Losse kruiden - nieuwe dimensie in de ayurvedische praktijk

N I E UW S B R I E F V O O R A RT S E N E N T H E R A P E UT E N

Losse kruiden - nieuwe dimensie in de ayurvedische praktijk Het gebruik van en de kennis over losse kruiden staat centraal in de ayurvedische praktijk. Alle formules zijn immers opgebouwd uit oorspronkelijk losse kruiden. Als ayurvedische of kruidengeneeskundige therapeut geeft het een extra dimensie, zelf een formule samen te kunnen stellen - of te kunnen herleiden waarom een formule of een complexpreparaat op een bepaalde manier is samengesteld. De belangstelling voor het gebruik van losse kruiden neemt toe. Dat is deels omdat er meer mensen zijn die door hun opleiding een zodanige kennis over kruiden en hun samenstellingen hebben opgedaan, dat het voor hen een uitdaging is om zelf formules - afgestemd op de unieke situatie van cliënten - te ‘bouwen’. Er zijn meerdere wijzen om dat te doen. Geen van die methoden is per definitie beter dan andere methoden. Zelf kruidenformules maken is als het schilderen van een schilderij, waarbij de kruiden de kleuren en vormen zijn. Iedere therapeut legt daarin eigen accenten. In het begin is het echter wel goed uit te gaan van een aantal vuistregels, op basis waarvan het zelf inzetten van losse kruiden en samenstellingen daarvan beoefend kan worden. In dit artikel gaan we in op een

Het zelf samenstellen van complexpreparaten op basis van losse kruiden biedt de ervaren therapeut de mogelijkheid om de therapie te individualiseren.

VERDER IN DEZE UITGAVE


De kunst van het zelf samenstellen van kruidenformules
aantal van deze uitgangspunten. Er zijn ook andere benaderingen in omloop, dus houdt een open vizier. Ook is het kruidenaanbod zelf in wezen zo uitgebreid, dat er oneindig veel variaties mogelijk zijn. Hier zullen we vooral verwijzen naar een aantal kruiden die in losse vorm in Nederland te verkrijgen zijn. OP WEG NAAR MEER BIOLOGISCH Los verkrijgbare kruiden zijn steeds vaker biologisch geteeld en dat heeft uiteraard in deze tijden van toenemende vervuiling een meerwaarde. Echter, ook bepaalde planten die niet het certificaat ‘biologisch’ hebben, worden vaak geoogst in een relatief schone omgeving via een methode die met ‘wild crafted’ wordt aangeduid. Een goede zorg voor groei en oogst van geneeskrachtige kruiden is van belang voor de mensen die het land bebouwen en bewonen, voor de mensen die de kruiden consumeren, én voor het behoud van de natuur en de gezondheid van deze gehele planeet. Kruiden die het certificaat ‘biologisch’ of ‘wild crafted’ dragen brengen op korte termijn een wat hogere prijs met zich mee, maar zijn – ook vanuit ayurvedisch oogpunt – op de langere termijn een belangrijke investering, die zich op meerdere fronten terugbetaalt. Goede zorg voor kruiden – teelt, oogst, productie – zorgt op zich voor een rijkdom, die verder gaat dan alleen aan de prijs is af te lezen. DE TOEKOMST Recent onderzoek op algemeen landbouwgerelateerd gebied heeft aangetoond dat biologische teelt de toekomst heeft. Dit geldt ook voor ayurvedische kruiden en deze realisatie zal zich weerspiegelen in SPECTRUM 16 - 1



Neem - veelzijdig ayurvedisch kruid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .blz. 4



Sesamolie - basisolie in Ayurveda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 5



Losse kruiden nieuw in het assortiment . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 6



Holisan Agenda – Ons actuele aanbod van lezingen, workshops en seminars . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 7

het aanbod van ayurvedische remedies. Er zullen meer en meer biologisch geteelde (of naar gelijksoortige aard geoogste) ayurvedische kruiden beschikbaar komen. Dat geldt vervolgens uiteraard ook voor de complexpreparaten. Met losse kruiden kan men tevens ook zelf werken aan unieke, op de cliënt afgestemde formules van hoogwaardige kwaliteit. SELECTIECRITERIA Vaak wordt in de ‘moderne’ Ayurveda uitgegaan van een primair allopathische benadering: de therapeut gaat meestal uit van een door hem of haar gestelde of reeds bekende diagnose van de klacht of ziekte van een cliënt. Gezien de huidige staat van de geneeskunde en het feit dat de meeste mensen vaak al op de hoogte zijn van hun probleem op het moment dat zij bij een ayurvedisch therapeut komen, is dit tot op zekere hoogte een acceptabele en werkbare benadering. Vervolgens worden secundair een aantal ayurvedische principes op de situatie toegepast. Enerzijds kan op die manier meer aan de oorzaak van de ziekte – op constitutioneel niveau – worden gedaan, en anderzijds kan de behandeling meer ondersteunend en ook al preventief De in deze nieuwsbrief opgenomen informatie is uitsluitend bestemd voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.

