OPLEIDING ONDERNEMEN DE START VAN EEN ONDERNEMING
LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN 13 weken
ISBN 90 6355 983 6
NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT BV BAARN
1
Inhoud Cursussen voor de Opleiding Ondernemen De NOI-methode Cursusopbouw Opleiding Ondernemen De verrijkingsstof Het ondernemingsplan De cd-rom bij de NOI-boekenset Het ondernemersexamen Het lesprogramma Opleiding Ondernemen
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 3 4 5 5 5 6 7
Cursussen voor de Opleiding Ondernemen De Opleiding Ondernemen wordt voornamelijk verzorgd door de particuliere opleiders, opleidingsinstituten en roc's. Het zijn praktijkgerichte cursussen die borg staan voor modern en kwalitatief hoogwaardig ondernemersonderwijs. Wie geen cursus wil volgen, kan kiezen voor zelfstudie. De mkb-set van het NOI is er zeer geschikt voor. Naast deze opleidingsmogelijkheden zijn er ook branche-instituten die de cursus Opleiding Ondernemen geven, onder meer voor bouw-, installatie- en autobedrijven. De brancheopleidingen nemen een eigen ondernemersexamen af. Voor al deze ondernemersdiploma’s gelden overigens dezelfde eisen. Het zijn eisen die vastgesteld zijn door de Stichting Steves te Bleiswijk. De Opleiding Ondernemen is een goede voorbereiding op het ondernemerschap en wordt daarom aanbevolen door de Kamers van Koophandel, MKB-Nederland, VNO-NCW, de banken (ABN-AMRO, ING, Rabobank, SNS), de landelijke accountantsorganisatie NOvAA en brancheorganisaties. 2
LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
De NOI-methode De leerstof voor de Opleiding Ondernemen De NOI-methode maakt de cursus Opleiding Ondernemen interessant en praktisch. De boeken zijn gemakkelijk te lezen en de verschillende werkvormen activeren het zelfstandig verwerken van de leerstof. Daardoor zullen weinig cursisten afhaken en is de slagingskans groot. DE NOI-METHODE VOOR DE OPLEIDING ONDERNEMEN
MODULE 1 - ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Vakgebied
NOI-boek
• 1.1 Marketing
Marketing voor het mkb Werkboek Marketing voor het mkb
• 1.2 Financiering
Financiering voor het mkb Werkboek Financiering voor het mkb Opstellen Ondernemingsplan Bedrijfsrekenen voor het mkb (facultatief)
MODULE 2 - BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Vakgebied
NOI-boek
• 2.1 Personeel en organisatie
Organisatie voor het mkb Werkboek Organisatie mkb
• 2.2 Administratie
Administratie voor het mkb
LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
3
Cursusopbouw Opleiding Ondernemen De twee modulen van de NOI-methode vragen elk 13 lesweken. Deze modulen kunnen gelijktijdig worden gedaan. Als echter blijkt dat het studietempo daarbij te hoog ligt (als gevolg van een lage vooropleiding of weinig studietijd), kan wellicht op een half studietempo worden overgegaan. Per week wordt dan één module van twee vakgebieden gedaan. De volgorde waarin de modulen worden bestudeerd is vrij.
Cursusduur: 13 weken met vier vakgebieden per week.
Opleiding Ondernemen Module 1 ONDERNEMINGSPLAN 30 min.
Marketing
45 min.
Financiering
Module 2 BEDRIJFSVOERING 30 min.
Personeel en organisatie
45 min.
Administratie 13 weken
Voor cursisten met een beperkt kennisniveau of weinig studietijd: Cursusduur: tweemaal 13 weken met twee vakgebieden per week.
Opleiding Ondernemen
4
Module 1 ONDERNEMINGSPLAN
Module 2 BEDRIJFSVOERING
Marketing
Personeel en organisatie
Financiering
Administratie
13 weken
13 weken LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
De verrijkingsstof De opleiding voor de zelfstandige ondernemer is korter, beter afgestemd op de praktijk en makkelijker dan de vroegere AOV- of middenstandscursus. Nieuw aan de opleiding is niet zozeer dat er andere of minder onderwerpen aan bod komen, belangrijker is dat duidelijk onderscheid wordt gemaakt tussen 'examenstof' (leren) en 'verrijkingsstof' (lezen). De verrijking bestaat uit leesstof die voor de ondernemer van belang is, maar: • in verband met de beperkte cursusduur niet wordt geëxamineerd; • te veel details bevat om op een ondernemersexamen te vragen. De korte cursusduur maakt het noodzakelijk om zelfstandig en effectief te studeren. Daarbij zijn het lesprogramma en de uitwerkingenboeken van groot belang.
