Liefdevolle Zorg Beste Praktijken
Zorgcentra Meerlanden
Zorgcentra Meerlanden: Koploper in Liefdevolle Ouderenzorg In de afgelopen week kreeg ik de kans cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers en professionals te interviewen. Mijn nieuwsgierigheid was hoe zij liefdevolle zorg, kwaliteit, veiligheid en vertrouwdheid in de praktijk beleven en brengen. De gesprekken leverde 20 liefdevolle praktijken die ik graag met u wil delen. De kracht van de zorgcentra De Meerstede in Hoofddorp, De Meerwende in Badhoevedorp en ‘t Kloosterhof in Aalsmeer is de persoonlijke band met de omringende samenleving. Mensen kennen de zorgcentra en de centra kennen de mensen. Kleinschaligheid is een tweede kracht. De lijnen zijn kort. Dat maakt de organisatie flexibel in het inspelen op de wensen van bewoners, mantelzorgers en vrijwilligers. Met improvisatie en innovatie is voor elk probleem snel een adequate oplossing. De regie leggen bij de mensen waar het om draait. Dat brengt Zorgcentra Meerlanden in de praktijk. Cliënt en/of mantelzorger bepalen hun toekomst. De professionals faciliteren vakkundig, aandachtig, efficiënt en zeer betrokken. Genieten van de oude dag en elke dag zien als een uitdaging om er iets van te maken, is een opgave die alle betrokkenen 24/7 willen waarmaken. Om te blijven vernieuwen en te verwonderen heeft de zorg koplopers nodig. Zorgcentra Meerlanden biedt zich graag aan als verbinder en vernieuwer: 1. Verbinden van buurt en zorgcentrum vermindert de zorg bij senioren over hun toekomst 2. Teams van bewoners, mantelzorgers en vrijwilligers geeft zorgvuldigheid in het omgaan met de ongemakken van het ouder worden om uiteindelijk het stervensproces met elkaar te doen 3. Met behulp van E-learning en het Skills Lab vergroten mantelzorgers en vrijwilligers hun kennis en vaardigheden. Daarmee is een wereld van ondersteuning te winnen 4. Innovatie van nieuwe activiteiten (kaartspel voor blinden) voor de verschillende gradaties van ouderdomsziekten geeft rust en uitdaging 5. Kleinschalig zijn is wendbaar en leidt tot efficiënte en effectieve resultaten 6. Kwaliteit en vertrouwdheid vergemakkelijken de eigen bijdrage van cliënten en mantelzorgers voor de zorg en aanverwante activiteiten 7. Good governance van de Cliënten- en Familieraden en de Raad van Toezicht geeft een betere toetsing van de kwaliteit en transparantie van het bedrijfsproces Welkom in de mooie wereld van de ouderenzorg en veel leesplezier. Henk Bruning, 1 juli 2015 2
Inleiding In juni zijn in de drie locaties van Zorgcentra Meerlanden, te Badhoevedorp, 20 Beste Praktijken van Liefdevolle Zorg opgetekend.
Hierbij is uitgegaan (conform onderstaande tekening) van verhalen vanuit: de cliënt mantelzorg familie vrijwilligers
de professional
3
Liefdevolle Praktijk 1. Familie Hotelzorg Echtgenoot met Dementie (Badhoevedorp)
Typering: Langduriger thuis met dementie door noodopname in het zorgcentrum
Situatie: Een echtpaar woont in een aanleunwoning. Mevrouw wordt met spoed opgenomen in het ziekenhuis. Meneer kan vanwege dementie niet alleen wonen. De familie lukt het niet hem dagelijks zorg te verlenen of hem thuis op te vangen. Zij doen een beroep op Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerwende in Badhoevedorp.
Oplossing: Zorgcentra Meerlanden biedt hotelzorg en het lukt meneer een tijdelijke plek te geven op de afdeling somatiek met volledige zorg. Van groot belang voor meneer is dat hij, als PG cliënt, maar ook de kinderen, de medewerkers kennen en hij in zijn vertrouwde omgeving met een vaste structuur kan blijven wonen. Een oplossing is gevonden voor de financiering, waarbij de familie de helft zelf betaalt. Nadat mevrouw weer uit het ziekenhuis was ontslagen en thuis kon wonen, keerde meneer weer terug naar zijn huis, in alle rust.
Waardering mantelzorger en familie: De familie is zeer gelukkig met de vertrouwde omgeving en de rust voor vader in deze korte verwarrende periode. Vader kan dichtbij blijven wonen. Ook voorkomt de gastvrijheid een ingrijpende verandering en/of verhuizing naar een vreemd huis.
Quote: ‘Zorgcentra-Meerlanden staat voor dichtbij, vertrouwd en veilig….ook in noodsituaties’.
4
Liefdevolle Praktijk 2. Familie Hotelzorg loopt over in Stervensbegeleiding (Hoofddorp)
Typering: Tijdelijke revalidatie in het zorgcentrum leidt tot gezamenlijke begeleiding in de laatste fase van echtgenoot.