worden ingezet met betrekking tot bepaalde weefsels en organen die bij het ziekteproces zijn betrokken alsmede de gehele fysiologie van de cliënt. Bij een meer authentieke ayurvedische benadering ligt de volgende volgorde van selectie – zeker bij het werken met een selectie van losse kruiden waaruit een formule moet worden samengesteld – het meest voor de hand: 1) Op grond van dosha: Hierbij gaat het om de bepaling van de basisconstitutie van de cliënt in termen van Vata, Pitta en Kapha en vaststelling van de verhouding tussen deze dosha’s. 2) Op grond van Agni en Ama: Het is belangrijk om te bepalen hoe het gesteld is met de Agni van de cliënt, aangezien Agni een cruciale rol speelt bij het instandhouden van de algehele gezondheid en alle metabolische processen in het lichaam. Agni is eventueel naar dosha’s in te delen. Op basis van Ama (Amapchana): Ama staat voor toxische stoffen in het maagdarmkanaal en in de weefsels; toxinen blokkeren de fysiologie en dienen verwijderd te worden; daartoe zijn in het ayurvedische palet dosha-specifieke kruiden beschikbaar; de meeste Deepana-remedies kunnen ook als Amapachana-remedies worden ingezet. 3) Op grond van Ama in de dikke darm: Een speciale plaats komt toe aan de verwijdering van toxische stoffen uit de dikke darm; niet alleen in Ayurveda, maar in veel natuurgeneeskundige tradities wordt aan het schoonmaken en -houden van de dikke darm veel belang toegekend. Ayurveda gebruikt voor dit doel een aantal specifieke – vaak doshagerelateerde – kruiden of remedies (een belangrijke formule is hier Triphala, dat vaak als losse formule – naast andere kruiden – kan worden voorgeschreven). 4) Op grond van Dhatus en Srotamsi: Op grond van de aangetaste lichaamsweefsels, functionele systemen of de plaats van ontstaan van de ziekte kunnen bepaalde ondersteunende kruiden ingezet worden die een affiniteit met deze weefsels/functies/locaties hebben; in het ayurvedische palet van kruiden en remedies krijgt een dergelijke affiniteit veel aandacht en nadruk; dit affiniteitsbeginsel is ook al vaak in de Vyadhi-gerelateerde remedie terug te vinden, maar kan nog extra ondersteund worden.

5) Op grond van Vyadhi, specifieke ziekte: Dit kan gebaseerd zijn op iedere allopathische dan wel natuurgeneeskundige diagnose; soms is een specifiek (los) kruid dat uitzonderlijk goed helpt bij een specifieke ziekte. Vaak maakt Ayurveda hier echter gebruik van complex-remedies, zoals beschreven in een vademecum. 6) Op grond van Manas: Op grond van de emotioneel/mentale conditie van de cliënt kan een ondersteunende remedie voor het psychosomatische functioneren geselecteerd worden; dit kan dosha-specifiek ingevuld worden; Ayurveda beschikt over veel van dergelijke kruiden met uitgesproken psychosomatische effecten. 7) Op grond van Rasayana: Als preventieve benadering en ondersteuning van de algehele gezondheid zijn er Rasayana’s – revitaliserende kruiden of remedies – beschikbaar; Ayurveda is gespecialiseerd in dergelijke revitaliserende remedies en vaak zijn dit complexremedies (een goed voorbeeld is Chyavanprash), maar ook losse kruiden kunnen zo’n Rasayana-functie vervullen. COMBINATIES VAN LOSSE KRUIDEN Losse kruiden zelf samenvoegen tot formules heeft een aantal voordelen boeven het toepassen van slechts één kruid. Er zijn meerdere redenen voor het (leren) mengen van kruiden: • Het gebruik van één enkel kruid kan bij gebruik op lange termijn voor het lichaam moeilijker te verwerken zijn, maar in combinatie is dit vaak niet het geval. • Kruiden hebben in combinatie vaak een elkaar versterkend, synergetisch effect. • Goede formules spreken vaak alle factoren aan die bij een gezondheidsprobleem een rol meespelen, en kunnen bovendien totaal afgestemd worden op individuele constitutie en conditie. • Formules kunnen zodanig opgebouwd worden dat er in de formule ook kruiden worden opgenomen die helpen bij de assimilatie en effectiviteit van de overige ingrediënten. • Bij goed advies kan dit laatste punt ook nog extra ondersteund worden door het voorschrijven voor een juist transportmiddel voor de kruidenformule (bijvoorbeeld in te nemen met aloe vera, melk, ghee, granaatappelsap, of warm water).

SPECTRUM 16 - 2

AANVULLENDE THERAPIE Op grond van specifieke klachten of conclusies met betrekking tot constitutie kan de behandeling in hoge mate ondersteund worden door passende ayurvedische adviezen op het gebied van: • • • •

Dieet Leefstijl Lichaamsoefening (met name yoga) Meditatie

Losse kruiden kunnen overigens ook in een aantal van deze gebieden worden ingezet: zo kunnen kruiden of specerijen als gemberpoeder of pippali ook in het dieet worden geïntegreerd. Kruiden als Haldi, Guggulu en Ashwagandha kunnen ondersteunend zijn voor processen die te maken hebben met intensieve lichaamsbeweging (bijvoorbeeld yoga). Verder zijn er kruiden – een goed voorbeeld is Brahmi – die helpen bij meditatie, vooral doordat zij inwerken op de Mano Vaha Srotas (het body/mind systeem). Kruiden op grond van prakruti/vikruti – de basisconstitutie van de cliënt Bij dit onderdeel is een klassieke ayurvedische benadering de aangewezen weg: een klinische evaluatie van de dosha-constitutie van de te behandelen cliënt. Het gaat hierbij in feite om twee evaluaties: 1) Bepaling van prakruti: de basisconstitutie van de cliënt, die vaststaat bij de geboorte en niet verandert 2) Vaststelling van vikruti: de huidige situatie van de cliënt, die meestal afwijkt van de oorspronkelijke basisconstitutie en dus ook aangeeft wat er uit balans is Een zeer ervaren ayurvedische arts kan vaak alleen al door het nemen van de pols vaststellen wat de prakruti en vikruti van de cliënt is. Echter, er staan ook andere invalshoeken ter beschikking van een ayurvedisch therapeut om het prakruti-vikruti paradigma van een cliënt te bepalen: • De VPK-vragenlijst; de vragenlijst kan voorafgaand aan het eerste consult door de cliënt worden ingevuld. • De anamnese-vragenlijst die tijdens het consult gebruikt wordt. • Visuele en klinische observatie tijdens het consult, waaronder ook het nemen van de pols, indien de therapeut daar ervaring mee heeft. Voor iedere dosha zijn er een of twee losse kruiden waarmee deze dosha het beste in balans kan worden gebracht. Indien men de

meest dominante dosha wil ondersteunen, zeker wanneer die ook in de vikruti uit balans is (hetgeen het meeste voorkomt), dan geeft onderstaand overzicht de beste selectiemogelijkheden.

in Ayurveda aangeduid met Agni - is essentieel voor een goede gezondheid. Ayurveda besteed veel aandacht – ook door middel van bepaalde remedies – aan het optimaliseren van Agni.

