t/m 15 februari International Perennial Plant Conference. Organisatie: Internationale Stauden Union. Locatie: Grünberg (Duitsland). 13 t/m 16 februari Lenteflora. Thema: Circus. Locatie: Prof. van Slogterenweg 2 - Lisse. 19 t/m 22 februari Vaktentoonstelling Zwaagdijk. Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE • TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Vallen van hoogte

STIGAS tips

Vallen van hoogte is een van de meest voorkomende bedrijfsongevallen. In al de jaren dat ik op de bloembollenbedrijven kom, heb ik dan ook al heel vaak gehoord dat er iemand van/met een ladder is gevallen. Oorzaken: • hoge(re) cellen; • gladde(re) vloeren; • niet borgen van de ladder;het ontbreken van goede ladderschoenen/rubbers onder aan de ladder; • en soms gewoon een krakkemikkige ladder, die al lang vervangen had moeten worden. Dit jaar letten de adviseurs van Stigas tijdens de risico-inventarisaties en -evaluatie extra op valgevaar en adviseren hier ook nadrukkelijker op. Hoewel er op veel bedrijven inmiddels een vaste trap is geplaatst naar bijvoorbeeld een hoge zolder, komen we toch ook nog ontzettend veel gammele trappetjes en slechte ladders tegen. Het risico van werken op een ladder wordt echt onderschat. Het gaat gelukkig bijna altijd goed, maar als het eens fout gaat, dan is er meestal ook sprake van ernstig letsel, blijvende invaliditeit of erger. Ga daarom na of er in plaats van een ladder een vaste trap kan worden geplaatst. Plaats eventueel een vaste, verticaal opgestelde ladder met een klimkooi. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van ladders, dan moet er worden voldaan aan bepaalde voorschriften. Een ladder is een arbeidsmiddel en een arbeidsmiddel moet minimaal eens per jaar worden gekeurd door een deskundige persoon en dit moet schriftelijk worden vastgelegd. De keuring kan door een extern bedrijf worden uitgevoerd, maar je mag het ook zelf doen. Er moet met name gelet worden op beschadigingen en de aanwezigheid van goede rubbers aan de onderzijde. Aanwijzingen voor het veilig gebruik van een ladder op een rijtje: • Zorg dat de ladder is voorzien van goede ladderschoenen/antisliprubbers; • Stel de ladder zodanig op dat de opstelhoek circa 70 graden is (een vuistregel is om de tenen tegen de onderkant van de ladder te plaatsen en de ladder met gestrekte armen recht vooruit te pakken); • Plaats de ladder niet op een hellend vlak, een zachte, oneffen of gladde ondergrond. Voorzie de ladder zo nodig van een stabiliteitsbalk; • Stel de ladder zodanig op dat deze minimaal 1 meter boven gewenste sta- opstaphoogte uitsteekt; • Zorg voor goede borging aan de boven- en/of onderkant; • Plaats markeringen indien de ladder voor een deuropening of andere doorgang is geplaatst, of blokkeer de doorgang; • Houd sporten en ladderschoenen schoon en beklim de ladder niet met gladde of vuile zolen; • Reik nooit ver buiten de ladder; • Laat ladders niet onbeheerd achter of zorg dat deze niet bereikbaar zijn voor kinderen; • Instrueer medewerkers wanneer zij gebruik maken van een ladder en zie erop toe dat zij zich aan de gemaakte afspraken houden. Ik kan op het bedrijf altijd zien wanneer de ondernemer (in zekere mate) hoogtevrees heeft, of heel bewust met veiligheid bezig is. Op die bedrijven zijn er trappen met leuningen geplaatst naar hoog gelegen ruimtes zoals boven de cellen. Ruimtes boven de cellen, maar ook andere zolders zijn lang niet altijd afgeschermd. Bij nieuwbouw wordt afscherming niet standaard aangebracht, dus let daar op. De kans dat er iemand over de rand valt is misschien niet zo groot, maar omdat de ernst van het letsel wel groot is, heeft het plaatsen van afscherming een hoge prioriteit en moeten hoger gelegen ruimten zijn voorzien van een stevig hekwerk bestaande uit: • bovenleuning op ± 1 meter; • onderste leuning op ± ½ meter; • een voetstootlijst/ kantplank van tenminste 15 cm als er kans is dat er iets van de zolder af kan rollen. • Bij plaatsen waar met hefwerktuigen wordt gewerkt mag de leuning/afscherming wegneembaar/ verschuifbaar zijn. Bel voor meer informatie naar Marcel van Diepen (06-20140798), bel naar de Stigas ServiceDesk: 0715689000 (kies 1), mail: [email protected], of ga naar www.stigas.nl Kijk ook naar het filmpje: ‘Vallen van hoogte’ op www.youtube.com.

