Logistieke inventarisatie Food Center Amsterdam Eindrapportage
Uitgevoerd in opdracht van: Verenigde bedrijven FCA Platform Agrologistiek Gemeente Amsterdam Den Haag, april 2011
Inhoudsopgave 1
Achtergrond
2
Logistiek profiel Food Center Amsterdam
3
Opinies over bundelingsinitiatieven
4
Overige (logistieke) kansen
5
Conclusies en vervolg
Bijlage 1
Inkopersprofiel per segment
Bijlage 2
Profiel per segment
Bijlage 3
Logistieke kansen per doelgroep
Buck Consultants International, 2011
1
1 Achtergrond Probleemstelling De Verenigde Bedrijven FCA, de gemeente Amsterdam en Platform Agrologistiek hebben opdracht gegeven een onderzoek te laten uitvoeren, dat tot doel heeft een toekomstgericht beeld te verschaffen van de mogelijkheden tot bundeling van goederenstromen (en mogelijk ruimte) vanuit en naar Food Center Amsterdam. Daarbij gaat het om inzicht te verkrijgen in o.a.: samenstelling van het eigen wagenpark profiel van bezoekers/klanten herkomst en bestemming van goederen zendingsgrootte (o.a. dozen, pallet, rolcontainer) aantal ritten naar en vanaf het foodcenter (toekomstige) behoefte aan koel- en vriesopslag inzicht in behoefte aan gezamenlijke faciliteiten De resultaten moeten daarbij op een zodanige manier worden verwerkt dat inzicht ontstaat in de (on)mogelijkheden tot bundeling en de bereidheid tot samenwerking Buck Consultants International, 2011
2
Achtergrond Een efficiënte logistiek is van groot belang voor de bedrijven die gevestigd zijn op het Food Center. Voertuigbewegingen van en naar het food center zijn aanzienlijk en leiden niet enkel tot kosten voor bedrijven, maar ook maatschappelijke kosten (lees:overlast) en milieueffecten. Mede door de beoogde herstructurering is het van belang te onderzoeken welke kansen er zijn voor: verbetering van de bereikbaarheid van het Food Center vermindering van voertuigbewegingen van en naar het Food Center en daarmee het verbeteren van luchtkwaliteit op lokale wegen realiseren van kostenbesparingen door het optimaliseren en bundelen van logistieke stromen benutten van logistieke kansen bij de aanstaande herstructurering en het voorsorteren op toekomstige logistieke ontwikkelingen bij de inrichting van het toekomstige Food Center benutten van kansen voor een mogelijke distributiefunctie richting de Amsterdamse binnenstad
Buck Consultants International, 2011
3
Food Center Amsterdam
Het FCA wordt de ‘buik van Amsterdam’ genoemd: Op het terrein zijn ca. 100 handels- en productiebedrijven op het gebied van (verse) levensmiddelen gevestigd Bij deze bedrijven werken rond de 2.500 mensen, voor en groot deel betreft dit lokale werkgelegenheid De indirecte werkgelegenheid is omvangrijk De gezamenlijke omzet bedraagt meer dan 1 miljard euro (schatting) op jaarbasis Het FCA levert aan circa 10.000 grotendeels Amsterdamse klanten, variërend van kleine en middelgrote zelfstandige ondernemingen en instellingen tot detailhandel, horeca, foodservice en marktkooplui Bron: Ambitiedocument Herstructurering FCA Gemeente Amsterdam en Verenigde bedrijven FCA hebben een ambitiedocument opgesteld gericht op de herstructurering van FCA met daarbij aandacht voor: de algemene vernieuwing van het terrein een ambitieus en duurzaam Food Center het verminderen en optimaliseren van vervoersstromen van en naar het Food Center
Buck Consultants International, 2011
4
Onderzoeksvragen Welke (on)mogelijkheden zijn er tot bundeling van logistieke stromen en wat is de bereidheid tot samenwerking? Welke logistieke kansen kunnen binnen de herstructureringsopgave uitgevoerd worden?
Buck Consultants International, 2011
5
2
Logistiek profiel Food Center Amsterdam
Algemene opmerkingen In dit hoofdstuk wordt een logistiek profiel geschetst van Food Center Amsterdam met oa aandacht voor profielen van afnemers, inkomende stromen, uitgaande stromen, voertuigverdeling en herkomst en bestemming Hiervoor zijn met 20 bedrijven en met de Verenigde Bedrijven FCA gesprekken gevoerd over logistiek, bundeling en de bereidheid tot samenwerking. Tevens zijn inkopers geïnterviewd en is gebruik gemaakt van bestaande studies en informatiebronnen Het merendeel van de bedrijven heeft goed inzicht gegeven in vervoersstromen op hoofdlijnen en de mogelijkheden en bereidheid tot samenwerking Wel verschillen de bedrijven sterk in grootte en organisatie van logistiek waarbij de meeste bedrijven meerdere afzetkanalen hebben en zowel inkopers op het terrein zelf leveren als (zelf) bezorging organiseren Voor de bepaling van totaalvolumes, voertuigsamenstelling en bezorgingen gaat het om een inschatting deels op basis van aannames vanwege de grote verscheidenheid in branches, afzetkanalen, verschil in grootte van bedrijven en beperkt inzicht in de toekomstige samenstelling van het FCA en bijbehorende logistieke inrichting Buck Consultants International, 2011
6
Geïnterviewde bedrijven Bedrijven: A.C. Loogman & Zn Al Hoceima Buurtjes Horeca Leverancier De Kweker De Stigter AGF Duncker Koel & Vries Duncker Transport G. Schonhage & Zn G.C. van Egmond BV Gebroeders Rustenburg BV
Jac van der Mey & Zn. BV Jan van As Kemo Vlees BV/ Vleescentrum Meines BV Mevlana BV Miedema & Zoon BV Paardekooper Verpakkingen Sernay International BV Stam Aardappelgroothandel Vroegop Windig AGF BV
Overig: Verenigde bedrijven FCA Aangezien een beperkt deel van de FCA-bedrijven is geïnterviewd, moeten de resultaten met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd
Buck Consultants International, 2011
7
Profiel geïnterviewde bedrijven
Aardappelgroothandel Groothandel in groente en fruit Groothandel in levensmiddelen Groothandel in vis Groothandel in vlees en gevogelte Overig Totaal
Aantal bedrijven 3 4 5 2 2 2 18
in % 17% 22% 28% 11% 11% 11% 100%
Huidig opp in m2 6400 9065 16198 2660 1630 5450 41403
in % 15% 22% 39% 6% 4% 13% 100%
FTE* 40 93 235 120 45 9 542
in % 7% 17% 43% 22% 8% 2% 100%
Bij de interviews is onderscheid gemaakt naar 6 branches Tijdens de interviews zijn de volgende thema’s kwantitatief en kwalitatief in kaart gebracht: A B C D
Profiel bedrijf Inkomende stromen/ Goederenontvangst Uitgaande stromen/ Distributie Faciliteiten en opinie
Buck Consultants International, 2011
8
Gebruik en groei van ruimte Inschatting oppervlakte gebruik* Aardappelgroothandel Groothandel in groente en fruit Groothandel in levensmiddelen Groothandel in vis Groothandel in vlees en gevogelte Overig Eindtotaal
Totaal 3 4 5 2 2 2 18
Huidig 6400 9065 16198 2660 1630 5450 41403
2013 6500 8550 23430 4200 2450 6700 51830
Verschil 2% -6% 45% 58% 50% 23% 25%
FTE 40 93 315 120 45 9 622
* Bij de overige geïnterviewde bedrijven waren geen cijfers bekend
Conclusies
De gemiddelde verwachte groei in ruimtebehoefte bedraagt 25% tot 2013 met name door bestaand gebrek aan ruimte en deels door verwachte groei van bedrijven. Een deel van de benodigde ruimtegroei kan daarnaast gefaciliteerd worden door meer efficiency Gemiddeld wordt een lichte daling verwacht in ruimtegebruik voor groente en fruit, maar sterke groei bij levensmiddelen, vis en vlees en gevogelte Bedrijven geven aan dat de verwachte oppervlakte behoefte zeer afhankelijk is van onderhandelingen rondom de herstructurering en de samenstelling van het terrein Het merendeel van de bedrijven profiteert zowel van inkopers als (eigen) distributie binnen Amsterdam. Een deel van de bedrijven is niet gebonden aan inkopers en de locatie binnen Amsterdam op zich, maar levert zeker aan de Amsterdamse horeca en retail waarbij de locatie centraal is voor Noord-West Nederland Aandachtspunt 1: een deel van de buikbedrijven is niet gebonden aan inkopers en de locatie binnen Amsterdam
Buck Consultants International, 2011
9
Afzetkanalen
6%
Horeca
13% 33% 4%
Catering Retail Instellingen
4% 40%
Groothandel of supermarkten Overig
Conclusies
Met 40% heeft retail het grootste marktaandeel bij de geïnterviewde bedrijven, gevolgd door horeca met 33% en groothandel met 13% De bedrijven leveren een aanzienlijk deel aan groothandel en supermarkten, deels binnen Amsterdam maar ook aan overig Nederland Instellingen, catering en bezorging van hoogwaardige horeca en retail worden als belangrijkste groeimarkten gezien, terwijl leveringen aan Hollandse groentewinkels afneemt
Buck Consultants International, 2011
10
Afzetkanalen per branche 100% 90% 80% 70%
Horeca Retail Catering Instellingen Groothandel of supermarkten Overig
60% 50% 40% 30% 20% 10%
To ta al
ve rig O
Vi s Le ve ns m id de le n
G
ro en te
en Aa fru rd ap it pe lg ro ot ha nd Vl el ee s en ge vo ge lte
0%
Conclusies
Bedrijven leveren gemiddeld 41% aan retail bedrijven en 33% aan horeca bedrijven Alle segmenten hebben 3 of meer marktkanalen en de meeste bedrijven leveren zowel fijnmazig als aan groothandel De verschillen in afzetkanalen zijn erg groot tussen de branches
Buck Consultants International, 2011
11
Worden producten afgehaald of bezorgd bij klanten?