Ondersteuning van de dominante dosha: • Vata - Ashwagandha • Pitta - Shatavari • Kapha - Punarnava

Agni is dosha-gerelateerd en kan als volgt onderverdeeld worden: • Vishama Agni - Vata, onregelmatige (te zwakke) spijsvertering • Tikshna Agni - Pitta, overmatige (te sterke) spijsvertering • Manda Agni - Kapha, langzame (onvoldoende) spijsvertering • Sama Agni - gebalanceerde (en goede) spijsvertering • Tikshna/Manda Agni • Vishama/Manda Agni • Vishama/Tikshna Agni

Indien de in de prakruti dominante dosha niet of niet noemenswaardig verhoogd is in de vikruti van de cliënt, maar een of beide andere twee doshas wel, dan kan men kiezen voor een dosha remedie uitsluitend op grond van de vikruti-evaluatie. In bepaalde gevallen kan voor een tweevoudige dosha-remedie gekozen worden, bijvoorbeeld Shatavari en Ashwagandha. Voorbeeld: Cliënt X komt voor een eerste consult en vult voorafgaand aan het consult de VPKvragenlijst in. Daaruit kan voor cliënt X worden geconcludeerd dat in de prakruti zowel vata als pitta dominant zijn, en kapha duidelijk minder aanwezig is. De – voorlopige – conclusie is dan ook dat de cliënt een vata-pitta type is. Bij het doorlopen van de vragen in de anamnese-lijst en bij de klinische observatie, blijkt dat pitta een wat grotere rol speelt dan vata. Bij het vaststellen daarvan wordt met name ook gelet op de kwaliteiten die pitta vertegenwoordigt (heet, licht, scherp/snel, verspreidend, vloeibaar, licht olie-achtig, en een sterke geur). De pols bevestigt deze conclusie. De therapeut kan de prakruti VPK-evaluatie op grond daarvan bijstellen tot V2 P3 K1 – als relatieve waardering. De cliënt heeft last van slapeloosheid, nervositeit en onrust (vata-klachten) en ontstoken gewrichten, opvliegingen en lichte koorts (pitta-klachten) als gevolg van een lichte vorm van reumatische artritis. De relatieve waardering voor de vikruti kan worden vastgesteld op V2,5 P4 en K1. Vata en pitta zijn in de vikruti dus beiden verhoogd, maar met name pitta is erg hoog en dat is nu ook juist de dominante dosha in de prakruti. Het ligt daarom voor de hand om aan beide dosha’s aandacht te geven, maar met name aan pitta. Er wordt daarom gekozen voor een pitta-remedie. Het eerste onderdeel voor een samen te stellen formule zou in dit geval dus Shatavari zijn. Kruiden op grond van Agni Pariksha Een goede spijsvertering en stofwisseling -

Wanneer agni onvoldoende functioneert kan dit leiden tot het niet afdoende verteren en omzetten van medicijnen (kruiden en andere remedies), met als gevolg het ontstaan van medicijn-geïnduceerde toxische ophopingen (Ama) in het lichaam. Vandaar dat bij het bepalen van medicijnen en de dosering rekening gehouden dient te worden met de conditie van agni in de cliënt. Dergelijke informatie kan verkregen worden door gerichte vragen te stellen over de spijsvertering en eetgewoonten (Prashna Pariksha). Er zijn vele zogenaamde sub-agnis in het lichaam: gespecialiseerde verterings- en metabolische (vaak enzymatische en hormonale) systemen in weefsels en cellen. Zelfs de geest heeft een eigen vorm van Agni aangezien het de taak van de geest is ervaringen te ‘verteren’. Ama Pariksha Ama betekent letterlijk ‘ongekookt’ en verwijst naar toxische substanties in het spijsverteringskanaal als gevolg van een inadequaat spijsverteringsvuur. Ama kan zich – als toxische substantie – ook in de weefsels en cellen begeven of daar ontstaan. Ama blokkeert de normale lichaamskanalen en verhindert een gezond fysiologisch proces. In Ayurveda wordt een onderscheid gemaakt tussen ziekten waarin ama wel en waarin ama geen rol speelt. Wanneer ama wel een rol speelt, worden er in de ayurvedische therapie remedies en behandelingsmethoden ingezet om die ama effectief te verwijderen. Verschillende klinische methoden uit met name de achtvoudige methode van onderzoek kunnen duidelijke indicaties over Ama SPECTRUM 16 - 3

opleveren. Met name de tongdiagnose is hier een belangrijk instrument: zo geeft een dik beslagen tong aan dat er veel ama in het lichaam aanwezig is. Remedies die ama verbranden worden in ayurvedische termen ‘amapachana’ genoemd. Vaak zijn deepana – remedies die agni versterken – ook amapachana. Het effect zit hem vaak in de dosis: een lagere dosis leidt tot deepana; een hogere dosis leidt tot amapachana. Ama in de darmen en milde Virechana Bij veel ama in het systeem en met name bij ama in de (dikke) darm, kan het helpen een mild laxeermiddel toe te dienen teneinde ama uit of via de dikke darm te verwijderen. Deze lichte laxeerwerking wordt in ayurvedische termen aangeduid met het woord ‘virechana’. Ayurveda kent verschillende middelen die behalve licht laxerend, ook revitaliserend en versterkend zijn. De meeste daarvan kunnen dan ook zonder problemen over langere perioden aangewend worden. Een aantal van de virechana-remedies zijn dosha-specifiek. Een beslagen tong duidt op ama en het aanwenden van een virechana is dan zeker GANGBARE DEEPANA EN AMAPACHANA REMEDIES Losse kruiden of monopreparaten Agni/Ama-Remedie

Agni-bereik

Lavanga

Vishama en Manda Agni (Vata en Kapha) Vishama en Manda Agni (Vata en Kapha) Vishama en Manda Agni (Vata en Kapha) Tikshna Agni (Pitta) Manda Agni (Kapha, met candidiasis) Vishama Agni en Tikshna Agni (Vata en Pitta, contraindicatie is hypertensie)