Situatie: Een zoon trekt aan de bel. Moeder heeft een heupoperatie ondergaan en hij vraagt of zij in Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerstede in Hoofddorp, kan revalideren. Dat kan en haar man krijgt de gelegenheid tot hotelzorg, zodat ze toch bij elkaar zijn. Kort daarop gaat de echtgenoot hard achteruit vanwege longkanker. Zorgcentra Meerlanden regelt een ZZP-indicatie en kan hem de nodige zorg in het huis geven waar zij vrouw ook verblijft.
Oplossing: Zorgcentra-Meerlanden regelt hotelzorg voor revalidatie (mevrouw) en daarna een ZZP-indicatie voor laatste levensfase (meneer) en kan hem de nodige zorg in het ‘huis’ geven waar zijn vrouw ook verblijft.
Waardering mantelzorger en familie: De familie is ontzettend tevreden (en publiceert die ook op zorgkaartnederland.nl). Door de ondersteuning kan het echtpaar samen het laatste stukje van hun leven beleven.
Quote: ‘Zorgcentra-Meerlanden staat voor Liefdevol tot het laatste moment. Daar doen ze alles voor’.
5
Liefdevolle Praktijk 3. Mantelzorger Goed samenspel mantelzorgers met professionals (Hoofddorp)
Typering: Mantelzorger waakt voor zelfstandigheid van familielid.
Situatie: Twee familieleden kwamen in een aanleunwoning wonen en wilden onafhankelijk blijven. Van lieverlee raakten zij betrokken bij activiteiten van Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerstede, en ontstond behoefte aan huishoudelijke hulp en dagelijkse zorg. Na zware operaties kon langstlevende niet meer zelfstandig wonen. De Meerstede stelde opname op de PG-afdeling voor. Dat hebben we kunnen afhouden, omdat ze daar geestelijk nog niet aan toe was. Ze was over het algemeen heel blij en vriendelijk voor jong en oud. Ze kwam daardoor in de hotelzorg. De zorg van ons en van de mensen van De Meerstede gaf af en toe spanningen. Een voorbeeld is de zelf gemaakte bouillon, nodig vanwege een darmoperatie. Bouillon maken in de centrale keuken kon niet, dus ik trok die zelf en zij genoot ervan. Dit is in goed overleg met de desbetreffende verzorgende een paar maanden goed gegaan. Op enig moment werd duidelijk dat ik een formulier zou moeten gaan ondertekenen om de verantwoordelijkheid op me te nemen van eventuele gevolgen van het eten van mijn aangeleverde bouillon.
Oplossing: Zover is het niet gekomen want de centrale keuken ging toen wel voor de bouillon zorgen.
Waardering mantelzorger: We hebben altijd wederzijds onze problemen bespreekbaar kunnen maken. Dat is van beide kanten in goede harmonie gebeurd.
Quote: ‘Zorgcentra Meerlanden is altijd sportief met ons omgegaan, erkende fouten en herstelde die indien mogelijk ook. Naast een liefdevol geeft dat ook een veilig en vertrouwd gevoel.’ 6
Liefdevolle Praktijk 4. Mantelzorger Activiteiten verminderen de eenzaamheid (Badhoevedorp)
Typering: Met het aanbieden van veel en veelsoortige activiteiten houden we het huis en haar bewoners ‘bruisend’ en betrekken we de familieleden die vaak angst hebben voor het ziektebeeld van hun ouders.
Situatie: Voor de vrouwelijke bewoners organiseren we het ‘steekje van de week’, een breicursus. Breien is ‘in’, daar laten de ouderen geen steekje bij vallen, en men doet hier graag aan mee, op de breiclub en “thuis in huis.” Mannen vormen een minderheid in Zorgcentra-Meerlanden, maar er is nu ook een mannenclub voor mannenzaken. Zoals een bezoek aan het legermuseum in Soesterberg, het historisch museum en een avondje uit. Een succes is ook de braintraining om de hersenen actief te houden op een aangename manier: een expositie over oud Badhoevedorp en een touch-screen waarop bewoners zelf langs hun historie kunnen gaan. Voor activiteiten hebben wij vrijwilligers en mantelzorgers nodig, maar zij hebben bijscholing en aandacht nodig om hun angst en onzekerheid over de ziekte te verminderen.
Oplossing: We organiseren daarom in het Alzheimer café scholing voor vrijwilligers en familie over dementie en bieden skills training in ons Skills Lab aan. Inhoud, gesprek en ontmoeting, dat wordt steeds meer gewaardeerd. Het familieboek dat we ook samen maken met de cliënten en familie geeft verbinding en levendige herinneringen.
