Literatuur
Algemeen Basmajian, J.V. and De Luca, C.J., 1985, Muscles alive. Their functions revealed by electromyography. Fifth edition. Williams and Wilkins, Baltimore. Benninghoff Anatomie, 1994, Band I. Urban und Schwarzenberg, München. Donkelaar, H.J. ten, Lohman, A.H.M. en Moorman, A.F.M. (red), 2007, Klinische anatomie en embryologie. Derde druk, Elsevier gezondheidszorg, Maarssen. Gardner-Gray-O’Rahilly Anatomy, 1986. W.B. Saunders, Philadelphia. Geneser, F. 1986, Textbook of histology. Munksgaard, Copenhagen. Gray’s Anatomy, 2005, The anatomical basis of clinical practice. 39th edition. Elsevier Churchill Livingstone, Edinburgh. Hamill, J. and Knutzen, K.M., 2003, Biomechanical basis of human movement. Lippincott Churchill Livingstone, New York. Joint motion, 1988, Churchill Livingstone, Edinburgh. Kummer, B., 2005, Biomechanik. Form und Funktion des Bewegungsapparates. Deutscher Ärtze-Verlag, Köln. Nordin, M. and Frankel, V.H., 2001, Basic biomechanics of the musculoskeletal system. Third edition. Lippincot Williams and Wilkins, Baltimore. Paturet, G., 1959, Traité d’anatomie humaine. Tome II. Membres supérieur et inférieur. Masson et Cie, Paris. Smith, L.K. e.a., 1996, Brunnstrom’s clinical kinesiology. 5th edition. Davis, Philadelphia. Soderberg, G.L., 1997, Kinesiology. 2nd edition. Williams and Wilkins, Baltimore. Terminologia anatomica, 1998. Thieme, Stuttgart. Töndury, G., 1981, Angewandte und topographische Anatomie. 5. Auflage. Thieme, Stuttgart. Verhaar, J.A.N. en Linden, A.J. van der (red), 2001, Orthopedie. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Diegem. Wolters, E.Ch. en Groenewegen, H.J., 2001, Neurologie. Tweede druk. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Diegem.
1 De opbouw van het bewegingsapparaat Adrian, E.D. and Bronk, D.W., 1929, The discharge of impulses in motor nerve fibres. Part II. The frequency of discharge in reflex and voluntary contractions. J. Physiol. (London) 67, 119-151. Basmajian, J.V. and De Luca, C.J., 1985, Muscles alive. Their functions revealed by electromyography. Fifth edition. Williams and Wilkins, Baltimore. Benjamin, M. and Ralphs, J.H., 1998, Fibrocartilage in tendons and ligaments – an adaptation to compressive load. J. Anat. 193, 481-494. Binkhorst, R.H., 1971, Het effect van hypertrofie en toename van de maximale kracht op de relatie tussen contractiekracht en -snelheid van een snelle spier. Dissertatie Vrije Universiteit Brussel. Bammes, G., 1969, Die Gestalt des Menschen: Lehr- und Handbuch der Anatomie, für Künstler. Otto Maier Verlag, Ravensburg. Brookes, M., 1971, The blood supply of bone. An approach to biology. Butterworths, London. Buchthal, F. and Schmallbruch, H., 1980, Motor units of mammalian muscle. Physiol. Rev. 60, 90-142. Carter, D.R. and Spengler, D.M., 1978, Mechanical properties and composition of cortical bone. Clin. Orthop. 135, 192-217. Doorenbosch, C.A.M. e.a., 1997, Intermuscular co-ordination during fast control leg tasks in man. Brain Res. 751, 239-246. Ekholm, R., 1955, Nutrition of articular cartilage. Acta Anat. 24, 329-339. Elliot, D.H., 1965, Structure and function of mammalian tendon. Biol. Rev. 40, 392-421. Gans, C., 1965, The functional significance of muscle architecture. A theoretical analysis. Erg. Anat. Entw. gesch. 38, 115-142. Gardner, D.L., 1972, The influence of microscopic technology on knowledge of cartilage surface structure. Ann. Rheum. Dis. 31, 235-258. Gardner, E.D., 1963, The development and growth of bones and joints. J. Bone Jt. Surg. 45A, 856-862. Gautier, G.F., 1971, The structural and cyto-
L I T E R AT U U R
chemical heterogeneity of mammalian skeletal muscle fibers. In: Contractility of muscle cells and related processes (R. J. Podolsky, ed.). Prentice-Hall Inc., New Jersey. Gelber, D. e.a., 1960, Observations on the myo-tendon junction in mammalian skeletal muscle. Z. Zellforsch. 52, 396-400. Gordon, A.M. e.a., 1966, The variation in isometric tension with sarcomere length in vertebrate muscle fibres. J. Physiol. 184, 170-194. Haan, A. de, 1996, Goede sprinters worden geboren. In: Stilstaan bij bewegen (J. de Koning en G. Savelsbergh, red.), Natuur en Techniek, Beek. Haar Romeny, B.M. ter e.a., 1984, Relation between location of a motor unit in the human biceps brachii and its critical firing levels for different tasks. Exp. Neurol. 85, 631-650. Henneman, E. e.a., 1965, Functional significance of cell size in spinal motoneurons. J. Neurophysiol. 28, 560-580. Henneman, E. and Mendell, L.M., 1981, Functional organization of motoneuron pool and its inputs. In: Handbook of physiology. The nervous system II, Part I (V.B. Brooks, ed.), American Physiological Society, Bethesda, MD. Heron, M.J. and Richmond, F.J.R., 1993, In-series fiber architecture in long human muscles. J. Morphol. 216, 35-45. Herzog, W. and Leonard, T.R., 2002, Force enhancement following stretching of skeletal muscle: a new mechanism. J. Exp. Biol. 205, 1275-1283. Hill, A.V., 1970, First and last experiments in muscle mechanics. Cambridge University Press, Cambridge. Hoedemaeker, Ph.J. e.a., 2003, Pathologie. Vijfde druk. Elsevier gezondheidszorg, Maarssen. Hoyte, D.A.N. and Enlow, D.H., 1966, Wolff ’s law and the problem of muscle attachment on resorptive surfaces of bone. Am. J. Phys. Anthrop. 24, 205-214. Huijing, P.A., 1992, Mechanical muscle models. In: Strength and power in sport (P. Komi, ed.). Blackwell Scientific Publications, Boston. Huijing, P.A., 1999, Muscle as a collagen fiber reinforced composite: a review of force transmission in muscle and whole limb. J. Biomech. 32, 329-345. Huijing, P.A. and Baan, G.C., 2001, Extramuscular myofascial force transmission within the rat anterior tibial compartment: proxi-
410
mo-distal differences in muscle force. Acta Physiol. Scand. 173, 297-311. Huxley, H.E., 1965, The mechanism of muscular contraction. Scient. American 213, 18-27. Ingen Schenau, G.J. van e.a., 1992, The constrained control of force and position in multi-joint movements. Neuroscience 46, 197-207. Ingen Schenau, G.J. van e.a., 1995, The control of mono-articular muscles in multijoint leg extensions in man. J. Physiol. 457, 611-621. Ingen Schenau, G.J. van e.a., 1997, Does elastic energy enhance work and efficiency in the stretch-shortening cycle? J. Appl. Biomech. 13, 389-413. Junqueira, L.C. e.a., 2002, Functionele histology. Negende druk. Elsevier Gezondheidszorg, Maarssen. Kelly, P.J., 1968, Anatomy, physiology and pathology of the blood supply of bones. J. Bone Jt. Surg. 50A, 766-783. Knese, K.H., 1958, Knochenstruktur als Verbundbau. Georg Thieme Verlag, Stuttgart. Kreulen, M. e.a., 2003, Biomechanical aspects of progressive flexor carpi ulnaris muscle dissection. J. Bone Jt. Surg. 85B, 856-859. Kummer, B., 1962, Funktioneller Bau und funktionelle Anpassung des Knochens. Anat. Anz. III, 261-293. Langer, E. und Huth, F., 1960, Untersuchungen über den submikroskopischen Bau der Synovialmembran, Z. Zellforsch, 51, 545553. Lee, E.J. e.a., 2007, New insights into the passive force enhancement in skeletal muscles. J. Biomech. 40, 719-729. Lee, H.D. and Herzog, W., 2002, Force enhancement following muscle stretch of electrically stimulated and voluntary activated human adductor pollicis. J. Physiol. 545, 321-330. Linge, B. van, 1962, The response of muscle to strenuous exercise. J. Bone Jt. Surg. 44B, 711-721. Maas, H. e.a., 2001, Intermuscular interaction via myofascial force transmission: effects of tibialis anterior and extensor hallucis longus length on force transmission from rat extensor digitorum longus muscle. J. Biomech. 34, 927-940. Maas, H. e.a., 2003, Myofascial force transmission: intra-, inter- and extramuscular pathways. Dissertatie Vrije Universiteit Amsterdam.
411
Maugham, R.J. and Nimmo, M.A., 1984, The influence of variations in muscle fibre composition on muscle strength and cross-sectional area in untrained males. J. Physiol. (London) 351, 299-311. McLean, F.C., 1958, The ultrastructure and function of bone. Science 127, 451-456. Moritani, T. e.a., 1978, Reexamination of the relationship between the surface integrated electromyogram (IEMG) and force of isometric contraction. Am. J. Phys. Med. 57, 263-277. Mulligan, P.J. e.a., 1975, The relation between sub-capital fracture of the femur and mineral content of the right third metacarpal. Brit. J. Radiol. 48, 370-373. Oonk, H.N.N., 1988, Osteo- en arthrokinematica. Henric Graaf van IJssel, Weert. Otten, E., 1985, Morphometrics and forcelength relations of skeletal muscles. In: Biomechanics IX-A (D.A. Winter, ed.). Human Kinetics Publishers, Champaign, IL. Reed, R. e.a., 1966, Structure and function of the sarcolemma of skeletal muscle. Nature (London) 211, 534-536. Reichert, J.L. e.a., 1995, The acute vascular response to intramedullary reaming. Microsphere estimation of blood flow in the intact ovine tibia. J. Bone Jt. Surg. 77B, 490-493. Roche, A.F., 1965, The sites of elongation of human metacarpals and metatarsals. Acta Anat. 61, 193-202. Rondhuis, G.B., 1996, Knierevalidatie. De Tijdstroom, Utrecht. Schmalbruch, H., 1970, Die quergestreiften Muskelfasern des Menschen. Erg. Anat. Entw. gesch. 43, 1-75. Schneider, H., 1957, Zur Struktur der Sehnen und Bandansatzzonen. Anat. Anz. 103 Erg.-H., 229-240. Sherrington, C., 1929, Some functional problems attaching to convergence. Proc. Roy. Soc. B 105, 332-362. Smith, C.B. and Smith, D.A., 1976, Relations between age, mineral density and mechanical properties of human femoral compacta. Acta Orthop. Scand. 47, 496-502. Spoor, C.W., 1992, Mechanical models of selected parts of the human musculoskeletal system. Dissertatie Leiden. Vredenbregt, J. and Rau, G., 1973, Surface electromyography in relation to force, muscle length and endurance. In: New developments in electromyography and clinical neurophysiology (J. E. Desmedt, ed.). Karger, Basel.
L I T E R AT U U R
Weightman, B. and Kempson, G.E., 1997, Load carriage. In: Adult articular cartilage (M.A.R. Freeman, ed.) Pitman, London. Wilkie, D.R., 1976, Muscle. Second Edition. The Institute of Biology’s studies in biology no. II. Edward Arnold, London. Woittiez, R.D., 1984, A quantitative study of muscle architecture and muscle function. Dissertatie Vrije Universiteit Amsterdam. Wolff, J., 1982, Das Gesetz der Transformation der Knochen. Hirschwald, Berlin. 2 De huid, de ingewanden en het perifere zenuwstelsel Aids to the examination of the peripheral nervous system, 1986. Baillière Tindall, London. Brodal, A., 1981, Neurological Anatomy in relation to clinical medicine. Third edition. Oxford University Press, Oxford. Hagenaars, L.H.A., 1987, Fysiotherapeutische benaderingswijze bij spierfunctiestoornissen. Geneeskd. en Sport, 20, 7886. Halata, Z. and Hans. J., 1989, The ultrastructure of sensory nerve endings in human anterior cruciate ligament. Anat. Embryol. 179, 415-421. Head, H., 1920, Studies in neurology. Oxford University Press, London. Kandel, E.R. e.a., 1991, Principles of neural science. Third edition. Prentice-Hall International Inc. Kristic, R.V., 1984, Illustrated encyclopedia of human histology. Springer Verlag, New York. Langley, J.N., 1905, On the reaction of cells and of nerve endings to certain poisons, chiefly as regards the reaction of striated muscle to nicotine and to curare. J. Physiol. (London) 33, 237. Lohman, A.H.M., 1975, Segmentale innervatie, somatisch en visceraal. Ned. Tijdschr. Fysiother. 389-392. Nieuwenhuys, R. e.a., 2007, The human central nervous system. Fourth edition, Springer Verlag, Berlin. MacKenzie, J., 1893. Brain 16, 321-354. Peck, D. e.a., 1984, A comparison of spindle concentrations in large and small muscles acting in parallel combinations. J. Morphol. 180, 243-252. Pick, J., 1970, The autonomic nervous system. J.B. Lippincott Cy., Philadelphia. Proske, U. e.a., 1988, Joint receptors and kinaesthesia. Exp. Brain Res. 72, 219-244.
L I T E R AT U U R
Schultz, R.A. e.a., 1984, Mechanoreceptors in human cruciate ligaments. A histological study. J. Bone Jt. Surg. 66-A, 1072-1076. Sinclair, D.C. e.a., 1948, Referred pain and associated phenomena. Brain 71, 184-211. 3 De romp Abitbol, M.M., 1987, Evolution of the lumbosacral angle. Am. J. Physic. Anthropol. 72, 361-372. Balla, S.K., 1968, Cervical spine: recent observations on anatomy and the clinical applications. J. Can. Physiother. Ass. 20, 2-8. Bearn, J.G., 1961, The significance of the activity of the abdominal muscles in weight lifting. Acta Anat. 45, 83-89. Berthet, C. e.a., 1978, Structure of collagen in cartilage of intervertebral disk. Science 199, 547-549. Bogduk, N. and Mercer, S., 2000, Biomechanics of the cervical spine. I: Normal kinematics. Clin. Biomech. 15, 633-648. Campbell, E.J.M. e.a., 1970, The respiratory muscles. Mechanics and neural control. Lloyd-Luke, London. Cave, A.J.E., 1936, The morphology of the last thoracic transverse process. J. Anat. (London) 70, 275-277. De Troyer, A. and Ninane, V., 1986, Respiratory function of intercostal muscles in supine dogs: an electromyographic study. J. Appl. Physiol. 60, 1692-1699. De Troyer, A. e.a., 2005, Respiratory action of the intercostal muscles. Physiol. Rev. 85, 717-756. Donisch, E.W. and Basmajian, J.V., 1972, Electromyography of deep back muscles in man. Am. J. Anat. 133, 25-36. Ecklin, U., 1960, Die Altersveränderungen der Halswirbelsäule. Springer Verlag, Berlin. English, A.W. e.a., 1993, Compartimentalization of muscles and their motor nuclei: the partitioning hypothesis. Physical Ther. 73, 857-867. Fasske, E., 1959, Der Strukturwandel der menschlichen Zwischenwirbelscheibe. Z. Mikr. Anat. Forsch. 66, 1-18. Fastenau, A, e.a., 1998, Anatomische en klinische achtergronden van de epicondylitis medialis (Golfers elleboog). Scriptie Vrije Universiteit Amsterdam. Ferrario, V.F. e.a., 2002, Active range of motion of the head and cervical spine: a threedimensional investigation in healthy young adults. J. Orthop. Res. 20, 122-129.
412
Fick, R., 1911, Handbuch der Anatomie und Mechanik der Gelenke, III. Teil. Gustav Fischer, Jena. Fielding, J.W., 1957, Cineroentgenography of the normal cervical spine. J. Bone Jt. Surg. 39A, 1280-1288. Floyd, W.F. and Silver, P.H.S., 1955, The functions of the erectores spinae muscles in certain movements and postures in man. J. Physiol. (London) 129, 184-203. Frobin, W. e.a., 2002, Sagittal plane segmental motion of the cervical spine. A new precision measurement protocol and normal motion data of healthy adults. Clin. Biomech. 17, 21-31. Fujita, T., 1965, Über die Innervation der Mm. levatores costarum nebst morphologischen Bemerkungen dieser Muskeln. Anat. Anz. 116, 327-339. Gray, D.J. and Gardner, E.D., 1943, The human sternochondral joints. Anat. Rec. 87, 235-253. Haines, R.W., 1946, Movements of the first rib. J. Anat. (London) 80, 94-100. Heimer, L., 1995, The human brain and spinal cord. Second edition. Springer Verlag, New York. Himstedt, H.W. e.a., 1973, Zur Topographie der muskulären Nervenausbreitungen. 4. Untere Extremität. Ischiokruralen Muskeln, M. semitendinosus, M. semimembranosus. Anat. Anz. 134, 8-19. Himstedt, H.W. e.a., 1974, Zur Topographie der muskulären Nervenausbreitungen. 5. Untere Extremität. Ischiokruralen Muskeln, M. biceps femoris. Anat. Anz. 135, 235-244. Hollinshead, H. and Markee, J.E., 1946, The multiple innervation of limb muscles in man. J. Bone Jt. Surg. 28A, 721-731. Jida, M. e.a., 1976, Activité EMG des muscles superficiels et profonds du dos pendant les exercises de rééducation couramment utilisés. Revue Electrodiagn.-Thérapie 13, 5567. Johnson, E.F. e.a., 1985, Elastic fibres in the anulus fibrosus of the adult human lumbar intervertebral disc. A preliminary report. J. Anat. 143, 57-63. Jones, D.S. and Pauly, J.E., 1957, Further electromyographic studies on muscles of costal respiration in man. Anat. Rec. 128, 733-746. Langenberg, W., 1970, Morphologie, physiologischer Querschnitt und Kraft des M. erector spinae im Lumbalbereich des Menschen. Z. Anat. Entw. gesch. 132, 158-190.