Totaal Totaal
100% 90% 80% Producten worden bezorgd door een transporteur
70%
13%
60%
Producten worden bezorgd (eigen vervoer)
50% 40%
39%
Producten worden afgehaald
30% 20% 10%
al ta To
rig O
ve
n de id
Le
ve n
sm
vo g ge en s Vl
ee
le
te el
Vi
de th
oo el gr pp
Aa
rd a
an
fr u en e nt ro e G
Conclusies
l
it
48%
s
0%
Met name levensmiddelen (48%), groente en fruit (44%) en overige diensten worden op het FCA zelf ingekocht door afhalers. De geïnterviewde visbedrijven (bezorging en verwerking) hebben geen afhalers, maar dit vindt wel plaats op het FCA als geheel op de vismarkt. Gemiddeld wordt slechts 13% bezorgd door derden ( transporteur) Een deel van de bedrijven geeft wel aan dat men beschikt over een eigen transportonderneming buiten het FCA waarbij goederen gecombineerd worden met andere zendingen Aandachtspunt 2: het merendeel van de bedrijven maakt grotendeels gebruik van eigen vervoer
Buck Consultants International, 2011
12
Wat is de herkomst van de goederen? Totaal
100%
3% 15%
90%
21%
80% 70% 60% 50%
5%
40% 30%
7%
20% 10%
l ta a To
r ig
Le
ve
ns
m
O
id d
el
ve
en
Vi s
l te ge ge vo en s
Vl ee
Aa
rd a
G
pp el
ro
gr
oo
en te
th a
en
nd
f ru
49%
el
it
0%
Overig Nederland
Direct uit het buitenland
Vanuit Zeehavens
Uit regio Amsterdam/NH
Uit Barendrecht/Bleiswijk/Westland
Van het FCA
Conclusies
Door een grote diversiteit aan producten en leveranciers wordt een aanzienlijk deel (49%) van de goederen beleverd vanuit overig Nederland (niet concentratiegebieden) Bedrijven geven aan dat 21% van de goederen komt van het FCA zelf waarbij de interne vervoersstromen aanzienlijk zijn en met name plaatsvinden met heftruck vervoer Aandachtspunt 3: het FCA vervult een rol als overslag en hub locatie voor Amsterdam Buck Consultants International, 2011
13
Wat is de bestemming van goederen? 100%
Totaal
90%
2%
80% 70% 60%
Export europa Overig NL Groot Amsterdam
50%
39%
40% 30% 20%
59%
10%
al ta To
rig ve O
Le
ve
ns
m
id
de
ge
le
l te
n
s vo s ee
Vl
Aa
rd
ap
pe
lg
en
ro
ge
ot
e nt ro e G
Vi
ha
en
nd
fr u
el
it
0%
Conclusies
59% van de goederen is bestemd voor Groot Amsterdam (Amsterdam en de omliggende gemeenten) Een aanzienlijk deel wordt daarbuiten afgezet, waarbij regio Utrecht een belangrijke horeca- en retail markt is voor bedrijven met name segmenten Groente en Fruit, Vlees en Vis De functie van het FCA is voor het merendeel van de bedrijven breder dan enkel de ‘Buik’-functie en deze bredere functie is economisch van belang voor de bedrijven. Het toont ook de groeipotentie en dynamiek van de op het FCA gevestigde bedrijven
Buck Consultants International, 2011
14
Wat is de bestemming van goederen binnen Amsterdam? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
l ta a To
r ig ve O
en
m
id d
el
l te ge
ns
en
ve
f ru en
ge vo Le
G
ro
en te
nd th a oo gr pe l ap rd
18%
Aa
16%
Vi s
Centrum
el
19%
Oost
s
32%
Noord
Vl ee
15%
Zuid West
it
Totaal
Conclusies
Het centrum wordt door horeca met 32% het meest beleverd vanuit de bedrijven met name door de vis- en vlees branche De omliggende wijken worden veel beleverd met name voor levensmiddelen, waarbij de omliggende wijken West en Oost het meest worden beleverd Voor groente en fruit zijn door aanwezigheid van buitenlandse winkels juist de buitenwijken van groot belang Aandachtspunt 4: voor het FCA als geheel zijn afnemers binnen Amsterdam meer verspreid dan verwacht
Buck Consultants International, 2011
15
Wat is de spreiding van zendingen over weekdagen en uren? Spreiding week 0.3%
0.5%
15.1%
Spreiding dag
35%
30%
21.0%
25%
20%
15%
21.0% 10%
21.0% 5%
0%
21.0%
Voor 7 uur
tussen 7 en 9:30
tussen 9:30 en 12:00
Inkopers en bezorging
Maandag
Dinsdag
W oensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
tussen 12 en 18:00
na 18:00
Aflevering goederen
Zondag
Conclusies
Over de dag worden verreweg de meeste zendingen naar het FCA toe bezorgd ‘s ochtends en uitgeleverd en bezorgd gedurende de hele dag De gemiddelde verschillen per weekdag zijn gering, naast minder leveringen op zaterdag en bijna geen leveringen op zondag.
