Lijst der meest gebruikte afkortingen en benamingen 3 1. Regelgeving 3 2. Woorden, woordgroepen, officiële bronnen, benamingen en instanties 6

Handboek Officier van bestuurlijke politie.fm Page 11 Tuesday, August 20, 2013 11:47 AM

Inhoudsopgave

Lijst der meest gebruikte afkortingen en benamingen 1. 2.

Regelgeving Woorden, woordgroepen, officiële bronnen, benamingen en instanties

Algemene inleiding DEEL I DE OBP: EEN SCHETS (AAN DE HAND) VAN HET WETTELIJK KADER Inleiding

Hoofdstuk 1 De verschillende OBP’s in de reguliere politiestructuur: een situering uitgaand van de algemene taak van de OBP 1. 2.

3.

4.

De algemene taakstelling van de OBP: de bestuurlijke politie 1.1. Het begrip ‘bestuurlijke politie’ geduid 1.2. Algemeen toezicht en controles van bestuurlijke politie De hoedanigheid van OBP 2.1. De WPA als rechtsgrond voor de OBP 2.2. De OBP gedefinieerd, ook in relatie tot de officier van gerechtelijke politie (OGP) 2.3. De overheden en politiefunctionarissen bekleed met de hoedanigheid van OBP 2.3.1. Artikel 4 WPA: een bespreking 2.3.2. De OBP en de formulering van de Wet Politieambt: een problematisering 2.4. De territoriale bevoegdheid van de OBP Enkele relaties nader geduid 3.1. De relatie OBP – agent van bestuurlijke politie (ABP) 3.2. De relatie OBP – bestuurlijke directeur-coördinator (DirCo) 3.3. De relatie OBP – agent van politie (AP) 3.4. De relatie OBP – veiligheidsbeambte 3.5. De relatie OBP – bestuurlijke overheid De bereikbaarheid en terugroepbaarheid van de OBP 4.1. Inzake de lokale politie 4.2. Inzake de federale politie

Inhoudsopgave

3 3

6 21

25 25

27 27 27 28 30 30 31 31 31 33 33 33 33 35 36 37 39 41 42 43

11


Hoofdstuk 2 De bevoegdheden van de OBP: een dwarsdoorsnede van de regelgeving 1. 2.

3.

12

Een algemene duiding Het gebruik van geweld, boeien en vuurwapens als steunbevoegdheid 2.1. Het gebruik van geweld 2.1.1. Het gebruik van geweld door politiebeambten 2.1.2. Het gebruik van geweld door agenten van politie 2.2. Het gebruik van boeien 2.3. Het gebruik van vuurwapens 2.3.1. De regeling 2.3.1.1. De wettelijke gronden voor het gebruik van vuurwapens 2.3.1.2. De voorafgaande waarschuwing 2.3.1.3. De melding van schietincidenten 2.3.2. Het gebruik van vuurwapens volgens de onderrichtingen van een OBP De bestuurlijke aanhouding 3.1. Een beknopte situering onder meer in relatie tot de gerechtelijke aanhouding 3.2. De verschillende rechtsgronden voor een bestuurlijke aanhouding 3.2.1. De rechtsgronden in de WPA 3.2.1.1. De kernbepaling: artikel 31 WPA 3.2.1.2. Nog enkele andere, specifieke bepalingen uit de WPA, dienstig als rechtsgrond voor een bestuurlijke aanhouding 3.2.2. De bestuurlijke aanhouding in andere bijzondere wetten dan de WPA 3.2.2.1. De Wet Beteugeling Dronkenschap 3.2.2.2. De Drugswet 3.2.2.3. De Vreemdelingenwet 3.3. De modaliteiten inzake een bestuurlijke aanhouding 3.3.1. Het begin en de duur van een bestuurlijke aanhouding 3.3.2. De mogelijkheid van een veiligheidsfouillering bij een bestuurlijke aanhouding 3.3.3. Het gebruik van geweld en boeien bij een bestuurlijke aanhouding 3.3.4. De te vervullen formaliteiten bij een bestuurlijke aanhouding 3.3.4.1. Het verwittigen van een OBP

45 45

46 46 46 47 48 48 48 49 51 51 52 53 53 54 54 54

57 59 59 60 61 61 61 62 63 64 64

Officier van bestuurlijke politie


4.

