LINGUA VIVA 3º trimestre 2010
50
Boletín de Normalización Lingüística do Concello de Vigo
EDITORIAL Comeza un novo curso escolar coa lingua, de
prexuízos de sempre) pero con cada vez máis
en 1983, da Lei de normalización lingüística,
a tendencia global que fai que en 2010 a poboación
novo, no centro do debate. Desde a entrada en vigor, regularmente
se
producían
denuncias
sobre
o
incumprimento das normas relativas ao uso do galego no ensino precisamente porque se estabelecían unhas
poboación instalada nas cidades, xa que Galiza segue urbana supere á rural por vez primeira en todo o planeta, onde o uso do castelán é maioritario.
E neste contexto, logo de 27 anos da Lei de
horas mínimas de ensino en galego que rara vez
normalización
públicos do noso país, impedindo, xa que logo,
integrado no sistema educativo e asumido como algo
chegaban a acadarse na gran maioría dos centros acadar un dos obxectivos de toda a lexislación da que nos dotamos na democracia de garantir a presenza da
nosa lingua nas escolas para que o alumnado conseguise a mesma capacidade comunicativa en galego que en castelán.
Desde aquela até agora non conseguimos
aínda que o galego e o castelán teñan o mesmo status
xurídico, mentres que todo o mundo ten a obriga e o
dereito de coñecer o castelán o coñecemento do galego é só un dereito, que non hai maneira de garantir cando calquera ten o dereito, tamén, de non coñecelo (mesmo a propia administración, logo da modificación da lei de acceso á función pública) .
Tampouco non conseguimos que aumenten as
súas funcións sociais e os seus espazos de uso no tempo de lecer dos rapaces e rapazas escolarizados no
lingüística,
nada
máis
lonxe
da
normalidade. Non só o ensino do galego non está “normal”, ou sexa, que non se discute, senón que se cuestiona e se fomenta o debate, en moitas ocasións
moi mal intencionado, sobre as obrigas e os dereitos sobre unha materia educativa que debería ter, como mínimo, o mesmo status que outras linguas, as
matemáticas ou o coñecemento do medio. Pero o seu valor simbólico é outro ben distinto, é o de divide e
vencerás, o do desprestixio, o da bronca e xa mesmo o
da
ameaza.
Non
estaría
de
máis
que
reflexionásemos sobre que clase de sociedade chega a esta situación (en nome da “liberdade”) e quizais poderíamos
chegar
a
conclusións
sobre
como
conseguir a igualdade para as linguas, os homes e as
mulleres ou as persoas con discapacidades e sen elas e non resignarnos a perder a riqueza das diferenzas.
noso país: televisión, videoxogos, deportes... E todo isto nun país no que segue habendo unha boa parte da
poboación vivindo no rural onde aínda o galego segue
Iolanda Veloso Ríos,
concelleira de Normalización
Lingüística do Concello de Vigo
a ser a primeira lingua (iso si, sometida aos mesmos Sumario 2. Meu! coñecéndonos, descubríndonos 4. Dúbidas 5. Súbete ao Castro 6. Camiño da lingua
7. Novidades nas librarías 9. Cantos de berce 10. Cine en galego 12. Actividades do SNL neste verán 14. A voltas coa toponimia do litoral 16. Breves 18. A illa de San Simón Servizo de Normalización Lingüística do Concello de Vigo, praza do Rei núm. 1-36202 Vigo Teléfono 986 810281 Fax 986 220678 Correo electrónico
[email protected] páxina web: http//:snl.vigo.org
2
Lingua Viva
MEU! Coñecéndonos, descubríndonos O
territorio
de
Vigo
As unidades están preparadas
móstrasenos coma un gran teatro
para primaira e secundaria. Tentouse
que mira ao solpor, onde a ría
que as unidades didácticas fosen fácil
forma un espazo ben definido.
de inxerir no programa do curso
Territorio e ría ofrécennos moreas
escolar contando coa colaboración de
de nomes de lugar a través dos
profesorado que nos asesorou. O
cales podemos ir descubrindo e
formato escollido para a presentación
coñecendo quen fomos e somos e
destas
como se foi configurando a nosa
electrónico. A facilidade para poder
cidade.
copiar, gardar e escoller aquelas
O...programa.“MEU,
partes
unidades
que
lle
didácticas
interesen
foi
a
o
cada
coñecéndonos, descubríndonos” é
profesor ou profesora foi a razón para
ambicioso en accións e intencións
esta escolla.