413
Lewin, T. e.a., 1962, The morphology of the lumbar synovial intervertebral joints. Acta Morph. Neerl.-Scand. IV, 299-319. Lind, B. e.a., 1989, Normal range of motion of the cervical spine. Arch. Psych. Med. Rehabil. 70, 692-695. Loukas, M. e.a., 2006, The gross anatomy of the extrathoracic course of the intercostobrachial nerve. Clin. Anat. 19, 106111. Mameren, H. van, 1988, Motion patterns in the cervical spine. Dissertatie Maastricht. Markee, J.E. e.a., 1955, Two-joint muscles of the thigh. J. Bone Jt. Surg. 37A, 125-142. Masereeuw, J., 1961, Het liesgebied. Dissertatie Leiden. Meienberg, P., 1962, Ein Beitrag zur Morphogenese des oberen Endes der Halswirbelsäule. Z. Morphol. und Anthrop. 52, 7692. Miles, M. and Sullivan, W.E., 1961, Lateral bending at the lumbar and lumbosacral joints. Anat. Rec. 139, 387-398. Mollier, S., 1924, Plastische Anatomie. J.F. Bergmann, München. Morris, J.M. e.a., 1962, An electromyographic study of the intrinsic muscles of the back in man. J. Anat. (London) 96, 509-520. Murphy, A.J. e.a., 1959, Sequence of actions of the diaphragm and intercostal muscles during respiration. II. Expiration. Arch. Phys. Med. 40, 337-342. Pauly, J.E., 1966, An electromyographic analysis of certain movements and exercises. I. Some deep muscles of the back. Anat. Rec. 155, 223-234. Peacock, A., 1952, Observations on the postnatal structure of the intervertebral disc in man. J. Anat. (London) 86, 162-179. Pearcy, M. e.a., 1984, Three-dimensional xray analysis of normal movement in the lumbar spine. Spine 9, 294-297. Pearcy, M.J. and Tibrewal, S.B., 1984, Axial rotation and lateral bending in the normal lumber spine measured by three-dimensional radiography. Spine 9, 582-589. Penning, L., 1998, Normale bewegingen van de hals- en de lendenwervelkolom. Lemma BV, Utrecht. Penning, L. and Wilmink, J.T., 1987, Rotation of the cervical spine. A CT study in normal subjects. Spine 12, 732-738. Prestar, F.J. und Putz, R., 1982, Das Ligamentum longitudinale posterius – Morphologie und Funktion. Morphol. Med. 2, 181189. Prestar, F.J., 1982, Morphologie und Funk-
L I T E R AT U U R
tion der Ligamenta interspinalia und des Ligamentum supraspinale der Lendenwirbelsäule. Morphol. Med. 2, 53-58. Prestar, F.J. e.a., 1985, Bandverbindungen der Dornfortsätze des Wirbelsäule. Anat. Anz. 159, 259-268. Putz, R., 1976, Charakteristische Fortzätze – Processus uncinati – als besondere Merkmale des I. Brustwirbels. Anat. Anz. 139, 442-454. Putz, R., 1981, Funktionelle Anatomie der Wirbelgelenke. Normale und Pathologische Anatomie. Band 43. Georg Thieme Verlag, Stuttgart-New York. Putz, R. und Pomaroli, A., 1972, Form und Funktion der Articulatio atlanto-axialis lateralis. Acta Anat. 83, 333-345. Raper, A.J. e.a., 1966, Scalene and sternomastoid muscle function. J. Appl. Physiol. 21, 497-502. Schmidt, H. und Fischer, E., 1960, Atlasassimilation und occipitale Varianten als Folge von Segmentierungsstörungen. Z. mensch. Vererb. und Konst.lehre 35, 455468. Scholten, P.J.M., 1986, Idiopathic scoliosis. Some fundamental aspects of the mechanical behaviour of the human spine. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam. Sheffield, F.J., 1962, Electromyographic study of the abdominal muscles in walking and other movements. Amer. J. Phys. Med. 41, 142-147. Sousa, O.M. de and Furlani, J., 1974, Electromyographic study of the m. rectus abdominis. Acta Anat. 88, 281-298. Tabeke, K. e.a., 1974, The functions of semispinalis capitis and splenius capitis muscles: an electromyographic study. Anat. Rec. 179, 477-480. Töndury, G., 1958, Entwicklungsgeschichte und Fehlbildungen der Wirbelsäule. Hippokrates Verlag, Stuttgart. Töndury, G., 1960, Die Bedeutung der Chorda dorsalis für die Phänogenese der Wirbelsäule. Z. mensch. Vererb. und Konst. lehre 35, 494-506. Töndury, G., 1974, Morphology of the cervical spine. In: The cervical spine (A. Jung, P. Kehr, F. Magerl and B.G. Weber, eds.). H. Huber, Bern. Trott, P.H., 1996, Three-dimensional analysis of active cervical motion: the effect of age and gender. Clin. Biomech. 11, 201206. Twomey, L. e.a., 1983, Age changes in the bone density of the lumbar vertebral co-
L I T E R AT U U R
lumn. J. Anat. (London) 136, 15-25. Veldhuizen, A.G., 1985, Idiopathic scoliosis; a biomechanical and functional anatomical study. Proefschrift Groningen. Verbout, A.J., 1985, The development of the vertebral column. Adv. Anat. Embryol. Cell Biol. 90, 1-122. Vitti, M. e.a., 1973, The integrated roles of longus colli and sternocleidomastoid muscles: an electromyographic study. Anat. Rec. 177, 471-484. Wade, O.L., 1954, Movements of the thoracic cage and diaphragm in respiration. J. Physiol. (London) 124, 193-212. Walters, C.E. and Partridge, M.J., 1957, Electromyographic study of the differential action of the abdominal muscles during exercise. Amer. J. Phys. Med. 36, 259-268. White, A.A. and Panjabi, M.M., 1978, The basic kinematics of the spine. A review of past and current knowledge. Spine 3, 1220. White, A.A. and Panjabi, M.M., 1990, Clinical biomechanics of the spine. Second edition. J.B. Lippincott, Philadelphia. Whitelaw, W.A. e.a., 1992, Intercostal muscles are used during rotation of the thorax in humans. J. Appl. Physiol. 72, 1940-1944. Willems, J.M. e.a., 1996, An in vivo study of the primary and coupled rotation of the thoracic spine. Clin. Biomech. 11, 311-316. Winckler, G., 1958, Remarques sur la région inguinoabdominale. Bull. de l’Ass. des Anat. 97, 869-875. Zünkeler, K.G., 1963, Über die Variationen der Wirbelsäule. Vergleichende Betrachtung bei Mensch und Tier. Z. menschl. Vererb. und Konst.lehre 36, 431-468. 4 Schoudergordel en arm Bäckdahl, M. and Carlsöö, S., 1961, Distribution of activity in muscles acting on the wrist. Acta Morph. Neerl.-Scand. IV, 136144. Ball, C.M. e.a., 2003, The posterior branch of the axillary nerve: an anatomic study. J. Bone Jt. Surg. 85A, 1497-1501. Basmajian, J.V., 1961, Weight bearing by ligaments and muscles. Can. J. Surg. 4, 166170. Basmajian, J.V. and Travill, A., 1961, Electromyography of the pronator muscles in the forearm. Anat. Rec. 139, 45-50. Bearn, J.G., 1961, Function of certain shoulder muscles in posture and in holding weights. Ann. Phys. Med. VI, 100-104.
414
Benjamin, M. e.a., 1993, Capsular tissues of the proximal interphalangeal joint: normal composition and effects of Dupuytren’s disease and rheumatoid arthritis. J. Hand Surg. 18B, 371-376. Boer, J. de e.a., 1993, Leerboek chirurgie. Vierde druk. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten. Bojser-Møller, F. and Schmidt, L., 1974, The palmar aponeurosis and the central spaces of the hand. J. Anat. (London) 117, 55-68. Broome, H. L. and Basmajian, J.V., 1971, The function of the teres major muscle: an electromyographic study. Anat. Rec. 170, 309311. Carlsöö, S., 1959, Eine elektromyographische Untersuchung der Muskelaktivität im Musculus deltoideus. Acta Morph. Neerl.Scand. II, 346-352. Cave, A.J.E., 1961, The nature and morphology of the costoclavicular ligament. J. Anat. (London) 95, 170-179. Chao, E.Y. and Morrey, B.F., 1987, Three-dimensional rotation of the elbow. Biomech. II, 57-73. Chapchal, G., 1971, Orthopädische Krankenuntersuchung. Zweite Auflage. Ferdinand Enke, Stuttgart. Coert, J.A. e.a., 2003, Quantifying thumb rotation during circumduction utilizing a video technique. J. Orthop. Res. 21, 11511155. Cooney, W.P. III, 1981, The kinesiology of the thumb trapeziometacarpal joint. J. Bone Jt. Surg. 63A, 1371-1381. Day, M.H. and Napier. J.R., 1961. The two heads of flexor pollicis brevis. J. Anat. (London) 95, 123-130. Fastenau, A. e.a., 1998, Anatomische en klinische achtergronden van de epicondylitis medialis (golfers-elleboog). De architectuur, innervatie en relaties van de oppervlakkige onderarmspieren. Scriptie Vrije Universiteit en Hogeschool Amsterdam. Freitas, V. de e.a., 1979, Electromyographic analysis of the levator scapulae and rhomboideus major muscles in movements of the shoulder. Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 19, 335-342. Freitas, V. de e.a., 1980, Electromyographic study of levator scapulae and rhomboideus major muscles in movements of the shoulder and arm. Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 20, 205-216. Freitas, V. de and Vitti, M., 1981, Electromyographic study of the trapezius (pars media) and rhomboideus major muscles in move-
415
ments of the arm (Part I). Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 21, 469-478. Furlani, J., 1976, Electromyographic study of the m. biceps brachii in movements at the glenohumeral joint. Acta Anat. 96, 270284. Fuss, F.K., 1991, The ulnar collateral ligament of the human elbow joint. Anatomy, function and biomechanics. J. Anat. 175, 203-212. Halls, A.A. and Travill, A., 1964, Transmission of pressures across the elbow joint. Anat. Rec. 150, 243-248. Harbauer, G., 1958, Beitrag zur Statistik des Armwinkels und Beobachtungen über die Mechanik des Ellebogengelenkes. Anat. Anz. 105, 241-264. Herz, H. e.a., 1986, Zur makroskopischen und mikroskopischen Anatomie des Schultergelenkspfanne und des Limbus glenoidalis. Acta Anat. 125, 96-100. Hoefman, F.W., 1940, Onderzoek van de bewegingen der ellepijp bij het draaien van de onderarm (pro- en supinatie). Dissertatie Amsterdam. Johnson, D.R. and Forrest, W.J., 1970, An electromyographic study of the abductors and flexors of the thumb in man. Anat. Rec. 166, p. 325. Kauer, J.M.G., 1964, Een analyse van de carpale flexie. Dissertatie Leiden. Kauer, J.M.G., 1975, The articular disc of the hand. Acta Anat. 93, 590-605. Kauer, J.M.G., 1980, Functional anatomy of the wrist. Clin. Orthop. 149, 9-20. Kauer, J.M.G., 1986, The mechanism of the carpal joint. Clin. Orthop. 202, 16-26. Koebke, J. e.a., 1984, Der Musculus pronator quadratus – eine morphologische und funktionelle Analyse. Anat. Anz. 157, 311318. Lalbiharie, J.G. en Randas, D.L.H., 1997, Anatomische en klinische achtergronden van de tennis-elleboog. De oppervlakkige dorsale onderarmspieren. Scriptie Vrije Universiteit Amsterdam. Lamoen in Matricali, E.A.M. van, 1961, Een ontleedkundig-functioneel onderzoek van het polsgewricht. Dissertatie Leiden. Landsmeer, J.M.F., 1955, Anatomical and functional investigations on the articulation of the human fingers. Acta Anat. Suppl. 24= 2 ad Vol. XXV. Landsmeer, J.M.F, 1962, Power grip and precision handling. Ann. Rheum. Dis. 21, 164170. Landsmeer, J.M.F., 1967, Fonction des lom-
L I T E R AT U U R
bricaux. Compt. Rend. Ass. Anat. 138, 735739. Landsmeer, J.M.F. and Long, C., 1965, The mechanism of finger control, based on electromyograms and location analysis. Acta Anat. 60, 330-347. Lanz, T. von und Wachsmuth, W., 1959, Praktische Anatomie, Bd. 1/3: Arm. Zweite Auflage. Springer Verlag, Berlin. Le Bozec, S. e.a., 1980, The synergy of elbow extensor muscles during dynamic work in man. I. Elbow extension. Eur. J. Appl. Physiol. 44, 255-269. Leeuw, B. de, 1962, De stratigrafie van het dorsale polsgebied als uitgangspunt voor een onderzoek naar de positie van de m. extensor carpi ulnaris tijdens het proneren en supineren van de onderarm. Dissertatie Leiden. Lewis, O.J., 1959, The coraco-clavicular joint. J. Anat. (London) 93, 296-303. London, J.T., 1981, Kinematics of the elbow. J. Bone Jt. Surg. 63A, 529-535. Long, Ch., 1968, Intrinsic-extrinsic muscle control of the fingers. Electromyographic studies. J. Bone Jt. Surg. 50A, 973-984. Machado de Sousa, O. e.a, 1961, Electromyographic study of the brachioradialis muscle. Anat. Rec. 139, 125-132. Mameren, H. van and Drukker, J.A., 1984, Functional anatomical basis of injuries to the ligamentum and other soft tissues around the elbow joint: transmission of tensile and compressive loads. Int. J. Sport Med. 5, 88-92. Mameren, H. van e.a., 1997, The dense connective tissue architecture in the elbow region. Morphologic and functional considerations with reference to physical examination and therapy. Ann. Anat. 179 (Suppl.), 17-18. Matheson, A.B. e.a., 1970, The range and power of ulnar and radial deviation of the fingers. J. Anat. (London) 107, 439-458. Maton, B. e.a., 1980, The synergy of elbow extensor muscles during dynamic work in man. II. Braking of elbow flexion. Eur. J. Appl. Physiol. 44, 271-278. Meyers, K.A.E., 1961, Een studie over de articulatie van de schouder. Dissertatie Leiden. Mulder, D.J. en Linge, B. van, 1965, Experimenteel onderzoek naar de functie van de musculus supraspinatus. Ned. Tijdschr. Gen. 109, 734-735. Napier, J.R., 1952, The attachments and function of the abductor pollicis brevis. J.
L I T E R AT U U R
Anat. (London) 86, 335-341. Napier, J.R., 1955, The form and function of the carpometacarpal joint of the thumb. J. Anat. (London) 89, 362-370. Palmer, A.K. and Werner, F.W., 1981, The triangular fibrocartilage complex of the wrist – Anatomy and function. J. Hand Surg. 6, 153-162. Palmer, A.K. and Werner, F.W., 1984, Biomechanics of the distal radioulnar joint. Clin. Orthop. 187, 26-35. Pauly, J.E. e.a., 1967, An electromyographic study of some muscles crossing the elbow joint. Anat. Rec. 159, 47-54. Pfaeffle, H.J. e.a., 2000, Role of the forearm interosseus ligament. Is it more than just longitudinal load transfer? J. Hand. Surg. 25, 683-688. Reimann, R. und Ebner, J., 1980, Das menschliche Daumengrundgelenk – ein Eigelenk. Acta Anat. 108, 1-9. Reis, F.P. e.a., 1979, Electromyographic study of the subclavius muscle. Acta Anat. 105, 284-290. Schoenleber, S.J. and Spinner, R.J., 2006, An unusual variant of the biceps brachii. Clin. Anat. 19, 702-703. Schroeder, H.P. von and Botte, M.J, 1995, Anatomy of the extensor tendons of the fingers: Variations and multiplicity. J. Hand Surg. 20A, 27-34. Schroeder, H.P. von and Botte, M.J, 2001, Anatomy and functional significance of the long extensor to the fingers and thumb. Clin. Orthop. 383, 74-83. Taleisnik, J., 1984, Current concepts of the anatomy of the wrist. In: Kaplan’s functional and surgical anatomy of the hand (M. Spinner, ed.). J.B. Lippincott, Philadelphia. Thurmüller, P. e.a., 2002, Functional gliding spaces of the dorsal side of the human hand. Anat. Rec. 267, 242-251. Travill, A.A., 1962, Electromyographic study of the extensor apparatus of the forearm. Anat. Rec. 144, 373-376. Tubbs, R.S. e.a., 2007, Anatomy and quantification of the subscapular nerves. Clin. Anat. 20, 656-659. Weatherby, H.T., 1957, Electromyography of the thenar muscles. Anat. Rec. 127, p. 386. Zbrodowski, A. e.a., 1981, The anatomy of digitopalmar arches. J. Bone Jt. Surg. 63B, 108-113.
416
5 Bekkengordel en been Basmajian, J.V., 1958, Electromyography of iliopsoas. Anat. Rec. 132, 127-132. Basmajian, J.V. and Stecko, G., 1963, The role of muscles in arch support of the foot. J. Bone Jt. Surg. 45A, 1184-1190. Basmajian, J.V. e.a., 1972, Integrated actions of the four heads of quadriceps femoris: an electromyographic study. Anat. Rec. 172, 15-20. Braus, H., 1954, Anatomie des Menschen. Dritte Auflage. Springer Verlag, Berlin. Bejui, J. e.a., 1984, Anatomical and functional study on the musculus semimembranosus. Anat. Clin. 6, 215-223. Blankevoort, L. e.a., 1984, An in-vitro study of the passive kinematic behavior of the human knee-joint. In: 1984 Advances in bioengineering (R.L. Spilker, ed.). The American Society of Medical Engineers, New York. Blankevoort, L. e.a., 1988, The envelope of passive knee joint motion. J. Biomech. 21, 705-720. Chhabra, A. e.a., 2006, Anatomic, radiographic, biomechanical, and kinematic evaluation of the anterior cruciate ligament and its two functional bundles. J. Bone Jt. Surg. 88A, 2-10. Chung, S.M.K., 1976, The arterial supply of the developing proximal end of the human femur. J. Bone Jt. Surg. 58A, 961-970. Crock, H.V., 1980, An atlas of the arterial supply of the head and neck of the femur in man. Clin. Orthop. 152, 17-27. Dijk, R. van, 1983, The behaviour of the cruciate ligaments in the human knee. Dissertatie Nijmegen. Donker, P.J. e.a., 1976, Anatomy of the musculature and innervation of the bladder and the urethra. In: Scientific foundation of urology (D. Williams and C.D. Chisolm, eds.). Heinemann, London. Draganich, L.F. e.a., 1989, Coactivation of the hamstrings and quadriceps during extension of the knee. J. Bone Jt. Surg. 71A, 1075-1081. Duarte Cintra, A.I. and Furlani, J., 1981, Electromyographic study of quadriceps femoris in man. Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 21, 539-554. Eijden, T.M.G.J. van, 1984, The mechanical behaviour of the patellofemoral joint. Dissertatie Universiteit van Amsterdam. Freeman, M.A.R. and Pinskerova, V., 2003, The movement of the knee studied by Mag-