Waardering mantelzorger: Familieleden waarderen dat en zeggen: ‘jullie gaan zo warm met onze vader en moeder om’. Dat is het goud van Zorgcentra Meerlanden en onze collega’s: ‘betrokkenheid, hart voor de zaak, met liefde’. Quote ‘U kende moeder goed.’ 7
Beste Praktijk 5. Cliënt Erop uit. Vakantie! (Badhoevedorp)
Typering: Hoogtepunt is de jaarlijkse vakantie naar Nunspeet. Mensen kijken er naar uit en sluiten nieuwe vriendschappen.
Situatie: De bewoners van Zorgcentra Meerlanden zien er verzorgd en netjes uit. Uiterlijke verzorging is belangrijk. Dat geeft waardigheid, ook in de laatste fase van het leven. We streven er naar dat er geen mensen met gebogen hoofd zitten te suffen. Dat mag natuurlijk wel, maar met het aanbieden van veel en veelsoortige activiteiten. Activiteiten buitenshuis zijn hoog nodig omdat in het huis, net als in de samenleving, de samenspraak soms moeizaam gaat en sprake kan zijn van ordinair pesten. Deze activiteiten bieden we ook aan ouderen in de buurt aan die nog zelfstandig wonen.
Oplossing: We organiseren veel excursies. Een dagje naar Zandvoort, naar Avifauna, naar Artis of gewoon naar het Amstelpark. Hoogtepunt is de jaarlijkse vakantie naar Nunspeet. Vrijwilligers en mantelzorgers gaan mee om te helpen en dat schept een band. Bewoners krijgen kamers voor tweetallen en dat geeft nog al eens discussie. Maar ze sluiten daardoor ook nieuwe vriendschappen die in hun leven terug in huis blijven bestaan. Buurtbewoners kunnen tegen betaling ook meedoen aan de activiteiten, hoewel er nog wel drempels zijn vanwege onbekendheid en misschien verlegenheid. De activiteiten maken hen ook al vertrouwd met het werk van Zorgcentra Meerlanden.
Waardering bewoners: De medewerkers zijn hartelijk en beleefd, het huis is schoon en er is een keur aan activiteiten, zoals gisterenmiddag met het busje naar Zandvoort. Dat was een leuke middag. Quote: ‘We zijn ook zelf verantwoordelijk. Je moet van het leven ook zelf iets maken.’ 8
Liefdevolle Praktijk 6. Cliënt Wijkservice zorgt voor ontmoeting en vertrouwen (Badhoevedorp)
Typering: Een spontaan gesprek met enkele bewoners onder het genot van een kopje koffie in de binnentuin van Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerwende.
Situatie: Vier bewoners en één mevrouw met een WijkServicePas (abonnement op diensten) drinken met elkaar koffie in de binnentuin. Het gesprek gaat over het huis. ‘Blij word ik nergens van. Ik had thuis willen zitten’, zegt iemand plotseling. De spanning en twijfel is voelbaar. Mensen die zelfstandig willen wonen, maar dat vanwege een ongeluk of een aandoening niet meer kunnen. Het huis wordt toch gezien als de laatste fase van je leven. “En dan moet je je eigen huis verlaten en kom je met mensen met allemaal verschillende karakters. Dat is wel wennen als het ooit lukt. Ik heb mijn man twee jaar intensief verzorgd. Na zijn overlijden ben ik ingestort. Je krijgt dan punten en op een gegeven moment ‘mag’ je naar het zorgcentrum. Je bent dan de controle over je eigen leven even kwijt.”
Oplossing: Zorgcentra Meerlanden is met de thuiszorg in de wijken aanwezig en kent de ouderen en betrekt hen bij de activiteiten. Zo ontstaat een groeiende samenwerking, bekendheid en vertrouwdheid met het huis in de buurt en de geboden zorg.
Waardering oudere buurtbewoner: Eigenlijk ben ik met mijn 76 jaar te jong om hier te zijn, maar toch ben ik dankbaar na mijn beroerte onderdak te hebben gekregen. Er zouden meer jongeren in het huis moeten komen om met mijn eigen generatie te kunnen praten. De anderen zijn 10 tot 15 jaar ouder en hebben toch andere ervaringen.