5.

3.3.4.2. Het verwittigen van de bevoegde overheid van bestuurlijke politie 3.3.4.3. Het register van de bestuurlijke aanhoudingen 3.3.5. De fouillering voor opsluiting in een cel 3.3.6. De rechten van de aangehouden persoon 3.3.6.1. De verplichte mededelingen aan de bestuurlijk aangehouden persoon 3.3.6.2. Het recht op verwittiging van een vertrouwenspersoon 3.3.6.3. Het recht op medische bijstand 3.3.6.4. Het recht op water, voedsel en hygiëne 3.3.6.5. Het recht op bescherming tegen de publieke nieuwsgierigheid 3.3.7. Het luchten van de bestuurlijk aangehouden persoon 3.4. Het toezicht en de controle door de OBP op de bestuurlijke aanhouding De identiteitscontrole 4.1. Het begrip ‘identiteitscontrole’ 4.2. De verschillende rechtsgronden voor een identiteitscontrole in artikel 34 WPA 4.2.1. Een vrijheidsberoving 4.2.2. Het plegen van een misdrijf 4.2.3. De gedragingen van een persoon, materiële aanwijzingen of omstandigheden van tijd en plaats zoals bedoeld in artikel 34, § 1, tweede lid WPA 4.2.4. De wil een plaats te betreden die het voorwerp is van een bedreiging 4.2.5. Het handhaven van de openbare veiligheid 4.2.6. Het verzekeren van de naleving van de Vreemdelingenwet 4.3. De modaliteiten inzake een identiteitscontrole 4.4. De bevoegdheden van de agenten van politie op het vlak van de identiteitscontrole 4.5. De bevoegdheden van de beveiligingsbeambten op het vlak van de identiteitscontrole 4.6. Het CALog-personeel/onthaalpersoneel en de identiteitscontrole De veiligheidsfouillering van personen 5.1. Een beknopte situering

Inhoudsopgave

66 67 69 71 71 72 73 76 77 78 79 79 79 80 80 80

81 82 83 83 84 85 85 86 87 87

13


5.2.

6.

14

De regeling van de veiligheidsfouillering van personen ontleed 88 5.2.1. De verschillende rechtsgronden voor een veiligheidsfouillering van personen 89 5.2.1.1. Personen wiens identiteit gecontroleerd wordt, mits voldaan aan bepaalde voorwaarden 89 5.2.1.2. Personen die bestuurlijk of gerechtelijk aangehouden zijn 90 5.2.1.3. Personen die deelnemen aan openbare bijeenkomsten die een reële bedreiging vormen voor de openbare orde 90 5.2.1.4. Personen die toegang hebben tot plaatsen waar de openbare orde bedreigd wordt 92 5.2.1.5. Het verzekeren van de veiligheid van het internationaal vervoer 92 5.2.2. De modaliteiten inzake een veiligheidsfouillering van personen 93 5.2.2.1. De mogelijkheid tot ontkleding 93 5.2.2.2. Het geslacht van de fouilleerder 93 5.2.2.3. Het gebruik van geweld 94 5.2.2.4. Discretie en technieken 94 5.3. De bevoegdheid van de agenten van politie op het vlak van de veiligheidsfouillering van personen 95 5.4. De bevoegdheid van de veiligheidsbeambten op het vlak van de veiligheidsfouillering 96 Het doorzoeken en ontruimen van gebouwen en onbebouwde zones 96 6.1. Het onderscheid ‘doorzoeken’ – ‘betreden’ : een korte duiding 96 6.2. Het doorzoeken van gebouwen 97 6.2.1. De regeling toegelicht aan de hand van een aantal kernkwesties 97 6.2.1.1. De finaliteit van de zoeking 97 6.2.1.2. De notie ‘gevaar’ 98 6.2.1.3. De notie ‘gebouw’ 98 6.2.1.4. Het tijdstip van het doorzoeken 99 6.2.1.5. De notie ‘de persoon die het werkelijk genot heeft van een niet voor het publiek toegankelijke plaats’ 99 6.2.2. De middelen voor het doorzoeken van gebouwen 100 6.2.3. De rol van de OBP inzake het doorzoeken van gebouwen 101



6.2.4.