417
netic Resonance Imaging. Clin. Orthop. 410, 35-43. Fulkerson, J.P. and Gosling, H.R., 1980, Anatomy of the knee joint lateral retinaculum. Clin. Orthop. 153, 183-188. Furlani, J. e.a., 1977, Musculus biceps femoris, long and short head: an electromyographic study. Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 17, 13-19. Fuss, F.K., 1989, Anatomy of the cruciate ligaments and their function in extension and flexion of the human knee joint. Am. J. Anat. 184, 165-176. Garden, R.S., 1961, The structure and function of the proximal end of the femur. J. Bone Jt. Surg. 43B, 576-589. Ghadially, F.N. e.a., 1983, Ultrastructure of normal and torn menisci of the human knee joint. J. Anat. (London) 134, 773-791. Girgis, F.G. e.a., 1975, The cruciate ligaments of the knee joint. Anatomical, functional and experimental analysis. Clin. Orthop. Relat. Res. 106, 216-231. Gupte, C. e.a., 2003, The meniscofemoral ligaments: secondary restraints to the posterior drawer. J. Bone Jt. Surg. 85B, 765773. Heller, L. and Langman, J., 1964, The menisco-femoral ligaments of the human knee. J. Bone Jt. Surg. 46B, 307-313. Hicks, J.H., 1953, The mechanics of foot: II. The plantar aponeurosis and the arch. J. Anat. (London) 88, 25-31. Hill, P.F. e.a., 2000, Tibiofemoral movement 2: the loaded and unloaded living knee studied by MRI. J. Bone Jt. Surg. 82B, 11961198. Houtz, S.J. and Walsh, F.P., 1959, Electromyographic analysis of the function of the muscles acting on the ankle during weightbearing with special reference to the triceps surae. J. Bone Jt. Surg. 41A, 14691481. Huiskes, R. e.a., 1984, Ligament deformation patterns in passive knee-joint motions. In: 1984 Advances in bioengineering (R.L. Spilker, ed.). The American Society of Mechanical Engineers, New York. Huson, A., 1961, Een ontleedkundig-functioneel onderzoek van de voetwortel. Dissertatie Leiden. Huson, A. e.a., 1989, A model of the human knee, derived from kinematic principles and its relevance for endoprosthesis design. Acta Morphol. Neerl.-Scand. 27, 4562. Jida, M. and Basmajian, J.V., 1975, Electro-
L I T E R AT U U R
myography of plantaris muscle. Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 15, 311-316. Johnson, C.E. e.a., 1972, Electromyography of sartorius muscle. Anat. Rec. 173, 127130. Jonsson, B. and Steen, B., 1966, Function of the gracilis muscle. An electromyographic study. Acta Morph. Neerl.-Scand. VI, 325341. Kaplan, E.B., 1958, The iliotibial tract. Clinical and morphological significance. J. Bone Jt. Surg. 40A, 817-832. Kaplan, E.B., 1962, Some aspects of functional anatomy of the human knee joint. Clin. Orthop. 23, 18-29. Karlsson, E. and Jonsson, B., 1965, Function of the gluteus maximus muscle. An electromyographic study. Acta Morph. Neerl.Scand. VI, 161-169. Lang, J., 1960, Über das Gleitgewebe der Sehnen, Muskeln, Faszien und Gefäsze. Ztschr. Anat. Entw. gesch. 122, 197-231. Langa, G.S., 1963, Experimental observations and interpretations on the relationship between the morphology and function of the human knee joint. Acta Anat. 55, 16-38. Lanz, T. von und Wachsmuth, W., 1972, Praktische Anatomie, Bd. I/4: Bein und Statik. Zweite Auflage. Springer Verlag, Berlin. Lanz, T. von und Wachsmuth, W., 1984, Praktische Anatomie, Bd. II/8A: Becken. Springer Verlag, Berlin. Linden, A.J. van der en Claessens, H., 1995, Leerboek orthopedie. Achtste druk. Bohn Stafleu van Loghum, Houten/Diegem. Linge, B. van, 1966, Onderzoek naar de activiteit van de onderbeenmusculatuur tijdens het lopen. Ned. Tijdschr. Gen. 110, 608-609. Lovejoy, J.F. and Harden, T.P., 1971, Popliteus muscle in man. Anat. Rec. 169, 772-730. Martin, B.F., 1968, The origins of the hamstring muscles. J. Anat. 102, 345-352. Merkle, U., 1964, Zur Frage der Blutversorgung des Oberschenkelkopfes durch die Aa. lig. capitis femoris (= Rr. acetabulares) beim Erwachsenen. Anat. Anz. 114, 497512. Meyer, P. e.a., 1962, Structure et adaption fonctionelle du ligament rond de l’articulation coxo-fémorale. Acta Anat. 50, p. 383. Panchet, V. and Dupret, S., 1959, Pocket atlas of anatomy. 3rd edition. Oxford University Press, London. Paré, E.B. e.a., 1981, Functional differentiation within the tensor fasciae latae. A tele-
L I T E R AT U U R
metered electromyographic analysis of its locomotor roles. J. Bone Jt. Surg. 63A, 1457-1471. Petersen, W. and Tillmann, B., 1998, Collagenous fibril texture of the human knee joint menisci. Anat. Embryol. 197, 317-324. Petersen, W. e.a., 2006, Anatomie des hinteren Kreuzbandes sowie der posterolateralen und posteromedialen Strukturen. Arthroskopie 19, 198-206. Poliacu Prosé, L. e.a., 1988, The collateral ligaments of the knee joint in the cat and man. Morphological and functional study of the internal arrangement of fibers. Acta Anat. 133, 70-78. Pool-Goudzwaard, A.L. e.a., 2001, The sacroiliac part of the iliolumbal ligament. J. Anat. 199, 457-463. Reimann, R. e.a., 1982, Kompensations- und Stabilisationsbewegungen der Fibula. Acta Anat. 112, 233-241. Roberts, W.H., 1962, Femoral torsion in normal human development and as related to dysplasia. Anat. Rec. 143, 369-376. Romanes, G.J., 1978, Cunningham’s textbook of anatomy. 11th edition. Oxford University Press, London. Rufai, A. e.a., 1995, Structure and histopathology of the insertional region of the human achilles tendon. J. Orthop. Res. 13, 585-593. Scharf, W. e.a., 1985, Anatomische Unterscheidung und klinische Bedeutung zweier verschiedene Anteile des Musculus vastus medialis. Acta Anat. 123, 108-111. Schmidt, R. e.a., 1963, Die Mm. lumbricales am Fuss des Menschen. Anat. Anz. 113, 450-453. Sokolowska-Pituchowa, J. e.a., 1974, Morphology and some measurements of the peroneus tertius muscle in man. Folia Morphol. (Warsz.) 33, 91-103. Spruit, R., 1965, Een analyse van vorm en ligging van de mm. glutei en de adductoren. Dissertatie Leiden. Struben, P.J., 1982, The tibial plateau. J. Bone Jt. Surg. 64B, 336-339. Tillman, B., 1977, Zur funktionellen Anatomie des Fuszes. Orthop. Prax. 13, 504-509. Tönnis, D., 1967, Elektromyographische Untersuchungen über die Beteiligung des M. iliopsoas an der Ad- und Abduktion des Oberschenkels. Z. Orthop. 102, 68-74. Tönnis, D., 1967, Elektromyographische Untersuchungen über die Rollwirkung des M. iliopsoas. Z. Orthop. 102, 61-68. Trueta, J., 1957, The normal vascular anat-
418
omy of the human femoral head during growth. J. Bone Jt. Surg. 39B, 358-394. Trueta, J. and Harrison, M.H.M., 1953, The normal vascular anatomy of the femoral head in adult men. J. Bone Jt. Surg. 39B, 442-461. Visser, H., 1966, De bewegingen van de menisci in het kniegewricht. Ned. Tijdschr. Gen. 110, p. 608. Vleeming, A., 1990, The sacro-iliac joint. A clinical-anatomical, biomechanical and radiological study. Dissertatie Rotterdam. Vogel, P.L. de, 1970, Enige functioneel-anatomische aspecten van het bovenste spronggewricht. Dissertatie Leiden. Walensky, N.A., 1965, A study of anterior femoral curvature in man. Anat. Rec. 151, 559-570. Walheim, G. e.a., 1984, Mobility of the pubic symphysis. Measurements by an electromechanical method. Acta Orthop. Scand. 55, 203-208. Warren, L.F. e.a., 1974, The prime static stabilizer of the medial side of the knee. J. Bone Jt. Surg. 56A, 665-674. Warren, L.F. and Marshall, J.L., 1979, Supporting structures and layers on the medial side of the knee. An anatomical analysis. J. Bone Jt. Surg. 61A, 56-62. Weisl, H., 1955, The movements of the sacro-iliac joint. Acta Anat. 23, 80-91. Weszycki, St., 1957, Über die Formfaktoren des menschlichen Hüftgelenkes unter besonderer Berücksichtigung ihrer gegenseitigen Abhängigkeit. Anat. Anz. 104, 231244. Wheatley, M.D. and Jahnke, W.D., 1951, Electromyographic study of the superficial thigh and hip muscles in normal individuals. Arch. Phys. Med. 32, 508-515. Zantop, T. und Petersen, W., 2007, Anatomische Rekonstruktion des vorderen Kreuzbandes. Arthroskopie 20, 94-204. 6 Hoofd en hals Carlsöö, S., 1956, An electromyographic study of the activity of certain suprahyoid muscles (mainly the anterior belly of digastricus muscle) and of the reciprocal innervation of the elevator and depressor musculature of the mandible. Acta Anat. 26, 81-93. Grant, P.G., 1973, Lateral pterygoid: two muscles? Am. J. Anat. 138, 1-10. Honée, G.L.J.M., 1970, De musculus pterygoideus lateralis. Dissertatie Universiteit
419
van Amsterdam. Lehr, R.P. e.a., 1971, An electromyographic study of the mylohyoid muscle. Anat. Rec. 169, 651-660. Lehr, R.P. and Owens, S.E., 1980, An electromyographic study of the human lateral pterygoid muscles. Anat. Rec. 196, 441-448. MacDougall, J.D.B. and Andreu, B.L., 1953, An electromyographic study of the temporalis and masseter muscles. J. Anat. (London) 87, 37-45. McNamara, J.A. Jr., 1973, The independent functions of the two heads of the lateral pterygoid muscle. Am. J. Anat. 138, 197206. Murphy, T.R., 1965, The movement of translation at the temporomandibular joint as it occurs in mastication. Brit. Dent. J. 118, 163-169. Vitti, M. and Basmajian, J.V., 1977, Integrated actions of masticatory muscles: simultaneous EMG from eight intramuscular electrodes. Anat. Rec. 187, 173-189. Zenker, W., 1956, Das retroarticulare plastische Polster des Kiefergelenkes und seine mechanische Bedeutung. Ztschr. Anat. Entw. gesch. 119, 375-388. Zenker, W. und Zenker, A., 1955, Die Tätigkeit der Kiefermuskeln und ihre elektromyographische Analyse. Ztschr. Anat. Entw. gesch. 119, 174-200. 7 Het centrale zenuwstelsel Brodal, P., 1992, The central nervous system. Structure and function. Oxford University Press, Oxford. Heimer, L., 1995, The human brain and spinal cord. Second edition. Springer, New York. Holstege, G.,1990, Descending motor pathways and the spinal motor system. Limbic and non-limbic components. Dissertatie Rotterdam. Nauta, W.J.H. and Feirtag, M., 1986, Fundamental neuroanatomy. Freeman, New York. Nieuwenhuys, R. e.a., 1988, The human central nervous system. A synopsis and atlas. Third revised edition. Springer Verlag, Berlin. Wolters, E.C. en Groenewegen, H.J., 1996, Neurologie. Structuur, functie en dysfunctie van het zenuwstelsel. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten.
L I T E R AT U U R
8 Stand en beweging Adler, N. e.a., 1983, Electromyography of the vastus medialis oblique and vasti in normal subjects during gait. Electromyogr. Clin. Neurophysiol. 23, 643-649. Ambagtsheer, J.B.T., 1978, The function of the muscles of the lower leg in relation to movements of the tarsus. An experimental study in human subjects. Dissertatie Leiden. Bartelink, D.L., 1957, The role of the abdominal pressure in relieving the pressure on the lumbar intervertebral discs. J. Bone Jt. Surg. 39B, 718-725. Brandell, B.R., 1977, Functional roles of the calf and vastus muscles in locomotion. Amer. J. Phys. Med. 56, 59-74. Braune, W. und Fischer, O., 1889, Über den Schwerpunkt des Menschlichen Körpers mit Rücksicht auf die Ausrüstung des deutschen Infanteristen. Abh. sächs. Ges. (Akad.) Wiss. 15, 559-672. Carlsöö, S., 1961, The static muscle load in different work positions: an electromyographic study. Ergonomics 4, 193-211. Carlsöö, S., 1966, The initiation of walking. Acta Anat. 65, 1-9. Cholewicki, J. e.a., 1999, Intra-abdominal pressure mechanism for stabilizing the lumbar spine. J. Biomech. 32, 13-17. Dempster, W., 1955, Space requirements of the seated operator. WADC Technical report 55-159. Report released to the Office of Technical Services, U.S. Dept. of Commerce, Washington. Dieeën, J.H. van, 2003, Evidence for a role of antagonistic cocontraction in controlling trunk stiffness during lifting. J. Biomech. 36, 1829-1836. Doorenmaalen, W.J. van, 1968, Mens en belasting, Inaugurale rede Utrecht. Gray, E.G. and Basmajian, J.V., 1968, Electromyography and cinematography of leg and foot (‘normal’ and flat) during walking. Anat. Rec. 161, 1-16. Hodges, P.W., 2001, In vivo measurement of the effect of intra-abdominal pressure on the human spine. J. Biomech. 34, 347-353. Houtz, S.J. and Fischer, F.J., 1961, Function of leg muscles acting on foot as modified by body movements. J. appl. Physiol. 16, 597605. Hummel, P., 1987, Changes in posture during pregnancy. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam. Jonsson, B. and Synnerstad, B., 1966, Electro-
L I T E R AT U U R
myographic studies of muscle function in standing. Acta Morph. Neerl.-Scand. VI, 361-371. Joseph, J., 1960, Man’s posture. Electromyographic studies. Charles C. Thomas, Springfield. Le Veau, B., 1977, Williams and Lissner: Biomechanics of human motion. Second Edition. W. B. Saunders, Philadelphia. Linge, B. van, 1963, Het gedrag van de musculus quadriceps femoris tijdens het lopen; een elektromyografisch onderzoek. Ned. Tijdschr. Gen. 107, p. 430. Linge, B. van, 1966, Analyse van de menselijke gang. Ned. Tijdschr. Gen. 110, 18901891. Milner, M. e.a., 1971, Multifactorial analysis of walking by electromyography and computer. Amer. J. Phys. Med. 50, 235-258. Morris, J.M. e.a., 1961, Role of the trunk in stability of the spine. J. Bone Jt. Surg. 43A, 327-351. Mortier, G. e.a., 1970, Electromyografisch onderzoek van de buikspieren gedurende de oefeningen. Ned. Tijdschr. Fysiother., 356-358.
420
Murray, M.P. e.a., 1966, Comparison of free and fast speed walking patterns of normal men. Amer. J. Phys. Med. 45, 8-24. Poliacu Prosé, L., 1986, De functionele stabiliteit van de knie van de kat. Een experimentele en biomechanische analyse van de bijdrage van ligamenten en spieren. Dissertatie Vrije Universiteit Brussel. Ricci, B. e.a., 1981, Biomechanics of sit-up exercises. Med. and Science in Sports and Exercise 13, 54-59. Sousa, O. M. de and Furlani, J., 1974, Electromyographic study of the m. rectus abdominis. Acta Anat. 88, 281-298. Straaten, J.H.M. van der, Lohman, A.H.M. and Linge, B. van, 1975, A combined electromyographic and photographic study of the muscular control of the knee during walking. J. Human Mov. Studies I, 25-32. Strait, L.A. e.a., 1947, Sample illustrations of physical principles selected from physiology and medicine. Amer. J. Physics 15, 375382. Whitney, R.J., 1961, The stability provided by the feet during manoeuvres whilst standing. J. Anat. (London) 96, 103-111.
Register