Quote: ‘Gelukkig zijn ze hier liefdevol en bieden ze me een vertrouwde omgeving.’ 9
Liefdevolle praktijk 7. Cliënt: Kleinschalig wonen is een nabootsing van wonen in de buurt (Hoofddorp)
Typering: In de mooie locatie De Meerstede in Hoofddorp zitten de dames van de PGafdeling om 12.00 uur rustig om de lunchtafel met een boterham met kaas, ham of jam, al naar gelang ze zin hebben. “Kijk”, zegt een bewoonster als ze een banaan krijgt, “de zuster weet altijd wat ik lekker vind”. De woonkamer met open keuken heeft een mooi uitzicht op de binnentuin. De zon maakt de kamer heel licht. De bewoners kunnen zelf naar hun eigen kamer en naar de andere wijkjes lopen. Situatie: Mensen met een psycho-geriatrische aandoening zijn van nature onrustig. Als bewoners verdwalen ontstaat al gauw paniek. Demente mensen hebben de neiging in zich zelf gekeerd te raken en geen initiatief te nemen. Oplossing: Het kleinschalig wonen van PG bewoners bieden we vanaf 2009 aan. De bewoners (70) kunnen zijn wie ze zijn. Met 7 of 8 bewoners hebben zij een huiskamer met open keuken. Daar gebeurt eigenlijk alles. Het eten en koken doen we gezamenlijk. Koken prikkelt de zintuigen en de voorbereiding activeert de mensen en geeft hen nieuwe energie. Elk mens wil actief blijven, daarom kiezen de bewoners ook zelf wat ze willen eten. Aardappels schillen ze bijvoorbeeld aan tafel op een krant, zoals ze dat vroeger gewend waren. We merken dat mensen ’s nachts hierdoor minder onrustig zijn en dus ook de andere buren niet storen. Ons uitgangspunt is: ‘mensen doen het zelf’. We zijn één familie met elkaar. De EVV doet het intakegesprek en weet wat de bewoners plezierig vinden. Met de familie heb ik een goede band en als het kan helpen zij een handje mee. Voor mij als beroepskracht is deze persoonsgerichte vorm van werken ideaal. Waardering cliënten: “De zusters zijn erg aardig en dat vinden mijn dochters ook. Het zijn lieve dames en behulpzaam”, zegt een mevrouw die altijd kleding heeft verkocht in Uithoorn. In een kleine groep begrijp je elkaar beter. “Kijk dat bedoel ik nu”, zegt een ander als de zuster haar een glaasje water geeft. “Ik moet een pil slikken en zij ziet dat mijn kopje leeg is en geeft mij een glas water.” Quote: ‘Ik heb regelmatig overleg met de EEV-er over hoe het met mijn moeder gaat en die samenspraak maakt de zorg voor mijn moeder veilig en vertrouwd.’ 10
Liefdevolle Praktijk 8. Vrijwilliger Vrijwilligers geven betekenisvolle bijdrage aan plezier in huis (Hoofddorp)
Typering: Een vrijwilliger werkt 2 x 2 uur voor Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerstede en gaat ook mee op de jaarlijkse vakantie. Hij is afgekeurd en doet werkzaamheden, zoals het bakken van taarten/koekjes en het zetten van koffie, die professionele krachten niet doen.
Situatie: De vrijwilliger herkent zich in de missie van Zorgcentrum Meerlanden. Liefdevol? Zeker! Er is hier in vergelijking met andere huizen die ik ken minder druk en dwang. Hier geldt niet hoe het moet, maar hoe het kan. Dat maakt de medewerkers ook gemotiveerder. Zij geven aandacht en liefde. De bewoners zijn het centrum en om hen heen ontstaat een netwerk van familie, vrijwilligers en professionals. Dat is ook goed om de passie voor het werk erin te houden, want die staat soms onder druk.
Oplossing: Soms zijn bewoners chagrijnig maar als ik er ben worden ze vrolijk. Dat komt omdat ik geen professional ben, maar amicaal kan zijn. Zorgcentra Meerlanden heeft veel vrijwilligers maar kan er zeker meer gebruiken.
Waardering vrijwilliger: Veilig en vertrouwd is het zeker. De deuren staan open, maar ik ga altijd samen met een collega een kamer binnen om geen risico te lopen. Mensen kennen de gezichten en schrikken dus niet.
Quote: ‘Ik krijg warmte en liefde terug van de bewoners.’
11
Liefdevolle Praktijk 9. Professional Cliënt is leidend in thuis en in het zorgcentrum (Hoofddorp)
Typering: Het zorgcentrum is er ook voor acute problemen in de wijk.
Situatie: Als zorgcentrum hebben we kennis van de thuiszorg in de wijk, maar ook van de verpleging en verzorging in de locatie De Meerstede van Zorgcentra Meerlanden. Wijk en zorgcentrum overlappen elkaar vanwege plotselinge ziektebeelden of behoeften aan ondersteuning. Kleinschalige zorg is de sleutel tot succes en heeft als voordeel dat de lijnen tussen medewerkers en de hoofden kort zijn. We zoeken bij een urgente situatie direct naar een oplossing. Soms is het lastig die te vinden als sprake is van ruimtegebrek.
Oplossing: De opvang staat centraal en we zijn daarom flexibel. Als we een tijdje een overproductie hebben, dan compenseren we dat later weer. Vanwege de regelgeving hebben we goed overleg met de gemeente en andere organisaties om te voorkomen dat mensen tussen wal en schip vallen.
Waardering hoofd PG: Wij zijn goed in het combineren van de mogelijkheden.
Quote: ‘Neen’ zeggen proberen we te vermijden.’
12
Liefdevolle Praktijk 10. Mantelzorger: De Meerwende heeft onder mantelzorgers de reputatie van beste kwaliteit (Badhoevedorp)
Typering: Het gaat om zorg op maat, rust en zorgvuldigheid, ook in noodsituaties.
