Interview
De Trias Bavarica van directievoorzitter Jan-Renier Swinkels:
“Liever investeren in energiebesparing dan in zonnepanelen”
10
oktober 2013
Interview
Geen Trias Energetica maar de Trias Bavarica. Oftewel: liever zoveel mogelijk inzetten op energiebesparing en –efficiency dan op duurzame energie. Daarmee geeft bierbrouwerij Bavaria zijn duurzaamheidsbeleid vorm, vertelt directievoorzitter Jan-Renier Swinkels. Met als meest ambitieuze doel: in 2019 de meest energiezuinige brouwerij ter wereld zijn. Hoewel Bavaria geen beursgenoteerd bedrijf is, doet de brouwerij al jaren verslag van haar duurzame activiteiten. Dit jaar werd daar nog een extra dimensie aan toegevoegd met een speciaal door schrijfster Renske de Greef gemaakt sciencefiction-ebook (zie kader). Het gewone duurzaamheidsverslag valt ook op: waar veel verslagen starten met de behaalde resultaten in het voorgaande jaar voor energie, klimaat en CO2-reductie, zet Bavaria zijn resultaten op sociaal gebied voorop. Directievoorzitter Jan-Renier Swinkels weet waarom: “Dat is voor ons heel logisch: we zijn een familiebedrijf. Voor ons zijn onze medewerkers het belangrijkst. Ook al hebben wij zo’n duizend werknemers, ik ken ze allemaal. Zonder hen zijn we niets waard. Duurzaamheid begint ook bij hen. Als zij weten waarom duurzame maatregelen genomen moeten worden, dan gaat verduurzaming in het bedrijf veel gemakkelijker. Daarom zeg ik ook: maak duurzaamheid inzichtelijk en beïnvloedbaar voor de medewerkers.”
Verrassende ideeën Die filosofie maakt innovatiekracht los bij de medewerkers van Bavaria, stelt Swinkels. Zo kwam vorig jaar het idee bij de medewerkers zelf vandaan om warm water in het proces te hergebruiken. Dat zogeheten Warmwaterproject wordt dit jaar opgestart. Swinkels verwacht dat dit jaarlijks een forse energiebesparing kan opleveren. “We hebben het voordeel dat we naast een brouwerij ook een mouterij en een frisdrankenfabriek hebben. De
oktober 2013
mouterij heeft vooral laagwaardige warmte nodig. Restwarmte uit het brouwproces wordt hergebruikt in de mouterij bij het zogeheten eesten, het op hoge temperatuur drogen van groenmout. Zo kunnen we efficiënt met onze bronnen omgaan, want uiteindelijk moet het wel geld opleveren.” Om zoveel mogelijk ideeën te verzamelen van de eigen medewerkers organiseert Bavaria jaarlijks een Energiedag. Swinkels: “We brengen op zo’n dag al onze eigen mensen bij elkaar die deskundig zijn over energie in allerlei onderdelen van het bedrijf. We stellen hun dan de vraag: waar komen warmte en energie vrij en hoe kunnen we dat elders in het proces inzetten? Daar komen verrasDaarom sende ideeën uit. Bovendien dwingt zeg ik ook: maak het ons te kijken over de eigen afdeduurzaamheid ling heen, want de winst is te halen inzichtelijk en beïnbij koppelingen tussen de verschillende bedrijfsonderdelen.” vloedbaar voor de Het heeft voor nóg een noviteit medewerkers. gezorgd waar Bavaria uniek in is: de frisdrankenfabriek is niet alleen op energetisch gebied gekoppeld, maar de fabriek is zelfs geheel geïntegreerd in de brouwerij. “Daardoor kunnen we meer dan alleen dezelfde utilities voor deze twee verschillende fabrieken gebruiken. We hebben die geheel geïntegreerd, wat veel kosten scheelt”, weet de directeur.
‘
11
Interview Trias Bavarica De filosofie van Bavaria op duurzaam gebied komt samen in de eigen geformuleerde Trias Bavarica. Inderdaad, een afgeleide van de Trias Energetica. De originele formule zegt: beperk zoveel mogelijk energieverbruik, maak maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen, en maak zo efficiënt mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen. Swinkels: “Het verschil hiermee is dat de Trias Bavarica niet alleen voor energie geldt, maar voor al onze activiteiten. Als eerste vragen wij ons af: moeten we de activiteit wel doen? Want de zuinigste manier kan zijn om een activiteit niet te doen. Dan volgt de volgende stap: als we een activiteit doen, dan kijken we of we deze zo duurzaam mogelijk kunnen Zo kunnen uitvoeren. Daarbij geldt dat als het !"!#$%&'()"*!)" een goed idee is, maar met een wat +(,!"-.+((!("+*langere terugverdientijd dan de bij /00(1" 0()"2&)!&(ons gangbare drie jaar, de kans tóch 3!4&56"*+!)"7!)" !4" groot is dat we het uitvoeren. Bavaria heeft bijvoorbeeld al in de jaren geld opleveren. zeventig geïnvesteerd in een warmtekrachtinstallatie. Daarnaast maken we gebruik van biogasmotoren, die energie opwekken uit biogas dat vrijkomt bij onze waterzuiveringsinstallatie. Die hebben een terugverdientijd van acht jaar, maar we hebben het wel gedaan. Over acht jaar levert het immers geld op.” Biogas is dan ook de enige duurzame-energieoptie die Bavaria gebruikt. En met een duidelijke reden, legt Swinkels uit. “Wij in-
‘
12
vesteren liever in energiebesparende en –efficiënte oplossingen dan in zonnepanelen. Liever 2 procent energie besparen in het proces dan 2 procent energie duurzaam opwekken. Het is van de dolle dat je tijdens het proces energie verbrast, en dat niveau tegelijkertijd met zonnepanelen weer probeert op te vijzelen.” Dat is ook de reden dat stap drie in de Trias Bavarica - het deel van de activiteit dat niet duurzaam uitgevoerd kan worden, zo efficiënt mogelijk uitvoeren – de meeste aandacht krijgt in de dagelijkse bedrijfsvoering.