COLUMN Veranderingen Op TED.COM zag ik laatst een speech van een wiskundig cultureel antropologe die voor de Amerikaanse regering werkte. Ze onderzocht aan de hand van een kansberekening hoe groot de mogelijkheid was dat de Iranese regering zou besluiten om kernwapens in te zetten tegen Israël. Naarmate die kans groter werd, zou de Amerikaanse regering passende maatregelen treffen. De kans bleek echter heel klein en het scheelde de VS daardoor bakken met geld. Ik kreeg als kijker gedetailleerd inzage in hoe zo’n wetenschappelijke opzet in elkaar steekt. Ook het afgelopen jaar is er veel gebeurd en er zijn zeker een aantal ontwikkelingen geweest, waar we direct en indirect niet echt vrolijk van worden. De oorlog in Syrië, de opkomst van IS, de brandhaarden in Noord-Afrika en de ebola-epidemie erbovenop, de oorlog in de Oekraïne en nationaal de uitbraak van de vogelgriep en de ramp met de MH17. Graag zou je ook hiervan willen weten of er ergens een directe oorzaak is of verband tussen zit. Trendspecialisten zijn tegenwoordig zeer populair. Zeker zo aan het einde van het jaar of, zoals we het steeds vaker horen, ‘het einde van een tijdperk en het begin van het nieuwe’. Voorheen werd het door velen afgedaan als gebakken lucht, maar we kunnen nu toch niet meer ontkennen dat de ICT heel veel en heel snel heeft veranderd in de hele samenleving. Afgelopen maand heb ik de eindejaarsbijeenkomst met Aafje Nijman bijgewoond. Ze had een prachtig verhaal over wat er ons de komende jaren als klant en als ondernemer te wachten staat. Dus niet alleen in de echte wereld, maar ook in ‘sprookjes’-bollenland verandert er veel en in een hoog tempo. Het zal dus weer een roerig jaar worden. Zoals dat vaak gaat vlak voor een nieuw tijdperk. Het jaar was immers nog net niet om en de roebel keldert naar beneden in een record tempo (in vier uur tijd van 70 naar 100). Knap als we dit allemaal zonder kleerscheuren kunnen overleven. Wetenschappers zijn weer helemaal ‘hot’ in dit nieuwe tijdperk en die wetenschappers zullen we wellicht veel meer nodig gaan hebben in ons vak om goede analyses en voorspellingen te gaan maken om daar vervolgens weer vooruit mee te lopen in de trends binnen de samenleving. Ik wens U een voorspoedig 2015! Gertjan Klumpenhouwer Mede-eigenaar exportbedrijf Florex te Grootebroek g.klumpenhouwer@florex.nl 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 5757

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

privé (0252) 411 258



fax privé (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 23 27 (0252) 434 628

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 33 19 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-305 776 93 (0252) 434 642

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 57 16

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630 (0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/ e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN

functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 434 707

fax (0252) 434 607


naam

fax (0224) 590 372 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

HOBAHO VEILEN

functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


NIEUWS HOBAHO

‘Bemiddelen en veilen als totale dienstverlening’ Met haar dienstverlening tracht Hobaho relaties te ondersteunen door de afzet te optimaliseren met veel logistieke voordelen. Dat gebeurt in het geval van bemiddeling op de langere termijn, terwijl veilen handelsbevorderend werkt op de korte termijn. Met Hyacinten Direct vloeien deze twee disciplines in elkaar over. Sam van Egmond en Patrick Blijleven spreken van een totale dienstverlening. Afgelopen drie seizoenen heeft Hobaho ervaring opgedaan met Hyacinten Direct. Een systeem, als onderdeel van de online bollenveiling, waarbij hyacintenaanbod op voorraad staat op het aanleveradres van Hobaho Veilen aan de Akervoorderlaan in Lisse, en waaruit direct geleverd kan worden. De bollen zijn direct beschikbaar, maar wel voor een vooraf vastgestelde, marktconforme prijs. “Een vorm van directe daghandel”, stellen Sam van Egmond (directeur bemiddelen) en Patrick Blijleven (veilingmeester). “Hiermee helpen we de koper direct zijn order in te vullen en tegelijkertijd ontzorgen we de kweker bij de invulling van vele kleine orders. Het product is niet alleen direct beschikbaar, maar is ook gekeurd op kwaliteit, waarmee de kopers tevens een stukje betrouwbaarheid geboden wordt. Er is volledige transparantie over de totstandkoming van de prijs en de daaraan gekoppelde kosten en er is sprake van korte lijnen. Kortom, met Hyacinten Direct hebben we de aansluiting gevonden tussen bemiddelen en directe daghandel.” Ontzorgen Van Egmond en Blijleven zien de behoefte in de markt aan een systeem als Hyacinten Direct groeien. “Kopers willen kort op de markt kunnen sturen zonder voorraadrisico te lopen. Kwekers willen op hun beurt ‘restpartijen’ – alle bollen die niet zijn voorverkocht – zo spoedig mogelijk verhandeld hebben tegen marktconforme prijzen.” Ook geeft Hyacinten Direct antwoord op een logistiek vraagstuk. “Op dit gebied wordt een flinke efficiencyslag gemaakt”, geven de mannen aan. “Kwekers hoeven de verwerkingsprocessen niet steeds te onderbreken voor het klaarmaken van kleine orders, en ook de vrachtkosten worden geminimaliseerd. Levering dus van meerdere soorten op een adres die voor koper binnen 24 uur beschikbaar