Buck Consultants International, 2011
16
Spreiding inkopers en bezorging gedurende de week
120 100 80 60 40 20 0 Maandag
Dinsdag
W oensdag
Donderdag
Inkopers
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Bezorging
Conclusies
De spreiding van inkopers en bezorging is redelijk gelijk verdeeld over vrijdag t/m zaterdag Gemiddeld hebben bedrijven 52 inkopers per dag en bezorgen aan 93 adressen met grote verschillen onderling Gemiddeld worden naar schatting circa 5-12 adressen beleverd per bezorgrit met grote onderlinge verschillen tussen de bedrijven
Buck Consultants International, 2011
17
Voertuigtypen inkomende goederen in % voertuigbewegingen 0%
13% 2%
Personenauto's Bestelauto's Lichte vrachtauto Vrachtauto Trekker-oplegger
44%
41%
Conclusies
Het merendeel van de goederen wordt aangeleverd door zware voertuigen zoals vrachtauto’s (44%) en trekker-opleggercombinaties (41%) Toelevering resulteert daarmee in relatief weinig voertuigbewegingen
Buck Consultants International, 2011
18
Voertuigtypen uitgaande goederen bezorging en levering in % voertuigbewegingen 6% 0% 9%
4% Personenauto's Bestelauto's Lichte vrachtauto Vrachtauto Trekker-oplegger
81%
Conclusies
Verreweg de meeste bedrijven verzorgen distributie door eigen bestelwagens Inzet van kleine vrachtwagens voor levering kunnen logistieke kosten verlagen en efficiency verhogen De vereiste inzet van schone zware voertuigen in de milieuzone en de relatief snelle vervanging van bestelvoertuigen zorgt voor een schoon wagenpark. Wel tonen bedrijven interesse voor elektrisch vervoer
Buck Consultants International, 2011
19
Analyse totale volume stromen in m3
Gemiddelde zendingsgrootte varieert van circa 0.1 kuub tot volle vrachtwagenladingen Bedrijven hebben gemiddeld een volume aan inkomende én uitgaande stromen van circa 0,1-0,6 m3 per m2 oppervlakte per week Bij aannames voor gemiddelde volumes komt het wekelijks transportvolume op naar schatting 25.000 tot 30.000 m3 of 500 tot 600 volle trekker aanhanger combinaties voor aan- en afvoer van goederen (vergelijk: volume voor alleen aanvoer naar de Amsterdamse binnenring bedraagt circa 120.000 m3*) Aardappels, Groente, Fruit Algemene levensmiddelen Vlees, Wild, gevogelte Vis Dienstverlening Logistiek
oppervlakte in m2 volume per week (m3) per m2 28000 0.35 25267 0.35 18560 0.20 5975 0.20 13489 0.10 4344 0.60 95635
totaal volume in m3 9800 8843 3712 1195 1349 2606 27506
* Bron: Actieplan Slimme en schone stedelijke distributie Amsterdam
Buck Consultants International, 2011
20
Analyse voertuigbewegingen
Het totaal aantal verkeersbewegingen inclusief personenvervoer is geteld (bron: VB FCA) op 5939 inkomende voertuigen voor 2828 unieke voertuigen met gemiddeld 2.10 bezoeken per dag per voertuig. Inkomend en uitgaand gaat dit in totaal om bijna 11.900 voertuigbewegingen Gemiddeld vinden 3.409 inkomend en uitgaande voertuigbewegingen plaats van bestelauto’s of vrachtwagens (bron: verkeerstellingen gemeente Amsterdam) met daarmee een aandeel van 30-35% in het totaal aantal voertuigbewegingen Inkopers in personenvoertuigen en werknemers zijn verantwoordelijk voor de overige 65-70% van de voertuigbewegingen.
Voertuigbewegingen* Poort zuid - Jan van Galenstraat Poort Noord - Haarlemmerweg Totaal voertuigbewegingen per dag Wekelijks totaal bij 6 dagen**
Bestelbus Kleine vrachtwagen Zware vrachtauto Trekker oplegger* 1542 702 95 190 549 276 18 37 2091 978 113 227 12546 5868 680 1360
* op basis van tellingen gemeente Amsterdam 2006 tussen 6:00 en 18:00 ** bij gemiddeld 6 werkdagen *** bij 1/3 zware vrachtwagens en 2/3 trekker oplegger combinaties
Buck Consultants International, 2011
Totaal 2529 880 3409 20454
Bron: Gemeente Amsterdam, Bewerking BCI
21
Vervoersstromen
39%
In d ica FCA 28%
5%
t ie
f*
Bezorging in Groot-Amsterdam
Inkopers/afhalers op FCA 39%
Inkomende stromen van leveranciers
20% 13%
Bezorging aan horeca en retail in overig NL
95% Distributie naar groothandel in overig NL *% volume op basis van enquêtes en extrapolatie naar brancheverhoudingen op het FCA als geheel Buck Consultants International, 2011
22
High level analyse gemiddeld vervoerd volume Op basis van voorgaande volume berekening, voertuigtellingen en interviews is een inschatting gemaakt van het gemiddeld vervoerde volume voor het totaal aan voertuigbewegingen op het terrein
Het gemiddelde volume komt daarbij uit op 0.2 m3 per bestelauto 1.0 m3 voor een kleine vrachtauto 5.0 m3 voor een vrachtauto 7.5 m3 voor een trekker-oplegger combinatie Bij volle vrachtwagens van dit volume theoretisch te vervoeren met circa 500 vrachtwagens tegenover 3.409 vervoersbewegingen nu % inkomend volume % uitgaand volume Gemiddeld volume in m3 Totaal volume in m3 Inkopers personenauto's
Bestelbus 20% 60% 0.2 2007 400
Kleine vrachtwagen 20% 60% 1 4694
Zware vrachtauto 40% 80% 5 4080
Trekker oplegger* 90% 70% 7.5 16320
Totaal 6108 7443 27,102 m3 per week 27,502 m3 per week
Conclusies
Op basis van berekende volumes en verkeerstellingen is de gemiddelde zendgrootte laag. Dit is deels te verklaren door de lage beladingsgraad van voertuigen die leeg terugkomen van distributievervoer en gebruik van bestelauto’s voor distributie, maar zelfs dan is de gemiddelde zendgrootte laag bij het aantal voertuigbewegingen. Bundeling van goederenstromen en inzet van grotere voertuigen leidt potentieel tot grote besparingen op het aantal voertuigbewegingen en logistieke kosten
Buck Consultants International, 2011
23
Conclusies logistiek profiel Food Center Amsterdam
Bedrijven verwachten een groei (25%) in ruimtebehoefte en daarnaast door verbeterde inrichting een hogere capaciteit op bestaande ruimte. Het merendeel van de bedrijven bezorgt aan 48% van de afnemers met eigen vervoer, 39% wordt afgehaald en slechts 13% wordt door derden bezorgd. De verscheidenheid aan afzetkanalen ( gemiddeld >3 per bedrijf) en het grote aantal branches en logistieke eisen zorgt voor complexiteit in logistiek waarbij daghandel en spoedzendingen normaal zijn Ondanks de buikfunctie vormen groothandel en supermarkten met 13% een belangrijk afzetkanaal en wordt 41% van de goederen geleverd aan bedrijven buiten Groot Amsterdam. Daarbij is regio Utrecht een belangrijk afzetgebied voor horeca en retail. Het food center heeft daarmee een veel bredere functie dan levering aan horeca en retail in Amsterdam. 85% van de geïnterviewde bedrijven geeft aan dat 25% of meer van de goederen geleverd wordt aan afnemers buiten Amsterdam. Het Food Center functioneert daarmee als hub voor zowel goederen binnen Amsterdam als daarbuiten 85% van inkomende vervoersbewegingen vindt plaats per vrachtwagen of trekkeroplegger. Bij distributie van uitgaande goederen vind 81% van de vervoersbewegingen plaats met bestelauto’s Voor het FCA als geheel zijn afnemers in Amsterdams gemiddeld meer verspreid dan verwacht Eigen vervoer resulteert gemiddeld genomen in meer vervoersbewegingen dan bij uitbesteding aan logistiek dienstverleners. Dit biedt kansen voor het verminderen van het aantal zendingen De gemiddelde zendgrootte en aantal zendingen is relatief gering met potentieel tot bundeling van stromen, inzet van grotere voertuigen en daarmee vermindering van het aantal voertuigbewegingen. Wel betreft het grotendeels kleine distributiezendingen waarmee een lage retourbeladingsgraad deels verklaard wordt
Buck Consultants International, 2011
24
3
Opinies over bundelingsinitiatieven
In dit hoofdstuk wordt als eerste de opinie van bedrijven rondom bundelingsinitiatieven en gezamenlijke faciliteiten toegelicht. Daarna worden op basis van het logistieke profiel en opinie de volgende bundelingsinitiatieven uitgewerkt: 1 2 3 4 5
Bundeling van inkomende goederen van leveranciers Bundeling van uitgaande goederen naar groothandel en supermarktketens Bundeling van fijnmazige distributie van goederen binnen Amsterdam Bundeling van fijnmazige distributie naar overige gemeenten en regio’s Ontwikkeling van een centraal distributiecentrum voor ontvangst, overslag en distributie