aangezichtsschedel 335, 339, fig. 6-1 aangezichtsspieren, zie ‘mimische spieren’ aanrakingszin 375 abdomen 85 acetabulum 231, 234, 245, fig. 5-4, 5-20, 5-30 achillespees 295, 321, fig. 3-50 achterhoorn 363, fig. 2-34, 2-44 achterstreng 365, fig. 2-34, 7-2, 7-11 - achterstrengkernen 374, 377, fig. 7-11 - achterstreng-lemniscus medialissysteem, zie ‘systeem’ achterwortel 71, fig. 2-34, 7-2 acromion 150, fig. 4-3, 4-4, 4-10 acromionplastiek 161 actieve insufficiëntie, zie ‘spierinsufficiëntie’ ademhaling 120 - ademhalingsspieren 121 - hulpademhalingsspieren 122 agonisten 31, fig. 1-27 ala(ae) - van het os ilium 231 - van het os sphenoidale 337 alpha-vezels 75, fig. 2-41 alvleesklier, zie ‘pancreas’ ampulla recti 44 amputatieneuroom 75, fig. 2-38 anatomische - positie 34, fig. 1-29 - terminologie 34 aneurysma van de aorta abdominalis 55 angulus - acromii 150, fig. 4-4 - costae 112 - infrasternalis 114, fig. 3-31 - mandibulae 339, fig. 6-4 - sterni 111, 136, fig. 3-30, 3-31, 4-7 - subpubicus 236 - venosus 58, fig. 2-20 anorectaal kanaal 44 ansa cervicalis - profunda 357 - superficialis 357 antagonisten 31, fig. 1-27 anteversiehoek van het femur 242, 244 anulus - femoralis 260 - fibrosus 97 - inguinalis - profundus 127, fig. 3-41, 3-42
- superficialis 126, fig. 3-36, 3-41, 3-42 - umbilicalis 127,132, fig. 339 anus 39 aorta 52, fig. 2-14, 2-16, 3-46, 3-47 apertura - pelvis - inferior 235, fig. 5-8 - superior 234, fig. 3-1, 5-8 - thoracis - inferior 114, fig. 3-31 - superior 114, fig. 3-1, 3-31 apex - capitis fibulae 265, fig. 5-38, 5-39 - cordis 50, 139 - ossis sacri 93 - patellae 263 - pulmonis 49, fig. 2-10 apofyse 7 aponeurose, zie ‘peesblad’ aponeurosis - m. bicipitis brachii 169, 217, fig. 4-56, 4-62 - palmaris 189, 199, fig. 4-43, 4-62 - plantaris 301, fig. 5-76, 5-77, 5-92 appendix vermiformis 44, 143, fig. 2-7, 3-58 appositionele groei 4 aqueductus mesencephali 366, 367, fig. 7-3, 7-4, 7-8 arachnoidea 371, 372, fig. 7-9 arcus - aortae 52, fig. 2-14, 2-16, 2-21 - costalis 113, fig. 2-10, 3-30, 3-49 - iliopectineus 259, fig. 3-38, 3-41, 5-33 - palmaris - profundus 210, fig. 4-48 - superficialis 209, fig. 4-48 - plantaris 310, fig. 5-80 - pubis 236 - tendineus - m. levatoris ani 240, fig. 5-14 - m. solei 296, fig. 5-90 - van de atlas 91, fig. 3-8 - venosus - dorsalis pedis 324, fig. 5-83 - plantaris fig. 5-83 - vertebrae (vertebralis) 89, fig. 3-6 - zygomaticus, zie ‘jukboog’ area(ae) - hypothalamica lateralis fig. 2-30 - intercondylares 264, fig. 5-37
REGISTER
- nuda fig. 2-6 areola mammae fig. 3-52 arm - heffen van de 171, fig. 4-22 arteria(ae) 50, fig. 2-13 - arcuata 310, fig. 5-79 - axillaris 53, 205, 206, fig. 2-16, 4-48, 4-49 - basilaris 354, 374, fig. 7-10 - brachialis 205, 207, 218, fig. 2-16, 4-48, 4-49 - carotis - communis 52, 354, 358, fig. 2-16, 6-15 - externa 355, fig. 6-15 - interna 354, 374, fig. 6-15 - cerebelli - inferior anterior fig. 7-10 - inferior posterior fig. 7-10 - superior fig. 7-10 - cerebri - anterior 355, 576, fig. 7-10 - media 355, 374, fig. 7-9, 7-10 - posterior 354, 576, fig. 7-10 - cervicalis - ascendens 353, 354, fig. 6-15 - profunda 354, fig. 6-15 - superficialis 354, fig. 6-15 - circumflexa - femoris lateralis 247, 309, fig. 5-25, 5-79, 5-80 - femoris medialis 247, 309, fig. 5-25, 5-79, 5-80 - humeri anterior 207, fig. 4-48, 4-49 - humeri posterior 207, fig. 4-48, 4-49 - ilium profunda 309, fig. 3-44 - ilium superficialis 309 - scapulae 206, fig. 4-48, 4-49 - collateralis - media 207, fig. 4-48, 4-49 - radialis 207, fig. 4-48, 4-49 - ulnaris inferior 207, fig. 4-48, 4-49, 4-56 - ulnaris superior 207, fig. 4-48, 4-56 - comitans n. mediani 208, fig. 4-48 - communicans - anterior fig. 7-10 - posterior fig. 7-10 - coronariae 52, fig. 2-14, 2-16 - digitales - dorsales van de hand 209, fig. 4-39, 4-49 - dorsales van de voet 310, fig. 5-79 - palmares communes 209, fig. 4-48 - palmares propriae 209, fig. 4-48 - plantares 310, fig. 5-80 - dorsalis pedis 307, 310, 324, fig. 5-79 - epigastrica
422
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- inferior 131, 308, fig. 3-44, 3-47 - superficialis 309 - superior 131, 308, fig. 3-44 facialis 355, fig. 6-15 femoralis 306, 308, 320, fig. 2-16, 5-33, 5-79, 5-90 genus - descendens 309, fig. 5-79 - inferiores 309, fig. 5-79, 5-80, 5-90 - media 309, fig. 5-80 - superiores 309, fig. 5-79, 5-80, 5-90 glutea - inferior 308, fig. 5-79, 5-80, 5-89 - superior 308, fig. 5-79, 5-80, 5-89 hepatica communis fig. 2-16 hypophyseales 355, fig. 2-30 iliaca - communis 53, 305, fig. 2-16, 5-33, 5-79 - externa 53, 305, 308, fig. 2-16, 5-33, 5-79 - interna 53, 305, 308, fig. 2-16, 5-79, 5-80 iliolumbalis 308, fig. 5-88 infra-orbitalis 356 intercostalis(es) - anteriores fig. 3-44 - posteriores 53, 131, fig. 3-44, 3-46 - suprema 354, fig. 6-15 interossea - anterior 208, fig. 4-48, 4-49, 4-56 - communis 208, fig. 4-48, 4-49 - posterior 208, 209, fig. 4-27, 4-48, 4-49 - recurrens 209, fig. 4-49 lienalis fig. 2-16 lumbales 53, 131, fig. 3-47 malleolares anteriores 310, fig. 5-79 maxillaris 355, fig. 6-15 mesenterica - inferior 53, fig. 2-16 - superior 53, fig. 2-16 metacarpales - dorsales 209, fig. 4-39, 4-49 - palmares 209, fig. 4-48 metatarsales - dorsalis I 310, fig. 5-79 - plantares 310, fig. 5-80 musculophrenica fig. 3-44 nutricia 8, fig. 1-9, 4-48, 5-25 obturatoria 308, fig. 5-25, 5-79, 5-80 occipitalis 355, fig. 6-15 ophthalmica 355 ovarica 53, fig. 2-16 perforantes 309, fig. 5-79, 5-80, 5-82 peronea 306, 310, fig. 5-79, 5-80, 5-90 plantaris
423
- lateralis 308, 310, fig. 5-80 - medialis 308, 310, fig. 5-80 - poplitea 306, 309, 321, fig. 5-79, 5-80, 5-90 - princeps pollicis 209, fig. 4-48 - profunda - brachii 207, fig. 4-48, 4-49 - femoris 309, fig. 5-79, 5-80, 5-88 - pudenda - externa 309 - interna 308, fig. 5-29, 5-88, 5-89 - pulmonales 54, fig. 2-14 - radialis 205, 208, 218, fig. 4-39, 4-48, 4-49, 4-56 - indicis fig. 4-48 - recurrens - radialis 208, fig. 4-48, 4-56 - tibialis anterior 309, 310, fig. 5-79, 5-80 - tibialis posterior 309, 310, fig. 5-80 - ulnaris 208, fig. 4-48, 4-49 - renalis 53, fig. 2-16, 2-23 - subclavia 52, 205, 218, 353, fig. 2-16, 4-49, 6-15 - subcostalis 53, 131 - subscapularis 206, fig. 3-44, 4-48, 4-49 - suprascapularis 207, 353, 354, fig. 4-48, 4-49 - surales 309, fig. 5-80 - tarsalis(es) - lateralis 310, fig. 5-79 - mediales 310, fig. 5-79 - temporalis superficialis 355, fig. 6-15 - testicularis 53, fig. 2-16, 5-88 - thoracica - interna 131, fig. 3-46, 6-15 - lateralis 206, fig. 3-44 - thoraco-acromialis 206, fig. 3-44, 3-48, 3-49 - thoracodorsalis 206 - thyroidea - inferior 353, fig. 6-15 - superior fig. 6-15 - tibialis - anterior 306, 310, fig. 5-79, 5-80, 5-90 - posterior 306, 310, 324, fig. 5-79, 5-80, 5-90 - transversa - colli 354, fig. 4-48, 4-49, 6-15 - faciei 355, fig. 6-15 - ulnaris 205, 208, 218, fig. 4-48, 4-49, 456 - vertebralis 354, 374, fig. 3-8, 6-15, 7-10 - zygomatico-orbitalis 355 arthrosis deformans 14 - van het heupgewricht, zie ‘coxartrose’ - van het kniegewricht, zie ‘gonartrose’
REGISTER
articulatio(ones) - acromioclavicularis 153, 215, fig. 4-8, 4-10 - atlanto-axialis - lateralis 101 - mediana 101, fig. 3-8 - atlanto-occipitalis 100 - calcaneocuboidea 289 - capitis costae 115, fig. 3-32 - carpometacarpalis(es) 183 - pollicis 186, fig. 4-33, 4-36 - cartilaginea 12 - composita 13 - costotransversaria 115, fig. 3-32 - costovertebralis 115, fig. 3-32 - coxae, zie ‘heupgewricht’ - crico-arytenoidea fig. 2-11 - cubiti, zie ‘ellebooggewricht’ - cylindrica, zie ‘cilindergewricht’ - duplex 13 - ellipsoidea, zie ‘ellipsoid gewricht’ - fibrosa 12 - genus, zie ‘kniegewricht’ - humeri, zie ‘schoudergewricht’ - humeroradialis 178 - humero-ulnaris 177 - intercarpales 182 - interchondrales 116 - intermetacarpales 184 - intermetatarsales 290 - interphalangea(ae) - van de duim 187 - van de hand 186, fig. 4-35 - van de voet 291 - intertarsales 289 - mediocarpalis 181 - metacarpophalangea(ae) 185, fig. 4-35 - pollicis 187 - metatarsophalangeae 291 - plana, zie ‘vlak gewricht’ - radiocarpalis 180, fig. 4-30 - radio-ulnaris - distalis 179, fig. 4-30 - proximalis 178 - sacrococcygea 102 - sacro-iliaca 237, fig. 5-5 - sellaris, zie ‘zadelgewricht’ - simplex 13 - sphaeroidea, zie ‘kogelgewricht’ - sternoclavicularis 153, fig. 4-7 - sternocostales 115, 116 - subtalaris 287 - synovialis, zie ‘synoviaal gewricht’ - talocalcaneonavicularis 287 - talocruralis, zie ‘enkelgewricht’ - tarsometatarsales 289 - temporomandibularis, zie ‘kaakgewricht’
REGISTER
- tibiofibularis 283, fig. 5-46, 5-47, 5-60 - trochoginglymus 279 - trochoidea, zie ‘rolgewricht’ - zygapophyseales 98 artroscopie - van de knie, zie ‘knie’ - van het schoudergewricht, zie ‘schoudergewricht’ asbestvezeling 5, fig. 1-4 ascenderende cervicale arteriën 247, 309 ascending reticular activating system (ARAS), zie ‘systeem’ ascensus medullae 363 as-skelet 86 asymmetrische standen 395, fig. 8-7 atherosclerose 54, fig. 2-17 atlas 91, fig. 3-4, 3-8, 6-3 atlasassimilatie 96 atria van het hart 50 autonome ganglia 80, fig. 2-44 autonome innervatie - van de bovenste extremiteit 214 - van de onderste extremiteit 320 axilla 166, fig. 4-14 axis 91, fig. 3-4 baarmoeder, zie ‘uterus’ basale ganglia, zie ‘ganglion(ia)’ basis - cordis 50 - mandibulae 339, fig. 6-4 - ossis sacri 93, fig. 5-5 - patellae 263 been (de benen) - heffen van het 399, 401, 403, fig. 8-3, 8-13, 8-14 been (beenweefsel) 5 beenderen - onregelmatige 9 - platte 9 beenmerg 3 beenplaatjes 5, 7, fig. 1-8 bekken, zie ook ‘pelvis’ 85, fig. 5-1, 5-6 - bekkenbodem 85, 239, fig. 2-27, 2-29 - bekkengordel 34, 35, 231 - bekkeningang, zie ‘apertura pelvis superior’ - bekkenuitgang, zie ‘apertura pelvis inferior’ - conjugatae van het bekken 235, fig. 5-8 - diameters van het 235, fig. 5-7 beroerte, zie ‘cerebrovasculair accident (CVA)’ bewegingsuitslag 19 bewegingszin 376 bifurcatio - aortae 53
424
- tracheae 48, fig. 2-10 bijbal, zie ‘epididymis’ bijnieren, zie ‘glandulae suprarenales’ bijschildkliertjes, zie ‘glandulae parathyroideae’ bindweefsel 1, 50 - bindweefselpapillen 37 - bindweefselverbening 9 - losmazig bindweefsel 1, fig. 1-1 - onderhuids bindweefsel, zie ‘subcutis’ - reticulair bindweefsel 2, fig. 1-2 - subendotheliaal bindweefsel fig. 2-13 - vezelig bindweefsel 3, fig. 1-3 bipedale fase 405 blinde darm, zie ‘caecum’ bloedcellen 3 bloedplaatjes 3 borst, zie ‘thorax’ borstholte, zie ‘cavitas thoracis’ borstkas 85, 111 borstlingse ligsteun fig. 8-17 borstwervels, zie ‘vertebrae thoracicae’ bronchiaalboom 45, 48, fig. 2-10, 2-12 buccae, zie ‘wangen’ buighang 403 buik, zie ‘abdomen’ bulbus - olfactorius 370, fig. 2-2, 7-3, 7-6 - vestibuli 65 bursa(ae) - anserina 257 - bicipitoradialis 169. fig. 4-27 - iliopectinea 246, 252, fig. 5-30, 5-33 - infrapatellaris profunda 279, fig. 5-51 - intermusculares mm. gluteorum 255 - ischiadica - m. glutei maximi 255 - m. obturatorii int. 255, fig. 5-30 - m. piriformis 255 - m. semimembranosi 261, fig. 5-51 - omentalis fig. 2-8 - subacromialis 157 - subcoracoidea 157, fig. 4-12, 4-13 - subcutanea - calcanea 296 - infrapatellaris 279 - olecrani 169, 217, fig. 4-27, 4-37 - prepatellaris 279, fig. 5-51 - trochanterica 255 - subdeltoidea 157, fig. 4-12, 4-13, 4-18 - subtendinea - iliaca 252 - m. bicipitis femoris inf. 261, fig. 5-51 - m. gastrocnemii lateralis 279 - m. gastrocnemii medialis 279, 295, fig. 5-47, 5-51 - m. latissimi dorsi 165
425
- m. sartorii 257 - m. subscapularis 156, fig. 4-12, 4-13, 4-18 - m. teretis majores 165 - m. tricipitis brachii 169, fig. 4-27 - prepatellaris fig. 5-51 - suprapatellaris 273, fig. 5-50, 5-51, 5-53 - synovialis 24, fig. 1-2, 1-18 - tendinis calcanei 296 - trochanterica m. glutei maximi 255, fig. 5-30 bursitis van de knie 277 caecum 44, 143, fig. 2-7, 3-58 calcaneus 268, 324, fig. 5-41, 5-42, 5-90 calices van de nieren 60, fig. 2-23 canalis - adductorius 260, fig. 5-31 - analis 44 - carpi 188, 200 - centralis, zie ‘centraal kanaal’ - femoralis 260 - inguinalis, zie ‘lieskanaal’ - mandibulae 340, fig. 6-4 - nutricius 8 - obturatorius 234, fig. 3-38, 3-41, 5-13 - opticus 337, fig. 6-2 - pyloricus fig. 2-5 - sacralis 89, 93 - tarsi 268, fig. 5-40 - vertebralis 89 capillairen 50 capitulum humeri 152, fig. 4-5 capsula - articularis, zie ‘gewrichtskapsel’ - interna 370, fig. 7-7, 7-11, 7-15 caput 34, fig. 3-1 - costae 112, fig. 3-33 - femoris 242, fig. 5-15, 5-16, 5-23 - femoris, vascularisatie van het 247, fig. 5-25 - fibulae 265, 321, fig. 5-38, 5-39, 5-46 - humeri 151, fig. 4-5, 4-10 - mandibulae 340, fig. 6-4, 6-13 - radii 172, fig. 4-23 - tali 267 - ulnae 173, fig. 3-50, 4-23, 4-30, 4-62 - van de epididymis 61 cardia van de maag 42, fig. 2-5 carotis-sifon 355 carotissysteem, zie ‘systeem’ carpale tunnel, zie ‘canalis carpi’ carpaletunnelsyndroom, zie ‘syndroom’ carpus, zie ‘handwortel’ cartilago - articularis, zie ‘gewrichtskraakbeen’ - arytenoidea 47, fig. 2-11
REGISTER
- costalis, zie ‘ribkraakbeen’ - cricoidea 47, 358, fig. 6-3 - epiglottica 47, fig. 6-3 - thyroidea 47, 358, fig. 2-11, 6-3, 6-10 cauda - equina 72, fig. 2-35, 7-1 - van de epididymis 61 cavitas - abdominalis 85 - articularis, zie ‘gewrichtsholte’ - cranii 335 - compartimenten 372 - epiduralis, zie ‘epidurale ruimte’ - glenoidalis 150, fig. 4-3, 4-10, 4-11 - laryngis 47, fig. 2-3 - medullaris, zie ‘mergholte’ - nasi 45, fig. 2-2, 2-9 - oris 39, 40, fig. 2-2 - pelvis 85, 235, fig. 5-8 - pericardialis 52, fig. 2-15, 3-46 - peritonealis 45, fig. 2-8, 3-47 - pharyngis 40, fig. 2-2 - pleuralis 49, fig. 2-15, 3-46 - thoracis 85, 114, fig. 3-31 cellulae ethmoidales 46, 337 centraal kanaal 363, fig. 2-34, 7-3, 7-8 centrale motorische vezelbanen 378, fig. 7-15 centrum - tendineum perinei 240, fig. 2-29 - tendineum van het diaphragma 120 cerebellum 365, 369, 381, 384, fig. 7-3, 7-4, 7-18 - cerebellaire dysfunctie 383 cerebrovasculair accident (CVA) 380 cerebrum, zie ‘telencephalon’ cervix 34 - uteri 63, fig. 2-28, 2-29 chiasma - crurale 297 - opticum 370, fig. 7-3, 7-10 - plantare 298, fig. 5-72 - tendinum 190 choanen 46 chondrale verbening, zie ‘kraakbeenverbening’ chondroblasten 4 chondrocyten 4 chorda 86, fig. 3-3 - obliqua 179, fig. 4-27 cilindergewricht 18, fig. 1-16 cirkel (circulus anteriosus) van Willis 374, fig. 7-10 cisterna(ae) 372 - cerebellomedullaris (magna) 372, fig. 7-9 - chyli 58, fig. 2-20
REGISTER
- lumbalis 373 clavicula 34, 149, 214, fig. 4-1, 4-2 - bewegingen van de 153, fig. 4-16 - fracturen van de, zie ‘fracturen’ clitoris 65, fig. 2-28 clivus Blumenbachi 338 close-packed position 17 co-contractie 31 collagene vezels 1, fig. 1-1, 1-3 collaterale ligamenten 31 colliculi van het mesencephalon 367, 379, fig. 7-3, 7-4 collum 34, fig. 3-1 - anatomicum 151, fig. 4-5 - chirurgicum 151, fig. 4-5 - costae 112 - femoris 242, fig. 5-15, 5-16, 5-18 - fibulae 265 - mandibulae 340, fig. 6-4 - radii 172, fig. 4-27 - scapulae 150, fig. 4-3, 4-4 - tali 267, fig. 5-41, 5-71 colon 44, fig. 2-3, 2-7, 2-8 columna vertebralis, zie ‘wervelkolom’ compartimentsyndroom - van de onderarm 191 - van het onderbeen 294 concentrische spierwerking, zie ‘spierwerking’ conchae nasales 45, 337, fig. 2-2, 6-2 condylus(i) - van het femur 243, fig. 5-16, 5-18, 5-45 - van de humerus 151 - occipitales 338, fig. 6-3 - van de tibia 263, 264, fig. 5-38, 5-39, 5-47 conjugatae van het bekken, zie ‘bekken’ connexus intertendinei 191, fig. 4-4 contractuur - van Dupuytren 201 - van Volkmann 179 conus - elasticus 47, fig. 2-11 - medullaris 363 convex-concaafregel 15 cor, zie ‘hart’ corium, zie ‘dermis’ cornu(ua) - anterius, zie ‘voorhoorn’ - coccygea 94, fig. 5-5 - laterale, zie ‘zijhoorn’ - posterius, zie ‘achterhoorn’ - sacralia 94 - van het os hyoideum 341, fig. 2-31 corpus(ora) - adiposum - buccae 344
426
- infrapatellare 274 - callosum 370, fig. 7-3, 7-7, 7-9 - cavernosum penis 61, fig. 2-15 - costae 112, fig. 3-30, 3-33 - femoris 242, fig. 5-15 - fibulae 265 - humeri 151 - mamillare fig. 2-30 - mandibulae 339, fig. 6-4 - maxillae 340 - radii 172 - spongiosum penis 61, fig. 2-15 - sterni 111, fig. 3-30 - tali 267 - tibiae 264 - ulnae 173 - uteri 63, fig. 2-28, 2-29 - van de epididymis 61, fig. 2-26 - van de maag 42, fig. 2-5 - van het os hyoideum 341, fig. 2-31 - van het os ilium 231 - van het os sphenoidale 337, fig. 6-10 - vertebrae 89, fig. 3-5 cortex - cerebelli 369 - cerebri 370, fig. 7-7 corticopontocerebellaire projectie 385, fig. 7-18 costae 111 - fluctuantes 112 - spuriae 112 - verae 112 coxa - valga 242 - vara 242 coxartrose 248 cranium, zie ‘schedel’ - craniomandibulaire dysfunctie (CMD) 353 - craniovertebrale gewrichten 100 crista(ae) - capitis costae 113 - colli costae 113, fig. 3-33 - iliaca 231, 320, fig. 5-3, 5-4, 5-92 - intertrochanterica 242, fig. 5-16, 5-22 - lacrimalis - anterior 341 - posterior 341 - m. supinatoris 173, fig. 4-23 - obturatoria 234, fig. 5-4 - occipitalis externa 338 - pubica 234 - sacrales 94 - tuberculi - majoris 151, fig. 4-5 - minoris 151, fig. 4-5 cubitus