Sam van Egmond (links) en Patrick Blijleven: ‘Deze beide, elkaar versterkende diensten komen ten gunste van de klant’

zijn.” Het systeem, dat een oplossing biedt voor een gezamenlijk probleem, is ontstaan na vraag vanuit de bemiddeling richting veilen. “Onze hyacintenvertegenwoordigers zochten naar mogelijkheden om zowel de kweker als de koper in het daghandelproces te ontzorgen. Zo is het idee ontstaan om het aanbod van restpartijen samen te brengen. Het laatste gebeurt door de bemiddelaars die zicht hebben op het aanbod en de markt. Kwekers bepalen samen met hen de meest optimale afzetstrategie.” Onbekendheid Hobaho heeft de afgelopen drie jaar ruime ervaring opgedaan met Hyacinten Direct. De beschikbare hoeveelheid bollen in dit online systeem fluctueert en hangt nauw samen met de marktontwikkelingen. “Vanzelfspre-

kend is een krappe of ruime oogst bepalend voor het aanbod”, vertellen Van Egmond en Blijleven. “Desalniettemin, of we nu in een vraag- of aanbodsmarkt zitten, kleine orders moeten toch ingevuld worden en daar kan Hyacinten Direct natuurlijk uitstekend in voorzien. De markt pakt dit goed op, al signaleren we ook de vaste patronen in de afzet en daardoor bij veel kwekers nog onbekendheid met Hyacinten Direct.” Zonde, vinden de mannen, want de voordelen van het systeem zijn helder: het is proactief, ontlastend, transparant en biedt efficiency. De aanbodsmodule is bovendien 24 uur per dag 7 dagen per week beschikbaar. “Wij zien deze weg dan ook als versterking van het digitale aanbod en de bemiddeling. Met name de hyacintenhandel, die veel kleine orders kent, leent zich hier uitstekend voor.” 9 januari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod Holland Gladiolus Group

Aantal kg Productnaam

CALLA:


5-10

1,50

10.000

Negrita

5-11

ong

8,00

2.000

Negrita Parrot®

3,00

5.000

Orange Juice®

ong

10.000

Orange Princess

5-11

3,00

4.000

Oviedo®

0-12

4,50

1,50

4.000

Ad Rem

4-11

3.500

Ad Rem’s Beauty

0-11

10.000

Agrass White

5-11

2,00

10.000

Antarctica®

0-11

2,75

2.000

Passoa®

ong

8,00

Pikant®

5-10

2,00

ong 4,00

Avant Garde® +1 ha.3 jaar bet. ong 7,50

15.000

15.000

Belicia®

4-11

4,00

10.000

Pionier®

0-11

3,00

3.000

Beyonce

0-11

4,00

2.500

Prada®

ong

4,00

3.000

Bourbon Street®

5.000

Pretty Love®

4-11

3,00

3.000

Boston®

0-11

1.000

Pretty Princess

0-12

Bloody Mary®

5-10

2,00

3.500

Prinses Irene Parkiet®

ong

10,00

25.000

30.000

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,50

2.000

5.000

Cape Town® exl. lic. ben-11

1,75

15.000

4-11

2,50

Red Planet®

ong

4,00

0-11

Bullit® (paars Buis)

ong 3,00

Purple Prince

ong 5-10

2,00

Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11 Red Passionale®

750

Carpaccio®

ong

11,00

2.000

4.000

Cartouche®

5-11

2,00

5.000

Red Princess

1.000

Casual® incl.1 ha lic.

ong

4,00

4.000

Renegade®

0-11

3,00

2.000

Chantelle®

ong

5,00

10.000

Ronaldo®

4-11

2,00

5-11

1,50

10.000

Royal Ten®

4-10

1,00

ong

5,00

10.000

Royal Virgin®

0-10

1,25

0-11

4,00

2.000

Russia® Sandor®

15.000

Christmas Dream

2.500

Circuit®

4.000

Columbus®

8.000

Creme Flag®

5-11

1,75

1.500

4.000

Crossfire®

4-11

4,50

20.000

3.000

De Dijk®

ong

10,00

5.000

Deltha White®

5-11

ong ong

6,00

Salmon Prince®

4-11

1,00

8.000

Silver Dollar

5-10

1,75

3,00

2.000

Smirnoff®

3-12

5,00

Snowhill®

0-11

5.000

Delta Strong®

5-11

3,00

10.000

5.000

Delta Sugar®

5-11

3,00

3.000

Spitfire

ong

5,00

2.000

Dior®

0-11

2,50

3.000

Strong Fire®

ong

4,50

3.500

Doberman®

0-12

4,00

5.000

Strong Love®

ong

5,00

Dynasty®

5-11

1,75

2.500

Supermodel®

ong

4,00

5.000

Esta Bonita®

0-12

4,00

15.000

Super Parrot®

0-10

2,00

1.500

Expression®

ong

1.500

Surrender®

1.000

Extension®

ong

1.500

Timeless® incl.1 ha lic.

ong

6,00

1.500

Fire Queen Rose

ong

4.000

Time Out®

ong

11,00

10.000

First Class

5-10

10.000

Flaming Flag®

5-11

5.000

Flaming Parrot

5-11

2.500

Flaming Prince®

ong

ong

1,50

5.000

Tom Pouce®

0-11

2,50

1,50

1.000

Tresor®

ong

22,50

5.000

Triple A®

0-11

3,00

4,50

3.000

Update®

ong

10.000

Flash Point®

4-10

4,00

5.000

Verona

4-11

10.000

Gander’s Rainbow®

0-11

3,00

10.000

Veronique Sanson

5-10

2,00

5.000

Hermitage

5-11

2,50

10.000

Viking

5-10

1,50

3.000

Hotspot®

ong

12,50

5.000

ong

7,50

2.000

Icoon®

ong

5,00

20.000

White Dream

0-12

4,00

10.000

White Prince®

0-11

2,75

White Prince® 2016

0-11

2,50

Winter Parrot®

0-11

3,00

Aafke®

5-11

2,25

Barcelona

5-10

10.000

Op zoek naar Calla knollen? Neem contact op met: WILFRED KEIJZER Mobiel 06 551 827 23 Fax 0252-434656 E-mail [email protected]