Situatie: Ik woon met mijn man in Badhoevedorp. Mijn man heeft hulp nodig die ik – ik ben 87 – niet allemaal kan geven. Ik krijg thuiszorg via Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerwende. Ze wassen mijn man, kleden hem aan en doen dat snel en goed. In februari moest ik plotseling naar het ziekenhuis en mijn man kon niet alleen thuis blijven. Dat gaf wel een hoop gedoe met de gemeente. Ik had gezegd dat mijn man alleen naar De Meerwende mocht gaan. Dat is dichtbij en vertrouwd. Wij komen daar al elke maand om mee te eten met het themadiner. Vanavond (26 juni) gaan we ook met een aantal vrienden lekker genieten van het Zomerfestival.
Oplossing: Mijn man kon vier nachten logeren in de Meerwende. Hij kreeg een mooie ruime kamer en werd goed behandeld (“wel waren er ook mensen met Alzheimer, maar ja het moest ook snel”). Van de vier nachten heeft de gemeente er twee betaald en wijzelf ook twee.
Waardering mantelzorger: Het huis heeft een goede naam en we willen– als dat onverhoopt nodig is – alleen maar naar De Meerwende.
Quote: ‘De meisjes (van de thuiszorg) zijn schatjes, echt geweldig en doen hun werk voortreffelijk.’
13
Liefdevolle Praktijk 11. Familie: ServiceCentrum is een deskundige vraagbaak en geeft houvast aan de familie (Badhoevedorp)
Typering: Het Service Centrum is de ‘draaideur’ tussen samenleving en zorgcentrum. Het Service Centrum is er voor de vragen van familie, case manager, huisartsen en anderen die betrokken zijn bij de zorg aan ouderen. Wij zijn een vraagbaak voor alle vragen rondom zorg en indicatie.
Situatie: Een dochter was in tranen toen zij zei dat ze eindelijk iemand aan de telefoon had met begrip en kennis van zaken. Ze belde over haar vader die zorg nodig heeft, omdat zijn vrouw ernstig ziek is.
Oplossing: De dochter is uitgelegd hoe zij aan de CIZ (Centrale Indicatie Zorg) een verzoek tot ondersteuning vanuit Zorgcentra Meerlanden doet. Als het CIZ de toewijzing verleent, houdt de EVV-er een intakegesprek en wordt de datum van inwonen bepaald.
Waardering familie: De dochter wist wat ze moest doen en het Service Centrum hielp haar bij het vinden van een plek voor haar vader.
Quote: ‘Ik heb eindelijk iemand aan de telefoon met verstand van zaken.’
14
Liefdevolle Praktijk 12. Cliënt Wijkservicepas is succes voor verbinding (Badhoevedorp)
Typering: Het Service Centrum zorgt ook voor kortdurend verblijf van gasten als zij tijdelijk thuis geen zorg van partner of familie kunnen krijgen. De samenleving kennen we goed omdat we al extramurale zorg aan zelfstandig wonende mensen geven.
Situatie: Eenzaamheid is een groot probleem, zeker wanneer de partner niet meer thuis woont. Mensen willen uiteraard zo lang mogelijk zelfstandig zijn, maar wat ze ons vertellen is dat zij behoefte hebben aan saamhorigheid, vertrouwdheid en erbij horen.
Oplossing: Met de WijkServicePas krijgen ouderen korting op tal van diensten zoals maaltijdverzorging, klussendienst, schoonmaakhulp, boodschappen doen, kapper, alarmering en manicure. Ook kunnen zij, met korting, meedoen met activiteiten en excursies. Mensen gebruiken de WijkServicePas als ‘binnenkomertje’ en gaan erop vertrouwen dat De Meerwende er voor hen is als het nodig is en hen veiligheid zal bieden. We merken dat aan de maandelijkse maaltijd die veel mensen bezoeken. Ze komen met vrienden, reserveren een tafel en genieten.
Waardering wijkbewoners: Eind 2015 zijn er 200 Servicepassen uitgegeven. De verwachting is dat het aantal in 2016 stijgt naar 600: 300 in Badhoevedorp. 200 in Hoofddorp en 100 in Aalsmeer.
Quote: ‘Wat we in huis hebben, bieden we ook aan in de wijk, zodat mensen zolang mogelijk zelfstandig kunnen blijven.’
15
Liefdevolle Praktijk 13. Professional Mensen kijken altijd uit naar onze komst (Badhoevedorp)
Typering: Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerwende biedt met een team van 4 wijkverzorgers aan 24 mensen thuiszorg.
Situatie: Mensen die alleen zijn, vervelen zich soms en ervaren de verzorging en het geven van aandacht als liefdevol en plezierig. “Veiligheid” en “directe dienstverlening” kenmerken onze dienstverlening.