Het ondernemingsplan Voor het opstellen van een ondernemingsplan leggen de vakgebieden Marketing en Financiering de benodigde basis. De verschillende stappen die voor het daadwerkelijk opstellen van een ondernemingsplan noodzakelijk zijn, worden behandeld in het boekje 'Opstellen Ondernemingsplan'. Uitgaande van een geschetste marktsituatie en een aantal financiële gegevens maak je stapsgewijs - met ondersteuning van het softwareprogramma EasyStart-Lite - een eenvoudig ondernemingsplan voor een gefingeerd bedrijf. Daarna ben je in staat om met behulp van het EasyStart-Lite programma een eigen ondernemingsplan te maken.
De cd-rom bij de NOI-boekenset Bij de NOI-boekenset is ondersteunende software leverbaar met: • programma's over balansbegrippen en het coderen van boekingsstukken; • programma over bedrijfsrekenen; • meerkeuzevragenprogramma, afgestemd op het ondernemersexamen; • educatief boekhoudprogramma t.b.v. een korte, facultatieve workshop computerboekhouden; • EasyStart-Lite software voor het opstellen van een eenvoudig ondernemingsplan.
LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
5
Het ondernemersexamen Bij het ondernemersexamen mag je zelf bepalen in welke volgorde je aan de examens voor de vakgebieden deelneemt. Bij de Associatie voor Praktijkexamens in Amersfoort verkrijg je het Praktijkdiploma Ondernemer mkb na het behalen van de deeldiploma's Ondernemingsplan, Personeel en organisatie en Bedrijfsadministratie. De examens hiervoor worden 'het hele jaar door' via de computer afgenomen. Bij het REO in Hendrik Ido Ambacht en het IMKO in Gouda worden de examens enkele keren per jaar (in ieder geval in januari en juni) afgenomen. Het diploma dat hier behaald kan worden heet Startend ondernemer. De vakgebieden worden volledig geëxamineerd in de vorm van gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen). Om onnodig uit het hoofd leren te voorkomen wordt op het examen bij Marketing en Financiering een bijlage met formules uitgereikt en bij Administratie een codeerlijst + een lijst met vaste boekingen. Een kandidaat ontvangt het ondernemersdiploma als hij/zij voor alle vakgebieden is geslaagd (d.w.z. minimaal het cijfer 6 heeft behaald). Voor adressen van de examenbureaus en de laatste ontwikkelingen m.b.t. de examens verwijzen wij naar onze website www.noi.nl.
6
LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
Het lesprogramma Opleiding Ondernemen
HET LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
7
vakgebied
titel
lesweek 1
lesweek 2
MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Marketing (MK)
Financiering (F)
vakgebied
MARK. leerboek
Huiswerk 1.1 Het bedrijfsleven (blz. 12-30) 1.2 De consument (blz. 34-45)
Huiswerk 1.3 De fabrikant (blz. 47-55) 1.4 Winkelverkoop (blz. 57-62)
werkboek
vragen 1.1 en 1.2 (blz. 8-16)
vragen 1.3 en 1.4 (blz. 17-23)
FINAN. leerboek
1.1 Kosten (blz. 10-15) 1.2 Het exploitatieoverzicht (blz. 16-18)
1.3 Prijsberekening detailhandel (blz. 19-22) 1.4 Prijsberekening ambacht en dienstverlening (blz. 24-32)
werkboek
Huiswerk opdrachten en vragen 1.1 en 1.2 (blz. 8-16)
Huiswerk opdrachten en vragen 1.3 en 1.4 (blz. 17-27)
titel
lesweek 1
lesweek 2
MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en organisatie (PO)
Administratie (FA)
ORGAN. leerboek
Huiswerk 1.1 Personeelsbehoefte (blz. 12-19)
Huiswerk 1.2 Behoud van personeel (blz. 20-25) 2.1 Arbeidswetten (blz. 42-47)
werkboek
vragen 1.1 (blz. 8-9)
vragen 1.2 en 2.1 (blz. 10-20)
ADMIN.