Buck Consultants International, 2011
25
Twee opmerkingen vooraf: Veel bedrijven ervoeren de stand van zaken m.b.t. de herstructurering van het FCA ten tijde van het onderzoek als onzeker. In dat licht moeten ook de resultaten inzake bundelingsinitiatieven worden bezien Veel toekomstig beleid waar de FCA-bedrijven mee te maken gaan krijgen (bijv. handhaving luchtkwaliteit Amsterdam) is nog niet concreet, maar heeft wél een impact op het functioneren van het FCA in de komende decennia. De onderzoekers hebben bij de geïnterviewde bedrijven een zekere onbezorgdheid t.a.v. deze maatregelen geconstateerd, waarbij de nodige vraagtekens kunnen worden gezet
Buck Consultants International, 2011
26
Opinie bedrijven Bedrijven zijn geïnterviewd over verwachtingen, bundelingsinitiatieven en andere gezamenlijke faciliteiten
Verwachtingen In de meeste deelmarkten wordt geen grote verandering verwacht van het type klanten Bedrijven verwachten een lichte afname in het retailsegment (markt, winkels) maar een toename van leveringen aan de institutionele markt en catering Het merendeel van de bedrijven is tevreden over de huidige logistieke organisatie en logistieke mogelijkheden op het foodcenter. Wel wordt aangegeven dat de bereikbaarheid verbeterd kan worden door routering van verkeersstromen via de Haarlemmerweg Bedrijven verwachten een groei in bezorging van goederen met name in de hogere segmenten en binnen Amsterdam (horeca, institutionele bedrijven en catering) Voor het voorspellen van toekomstige logistieke stromen en ruimte is de onderhandeling m.b.t. huurprijzen etc. en de daaruit volgende samenstelling van het FCA van veel groter belang dan marktontwikkelingen
Buck Consultants International, 2011
27
Opinie bedrijven Welk van de onderstaande gezamenlijke faciliteiten zijn voor u wenselijk op het FCA? Voor het verbeteren van service of het verminderen van kosten? 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Gezamenlijke distributie of ontvangst via een centraal DC Verpakken, versnijden of labeling gezamenlijk organiseren Exploitatie van een demonstratieruimte of kookstudio Gedeelde koelruimte of opslagruimte
ja misschien nee
Gezamenlijk organiseren van afvallogistiek en/of fustruimte Gezamenlijke inkoop van bijvoorbeeldenergie Samenwerking tussen leveranciers en vervoerders Buck Consultants International, 2011
28
Opinie bedrijven 76% van de bedrijven ziet geen meerwaarde in een centraal DC voor belevering van klanten maar er wel kan samenwerking worden gerealiseerd via één of meerdere onafhankelijke logistiek dienstverleners De redenen die hiervoor worden aangegeven zijn:
Vanwege flexibiliteit, identiteitsbehoud en contact met afnemers vertrouwt men liever op eigen organisatie Bedrijven geven aan dat slechts een beperkt aantal zendingen uitbesteed kunnen worden door producteisen en het grote aantal spoedzendingen Bedrijven verkiezen aanwezigheid van onafhankelijke (logistieke) dienstverleners boven centrale organisatie van onder andere logistiek vanwege marktwerking en vrijwillige deelname Bedrijven geven wel aan dat men op buitengebieden kan samenwerken
Samenwerking op gebied van verpakking, versnijden wordt door 88% van de bedrijven niet interessant beoordeeld omdat men deze diensten al aanbiedt en men dit op het bedrijf zelf wil aansturen. Wel kan men een gezamenlijke investering doen in machines die maar beperkt gebruikt worden ( bijvoorbeeld voor niet gangbare verpakkingsmaterialen)
Buck Consultants International, 2011
29
Opinie bedrijven
Bij de vraag over het delen van ruimte (opslag, koelruimte) wordt geanticipeerd op voldoende ruimte na herstructurering van het FCA. Maar 19% van de bedrijven geeft aan dat het interessant of mogelijk interessant is Exploitatie van een demonstratieruimte of proefruimte wordt door horeca leveranciers als positief beoordeeld voor kennisoverdracht en binding van horeca en consument Het gezamenlijk organiseren van afvallogistiek wordt door de bedrijven positief (82%) beoordeeld beoordeeld mits dit kostenvoordelen oplevert. Fustruimte wordt daarbij als beperkt interessant beoordeeld Gezamenlijke inkoop van energie en diensten wordt door 75% van de bedrijven als positief beoordeeld voor het realiseren van kostenbesparingen op energie. Tevens wordt gezamenlijke inkoop van scholing, verzekering en bedrijfsmiddelen positief beoordeeld Samenwerking tussen leveranciers wordt door 64% als interessant of mogelijk interessant beoordeeld met name voor het verminderen van het aantal kleinere zendingen
Conclusies
Bedrijven zijn erg terughoudend in uitbesteden van vervoer en beperkt geïnteresseerd in het organiseren van gezamenlijke faciliteiten. Toch kan ook een minderheid een initiatief steunen en opstarten Wel zijn ondernemers positief over gezamenlijke inkoop afvalbeheer en geïnteresseerd in de exploitatie van een demonstratie ruimte. Een deel van de terughoudendheid is te verklaren doordat de faciliteiten, voordelen en kosten niet uitgewerkt zijn en doordat veel bedrijven zeer zelfstandig opereren
Buck Consultants International, 2011
30
Bundelingsinitiatieven
FCA 5 Ontwikkeling van een centraal DC
4 Bundeling van distributie naar overige gemeenten en regio’s
3 Bundeling van distributie binnen Amsterdam
1 Bundeling van Inkomende goederen van leveranciers
Buck Consultants International, 2011
2 Bundeling van uitgaande goederen naar groothandel en supermarktketens
31
1 Bundeling van inkomende goederen van leveranciers Inkomende goederen richting het Food Center Amsterdam
Naar verwachting is er potentieel voor het bundelen van inkomende goederen om daarmee de beladingsgraad te verhogen. De huidige beladingsgraad wordt ingeschat op circa 60% De herkomst van goederen is echter zeer divers waarbij 49% afkomstig is uit overig Nederland met beperkte overlap tussen verschillende branches Tussen bedrijven en binnen branches vindt deels bundeling van stromen plaats bijvoorbeeld vanaf visafslaglocaties of door het onderling regelen van logistiek van losse pallets met groente en fruit vanuit Westland/Barendrecht Een deel van de bedrijven ontvangt logistiek vanuit een distributiecentrum van buiten het FCA of via een eigen transportonderneming buiten het FCA waarbij men eerder transport zal willen verzorgen voor derden dan zendingen zal willen uitbesteden
Conclusies
Bedrijven geven aan dat er samenwerking mogelijk is voor een beperkt aantal buitengebieden (gebieden waarbij slechts een beperkt aantal zendingen bezorgd worden en/of op grote afstand van het FCA) Organisatie van bundeling van deze stromen kan plaats vinden via een tenderprocedure waardoor minder leveranciers het terrein op komen waarmee kostenbesparingen en een vermindering van het aantal voertuigbewegingen te realiseren is
Buck Consultants International, 2011
32
2
Bundeling van uitgaande goederen naar groothandel en supermarktketens
Ondanks de ‘buik’ functie van de bedrijven op het FCA vormen groothandel en supermarkten gemiddeld 13% van afzetmarkt, maar zijn zij geen core business voor de meeste bedrijven Bedrijven halen juist op afzet aan inkopers en distributie aan horeca en retail grotere marges waardoor aanwezigheid op het Food Center als belangrijk wordt ervaren De meeste bedrijven maken daarbij gebruik van eigen zware transportvoertuigen of een eigen transportonderneming buiten het FCA waarbij inkomende zendingen gecombineerd worden met uitgaande zendingen Bedrijven zijn terughoudend in de kansen voor het bundelen van deze goederen met name door de spreiding van afnemers door heel Nederland. Toch kan juist het bundelen naar overig Nederland en gezamenlijk uitbesteden van dit vervoer resulteren in hogere beladingsgraden en minder voertuigbewegingen Inzet van Lange Zware Voertuigen (LZV) biedt mogelijkheden voor het verminderen van voertuigbewegingen van Zware voertuigen maar hiervoor lijkt een risicoanalyse voor verkeersveiligheid op de drukke en gevaarlijke toegangswegen noodzakelijk