427
- valgus 177, fig. 4-28 - varus 179 curvaturen van de maag 41, fig. 2-3, 2-5 cutis, zie ‘huid’ darm fig. 2-7, 3-47 - blinde darm, zie ‘caecum’ - dikke darm 39, 44, fig. 2-7 - dunne darm 39, 42, fig. 2-7, 2-8 - endeldarm, zie ‘rectum’ - hoefijzervormige darm, zie ‘duodenum’ - karteldarm, zie ‘colon’ - kronkeldarm, zie ‘ileum’ - nuchtere darm, zie ‘jejunum’ deelzwaartepunten 387, fig. 8-2, 8-3 dens van de axis 91, fig. 3-8 derde ventrikel 370, fig. 7-3, 7-8 dermamyotoom 86 dermatoom 73, 74, 86, fig. 2-39, 2-40, 3-2 dermis 37, fig. 2-1, 2-43 desmale verbening, zie ‘bindweefselverbening’ diafyse 6, 11, fig. 1-12 diagonale bandjes van Landsmeer 202, fig. 4-46 diameters van het bekken, zie ‘bekken’ diaphragma 120, 121, 142, 147 (tab.), fig. 2-3, 2-15, 3-34 - pelvis, zie ‘bekkenbodem’ - urogenitale 241, 242, fig. 2-27, 2-29, 5-14 diencephalon 365, 369, fig. 7-7 dikke darm, zie ‘darm’ diploë 9 discus - articularis 14, fig. 4-6 - interpubicus 236, fig. 5-10 - intervertebralis, zie ‘tussenwervelschijf ’ dorsale aponeurose van de vingers 202, fig. 4-46 dorsum - manus, zie ‘handrug’ - pedis, zie ‘voetrug’ draaigewricht, zie ‘rolgewricht’ draaimoment 30, 31, fig. 1-26 dropping - fingers 214 - hand 214, fig. 4-59 ductuli - alveolares 49, fig. 2-12 - efferentes 61, fig. 2-26 ductus(us) - choledochus 42, fig. 2-3 - cysticus 42, fig. 2-3 - deferens 61, fig. 2-25, 2-26, 3-42 - ejaculatorius 61, fig. 2-27 - epididymidis 61, fig. 2-26
REGISTER
- hepatici 42 - hepaticus communis 42, fig. 2-3 - lymphaticus dexter 58, fig. 2-20 - pancreaticus 42, fig. 2-3 - papillaris 60, fig. 2-24 - thoracicus 58, fig. 2-20, 3-46 duim, bewegingen van de 205, 229 (tab.) dunne darm, zie ‘darm’ duodenum 42, fig. 2-3, 2-8 dura mater 371 dwarsgestreepte - spieren, zie ‘spieren’ - spiervezels, zie ‘spiervezels’ dwarslaesie, zie ‘ruggenmerg’ dynamische spierwerking, zie ‘spierwerking’ eierstok, zie ‘ovarium’ eilandjes van Langerhans 42 eileider, zie ‘tuba uterina’ elastisch kraakbeen, zie ‘kraakbeen’ elastische vezels 1, fig. 1-1 elektromyografie 32 ellebooggewricht - bewegingen in het 193, 228 (tab.) - bouw van het 177, fig. 4-27 elleboogletsels 179 ellipsoid gewricht 19, fig. 1-16 eminentia(ae) - iliopubica 234, fig. 5-4, 5-21 - intercondylaris 264, fig. 5-47 - radiales 174 - ulnares 174 enchondrale beenvorming 10 endocard 50 endocriene klieren 65 endometrium 63 endomysium 21, fig. 1-17 endost 6 endotheel 50 enkelgewricht - bewegingen in het 287, 300, 332 (tab.), fig. 5-64 - bouw van het 284, fig. 5-62, 5-63 enkelletsels 285 entrapment 75 epicard 52 epicondyli - van het femur 244, 321, fig. 5-15, 5-16, 5-92 - van de humerus 151, 215, fig. 4-5, 4-62 epidermis 37, fig. 2-1, 2-43 epididymis 61, fig. 2-25, 2-26 epidurale ruimte 372 epifysaire - arteriën 8, fig. 1-9 - schijf 6, 10, fig. 1-8, 1-12
REGISTER
epifyse - van het been 6, 10, fig. 1-12 - van de hersenen 370, fig. 7-3, 7-7 epiglottis 41, 47, fig. 2-2 epimysium, zie ‘fascia’ evenwicht 389, fig. 8-12 eversie van de voet 290, 300, 332 (tab.), fig. 5-67 excentrische spierwerking, zie ‘spierwerking’ expiratie 120, fig. 3-35 exteroceptie 76 - exteroceptoren 76, 79, fig. 2-43 extrafusale spiervezels 77 extrapiramidaal systeem, zie ‘systeem’ extremiteiten 34 - aanleg van de 88 fabella 278, 295 facetgewrichten, zie ‘articulationes zygapophyseales’ facies - auricularis van het os ilium 231 - auricularis van het os sacrum 94 - glutea 231, 254, fig. 5-4 - lunata 234, 245, fig. 5-4, 5-20 - patellaris 243, fig. 5-15, 5-18, 5-47 - poplitea 264 - van de tibia 264, fig. 5-39 - van het femur 243, fig. 5-16, 5-47 - sacropelvica 231 fagocytose 2 falx - cerebri 371, fig. 7-9 - inguinalis 127, fig. 3-41, 3-42 fascia (fascie) 3 fascia(ae) - abdominis superficialis 123 - antebrachii 187, fig. 4-37, 4-38 - axillaris 167, fig. 4-18 - brachii 167, fig. 4-20 - cervicalis 350, fig. 6-12 - clavipectoralis 160 - cribrosa 259, fig. 5-30 - cruris 291, fig. 5-68, 5-90 - deltoidea 165, fig. 4-18 - dorsalis pedis 301, fig. 5-76 - glutea 254, fig. 5-30 - hypothenaris 199, fig. 4-43 - iliaca 253 - infraspinata 166 - infratendinea 2-4 - interossea van de hand 2-4 - lata 255, fig. 5-30, 5-31, 5-33 - nuchae 110 - parotideomasseterica 346, fig. 6-9 - pectoralis 160, fig. 4-18
428
-
poplitea 299 subdeltoidea 157, 165 subscapularis 156, fig. 4-12 supraspinata 165 supratendinea 202, fig. 4-43 temporalis 345, fig. 6-7, 6-9 thenaris 199, fig. 4-43 thoracolumbalis 108, fig. 3-25, 3-36, 3-37 - transversalis 123, fig. 3-42 fasciculus(i) - cuneatus 377 - dorsolateralis, zie ‘randzone van Lissauer’ - gracilis 377 - van de plexus brachialis 212, fig. 2-36, 4-53, 4-54 fascie, zie ‘fascia’ fauces 40 femur 35, 242, fig. 5-15, 5-16, 5-18 fibrae intercrurales 126, fig. 3-36, 3-42 fibroblasten 2, fig. 1-1 fibula 35, 265, 321, fig. 5-38, 5-39 fissura (ae) - orbitalis inferior fig. 6-2 - orbitalis superior 337, fig. 6-2 - van de longen 49, fig. 2-10 fixerende spieren, zie ‘spieren’ flexura duodenojejunalis 42, 143, fig. 2-3, 3-58 fontanellen 342, fig. 6-5 fonticuli, zie ‘fontanellen’ foramen(ina) - infra-orbitale 341, fig. 6-2 - infrapiriforme 255, fig. 5-14, 5-88 - interventriculare 371 - intervertebrale 90, fig. 3-6 - ischiadica 238, fig. 3-38, 3-41, 5-9 - magnum 338 - mandibulae 340 - mentale 339, 340, fig. 6-4 - obturatum 231, 234, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - ovale 337 - sacralia 94 - spinosum 337 - stylomastoideum 338 - suprapiriforme 255, fig. 3-37, 5-14, 5-88 - transversarium 90, fig. 3-8 - venae cavae 119, fig. 3-34 - vertebrale 89, fig. 3-5, 3-6 formatio reticularis 365, 379, 385, fig. 7-4, 7-5, 7-13 fornix fig. 7-3 - humeri 157 - vaginae 65, fig. 2-28 fossa(ae) - acetabuli 234, fig. 5-4, 5-20, 5-24 - canina 341
429
-
coronoidea 152, fig. 4-5 cranii 338, 339 cubitalis 193, fig. 4-56 digastrica 340 hypophysialis 337 iliaca 231, fig. 5-3 infraclavicularis 160, fig. 3-49, 6-11 infraspinata 150, fig. 4-4 inguinales 129 intercondylaris 243, fig. 5-16 jugularis 348, 358, fig. 3-49, 6-11 malleoli lateralis 266, fig. 5-39 mandibularis 338, fig. 6-13, 6-14 olecrani 152, fig. 5-4 ovalis, zie ‘hiatus saphenus’ poplitea 299, 321, fig. 5-73, 5-90 pterygoidea 337, fig. 6-9 radialis 152, fig. 4-5 subscapularis 150, fig. 4-3 supinatoria 173, fig. 4-23 supraclavicularis 215 - major 350, 358, fig. 3-49, 6-11 - minor 348, 358, fig. 6-11 - supraspinata 150, fig. 4-4 - trochanterica 242, fig. 5-15, 5-16, 5-24 fovea(ae) - articulares van de atlas 91, fig. 3-8 - capitis femoris 242, fig. 5-15, 5-16, 5-24 - costalis - inferior 92, fig. 3-5 - processus transversi 92 - superior 92, fig. 3-5 - dentis 91, fig. 3-8 - pterygoidea 340 - radialis, zie ‘tabatière anatomique’ fracturen 10, fig. 1-10 - green stick fractuur 10 - van de clavicula 154, fig. 4-8 - van de heup 250 - van de onderarm 181 - van het onderbeen 267 - van de pols 183, fig. 4-32 - van de wervel 93 frozen shoulder 160, 164 fundus - uteri 63, fig. 2-28, 2-29 - van de maag 42, fig. 2-5 funiculus - anterior, zie ‘voorstreng’ - lateralis, zie ‘zijstreng’ - posterior, zie ‘achterstreng’ - spermaticus 129, fig. 3-42, 5-30 fusiforme spieren, zie ‘spieren’ gaan 405, fig. 8-18, 8-19 galblaas, zie ‘vesica fellea’ galea aponeurotica 343, fig. 6-7
REGISTER
Galleazi-luxatiefractuur 181 gamma-vezels 75, fig. 2-41 ganglion(ia) - basale ganglia 371 - cervicale - inferius 81, fig. 2-45 - medium 81, fig. 2-45 - superius 81, fig. 2-45 - coeliaca fig. 2-45 - impar 81, fig. 2-45 - mesentericum - inferius fig. 2-45 - superius fig. 2-45 - paravertebrale ganglia 81, fig. 2-44, 2-45 - prevertebrale ganglia 82, fig. 2-44, 2-45 - spinalia 71, fig. 2-34, 2-41, 7-2 - stellatum 81, fig. 2-45 - trigeminale 356, fig. 7-6, 7-11 gate control theory, zie ‘poorttheorie’ gaster, zie ‘maag’ gehemelte, zie ‘palatum’ genu - recurvatum 280 - valgum 273, 280, fig. 5-54 - varum 273, 280 gevederde spieren, zie ‘spieren’ gewricht - gewrichtsbanden 3, 14, fig. 1-2 - gewrichtsholte 12 - gewrichtskapsel 13, fig. 1-12 - gewrichtskraakbeen 11, 13, fig. 1-12 - gewrichtssmeer 14 - gewrichtstypen 18, fig. 1-16 gibbus 102 ginglymus, zie ‘scharniergewricht’ gladde spiervezels, zie ‘spiervezels’ glandula(ae) - parathyroideae 68 - parotidea 40, fig. 6-9 - sublingualis 40 - submandibularis 40 - suprarenales 69, fig. 2-23, 2-32 - thyroidea 67, fig. 2-31, 6-7 glans - clitoridis 65 - penis 61, fig. 2-25 globus pallidus 371, fig. 7-7, 7-9 glomerulus 59, fig. 2-24 golferselleboog 23, 193 gomphosis 12 gonartrose 273 graden van vrijheid 16 greenstick fracture, zie ‘fracturen’ grensstreng, zie ‘truncus sympathicus’ grijze stof, zie ‘substantia grisea’ grondsubstantie 1
REGISTER
Guyon, zie ‘kanaal van Guyon’ gyrus 370 - cinguli fig. 7-3 - postcentralis 370, 377, fig. 7-11, 7-17 - precentralis 370, 379, 383, fig. 7-15, 7-17 haar 38 - haarfollikel 38, fig. 2-1 - haarreceptoren 80 hallux 270 halsdriehoek, zie ‘laterale halsdriehoek’ halsribben 96, fig. 3-13 halswervels, zie ‘vertebrae cervicales’ hamstringletsel 262 hamulus - ossis hamati 174, fig. 4-24, 4-31 - pterygoideus 337 hand - bewegingen van de 182, 195, 228 (tab.), fig. 4-47 - handpalm 199, 217 - handrug 202, 217 - handwortel 174, fig. 4-24, 4-25 hanentred 319 hart 50, fig. 2-14 - bouw van het 50 - projectie van het 139, fig. 3-55 hartspiervezels, zie ‘spiervezels’ Headse zones 84 heiligbeenwervels, zie ‘vertebrae sacrales’ hemiplegie 380, 381 hemisferen - van het cerebellum 369 - van het telencefalon 370, fig. 7-3, 7-7 hepar 42, 143, fig. 2-3, 2-6, 2-8 hernia(ae) - diaphragmatica 120, 132 - femoralis 260 - inguinales 132 - nuclei pulposi 112, fig. 3-28, 3-29 - umbilicalis 132 - van de buikwand 132 hersenbloeding 380 hersenen - grote, zie ‘telencephalon’ - kleine, zie ‘cerebellum’ herseninfarct 380 hersenschedel 335, 336, fig. 6-1 hersenstam 365, fig. 7-4 hersenstambanen 379, 379 hersenvliezen 371, fig. 7-9 hersenvocht, zie ‘liquor cerebrospinalis’ hersenzenuwen, zie ‘zenuwen’ heupfracturen, zie ‘fracturen’ heupgewricht - bewegingen in het 247, 261, 332 (tab.),
430
fig. 5-27, 5-28 - bouw van het 245, fig. 5-20, 5-21, 5-22 heupluxatie 252 hiatus - aorticus 120, fig. 2-8, 3-34 - oesophageus 120, fig. 2-8, 3-34 - sacralis 89, 93 - saphenus 259, fig. 2-18, 5-83 - tendineus, s. adductorius 259 hilus - van de long 49 - van de milt 58 - van de nier 58, fig. 2-23 holvoet, zie ‘pes cavus’ hoofd, bewegingen van het 148 (tab.) hoofdvlakken van het lichaam 35 hoornlaag, zie ‘stratum corneum’ hormonen 65 houding 391 huid 37, fig. 2-1 - functies van de 38 - sensibiliteit van de, zie ook ‘exteroceptoren’ - vascularisatie van de 38 humerus 35, 151, 215, fig. 4-5 hurkzit 395 hyalien kraakbeen, zie ‘kraakbeen’ hypodermis, zie ‘subcutis’ hypofyse 65, 370, fig. 7-3, 7-7 - indeling 66, fig. 2-30 hypothalamus 65, 370, fig. 7-3, 7-7 - indeling 65, fig. 2-30 hypothalamohypofysair systeem, zie ‘systeem’ hypothenar 197, 199, 217, fig. 4-43 ictus cordis 140 ileum 42, 44, fig. 2-7 impressio lig. costoclavicularis 149, fig. 4-2 incisura(ae) - acetabuli 234, fig. 5-4 - angularis fig. 2-5 - cardiaca - van de long 139, fig. 2-10 - van de maag fig. 2-5 - clavicularis 111, fig. 3-30 - costales 111 - fibularis van de tibia 265 - ischiadicae 234, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - jugularis 111, fig. 3-30 - mandibulae 340, fig. 6-4 - mastoidea 338 - radialis van de ulna 172, fig. 4-23 - scapulae 150, fig. 4-3, 4-4 - tentorii 372 - trochlearis 172, fig. 4-23
431
- ulnaris van de radius 172 - vertebrales 90, fig. 3-5, 3-6 inclinatiehoek van het femur 242, fig. 5-17 inclinatio pelvis 234, fig. 5-8 insertie (insertio) 23 inspiratie 120, fig. 3-35 intercostale spieren 118, 121 intermediair grijs 363, fig. 2-34, 7-2 interoceptie 83 - interoceptoren 83 intersectiones tendineae 123, 140 interstitiële groei 4 intervertebrale gewrichten - achterste gewrichten 98 - voorste gewrichten 97 intrafusale spiervezels 77 intralaminaire kernen 377, fig. 7-13, 7-16 intumescentia - cervicalis 363, fig. 2-35, 2-37, 7-1 - lumbalis 363, fig. 2-35, 2-37, 7-1 inversie van de voet 290, 300, 332 (tab.), fig. 5-67 inwendige krachten 387 IP-gewrichten, zie ‘articulationes interphalangeae’ ischiocrurale spieren 260, 320, fig. 1-21 isogene celgroepen 4 isokinetische dynamometrie 32 isometrische contractie, zie ‘statische spierwerking’ isthmus uteri 63 jejunum 42, 44, fig. 2-7 juga alveolaria 339, fig. 4-6 jukboog 338, fig. 6-3, 6-8, 6-9 kaakgewricht - bewegingen in het 352, 362 (tab.), fig. 6-13, 6-14 - bouw van het 350, fig. 6-13 kaakluxatie 352 kanaal(alen) - van Guyon 174, 211 - van Havers 6, fig. 1-7 - van Volkmann fig. 1-7 kapsel van Bowman 59 keelgat, zie ‘fauces’ keelholte, zie ‘cavitas laryngis’ keratinocyten 37 kern, zie ‘nucleus’ kinematische ketens 16, 32 kinesthesie, zie ‘bewegingszin’ klapvoet 319 klauwhand 215, fig. 4-59 kleppen van het hart 51, 52 kniebandenletsels 280
REGISTER
kniegewricht - artroscopie van het 283, fig. 5-59 - bewegingen in het 279, 299, 332 (tab.), fig. 5-56 - bouw van het 270, fig. 5-44, 5-46 tot 5-53 - compartimenten 273 - gewrichtsspleten van het 321 knikvoet, zie ‘pes valgus’ kogelgewricht 19, fig. 1-16 - functioneel kogelgewricht 19 kraakbeen 4 - elastisch kraakbeen 4, fig. 1-5 - hyalien kraakbeen 4, 89, fig. 1-4 - vezelig kraakbeen 5, fig. 1-6 kraakbeenverbening 9 krachtoverdracht - myofasciale 28 - myotendineuze 28 kringspieren, zie ‘spieren’ kyfotische kromming 94, fig. 3-11 labium - majus 65, fig. 2-28, 2-29 - minus 65, fig. 2-28, 2-29 labrum - acetabulare 245, fig. 5-20, 5-24 - glenoidale 155, fig. 4-8, 4-13 lacertus fibrosus, zie ‘aponeurosis m. bicipitis brachii’ lacuna - musculorum 259, fig. 3-38, 3-41 - vasorum 260, fig. 3-36, 3-38, 3-41 lamellair been 6, fig. 1-7 lamellen van Havers 6 lamina - arcus vertebrae 90, fig. 3-5 - cribrosa 337 - externa 9 - interna 9 - medullaris interna fig. 7-13 - perpendicularis van het os ethmoidale 337, fig. 2-9 - terminalis fig. 3-7 larynx 45, 47, fig. 2-2, 2-10, 2-11 - cavitas, zie ‘cavitas laryngis’ - functie van de 47 laterale - halsdriehoek 350, fig. 3-51, 6-11 - ventrikel 370, fig. 7-8 lederhuid, zie ‘corium’ lemniscus - medialis 377, fig. 7-11 - trigeminalis 377, fig. 7-11 lendenwervels, zie ‘vertebrae lumbales’ lever, zie ‘hepar’ lichaampjes
REGISTER
- van Golgi 78 - van Malpighi 59, fig. 2-23, 2-24 - van Meissner 80, fig. 2-1, 2-43 - van Pacini 78, 80, fig. 2-1, 2-42, 2-43 - van Ruffini 78, 80, fig. 2-1, 2-42, 2-43 lichaamsbouw 34, fig. 1-28 lichaamszwaartepunt 387, 395, fig. 8-2, 8-3, 8-6 lien 58, 143, fig. 3-58 liesblessures 259 liesbreuken, zie ‘herniae inguinales’ liesgebied fig. 5-88 lieskanaal 127, fig. 3-37, 3-42 ligamenten, zie ‘gewrichtsbanden’ ligamenteuze spierwerking, zie ‘spierwerking’ ligamentum(a) fig. 1-12 - acromioclaviculare 153, fig. 4-8 - alaria 101, fig. 3-19 - anococcygeum 240, fig. 5-13, 5-14 - anulare radii 178, fig. 4-27 - apicis dentis 101, fig. 3-19 - arcuatum - dorsale 182 - laterale 119 - mediale 119 - medianum 120 - pubis 236, fig. 3-41, 5-11, 5-12 - bifurcatum 289, fig. 5-63, 5-65 - calcaneocuboideum - dorsale 289, fig. 5-63, 5-65 - plantare 289, fig. 5-62 - calcaneofibulare 286, fig. 5-63 - calcaneonaviculare plantare 287, 289, fig. 5-62, 5-65 - capitis - costae intra-articulare 115 - costae radiatum 115 - femoris 245, 247, fig. 5-20, 5-24, 5-30 - fibulae 283, fig. 5-60 - carpi - palmare 188 - radiatum 182 - carpometacarpalia 184 - cervicale 288, fig. 5-63, 5-65 - collaterale - carpi radiale 182, fig. 6-15 - carpi ulnare 182, fig. 6-15 - fibulare 277, 321, fig. 5-47, 5-50, 5-51 - radiale 178, fig. 4-27 - tibiale 277, fig. 5-47, 5-49 - ulnare 178, fig. 4-27 - collateralia van de vingers 185, fig. 4-35 - conoideum 153, fig. 4-8 - coraco-acromiale 157, fig. 4-12 - coracoclaviculare 153 - coracohumerale 155, fig. 4-12, 4-14,