16,00

Abba

20.000

Calla ‘Apricot Lady®’

ong

Adore®

1.000

Bel voor aanbod oogst 2014: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected]

ong

Minsk®

8.000

15.000

Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www. hollandgladiolusgroup.com

Milkshake®

2.000

Maat

3.000

1.500

Gladiolus ‘Georgia Peach’®

1.500 Prijs

Aanbod tulpenplantgoed 2015

Irene Parrot®

40.000

Jan Seignette

5-10

1,50

8.000

5.000

Jumbo Pink®

5-11

4,00

9.000

ong

Voque®

2,25

5-10

2.000

Lady Chantal®

5.000

Lalibela

ong

2,50

Vraag

5.000

Leen van der Mark

5-10

1,50

10.000

5.000

Light Pink Prince®

5-10

3,00

5.000

0-12

5,00

3.000

Christmas Gift

5-11

ong

3,50

7.000

Dynasty®

5-10 5-11

3,50

4.000

Lions Glory® 2018

5.000

Mascara®

4.000

Marvel Parrot®

0-11

4,00

5.000

Denmark®

2.000

Matchmaker®

ong

4,50

2.000

Flash Point®

0-5

3,75

2.500

Memphis®

ong

12,50

5.000

Jumbo Pink®

5-10

3,00

1,50

GEHEEL VRIJBLIJVEND 10.000

Margarita

5-10

2,00

20.000

Purple Flag

5-10

1,75

20.000

Purple Prince

5-10

1,75

15.000

Strong Gold

5-10

2,80

10.000

Verandi

5-11

3,00

Victor Mundi

5-11

2,50

5.000

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Erik Steltenpool Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 215 008 47 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Vraag en Aanbod Hyacinten Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2015 nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Hyacint Pearls Passion Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Hyacinten Team Hobaho op Twitter @hyacintenteam

Ajax® Antica® Argenta® Astarte® Bach® Bartok® Beethoven® Berlioz® Blue Mountain® Blue Tropic® Bonfire® Brahms® Careless® Chopin® Cream Perfection® Dvorsjak® Debussy® Decadent® Demarrage® Dowland® Elgar® Exclusive® Flynth® Fortarosa® Fortuna® Haydn® Helvetia® Handel® Himalaya® Joska® Karaoke® Lakeland® Lamé® Lennon®

Lucifer® Mahler® Miss Green® Mon Amour® Mozart® Natan® Nijmegen® Odyssee® Pandora® Peasano® Prima Verde® Prince of Orange® Rigoletto® Roma® Rosalina® Rossini® Rotary® Roussel® Route Du Soleil® Savannah® Serena® Snowdon® Socrates® Solist® Solfarino® Stravinsky® Stronggold® Swan Lake® Thalia® Verdi® Violet King® Vivaldi® Wagner® Yellow Frans®

Gladiolus Socrates® Prismaras Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolen kunt u contact opnemen met: specialist in gladiolen Tinus Lustig Mail: [email protected]

06 537 337 83

Voor droogverkoop en bloemproductie

Machines & Materialen Artnr. 18058 18057 18056 18055 18050 18049 18048 18047 18046 18044 18043 18041 18040 18039 18038 18037 18036 18030 18029 18025 18024 18023 18022 18021 18018 18013 18012 18011 18009 18008 18006 18005 18000 17999 17998 17997 17996 17995 17993 17992 17990 17989 17988 17987 17986 17984 17981 17980 17979 17974 17973 17972 17971 17968 17963

Artikel Merk Vraagprijs Pelmachine HBM 2.200,00 Bunker Antha 800,00 Poetsmachine Schouten 300,00 Ontsmettingsdouche 150,00 Krukken - p.s. 40,00 Kuubkisten Omnihout p.s. 45,00 Heftruck Toyota 5.950,00 Broeibakken Nipla p.s. 1,25 Ontbolmachine Bercomex 4.250,00 Selectiewagen Van der Sluis 950,00 Grondbak Wifo 500,00 Lekbak 500,00 Schamelwagens - p.s. 110,00 Broei- en prikbakkenNipla & Bulbfust p.s. 2,75 Assimilatie verlichting 100,00 Schudeg Vicon 300,00 Aandrukrol 250,00 Boslijn Van den Berg 12.000,00 Veldfrees Kuhn 3.000,00 Fustreiniger Smit Constructie 2.500,00 GEVRAAGD: Broeibakken120x100 cm N.o.t.k. Voorraadrooimachine Keulmac 4.250,00 Druk Plantrol ATH 3.500,00 Verzamelband Van den Berg 900,00 GEVRAAGD: Contractteelt N.o.t.k. GEVRAAGD: Bloemkoolland N.o.t.k. Veldspuit Douven 1.500,00 Koffiezetautomaat Douwe Egberts 250,00 Lasapparaat 50,00 Rolkas - 1.500,00 Stortpit 100,00 Egelband Perfect 250,00 Monorailkar 75,00 Tussenpootjes Nipla p.s. 0,10 Onderzetters 50x75 cm p.s. 2,00 Plantdak & Voorlader - 6.500,00 Boslijn Van den Berg & Potveer 6.950,00 GEVRAAGD: Plukkarren John Bakker N.o.t.k. Strohark 300,00 Hakselaar Ugerlose 750,00 Afvoerband Bercomex 2.000,00 Bloemenoogstmachine BTM 2.350,00 Schudzeef Compas 3.500,00 Kunststof gaasbakken Curver p.s. 4,00 Spuitwagen Empas 925,00 Binder Cyklop 1.750,00 Telband Van Nobelen 500,00 Aanhangwagen - 1.000,00 Heftruck Toyota 3.000,00 Oppotmachine Heto 1.400,00 Grondbunker Javo 1.350,00 Pompset Empas 600,00 Bunker Antha 475,00 Transportband 700,00 Bochtbanden van den Berg 2.250,00