7.

8.

De bevoegdheid van de agenten van politie op het vlak van het doorzoeken van gebouwen 6.2.5. De ontdekking van een misdrijf tijdens een bestuurlijke doorzoeking van een gebouw 6.3. Het doorzoeken van onbebouwde zones 6.4. Het ontruimen van gebouwen en onbebouwde zones 6.4.1. De verplichte tussenkomst van een OBP 6.4.2. De noties ‘gebouwen’, ‘zones’ en ‘hun onmiddellijke omgeving’ 6.4.3. De middelen voor het ontruimen van gebouwen en onbebouwde zones 6.4.4. Het inlichten van de burgemeester 6.4.5. Het inlichten van de persoon die het werkelijke genot heeft van de plaats 6.4.6. Ontruimingen voorzien door politiereglementen 6.4.7. De gedwongen ontruiming Het doorzoeken van voertuigen of andere vervoermiddelen 7.1. De doorzoeking, bedoeld in artikel 27 WPA 7.2. De doorzoeking, bedoeld in artikel 29 WPA 7.2.1. De noties ‘voertuig’ en ‘vervoermiddel’ 7.2.2. De verschillende rechtsgronden voor het doorzoeken van voertuigen of andere vervoermiddelen 7.2.3. De modaliteiten inzake het doorzoeken van voertuigen of andere vervoermiddelen 7.3. De rol van de OBP inzake het doorzoeken van voertuigen of andere vervoermiddelen 7.4. De bevoegdheid van de agenten van politie op het vlak van het doorzoeken van voertuigen of andere vervoermiddelen De bestuurlijke inbeslagname 8.1. De bestuurlijke inbeslagname gedefinieerd 8.2. De regeling in artikel 30 WPA 8.2.1. Een dwarsdoorsnede van artikel 30 Wet Politieambt 8.2.2. Het voorwerp van de bestuurlijke inbeslagname 8.2.3. De rol van de OBP bij de bestuurlijke inbeslagname 8.2.4. Het gebruik van geweld 8.2.5. De bewaring, teruggave en vernietiging van de inbeslaggenomen zaken 8.2.6. De bevoegdheid van de agenten van politie op het vlak van de bestuurlijke inbeslagname

Inhoudsopgave

101 101 102 102 102 103 103 104 104 104 105 106 106 106 106

107 109 111

111 112 112 112 112 114 114 116 116 118

15


8.2.7.

De bevoegdheid van de veiligheidsbeambten op het vlak van de bestuurlijke inbeslagname 8.3. De bestuurlijke inbeslagname in andere bijzondere wetten dan de WPA 8.3.1. De bestuurlijke inbeslagname in de Dierenbeschermingswet 8.3.2. De bestuurlijke inbeslagname in de Wapenwet 8.4. De bestuurlijke inbeslagname in de gemeentelijke politiereglementen 9. De bevoegdheid om bijstand en hulp te vorderen 9.1. Het vorderen van de medewerking van de bevolking bij ramp, onheil of schadegeval 9.2. Het vorderen van personen bij fouillering voor opsluiting in een cel 9.3. Het vorderen van hulp of bijstand van personen bij gevaar voor de politiebeambte of voor personen 9.4. Het vorderen van bijstand van andere politiebeambten bij onmiddellijk gevaar voor personen 10. De bevoegdheden voorzien in andere wetten dan de WPA 10.1. Het sluiten van instellingen en het stopzetten van bepaalde manifestaties 10.1.1. Het sluiten van instellingen 10.1.2. Het stopzetten van bepaalde manifestaties 10.1.3. De mogelijkheid tot delegatie door de burgemeester van zijn bevoegdheden aan een (andere) OBP 10.2. Het afnemen van biometrische gegevens van vreemdelingen 10.3. Het uitstellen inzake rally’s van de start van een klassementsproef en het stilleggen van die proef 10.4. De bevoegdheden vervat in de Voetbalwet 10.4.1. Het heffen van een geldsom 10.4.2. Het opleggen van een stadionverbod als beveiligingsmaatregel 10.5. De bevoegdheden vervat in de Camerawet 10.5.1. Een dwarsdoorsnede van de Camerawet 10.5.2. De OBP en de beslissing tot het gebruik van mobiele bewakingscamera’s in niet-besloten plaatsen 10.5.3. De OBP en de beslissing tot het gebruik van mobiele bewakingscamera’s in voor het publiek toegankelijke plaatsen