que tenta achegarnos a Vigo a través
do
seu
patrimonio
e
toponimia. Aprender a historia da lingua e ampliar o coñecemento do galego a través da toponimia, e asemade, recuperar
sensibilizar, e
transmitir
valorar, o
noso
patrimonio e lingua. Os centros educativos teñen un papel importante na difusión da nosa
toponimia
patrimonio,
por
e iso
do
noso
elaboramos
unidades didácticas para que teñan un material valioso para traballar a nosa lingua dende a realidade máis
3 O
Lingua Viva próximo
día
7
de
outubro
presentaranse á comunidade educativa estas unidades. Quixemos que esta presentación presentación
coincidise doutro
proxecto
coa do
programa, o xogo en rede. As novas tecnoloxías entraron nas nosas casas con forza a finais do século XX. Hoxe en día a nosa mocidade vive acotío coa tecnoloxía. Unha lingua sen tecnoloxía e sen falantes novos non ten futuro. Por outra banda o gran descoñecemento que a mocidade ten da historia e patrimonio da nosa cidade levounos a unir estas ideas nun xogo didáctico en rede que conxuga dous elementos atractivos para a mocidade viguesa. Por un lado a tecnoloxía e por outro o lecer, e sempre a lingua. O obxectivo do xogo é claro, chegar ao final dunha viaxe pola historia de Vigo.
Esta viaxe polo tempo sitúa os rapaces
e
rapazas
en
distintos
enclaves da cidade, enclaves que se corresponden coas etapas históricas nas que se atopen (etapa castrexa no Castro, etapa pacega en Castrelos...). En cada etapa deberán pasar certas probas para conseguir chegar ao final da aventura. Os xogos e preguntas están dirixidas a coñecer a historia da cidade dende a época prehistórica até os nosos días (os distintos pobos que poboaron as terras do que hoxe é Vigo, a tipoloxía das edificacións, costumes, industria... de cada época, os vestixios que nos quedan de cada etapa histórica, a relación da cidade co mar dende antigo...). Pero tamén se busca que coñezan a evolución da lingua galega dende a súa creación até o galego actual, a relación da lingua coa toponimia, a información que os topónimos nos achegan do lugar que nomean, a orixe dos topónimos...
4
Lingua Viva
D úbidas Para evitarmos castelanismos Moitas han ser as ocasións que ao estarmos redactando un textos dubidamos se ese verbo leva ou non preposición, ou que preposición leva. En ocasións cóasenos unha preposición innecesaria en galego por mor do castelán. Imos indicar, comezaremos por uns verbos de uso bastante habitual, algúns casos nos que debemos ter en conta que galego e castelán son, malia que con similitudes gramaticais, linguas de seu.
Galego?
Galego
Exemplo
*Abandonar a
Abandonar
A nai nunca abandonou os cativos
*Abordar a
Abordar
Abordou o neno para invitalo xogar
*Absolver a
Absolver
O xuíz absolveu o inculpado
*Aburrir a
Aburrir
Co seu xogo o Celta aburriu o público
*Acalar a
Acalar
A muller acalou o home que berraba
*Acompañar a
Acompañar
Sempre acompaña o seu pai á partida
*Acomodar a
Acomodar
Acomodou o espectador no seu sitio
*Aconsellar a
Aconsellar
Aquelas mulleres aconsellaban a moza
*Acusar a
Acusar
Acusou o condutor de non parar
*Adestrar a
Adestrar
Adestra o equipo feminino de primeira
CASTELÁN
GALEGO?