oktober 2013
Interview
De knop om De verduurzaming zoekt Bavaria liever op in de keten. “We doen het met een jaarlijkse energiebesparing van 2 tot 5 procent heel goed in onze eigen brouwerij, maar er zijn nog zoveel slagen te maken in de keten. We moeten daar onze invloed als bedrijf nog meer laten gelden om als geheel te verduurzamen.” Op dat vlak vindt Swinkels vooral het project ‘Boer, bier en water’ belangrijk. “In dit project, dat we anderhalf jaar geleden zijn gestart, hebben we agrariërs uitgenodigd om samen te kijken hoe we de bodem in onze omgeving zo goed mogelijk kunnen gebruiken. Wij pompen als brouwerij behoorlijk wat water op uit de grond. Het gebied Dat is binrondom de brouwerij is ook officinen een half jaar eel aangemerkt als waterwingebied. gelukt, en vooral Daarom willen we dat ook boeren in omdat we dit met de omgeving goed omgaan met de z’n allen hebben bodem, zodat de kwaliteit van het grondwater op lange termijn gewaaropgepakt. borgd wordt. Wisselteelt is belangrijk om de grond gezond te houden. Dus stimuleren we boeren hun gronden meer voor wisselende gewassen te gebruiken, zoals graan. In dat licht zijn verschillende boeren in de omgeving gerst gaan telen, wat wij uiteindelijk weer kunnen gebruiken voor het brouwen van ons bier. Deze lokale gerstteelt is niettemin een zeer bescheiden
‘
oktober 2013
‘
begin. Onze moutleverancier HolDe leukste land Malt heeft jaarlijks zo’n 300 duikant is dat we zend ton nodig, en per hectare landhiermee de omgebouwgrond kun je zeven ton gerst ving betrekken in oogsten. Bij ons in Brabant is relatief duurzaamheid. weinig ruimte, en dus halen we onze gerst vooral uit Frankrijk.” Maar het mes snijdt aan meerdere kanten, zegt Swinkels. “De leukste kant is dat we hiermee de omgeving betrekken bij duurzaamheid. De knop gaat hiermee ook bij hen langzaam om. Wij op onze beurt stellen in droge tijden water uit onze waterzuivering beschikbaar om de landbouwgronden te besproeien.”
“71” Schrijfster en nrc.next-columniste Renske de Greef heeft eerder dit jaar als onconventionele opmaat voor het duurzaamheidsverslag het sciencefictionverhaal “71” geschreven. Het gaat om een online verhaal aan de hand van vijf pijlers uit het duurzaamheidsbeleid van Bavaria. De lezer kan, nadat het verhaal is uitgelezen, terugbladeren en de verbindingen met de duurzaamheidsfilosofie van Bavaria ontdekken. Tip: lees het verhaal met de volumeknop op 10 via www.bavaria.com/71.
13
Interview
Tips Bavaria-directeur Jan Renier Swinkels geeft enkele tips om duurzaamheid hoog op de agenda van het bedrijf en stakeholders te krijgen: 1. Maak duurzaamheid inzichtelijk en beïnvloedbaar voor de medewerkers 2. Het moet wel geld opleveren 3. Betrek de omgeving bij gezamenlijke duurzaamheid 4. Gebruik je invloed als bedrijf om de keten als geheel te verduurzamen 5. Samenwerken met collega-bedrijven kan helpen om duurzame projecten toch mogelijk te maken
‘
We moeten onze invloed als bedrijf nog meer laten gelden in de keten om als geheel te verduurzamen.
18 miljoen euro
Die samenwerking voor meer duurzaamheid wordt ook gezocht met collega-bedrijven in Noord-Brabant. Daarbij zijn de pijlen nu gericht op vervoer via de binnenwateren. Bavaria vervoert al vanaf de terminal in Cuijk containers met bier en frisdrank naar de Rotterdamse haven voor de export. De brouwerij wil ook graag steeds meer vervoeren over water vanaf de brouwerij in Lieshout. “Maar daarvoor moeten kanalen als de Zuid-Willemsvaart, Wilhelminakanaal en Beatrixkanaal worden aangepast. Wij hebben daarom met zestien andere bedrijven aan die kanalen, variërend van veevoerders tot recyclingbe-
14
drijven, de handschoen opgepakt en ons verenigd in de Stichting Bereikbaarheid Zuidoost Brabant. Als voorzitter van deze stichting heb ik samen met onze achterban de provincie om ondersteuning gevraagd. Dat is binnen een half jaar gelukt, en vooral omdat we dit met z’n allen hebben opgepakt. Als je met zeventien bedrijven tegelijk komt, worden de urgentie en relevantie sneller begrepen.” De kanalen worden geschikt gemaakt voor schepen die twee keer zo lang zijn als die momenteel door deze kanalen kunnen varen. Daarvoor moeten de bochten worden verbreed, en hiervoor is 18 miljoen euro vrijgemaakt vanuit de overheid. Swinkels: “Wij hebben ook een harde belofte gedaan: als over anderhalf jaar de werkzaamheden zijn afgerond, rijden er zevenhonderd vrachtwagens per dag minder op de weg. Beter voor ons, de omgeving en het milieu.” b
oktober 2013