16

118 119 119 119 120 121 121 122 122 124 125 125 125 126

126 127 128 128 129 130 131 131

133

134



10.5.4. Verplichtingen die de Camerawet oplegt aan de OBP op het vlak van de inzet van mobiele camera’s 10.5.5. Strafbepalingen in de Camerawet

Besluit

DEEL II DE OBP IN DE CONCRETE PRAKTIJK

135 138 138

Inleiding

139 139

Hoofdstuk 1 De recurrente operationele taken van de OBP

141

1.

2.

Het toezicht op de handelingen van bestuurlijke politie, gesteld door de ABP’s: een praktische invulling 1.1. Het toezicht op het gebruik van geweld, in het bijzonder op vuurwapengebruik 1.1.1. Evaluatie en toezicht: een permanente taak voor de leidinggevende 1.1.2. De meldingsplicht inzake (vuurwapen) geweld 1.1.3. De rol van de OBP op het vlak van permanente vorming en opvang/begeleiding bij (schiet)incidenten 1.2. Het toezicht op de bestuurlijke aanhoudingen 1.3. Het toezicht op de identiteitscontroles 1.3.1. Algemeen 1.3.2. De aanwezigheid ter plaatse van de OBP 1.4. Het toezicht op de veiligheidsfouilleringen van personen 1.4.1. Algemeen 1.4.2. De aanwezigheid ter plaatse van de OBP 1.5. Het toezicht op de doorzoekingen en ontruimingen van gebouwen en onbebouwde zones 1.6. Het toezicht op de doorzoekingen van voertuigen of andere vervoermiddelen De omkadering van de (interventie)diensten: een schets van de verschillende facetten 2.1. Een eerste facet: sturing door briefing en debriefing 2.2. Een tweede facet: toezicht op de dienstuitvoering 2.3. Een derde facet: samenwerking tussen de verschillende politionele diensten 2.4. Een vierde facet: samenwerking van de politionele diensten met andere diensten

Inhoudsopgave

141 142 142 142

144 144 145 145 145 146 146 146 147 147

148 148 149 150 150

17


2.5.

3.

4.

5.

18

Een vijfde facet: voldoende en aangepaste middelen en een optimaal gebruik ervan 2.6. De vraag naar de wenselijkheid van een permanente aanwezigheid van de OBP met wachtdienst Het informatiebeheer 3.1. Een synopsis van het wettelijk kader 3.1.1. De relevante bepalingen uit de WGP 3.1.2. De relevante bepalingen uit de WPA 3.1.3. De gemeenschappelijke richtlijn MFO-3 3.1.3.1. De omgang met informatie inzake gebeurtenissen 3.1.3.2. De omgang met informatie inzake groeperingen 3.1.3.3. De omgang met informatie inzake personen 3.1.3.4. De omgang met informatie inzake plaatsen 3.1.4. De gemeenschappelijke en dwingende richtlijn MFO-6 3.2. Het bepalende criterium voor de inzameling en verwerking van informatie: het concrete belang 3.3. De drievoudige rol van de OBP op het vlak van het informatiebeheer 3.3.1. Het aansturen van en het toezicht op de inzameling van bestuurlijke informatie 3.3.2. Het informeren van de bevoegde overheden 3.3.3. Het toezicht op de betrokken procedures De operationele (coördinatie en) leiding van politieoperaties 4.1. Het begrip ‘operationele leiding’ geduid 4.2. De verschillende facetten van de operationele leiding 4.2.1. De voorbereiding 4.2.2. Het aanvragen van versterking 4.2.3. De operationele leiding ‘as such’ 4.2.4. De debriefing en de evaluatie Het aanvragen van versterkingen 5.1. De laterale steun 5.2. De supralokale versterking 5.2.1. De inzet van het interventiekorps (CIK) 5.2.2. Het systeem van de gehypothekeerde capaciteit (HyCap) 5.3. De gespecialiseerde steun van de federale politie 5.3.1. De inzet van de gespecialiseerde interventie (GIS) 5.3.2. De inzet van de cavalerie (CAV) 5.3.3. De inzet van de hondensteun (DACH)