Buck Consultants International, 2011
33
Conclusies Inzet van LZV’s biedt kansen voor vermindering van het aantal ritten naar groothandel en supermarkten Afnemers in groothandel zijn verspreid over Nederland met grote verschillen per branche Verschillende bedrijven maken voor vervoer van producten naar groothandel en supermarkten gebruik van een eigen transporteur buiten het FCA waarmee producten gebundeld worden met andere stromen. Meer bundeling is mogelijk en relatief eenvoudig door samenwerking of uitbesteden van vervoer aan logistiek dienstverleners
Buck Consultants International, 2011
34
3 Bundeling van fijnmazige distributie van goederen binnen Amsterdam Het food center functioneert al als overslag en bundeling locatie voor efficiënte belevering van goederen aan de Amsterdamse binnenstad. Deze functie kan worden uitgebreid met andere productgroepen bestemd voor de binnenstad en randgemeenten Ontvangers van goederen als retail en horeca in o.a. Amsterdam streven het ontvangen van minder leveringen na en voor het verbeteren van bereikbaarheid en verminderen van voertuigbewegingen in steden is het wenselijk meer goederen te bundelen De meeste bedrijven op het FCA zelf geven echter aan op korte termijn beperkt interesse of mogelijkheden te hebben in het bundelen en uitbesteden van distributievervoer Redenen die worden aangegeven zijn:
de mening dat eigen distributie een kernactiviteit en onderscheidend vermogen vormt van de onderneming flexibiliteit van eigen distributie van vervoer en de eisen afnemers aan responssnelheid en service voor de ‘unieke’ producten persoonlijk contact en behoud van identiteit (bijvoorbeeld een wagen met eigen logo)
Meer bundeling en minder eigen vervoer zal desondanks uiteindelijk resulteren in lagere kosten en minder vervoersbewegingen. Meer bundeling door goede organisatie met een hoge servicegraad zal wel het streven moeten zijn van zowel ondernemers als de gemeente
Buck Consultants International, 2011
35
Conclusies De meeste bedrijven verzorgen distributie door eigen vervoer. Uitbesteding door bundeling, inzet van grotere voertuigen en verbeterde ritplanning leidt tot kostenbesparingen en een vermindering van het aantal ritten. De mogelijke besparingen zijn zeer bedrijfsspecifiek door grote verschillen in het logistieke profiel. Ondernemers zijn echter nog erg terughoudend ondanks potentiële kostenvoordelen. Distributie vormt het gezicht naar de klant Afnemers in Amsterdam staan open voor meer bundeling van zendingen Het is dan ook noodzaak ondernemers te overtuigen van de noodzaak tot bundeling en kwalitatieve diensten te ontwikkelen door:
Flexibele aflevertijden Hoge servicegraad ( uitstraling, klantgericht, label) Benutten van gunstige voorwaarden in overleg met gemeenten (bijvoorbeeld met oog op venstertijden)
Ontwikkeling van gezamenlijke distributiediensten zal klein moeten starten om kwaliteitsrisico’s te minimaliseren Het is van belang dat diensten door ondernemers worden ontwikkeld om kwaliteit en draagvlak te waarborgen Buck Consultants International, 2011
36
4 Bundeling van fijnmazige distributie naar overige gemeenten en regio’s Uitgaande goederen voor fijnmazige distributie in randgemeenten en West-Nederland Een aanzienlijk deel van de fijnmazige distributie naar o.a. horeca en retail is bestemd voor randgemeenten, regio Utrecht en overig West-Nederland naast de buikfunctie voor Amsterdam Door inzet van grotere voertuigen en bundeling kan juist op deze grotere afstand een vermindering worden gerealiseerd van logistieke kosten en voertuigbewegingen De meeste van deze zendingen betreffen horeca en retail zendingen in het hogere prijssegment (vlees, hoge segment groente en fruit, vis) Inkopers geven aan dat bezorging van goederen buiten Amsterdam wenselijk is, maar dat dit vaak te kleine zendingen betreft waarvoor hoge kosten worden berekend Bedrijven zijn zelf terughoudend in het uitbesteden van vervoer aan derden of centrale organisatie Het opstarten van bundelingsinitiatieven naar deze regio’s biedt kansen voor het verminderen van logistieke kosten van de ondernemers maar hiervoor moeten bedrijven overtuigd worden en moet een goed logistiek product worden ontwikkeld
Buck Consultants International, 2011
37
Conclusies Ondanks mogelijke kostenvoordelen geven bedrijven voorkeur aan eigen vervoer, terwijl uitbesteding door bundeling, inzet van grotere voertuigen en verbeterde ritplanning leidt tot kostenbesparingen en een vermindering van het aantal ritten. De mogelijke besparingen zijn zeer bedrijfsspecifiek door grote verschillen in het logistieke profiel. Juist ook op de regio’s buiten Amsterdam zoals Utrecht, Noord-Holland zijn kostenbesparingen mogelijk door samenwerking en bundeling Hiervoor moet logistieke organisatie zo uitgewerkt worden dat bedrijven vertrouwen hebben in het uitbesteden (flexibiliteit, servicegraad en kosten) Gezamenlijke diensten kunnen ontwikkeld worden in combinatie met een marketingplan voor het verwerven en beleveren van klanten in nieuwe afzetgebieden buiten Amsterdam
Buck Consultants International, 2011
38
5 Ontwikkeling centraal distributiecentrum Ontwikkeling van een centraal distributiecentrum voor ontvangst, overslag en distributie
Een centraal distributiecentrum is een concept waarbij inkomende vervoersstromen worden overgeslagen en gebundeld worden gedistribueerd richting de (binnen)stad en regio. Daarnaast kunnen op het DC aanvullende activiteiten worden uitgevoerd zoals verpakking, opslag en labelling van producten. Het concept is vooral economisch interessant als een centraal DC alle logistiek verzorgt voor deelnemende bedrijven waarbij bedrijven regie behouden over inkoop, verkoop maar de ontvangst, bewerking en distributie uitbesteden
Beoordeling centraal distributiecentrum op het FCA
Een centraal distributiecentrum biedt kansen voor goederen van buiten het FCA die gedistribueerd worden binnen Amsterdam en de regio. Voor goederen van bedrijven op het FCA die op de bedrijven ook verwerkt, verpakt en gecombineerd worden zorgt een centraal distributiecentrum echter voor hogere overslagkosten zonder dat een centrum echt meerwaarde biedt ten opzichte van het (gezamenlijk) uitbesteden van inkomend en uitgaand vervoer. Op de bedrijven van het FCA is onvoldoende draagvlak voor centrale organisatie van logistiek. Ook is het niet te verwachten dat de bedrijven doorgroeien naar regisserende organisaties waarbij de totale logistiek kan worden uitbesteed aan een centraal distributiecentrum
Buck Consultants International, 2011
39
Conclusies Voor inkomende goederen van buiten het FCA die direct gedistribueerd worden binnen Amsterdam biedt een distributiecentrum kansen, maar onafhankelijke logistiek dienstverleners zoals 020 stadsdistributie vervult deze functie al voor verschillende bedrijven Voor goederen vanaf bedrijven op het FCA leidt een distributiecentrum tot hogere (overslag)kosten zonder echte meerwaarde zo lang de meerderheid van goederen nog bewerkt en gecombineerd worden op de bedrijven zelf Bundeling van goederen van het FCA zelf kan echter ook georganiseerd worden zonder distributiecentrum door uitbesteden van transport zonder dat dit leidt tot (hoge) overslagkosten of een investering in een centraal DC Een centraal distributiecentrum biedt doordat de meerderheid van producten ook in de toekomst bij FCA bedrijven verwerkt en overgeslagen zullen blijven worden, vooralsnog weinig meerwaarde en zorgt voor extra (overslag)kosten en investeringsrisico’s. Het organiseren van uitbesteding van transport heeft dan ook de voorkeur boven de ontwikkeling van een centraal DC. Wel kan een DC zorgen voor distributie van goederen van buiten Amsterdam maar deze functie wordt al door logistiek dienstverleners vervuld.