1.1 Balansbegrippen (blz. 12-20) 2.1 Balans en grootboek: t/m § 2.1.3 (blz. 26-29) 2.2 Boekingsregels (1): § 2.2.1 (blz. 30-34)
2.3 Boekingsregels (2): alleen boekingsstempels invullen (blz. 36-41) 2.4 Boekingsregels: alleen boekingsstempels invullen en proefbalans bespreken (blz. 42-49)
Huiswerk 1.2 Herhaling afdeling 1 (blz. 21-23) § 2.1.4 Vragen (blz. 29) § 2.2.2 Vragen (blz. 35)
Huiswerk 2.3: opdr. 18b, 19b, 20b, 21b coderingen t/m 2.4 afwerken 2.4: opdr. 22b, 24, 25b, 26b, 27b t/m 30
8 8
vakgebied
titel
lesweek 3
lesweek 4
MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Marketing (MK)
Financiering (F)
vakgebied
MARK. leerboek
Huiswerk 2.1 Marktgericht ondernemen (blz. 72-74) 2.2 Doelgroep en marketingformule (blz. 75-78) 2.3 Marketingformule en marketingmix (blz. 79-81)
Huiswerk 2.4 Marktonderzoek (blz. 82-92)
werkboek
vragen 2.1 t/m 2.3 (blz. 28-32)
vragen en opdr. 2.4 (blz. 33-40)
FINAN. leerboek
2.1 Natuurlijke personen en rechtspersonen (blz. 36-38) 2.2 Ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid (blz. 39-50)
2.3 Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid (blz. 52-62) 2.4 Ondernemingsvorm en exploitatieoverzicht (blz. 64-67)
werkboek
Huiswerk opdrachten en vragen 2.1 en 2.2 (blz. 30-35)
Huiswerk opdrachten en vragen 2.3 en 2.4 (blz. 36-42)
titel
lesweek 3
lesweek 4
MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en organisatie (PO)
Administratie (FA)
ORGAN. leerboek
Huiswerk 2.2 De arbeidsovereenkomst (blz. 48-57)
Huiswerk 2.3 Sociale verzekeringswetten (blz. 58-69)
werkboek
vragen 2.2 (blz. 21-25)
vragen 2.3 (blz. 26-28)
ADMIN.
3.1 Kennismaking met het bedrijf: opdr. 31, 33 (blz. 52-54) 3.2 Inkoop van goederen: alleen coderen (blz. 55-56) 3.3 Verkoop van goederen: alleen coderen (blz. 57-59) 3.4 De boekingsregel voor privé: alleen coderen (blz. 60-62)
3.5 Schuld aan de bank: alleen coderen (blz. 63-67) 3.6 Boekingsrun in dec. (blz. 68-79)
Huiswerk coderingen t/m 3.4 afwerken; 3.1: opdr. 32; 3.2: opdr. 34b; 3.3: opdr. 35b, 36b, 37b; 3.4: opdr. 38b, 39b, 40b.
Huiswerk coderingen t/m 3.6 afwerken; 3.5: opdr. 41b, 42b, 43b, 44 t/m 46
9 9
vakgebied
titel
lesweek 5
lesweek 6
MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Marketing (MK)
Financiering (F)
vakgebied
MARK. leerboek
Huiswerk 3.1 Vestigingsplaats (blz. 94-100) 3.2 Assortiment (blz. 101-109)
Huiswerk 3.3 Prijs (blz. 110-118) 3.4 Presentatie (blz. 119-132)
werkboek
vragen 3.1 en 3.2 (blz. 42-46)
vragen 3.3 en 3.4 (blz. 49-57)
FINAN. leerboek
3.1 Inkomstenbelasting (IB) (blz. 70-79)
3.3 Omzetbelasting (BTW) (blz. 85-92) 4.1 Vermogensbehoefte en vermogensverkrijging (blz. 96-101)
werkboek
Huiswerk opdrachten en vragen 3.1 (blz. 44-47)
Huiswerk opdrachten en vragen 3.3 en 4.1 (blz. 51-59)
titel
lesweek 5
lesweek 6
MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en organisatie (PO)
Administratie (FA)
ORGAN. leerboek
Huiswerk 3.1 Vergunningverl. inst. (blz. 72-76) 3.2 Controlerende inst. (blz. 77-79) 3.3 Voorlichtende instanties (blz. 80-85)
Huiswerk 4.1 Van producent naar consument (blz. 88-94) 4.2 De handel (blz. 95-104)
werkboek
vragen 3.1 t/m 3.3 (blz. 30-35)
vragen 4.1 en 4.2 (blz. 38-43)
herhaling afd. 1 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 8-11)
herhaling afd. 2 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 18-28)
3.7 Grootboek en proefbalans: t/m § 3.7.2 (blz. 80-81) 3.8 De kolommenbalans: t/m § 3.8.4 (blz. 83-87)
3.9
Huiswerk § 3.7.2: opdracht afwerken § 3.7.3 Vragen (blz. 82) 3.8: afwerken § 3.8.5 Vragen (blz. 87-88)
Huiswerk 3.9: afwerken (blz. 89-92) 3.10: afwerken (blz. 93-99)
ADMIN.