Sunthi Pippali Kumari Meshashringi Yasthi Madhu

Kruidenmengsels Trikatu Avipattikara churna Hingastak Churna

Vishama en Manda Agni (Vata en Kapha) Tikshna Agni (Pitta, met brandend maagzuur) Vishama Agni (Vata, met gasvorming)

N.B.: Trifala zorgt ook voor zowel deepana en amapachana, maar kan beter als milde virechana worden ingezet, met name omdat het niet samen met andere middelen vlak na het eten kan worden ingenomen. Hetzelfde geldt voor Niruri (Bhumiamalaki) dat een effectieve Amapachana is, met name voor pitta en bij ama in de lever.

van belang. Ook bij geen of weinig ama kan toepassing van een virechana nuttig zijn ter ondersteuning van de darmfuctie. Deze lichte laxeermiddelen worden voor het slapengaan ingenomen, niet bij de maaltijd zoals bij veel laxeermiddelen gebruikelijk is. Kostha Pariksha Kostha is het spijsverteringskanaal en kostha pariksha heeft betrekking op het eindproduct van het proces dat in het spijsverteringskanaal plaatsvindt: de ontlasting. De conditie van ontlasting kan als volgt geclassificeerd worden: • Krura Vata, hard en droog • Mridu Pitta, zacht en los • Madhyama Kapha, vol en stevig Informatie over kostha kan verkregen worden door Prashna (vragen) of Darshana (observatie). Bij diaree wordt geen Virechana geselecteerd of toegepast. Voorbeeld: Cliënt X heeft last van brandend maagzuur en constipatie afgewisseld met relatief zachte ontlasting – geen diarree echter. Brandend maagzuur duidt op tikshna agni – geassocieerd met verhoogde pitta. De afwisselende ontlasting duidt op vishama agni – geassocieerd met een verhoogde vata. Constipatie duidt meestal op een vata-constitutie en zachte ontlasting op een pitta-constitutie. Voor cliënt X behoren tot de mogelijkheden: • Yasthi-Madhu (los kruid of monopreparaat), of • Avipattikara churna (complexpreparaat voor brandend maagzuur) Cliënt X heeft bovendien een zwaar beslagen tong – met name achter op de tong, hetgeen duidt op ama in de dikke darm en in de rest van het lichaam. Als virechana voor cliënt X, die een dominante pitta-constitutie heeft, komen in aanmerking: • Amalaki (los kruid, en goede verkoeler van pitta, ook anti-maagzuur) of • Trifala Churna (kruidenmengsel, allround virechana voor alle doshas). VIRECHANA-REMEDIES Losse kruiden of monopreparaten All-round virechana Dosha-specifieke virechana

Trifala Bij vata: Haritaki Bij pitta: Amalaki Bij kapha: -

Bij zowel vata, pitta en kapha kan Niruri worden toegepast in geval van leverproblemen en zwakte.

Neem - veelzijdig ayurvedisch kruid Neem is een van de meest gebruikte middelen in de traditionele Indiase geneeskunde. De Neemboom is een vrij grote, altijd groene boom die haar oorsprong heeft in India en subtropisch Azië. Door haar populariteit als geneesmiddel en natuurlijk insecticide wordt de boom nu ook op grote schaal aangeplant en gebruikt in Afrika, het Midden-Oosten, Mexico, Midden-Amerika, Hawaii en Florida. Neem is een van de meest breed werkende remedies ter wereld. en kent vele toepassingen. De takjes van de Neemboom worden in India gebruikt om de tanden mee te poetsen en de mond en tandvlees te beschermen voor infecties. Neem heeft sterke antibacteriële, antivirale en antiseptische eigenschappen. Neem is een extreem bitter en de meeste mensen ervaren de smaak ervan als onaangenaam. Neem – en in het bijzonder Neemolie – heeft een sterke affiniteit met de huid en is zeer effectief bij tal van huidklachten, waaronder huidinfecties. NEEM IN AYURVEDISCHE CONTEXT De bittere bladeren van de Neemboom hebben een verkoelende werking. Ayurveda gebruikt Neem om pitta en kapha te verminderen. Als een van de beste bloedzuiverende middelen kan Neem worden ingezet bij bijna ieder probleem waarbij sprake is van verhoogde pitta – met name in connectie met rakta dhatu (bloed). Rakta dhatu, pitta en de huid zijn nauw met elkaar verbonden. De genoemde eigenschappen en werkingen zijn ook terug te vinden in bast, vruchten en zaden van de Neemboom. Neem wordt in Ayurveda traditioneel ingezet ter ondersteuning van de lever, ter bestrijding van parasieten, en bij het reguleren van bloedsuiker bij diabetes (in het laatste geval werkt Neem goed in combinatie met Haldi ofwel geelwortel). Neem wordt ook gebruikt bij ontgiften in geval van kapha- en

gewichtsverliesbehandelingen, alsmede ter ondersteuning van het immuunsysteem en ter bevordering van genezingsprocessen. Bij overmatig gebruik kan Neem vata uit evenwicht brengen. Neem dient derhalve niet te worden gebruikt bij extreme vermoeidheid en gewichtsverlies. Neem werkt bovendien zeer verkoelend, dus voorzichtigheid is ook geboden bij mensen met verkoudheden of bij gegeneraliseerde kou. NEEM IN WESTERS PERSPECTIEF Recent zijn meerdere onderzoeken verschenen die ingaan op de ontstekingsremmende, antischimmel-, antibiotische, antivirale en antiseptische werkingen van Neem. Op grond van onderzoek wordt tevens een positieve inzetbaarheid bij ziekten als malaria, chagas, en HIV-infectie verwacht. NEEM EN DE HUID - INTERN GEBRUIK Neem heeft een bijzondere affiniteit met de huid en werkt op de huid, onder andere via pitta en het bloed. Neem kan zowel inwendig als uitwendig worden gebruikt bij tal van huidklachten alsmede als algemeen tonicum voor de huid. Intern aangewend verwijdert Neem een teveel aan pitta uit het bloed; overmatige pitta in het bloed is vaak de hoofdoorzaak van huidinfecties zoals urticaria, eczeem, herpes, ringworm, leucoderma en acné. NEEM EN DE HUID - EXTERN GEBRUIK Als Neemolie of -poeder kan Neem bijdragen aan het bestrijden van lokale infecties en andere aandoeningen van de huid, aan het verjongen van de huid in het algemeen, en – als beschermingsfactor – bij het tegengaan van zonnebrand. Neemolie is ook effectief bij wonden en zweren, in het bijzonder vanwege de sterke antibacteriële, desinfecterende werking.