Vanaf heden veilt de export ook, hou de veilingcatalogus in de gaten op www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888 @hobahoveilen


KAVB NIEUWS KEURING

Nieuw jaar start kleurrijk Het jonge jaar 2015 begon in de KAVB-keuringszaal al direct kleuren geurrijk. Krokussen, hyacinten, lelies, amaryllisen en narcissen: ze stonden er allemaal en soms ook nog in een aangena-

B

loembollen hebben geen weet van de jaarwisseling. De mens zelf heeft bedacht om na 365 dagen weer opnieuw te beginnen en het moment waarop dat gebeurt kan ook nog eens sterk verschillen. Het Chinees nieuwjaar valt later, het Joods Nieuwsjaar eerder in onze jaartelling. Bij ons vormen 31 december en 1 januari einde en nieuw begin. En zo’n nieuw jaar heeft ook een eerste keuring. Deze werd dit jaar op maandag 5 januari gehouden. Zes inzenders zorgden direct voor de nodige kleuren en geuren in deze toch vaak donkere tijd.

BLIKVANGER De natuur heeft hartje winter genoeg te bieden, mits het maar een beetje beschermd wordt grootgebracht. Dat geldt bijvoorbeeld voor de drie krokusselecties die Sjaak de Groot

Crocus chrysanthus ‘Sunspot’

uit De Zilk meebracht. Het betrof onder meer Crocus sieberi var atticus, die nu al zijn lila bloemen laat zien, maar ook Crocus biflorus pulchricolor. Meest in het oog springend was Crocus chrysanthus ‘Sunspot’. Heel bijzonder aan deze krokus is de donkergekleurde stamper in de helderoranje bloem. Janis Ruksans schrijft hierover in zijn boek ‘Crocuses’ het volgende: ‘When the variety ‘Sunspot’, raised at Pottertons Nursery appeared for the first time it shocked everyone by its shining black tips of the short stigmatic branches. It turned out to be a very floriferous and excellent grower. It can be produce as many as 11 flowers from a single corm.’ Een aanwinst dus op verschillende fronten.

Hippeastrum ‘Benfica’

OOK FEL Het geslacht Cyclamen helpt menig tuinliefhebber de winter door. Hier is beschutting niet eens nodig. Met name Cyclame coum is een echte doorzetter als het gaat om de winter. Zelfs bij veel sneeuw en twintig graden vorst weet deze soort nog niet van wijken. Op dit moment is het weer aanzienlijk milder, en laat Cyclamen coum zijn felle kleuren zien. C.P.J. Breed startte zijn 21e jaar van showen met onder meer C. coum Dark form en C. coum albissimum. De bladeren van C. coum zijn niervormig en glanzend donkergroen. Ook Cyclamen elegans bloeit op dit moment. In de landen rond de Middellandse Zee bloeit nu Narcissus romieuxii, waarvan Breed ook diverse selecties showde, waaronder ‘Treble Chance’. Winterbloeiend is ook Colchicum hirsutum. Wel van buiten en met een zee aan knoppen was Oxalis versicolor, ingezonden door L. van Delft. Dit keer koos deze inzender ervoor om de bloemen in knop te laten zien. Ook dat heeft zo zijn charme. De knopjes zijn langwerpig en laten afwisselend de kleuren wit en framboos zien. Zo lang er niet al te veel vorst komt, kan dit Zuid-Afrikaans bolgewasje prima buiten gedijen.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto:’s René Faas

me variatie.

BINNENWERK Ook Hippeastrum helpt ons prima de winter door. In huis zijn het niet alleen de afgesneden stelen die kleur brengen, maar ook de pottypen die de koper zelf in bloei kan brengen. Floralia zette de eerste keuringsdag van 2015 vier sterke troeven op tafel, te weten de witte ‘Matterhorn’, de oranjerode ‘Orange Souvereign’, de rood met witte ‘Samba’ en de wijnrode ‘Benfica’. Bij de laatste gaf één bol maar liefst vier stelen. Ook mooi in huis: de pothyacint. Al volop verkrijgbaar en gaandeweg ook in nieuwe cultivars of kleuren. Wit blijft belangrijk, en ‘Fairly’ van Sjaak Pennings is in die kleur prima. Mooi compact en een goed gevulde tros. Ten slotte pakte Paauw Lilies uit met drie nieuwe lelies, te weten ‘Forever’ (wit), ‘Profundis’ (donkerroze) en ‘Maytime’ (wit).