GALEGO
Aleccionar
Aleicionar
Adoutrinar
Alegato
Alegato
Alegación
Aletear
Aletexar
Bater as ás
Alevosía
Alevosía
Aleivosía
Alejar
Alexar
Afastar, arredar
Alfarero
Alfareiro
Oleiro
Alféizar
Alféizar
Peitoril
5
Lingua Viva
Concellería de Xuventude A Concellería de Xuventude a través de Súbete ao Castro organiza cursos para a
mocidade viguesa de formación musical e artes escénicas. CURSOS DE FORMACIÓN MUSICAL E ARTES ESCÉNICAS
OFERTA DE CURSOS: Inscrición aberta todo o ano. COMEZO: 21 de Setembro ata 18 de Decembro Duración: clases dunha hora de duración
Martes:
GUITARRA I, II e III de 17 a 20h DJEMBÉ I e II , de 17 a 19h Mércores:
BATERÍA I, II, III, IV, de 20 a 21h Xoves: TÉCNICA VOCAL I, II e III de 17 a 20h Venres:
DANZA ORIENTAL I e II de 17 a 19h BAIXO I e II , de 20 a 22h BATERÍA V, VI de 17 a 19h GUITARRA IV e V de 20 a 22h Sábados: BREAKDANCE I e II de 17 a 19h
6
Lingua Viva
Camiño da lingua Camiño da Lingua é un proxecto que inclúe probas lingüísticas, culturais, xogos... onde o
vínculo é a lingua galega. O obxectivo é, dunha banda que os nenos e nenas xoguen coa nosa lingua a
través de refráns, trabalinguas, adiviñas, linguaxe de signos; e por outro lado, xoguen aos xogos de sempre expresándose en lingua galega. Os lugares elixidos, debido aos meses nos que se desenvolveu a actividade (xullo e agosto), foron predominamente turísticos (praias, parques…). A eles trasladámonos co proxecto Camiño da Lingua con cartelaría propia, materiais didácticos, monitores especializados e publicidade institucional.
É de subliñar que o público foráneo, non coñecedor e falante da nosa lingua asistía moi interesado e curioso ás actividades. Divertíronse
participando nun xogo sobre o galego e intentando adiviñar a historia dalgúns dos monumentos e lugares emblemáticos da cidade de Vigo.
Así pois, puidemos dende o principio achegar a lingua galega ao público en xeral, especialmente ás nenas e nenos, dun xeito lúdico e didáctico. A
aínda que o eixo das actividades son os nenos e
combinación
do
xogo
coa
aprendizaxe presentábase como un reto difícil
nenas.
Para determinadas probas a participación
nun contorno aparentemente pouco motivado.
daquela era fundamental, fomentando deste
Ao principio, o público camiñaba arredor da
xeito a cooperación interxeracional dentro dos
de Buxo, coa temática de lugares e monumentos
Pódese dicir que a experiencia con este proxecto
carpa instalada, observando o taboleiro de xogo máis
emblemáticos
da
nosa
cidade.
Posteriormente, a curiosidade polos debuxos que recreaban estes lugares tan coñecidos para
algúns vigueses e tan descoñecidos para outros, conseguiu, a través do proxecto, que ducias de
xogos.
“Camiño da Lingua” foi altamente satisfactoria,
e así amósase pola boa acollida que tivo unha actividade
de dinamización lingüística
nas
praias e prazas de Vigo. Finalmente, destacar que a base de fondo
maiores e de pequenos se achegaran aos
do proxecto Camiño da Lingua trata de expresar
reflectidas e que espertaban a súa curiosidade.
compartir
invitaban a xogar tamén ás persoas adultas,
do taboleiro do proxecto Camiño da Lingua.
monitores para lles preguntar polas imaxes alí
De seguido, os monitores e monitoras
a utilidade da nosa lingua e que a temos que con
todo
o
público
que
estea
interesado en coñecer o noso idioma por medio
7
Lingua Viva
Novidades nas librarías Da fala á lingua: un proceso inacabado Mª Pilar García Negro Edicións Laiovento Recompilación de artigos, estudos e traballos destes últimos anos, referidos todos eles á lingua galega.
“Ben quixera a autora que todo o aquí recollido non tivese que ver nada coa actualidade
e formase parte só dunha recordación do pasado. Pasado superado polo cambio lingüístico favorábel á lingua nativa e nacional, á lingua galega. Lamentabelmente non é así...”
“O idioma, sempre (para todos, todos os días...) é un dos artigos, dos primeiros artigos deste volume . Del imos recoller algunhas das reflexións da autora: A quen lle importa a sorte futura do galego é a nós, galegas e galegos de hoxe. Quen ten que traballar e pelexar por el somos nós... E cómpre, tan paciente pedagoxía
como
teimosamente,
social,
moito
facermos
convencemento,
moita non
darmos nunca por consabido o que na realidade social non o é en absoluto. Isto é labor de anos, dos 365 días do ano e das 24 horas do día: non hai receitas máxicas, mais hai pasos moi positivos que podemos dar se nos persuadimos de que a batalla política polo idioma, pola súa mellor por socializar o seu uso público, por que teña moita máis escrita, por limpalo de tantos castelanismos como o luxan, por termos a literatura que nel se
produciu, se nos persuadimos de que todo isto vai redundar en ben de todas as galegas, de todos os galegos. Porque non hai acto máis democrático, máis unitivo, menos clasista... que recoñecérmonos todos na construción colectiva que o noso pobo criou... A pregunta non é onde o galego xa está, senón onde o galego, no século XXI, aínda non está, podendo estar...