BESCHRIJVING VOLGENS DRAVYAGUNA, DE AYURVEDISCHE FARMACOLOGIE Familie Meliaceae Gebruikte plantendelen wortelbast, jonge vruchten, zaden, bladeren, bloemen, boombast, gom Werking op de dosha’s pittakaphahara (verlaagt pitta en kapha) Andere werkingen rakta shodhaka (bloedreinigend), krimighan (antiparasitair) Rasa (smaak) tikta (bitter), kashaya (astringent) Guna (kenmerkende eigenschappen) laghu (licht), ruksha (droog) Vipaka (eigenschap na vertering) katu (scherp) Virya (potentiële energie) sheeta (verkoelend) SPECTRUM 16 - 4

Sesamolie - basisolie in Ayurveda Sesamolie staat bekend als een van de de beste natuurlijke huidverzorgers. Sesamolie is traditioneel de basis van de ayurvedische – uitwendige - oliebehandeling (voor inwendig gebruik wordt meestal ghee gebruikt). De naam Taila die voor de meeste ayurvedische (medicinale) oliën wordt gebruikt, is afkomstig van het Sanskriet woord voor ‘sesam’, namelijk Tila. Ayurvedische medicinale oliën worden meestal urenlang – tezamen met kruiden en andere bestanddelen – gekookt, zodat zij beter opgenomen kunnen worden, en een diepere werking kunnen hebben. Echter, gewone sesamolie – dat wil zeggen sesamolie die niet is bewerkt met kruiden – heeft op zich al een zeer sterke werking en kan diep in de lichaamsweefsels doordringen. Waar andere oliën en crèmes vaak aan de oppervlakte blijven en slechts enigszins in de huid doordringen, dringt sesamolie volgens Ayurveda zo diep in de weefsels door dat het zelfs het beenmerg bereiken kan. Sesamolie heeft het vermogen op haar weg door het lichaam in olie oplosbare toxische stoffen aan zich te binden en deze via het bloed en andere kanalen uit het lichaam te verwijderen. De olie – mits goed van kwaliteit – gaat bovendien oxidatie tegen en neutraliseert vrije radicalen. Sesamolie kan zowel koudgeperst worden gebruikt als ayurvedisch voorbewerkt, waarbij de olie een tijdlang op een bepaalde temperatuur gekookt wordt. De ayurvedische voorbewerking heeft tot voordeel dat de olie beter kan worden opgenomen en in het lichaam makkelijker kan worden verwerkt en verteerd. WETENSCHAPPELIJKE BEVINDINGEN Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken komen de volgende eigenschappen van seamolie naar voren: • Sesamolie heeft een antibacteriële werking; het kan gebruikt worden voor pathogene condities van de huid zoals stafylokokken, streptokokken en huidschimmels eeft een antivirale werking • Heeft eeft een natuurlijke ontstekings• Heeft remmende werking • Kan helpen bij het opheffen van blokkaden in de bloedvaten • In vitro helpt sesamolie bij het tot staan brengen van de groei van kankercellen (o.a. melanoom en darmkanker)


Positieve effecten op alle dosha’s
• Sesamolie Sesamolie heeft een sterke antioxidant werking, met name in het weefsel onder de huid elpt bij het doen toenemen van • Helpt zogenaamd ‘goed cholesterol’ en bij het afnemen van ‘slecht cholesterol’ elpt bij een juiste regulering van • Helpt celgroei orgelen met sesamolie kan helpen bij • Gorgelen gingivitis eusbehandeling (Nasya) met • Neusbehandeling sesamolie is meer effectief bij de behandeling van droge slijmvliezen dan het gebruik van zout water • Helpt bij het gezond houden en ontsmetten van de huid, zelfs bij een zogenaamde ‘vettige’ huid – zoals bij vaak voorkomt bij adolescenten pname van sesamolie via de huid • Opname leidt tot een toename van interferon en interleukine 2, dat zijn peptiden die helpen bij het ondersteunen van het immuunsysteem van het lichaam DE GUNA’S VAN OLIE De klassieke boeken vermelden de volgende eigenschappen (guna’s of kwaliteiten) van olie in het algemeen (waarbij de meest gebruikte olie sesamolie is): • • • • • • • • •

Guru (zwaar) Snigda (olieachtig) Drava (vloeistof) Mridu (zacht) Picchila (slijmachtig) Sara (bewegend) Manda (langzaam) Sukshma (fijn) shna (warm) Ushna

de reden waarom er bijvoorbeeld tijdens de Pancha Karma kuur licht verteerbaar voedsel wordt geadviseerd. Dit geldt vooral als men kleine hoeveelheden olie drinkt. Bij een oliemassage komt de olie niet terecht in het spijsverteringskanaal en krijgt daardoor vaak juist een versterkende werking en geeft dan dus een betere en sterkere spijsvertering. ‘Ushna’ oftewel de warme eigenschap zorgt voor de behandeling van vata-aandoeningen. De eigenschappen drava (vloeistof), sara (bewegend) en sukshma (subtiel) zijn uitstekend geschikt om daar waar afvalstoffen verwijderd zijn, de lege plekken op te vullen. De kwaliteit van picchila (slijmachtig) wordt in de Sushruta Samhita omschreven als versterkend en vitaliserend, terwijl manda (langzaam) ervoor zorgt dat de gunstige effecten van de behandeling ook op de langere termijn gehandhaafd blijven. De eigenschap sukshma (fijn) betekent dat de olie echt diep in het lichaam kan doordringen en de shrotamsi heel open maakt, zodat ze hun taak - het vervoer van stoffen - weer beter kunnen verrichten. De betekenis van het woord ‘sneha’ is ook liefde, vriendelijkheid, tederheid. Resumerend kan het gebruik van olie worden gezien als een ‘zacht kussen’, waarop onevenwichtigheid op korte termijn kan worden opgevangen door de subtiele en bewegende eigenschap van olie, en door de manda (langzaam) guna blijven de voordelen ook op een langere termijn merkbaar. Olie heeft het vermogen om het lichaam op cellulair niveau te (re-)structureren. Via oliemassages wordt de coördinatie van de verschillende lichamelijke functies onderling door deze eigenschap van de olie gestimuleerd. UITWENDIG GEBRUIK De voordelen van een massage met olie worden in de klassieke boeken als volgt