Oplossing: Sommige cliënten geven ons de sleutel van hun huis, maar we bellen altijd eerst aan. Cliënten zijn gauw aan je gewend en schrikken niet als je hen in bed aantreft. Het is zelfs zo dat een cliënt zich zorgen gaat maken, als je te laat komt. Ze bellen dan de receptie om te vragen of er wat loos is. We hebben geen ontevreden klanten als het gaat om op tijd zijn, want je krijgt snel een band met hen. We houden contact met de contactpersoon van de familie. Zij zijn ook bij het half jaarlijkse MDO overleg. Het team is altijd en direct bereikbaar. De bewoner of de contactpersoon belt de receptie met de reden. De receptie belt dan de verzorgende op het mobiele nummer en legt de situatie uit. Dat is prettig omdat je dan direct weet waar het over gaat. Vervolgens krijg ik de cliënt of contactpersoon aan de lijn en kan ik handelen.
Waardering professional: Vertrouwen en veiligheid. Mensen delen veel met ons. Familieleden waarderen het vaak dat wij hun ouders douchen. Bij veel familieleden bestaat schaamte om de eigen moeder of vader te douchen. Of de ouders willen intieme zorg van de kinderen niet. Quote: ‘Voordat mevrouw (hartritmestoornis) het huis uitging naar de ambulance die haar naar het ziekenhuis bracht, heb ik meneer naar haar toe gebracht om een zoen te geven. Het had tenslotte ook de laatste zoen kunnen zijn.’ 16
Liefdevolle Praktijk 14. Mantelzorger: We maken deel uit van het zorgteam om moeder heen (Badhoevedorp)
Typering: Moeder is 99 jaar oud en ongeneeslijk ziek. Zij verblijft in Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerwende waar haar zoon en haar schoondochter mantelzorg geven. We zitten op het terras van De Meerwende. Het is een mooie zomerse dag en moeder is in haar bed naar buiten gereden en geniet van de zon en frisse lucht. Situatie: Na de diagnose in het ziekenhuis werd de situatie als onbehandelbaar bepaald. Gezien haar levensverwachting werd ze voor de keuze gesteld: plaatsing in een hospice, waar intensieve medische en sociale begeleiding gegarandeerd is, of terug naar De Meerwende. Moeder wilde terug naar De Meerwende, maar vroeg zich af of ze daar de zorg kon krijgen die ze wellicht gedurende haar ziekteverloop nodig zou hebben. Bij terugkeer vanuit ziekenhuis bleek meteen dat moeder veel pijn had. Daar hadden we niet op gerekend. Oplossing: Wij hebben een verpleegkundige gesproken, die alle tijd voor ons nam en aan gaf dat De Meerwende alle zorg tot het levenseinde kan bieden, maar dat we er wel rekening moeten houden met een beperkte personeelsbezetting. Waar de bevoegdheden van de verpleegkundigen ophouden, worden die door de huisarts over genomen. Het gesprek was concreet, professioneel en geruststellend. Op basis hiervan hebben we besloten dat onder deze omstandigheden terugkeer naar De Meerwende voor moeder het beste zou zijn. De Meerwende voert de zorg uit, maar de huisarts bepaalt de benodigde medicatie. We hebben ervaren dat De Meerwende bij de minste twijfel contact opneemt met de huisarts, en ook wij hebben geregeld contact met hem. De driehoek “verpleging, huisarts en (onervaren) familie”, behoefde gewenning, maar gaandeweg zijn de partijen dicht bij elkaar komen te staan en zetten zij zich gezamenlijk in voor moeders welzijn. Waardering mantelzorger: Vertrouwd en veilig is ook de alertheid: toen moeder in een delier raakte en in de war uit haar bed wilde klimmen, zijn we direct opgeroepen om op haar te passen. Quote: ‘De Meerwende is liefdevol, veilig en vertrouwd en biedt kwaliteit. Voor moeder en voor ons als familie is dat onder deze verdrietige omstandigheden een grote geruststelling. We doen het samen. En dat maken ze waar!’ 17
Liefdevolle praktijk 15. Cliënt Stervensbegeleiding was geweldig goed (Badhoevedorp)
Typering: Mevrouw in Zorgcentra Meerlanden, locatie De Meerwende is tevreden over de zorg tijdens het overlijden van haar man en de zorg die zij ontvangt.
Situatie: Volgende maand word ik 92. Ik doe zoveel mogelijk zelf in mijn eigen kamer. Maar als ik de zuster nodig heb, bel ik en komt ze. Niet à la minute, maar dat is logisch. De medewerkers zijn keurige mensen en respecteren de privacy. Er wordt hier echt voor je gezorgd. Ik voelde me vorige week niet in goede doen en dan komt de huisarts van de maatschap uit Badhoevedorp meteen. Die directe ondersteuning ondervond ik ook met mijn ernstig zieke man.
Oplossing: Mijn man was uitbehandeld in het Spaarne ziekenhuis, dat mij vroeg of Zorgcentra Meerlanden alle begeleiding kon geven die nodig was voor het sterfproces. Ik wist dat niet waarop de specialist zei: ik bel zelf wel. Hij sprak het hoofd van locatie De Meerwende die bevestigde dat Zorgcentra Meerlanden mijn man in alles kon begeleiden. De specialist heeft mijn man toen naar De Meerwende gestuurd.