Buck Consultants International, 2011
40
Samenvatting bundelingsinitiatieven Initiatief
Kansen
Risico’s
Hoe verder?
1 Bundeling van inkomende goederen van leveranciers
- Gezamenlijke tender voor inkomend transport - Inzet LZV
- Onvoldoende medewerking leveranciers
- Voorbereiding door bedrijvenkopgroep - Uitwerken besparingspotentieel en toetsen tendermogelijkheden
2 Bundeling van uitgaande goederen naar groothandel en supermarktketens
- Gezamenlijke tender voor uitgaand transport - Inzet LZV
- Onvoldoende commitment bedrijven
- Voorbereiding door bedrijvenkopgroep - Uitwerken besparingspotentieel en toetsen van tendermogelijkheden
3 Bundeling van fijnmazige distributie binnen Amsterdam
- Ontwikkeling van lijndiensten per wijk met hoge kwaliteit - Uitbesteden van transport
- Onvoldoende commitment bedrijven - Kosten huidig wagenpark
- Voorbereiding door bedrijvenkopgroep - Uitwerken besparingspotentieel en kwaliteitseisen
4 Bundeling van fijnmazige distributie naar overige gemeenten en regio’s
- Ontwikkeling van lijndiensten per regio met hoge kwaliteit - Uitbesteden van transport
- Onvoldoende commitment bedrijven - Kosten huidig wagenpark
- Voorbereiding door bedrijvenkopgroep gericht op kansrijke buitengebieden - Uitwerken besparingspotentieel en kwaliteitseisen
5 Ontwikkeling van een centraal DC
- Compact FCA en efficiënte bundeling - Distributie totaal assortiment - Verbeteren uitstraling
- Weerstand tegen verandering logistieke processen - Overslagkosten en investeringskosten
- Toetsen van aansluiting op visie door VB FCA - Toetsen meerwaarde centraal DC t.o.v. bundeling en uitbesteding vanuit bedrijven en logistiek dienstverleners
Buck Consultants International, 2011
41
4
Overige (logistieke) kansen
Kansen 1 2 3 4 5
Logistieke lay-out terrein Voertuigen en intermodaal vervoer Demonstratie/-proefruimte Gezamenlijke inkoop van diensten, opleidingen, energie en afvalverwerking Overige suggesties van bedrijven
Buck Consultants International, 2011
42
1 Logistieke lay-out terrein Algemeen Inrichting terrein is cruciaal voor aantrekkelijkheid FCA en logistieke efficiency Scheiding van vervoerstromen (bezoekers, werknemers, distributie en ontvangst van goederen) biedt grote kansen Hoogte van opslag en aanwezigheid docks wordt als belangrijk ervaren voor logistieke kosten Parkeergelegenheid is van groot belang voor inkopers en werknemers die buiten OV aanbod aanwezig moeten zijn Kansen
Aparte route voor zwaar verkeer, bestelauto´s en werknemers Belangrijk aandachtspunt zijn transportlanes voor heftrucks tussen bedrijven binnen de verschillende segmenten Opslaghoogte en aanwezigheid laaddocks is essentieel voor logistieke kosten bedrijven Flexibele indeling zorgt voor meer logistieke efficiency op langere termijn Voldoende parkeergelegenheid voor inkopers en werknemers waarvoor OV geen alternatief is
Buck Consultants International, 2011
Voorwaarden Inpassing in ontwerp terrein Concurrentie met andere functies
43
Mogelijke aanpak Inventarisatie van doelgroep-benadering en een plein benadering (zoals horecaplein, inkopersplein) voor horeca, inkopers en groothandel gerichte bedrijven
Conclusies De kansen liggen met name op het scheiden van stromen en inrichting van nieuwe gebouwen Vanzelfsprekend vormt de inrichting van bedrijven (laaddocks, hoogte) onderdeel in de onderhandeling met bedrijven Interne logistiek op het FCA, efficiënte plaatsing van bedrijven en scheiding van vervoersstromen vergen aandacht in de uitwerking van de herstructurering en voorkomen moet worden dat dit in de eindfase van de herstructurering wordt uitgewerkt
Buck Consultants International, 2011
44
2 Voertuigen en intermodaal vervoer Algemeen FCA valt al onder de milieuzone waardoor zware voertuigen vallen onder schoonste eisen Investeringsbeslissingen rondom schone vrachtwagens vallen grotendeels buiten het FCA bij leveranciers of eigen transporteurs die gevestigd zijn buiten het FCA Een verbetering van het segment van bestelauto´s kan geleidelijk en vrijwillig worden veranderd via alternatieve brandstoffen en samenstelling van het wagenpark Bedrijven zijn terughoudend, maar niet negatief over vervoer per water Kansen LZV* vervoer voor inkomende stromen en aardappelgroothandel Stimulering van vergroening wagenpark Aanwezigheid distributie van alternatieve brandstoffen (elektrisch, aardgas) Afvalvervoer per binnenvaart en uitwerking van service niveau voor vervoer per water
Voorwaarden Stimulering voor schoon vervoer van bestelauto´s Stimulering van alternatieve brandstoffen zowel door samenstelling wagenpark als knooppunt en tappunt Aansluiting bij initiatieven rondom schoon elektrisch vervoer, koeling etc.