Als we de bovengenoemde kwaliteiten of guna’s in ogenschouw nemen dan zien we dat olie een zeer goed medium is bij reinigingsprocessen: Reiniging betekent ontslakking, waardoor het lichaam lichter wordt. Door ‘guru’ oftewel zwaarte wordt dit opgevangen. Daarnaast verkrijgt men ook meer kracht. Daar staat wel tegenover dat het spijsverteringvuur op een lager pitje komt te staan. Dit is SPECTRUM 16 - 5

omschreven: • Oliemassage heeft een verjongende werking op lichaam en geest • Massage heeft een versterkende werking op de dhatu’s (lichaamsweefsels) • Geeft een goede kleur aan de huid • Verhoogt het immuunsysteem, waardoor oliemassage een preventieve werking heeft

• Vermindert fysieke vermoeidheid • Helpt bij slapeloosheid • Geeft de huid een mooie kleur

met andere kruidenoliën. Voor zelfmassage zijn in dat geval drie geschikte kruidenoliën aangewezen: Pancha Guna taila, Dhantara taila en Ksiera taila. Het beste is om de sesamolie te verwarmen tot zo’n 35°C. Dit geeft een aangenaam gevoel van warmte en de olie zal beter door het lichaam worden opgenomen omdat de poriën door de warmte worden geopend. Daarnaast worden de Dhatu’s gevoed en de Srotamsi (verfijnde lichaamskanaaltjes) gedeblokkeerd.

Situaties waarin oliemassages afgeraden worden: Bijij acute koorts •B • Bij ernstige spijsverteringsproblemen • Direct na gebruikmaking van sterk purgerende of laxerende middelen • Bij sterk verhoogde kapha en afwijkingen die verband houden met kapha SESAMOLIE ALS BASIS Voor een massage met kruidenolie wordt vaak sesamolie als basis genomen. Sesamolie geeft voor alle drie dosha’s gemiddeld de beste effecten. Door de wrange smaak en de verhittende potentie is deze olie geschikt voor kapha en het is ook de beste olie om vata te verlagen. Pitta kan enigszins toenemen. In alle gevallen kan de werking gemoduleerd worden door de sesamolie te mengen met andere oliën. Zo kan sesamolie bijvoorbeeld goed worden gecombineerd met – sterkere – voorbewerkte kruidenoliën. Sesamolie voor massage heeft een deblokkerend effect op de fijne haarvaten. Deze werking wordt extra ondersteund indien de olie op lichaamstemperatuur wordt aangebracht. In combinatie met kruiden kan sesamolie voor de behandeling van een groot scale aan ziektebeelden worden toegepast. ZELFMASSAGE MET SESAMOLIE Zelfmassage met sesamolie ter ondersteuning van de eigen gezondheid is een aan te bevelen gewoonte. Regelmatige oliemassage hoeft op zich niet veel tijd te kosten en geeft een gevoel van stabiliteit en energie. Het beste is dit ‘s ochtends voor of na het douchen of baden te doen. Tijdens het wassen mag het hoofd niet warm worden. Sesamolie is over het algemeen de beste olie voor zelfmassage omdat de olie door alle constitutietypes goed wordt verdragen. Allergische reacties komen slechts in zeer uitzonderlijke gevallen voor. Sesamolie kan aan de verschillende dosha’s of aan verschillende condities worden aangepast door het te mengen

De kruiden zijn: Asparagus racemosus (Shatavari) 250 g, 4,66 (excl. btw)

1. Olie maakt de lichaamsweefsels zacht. 2. Sesamolie heeft een penetrerende werking, waardoor de zenuwuiteinden beïnvloed worden, neuropeptiden gestimuleerd worden en aldus stress wordt tegengegaan. 3. Oliemassages doen kristallen in de weefsels oplossen; kristallen zijn vaak het gevolg van vastgezette, niet verwerkte emoties in de diepere bindweefsels. 4. Oliebehandeling helpt bij het doen oplossen van cellulair Ama: toxinen die de celwand vervuilen en blokkeren en zodoende de cellulaire intelligentie negatief beïnvloeden. 5. Oliebehandeling brengt met name de Vata dosha tot rust; deze dosha is volgens Ayurveda verantwoordelijk voor 80% van alle ziekten. 6. Oliebehandeling vermindert stijfheid en pijn. 7. Oliebehandeling opent de poriën.

Terminalia belerica (Haritaki) 250 g, 3,42 (excl. btw)

Met ingang van september hebben wij ons assortiment massage-oliën uitgebreid met hoogwaardige sesamolie. Bij uitstek geschikt om kruidenoliën mee aan te lengen, maar tevens geschikt om zelf als massage-olie te worden gebruikt. 5000 ml, 29,50 (excl. btw). •

Met ingang van september levert Holisan 11 van de voornaamste ayurvedische kruiden in poedervorm. De kruiden zijn vacuum verpakt in folie (250 gram per verpakking).