432
4-18 - coronarium hepatis fig. 2-6 - costoclaviculare 153, fig. 4-7, 4-8 - costotransversarium 115 - laterale 115 - superius 115 - cricothyroideum fig. 6-3 - cruciata 278, fig. 5-47 - cruciforme atlantis 101, fig. 3-19 - cuneometatarsea interossea 289 - deltoideum 285, fig. 5-62, 5-65 - fabellofibulare 278, fig. 5-44, 5-50 - falciforme fig. 2-6, 4-45 - flava 98, fig. 3-15 - glenohumeralia 155, 156, fig. 4-12, 4-13, 4-18 - iliofemorale 246, fig. 5-11, 5-21, 5-27 - iliolumbale 238, fig. 5-7, 5-11 - inguinale 125, 140, 320, fig. 3-36, 3-41, 5-33 - intercarpalia 182 - interclaviculare 153, fig. 4-7 - interfoveolare fig. 3-41, 3-42 - interspinalia 98, fig. 3-15, 3-38 - intertransversaria 98, fig. 3-15 - ischiofemorale 246, fig. 5-11, 5-22, 5-27 - lacunare 125, fig. 3-36, 3-41, 5-9 - laterale 352, fig. 6-14 - obliquum 185, fig. 4-35 - longitudinale - anterius 98, fig. 3-15 - posterius 98, fig. 3-15, 3-19 - lumbocostale 109, fig. 3-38 - meniscofemorale - anterius 273 - posterius 273, fig. 5-47 - metacarpale - transversum profundum 185 - transversum superficiale 200 - metacarpalia 184 - metatarsale - metatarsalia 290, fig. 5-63, 5-65 - transversum profundum 291 - transversum superficiale 301 - nuchae 98 - palmare 185, fig. 4-35 - patellae 257, 274, 321, fig. 5-50 - pectineale 127, fig. 3-41, 5-12, 5-20 - pisohamatum 189 - pisometacarpeum 189 - plantare longum 289, fig. 5-62, 5-77 - plantaria 291, fig. 5-72, 5-77 - popliteum - arcuatum 278, fig. 5-50 - obliquum 278, fig. 5-90 - posterius 286 - pubicum superius 236, fig. 3-41, 5-10
433
- pubofemorale 246, fig. 5-20, 5-21, 5-27 - radiocarpale - dorsale 182 - palmare 182 - reflexum 126, fig. 3-41, 3-42 - sacrococcygeum fig. 5-11 - sacro-iliaca - anteriora 237, fig. 5-9 - interossea 238, fig. 5-9 - posteriora 238, fig. 5-9, 5-12 - sacrospinale 238, fig. 5-7, 5-9, 5-11 - sacrotuberale 238, fig. 5-7, 5-9, 5-11 - sphenomandibulare 352, fig. 6-8, 6-14 - sternoclavicularia 153, fig. 4-7 - sternocostale intra-articulare 116 - sternocostalia radiata 116, fig. 4-6 - stylomandibulare 352, fig. 6-14 - supraspinale 98, 99, fig. 3-15, 3-38, 5-11 - talocalcaneum - anterius 288, fig. 5-63, 5-65 - interosseum 288, fig. 5-65 - laterale 288, fig. 5-63, 5-65 - mediale 288, fig. 5-62, 5-65 - posterius 288, fig. 5-62, 5-63, 5-65 - talofibularia 286, fig. 5-63 - talonaviculare 289, fig. 5-62, 5-63, 5-65 - tarsi 289, fig. 5-62, 5-63 - tarsometatarsalia 290, fig. 5-62, 5-65 - temporomandibulare, zie ‘ligamentum(a) laterale’ - tibiofibularia 284, fig. 5-60, 5-63, 5-72 - transversum - acetabuli 245, fig. 5-20, 5-24 - atlantis 101, fig. 3-8 - genus 273, fig. 5-47 - scapulae inferius 166 - scapulae superius 150 - trapezoideum 154, fig. 4-8 - triangularia fig. 2-6 - ulnocarpale palmare 182 - venosum fig. 2-6 - vestibulare 47, fig. 2-11 - vocale 47, fig. 2-11 lijn van Mikulicz 280 lijstenhuid 38 limen - femoris 244, fig. 5-47 - nasi 45, fig. 2-2 linea(ae) - alba 123, 127, fig. 3-39, 3-41, 3-49 - arcuata 231, fig. 5-3 - van de rectusschede 127, fig. 3-38 - aspera 242, fig. 5-16, 5-18 - axillaris - anterior 137, fig. 3-52 - media 137, fig. 3-42 - posterior 137, fig. 3-42
REGISTER
-
gluteae 231, fig. 5-4 intercondylaris 243, fig. 5-16 intertrochanterica 242, fig. 5-15 mediana - anterior 137, fig. 3-53 - posterior 138 - medioclavicularis 137, fig. 3-53, 3-55 - m. solei 264, fig. 5-39 - mylohyoidea 340 - nuchales 338, fig. 3-22, 4-15 - parasternalis fig. 3-53 - pectinea 243, fig. 5-16 - scapularis 138 - semilunaris 127, 132, fig. 3-38, 3-41 - sternalis 137, fig. 3-53 - temporales 338 - terminalis 234, fig. 5-9 - transversae 94 - trapezoidea 149, fig. 4-2 lingua, zie ‘tong’ liquor cerebrospinalis 373 lobus(i) - flocculonodularis fig. 7-18 - frontalis 370, fig. 7-3, 7-7 - occipitalis 370, fig. 7-3, 7-7 - parietalis 370, fig. 7-3, 7-7 - renales 58, fig. 2-23 - temporalis 370, fig. 7-7 - van de lever fig. 2-6 - van de longen 49, fig. 2-10, 2-15 lobuli van de longen 49, fig. 2-12 logesyndroom, zie ‘compartimentsyndroom’ longen 45, fig. 2-10 - bouw van de 49 - projectie van de 138, fig. 3-54 longkwabben, zie ‘lobi van de longen’ longsegmenten, zie ‘segmenten van de longen’ loose-packed position 18 lordotische krommingen 94, fig. 3-11 losmazig bindweefsel, zie ‘bindweefsel’ luchtpijp, zie ‘trachea’ lumbago, zie ‘rugpijn’ lumbale lordose 395, fig. 8-9 lumbalisatie 96, fig. 3-11 lumbosacrale - hoek 94 - overgangswervel 96 lymfatisch systeem, zie ‘systeem’ lymfe 56 lymfeklieren 56, 57 lymfoïd systeem, zie ‘systeem’ - weefsel 58 lymphonoduli, zie ‘lymfeklieren’ maag 39, 41, 143, fig. 2-3, 2-5, 3-58
REGISTER
macrofagen 2 malleolus - lateralis 265, 321, fig. 5-38, 5-39 - medialis 265, 321, fig. 5-38, 5-39 mallet-vinger 223 mammae 135, fig. 3-52 mandibula 339, 358, fig. 6-1, 6-3, 6-4 manubrium sterni 111, fig. 3-30 margo - falciformis 259 - infra-orbitalis 341, fig. 6-2 - supra-orbitalis 337, fig. 6-2 massae laterales van de atlas 91 maxilla 340, fig. 6-1, 6-2, 6-3 mechanoreceptoren 76,79 mediastinum 49, fig. 3-46 medulla - oblongata 366, fig. 7-3, 7-4 - spinalis, zie ‘ruggenmerg’ melanocyten 37 membrana - atlanto-occipitalis - anterior 101 - posterior 101 - fibrosa 13 - intercostalis - externa 118 - interna 118 - interossea - antebrachii 179, fig. 4-38 - cruris 284, fig. 5-50, 5-60, 5-68 - obturatoria 234, fig. 3-38, 5-11 - quadrangularis 47 - sterni 116, fig. 4-6 - synovialis 13, fig. 1-12 - tectoria 101, fig. 3-20 - thyroidea fig. 2-31, 6-3 - vasto-adductoria 259 membrum - inferius, zie ‘extremiteiten’ - superius, zie ‘extremiteiten’ meningen, zie ‘hersenvliezen’ meningokèle 96 meningomyelokèle 96 menisci articulares 14, fig. 1-12 - menisci van de knie 272, 282, fig. 5-33 - letsels van de 281 meniscoïde structuren 98 mergholte 5 mesencephalon 366, fig. 7-3, 7-4 mesenchym 86, fig. 3-3 mesotendineum 24 mesotheel 45 mestcellen 2, fig. 1-1 metacarpus, zie ‘middenhand’ metafysaire arteriën fig. 1-9 metafyse 6, 11, fig. 1-12
434
metamerie, zie ‘segmentatie’ metatarsus, zie ‘middenvoet’ middenhand 174, fig. 4-24, 4-25 middenvoet 270, fig. 5-41, 5-42 militaire stand 392, 394, fig. 8-7 milt, zie ‘lien’ mimische spieren 342, 343 mondholte, zie ‘cavitas oris’ mons pubis 65 Monteggia-luxatiefractuur 181 motor unit 24 - recrutering van de motor units 26 MP-gewrichten van de hand, zie ‘articulationes metacarpophalangeae’ MP-gewrichten van de voet, zie ‘articulationes metatarsophalangeae’ musculotendineuze manchet van het schoudergewricht fig. 3-36, 4-14 musculus(i) - abductor - digiti minimi van de hand 197, 227 (tab.), fig. 4-42, 4-60 - digiti minimi van de voet 302, 330 (tab.) - hallucis 302, 329 (tab.), fig. 5-92 - pollicis brevis 197, 226 (tab.), fig. 4-39, 4-60 - pollicis longus 192, 226 (tab.), fig. 4-39, 4-41, 4-46 - adductor - brevis 258, 327 (tab.), fig. 5-20 - hallucis 302, 330 (tab.) - longus 258, 327 (tab.), fig. 5-20, 5-88, 5-92 - magnus 258, 327 (tab.), fig. 5-20, 5-92 - pollicis 197, 227 (tab.), fig. 4-60 - anconeus 192, 225 (tab.) - arrectores pilorum 38, fig. 2-1 - articularis genus 258, 327 (tab.), fig. 5-51 - auriculares 360 (tab.), fig. 6-7 - biceps - brachii 168, 217, 223 (tab.), fig. 4-13, 4-56, 4-62 - femoris 260, 327 (tab.), fig. 5-27, 5-90, 5-92 - brachialis 169, 224 (tab.), fig. 3-22, 4-56 - brachioradialis 190, 225 (tab.), fig. 4-39, 4-41, 4-56 - buccinator 344, 360 (tab.), fig. 6-7 - coccygeus 240, 325 (tab.), fig. 5-13, 5-14 - constrictor - pharyngis inferior fig. 6-7 - pharyngis medius fig. 6-10 - coracobrachialis 169, 224 (tab.), fig. 3-22 - corrugator supercilii 359 (tab.), fig. 6-7
435
- cremaster 126, fig. 3-36, 3-37 - cricothyroideus fig. 2-31 - deltoideus 164, 223 (tab.), fig. 4-13, 4-21, 4-62 - depressor - anguli oris 359 (tab.), fig. 6-7 - labii inferioris 360 (tab.), fig. 6-7 - supercilii 359 (tab.), fig. 6-7 - detrusor vesicae 60 - digastricus 348, 361 (tab.), fig. 6-4, 6-7, 6-10 - epicranius 343, 359 (tab.) - erector spinae 104, 140, 144 (tab.), fig. 3-23, 3-50 5-92 - extensor - carpi radialis brevis 191, 225 (tab.), fig. 4-39, 4-41, 4-46 - carpi radialis longus 191, 225 (tab.), fig. 4-39, 4-41, 4-46 - carpi ulnaris 192, 225 (tab.), fig. 4-41, 4-46, 4-62 - digiti minimi 191, 225 (tab.), fig. 4-41, 4-46, 4-62 - digitorum 191, 225 (tab.), fig. 4-39, 441, 4-62 - digitorum brevis 302, 324, 329 (tab.), fig. 5-70, 5-92 - digitorum longus 293, 324, 328 (tab.), fig. 5-70, 5-92 - hallucis brevis 302, 329 (tab.), fig. 5-92 - hallucis longus 294, 324, 328 (tab.), fig. 5-70, 5-71, 5-92 - indicis 192, 226 (tab.), fig. 4-41, 4-62 - pollicis brevis 192, 226 (tab.), fig. 4-39, 4-41, 4-46 - pollicis longus 192, 226 (tab.), fig. 439, 4-42, 4-46 - flexor - accessorius, zie ‘m. quadratus plantae’ - carpi radialis 189, 224 (tab.), fig. 4-39, 4-41 4-56 - carpi ulnaris 189, 224 (tab.), fig. 4-41, 4-56 - digiti minimi brevis manus 198, 227 (tab.), fig. 4-60 - digiti minimi brevis pedis 302, 330 (tab.) - digitorum brevis 302, 330 (tab.) - digitorum longus 298, 324, 329 (tab.), fig. 5-71, 5-75, 5-92 - digitorum profundus 190, 225 (tab.), fig. 4-41, 4-56 - digitorum superficialis 189, 224 (tab.), fig. 4-41, 4-56, 4-62 - hallucis brevis 302, 330 (tab.), fig. 5-71 - hallucis longus 298, 324, 329 (tab.), fig. 5-70, 5-71
REGISTER
-
-
-
-
-
-
-
- pollicis brevis 197, 226 (tab.), fig. 4-60 - pollicis longus 190, 224 (tab.), fig. 441, 4-56, 4-62 gastrocnemius 295, 321, fig. 5-71, 5-90, 5-92 gemelli 255, 326 (tab.), fig. 3-22, 3-37 genioglossus fig. 6-10 geniohyoideus 349, 361 (tab.), fig. 6-7 gluteus - maximus 253, 320, 325 (tab.), fig. 3-50, 5-13, 5-92 - medius 253, 320, 325 (tab.), fig. 3-22, 5-33, 5-92 - minimus 254, 325 (tab.), fig. 3-22, 5-33 gracilis 258, 327 (tab.), fig. 3-36, 5-20, 5-90 hyoglossus fig. 6-7, 6-10 iliacus 252, 325 (tab.), fig. 3-40, 5-33, 5-54 iliococcygeus 240, fig. 5-13, 5-14 iliocostalis 104,144 (tab.) - cervicis 104, fig. 3-23 - lumborum 104, fig. 3-22, 3-23, 3-37 - thoracis 104, fig. 3-22, 3-23 iliopsoas 252, 325 (tab.), fig. 3-36, 3-37, 5-33 infraspinatus 165, 223 (tab.), fig. 3-22, 3-36, 4-13 intercostales 118 - externi 118, 145 (tab.), fig. 3-22, 3-33, 3-37 - interni 118, 145 (tab.), fig. 3-33, 3-46 - intimi 118 interosseus(i) - dorsales van de hand 199, 227 (tab.), fig. 4-39, 4-42, 4-62 - dorsales van de voet 303, 331 (tab.), fig. 5-92 - palmares 198, 227 (tab.), fig. 4-42 - palmaris van de duim 197 - plantares 303, 330 (tab.) interspinales 106, 144 (tab.), fig. 3-24 - cervicis fig. 3-23 - lumborum fig. 3-23 intertransversarii 106, 144 (tab.), fig. 3-24 - cervicis fig. 3-26, 3-27 - lumborum fig. 3-23 latissimus dorsi 135, 161, 222 (tab.), fig. 3-36, 3-50, 4-62 levator(es) - anguli oris 359 (tab.), fig. 6-7 - ani 240, 325 (tab.), fig. 5-14 - costarum 118, 146 (tab.), fig. 3-24 - labii superioris 359 (tab.), fig. 6-7 - labii superioris alaeque nasi 359 (tab.), fig. 6-7
REGISTER
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- prostatae 240, fig. 5-14 - scapulae 161, 222 (tab.), fig. 3-22, 3-36, 3-37 longissimus 104, 144 (tab.) - capitis 104, fig. 3-23 - cervicis 104, fig. 3-23 - thoracis 104, fig. 3-22, 3-23 longus - capitis 110, 145 (tab.), fig. 3-27 - colli 110, 145 (tab.), fig. 3-27 lumbricales - van de hand 198, 227 (tab.), fig. 4-39, 4-60 - van de voet 303, 330 (tab.) masseter 346, 360 (tab.), fig. 6-7, 6-8, 6-9 mentalis 360 (tab.), fig. 6-7 multifidus 105, 144 (tab)., fig. 3-23, 324, 3-26 mylohyoideus 348, 361 (tab.), fig. 6-4, 6-7, 6-10 nasalis 359 (tab.), fig. 6-7 obliquus - abdominis externus 124, 147 (tab.), fig. 3-36, 3-39, 3-40 - abdominis internus 126, 147 (tab.), fig. 3-37, 3-39, 3-40 - capitis inferior 107, 145 (tab.), fig. 3-26 - capitis superior 108, 145 (tab.), fig. 3-26 obturatorius - externus 255, 326 (tab.), fig. 3-22, 3-36, 5-20 - internus 255, 326 (tab.), fig. 3-22, 3-37, 5-13 occipitofrontalis 343, fig. 6-7 omohyoideus 350, 361 (tab.), fig. 6-7, 6-10, 6-12 opponens - digiti minimi van de hand 198, 227 (tab.), fig. 4-60 - digiti minimi van de voet 302 - pollicis 197, 226 (tab.), fig. 4-60 orbicularis - oculi 344, 359 (tab.), fig. 6-7 - oris 345, 360 (tab.), fig. 6-7 palmaris - brevis 198, 227 (tab.), fig. 4-60 - longus 224 (tab.), fig. 3-50, 4-41, 4-62 pectineus 258, 327 (tab.), fig. 5-33, 5-88, 5-90 pectoralis - major 133, 159, 222 (tab.), fig. 3-36, 3-49, 4-15 - minor 160, 222 (tab.), fig. 3-36 peroneus
436
-
-
-
-
-
-
-
- brevis 295, 324, 328 (tab.), fig. 5-69, 5-70, 5-72 - longus 295, 321, 328 (tab.), fig. 5-70, 5-72, 5-92 - tertius 293, fig. 5-69 piriformis 255, 326 (tab.), fig. 3-22, 3-37, 5-14 plantaris 296, 329 (tab.), fig. 5-71, 5-72, 5-90 popliteus 296, 329 (tab.), fig. 5-51, 5-53, 5-90 procerus 359 (tab.), fig. 6-7 pronator - quadratus 190, 225 (tab.), fig. 4-41 - teres 188, 224 (tab.), fig. 4-56 psoas - major 252, 325 (tab.), fig. 3-34, 3-40, 5-33 - minor 253, 325 (tab.), fig. 3-34, 5-33 pterygoideus - lateralis 346, 360 (tab.), fig. 6-8, 6-9, 6-13 - medialis 346, 360 (tab.), fig. 6-8, 6-9 pubococcygeus 240, fig. 5-13, 5-14 puborectalis 240, fig. 5-13, 5-14 pubovaginalis 240 pyramidalis 123, 146 (tab.), fig. 3-40 quadratus - femoris 255, 326 (tab.), fig. 3-37, 5-20 - lumborum 123, 147 (tab.), fig. 5-33 - plantae (m. flexor accessorius) 303, 330 (tab.) quadriceps femoris 257, 321, 326 (tab.) - quadricepsatrofie 257 rectus - abdominis 123, 146 (tab.), fig. 3-37, 3-40 - capitis anterior 110, 145 (tab.), fig. 3-27 - capitis lateralis 110, 145 (tab.), fig. 3-27, 3-28 - capitis posterior major 107, 145 (tab.), fig. 3-26 - capitis posterior minor 107, 145 (tab.), fig. 3-26 - femoris 257, 326 (tab.), fig. 5-20, 5-33, 5-92 rhomboideus - major 161, 222 (tab.), fig. 3-22, 3-50 4-15 - minor 161, 222 (tab.), fig. 3-22, 3-36, 4-15 risorius 360 (tab.), fig. 6-7 rotatores 105, 144 (tab.), fig. 3-23, 3-24, 3-25 sartorius 256, 320, 326 (tab.), fig. 5-33, 5-90, 5-92
437
- scalenus 118 - anterior 118, 146 (tab.), fig. 3-36, 3-37, 4-19 - medius 118, 146 (tab.), fig. 3-36, 3-37, 4-19 - minimus 118, 146 (tab.) - posterior 118, 146 (tab.), fig. 3-37, 4-19, 6-7 - semimembranosus 261, 328 (tab.), fig. 5-20, 5-27, 5-90 - semispinalis 105, 144 (tab.) - capitis 106, fig. 3-22, 3-23, 3-26 - cervicis 105, 106, fig. 3-23, 3-24, 3-26 - thoracis 105, fig. 3-23, 3-24, 3-25 - semitendinosus 261, 327 (tab.), fig. 5-20, 5-90, 5-92 - serratus - anterior 135, 162, 222 (tab.), fig. 3-22, 3-36, 3-37 - posterior inferior 119, 146 (tab.), fig. 3-22, 3-37 - posterior superior 119, 146 (tab.), fig. 3-22, 3-37 - verlamming van de 214, fig. 4-55 - soleus 296, 321, fig. 5-71, 5-90, 5-92 - sphincter - ani externus 44, fig. 2-29, 5-13, 5-14 - ani internus fig. 2-29 - pylori 42 - urethrae 61, 242, 325 (tab.), fig. 2-27 - vesicae 61 - spinalis 104, 144 (tab.) - capitis 106 - cervicis 104, fig. 3-26 - thoracis 104 - splenius 103, 144 (tab.), fig. 3-36 - capitis 104, fig. 3-22, 3-23, 3-37 - cervicis 103, fig. 3-22, 3-23, 3-26 - sternocleidomastoideus 347, 358, 361 (tab.), fig. 3-36, 3-49, 6-7 - sternohyoideus 350, 361 (tab.), fig. 4-19, 6-7, 6-10 - sternothyroideus 361 (tab.), fig. 4-19, 6-7, 6-10 - styloglossus fig. 6-7, 6-10 - stylohyoideus 348, 361 (tab.), fig. 2-10, 6-7, 6-10 - stylopharyngeus fig. 2-10 - subclavius 160, 222 (tab.), fig. 3-36 - subcostales 118, 146 (tab.) - subscapularis 156, 166, 223 (tab.), fig. 3-36, 3-37, 4-12 - supinator 192, 226 (tab.), fig. 4-56 - supraspinatus 223 (tab.), fig. 3-22, 4-12, 4-13 - temporalis 345, 360 (tab.), fig. 6-7, 6-8, 6-9