8
Lingua Viva
“Bilingüismo abrasivo”, “A lingua, sitio distinto”, “Galego-portugués: a necesidade do diálogo bilateral”, “Lingua e sexismo”, “O decálogo que a lingua precisa”, “Razóns para o uso do galego na docencia universitaria e na investigación” son algúns dos artigos deste volume.
Libro que a maiores presenta, como apéndices, “dous textos parlamentares, dúas
proposicións de lei, que aspiraban a converterse, con todas as eventuais modificacións introducíbeis na súa tramitación, en textos legais, en nova lexislación iuslingüística galega”. Trátanse, estes apéndices, das reproducións destes textos así como dos debates que ocasionaron no Parlamento.
Desaprenda a falar galego en 15 días cos erros dun tradutor automático... e reaprenda noutros 15
Henrique Harguindey Edicións Laiovento Os erros, na aprendizaxe das linguas son necesarios. E deles aprendemos. Neste libro advírtesenos dos problemas cos que podemos topar á hora de utilizarmos un tradutor automático e non afrontar unha revisión detallada por quen ten coñecementos de lingua.
A finalidade buscada polo autor con esta obra é “poñer de manifesto os mecanismos que producen os erros para así sermos capaces de corrixilos, de aprender dos propios e erros, de reaprender a nosa lingua.” “O tradutor automático é unha utilísima ferramenta
informática
para
unha
aproximación a textos escritos noutras linguas. Ofrece unha primeira fase moi interesante; fai, como se dixésemos o traballo
duro;
mais
despois
o
seu
resultado debe ser revisado e corrixido por persoas que coñezan os fallos que se poden
producir.
producen”
Porque
sempre
se
Convén recordar o Desván dos
monxes
9
Lingua Viva
Cantos de berce O pasado xullo, no centro de saúde de Coia, comezou a andar un novo proxecto que busca achegar as canción de arrolo galega aos novos pais e nais. Esta actividade inserímola dentro dos cursos de preparto e postparto que organizan os centros de saúde. Despois do primeiro curso de nanas e tras o descanso estival retómase a partir de outubro este proxecto coa colaboración doutros dos centros de saúde da cidade.
Os cursos son desenvolvidos por Ugia Pedreira e Rosa Bugallo. Ambas as dúas
compleméntanse para poñer a voz (Ugia) e a explicación (Rosa) a 10 cantos de berce do cancioneiro popular galego-portugués e de autor.
Nestes cursos búscase que os pais e as nais coñezan o significado das cantigas de berce
e o poder emocional que estas teñen grazas á voz na relación cos bebés, incluso no útero.
O programa está organizado polo Servizo de Normalización Lingüística e polo Departamento de Igualdade do Concello de Vigo, e coa colaboración das matronas dos centros de saúde, e das direccións destes.
UGIA PEDREIRA Natural de Foz, licenciada en Psicoloxía pola USC e directora da Comezou sendo coñecida na música galega polos tres Central Folque, Centro Galego de discos editados con Chouteira. No ano 2006 grava disco co trío Nordestin@s, con Gaudi Galego e Abe ROSA BUGALLO Nacida en Cabanelas, concello da Estrada. Criada entre esta aldea pequena e as aldeas grandes da Licenciada en Filosofía pola USC e en Ciencias da Documentación, libreira, poeta, comprometida, persuasiva e moi doce. Coa letra “Madama” que
Organizan:
10
Lingua Viva
Cine en galego O cine é o soporte de múltiples historias e vidas diversas. A visión da lingua galega en distintas circunstancias apoia a idea de que o galego vale para falar, dicir e sentir todo. Por iso o SNL puxo en marcha dous programas de cine en galego. Ciclo de cine en galego para os centros de ensino, “Unha lección de cine” . Durante os últimos anos o SNL ofertou cine en galego para os centros de ensino de primaria e
secundaria de Vigo (e dende o último ano, tamén, infantil). Estes ciclo de cine pretende achegar o cine en lingua galega á mocidade viguesa. Cada ano o ciclo aumenta o número de filmes e o amplía a súa didáctica. O ano 2006 o ciclo acrecentou a súa oferta con unidades
didácticas para traballar na aula e no propio cine, despois da proxección. Estas unidades didácticas pretendían acrecentar o labor didáctico do programa “unha lección de cine”. As unidades recollen preguntas, xogos, exercicios... que teñen como base a película proxectada,
os
contidos,
trama,
características dos personaxes... calquera cousa que poida ser de interese para a educación e coñecemento dos rapaces e rapazas que participan no ciclo. Sempre sen perder de vista, que a finalidade última é recoñecer á lingua galega o seu valor como lingua
temática
vehicular (sexa
de
calquera
igualdade,
tipo
de
natureza,
xeografía, historia, interculturalidade...).