POSITIEVE EFFECTEN De waarde van oliemassage wordt in het westen nogal eens onderschat. Belangrijke bestanddelen zoals mineralen en vitamines kunnen door de huid worden opgenomen en als voeding dienen voor de lichamelijke functies. Na het opbrengen van olie op de huid zijn de bestanddelen na enkele minuten al aantoonbaar in het bloed terug te vinden. Op die manier hebben de kruiden die in de basisolie zijn verwerkt, een medicinale werking. De positieve effecten van uitwendige oliebehandeling met sesamolie – een samenvatting:

Nieuw: Sesamolie in grootverpakking

Holisan BV, postbus 242, 8200 AE Lelystad

Losse kruiden nieuw in het assortiment

www.holisan.nl • [email protected]

SPECTRUM 16 - 6

Azadirachta indica (Neem) 250 g, 4,35 (excl. btw) Centella asiatica (Brahmi) 250 g, 4,32 (excl. btw) Commiphora mukul (Guggulu) 250 g, 15,54 (excl. btw) Emblica officinalis (Amalaki) 250 g, 4,66 (excl. btw) Ocimum sanctum (Tulsi) 250 g, 4,18 (excl. btw)

Terminalia chebula (Bibhitaki) 250 g, 3,42 (excl. btw) Tinospora cordifolia (Guduchi) 250 g, 4,66 (excl. btw) Tribulus terrestris (Gokshura) 250 g, 3,42 (excl. btw) Withania somnifera (Ashwagandha) 250 g, 5,44 (excl. btw)

NIEUWE PRIJSLIJST Als bijlage van deze Holisan Spectrum vindt u onze nieuwe prijslijst per 15 september 2006. Deze prijslijst is recent gewijzigd en aangevuld met tal van nieuwe producten. Zo vindt u op de prijslijst naast de nieuwe losse kruiden ook een compleet vernieuwde serie Devi-huidverzorgingsproducten Devi-huidverzorgingsproducten.. Een brochure over deze producten kunt u aanvragen via [email protected] of telefoonnummer 0320 0320-251313. -251313.

Holisan agenda

Aanmelden

Informatieve bijeenkomsten Regelmatig organiseren wij cursussen, lezingen en presentaties over gezondheid. Deze informele maar zeer informatieve bijeenkomsten zijn bedoeld voor artsen, therapeuten, diëtisten, medisch en paramedisch personeel en voedingsdeskundigen. Prima gelegenheden om ervaringen uit te wisselen en uw kennis te vergroten. Tenzij anders aangegeven, zijn de lezingen gratis toegankelijk. Aanmelding vooraf is echter noodzakelijk. Tijden: Ontvangst: 9.30-10.00 uur met koffie en thee. Ochtendprogramma: 10.00-12.00 uur. Lunch: 12.00-13.30 uur. Middagprogramma: 13.30-17.00 uur. Het verdient aanbeveling beide dagdelen van een lezing te volgen. Desgewenst kunnen de dagdelen ook afzonderlijk worden bijgewoond. Volgt u zowel het ochtend- als het middagprogramma, dan wordt u een lunch aangeboden. Locatie: Holisan BV - Merwede 30 - 8226 NA Lelystad (routebeschrijving op de website).

Zaterdag 30 september 2006 - Themalezing: Panchakarma-theorie In de loop van vele eeuwen heeft Pancha Karma zich ontwikkeld tot een van de meest effectieve reinigingskuren ooit. ‘Pancha Karma’ betekent ‘vijf reinigingsmethoden’. Aan een succesvolle Pancha Karma-kuur gaat een goede voorbereiding vooraf (Purvakarma) en de kuur dient met een goede nazorg te worden afgerond (Paschatkarma). Elk onderdeel van een Pancha Karma-kuur kent een reeks voorschriften voor een juiste uitvoering, alsmede specifieke indicaties en contra-indicaties. In deze lezing zullen al deze aspecten systematisch aan de orde komen. Centraal staat het juist begrijpen, aanleren en uitvoeren van de praktische kanten van een Pancha Karma-kuur. Enige voorkennis van Ayurveda wordt geadviseerd. Deelname is kostenloos.

 Zaterdag 30 september 2006 - Panchakarma-theorie Ik kom met .... personen naar:  het ochtendprogramma

 het middagprogramma

 Zaterdag 14 oktober 2006 - Huidklachten Ik kom met .... personen naar:  het ochtendprogramma

 het middagprogramma

 Maandag 16 oktober 2006 - Workshop huidverzorging Ik kom met .... personen naar:  het ochtendprogramma

 het middagprogramma

 Zaterdag 4 november 2006 - Lezing Hulda Clark Ik kom met .... personen naar:  het ochtendprogramma

 het middagprogramma

 Donderdag 9 november 2006 - Workshop Astrologie I

 Donderdag 16 november 2006 - Workshop Astrologie II  Donderdag 23 november 2006 - Workshop Astrologie

Maandag 2 oktober 2006 – Workshop Ayurveda en huidverzorging De huid, ons grootste orgaan, is een afspiegeling van onze lichamelijke en geestelijke conditie. Ayurvedische huidverzorgingsproducten komen voort uit een filosofie waarbij niet alleen naar de problemen van de huid wordt gekeken, maar ook naar de onderliggende factoren. Deze interessante workshop geeft u alle informatie die u nodig heeft om het juiste ayurvedische huidverzorgingsproduct te kunnen kiezen. Daarnaast worden er adviezen gegeven voor voeding en voedingssupplementen waarmee u de huid ook van binnenuit ondersteunt. Een bijzondere lezing, bij uitstek geschikt voor schoonheidsspecialisten, medewerkers van beautycentra, huidtherapeuten en overige geïnteresseerden. Deelname is kostenloos.

voor gevorderden

 Zaterdag 2 december 2006 - Lezing Anti-aging Ik kom met .... personen naar:  het ochtendprogramma

 het middagprogramma

Update: wegens het grote aantal belangstellenden is deelname aan deze bijeenkomst helaas niet meer mogelijk. Op maandag 16 oktober wordt deze workshop herhaald. U kunt zich hiervoor nog opgeven via de aanmeldcoupon.