*Lange Zware Voertuigen Buck Consultants International, 2011
45
Mogelijke aanpak Aantrekken en/of benaderen onafhankelijke lease diensten van bestelvoertuigen voor shared leasing Stimuleren van alternatieve brandstoffen via onafhankelijk logistiek dienstverlener Conclusies Kansen liggen met name in stimuleren en benaderen van externe partijen Vooralsnog zijn er beperkt mogelijkheden om via regelgeving een schoner wagenpark (met name bestelbussen te realiseren) aangezien zware voertuigen al aan de milieuzone moeten voldoen Food center kan uitstekend functioneren voor levering van alternatieve brandstoffen, zoals elektrisch vervoer en aardgas als aanjager voor Amsterdam Alternatief vervoer per water biedt kansen voor een deel van het vervoer bij garantie van logistieke eisen
Buck Consultants International, 2011
46
3 Demonstratie/ -proefruimte Algemeen Bedrijven zijn terughoudend, maar zien ook kansen voor een gezamenlijke ruimte voor profileren, proeven en demonstratie met name voor horeca Op dit moment vindt demonstratie deels plaats bij de Kweker Voor de meeste bedrijven is het met name interessant wanneer dit plaats vindt binnen een totaalaanpak en marketing voor het aantrekken van bedrijven, inkopers en het organiseren van opleiding Kansen Met name horeca-gerichte bedrijven staan positief tegenover een dergelijk initiatief Verbinden met leerfunctie en bredere functie richting horeca in Amsterdam en regio Met een demonstratieruimte en of kookstudio kan ook de consumentenmarkt worden bereikt
Buck Consultants International, 2011
Voorwaarden Moet meerwaarde bieden aan de reeds aanwezige ruimte (zeker buiten openingstijden) en aanwezige faciliteiten Een actief marktgericht programma hoort bij een demonstratie ruimte (anders zal het weinig meerwaarde bieden)
47
Mogelijke aanpak Vormgeving binnen marketingaanpak van FCA Conceptontwikkeling in overleg met bedrijven
Conclusies Bedrijven zien de meerwaarde binnen een marketingaanpak waarbij een locatie ook binnen bedrijven mogelijk is vanwege de beschikbaarheid van ruimte zeker buiten openingstijden Een demonstratieruimte moet zeker meerwaarde bieden ten opzichte van huidige alternatieve locaties en initiatieven
Buck Consultants International, 2011
48
4 Gezamenlijke inkoop van diensten, opleidingen, energie en afvalverwerking Algemeen De meerderheid van de bedrijven is positief over de gezamenlijke inkoop en/of organisatie van: energie en afval verzekeringen bedrijfsmiddelen het organiseren van logistieke opleidingen (heftruck opleiding, EHBO etc.) het gezamenlijk profileren van het foodcenter Kansen Centrale afvalverzameling Inkoop van verzekeringen en bedrijfsmiddelen (voertuigen, heftrucks etc.) Aantrekken werknemers en opleiding
Buck Consultants International, 2011
Voorwaarden Kostenvoordeel bedrijven Communicatie en afstemming met huidige contracten Voorkomen misbruik van centrale afvalverwerking
49
5 Overige suggesties van bedrijven
Verbetering van bereikbaarheid door routering en bebording via de Haarlemmerweg Het zoeken naar oplossingen voor opvolging en/of aantrekken van nieuwe ondernemers Het verbinden van scholing met het Food Center Behoud van verbinding met slachterij Parkeergelegenheid is cruciaal voor het cluster door de cruciale vroege openingstijden en onvoldoende mogelijkheden en haalbaarheid van OV op deze tijden Vestiging van (fris)drankleveranciers voor bundeling naar de Amsterdamse binnenstad Verbinden consument aan het FCA door markthal, horeca en kookstudio
Buck Consultants International, 2011
50
5
Conclusies en vervolg
Opmerkingen vooraf Aangezien een beperkt deel van de FCA-bedrijven is geïnterviewd, moeten de resultaten met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd Veel bedrijven ervoeren de stand van zaken m.b.t. de herstructurering van het FCA ten tijde van het onderzoek (december 2010, januari 2011) als onzeker. In dat licht moeten ook de resultaten inzake bundelingsinitiatieven worden bezien Veel toekomstig beleid waar de FCA-bedrijven mee te maken gaan krijgen (bijv. handhaving luchtkwaliteit Amsterdam) is nog niet concreet, maar heeft wél een impact op het functioneren van het FCA in de komende decennia. De onderzoekers hebben bij de geïnterviewde bedrijven een zekere onbezorgdheid t.a.v. deze maatregelen geconstateerd, waarbij de nodige vraagtekens kunnen worden gezet
Buck Consultants International, 2011
51
Logistiek profiel Uit het onderzoek blijkt dat de functie van het Food Center ook voor de buikbedrijven veel breder is dan Amsterdam. Zo vormen groothandel en supermarkten maar ook horeca en retail buiten Amsterdam tevens belangrijke afzetkanalen. De bedrijven leveren bijna allemaal aan meerdere klantgroepen zoals inkopers, distributie aan horeca en distributie aan groothandel. Circa 40% van de goederen wordt beleverd aan afnemers buiten Amsterdam waarbij 85% van de geïnterviewde bedrijven minimaal 25% afzetten buiten Amsterdam De meeste bedrijven ontvangen goederen in grote voertuigen en distribueren deze via kleinere voertuigen. Gemiddeld worden 21% van de goederen ingekocht op het FCA Het FCA functioneert daarmee zelf al als belangrijke bundelings- en overslaglocatie voor distributie van goederen binnen Amsterdam maar ook daarbuiten waarbij slechts beperkt gebruik gemaakt wordt van vervoer voor derden Gemiddeld verwachten bedrijven een groei in ruimtegebruik van circa 25% tot 2013 De meeste bedrijven geven aan beperkte veranderingen te zien in afzetkanalen, logistieke inrichting en vervoersstromen. De samenstelling en inrichting van het toekomstige Food Center is van veel groter invloed op toekomstige vervoersstromen dan de marktontwikkelingen
Buck Consultants International, 2011
52
Is de ontwikkeling van een centraal distributiecentrum haalbaar en wenselijk? Voor inkomende goederen van buiten het FCA die direct gedistribueerd worden binnen Amsterdam biedt een centraal distributiecentrum kansen, maar een onafhankelijk logistiek dienstverlener vervult deze functie al voor verschillende bedrijven De ontwikkeling van een centraal distributiecentrum biedt op dit moment geringe meerwaarde voor bedrijven op het FCA doordat bewerkingen, overslag en opslag naar verwachting ook in de toekomst plaats blijven vinden bij bedrijven zelf. Daarnaast zijn er aanloopkosten, extra overslagkosten en investeringsrisico’s mee gemoeid en is er gering draagvlak bij bedrijven. Bundeling van goederen vanaf en naar het FCA zelf kan echter ook georganiseerd worden zonder distributiecentrum door uitbesteden van transport zonder extra overslagkosten of een investering in een centraal DC Uitbesteden van transport heeft dan op korte termijn ook de voorkeur boven de ontwikkeling van een centraal DC. Wel kan een DC zorgen voor distributie van goederen van buiten Amsterdam maar deze functie wordt al door logistiek dienstverleners als 020 stadsdistributie vervuld
Buck Consultants International, 2011
53
Zijn er bundelingskansen? Het Food Center Amsterdam functioneert al als overslag en bundelingslocatie voor goederen binnen Amsterdam en de regio. Met het aantrekken van bedrijven uit andere branches die tevens goederen distribueren kan deze functie uitgebreid worden. Daarnaast zijn bundelingskansen zoals uitbesteden en combineren van transport vanaf en naar het FCA groot zowel binnen Amsterdam als naar/vanuit regio’s daarbuiten. De verwachting is dat door het combineren van distributiezendingen naar zowel horeca als retail een vermindering te realiseren is van naar schatting gemiddeld 10-30% op het aantal uitgaande ritten met een kostenbesparing van gemiddeld 10%-15%. Door grote verschillen tussen de bedrijven en het logistieke profiel zijn de besparingskansen zeer bedrijfsspecifiek. Bedrijven geven echter aan daar zelf beperkte interesse in te hebben omdat met name distributie veelal als kernactiviteit wordt beschouwd. Naast behoud van ondernemerschap, contact met klanten en distributie als onderscheidend vermogen verwacht men niet dat centrale organisatie of uitbesteding flexibel en servicegericht genoeg is voor de veelal daghandel en vele spoedzendingen. Een deel van de bundelingskansen zal desalniettemin op termijn worden afgedwongen door afnemers en overheidbeleid. Het is dan ook van belang ondernemers te overtuigen van de bundelingskansen, potentiële kostenbesparingen en de noodzaak van een toekomstgerichte benadering. Daarnaast is het van belang om bundelinitiatieven zo te organiseren dat deze voldoen aan snelheid, service en flexibiliteit eisen. Buck Consultants International, 2011
54
Hoe kunnen bundelingskansen benut worden? Terughoudendheid van bedrijven zorgt ervoor dat bedrijven overtuigd moeten worden van mogelijke kostenbesparingen en service van logistieke bundelingsinitiatieven. Het is onwaarschijnlijk dat bedrijven zonder ondersteuning bundeling gezamenlijk zullen realiseren of daarmee zullen experimenteren Gezien de grote verscheidenheid aan bedrijven, producten en afzetkanalen is maatwerk op individueel niveau door logistiek dienstverleners van groot belang en zal eerst aanbod van logistieke diensten moeten worden ontwikkeld voordat bedrijven commitment tonen Door bijvoorbeeld ontheffingen voor venstertijden, LZV voertuigen etc kunnen onderscheidende diensten worden ontwikkeld De belangrijkste succesfactoren zijn:
Het initiatief moet voortkomen uit ondernemers en logistiek dienstverleners* Steun van de lokale overheid voor het verwerven van draagvlak onder de ondernemers en het creëren van gunstige omstandigheden voor de introductie van de nieuwe service Opstart van aanbod van logistieke diensten bijvoorbeeld op vaste tijden naar vaste wijken in Amsterdam, regio Utrecht of buitengebieden Het uitdragen van voorbeelden en de daarbij gepaarde kostenvoordelen Het creëren van vertrouwen rondom snelheid, flexibiliteit en service van de logistieke diensten
*Verschillende bedrijven hebben zelf een transportonderneming buiten het FCA die betrokken kunnen worden
Buck Consultants International, 2011
55
Welke logistieke kansen kunnen binnen de herstructureringsopgave uitgevoerd worden?