11
Lingua Viva
Ciclo de cine ao aire libre (inxerido na programación das Festas de verán 2010) Este ano o SNL quixo aumentar a súa programación de cine en galego destinando seis filmes para a proxección ao aire libre, chegando así a un público adulto. Este programa tiña a
característica de que as películas estaban en versión orixinal e subtituladas ao galego. Os filmes subtitulados permiten escoitar outras linguas. Todas as linguas que se recolleron neste
ciclo forman parte das linguas que nos achegan os novos vigueses e viguesas que chegaron a
Vigo a formar parte da sociedade viguesa, pero que chegan doutros países e con outras linguas. Outra das peculiaridades deste ciclo de cine é proceso de subtitulado. Este labor foi desenvolvido polo alumnado de último curso de Tradución e Interpretación da Universidade de Vigo con colaboración do Concello. A diferenza dos subtítulos convencionais, que só describen diálogos, o SNL quixo empregar subtítulos que describen todo o audio presente (con inclusión con música de fondo e efectos de son) mediante palabras ou símbolos. Este tipo de subtítulo
é
empregado
para
persoas
con
problemas de audición, mais tamén aquelas persoas que están aprendendo unha nova lingua. O que se buscou é achegarlle a lingua galega a un público
moitas
veces
alleo
ás
actividades
normalizadoras, as persoas xordas, xente de fóra
de Galicia... As películas que se proxectaron foron
Aleksandra, A voda de Tuya, Radio Favela, O agasallo de Silvia, O domingo
se Deus quere e O abrazo partido; filmes de Rusia, China, Brasil, Galicia, Arxelia e Arxentina respectivamente.
12
Lingua Viva
Actividades do SNL neste verán Un dos referentes do traballo dinamizador do SNL é dar a coñecere motivar o uso da lingua galega entre a poboación infantil e xuvenil. Durante todo o ano, e coa colaboración dos centros de ensino e asociación culturais e veciñais, achegamos unha oferta variada que vai dende contacontos a
cine, desde regueifa a rap... Desta volta, no verán, quixemos oferta novas actividades e ir onde están os e as cativas. Xa o ano pasado comezamos con dúas semanas de Ciclobibliotecas nas praias, (actividade na que achegamos os libros e os contacontos aos cativos no canto destes iren a eles) obtendo un resultado moi positivo. Desta iniciativa piloto xurdiu este ano unha programación máis completa. Desta volta, os puntos de realización dos xogos non foron só as praias, senón que se aumentaron as zonas engadindo parques, prazas e mercados. Nas praias houbo actividades en Samil (dúas localizacións -ao carón do Tombo do Gato e ao carón das piscinas-), no Vao e en Bouzas. Os parques e prazas escollidos foron A Riouxa, Navia, a praza da Independencia, a Constitución, o
mercado do Calvario. Ademais destes puntos tamén houbo actividades todos os xoves nos xardíns do pazo de Castrelos nunha acción en colaboración co departamento de Patrimonio Histórico. O obxectivo destas actividades era ofrecer opcións de lecer en distintos puntos da cidade, dende as praias até as prazas, pasando por mercados, parques... o común denominador
desta oferta
de
lecer era
ofertarlles aos nenos e nenas lecer en e dende o galego. Houbo horarios para todos os gustos: de mañá, de tarde e tardiña; e distintas parroquias tiveron programaciópn de lecer. Sempre tendo en común a lingua galega como lingua vehicular dos xogos, e mesmo como parte integrante da actividade.
Dende xogos tradicionais a aventuras de
Casa do Rato, Castrelos
piratas pasando por topar un tesouro agochado... sen faltaren os monicreques, nin os contos, nin tampouco as adiviñas. Máis
que
positiva
é
a
nosa
valoración, así como a de quen as levou a cabo. Queremos pór de manifesto, un dato sobranceiro: a participación de nais e pais, nas actividades cos pequechos, co que conseguimos que se comunicasen en galego, cando menos nos xogos.