Het exploitatieoverzicht (blz. 89-92) 3.10 Herhaling afd. 3 (blz. 93-99)
10 10
vakgebied
titel
lesweek 7
lesweek 8
MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Marketing (MK)
Financiering (F)
vakgebied
MARK. leerboek
Huiswerk 3.5 Personeel (blz. 135-154) 3.6 Reclame, promoties en public relations (blz. 155-166)
Huiswerk 4.1 Marktverkenning (blz. 168-173) 4.2 Reclameplanning (blz. 174-186)
werkboek
vragen 3.5 en 3.6 (blz. 59-64)
vragen en opdrachten 4.1 en 4.2 (blz. 66-75)
herhaling afd. 1 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 8-23)
herhaling afd. 2 d.m.v.: vragen en opdrachten werkboek (blz. 28-40)
FINAN. leerboek
4.2 De liquiditeit van een onderneming (blz. 102-107)
4.3 De solvabiliteit van een onderneming (blz. 108-113) 4.4 Cashflow (blz. 114-121)
werkboek
Huiswerk opdrachten en vragen 4.2 (blz. 60-64)
Huiswerk opdrachten en vragen 4.3 en 4.4 (blz. 65-75)
herhaling afd. 1 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 8-27)
herhaling afd. 2 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 30-42)
titel
lesweek 7
lesweek 8
MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en organisatie (PO)
Administratie (FA)
ORGAN. leerboek
Huiswerk 5.1 De goederenstroom (blz. 112-116) 5.2 Ontvangst en uitlevering van goederen (blz. 117-124)
Huiswerk 5.3 Offerte, brief + fact. (blz. 125-133) 6.1 De pc (blz. 136-137) 6.2 Software (blz. 138-146)
werkboek
vragen 5.1 en 5.2 (blz. 48-51)
vragen 5.3, 6.1 en 6.2 (blz. 52-59)
herhaling afd. 3 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 30-35)
herhaling afdeling 4 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 38-43)
4.1 Het boeken van BTW (blz. 102107) 4.2 Kas- en bankstukken (blz. 108112)
5.1 De subadministratie crediteuren (blz. 130-134) 5.2 De subadministratie debiteuren (blz. 135-138)
Huiswerk 4.1 en 4.2 afwerken (blz. 102-112)
Huiswerk 5.1 en 5.2 afwerken (blz. 130-138)
ADMIN.