Waardering cliënt: Ik ben het huis nog steeds dankbaar dat zij mijn man, die toen ernstig ziek was, zo goed hebben verzorgd en ons hebben begeleid naar het einde. Echt geweldig.
Quote: ‘Thuis is altijd anders. Dat mag en kan ik niet verwachten. In een huis geldt zoveel hoofden, zoveel zinnen.’
18
Liefdevolle Praktijk 16. Professional Meest gestelde vraag: Als ik ziek word, wat dan? (Aalsmeer)
Typering: Mensen willen langer thuis blijven. Dat geeft een veilig gevoel. Maar ‘opeens’ gebeurt het, een gebroken heup, een ernstige aandoening. Revalideren in het ziekenhuis is er nauwelijks meer bij. Dus er is paniek: wat moet ik doen met mijn nieuwe heup?
Situatie: Als wijkzorgteam van Zorgcentra Meerlanden, locatie ‘t Kloosterhof in Aalsmeer, merkten wij dit soort vragen en de onbekendheid van buurtbewoners met wat je kunt verwachten bij een noodsituatie.
Oplossing: We hebben toen een koffiethema ochtend georganiseerd over de (wettelijk) veranderende zorg. Eerst hebben we flyers bij de mensen in de bus gedaan. Ook hebben we mensen direct op straat aangesproken die ons vertelden eenzaam te zijn. De opkomst was met bijna 80 ouderen van 70-plus en enkele familieleden overweldigend. We hebben ‘t Kloosterhof neergezet als wijkcentrum en verteld wat we kunnen betekenen als er iets gebeurt. Ook kregen de bezoekers informatie over onze activiteiten. Het voordeel van een kleine organisatie is dat we de mensen in Aalsmeer kennen en zij ons.
Waardering professional: Veel 70-plussers doen nu mee met allerlei activiteiten en leren ons en de mogelijkheden van het huis kennen. We regelen ook vervoer als mensen niet naar ons toe kunnen komen. Dat maakt mensen zo blij!
Quote: ‘Opeens kun je niet meer meeliften met je partner.’
19
Liefdevolle Praktijk 17. Cliënt Dit is ons huis en daar zijn we actief (Aalsmeer)
Typering: Vijf vrouwelijke bewoners hebben net met het Rode Kruis een wandeling gemaakt naar de markt en drinken nu in de eetzaal van Zorgcentra Meerlanden, locatie ’t Kloosterhof, in Aalsmeer een glaasje fris.
Situatie: Dit is ons huis. We hebben een goed bed dat netjes wordt opgemaakt en het ontbijt is prima verzorgd. Gelukkig kan ik mij zelf nog wassen en dat doe ik ook. De zusters kloppen eerst op de deur zodat je niet schrikt als ze langs komen. We wandelen veel en er zijn andere activiteiten waaraan je kunt meedoen, zoals de kerkdienst en de hersengymnastiek met spreekwoorden. Vorige week was de barbecue ook een hoogtepunt. In je eigen huis ben je maar eenzaam, hier ben je niet meer alleen en drink je koffie met elkaar. Natuurlijk mag je de één wat meer dan de ander. Er was echter geen koor in het huis, dus wat doe je dan?
Oplossing: Ik heb mensen gevraagd om mee te zingen en iemand die de maat slaat. We hebben nu een koor van twee stoelrijen vol. Iedereen draagt bij een uitvoering een witte blouse en een zwarte rok. We treden op, zingen tijdens de mis en met kerstmis. Maar we kunnen ook zeeliederen en oude liedjes zingen.
Waardering cliënten en mantelzorg: Het geheel is goed en voor de kinderen is het huis een zorg minder.
Quote: ‘Ik ben blij met mijn eigen kamer om me even terug te trekken. Maar verder voelen we ons zo vrij als god in Frankrijk.’
20
Liefdevolle praktijk 18. Cliënt Cliënten- en Familieraad vermindert het mopperen (Aalsmeer)
Typering: Sinds kort ben ik lid van de Cliënten-en Familieraad van locatie ‘t Kloosterhof in Aalsmeer. Mijn motivatie is mensen aanhoren en klachten doorgeven, maar vooral bewoners aansporen zelf een klacht in te dienen. Ik heb veel ervaring omdat ik 25 jaar vrijwilliger bij de Zonnebloem ben geweest.
Situatie: Ik maak praatjes met bewoners en hoor hun klachten aan. Laatst zei iemand dat het eten wel varkensvoer leek. Ik heb haar toen gezegd het enquête formulier in te vullen. Dan kan de leiding iets met de klacht doen. Vaak doen mensen dat niet omdat ze alleen willen mopperen.