13
Lingua Viva
As actividades foron recibidas por igual entre os rapaces e rapazas, non ollando preferencias por ningunha. Todos os xogos foron seguidos por nenos e nenas entre 4-5 e 11-12 anos, sendo a media de idade duns 8-9 anos. É moi positivo para a concellería de Normalización Lingüística que, nenos e nenas de distintas zonas de España e inclusive estranxeiro, se
achegaran ás actividades e responderan nelas igual que os nenos e nenas galegos, sen ningún tipo de dificultade para seguilas, tendo en conta que a lingua vehicular era a lingua galega e
que moitos dos xogos tiñan a lingua como centro da actividade. A naturalidade coa que estes rapaces e rapazas se adaptaron é reflexo da intercomprensión da lingua galega polos castelanfalantes, e é a constatación de que non xorden problemas se non se vai tras deles.
Ao final de cada actividade, aqueles rapaces e rapazas que participaban até o final da
actividade recibían un pequeno agasallo. Neveiras de praia para a merenda, gorros de palla,
gorras, libros dos Bolechas... foron algúns dos agasallos que puideron levar a casa só por participar. AS ACTIVIDADES: Casa do Rato: escoita a historia dos piratas e o rato, dálle de comer ao rato da pipa de viño e gaña a carreira de tartarugas ● Camiño da Lingua: podería ser o xogo da oca, pero aquí é a buxaina quen nos guía e haberá que lanzar o dado para avanzar as casas até o final do taboleiro, Para iso terás que ir pasando as probas que nos propón Buxiño. ● Obradoiros ambientais: crea o teu imán para a neveira coa imaxe do teu animal preferido, comeza un caderno de traballo onde anotar os animais e plantas observas nos parques e praias e cola follas, penas, froitos, sementes... que atopes no camiño. ● Obradoiro de monicreques: crea o teu propio monicreque para xogar con el, podes escoller a cor dos ollos, a roupa, o pelo, os zapatos... só cunhas tesoiras, papel de cores e pegamento. ●
Agasallos
Ciclibiblioteca: escoita as historias que trae a ciclobiblioteca, e busca as novas historias que agochan os libros e os contos. ● Libros perdidos: temos que buscar un tesouro agochado polos piratas, para iso hai que superar probas e ser máis listo que o pirata que agochou o tesouro. ● Xogamos: detrás de cada imaxe do mapa de Galicia atópase unha proba, se se superan todas atoparás un premio. Terás que xogar ao pano, a tirar da soga, co paracaídas... ● LibriTerrae: segue a historia dos Libri e a súa aventura, coñece como viven e como é o seu mundo. ● Os Barballocas: teatro de monicreques de luva. A historia dos Barballocas no camiño de Santiago, axúdaos para que o malo non acabe cos sinais do camiño. ●
Xogas? en galego podemos
VERÁN EN VIGO Ven a un mundo de fantasías e ilusións
Libros no pazo
14
Lingua Viva
A voltas coa toponimia do litoral No pasado mes de marzo o SNL detectou numerosos erros respecto da toponimia do
litoral vigués na documentación coa que se traballaba no Plan de ordenación do litoral (POL) que está a elaborar a Xunta de Galicia a través dunha empresa foránea. Advertíanse erros para todos os gustos: ●
De denominación de areais, volvendo a denominacións alleas e deturpadas: de A Sirenita, de
As Barcas, La Fuente, do Bao ●
●
Incorreccións como de O Fuchiño, de A Punta
Eliminacións de areais como A Argazada e A Foz baixo a denominación única de Samil, ou
nin mención de areais e calas do litoral vigués ●
Amais de incorrectas localizacións de areais e outros accidentes xeográficos.
No informe remitido á Xerencia de Urbanismo para achegar como alegación ao POL,
informabamos do traballo realizado en 1996 por este SNL xunto con asociacións veciñais e particulares cara á recuperación da denominación real dos nosos areais , e desbotar nomes
como La sirenita (por haber unha estatua dunha serea), de La Fuente (por haber unha fonte) ou supresión de nomes pola absorción doutro topónimo. O dito traballo foi publicado nesta revista nos números correspondentes a agosto-setembro-outubro do 96 e novembro-decembro. Dende esa data, houbo un traballo decidido por parte deste Concello na recuperación da toponimia dos areais, destacando o traballo de Patrimonio Histórico, Medio Ambiente e Limpeza. Remitíuselle á Xunta de Galicia copia do citado expediente, dando por contado que deixarían tamén de aparecer sirenitas, barcas e olmos no litoral vigués. Mais vemos que non... que non se tivo en conta esta documentación e que resucitan vellos nomes.