12 JANUARI GEEN KEURING Maandag 12 januari is er geen keuring vanwege de CNB-show die in die week plaatsvindt in het handelscentrum. De eerstvolgende keuring is maandag 19 januari 2015.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Onlangs werd bekend dat 2015 het Jaar van de Bodem is. Daarom deze keer de stelling

2015 is het Jaar van de Bodem en dat is prima, want bodem wordt alleen maar belangrijker Arie Wesdorp, tulpenteler uit Sommelsdijk Eerst even voorstellen: mijn naam is Arie Wesdorp. Samen met mijn zoon Remco heb ik een akkerbouw-bloembollen bedrijf in de plaats Sommelsdijk op Goeree Overflakkee. Bloembollen is voor ons tulpenteelt in het gangbare broeierijsortiment. Over de stelling het volgende: Op Flakkee en ook op onze boerderij is 25 jaar geleden een ruilverkaveling uitgevoerd die nog steeds zichtbaar is in het gebied. Herverkaveling is mooi, maar de oorsprong van de polders en de vele perceeltjes is nog steeds zichtbaar. Het illustreert het ‘geweten’ van de bodem op een bijzondere wijze. Het is voor mij dan ook niet de vraag of we zorg voor de bodem moeten hebben maar vooral hoe het in te passen in deze tijd van schaalgrootte en ambitieuze teeltplannen, zowaar een uitdaging! Op onze eigen percelen wisselen we gewassen af om bodemvruchtbaarheid te behouden. Aan- en afvoer van organische stof willen we graag in balans. Helaas voorzien wettelijke kaders daar niet altijd in. Goed voor de bodem zorgen is geen kwestie van afwachten, maar vooral doen wat nodig is. Teeltintensivering en behoud van bodemvruchtbaarheid is daarbij hoofdzaak. Ik wens beleidsmakers een vooruitziende blik om, qua regelgeving, actief mee te helpen aan een gezonde basis voor onze bodem.

Rene van der Slot, teler van tulpen, narcissen en hyacinten en broeier van snijhyacint De afgelopen tien tot twintig jaar is er nogal wat veranderd in de omgang met de bodem. Het preventieve injecteren is al langere tijd over en injecteren is nu eigenlijk onmogelijk met alle regels eromheen. Bij ons in de Bloembollenstreek zie ik de niet-kerende grondbewerking verschijnen en de 60 cm-ploeg is zo goed als verdwenen. Tractoren en machines worden groter en zwaarder. Het bodemleven neemt toe, maar de kans op het achterblijven van ziektes en plagen ook. Zorg daarom voor een steeds ruimere vruchtwisseling en wees tussen de teelten door ook zuinig op je grond. Probeer bij elke bewerking een goede bandenkeuze te maken met een bijpassende druk. Verkeerde keuzes zijn in je opvolgend gewas vaak terug te zien, maar niet meer goed te maken. Al met al heel wat factoren die de bodem beïnvloeden en tevens het resultaat. Als je met een goed gevoel van je akker afrijdt, is meestal het resultaat er ook naar.

Jan Pepping, teler en broeier, Egmond-Binnen Een goede bodem wordt steeds belangrijker. Met de beperkingen op kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen wordt er steeds meer gevraagd aan de weerbaarheid van de bodem. Maar om de bodem in de juiste conditie te krijgen/houden is nog heel veel onderzoek nodig. Er wordt nu ook veel meer en plaatsspecifieker bemonsterd. Hierdoor krijgen we een beter beeld van de grond. In combinatie met GPS kunnen we vervolgens ook beter bemesten op de plekken waar het nodig is. Maar belangrijke zaken als weer en waterhuishouding van de grond spelen ook grote rollen bij het in conditie houden van de grond. Gebruik van de juiste groenbemesters en de weersomstandigheden bij het planten zijn al belangrijk om een juiste startpositie te creëren. Daarom vind ik het goed dat dit onder de aandacht wordt gebracht.

Goede voornemens Ik ben nog geen jaar in dienst van de KAVB, dus ik maak tot nu toe alles voor de eerste keer mee. Eerst keer Lentetuin Breezand, eerste keer Actualiteitenavond, eerste keer Algemene Ledenvergadering, enzovoort. Het is inmiddels echter alweer de tweede keer dat ik aan het begin van een jaar goede voornemens maak voor wat betreft mijn werk bij de KAVB. Vorig jaar stond ik nog in de startblokken, dus was ik niet gehinderd door enige kennis van zaken. Nu de kennis langzaam begint binnen te sijpelen, kan ik mijn goede voornemens voor het jaar 2015 op papier zetten. Om te beginnen ga ik vooral door met het spreken van onze leden in hun natuurlijke habitat: op het erf, in de kantine en aan de keukentafel. Het is mijn overtuiging dat voor negen van de tien problemen er door ondernemers al oplossingen zijn bedacht, of zelfs al in de praktijk zijn gebracht. Aan mij de eer om de oplossingen te vergaren, uit te werken en te implementeren. Ook vind ik het belangrijk om precies te weten wat er in het veld speelt en gebeurt. Een deel van mijn werk bestaat immers uit het spreken van politici en beleidsmakers. Ik kan hen alleen maar recht in de ogen kijken als ik weet dat ik praat namens mijn achterban. Dat de bloemen mooi zijn en de koek lekker, maakt mijn bezoeken aan bedrijven natuurlijk des te prettiger. Daarnaast wordt 2015 het jaar van het bereiken van successen door goede samenwerking. Samenwerking intern tussen teelt en broeierij, binnen het Milieuplatform en tussen leden en medewerkers. Samenwerking extern met de Stuurgroep Bloembollen van Agrodis, de waterschappen en het Rijk. Deze vormen van samenwerking moeten leiden tot behoud van een effectief middelen- en maatregelenpakket, schoner water in de sloten, een gezondere bodem en daarmee goede opbrengsten en bedrijfszekerheid. Daarbij neem ik mij ook nog voor om dit jaar de successen van de sector en het mooie van het bloembollenvak vooral ook ‘naar buiten’ te communiceren. Neemt u zich voor om mee te doen? André Hoogendijk [email protected]


