Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
Literatuurlijst Woord vooraf Hieronder vindt u een lijst met literatuur die door de ETA wordt aanbevolen om te gebruiken bij het maken van exegetische of bijbels-theologische werkstukken.
Inleidingen Dit betreft de inleidingsvragen bij een bijbelboek: datering, auteurschap, theologie, historische achtergrond, literaire analyse (structuur, stijl). Commentaren hebben over het algemeen een inleiding waarin op deze materie wordt ingegaan. Daarnaast wordt de volgende literatuur aanbevolen: Dillard, Raymond B., Tremper Longman III. 2002. Inleiding op het Oude Testament. Heerenveen: Groen. Guthrie, Donald. 1991. New Testament Introduction. Downers Grove, Ill.: Inter-Varsity Press.
Tekst en vertaling Voor het vaststellen van de tekst waarop een exegese wordt gebaseerd. Tekstkritische edities. Indien men Grieks en Hebreeuws beheerst. Elliger, K. en W. Rudolph (red). 19975. Biblia Hebraica Stuttgartensia, Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft. Nestle, E. en K. Aland (red.). 201228. Novum Testamentum Graece, Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft. Aland, K. e.a. 1993. The Greek New Testament. (4e herziene editie) Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft/United Bible Societies. Metzger, B.M. 1994. A Textual Commentary on the Greek New Testament. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft/United Bible Societies. Indien men geen Grieks of Hebreeuws beheerst. Bette, J.C. (red). 2004-2007. Studiebijbel Oude Testament. Veenendaal : Centrum voor Bijbelonderzoek. Hierna aangeduid als SBOT. (Het SBOT is nog niet compleet). Voor Internetversie zie onder “Software”. Bette, J.C. (red). 1986-2000. Studiebijbel Nieuwe Testament. Deel 2 t/m 10. Veenendaal : Centrum voor Bijbelonderzoek. Hierna aangeduid als SBNT. Voor Internetversie zie onder “Software”.
Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
Software Bibleworks Software for Biblical Exegesis & Research. Versie 7. CD-ROM. 2004-2007. De Online Bijbel. CD-ROM. Dordrecht: Importantia Publishing. Logos Bible Software, zie www.logos.com. Internetversie Studiebijbel, zie www.studiebijbel.nl. Voor ETA-studenten bestaat de mogelijkheid om met 50% korting een abonnement hierop te nemen. Bijbelvertalingen Oussoren, Pieter. 2004. De Naardense Bijbel : de volledige tekst van de Hebreeuwse Bijbel en het Nieuwe Testament. Vught: Skandalon. 2004. De Nieuwe Bijbelvertaling. Heerenveen: Jongbloed. Nieuwe Vertaling NBG 1951. Heerenveen: Jongbloed. Herziene Statenvertaling. 2010. Heerenveen: Jongbloed. 1995. Willibrordvertaling. Vernieuwde uitgave. 1985. Het Nieuwe Testament. Herziene Voorhoeve-uitgave. (Telos-vertaling). Vaassen: Uitgeverij Medema,
Inleiding Exegese Fee, G. D. 2001. Exegese van het Nieuwe Testament: een praktische handleiding. (Ned. vert.; Eng.: 1993). Zoetermeer: Boekencentrum. Fee, G.D. & Stuart, D. 1993. How to Read the Bible for All Its Worth. London: Scripture Union. Stuart, D. 1984. Old Testament Exegesis: a Primer for Student and Pastors. (2e herziene editie). Philadelphia: Westerminster Press.
Commentaren Voor een overzicht van commentaren in het Engels, met een waardering per commentaar, wordt verwezen naar: Longman, Tremper. 2007. Old Testament Commentary Survey. Gand Rapids: Baker Academic. Carson, D. A. 2007. New Testament Commentary Survey. Grand Rapids: Baker Academic.
Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
Let op!!! Over het algemeen geldt dat een commentaar niet ouder mag zijn dan 50 jaar en dat het eigenlijke commentaar (vers voor vers bespreking) een gemiddelde omvang dient te hebben van 1 bladzijde per vers. Dit betekent dat bijv. de sterk verouderde literatuur die wordt teruggevonden op een Online-Bible (bijv. Matthew Henry) niet in aanmerking komt! Commentaren Oude Testament Voor het maken van werkstukken voor de ETA worden de volgende commentaar series aanbevolen. Hubbard, Robert L. (editor). The New International Commentary on the Old Testament. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company. Hierna aangeduid als NICOT. Metzger, Bruce M. (editor). Word Biblical Commentary. Nashville: Thomas Nelson Publishers. Hierna aangeduid als WBC. SBOT Onderstaande tabel bevat een overzicht van de verschenen delen in deze series. Grijs gearceerd betekent dat het betreffende deel is verschenen.
Genesis Exodus Leviticus Numeri Deuteronomium Jozua Richteren Ruth 1 Samuël 2 Samuël 1 Koningen 2 Koningen 1 Kronieken 2 Kronieken Ezra Nehemia Ester Job Psalmen Spreuken Prediker Hooglied Jesaja Jeremia Klaagliederen Ezechiël
SBOT deel 1 1 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 5 5 6 6 6 6 7 8 8 9 9 10 10
NICOT 2 delen X X X X X X
X X X 2 delen X X 2 delen X 2 delen
WBC deel 1, 2 3 4 5 6A, 6B 7 9 10 11 12 13 14 15 16 16 9 17, 18A, 18B 19, 20, 21 22 23A 23B 24, 25 26, 27 23B 28, 29
Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
SBOT deel Daniël Hosea Joël Amos Obadja Jona Micha Nahum Habakuk Zephanja Haggai Zacharia Maleachi
NICOT
X X X X X X X X X
WBC deel 30 31 31 31 31 31 32 32 32 32 32 32 32
Voor bijbelboeken waarvoor maar één commentaar in de tabel voorkomt, worden hieronder alternatieven geboden. Richteren Block, Daniel I. 1999. Judges, Ruth. The New American Commentary. Nashville : Broadman & Holman Publishers. Younger, K. Lawson. 2002. Judges, Ruth. The NIV Application Commentary. Grand Rapids, MI : Zondervan. 2 Samuël Arnold, Bill T. 2003. 1 & 2 Samuel. NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich : Zondervan. Gordon, Robert P. 1999. 1 & 2 Samuel: A Commentary. Exeter : Paternoster. 1 en 2 Koningen Brueggemann, Walter. 2000. 1 & 2 Kings: A Commentary. Macon, Ga : Smyth & Helwys Publishing. House, Paul R. 1995. 1, 2 Kings. The new American commentary. Nashville : Broadman & Holman. 1 en 2 Kronieken Hill, Andrew E. 2003. 1 & 2 Chronicles. NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich: Zondervan. Thompson, J. A. 1994. 1, 2 Chronicles. New American Commentary. Nashville : Broadman & Holman.
Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
Ester Jobes, Karen H. 1999. Esther. The NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich : Zondervan. Breneman, Mervin. 1993. Ezra, Nehemiah, Esther. New American Commentary. Nashville: Broadman & Holman. Psalmen VanGemeren, Willem A. e.a. 1991. Psalms, Proverbs, Ecclesiastes, Song of Songs. The Expositor's Bible Commentary. Grand Rapids, Mich : Zondervan, Wilson, Gerald H. 2002. Psalms Volume 1. NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich : Zondervan. Klaagliederen Dearman, J.Andrew. 2002. Jeremiah, Lamentations. NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich : Zondervan. Daniël Longman III, Tremper. 1999. Daniel. NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich : Zondervan. Miller, Stephen R. 1994. Daniel. New American Commentary. Nashville : Broadman & Holman. Hosea McComiskey, Thomas Edward. 1992. The Minor Prophets: An Exegetical and Expository Commentary : Hosea, Joel, and Amos. Grand Rapids: Baker Academic. Gary V. Smith. 2001. Hosea, Amos, Micah. The NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich: Zondervan. Amos McComiskey, Thomas Edward. 1992. The Minor Prophets: An Exegetical and Expository Commentary : Hosea, Joel, and Amos. Grand Rapids: Baker Academic. Smith, Gary V. 1998. Amos. A Mentor Commentary. Fearn, Ross-shire : Mentor.
Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
Zacharia Boda, Mark J. 2004. Haggai, Zechariah. NIV Application Commentary. Grand Rapids, Mich: Zondervan. McComiskey, Thomas Edward. 1998. The Minor Prophets : an exegetical and expository commentary. Vol. 3: Zephaniah-Malachi . Grand Rapids : Baker Book House. Commentaren Nieuwe Testament Voor het maken van werkstukken voor de ETA worden de volgende commentaar series aanbevolen. Bruggen, Jakob van (red). Commentaar op het Nieuwe Testament. Derde serie. Kampen: Kok. Hierna aangeduid als CNT. WBC Fee, Gordon D. (editor). The New International Commentary on the New Testament. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company. Hierna aangeduid als NICNT. SBNT (deel 2 t/m 10). Het commentaar in de SBNT is vrij beknopt. Onderstaande tabel bevat een overzicht van de verschenen delen in deze series. Grijs gearceerd betekent dat het betreffende deel is verschenen.
Matteüs Marcus Lucas Johannes Handelingen Romeinen 1 Korinthiërs 2 Korinthiërs Galaten Epheziërs Filippenzen Kolossenzen 1 Thessalonicenzen 2 Thessalonicenzen 1 Timotheüs 2 Timotheüs Titus Filemon Hebreeën Jakobus 1 Petrus 2 Petrus 1 Johannes
SBNT deel 2 3 4 5 6 7A 7B 7B 8; 8 8 8 8 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9
NICNT X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
WBC deel 33A, 33B 34A, 34B 35A, 35B 36 38A, 38B 40 41 42 43 44 45 45 46 46 46 44 47A, 47B 48 49 50 51
CNT X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
2 Johannes 3 Johannes Judas Openbaring
SBNT deel 9 9 9 10
NICNT X X X
WBC deel 51 51 50 52A, 52B, 52C
CNT X X X X
Theologische woordenboeken Voor het bestuderen van de betekenis van ieder woord in de Bijbel worden de volgende theologische woordenboeken aanbevolen. Archer, Gleason, R.Laird Harris, Bruce Waltke. 2003.Theological Wordbook of the Old Testament. Chicago: Moody Publishers. Verbrugge, V. 2001. The NIV Theological Dictionary of New Testament Words. Grand Rapids, MI: Zondervan. Bromiley, Geoffrey William. 1985. Theological dictionary of the New Testament. Abridged in One Volume. Grand Rapids, Mich.: W.B. Eerdmans. SBNT. Deel 11 t/m 16. Noordegraaf, A. (ed.). 2005. Woordenboek Voor Bijbellezers. Zoetermeer: Boekencentrum.
Historische en culturele achtergronden Voor het bestuderen van historische en culturele achtergronden van de Bijbel worden de volgende boeken aanbevolen. Lorein, G.W. (red). 1994. Nieuwe Bijbelatlas. Leiden: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon BV. Tenney, Merrill C (ed). 1975. Pictorial Encyclopedia of the Bible, 5 Volumes. Grand Rapids : Zondervan Pub. House. Endedijk, H.C. (red). 2010. Bijbelse encyclopedie. Kampen: Kok. Mulder, M.J. (red.). 2004. Bijbels Handboek. I De wereld van de bijbel; IIB Het Oude Testament; IIA Tussen Oude en Nieuwe Testament; III Het Nieuwe Testament. Kampen : Kok, (Eerder uitgegeven in 4 banden).
Bijbelse theologie Alexander, T. Desmond., Rosner, Brian S. 2000. New dictionary of biblical theology. Leicester: InterVarsity Press. Elwell, W. 1996.Evangelical Dictionary of Biblical Theology. Grand Rapids, MI: Baker Publishing Group.
Aanbevolen literatuur ETA 7-10-2013/1.4
Guthrie, Donald. New Testament theology. 1981. Leicester: Inter-Varsity Press.