Zaterdag 14 oktober 2006 - Huidklachten De huid is meer dan alleen de buitenlaag van ons lichaam. Als ons grootste orgaan vervult de huid tal van belangrijke functies. Ziektes van de huid worden voornamelijk uitwendig behandeld. Echter, volgens ayurvedisch inzicht is de conditie van het bloed bepalend voor het ontstaan en het verloop van het ziektebeeld. Daarom is in ayurveda het bloed het voornaamste aangrijpingspunt bij de behandeling. Hiervoor worden kruiden gebruikt die regulerend werken ten aanzien van de bloedsamenstelling en het bloed en de weefsels reinigen. Ayurveda beschikt over tal van in- en uitwendige therapievormen bij hardnekkige huidaandoeningen zoals psoriasis en dermatomycosen. Tijdens deze lezing wordt hier uitvoerig op ingegaan. Deelname is kostenloos.

SPECTRUM 16 - 7

Naam: Adres: Postcode, Woonplaats: Tel. nr.

Opsturen in een gefrankeerde envelop naar:

Holisan BV Postbus 242 8200 AE Lelystad

Holisan agenda Zaterdag 4 november 2006 – Kruiden- en frequentietherapie volgens Hulda Clark De Amerikaanse wetenschapper Hulda Clark heeft naam gemaakt door haar onderzoeken en publicaties op het gebied van kruidengeneeskunde, biofysica en fysiologie. Zo kunt u in de boeken van Hulda Clark lezen hoe schadelijk een met zware metalen en oplosmiddelen vervuilde leefomgeving werkelijk is. Met name haar ontdekking dat tal van aandoeningen veroorzaakt worden door parasieten en andere schadelijke indringers in het lichaam bracht haar grote bekendheid. De Clark-methode wordt inmiddels wereldwijd toegepast. Als pionier op haar terrein ontwikkelde Hulda Clark haar eigen behandelmethoden. Antiparasitaire kruidenkuren en kuurprogramma’s om het functioneren van organen zoals lever, nieren en darmen te ondersteunen zijn hiervan een bekend voorbeeld. Hulda Clark is echter met name bekend vanwege haar gebruik van frequentietherapie (bioresonantie). Met de door haar ontwikkelde ‘zappers’ bracht zij deze therapievorm binnen bereik van velen. Wat kunt u verwachten tijdens deze introductielezing – wegens grote belangstelling nu herhaald? Parasietenleer, de Clark-kuurprogramma’s en ontgiftingstherapieën. Daarnaast is er ruim aandacht voor de praktische toepassing van frequentietherapie. Een interessante lezing voor iedere gezondheidsprofessional! Deelname is kostenloos.

Nieuwsbrief voor artsen en therapeuten. Holisan Spectrum is een uitgave van Holisan BV. De in deze nieuwbrief opgenomen informatie is uitsluitend bedoeld voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Deze nieuwsbrief is met grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Niettemin stelt Holisan BV zich niet aansprakelijk voor eventuele schade, voortvloeiend uit eventuele onjuistheden of onvolledigheden.

Donderdag 9 november 2006 - Introductie-workshop “Vedische astrologie”, deel I Donderdag 16 november 2006 - Introductie-workshop “Vedische astrologie”, deel II Jyotish (vedische astrologie) is bedoeld om het leven van de mens te verbeteren. Jyotish betekent (beste) Licht. De horoscoop wordt berekent op basis van geboorteplaats, -tijd, en –dag. Op basis van standen van planeten, tekens en huizen in de horoscoop kunnen interpretaties gemaakt worden. De vedische astrologie verschilt qua berekening en interpretatie sterk van de bekende westerse astrologie. Tijdens de introductie wordt aandacht besteed aan de negen planeten, die belangrijk zijn binnen de vedische astrologie, in relatie tot huizen en sterrenbeelden in de horoscoop. Verschillende thema’s uit iemand’s leven kunnen bekeken worden in de horoscoop: gezondheid, studiemogelijkheden, werk, verwanten of partner. Ook wordt er geoefend in het interpreteren. Voor meer licht op het verleden, het heden en de toekomst is er het systeem van de maanhuizen. De toekomst ligt echter niet vast in de visie van Jyotish: via mantra of het doen van giften kunnen ongunstige invloeden verzacht of geneutraliseerd worden. Deel II: 16 November 2006, 19-21.30 uur. Kosten voor deelname aan beide workshops: 84,00 euro inclusief BTW.

Donderdag 23 november 2006 - Workshop “Vedische astrologie” voor gevorderden Verdere interpretatie-oefeningen: levensgebieden in de horoscoop. Welke planeten, huizen, tekens en aspecten zijn belangrijk voor de interpretatie van een specifiek onderwerp? Hoe kunnen we te werk gaan? Kosten voor deelname: 40,00 euro inclusief BTW.

27, 28, 29 oktober 2006 - 2 seminars en 1 lezing door Dr. David Frawley (pandit) De Academy of Ayurvedic Studies en Holisan nodigen u uit voor een uniek evenement: drie dagen met David Frawley, één van de topmensen op het gebied van Ayurveda en Yoga. Het aantal inschrijvingen is beperkt, dus wees er snel bij. Informatiemateriaal kunt u aanvragen via [email protected] of telefoonnummer 0320-251313.

Zaterdag 2 december 2006 – Anti-aging: het geheim van een lang leven Vergrijzing is één van de belangrijkste problemen van de Westerse maatschappij, aan het begin van de 21e eeuw. Duizenden jaren geleden al was ouder worden ook al een thema dat mensen bezighield. Tal van ayurvedische teksten behandelen het onderwerp uitvoerig. Een van de specialiteiten van Ayurveda is de Rasayana ofwel verjongingstherapie. In deze informatieve lezing wordt het Ayurvedische concept van ouderworden belicht, evenals de methoden om het verouderingsproces te keren. Er is ruim aandacht voor voeding, leefstijl, denkwijze en de vaak wonderlijke Ayurvedische middelen. Deelname is kostenloos. SPECTRUM 16 - 8

Holisan Health Products Postbus 242 8200 AE Lelystad Nederland Tel: 0320-251313 Fax: 0320-255805 e-mail: [email protected] www.holisan.nl www.granaatappel.nl www.devicosmetics.nl

Copyright © 2006

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.