KAVB NIEUWS

Fotografie: René Faas

Vooruitblik 2015

Welke ontwikkelingen ziet de KAVB in 2015 voor leden op de verschillende thema’s waar ondernemers mee te maken hebben? Zes beleidsmedewerkers dachten na over die vraag in relatie tot het werk dat zij doen. Samenwerking met andere partijen is daarbij de rode draad. En op alle werkterreinen geldt de slogan ‘Volop in beweging’.

Daniëlle Kroes:

‘Focus op fyto’ In 2015 verwacht ik veel ontwikkelingen op fytosanitair gebied. De laatste jaren zie ik steeds vaker nieuwe eisen van derde landen en nieuwe virussen opduiken. Voor derde landen zijn met name virussen van belang, maar ook grondgebonden ziekten en plagen. Derde landen toetsen zelf steeds meer en verwachten dat ook van Nederland. Natuurlijk kunnen we als Nederland laten zien dat we een goed keuringssysteem hebben, dat tot stand is gekomen door jarenlange ervaring. Toch zal dat niet altijd voldoende zijn. Daardoor zal er in 2015 nog meer focus liggen op de fytosanitaire risico’s voor bedrijven en de gevolgen daarvan. Via BloembollenVisie, nieuwsbrieven, jaarvergaderingen en andere bijeenkomsten wil de KAVB daar meer aandacht op vestigen. We zouden graag zien dat bedrijven zich nog meer dan nu al het geval is ,richten op hygiëne en een eigen systeemaanpak ontwikkelen. Ik zie dat als een toekomstig vereiste voor het voorbestaan van de bloembollenteelt in Nederland. Kortom, 2015: focus op fyto!

Paul Venderbosch:

‘Andere oplossingsrichtingen’ 2015 wordt net als 2014 een spannend jaar als het gaat om de gewasbescherming. De KAVB zal zich komend jaar weer sterk maken voor het behoud van middelen die door de sector niet gemist kunnen worden. Een nieuwe toelating van Formaline staat daarbij bovenaan de lijst met prioriteiten. We kijken echter niet alleen naar chemische middelen, maar naar alle middelen en methoden om ziekten en plagen te voorkomen en te bestrijden. De inzet van roofmijten, het toepassen van Controlled Atmosphere en Temperature Treatment (CATT) en de zoektocht naar groene gewasbeschermingsmiddelen binnen de Green Deal zijn oplossingsrichtingen die daarom meer aandacht zullen krijgen. Gelukkig staan we er niet alleen voor. Andere sierteeltsectoren, ook in het buitenland, hebben vanwege de Europese harmonisering soortgelijke problemen als onze sector. Samen met de andere sierteeltsectoren in het binnen- en buitenland worden daarom oplossingen in kaart gebracht. De KAVB werkt samen met de industrie, de adviseurs in gewasbeschermingsmiddelen en het onderzoek aan het beschikbaar komen van deze oplossingen.

Saskia Bodegom:

‘Integratie datasystemen’ Correcte naamgeving speelt een steeds belangrijkere rol in communicatie door toenemende automatisering. Het Ketenregister maakt gebruik van Edibulbcodes voor optimalisatie van de bloembollenexportketen, alsook Client Export en het teeltregistratiesysteem van de BKD. Door deze toenemende integratie van datasystemen, dient er al in een vroeg stadium een code aangevraagd te worden door gebruikers om de juiste stappen in het Ketenregister te kunnen zetten. De KAVB is verantwoordelijk voor de controle van de naamgeving binnen Edibulb en zal in 2015 deze controle voortzetten en het bestand verder opschonen. De KAVB neemt de Edibulbcode van een product ook op in de database Siergewassen, die op de website van de KAVB is te vinden. Deze database is een moderne vorm van communicatie en is een essentiële bron voor kennis over het assortiment. De database geeft een overzicht van ruim 20.000 geregistreerde cultivars en botanische species. Daarnaast zijn er op dit moment circa 2700 foto’s opgenomen. In 2015 zal er gestreefd worden naar een dekkingsgraad van foto’s van 25 procent.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Johan van Scheepen:

‘Sneller informeren’ Communicatie en samenwerking zijn twee zaken die steeds belangrijker worden. Dat geldt ook op het gebied van registratie en naamgeving van bolgewassen. Het vereist inzet van iedereen die betrokken is. De KAVB gaat in 2015 de inzenders van de proeftuin per e-mail inlichten over de bloei en de beoordeling op de tuin, zodat inzenders op eenvoudige wijze herinnerd worden, dat ze kunnen gaan kijken op de proeftuin hoe hun registratie-opplant er uit ziet. Daar kan de inzender direct zijn voordeel mee doen op eigen veld. Daarnaast geven wij voorlopige bevindingen door. De inzender kan dan ook direct reageren. Samenwerking komt van twee kanten. Om het proces soepel en efficiënt te laten verlopen dienen inzenders zo veel mogelijk informatie over hun inzending te verstrekken, zodat de commissie en de taxonomen optimaal hun werk kunnen doen.