Tras o envío do informe, acompañado por documentación (corrección das fotografías
do litoral, díptico do Servizo de Limpeza coa denominación e localización dos areais, copia
da información verquida en Lingua Viva) criamos que desta volta si... xa temos correcta a denominación dos areais vigueses.
Inxenuas que somos! Nestes días volven remitirnos unha copia do POL. Fomos directamente ao arquivo “toponimia” e o que reproducimos na páxina seguinte é o que temos... unha nova volta de fío consistente en: ●
Dobres denominacións, en galego e en castelán: A Mourisca ou Los Olmos; O Tombo do
Gato ou De la Fuente. Ben sabemos que a nosa toponimia ten unha única forma oficial que é a galega, di a Lei de normalización lingüística, que semella non coñecer quen está redactando o
POL por encomenda da Xunta. Xunta que ha velar polo cumprimento das leis e pola normalización do idioma propio de Galicia. Non nos cabe na cabeza pensar que no noso
rueiro teñamos denominacións tal como O Carballal/El Robledal, O Seixo/El Guijarro, Balaídos/ Abellanedas...
15 ●
Lingua Viva
Volven topónimos alleos: A Sirenita, Azul
●
Topónimos incorrectos: O Bao, das Margaritas
●
Amais de eliminaren areais ou trabucaren outros.
Como somos ben teimosas, e “para iso nos pagan” continuamos remitindo informes e
denunciando ese escaso respecto por un ben patronímico e cultural, esencia do noso ser como pobo, que é a toponimia, que é a lingua galega.
Tamén queremos deixar constancia de que ás veces cómprenos unha chamada de
atención ao respecto nesta casa. Mais cunha diferenza: axiña son corrixidas as cuestións apuntadas.
Imaxes do POL
Praia de Rodas
16
Lingua Viva
BrevesBrevesBrevesBrevesBrevesBrevesBreves O galego tamén noutros mundos
●
Ein Rosenfeuer, das uns verstört: 4 ditcher aus galicien/4 poetas galegos.
Este é o título da obra bilingüe que recolle 35 poemas de 4 poetas galegos: Cáccamo,
Fernán Vello, Rivas e Valcárcel e que leva esta mostra xeracional da poesía galega até o público alemán, e que é froito da colaboración das universidades da Coruña e de Kiel, en
concreto dos profesores Luciano Rodríguez e Gómez Montero. En palabras dun dos autores,
Álvarez Cáccamo, “este diálogo en dúas direccións resulta fundamental. Paréceme tan interesante que as editoriais galegas traduzan á nosa obras galegas acaben traducidas a outros idiomas”. ●
lingua as obras estranxeiras como as
Anthology of Galician Literature, de Jonathan Dunne
O autor fai un percorrido pola literatura galega dende 1196 (lírica medieval) até 1981 e
con esta análise quere achegar a literatura galega por universidades, lectorados, centros de estudos e feiras internacionais.
Cursos de chinés
Dentro do programa O galego, tamén noutros mundos estanse programando pequenos obradoiros de linguas. Até agora realizáronse os cursos de wolof e árabe en maio. Para o mes de novembro está previsto o comezo do curso de chinés.
Premios Luísa Villalta
Os servizos de normalización das universidades da Coruña e Santiago de Compostela, a Área de Normalización da universidade de Vigo e a Secretaría Xeral de Política Lingüística convocan cada ano dende hai seis, os premios “Luísa Villalta” a iniciativas Normalizadoras. O obxectivo deste premio é promover a reflexión sobre a situación da lingua galega na comunidade universitaria, así como implicar á propia comunidade na normalización da lingua. A convocatoria do concurso adoita ser en outubro, con dúas modalidades, unha para a campaña normalizadora e outra para a idea de promoción do galego. No curso 2009-10 os gañadores foron os proxectos: “Trabalingua” e “series TVG”.