De herstructureringsopgave biedt belangrijke kansen om vervoersstromen van/naar en binnen het food center optimaal te laten verlopen met name door:
het optimaal positioneren van bedrijven naar afzetkanaal en type vervoersstromen waarbij bij positionering gekeken wordt naar zowel branche als doelgroep (inkopers, horeca, groothandel) het optimaal logistiek inrichten van gebouwen waarmee een hogere efficiency gehaald kan worden zoals door: − − −
aanwezigheid laaddocks voor grote voertuigen hogere stelhoogte voor het stapelen van pallets effectieve manoeuvreerruimtevoor voertuigen
het waar mogelijk scheiden van rijstroken, laadloslocaties of parkeerplaatsen voor grote voertuigen en bestelwagens. het aantrekken van bedrijven met een distributiefunctie voor Amsterdam het verbeteren van ontsluiting zoals genoemd in het ambitiedocument het organiseren van afvallogistiek, inkoop van energie en het organiseren van scholing het opzetten van een demonstratieruimte en of proefruimte voor kennisoverdracht en het binden van horeca en consumenten
Buck Consultants International, 2011
56
Hoe kunnen deze logistieke kansen gerealiseerd worden? Een VB-werkgroep Logistiek bestaande uit bedrijven uit verschillende branches dient een nadere logistieke uitwerking te geven aan de VB-visie FCA. Aandachtspunten zijn:
Verder uitwerken van bundelingsinitiatieven Logistieke inrichting van gebouwen/scheiden van voertuigbewegingen
Daarnaast is het wenselijk de volgende onderdelen uit te werken en aan te sluiten op marketingactiviteiten en visieontwikkeling van het food center waarbij VB FCA als sturende partij kan fungeren:
Het organiseren van afvallogistiek, inkoop van energie en het organiseren van scholing Het uitwerken en realiseren van een demonstratieruimte en of proefruimte voor kennisoverdracht en het binden van scholing door horeca en consumenten
Buck Consultants International, 2011
57
Bijlage 1
Inkopersprofiel per segment
Groente en fruit Allochtone groentewinkels en levensmiddelenwinkels in Amsterdam Markthandel in Groot-Amsterdam Gemiddeld circa 4 bezoeken per week uit regio Amsterdam waarbij 2-5 bezoeken worden afgelegd Bezorging bij Nederlandse groentewinkels in Groot-Amsterdam en regio Utrecht Bezorging bij horeca in Amsterdam Verwerking en toelevering aan groothandel in heel Nederland
Vlees Bezorging aan horeca in heel West Nederland Inkoop en bezorging aan (allochtone) slagerijen Verwerking en toelevering van vleesproducten aan groothandel in Nederland en buitenland
Vis Bezorging aan horeca in heel WestNederland Inkoop door viswinkels en markthandel uit de regio waarbij de vismarkt wordt bezocht Verwerking en toelevering van visproducten voor groothandel en horeca
Levensmiddelen Inkoop bij door horeca en retail Met name de Kweker zorgt voor aantrekkingskracht van het centrum voor retail en horeca Inkoop en bezorging van o.a. Turkse producten Veel combinatie bezoeken van levensmiddelengroothandel met andere bedrijven
Buck Consultants International, 2011
Aardappelgroothandel Inkoop door horeca (o.a. snackbars uit Groot-Amsterdam) Toelevering van aardappelen aan groothandel in heel Nederland
58
Bijlage 2
Profiel per segment
Afzetkanalen per segment Retail (winkels, markt
Horeca
Groothandel
+
++
+++
Groothandel in groente en fruit
+++
++
+
Groothandel in levensmiddelen
+++
+++
+
Groothandel in vis
+
+++
++
Groothandel in Vlees
++
++
++
Aardappelgroothandel
De meeste bedrijven hebben meerdere afzetkanalen en leveren aan zowel MKB als groothandel Bijna alle segmenten hebben een sterke binding met horeca Groothandel in groente en fruit en groothandel in levensmiddelen zijn sterk gericht op Amsterdam Aardappelgroothandel, groothandel in vis en groothandel in vlees richten zich op West Nederland Buck Consultants International, 2011
59
Distributiekanalen per segment Inkopers
Bezorging aan horeca en retail
Toelevering aan groothandel
+
+
+++
Groothandel in groente en fruit
+++
++
++
Groothandel in levensmiddelen
+++
++
+
Groothandel in vis
+
+++
++
Groothandel in Vlees
++
+++
+++
Aardappelgroothandel
Met name de groothandel in groente en fruit en groothandel in levensmiddelen richten zich op lokale inkopers Groothandel in vis en groothandel in vlees zijn sterk gericht op het bezorgen van goederen
Buck Consultants International, 2011
60
Bijlage 3
Logistieke kansen per doelgroep
Inkopers De belangrijkste inkopers zijn allochtone groentewinkels en slagerijen, en MKB in het algemeen voor de Kweker Een deel van deze inkopers (met name AGF) komt juist voor de handel om prijzen te vergelijken en neemt relatief kleine volumes af bij meerdere bedrijven Hoogwaardige Horeca laat zich al voor een groot deel beleveren (vis, vlees en hoogwaardig AGF) Een deel van de inkopers komt ook op het FCA komt voor kennisuitwisseling en informatie over nieuwe producten Kansen
Benaderen van nieuwe hoogwaardige doelgroepen Bevordering bezorging van met name levensmiddelen door ontwikkeling informatievoorziening Inventarisatie kosten bezorging kleine zendingen Concentratie (afhaalbedrijven) op één locatie bedrijven kopen ook in op het FCA waarbij levering vaak via een heftruck verloopt
Buck Consultants International, 2011
Voorwaarden
Informatie-uitwisseling en kwaliteitsbewaking bij bezorging is cruciaal maar ook bij daghandel van vis en vlees is het al gewoon Behoudt van de functie als kenniscentrum en centrum voor nieuwe producten
61
Horeca Horeca laat zich al voor een groot deel beleveren met name bij vis, vlees en hoogwaardig AGF Bedrijven tonen interesse voor een demonstratieruimte of proeflokaal Bedrijven verwachten een verdere groei van het aantal bezorgingen Bedrijven richten zich meer en meer op catering en institutionele afnemers Naast Amsterdam richten veel bedrijven zich ook op Utrecht en West-NL in het algemeen Kansen Bundeling van goederen uit verschillende segmenten waarbij kwaliteitseisen centraal staan op regio Amsterdam en Utrecht Bundeling met nieuw aan te trekken (fris)drankleveranciers Scholing Demonstratieruimte of proeflokaal Inrichting van een horecaplein voor horeca bedrijven die veelal bezorgen Buck Consultants International, 2011
Voorwaarden Bedrijven zijn minder afhankelijk van inkopers op het FCA uit de horeca ( op segment levensmiddelen na) Wel is het FCA een locatie waar nieuwe producten gezocht worden en kennisuitwisseling plaats vindt
62
Groothandel Met name groente en fruit, aardappelgroothandel en vlees richten zich (mede) op deze doelgroep Een deel van de bedrijven heeft zelf al een eigen logistiek dienstverlener of transportbedrijf Een grootdeel van de aardappelgroothandel bezorgt buiten de regio in bulk
Kansen Bundeling van goederen vanuit leveranciers Bundeling naar buitengebieden Aanwezigheid voldoende docks en stelruimte Inzet LZV
Buck Consultants International, 2011
Voorwaarden Bedrijven zijn minder afhankelijk van locatie op het FCA en richten zich op landelijke distributie
20103225
63