151 151 151 151 151 152 152 153 154 154 155 156 157 158 158 159 159 161 161 161 161 163 163 163 164 164 164 164 165 167 167 167 168



5.4.

5.3.4. De inzet van de luchtsteun (DAFA) 5.3.5. De inzet van de scheepvaartpolitie (SPN) De steun van diensten die geen politiediensten zijn 5.4.1. De steun van Defensie 5.4.2. De steun van DOVO 5.4.3. De steun van de civiele bescherming

Hoofdstuk 2 De rol van de OBP in het kader van noodsituaties 1. 2.

3.

4.

De noodsituatie: definitie en wettelijk kader De globale aanpak van noodsituaties (het crisisbeheer) 2.1. Een welbepaalde chronologie 2.2. Een multidisciplinair beheer 2.3. Twee coördinatiestructuren 2.3.1. De operationele coördinatie 2.3.2. De beleidscoördinatie De politionele actoren in het gebeuren van de noodsituaties (discipline 3) 3.1. De directeur discipline 3 (Dir D3) 3.2. De directeur politie (Dir Pol) De rol van de OBP in het kader van noodsituaties 4.1. De taak van de dispatching in de fase vanaf de eerste melding van de noodsituatie tot de aankomst van de eerste OBP 4.2. De opdrachten van de OBP tijdens de eerstehulpfase 4.2.1. Een dwarsdoorsnede van de taken van de OBP in de eerstehulpfase 4.2.2. Een evaluatie van de toestand: een model van een stappenplan 4.2.3. Aandachtspunten tijdens de eerstehulpfase 4.2.4. De evacuatiemogelijkheden voor de OBP in het kader van een noodsituatie 4.3. De opdrachten van de OBP tijdens de beheerfase 4.4. De opdrachten van de OBP tijdens de herstelfase

Hoofdstuk 3 De verdere professionalisering van de functie van de OBP: enkele beschouwingen 1. 2.

De sanctie- en toezichtsmechanismen inzake het politioneel optreden als argumenten pro verdere professionalisering Drie pijlers voor verdere professionalisering 2.1. De uitwerking van duidelijke en concrete richtlijnen, te bundelen in een werkmap

Inhoudsopgave

168 169 169 169 170 170

173 173 174 174 174 176 176 177

178 178 178 179 179 179 179 180 181 182 182 182

185

185 186 186

19


2.2. 2.3.

20

Een reflectie over een functiebeschrijving voor de OBP De uitbouw van een gedegen systeem van (voortgezette) opleiding en training voor de OBP 2.3.1. De noodzaak van levenslang leren 2.3.2. Mogelijke opleidingsmodules als bouwstenen voor een gepaste opleiding en training 2.3.2.1. Het wettelijk kader 2.3.2.2. De gemeenschapsgerichte politiezorg 2.3.2.3. Operationele politiecompetenties 2.3.3. Mogelijke themata voor een voortgezette opleiding en training

189 192 192 193 193 194 194

Besluit

195 196

Algemeen besluit

197

Selectieve bibliografie

199

Eindnoten

233

Trefwoordenregister

291


Lijst der meest gebruikte afkortingen en benamingen 3 1. Regelgeving 3 2. Woorden, woordgroepen, officiële bronnen, benamingen en instanties 6

Recommend Documents