Oplossing: ‘t Kloosterhof is een goed huis. De verzorging, verpleging en huishoudelijke zorg zijn goed. Ik had een keer hoge bloeddruk en moest naar het ziekenhuis. Toen ik terug kwam, vroegen de verzorgers allemaal hoe het met me ging. Zij zijn zorgzaam en alert. Ik viel een keer in de badkamer en nu worden mensen gewaarschuwd voor een gladde vloer. Dat is goede kwaliteit. De Cliënten- en Familieraad komt met het hoofd Zorg & Welzijn regelmatig bijeen, heeft een agenda en maakt notulen. Onderwerpen als een instructie over wat te doen bij brand komen aan de orde net als andere voorlichtingsactiviteiten. Dat mensen een bijdrage moeten leveren aan activiteiten is logisch.
Waardering cliënt: Ik had rugklachten en we gingen met het Rode Kruis een boottochtje doen. De verzorgers zorgden er wel voor dat ik af en toe even kon liggen.
Quote: ‘Mensen hebben geld genoeg, ik krijg naast mijn AOW ook een zorgtoeslag. Logisch dat mensen bijdragen om mee te doen met een activiteit.’ 21
Liefdevolle Praktijk 19. Cliënt We geven de PG bewoners rust en uitdaging (Aalsmeer)
Typering: In de net opgeleverde en ruime PG-huiskamer in ’t Kloosterhof zitten en lopen enkele bewoners. De activiteitenbegeleider, een vrijwilliger en een stagiair (snuffelstage) geven de mensen wat te drinken en een ijsje. Een dochter komt binnen om haar moeder even te knuffelen.
Situatie: De zorgzwaarte van de bewoners groeit waardoor andere activiteiten nodig zijn. Het blijft daarom een uitdaging om verveling te voorkomen en rust te bieden. Als wij niet aanwezig zijn, dan raken de mensen in paniek, worden agressief en angstig.
Oplossing: Een blinde man had al 10 jaar geen spelletje gedaan. We maakten een legpuzzel van verschillende materialen zoals hout en leer. ‘Full memory’ noemen we het spel dat nu door www.pasklaar.nl wordt uitgebracht. De bewoner vond het geweldig. We begeleiden ook de familieleden in hoe om te gaan met hun vader of moeder. ‘Neen’ zeggen is uit den boze omdat de bewoners dan denken dat ze weer iets fout hebben gedaan. Familie wil helpen, maar doet het soms met alle goede bedoeling verkeerd. Het idee van het Skills Lab is heel bruikbaar om de communicatie van de familieleden met hun ouders te verbeteren.
Waardering cliënt: De aanwezige bewoners genieten rustig van hun ijsje of lopen ontspannen over de afdeling en de gang.
Quote: ‘Naast liefdevol, vertrouwd & veilig en kwaliteit bieden we ook humor en gezelligheid. Dat maakt de zorg compleet en menselijk.’ 22
Liefdevolle Praktijk 20. Vrijwilliger: Ik ben 65 jaar en wil iets doen. Daarom ben ik vrijwilliger (Aalsmeer)
Typering: De vrijwilliger werkt sinds november 2014 voor de locatie ‘t Kloosterhof in Aalsmeer. Ik wilde iets doen, ook omdat mijn moeder dement is geweest en mijn oma alzheimer heeft gekregen. Ik ben binnengelopen om te vragen of zij mij nodig hadden. In een gesprek met de coördinator activiteitenbegeleiding hebben we een keuze gemaakt om 2 uur per week op de PG afdeling te helpen.
Situatie: Het is prettig om met de bewoners om te gaan en gezellig samen dingen te doen. Het is goed dat er een scheiding is met de lichamelijke verzorging. Dat mag ik niet doen en ik vind ik wel zo prettig om ook afstand tot de bewoners te houden. Leuk is ook mee te doen met de uitstapjes en excursies en de kerstversiering voor te bereiden. Ik praat ook veel met de familieleden. Er is veel behoefte om te praten en ziektebeelden uit te leggen. Mensen hebben veel verdriet over wat is gebeurd. Ik herken dat ook vanwege mijn eigen moeder.
Oplossing: Er zijn veel vragen over dementie en ziektebeelden. Het zou goed zijn als er meer voorlichting komt. Het idee om een Skills Lab op te zetten is aantrekkelijk, zodat mensen zelf situaties kunnen bekijken en ervan leren. Het organiseren van informatieve themabijeenkomsten voor familieleden zal zeker in een behoefte voorzien.
Waardering vrijwilliger: Het werken hier geeft mij voldoening. Vanwege de kleinschaligheid geniet ik van de liefdevolle aandacht, de vertrouwdheid met ‘mijn’ bewoners en de rust die zij ondanks hun ziekte hebben. Quote: ‘De familie wil veel weten, alles is vreemd en er is veel verdriet.’ 23
De Praktijken die hier beschreven zijn hebben het volgende uitgangspunt:
Het kwaliteit van bestaan:
- Kwaliteit van leven (blaadjes)
- Kwaliteit van zorg (stam)
- Veiligheid (wortels)
24