REGISTER
- tensor fasciae latae 257, 320, 325 (tab.), fig. 5-33, 5-88, 5-92 - teres - major 165, 223 (tab.), fig. 3-22, 3-36, 4-62 - minor 165, 223 (tab.), fig. 3-22, 3-26, 4-13 - thyrohyoideus 350, 361 (tab.), fig. 4-19, 6-7, 6-10 - tibialis - anterior 192, 321, 324, 328 (tab.), fig. 5-70, 5-71, 5-92 - posterior 297, 324, 329 (tab.), fig. 5-71, 5-92 - transversus - abdominis 126, 147 (tab.), fig. 3-38, 3-39, 3-40 - perinei profundus 242, 325 (tab.) - thoracis 118, 146 (tab.), fig. 3-46 - trapezius 160, 222 (tab.), 358, fig. 3-36, 4-15, 4-19 - triceps - brachii 169, 224 (tab.), fig. 4-56, 4-62 - surae 295, 328 (tab.), fig. 5-70 - vastus - intermedius 257, 326 (tab.), fig. 5-33 - lateralis 257, 321, 326 (tab.), fig. 5-33, 5-73, 5-92 - medialis 257, 321, 326 (tab.), fig. 5-92 - zygomaticus - major 359 (tab.), fig. 6-7 - minor 359 (tab.), fig. 6-7 myelencephalon, zie ‘medulla oblongata’ myeloschizis 96 myocard 50 myofeedback 32 myofibrillen 21, fig. 1-17 myofilamenten 21, fig. 1-17 myometrium 63 myotoom 86, fig. 3-2, 3-3 navel, zie ‘umbilicus’ nefron 59, fig. 2-24 nervus(i) - abducens 368, fig. 7-4, 7-6 - accessorius 356, 357, 368, fig. 7-4, 7-6 - alveolaris inferior 356, fig. 7-6 - auricularis magnus 358, fig. 3-39 - auriculotemporalis 356 - axillaris 212, 213, fig. 2-36 - letsels van de 215 - buccalis 356 - cervicales 71, 356, 357, fig. 2-45, 3-8 - clunium - inferiores 317, fig. 2-40, 5-78 - clunium medii 133, fig. 2-39, 5-87 - clunium superiores 133, fig. 2-40, 5-87
REGISTER
- coccygeus 72, 132, 312, fig. 2-45 - cutaneus - antebrachii lateralis 212, fig. 2-39, 4-53, 4-56 - antebrachii medialis 212, fig. 2-39, 2-40, 4-53 - antebrachii posterior 213, fig. 2-40, 4-53 - brachii lateralis inferior 213, fig. 2-39, 4-53, 4-54 - brachii lateralis superior 213, fig. 2-39, 4-53, 4-54 - brachii medialis 212, fig. 2-39, 4-53, 4-54 - brachii posterior 212, fig. 4-54 - dorsalis intermedius 319, fig. 5-86 - dorsalis lateralis 319, fig. 5-86, 5-87 - dorsalis medialis 319, fig. 5-86 - femoris lateralis 313, fig. 2-39, 5-86, 5-87 - femoris posterior 317, fig. 2-40, 5-87, 5-90 - surae lateralis 319, fig. 2-39, 5-86, 5-87 - surae medialis 319, fig. 5-85, 5-90 - digitales - dorsales van de hand 211, 213, fig. 4-63 - dorsales van de voet 319, fig. 5-86 - palmares communes 211, fig. 4-63 - palmares proprii 211, fig. 4-63 - plantares communes 319, fig. 5-87 - plantares proprii 319, fig. 5-87 - dorsalis scapulae 212 - ethmoidalis anterior 356 - facialis 356, 357, 368, fig. 7-4, 7-6 - perifere facialisuitval 357 - femoralis 313, 315, fig. 2-39, 2-40, 5-86 - letsels van de 312 - frontalis 356, fig. 7-6 - genitofemoralis 313, fig. 2-36, 5-88 - glossopharyngeus 368, fig. 7-4, 7-6 - gluteus - inferior 317, fig. 5-84, 5-87, 5-89 - letsels van de nn. glutei 313 - superior 317, fig. 5-84, 5-87, 5-88 - hypoglossus 369, fig. 7-4, 7-6 - iliohypogastricus 313, fig. 2-40, 5-84, 5-88 - ilio-inguinalis 313, fig. 2-39, 5-84, 5-88 - infra-orbitalis 356 - infratrochlearis 356 - intercostales 133, fig. 2-38, 3-48 - intercostobrachiales 133, fig. 2-39, 2-40, 4-53 - interosseus - anterior 211, fig. 4-53
438
- posterior 213, fig. 4-54 - ischiadicus 317, 320, fig. 5-84, 5-87, 5-90 - lacrimalis 356 - lingualis fig. 7-6 - lumbales 72, 132, fig. 2-35, 3-48 - mandibularis 356, fig. 2-39, 7-6 - maxillaris 356, fig. 2-39, 7-6 - medianus 212, 213, fig. 2-39, 2-40, 4-60 - letsels van de 217 - mentalis 356, fig. 7-6 - musculocutaneus 212, fig. 2-36, 2-37, 4-63 - nasociliaris 356, fig. 7-6 - obturatorius 313, 314, fig. 2-39, 2-40, 5-86, 5-87 - occipitalis - major 357, fig. 2-40 - minor 357, fig. 2-40 - oculomotorius 367, fig. 7-4, 7-6 - olfactorius 337, 367, fig. 7-6 - ophthalmicus 356, fig. 2-39, 7-6 - opticus 367, fig. 7-6 - pectorales 210, fig. 4-53 - peroneus - communis 317, 319, 321, fig. 5-86, 5-87, 5-90 - drukneuropathie van de 319 - profundus 319, fig. 5-86, 5-87, 5-90 - superficialis 319, fig. 5-86, 5-87, 5-90 - phrenicus 357 - plantaris - lateralis 319, fig. 2-40 - medialis 319, fig. 2-40, 5-87 - pudendus 312, 319, fig. 5-84, 5-88, 5-89 - radialis 212, 213, fig. 2-40, 4-56, 4-60 - letsels van de 215 - sacrales 72, 132, fig. 2-45 - saphenus 315, fig. 2-39, 2-40, 5-86, 5-87 - spinales (ruggenmergszenuwen), zie ‘zenuwen’ - splanchnicus(i) - lumbales fig. 2-45 - major 81, fig. 2-45 - minor 81, fig. 2-45 - pelvini 83, fig. 2-45 - subclavius 212 - subcostalis 132, 133, fig. 2-39, 2-40 - suboccipitalis 357, fig. 3-8 - subscapulares 212, 213 - supraclaviculares 358, fig. 2-39, 2-40 - supra-orbitalis 356 - suprascapularis 212, fig. 4-53, 4-54 - supratrochlearis 356 - suralis fig. 2-39, 2-40, 5-87 - thoracici 72, 132, fig. 2-35 - thoracicus longus 212, 214
439
- letsels van de 214 thoracodorsalis 212, 213 tibialis 317, 319, fig. 2-40, 5-86, 5-87 transversus colli 358, fig. 2-39 trigeminus 356, 368, fig. 7-4, 7-6 trigeminusneuralgie 356 trochlearis 368, fig. 7-4, 7-6 ulnaris 212, fig. 7-18 - letsels van de 215 - vagus 83, 368, fig. 7-4, 7-6 - vestibulocochlearis 368, fig. 7-4, 7-6 - vestibularis fig. 7-18 - zygomaticus 356 neurale buis 86 neurocranium, zie ‘hersenschedel’ neurogliacellen 69 neuromusculaire compartimenten 88 neuron, zie ‘zenuwcel’ neurosecretie 66 neurotransmitter 71, fig. 2-33 neusholten, zie ‘cavitas nasi’ neusschelpen, zie ‘conchae nasales’ neustussenschot, zie ‘septum nasi’ neutraliserende spieren, zie ‘spieren’ nieren, zie ‘renes’ nodi lymphoidei, zie ‘lymfeklieren’ Normalstellung 392, fig. 8-7 nucleus(ei) 363 - arcuatus (infundibularis) 65, 67, fig. 2-30 - caudatus 371, fig. 7-7, 7-9 - cerebellares 369 - cuneatus 377 - externus 385, fig. 7-17 - gracilis 377 - intermediolateralis 363 - lentiformis 371 - paraventricularis 65, 66, fig. 2-30 - proprius 363, fig. 7-11 - pulposus 97, fig. 3-14 - raphes magnus 378 - ruber 379, 385, fig. 7-15, 7-18 - subthalamicus 370 - supra-opticus 65, 66, fig. 2-30 - thoracicus, zie ‘zuil van Clarke’ - ventralis - posterolateralis 376, fig. 7-11, 7-17, 7-18 - posteromedialis 377, fig. 7-11, 7-17, 7-18 - vestibulares 379, 385 -
oesophagus 39, 41, fig. 2-3, 2-4 okselplooien 215 okselpoorten 166 olecranon 172, 215, fig. 4-23, 4-62 omentum majus fig. 2-8
REGISTER
onderarmfracturen, zie ‘fracturen’ onderbeenfracturen, zie ‘fracturen’ onderhuids bindweefsel, zie ‘subcutis’ onderhuids vetweefsel, zie ‘panniculus adiposus’ ongedifferentieerde cellen 2 oorspeekselklier, zie ‘glandula parotidea’ oorsprong (origo) 23 opperhuid, zie ‘epidermis’ oppervlakkige lichaamsfascie 38 os(ossa) - acetabuli 231 - capitatum 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - carpalia (carpi) 35, 174, 217, fig. 4-24, 4-25 - coccygis 89, 94, fig. 3-1, 3-4, 5-5 - costale 112 - coxae 35, 231, fig. 5-2, 5-3, 5-4 - cuboideum 269, fig. 5-41, 5-42 - cuneiformia 269, fig. 5-41, 5-42 - ethmoidale 337, fig. 6-1 - frontale 336, fig. 2-9, 6-1, 6-3 - hamatum 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - hyoideum 341, 358, fig. 2-11, 2-31, 6-3 - bewegingen van het 362 (tab.) - ilium 231, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - ischii 234, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - lacrimale 341, fig. 6-2 - lunatum 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - metacarpalia (metacarpi) 35, 174, fig. 4-24, 4-25, 4-35 - metatarsalia (metatarsi) 35, 270, fig. 5-41, 5-42 - nasale 336, fig. 6-1, 6-2, 6-3 - naviculare 268, fig. 5-41, 5-42 - occipitale 338, fig. 6-1, 6-3 - palatinum 341, fig. 6-1 - parietale 338, fig. 6-1, 6-2, 6-3 - pisiforme 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - pubis 234, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - sacrum 89, 93, fig. 3-1, 3-4, 5-5 - scaphoideum 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - sesamoideum(a) 9, fig. 1-12 - van de hand 176 - van de voet 270 - sphenoidale 337, fig. 6-1, 6-2, 6-3 - suprasternalia 153 - tarsalia (tarsi) 35, 266, fig. 5-41, 5-42 - temporale 338, fig. 6-1, 6-2, 6-3 - trapezium 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - trapezoideum 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - trigonum 267 - triquetrum 174, fig. 4-24, 4-25, 4-31 - zygomaticum 337, 341, fig. 6-2, 6-3 osteoblasten 10 osteocyten 5 osteofyten 14, 103
REGISTER
osteoïd weefsel 11 osteon 6 osteoporose 7 ostium iliocaecale 44 ovarium 63, fig. 2-28, 2-29 overbelasting - blessures door 290 painful arc 164 palatum - durum 40, fig. 2-2 - molle 40, fig. 2-2, 2-10 pallidum, zie ‘globus pallidus’ palma manus, zie ‘handpalm’ pancreas 42 panniculus adiposus 38 parallelvezelige spieren, zie ‘spieren’ parasympathische zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ paravertebrale ganglia, zie ‘ganglia’ parotis, zie ‘glandula parotidea’ passieve insufficiëntie, zie ‘spierinsufficiëntie’ patella 35, 263, fig. 5-18, 5-53, 5-56 - bewegingen van de 282 pecten ossis pubis 234, fig. 5-3, 5-4 pediculus arcus vertebrae 90, fig. 3-5, 3-28 pees 23, fig. 1-18 peesblad 3, 23 peeslichaampjes van Golgi 76, 77 peesschede(n) 24, fig. 1-18 - van de hand 200, 202, fig. 4-44, 4-45, 4-46 - van de voet 295, 299, fig. 5-69, 5-72 pelvis - major 234, 235 - minor 234, 235 - renalis 60, fig. 2-23 penis 61, fig. 2-25 pennate spieren, zie ‘spieren’ peri-aqueductale grijs 367, 378 periarthritis humeroscapularis 164 pericard 52, fig. 2-15, 2-21 - pericardholte, zie ‘cavitas pericardialis’ perichondrium 4 perifere zenuwen, zie ‘zenuwen’ perimysium 21, fig. 1-17 perineum 85 periost 5, fig. 1-10, 1-18 - periostale beenvorming 10 peripartaal bekkenpijnsyndroom, zie ‘syndroom’ peritendineum 23 - peritendinitis 23 peritoneum 44 - peritoneale holte, zie ‘cavitas peritonealis’
440
pes fig. 5-78 - anserinus 257, fig. 5-49, 5-90, 5-92 - profundus 261 - cavus 305, fig. 5-78 - equinus 305 - planus 305, fig. 5-78 - transversoplanus 305 - valgus 305 phalanges - manus 35, 176, fig. 4-24, 4-25, 4-26 - pedis 35, 270, fig. 5-41, 5-42 pharynx 39, 40, 45 pia mater 371, 373, fig. 7-9 pigmentcellen 2 pijn - pijnbestrijding 378 - pijnmodulatie 378 - pijntransmissie 378, fig. 7-14 - pijnzin 375 pijpbeen fig. 1-7 - kort pijpbeen 9 - lang pijpbeen 5 - ontwikkeling van de pijpbeenderen 9, fig. 1-11 piramidaal syndroom, zie ‘syndroom’ piramidaal systeem, zie ‘systeem’ piramidebaan, zie ‘tractus corticospinalis’ planta pedis, zie ‘voetzool’ planum temporale 345 platvoet, zie ‘pes planus’ platysma 347, 361 (tab.) pleura 49, fig. 2-15, 3-54 - pleuraholte, zie ‘cavitas pleuralis’ plexus 73 - brachialis 211, fig. 2-36, 4-19, 4-53, 4-54 - afwijkingen van de 214 - cervicalis 357 - choroideus fig. 7-3, 7-5 - coccygeus 312, 320 - lumbalis 312, fig. 4-84 - lumbosacralis 312, fig. 5-84 - parotideus 357 - sacralis 312, 316, fig. 4-85, 5-88 plexusvorming 72 plica(ae) - alares 274, fig. 5-53 - epigastrica 129 - synovialis 13, fig. 1-12 - infrapatellaris 274 - umbilicalis lateralis, zie ‘plica epigastrica’ - vestibulares 47, fig. 2-2 - vocales 47, fig. 2-2 pneumothorax 50 polsfracturen, zie ‘fracturen’ polsgewricht - bewegingen in het 182, fig. 4-33, 4-34 - bouw van het 180
441
pons 366, fig. 7-3, 7-4 poorttheorie 378, fig. 7-14 porta hepatis 42 porus acusticus internus 338 positiezin 376 positions in gewrichten 17 postganglionaire zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ posttraumatische dystrofie 83 predikershand 217, fig. 4-59 preganglionaire zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ premotorische schors 379, 383, fig. 7-15, 7-17 preputium - clitoridis 65, fig. 2-28 - penis 61 prestretch 30 prevertebrale ganglia, zie ‘ganglia’ primaire beenkern 10 processus - articulares - superiores van het sacrum 93, fig. 5-5 - vertebrales 89, fig. 3-6 - condylaris mandibulae 340, fig. 6-13 - coracoideus 150, 215, fig. 4-3, 4-4 - coronoideus - mandibulae 340 - ulnae 173, fig. 4-23 - costalis 93 - falciformis 238, fig. 3-41, 5-9 - jugularis 338 - lateralis tali 267, fig. 5-41 - mastoideus 338, 358, fig. 6-2, 6-10 - posterior tali 267, fig. 5-41 - pterygoideus 337, fig. 6-9 - spinosus vertebralis 89, fig. 3-6 - styloideus - ossis metacarp. III 176, fig. 4-25 - ossis temporalis 338, fig. 6-10 - radii 172, fig. 4-23, 4-30, 4-39 - ulnae 173, fig. 4-23, 4-30 - transversus vertebralis 89, 358, fig. 3-6 - uncinatus 90 - xiphoideus 111 prominentia laryngea 358, fig. 6-7 promontorium 94, fig. 5-8, 5-13 pronatie - van de onderarm 179, 195, 228 (tab.), fig. 4-29 - van de voet, zie ‘eversie van de voet’ proprioceptie 76, fig. 2-42 - proprioceptoren 76, fig. 2-42 propriospinale zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ prostaat 61, fig. 2-22, 2-25, 2-27 protuberantia
REGISTER
- mentalis 339, fig. 6-4 - occipitalis externa 338, fig. 4-15, 6-3 psoasarcade, zie ‘lig. arcuatum mediale’ pulmones, zie ‘longen’ punctum - fixum 23 - mobile 23 - nervosum 358 putamen 371, fig. 7-7, 7-9 pylorus 42, fig. 2-5 pyramis 367 Q-hoek 257 quadratusarcade, zie ‘lig. arcuatum laterale’ quadricepsatrofie, zie ‘musculus(i) quadriceps femoris’ radius 35, 172, fig. 4-23 radix - dorsalis, zie ‘achterwortel’ - ventralis, zie ‘voorwortel’ ramus(i) - articulares (van zenuwen) 79 - communicantes - albi 81, fig. 2-44, 7-2 - grisei 81, fig. 2-44, 7-2 - mandibulae 339, fig. 6-4 randlijst 89, 97, fig. 3-6 randzone van Lissauer 365, fig. 2-34, 7-2 raphe anococcygea, zie ‘ligamentum(a) anococcygeum’ receptoren 76, fig. 2-42, 2-43 recessus - axillaris 155, fig. 4-12, 4-13 - prestyloideus 181 - sacciformis 178, 179, fig. 4-27, 4-30 - subpopliteus 273, 297, fig. 5-47 - van de gewrichtsholte 24, fig. 1-12 rectum 44, fig. 2-7, 2-8, 2-29 rectusdiastase 127 rectusschede 127, fig. 3-37, 3-38, 3-40 referred pain 84, fig. 2-46 reflexbanen 374, 375 regio - cervicalis lateralis zie ‘laterale halsdriehoek’ - epigastrica 141, fig. 3-51, 3-56, 3-57 - glutealis 254 - hypochondriaca 141, fig. 3-51, 3-56, 3-57 - inguinalis 142, fig. 3-56, 3-57 - lateralis 142, fig. 3-56, 3-57 - pectoralis fig. 3-51 - perinealis 85, fig. 3-1 - pubica 142, fig. 3-56, 3-57 - scapularis 166
REGISTER
- subinguinalis 259, fig. 5-32 - umbilicalis 142, fig. 3-56, 3-57 reliëf van het lichaam 33 renes 58, 143, fig. 2-22, 2-23, 3-58 rete - articulare genus 309, fig. 5-79 - carpale dorsale 209, fig. 4-49 - patellae 309 - testis 61, fig. 2-26 reticulair bindweefsel, zie ‘bindweefsel’ reticulaire vezels 1, fig. 1-2 retinaculum(a) - extensorum 188, 201, fig. 4-39, 4-46 - flexorum 188, fig. 4-31, 4-44, 4-60 - mm. extensorum - inferius 292, 294, fig. 5-69, 5-70, 5-71 - superius 292, 294, fig. 5-69, 5-70, 5-71 - mm. flexorum 292, 299, fig. 5-71, 5-72 - mm. peroneorum - inferius 292, 295, fig. 5-69, 5-70, 5-72 - superius 292, 295, fig. 5-70, 5-72 - patellae 257, 274, fig. 5-49, 5-51 ribben, zie ook ‘costae’ fig. 3-33, 3-38 - bewegingen van de 116, 148 (tab.) ribkraakbeen 112, fig. 3-30, 3-38 rima glottidis 47 ring van Waldeyer 58 ringkraakbeen, zie ‘cartilago cricoidea’ rolgewricht 18, fig. 1-16 Romberg-stand 392 romp, bewegingen van de, zie ook ‘wervelkolom’ - achteroverbuigen van de 99, 100, 399, fig. 3-18 - draaien van de 99, 100, fig. 3-16, 3-43 - heffen van de 402, fig. 8-13 - vooroverbuigen van de 99, 100, 397, fig. 3-17, 3-43 - zijwaartsbuigen van de 99, 100, 399, fig. 3-16, 8-12 rotatoire beweging 15, fig. 1-14, 1-15 rotator cuff 156, 164 rotatorenmanchet, zie ‘rotator cuff ’ rotsbeen 338 ruggenmerg 363, fig. 2-34, 2-35, 2-37 - dwarslaesie van het 376 ruggenmergssegment 363 ruggenmergszenuwen, zie ‘zenuwen’ rugpijn 110 ruit van Michaelis 141 sacculi alveolares 49, fig. 2-12 sacralisatie 96, fig. 3-13 sarcolemma 21, fig. 1-17 sarcomeer 21, fig. 1-17, 1-22 sarcoplasma 19, fig. 1-17 scalenuspoorten 167, fig. 4-19