A SXPL reparte 600.000€ entre os concellos para a promoción da lingua
Máis de 80 entidades locais de Galicia recibiron, da Secretaría Xeral de Política
Lingüística, subvencións para a promoción da lingua galega. As subvencións correspóndense coa resolución do 16 de abril de 2010 e contemplaban axudas para a creación, mantemento e reforzo de servizos de normalización e para o desenvolvemento de actividades de dinamización lingüística nos concellos sen servizo. Unha das novidades desta convocatoria foi a posibilidade de solicitar as axudas unha agrupación de concellos.
17
Lingua Viva
BrevesBrevesBrevesBrevesBrevesBrevesBreves Eduardo Pondal en ruso
O Centro de Estudos Galegos da universidade de San Petersburgo editou na primavera
pasada unha antoloxía en ruso e galego da poesía de Eduardo Pondal, cun longo limiar (tamén bilingüe) de Manolo Ferreiro. Rosalía de Castro, Curros, Cabanillas, Castelao e diversas antoloxías poéticas foron
publicadas con anterioridade a esta de Pondal en edición bilingüe, galego ruso.
Mais esta non é a única lingua que forma, xa, parte da nosa cultura ao traducirse a elas
obras da nosa literatura. Chinés, hebreo, xaponés, romanés, catalán, francés, alemán, italiano, inglés... son algunhas das linguas nas que podemos atopar textos galegos.
A lingua das bolboretas en bretón, Manuel Rivas e Cantares Gallegos en Xaponés, Rosalía de Castro
Fiamnak Amikor visszatérsz Vilanova dos Infantesbe, miután számtalan földet bejártál, felismered, hogy a dolgok kisebbed és görnyedtebbek mint ahogy emlékeztél rájuk de a szíved sokkal nagyobb, hiszen már belefért a világ. En húngaro. Méndez Ferrín
A un meu fillo Cando regreses a Vilanova dos infantes despois de visitares terras sen número recoñecerás que as cousas son máis pequenas e encolleitas do que ti lembrabas
pro o teu cor moito máis grande porque nel entrara o mundo. Méndez Ferrín
4 poetas galegos en alemán, Xulio L. Valcárcel e Antoloxía da literatura galega en inglés.
Lingua galega no comercio
Ikea acaba de chegar a Galicia e o fai en galego. A empresa sueca acaba de publicar 35.000 exemplares, do seu catálogo, en lingua galega. Cada vez son máis as empresas que se unen ao emprego da nosa lingua. Outro exemplo é a cadea de supermercados Eroski, que asumiu o factor identificador da lingua propia. No actual mundo globalizado o reforzamento da propia identidade a través da lingua pode ser un valor engadido dos produtos e servizos das empresas. Os estudos realizados, amais das experiencias comerciais, demostran que o galego,
en Galcia, axuda a vender. Non se entende, pois, a pechazón que ten a maioría deste sector cara á nosa lingua.
18
Lingua Viva
BrevesBrevesBrevesBrevesBrevesBrevesBreves Benvido a Braga: 4000 bandeiras galegas no comercio de Braga Baixo este lema a Associaçao Comercial de Braga (ACB) desenvolve unha campaña de distribución de 4000 bandeiras galegas polos comercios da cidade lusa. As bandeiras son a face da campaña coa que esta asociación quere fomentar unha nova relación comercial cos consumidores galegos, para o cal consideran vital “identificarmo-nos com a cultura galega e coas suas gentes” para o que:
“A ACB convida, desde já, todos os empresários a traduzirem para galego as ementas
nos restaurantes, as indicaçoes sobre os produtos que possuem expostos nas montras, que
fomentem o ensino da lingua galega e que estejam preparados para vender em galego, quando estao en presença de consumidores da Galiza” Benvida sexa esta iniciativa, ogallá sirva de regueiro para outras semellantes... e que
chegue
ás
e
aos
comerciantes
galegos... que o comercio galego fale na lingua do país!!!!
A ILLA DE SAN SIMÓN CARMELIÑA GARCIA 2010
Hai algo que me fire cando paso e vexo o mar batendo contra as rochas. Será que aínda penso no amencer... Na paisaxe lonxana doutro tempo cando todos camiñaban en ringleira ateigados de soños transparentes. A lóxica perdíase na Ría...
Hai algo que me fire cando paso e vexo, que a memoria non ten nome, Os argazos cubriron a verdade. Ninguén soubo de tanta ideoloxía. Agora... Procuramos un códice de barras para saber de ti, e doutros tantos que un dia camiñaron cara a Illa.