11 11
vakgebied
titel
lesweek 9
lesweek 10
MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Marketing (MK)
Financiering (F)
vakgebied
MARK. leerboek
Huiswerk 4.3 Assortiments- en voorraadplanning (blz. 187-195) 4.4 Vloer- en arbeidsproductiviteit (blz. 196-200)
Huiswerk 4.5 Samenwerking (blz. 201-208) 4.6 Strategie en tactiek (blz. 209-217)
werkboek
vragen en opdrachten 4.3 en 4.4 (blz. 76-88)
vragen 4.5 en 4.6 (blz. 89-96)
herhaling afd. 3 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 42-64)
herhaling afd. 4 d.m.v.: vragen en opdr. werkboek (blz. 66-92)
FINAN. leerboek
4.6 Bankkrediet (blz. 127-131) 4.7 Leverancierskrediet (blz. 132-136) 4.8 Leasing (blz. 139-141)
5.1 Begroten en budgetteren (blz. 146-153) 5.2 Bedrijfsvergelijking (blz. 154-157)
werkboek
Huiswerk opdrachten en vragen 4.6 t/m 4.8 (blz. 81-89)
Huiswerk opdrachten en vragen 5.1 en 5.2 (blz. 94-103)
herhaling afd. 3 + 4 (t/m 4.2) d.m.v.: vragen werkboek (blz. 44-64)
herhaling afd. 4 (4.3 t/m 4.8) d.m.v.: vragen werkboek (blz. 65-89)
titel
lesweek 9
lesweek 10
MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en organisatie (PO)
Administratie (FA)
ORGAN. leerboek
Huiswerk 7.1 Procesrecht (blz. 169-173) 7.2 Eigendomsverkrijging (blz. 177182)
Huiswerk 7.3 Overeenkomsten (blz. 183-187) 7.4 Koopovereenkomst (blz. 189-192) 7.5 Huurovereenkomst (blz. 193-197)
werkboek
vragen 7.1 en 7.2 (blz. 66-71)
vragen 7.3 t/m 7.5 (blz. 72-78)
herhaling afdeling 5 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 48-53)
herhaling afd. 6 d.m.v.: vragen werkboek (blz. 56-59)
6.1 De kasstaat: t/m § 6.1.3 (blz. 140-145) 8.1 BTW in de boekhouding (blz. 168-169) 8.2 De afdracht van de BTW (blz. 171-176)
9.1 Doel en functie van de administratie (blz. 178-181) 9.3 Goederenkorting: t/m § 9.3.3 (blz. 189-191) 9.4 Bank- en verzekeringskosten: t/m § 9.4.4 (blz. 195-200)
Huiswerk § 6.1.4 Extra opdrachten (blz. 146-149)
Huiswerk § 9.1.7 Vragen (blz. 182-184) § 9.3.4 Extra opdrachten (blz. 192-194) § 9.4.5 Extra opdrachten (blz. 200-203)
ADMIN.
12 12
vakgebied
titel
lesweek 11
lesweek 12
MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Marketing (MK)
Financiering (F)
MARK. leerboek
Huiswerk 5.1 Bescherming consument (blz. 220230) 5.2 Bescherming bedrijven (blz. 231237)
Huiswerk
werkboek
vragen 5.1 en 5.2 (blz. 97-104)
modelexamen vakgebied Marketing (blz. 108-112)
FINAN. leerboek werkboek
5.4 Verzekeringen (blz. 163-174)
Huiswerk opdrachten en vragen 5.4 (blz. 108112)
Huiswerk modelexamen vakgebied Financiering (blz. 122-127)
herhaling afd. 5 (5.1 en 5.2) d.m.v.: vragen werkboek (blz. 94-103) Opstellen Ond.plan (O)
vakgebied
OPST. OND. PLAN
titel
1.1 Een nieuw bedrijf beginnen (blz. 6-11) 1.2 Ondernemingsplan Martens (blz. 12-23) 1.3 Controleren en bijsturen (blz. 24-27)
lesweek 11
lesweek 12
MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en organisatie (PO)
Administratie (FA)
ORGAN. leerboek
Huiswerk 7.6 Zekerheidsrechten (blz. 198-203) 7.7 Faillissement en surseance van betaling (blz. 204-210)
Huiswerk
werkboek
vragen 7.6 en 7.7 (blz. 79-84)
modelexamen vakgebied Organisatie (blz. 86-92)
ADMIN.
9.5 Balanswaarderingen: t/m § 9.5.5 (blz. 204-208) 9.6 Bedrijfsvergelijking (blz. 213-216)
modelexamen vakgebied Administratie (blz. 220 t/m 226)
Huiswerk § 9.5.7 Extra opdr. (blz. 210-212) 9.6: afwerken (blz. 213-216)
13 13
vakgebied
titel
lesweek 13
MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Marketing (MK)
MARK. algemene herhaling en training met leerb./ examens werkboek
Financiering (F)
FINAN. algemene herhaling en training met leerb./ examens werkboek
Opstellen Ond.plan (O)
OPST. OND. PLAN
vakgebied
titel
eventueel afdeling 2 EasyStart-Lite
lesweek 13
MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en organisatie (PO)
ORGAN. algemene herhaling en training met leerb./ examen werkboek
Administratie (FA)
ADMIN.
algemene herhaling en training met examen
14 14