Corine Anker:

‘Jaar van de afspoeling’ 2015 wordt het jaar van de afspoeling. Erfafspoeling, perceelsafspoeling en het voorkomen van emissie naar het oppervlaktewater via die routes. De KAVB wil flinke stappen zetten om te voldoen aan de waternormen door samen te werken met waterschappen, provincies, LTO, Agrodis en andere partijen. Meer kennis over de emissieroutes maar ook bewustwording en aanpakken van emissie is het doel. In 2015 komt een handzame erfscan beschikbaar voor snel en praktisch inzicht in de afspoeling op een erf. Daarmee kunnen individuele bedrijven, studiegroepen maar bijvoorbeeld ook leveranciers aan de slag. De scan komt met analyse én met praktische oplossingen om emissie te voorkomen. Naast afspoeling zullen ook andere emissieroutes via drift, drains, uitspoeling en verschillende soorten lozingen naar het water van middelen en nutriënten aandacht krijgen. Daarnaast blijft er onverminderd aandacht voor organische stof en voldoende en kwalitatief goed water voor de teelt.

Stan van Oers:

‘Meer uitleg bij uitslagen’ De belangstelling voor het laten nemen van monsters door een correspondent van het Scheidsgerecht is de laatste jaren groot. Veel van deze monsters worden op virus getoetst. Een belangrijk voordeel van virustoetsmonsters is dat men op korte termijn een indruk krijgt van de virussituatie van de partij. De laatste jaren zijn de virustoetsen volop in beweging. Zo worden lelies sinds een aantal jaar vaker via PCR getoetst en is in 2014 ook de monstergrootte van de PCR-toetsen aangepast. De PCR-uitslagen zijn in vergelijking met ELISA-uitslagen uitgebreid en bevatten veel informatie en dat vraagt meer van de ondernemer. De KAVB krijgt regelmatig vragen over PCR-uitslagen. Wat betekent de uitslag en wat moet ik nu? Ik merk dat het uitleggen van uitslagen steeds belangrijker wordt. Samen met de ondernemer de uitslag doornemen helpt hem vaak op weg. Door goede (koop)afspraken te maken en ervoor te zorgen dat die afspraken ook aansluiten bij de toetsingsmogelijkheden, wordt het eenvoudiger om de uitslag te interpreteren.” In het kader van KAVB-Jong! wordt dit voorjaar een meerdaagse retailsafari naar Parijs georganiseerd. Dit als vervolg op het zeer geslaagde tweedaags bezoek aan de Londense markt in 2014. Het is het een ‘must’ voor iedereen die actief is in versmarketing om regelmatig letterlijk en figuurlijk over de grenzen te kijken en de buitenlandse markt te verkennen. De Franse retail staat beslist niet stil en biedt een ruim aanbod aan formules en ontwikkelingen die volop mogelijkheden en kansen bieden.


SCHUIMAPPARAAT T

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten! www.agrofocus.nl

Bel 0227-501211 of mail: [email protected]

ingenieurs voor groei

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

(%2%.,%,)%+7%+%23 LELIEKWEKERS Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied

"%.45/0:/%+.!!26!+-%.3%.6//2%%. 4)*$%,)*+/&6!34$)%.346%2"!.$

onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service.

0,!!43$!.576!#!452%).(%44)*$3#(2)&4

"LOEMBOLLEN6ISIE

° KLIMAATBEHEERSING ° CO2- EN ETHYLEENREGELING ° KRACHT-, LICHT- EN

(ETMEESTCOMPLETEVAKBLADVOORDEBLOEMBOLLEN ENVASTEPLANTENSECTOR

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN

6OORMEERINFORMATIEOVERADVERTENTIEPRIJZENED NEEMCONTACTOPMET2UUDVAN6IERSEN

° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

INSTALLATIES

"UREAU6AN6LIETBV 0OSTBUS !!:ANDVOORT 4EL &AX % MAILRVANVIERSEN BUREAUVANVLIETCOM

° ADVISERING

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

VLAMING Intern Transport 1LHXZH7R\RWD9VHULH +HIYHUPRJHQYDQWPWRQ

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

.LMNRSRQ]HZHEVLWH ZZZYODPLQJLQWHUQWUDQVSRUWQO RIYRRUJHEUXLNWHPDFKLQHVRS ZZZYODPLQJRFFDVLRQVQO

7 = DDGP DU NW _ % HGULMI YHQ S DU N: )2 : HV W_= ZDDJ GLM N 2 RV W _7 _ ) _( LQI R# YO DP LQ J JU RHSQ O

Vertrouwen in ervaring Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

LUCAS VOS: FOCUS OP ONZE KRACHT

Recommend Documents