442
scapula 34, 135, 150, fig. 4-3, 4-4 - bewegingen van de 154, 228 (tab.), fig. 4-9, 4-16, 4-17 - scapula alata 215 scharniergewricht 18, fig. 1-16 schedel 335, fig. 6-2, 6-3, 6-6 - groei van de 341, fig. 6-5 - schedelbasis 335, 337, 338 - schedeldak 336, fig. 7-9 - schedelholte, zie ‘cavitas cranii’ schildklier, zie ‘glandula thyroidea’ schildkraakbeen, zie ‘cartilago thyroidea’ schoudergewricht - artroscopie van het 159 - bewegingen in het 169, 228 (tab.), fig. 4-14 - bewegingsbeperkingen van het 164 - bouw van het 155, fig. 4-10, 4-12, 4-13 schoudergordel 34, 149 - bewegingen van de 162 schouderkap 156 schouderluxatie 160 schuifladefenomeen 280, fig. 5-55 sclerotoom 86, fig. 3-3 scoliose 102, fig. 3-21 - scoliotische kromming 94, fig. 3-12 scrotum 61, fig. 2-25 segment 73 - segmenten van de longen 49 segmentatie 86, fig. 3-3 sella turcica 337 sensibiliteit - gnostische sensibiliteit 376 - vitale sensibiliteit 375 septum(a) - femorale 260 - intermuscularia - van de bovenarm 167, fig. 4-20, 4-56 - van het bovenbeen 255, fig. 5-31 - van de onderarm 188, 192, fig. 4-38 - van het onderbeen 292, fig. 5-68 - nasi 45, fig. 6-2 - van het hart 50 sesambeen, zie ‘os sesamoideum’ sfincters, zie ‘kringspieren’ - sfincter van Oddi 43 sinus(us) - cavernosus fig. 2-73 - coronarius 54 - frontalis 46, 337, fig. 2-2, 2-9, 6-1 - maxillaris 46, 340, fig. 2-9 - paranasales 46, fig. 2-9 - sagittalis superior 372, fig. 7-9 - sigmoideus fig. 7-9 - sphenoidalis 46, 337, fig. 2-2, 6-1 - tarsi 268, fig. 5-40 - van de dura mater 372, 374
443
sinusoïden 50 slokdarm, zie ‘oesophagus’ slotrotatie 280 sluitplaat 97 somatomotorische zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ somatosensibele zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ somiet 86, fig. 3-3 spatium(ia) - intercostalia 113 - palmare intermedium 199, fig. 4-43 spier(en) - dwarsgestreepte spieren fig. 1-18 - bouw van de 20 - bloed- en zenuwvoorziening 88 - fixerende (stabiliserende) spieren 31 - fusiforme spieren, zie ‘spoelvormige spieren’ - gevederde (pennate) spieren 25, fig. 1-19, 1-20 - kringspieren 25, fig. 1-19 - neutraliserende spieren 31, fig. 1-26 - parallelvezelige spieren 25, fig. 1-19 - spoelvormige spieren 25, fig. 1-19, 1-20 - waaiervormige spieren 25, fig. 1-19 spierbuik 20 spiercontractie 21, 28, 30, fig. 1-17 spierfascie 2-, fig. 1-17 spierinsufficiëntie - actieve 25, fig. 1-21 - passieve 25, fig. 1-21 spierkracht 25, fig. 1-23, 1-24 - spierkrachtmeting 32 spierspoel 76, fig. 2-41 spiervezels - dwarsgestreepte spiervezels 20, fig. 1-17 - indeling 22 - gladde spiervezels 19 - hartspiervezels 19 spierwerking - concentrische werking 28, fig. 1-25 - dynamische werking 28 - excentrische werking 28, fig. 1-25 - ligamenteuze werking 25 - statische werking (isometrische contractie) 28, fig. 1-25 spina(ae) - iliacae - anteriores 231, 233, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - posteriores 231, 233, fig. 5-3, 5-4 - ischiadica 234, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - mentales 340, fig. 6-4 - scapulae 150, fig. 3-50, 4-4, 4-62 spina bifida - aperta 96
REGISTER
- occulta 96 spinale ganglia, zie ‘ganglia spinalia’ spinale zenuwen, zie ‘zenuwen’ spitsvoet, zie ‘pes equinus’ spoelvormige spieren, zie ‘spieren’ spondylitis ankylopoëtica, zie ‘ziekte van Bechterew’ spondylolisthesis 102, fig. 3-21 spondylolysis 102 spongiosaplaatjes, zie ‘beenplaatjes’ spreidvoet, zie ‘pes transversoplanus’ spronggewricht - bovenste spronggewricht, zie ‘enkelgewricht’ - onderste spronggewricht - bewegingen in het 290, fig. 5-67 - bouw van het 287, fig. 5-65 squama - frontalis 336, fig. 6-2 - occipitalis 338 staan 390 staartwervels, zie ‘vertebrae coccygeales’ stabiliserende spieren, zie ‘spieren’ stand 390 standbeen 405 standfase 405, fig. 8-18 statische spierwerking, zie ‘spierwerking’ stembanden, zie ‘plicae vocales’ sternum 111, fig. 3-1, 4-19 - bewegingen van het 116, 117 steunen 405, fig. 8-16, 8-17 steunvlak 389, fig. 8-4 steunweefsel 1 stratum - basale 37, fig. 2-1 - corneum 37, fig. 2-1 strekhang 403, fig. 8-15 striatum 371, fig. 7-7 strottenhoofd, zie ‘larynx’ strottenklepje, zie ‘epiglottis’ subacromiaal impingement 161, 164 subarachnoidale ruimte 372, fig. 7-9 subcutis 37, 38, fig. 2-1, 2-43 subendotheliaal bindweefsel, zie ‘bindweefsel’ substantia - alba 363, 365, fig. 2-34, 7-2 - compacta 5, 6, fig. 1-7 - corticalis 5 - gelatinosa 363, fig. 7-11, 7-14 - grisea 363, fig. 2-34, 7-2 - intermedia, zie ‘intermediair grijs’ - nigra 367, fig. 7-16 - spongiosa 5, 7, fig. 1-7 subthalamus 370, fig. 7-7, 7-16 sulcus(i)
REGISTER
- bicipitalis medialis 169, 215, fig. 4-20, 4-62 - calcanei 268 - calcarinus fig. 7-3 - carpi 174 - centralis 370, fig. 7-3, 7-7 - cinguli fig. 7-3 - costae 113, fig. 3-33 - deltoideopectoralis 160 - glutealis 141, 255, fig. 5-92 - intertubercularis 151, fig. 4-5 - lateralis 370, fig. 7-7 - malleolaris 265, fig. 5-39 - n. radialis 151, fig. 4-5 - n. spinalis 91 - obturatorius 234, fig. 5-3 - pulmonis 114, fig. 3-31 - tali 267 - tendinis - m. flex. hall. longi 267, 268, fig. 5-42 - m. peronei longi 270, fig. 5-42 - van het hart 51 supinatie - van de onderarm 179, 195, 228 (tab.), fig. 4-40 - van de voet, zie ‘inversie van de voet’ sustentaculum tali 268, 321, fig. 5-42, 5-71, 5-72 sutura 12 - coronalis fig. 6-1, 6-6 - lambdoidea fig. 6-1, 6-6 - metopica fig. 6-6 - plana 335 - sagittalis (pijlnaad) fig. 6-6 - serrata 335 - squamosa 335 sutuur, zie ‘sutura’ symmetrische ruststand 391, 392, fig. 3-49, 8-7 symmetrische standen 391 sympathische zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ symphysis 12 - pubica 236, fig. 3-1, 5-5, 5-10 symptoom - van Duchenne 313 - van Trendelenburg 313 synaps 69, fig. 2-33 - indeling 71 synchondrosis 12 - sternalis 111 syndesmosis 12 - tibiofibularis 284, fig. 5-60 syndroom - van Brown-Séquard 376, fig. 7-12 - carpaletunnelsyndroom 217 - peripartaal bekkenpijnsyndroom 240
444
- piramidaal syndroom 381 - thoracic outlet-syndroom 168 - tibialis anteriorsyndroom 294 synergisten 31, fig.1-27 synovia, zie ‘gewrichtssmeer’ synoviaal gewricht 12, fig. 1-12 systeem - achterstreng-lemniscus medialissysteem 376, fig. 7-11 - ascending reticular activating system (ARAS) 377, fig. 7-13 - carotissysteem 374, fig. 7-10 - extrapiramidaal systeem 381, 382, fig. 7-16 - van Havers, zie ‘osteon’ - hypothalamohypofysair systeem 65 - lymfatisch systeem 56 - lymfoïd systeem, zie ‘lymfatisch systeem’ - piramidaal systeem fig. 7-15 - ventrikelsysteem van de hersenen 371, fig. 7-8 - vertebrobasilaris systeem 374, fig. 7-10 tabatière anatomique 193, 218, fig. 4-39 talgklieren 38, fig. 2-1 talus 267, fig. 5-41, 5-42 tarsus, zie ‘voetwortel’ tastcellen van Merkel 80, fig. 2-43 tastzin - fijne tastzin 376 - grove tastzin, zie ‘aanrakingszin’ tectum mesencephali 367, fig. 7-4 telencephalon 365, 370, fig. 2-37, 7-7 temperatuurzin 375 tendinitis 23 tendo calcaneus, zie ‘achillespees’ tendoperiostose 23 tendovaginitis 23 tenen, bewegingen van de 303, 332 (tab.) tenenstand 394, fig. 8-8 tennisarm (tenniselleboog) 23, 193 tentorium cerebelli 372, fig. 7-9 testis 61, fig. 2-25, 2-26 thalamus 369, 370, fig. 7-3, 7-7, 7-9 thenar 197, 199, 217, fig. 4-39, 4-43, 4-62 thoracic-outlet syndroom, zie ‘syndroom’ thorax 85, 111, fig. 3-1, 3-46 - beweeglijkheid van de 115, 129 - bouw en vorm van de 111 - verminderde beweeglijkheid van de 122 thymus 58, fig. 2-21 tibia 35, 263, 321, fig. 5-38, 5-39 - tibiaplateau 264 - torsie van de 263 T-lymfocyten 58 tong fig. 2-2 tongbeen, zie ‘os hyoideum’
445
tonsillen 58, fig. 2-2 trabekels van het been 5 trachea 45, 48, fig. 2-3, 2-10, 6-10 tractus(us) - corticopontinus fig. 7-15 - corticospinalis 378, fig. 7-15 - cuneocerebellaris 385, fig. 7-17 - iliotibialis 256, 321, fig. 5-31, 5-50, 5-90 - mamillothalamicus fig. 2-30 - olfactorius fig. 7-6, 7-10 - opticus fig. 7-10 - reticulospinalis 379, fig. 7-15 - rubrospinalis 379, fig. 7-15 - spinocerebellares 385, fig. 7-17 - spinoreticularis 377, fig. 7-13 - spinothalamicus 375, fig. 2-46, 7-11, 7-13 - tectospinalis 379, fig. 7-15 - vestibulospinales 379 training 28 trajectoriële bouw 7 translatoire beweging 15, fig. 1-14, 1-15 transversospinale spieren 105, fig. 3-23 trigeminusneuralgie, zie ‘n. trigeminus’ trigonum(a) - caroticum 358, fig. 6-11 - deltoideopectorale 160, fig. 3-51, 4-62, 6-11 - femoralia 259, fig. 5-32 - lumbale 126, 132, fig. 3-41 - lumbocostale 120 - omoclaviculare 350, fig. 6-11 - sacrale 141 - spinae scapulae 150, fig. 4-4 - sternocostale 120 trochanter - major 242, 320, fig. 5-15, 5-16, 5-92 - minor 242, fig. 5-15, 5-16, 5-18 - tertius 243 trochlea - humeri 151, fig. 4-5 - peronealis 268, fig. 5-70 - tali 267, fig. 5-41 trochoginglymus, zie ‘articulati trochoginglymus’ truncus(i), zie ook ‘romp’ 34 - brachiocephalicus 52, fig. 2-3, 2-14, 2-16 - bronchomediastinalis fig. 2-20 - coeliacus 53, fig. 2-16 - costocervicalis 354, fig. 3-44, 6-15 - intestinales 58, fig. 2-20 - jugularis fig. 2-20 - lumbalis 58, fig. 2-20 - lumbosacralis 312, fig. 5-84, 5-86 - pulmonalis 54, fig. 2-14 - subclavius fig. 2-20
REGISTER
- sympathicus 81, fig. 2-44, 2-45, 3-46 - thyrocervicalis 353, fig. 4-48, 4-49, 6-15 - van de plexus brachialis 211, fig. 2-36 tuba - auditiva 46, fig. 2-2, 2-10 - uterina 63, fig. 2-28, 2-29 tuber - calcanei 268, fig. 5-41, 5-42, 5-72 - frontale fig. 6-6 - ischiadicum 234, 320, fig. 5-3, 5-4, 5-5 - maxillae 341, fig. 6-8 - parietale fig. 6-6 tuberculum(a) - adductorium 243, fig. 5-15, 5-16 - articulare 338, fig. 6-13, 6-14 - caroticum 91 - conoideum 149, fig. 4-1, 4-2 - costae 113, fig. 3-33 - infraglenoidale 150, fig. 4-3, 4-4 - intercondylaria 264, fig. 5-38, 5-39 - majus 151, fig. 4-5 - minus 151, fig. 4-5 - obturatorium - anterius 234 - posterius fig. 5-4 - ossis - scaphoidei 174, fig. 4-24 - trapezii 174, fig. 4-24 - pubicum 234, fig. 5-4, 5-5 - supraglenoidale 150, fig. 4-3 - van de atlas 91, fig. 3-8 - van Gerdy 264 - van Lister 172 - van de talus 267 tuberositas - deltoidea 151, fig. 4-5 - glutea 243, fig. 5-16 - iliaca 231, fig. 5-3 - ossis - cuboidei 270, fig. 5-42 - metatarsalis I 270, 321, 324, fig. 5-42, 5-71, 5-72 - metatarsalis V 270, 324, fig. 5-41, 542, 5-72 - navicularis 269, 321, fig. 5-41, 5-71, 5-72 - phalangis distalis van de vingers 176 - radii 172, fig. 4-23 - sacralis 94 - tibiae 265, fig. 5-38, 5-47, 5-92 - ulnae 173, fig. 4-23 tubuli - colligentes 60, fig. 2-24 - renales 59 - contorti 59, 60 - seminiferi 61, fig. 2-26 tunica dartos 61
REGISTER
tussenhersenen, zie ‘diencephalon’ tussenwervelschijf 88, 89, 97, fig. 3-3, 3-14 uitwendige krachten 387 ulna 35, 172, 217, fig. 4-23 umbilicus 140 uncovertebrale spleten 102 ureter 58, 60, fig. 2-22, 2-23, 2-25 urethra 60, 61, fig. 2-25, 2-27, 2-29 urineblaas, zie ‘vesica urinaria’ urinebuis, zie ‘urethra’ urineleider, zie ‘ureter’ uterus 63, fig. 2-8, 2-28, 2-29 uvula van het gehemelte 40 vagina 63, 65, fig. 2-8, 2-27, 2-29 vagina(ae) - fibrosa(ae) - digitorum manus 190, 200, fig. 4-44 - digitorum pedis 298 - tendinis 24, fig. 1-18 - m. recti abdominis, zie ‘rectusschede’ - synoviales - digitorum manus, zie ‘peesscheden van de hand’ - digitorum pedis, zie ‘peesscheden van de voet’ - intertubercularis 156, 168, fig. 4-12 - tendinis, zie ‘peesschede’ varices 312 veldenhuid 38 vena(ae) 50 - arcuata fig. 2-24 - axillaris 132, 211, fig. 2-18, 3-45, 4-19 - azygos 55, fig. 2-19 - basilica 211, 218, fig. 4-52 - brachialis 209, fig. 4-52 - brachiocephalica 54, 356, fig. 2-14, 2-18, 3-45 - cava - inferior 54, fig. 2-18. 2-19, 3-45 - superior 54, fig. 2-14, 2-18, 3-45 - cephalica 211, 218, fig. 4-52 - circumflexa ilium superficialis 311, fig. 5-83 - diploica fig. 7-9 - epigastrica - inferior 131, fig. 3-45 - superficialis 132, 311, fig. 3-45, 5-83 - superior fig. 3-45 - facialis 356 - femoralis 311, fig. 2-18, 3-45, 5-83 - hemi-azygos 56, fig. 2-19 - accessoria 56, fig. 2-19 - hepaticae 55, fig. 2-6, 2-14 - iliaca
446
- communis 54, fig. 2-18, 3-45, 5-33 - externa 54, fig. 2-18, 5-33, 5-83 - interna 54, fig. 2-18, 3-45 - intercostales posteriores 55, fig. 2-19 - interlobaris fig. 2-24 - jugularis - anterior 356 - externa 356, 358 - interna 54, 356, 374, fig. 2-14, 2-18, 4-19 - lienalis 56, fig. 2-18 - lumbales 55, fig. 2-19 - ascendentes 55 - mediana cubiti 211, 218, fig. 4-52 - mesenterica - inferior 56, fig. 2-18 - superior 56, fig. 2-18 - ovarica 55, fig. 2-18 - para-umbilicales fig. 3-45 - poplitea 310, fig. 5-83, 5-90 - portae 56, fig. 2-18, 3-45 - pudendae externae 311, fig. 5-83 - pulmonales 56, fig. 2-14 - renalis 55, fig. 2-18 - retromandibularis 356 - saphena - magna 132, 310, 324, fig. 2-18, 5-83, 5-90 - parva 310, 324, fig. 5-83, 5-90 - subclavia 54, 356, fig. 2-14, 2-18, 4-19 - subcostales 55 - testicularis 55, fig. 2-18 - thoracica - interna 131, fig. 3-45 - lateralis 132, fig. 3-45 - thoraco-epigastricae 132, fig. 3-45 - tibialis posterior fig. 5-83 ventriculi van het hart 50 ventriculus, zie ‘maag’ ventrikelsysteem van de hersenen, zie ‘systeem’ verbening 9, fig. 1-12 verlengde merg, zie ‘medulla oblongata’ vermis van het cerebellum 369 vertebra(ae) - cervicales 89, 90, fig. 3-1, 3-4 - coccygeales 89, fig. 3-4 - lumbales 89, 93, fig. 3-4, 3-6 - prominens 92, 136, 358, fig. 3-4, 3-50, 6-3 - sacrales 89, fig. 3-4 - thoracicae 89, 92, fig. 3-4, 3-5 vertebro-basilarissysteem, zie ‘systeem’ vesica - fellea 42, 143, fig. 2-3 - urinaria 58, 60, fig. 2-22, 2-27, 2-29 vesicula seminalis 61, fig. 2-25, 3-58
447
vestibulum vaginae 65, fig. 2-29 vetcellen 2 vetlichaam van Hoffa, zie ‘corpus adiposum infrapatellare’ vetweefsel 2 vezelbeen 7 vezelig bindweefsel, zie ‘bindweefsel’ vezelig kraakbeen, zie ‘kraakbeen’ vezels van Sharpey 5, 6, fig. 1-7 vibratiezin 376 vierde ventrikel 366, fig. 7-3, 7-5, 7-8 villi synoviales 13 vincula tendinum 24 vingers, bewegingen van de 204, 229 (tab.) viscerale pijn 84 viscerale sensibiliteit, zie ‘interoceptie’ viscerocranium, zie ‘aangezichtsschedel’ visceromotorische zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ viscerosensibele zenuwvezels, zie ‘zenuwvezels’ vlak gewricht 19, fig. 1-16 voetgewelf 304 voetrug 301, fig. 5-69 voetwortel 265, fig. 5-41, 5-42 voetzool 301, fig. 5-72 vomer 337, fig. 2-9, 6-1 voorhoorn 363, fig. 2-34, 2-44, 7-2 voorstreng 365, fig. 2-34, 7-2 voorwortel 71, fig. 2-34, 7-2 waaiervormige spieren, zie ‘spieren’ wangen 40 wervel, zie ook ‘vertebra’ 88, fig. 3-3 - wervelfracturen 93, fig. 3-10 wervelkolom - afwijkingen van de 102 - beweeglijkheid van de 96 - bewegingen van de 99, 148 (tab.), fig. 316, 3-17, 3-18, 3-20 - bouw van de 88, fig. 3-4, 3-11 - ontwikkeling van de 86, fig. 3-3 - ouderdomsveranderingen van de 102
REGISTER
- variaties van de 95, fig. 3-13 - vorm van de 94 witte stof, zie ‘substantia alba’ wrijving in gewrichten 13 - wrijvingscoëfficient 13 zaadbal, zie ‘testis’ zaadblaasje, zie ‘vesicula seminalis’ zaadleider, zie ‘ductus deferens’ zadelgewricht 18, fig. 1-16 zenuwcel 69, fig. 2-33 zenuwen - hersenzenuwen 367, fig. 7-4, 7-6 - perifere zenuwen 73, fig. 2-64 - spinale zenuwen (ruggenmergszenuwen) 71, 87, 363, fig. 2-34, 2-35 zenuwregeneratie 75, fig. 2-38 zenuwvezels - parasympathische 80, 82, fig. 2-45 - postganglionaire 80 - preganglionaire 80 - propriospinale 375 - somatomotorische 75 - somatosensibele 75 - sympathische 80, fig. 2-44, 2-45 - visceromotorische 80, fig. 2-44, 2-45 - viscerosensibele 80, 83, fig. 2-44, 2-45 ziekte - van Bechterew 102 - van Parkinson 382 zijhoorn 363, fig. 2-34, 2-44, 7-2 zijstreng 365, fig. 2-34, 7-2, 7-13 zona orbicularis 246, fig. 5-22, 5-24 zondagmiddagelleboog (pulled elbow) 179 zuil van Clarke 363, fig. 2-34, 7-2, 7-17 zwaaibeen 405 zwaaifase 406 zwaartekracht 387 zwaartepunt 387, fig. 8-1 zweepslag 298 zweetklieren 38, fig. 2-1
