LESONTWERP. BACHELOR IN ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS flexibel traject. datum indienen. eventuele reden uitstel (in te vullen door mentor)

LESONTWERP BACHELOR IN ONDERWIJS: Katholieke Hogeschool Leuven Departement Lerarenopleiding Professioneel gerichte bachelor in het onderwijs: lager onderwijs Campus Heverlee Hertogstraat 178 - 3001 Heverlee Tel. 016 37 56 00 – Fax 016 37 56 99 Campus Diest Weerstandsplein 2 – 3290 Diest Tel. 013 35 06 90 – Fax 013 33 54 01

LAGER ONDERWIJS – flexibel traject datum indienen eventuele reden uitstel (in te vullen door mentor) naam

Heidi Vermeulen  FLLLEX 2.1

klas DLO

Studietrajectbegeleider: Mariet Vaesen

school

:

Vrije Basisschool Tremelo

leergebied

: Godsdienst

klas en leerjaar

:

5de leerjaar L5AA

onderdeel

:

aantal leerlingen

:

23

lesonderwerp

: Een bijzondere grens vieren

datum (data)

:

6 december 2013

lestijden

:

van

10u55

tot tot

uur

van

tot

uur

/

AANVRAAG MATERIAAL STAGESCHOOL - voor de lesgever: digibord met internetaansluiting, video van ziekenzalving Tilla

- voor de leerlingen: /

BRONNEN: handboeken, naslagwerken, documentatie van oefenschool of medestudenten (in te vullen volgens APA-systeem) Patmos (2004). TOV 5 handleiding. Kapellen: Pelckmans Patmos (2004). TOV 5 bronnenboek. Kapellen: Pelckmans Patmos (2004). TOV 5 groeiboek. Kapellen: Pelckmans

http://www.kuleuven.be/thomas/page/leerplan/pages/bo/190-193/ http://www.youtube.com/watch?v=diKZAZ0x-rg

Heidi Vermeulen_Godsdienst_bijzondere

grens_6 december_lesontwerp.docx 1

uur

van

VOORTAAK: door leerlingen tegen de lesdatum mee te brengen materiaal of uit te voeren opdracht

-

12u10

SITUERING IN DE LEERPLANNEN: pagina en omschrijving 5.2.3.2. Kinderen bespreken hoe mensen vanuit hun levens- of geloofsovertuiging zoeken om om te gaan met grenzen (p190) 5.2.3.2. Kinderen ontdekken hoe volgens de christelijke geloofsgetuigenis God grenzen opent door Christus. (p193)

BEGINSITUATIE: relevante voorkennis, belevings- en ervaringswereld van leerlingen, motivering, voortaken, klasgewoonten Potentiële beginsituatie: Er zijn 23 leerlingen in de klas: 1 leerling is net van school veranderd. Er is een digibord met internetverbinding in de klas aanwezig. Twee leerlingen met ADHD (Tr. en Ak.). Eén leerling (El.) lijdt aan dysfasie en heeft het dus vaak moeilijk met taal. Actuele beginsituatie: Leerlingen vertellen graag over wat hen bezighoudt. De leerling die van school veranderd is, is naar een bijbelschool gegaan. Het vak Godsdienst wordt door een andere leerkracht gegeven. Zij geeft les op dinsdag en woensdag, dagen dat ik geen stage heb. Ik heb dus nog niet persoonlijk kunnen vaststellen hoe zij tewerk gaat. De vader van een van de leerlingen is twee jaar geleden gestorven.

LEERDOELEN: noteer de essentiële lesdoelen. Rangschik ze volgens de lesfasering en geef met een passend symbool aan of ze cognitief (C), dynamisch-affectief (DA), sociaal (S) of psychomotorisch (PM) zijn

De De De De De

leerlingen leerlingen leerlingen leerlingen leerlingen

zien in dat afscheid nemen verder gaat dan enkel verdriet. (DA=dynamisch-affectief) beseffen dat rituelen kunnen helpen om afscheid nemen zinvol te beleven. (DA=dynamisch-affectief) kennen de bedoeling en het verloop van de ziekenzalving en het begrafenisritueel. (C=cognitief) zijn bereid om over persoonlijke ervaringen te praten. (DA=dynamisch-affectief) zijn bereid om ook anderen aan het woord te laten komen (S-sociaal)

ONDERWIJSLEERMIDDELEN Leerkracht: groeiboek, bronnenboek, video ziekenzalving Tilla, filmpje “de kikker en het dode vogeltje” Leerlingen: groeiboek, bronnenboek

Gefotokopieerde (invul)teksten die gebruikt worden in functie van de les steeds in twee exemplaren bijvoegen (één blanco en één ingevuld)



VERANTWOORDING VAN HET DIDACTISCH HANDELEN: gebaseerd op (1) vakdidactiek, (2) ontwikkelingspsychologie,

(3) didactische principes, (4) leerpsychologie

De les laat ik starten met een kort filmpje over een kikker en een dood vogeltje. (aanschouwelijk aanbieden). Hoewel dit filmpje vooral bedoeld is om kleuters uit te leggen wat dood zijn betekent, vind ik dat het ook heel goed geschikt is om het thema dood / begrafenis / ziekenzalving bij oudere kinderen in te leiden. (belangstellings- en motivatieprincipe) Ik houd een kringgesprek om de leerlingen te laten vertellen over eigen ervaringen en gevoelens bij een uitvaart in de directe omgeving. Een kringgesprek nodigt uit om te vertellen. (principe van initiatief, creativiteit en expressie + socialisatieprincipe) Ik laat de leerlingen elk hun verhaal doen en geef ieder van hen daar voldoende tijd voor. (individualisatie- en differentiatieprincipe) Iedereen die iets wil zeggen krijgt daartoe de kans. Niemand zal echter gedwongen worden om iets te zeggen. Vooral voor het meisje wiens vader gestorven is, kan dit een heel gevoelig thema zijn. (socialisatieprincipe) De bedoeling en het verloop van de ziekenzalving wordt aan de leerlingen uitgelegd aan de hand van een video. Dit zorgt voor meer betrokkenheid bij de leerlingen en verhoogt de interesse. (aanschouwelijkheidsprincipe + belangstellings- / motivatieprincipe) Als er teksten gelezen moeten worden, laat ik dit zo veel mogelijk door de leerlingen zelf doen. (activiteitsprincipe + belangstellings/ motivatieprincipe) De informatie opgedaan tijdens de les wordt aan de hand van verschillende werkvormen (individueel, partnerwerk, klasgesprek, …) verwerkt door de leerlingen: o.a. kruiswoordraadsel (principe van herhaling en gevarieerde oefening) Tijdens de verwerkingsfase krijgen de leerlingen de kans hun persoonlijke gevoelens en ideeën bij de les neer te schrijven op een individuele en creatieve manier. (principe van initiatief, creativiteit en expressie) Aan het einde van de les kunnen de leerlingen (indien er nog tijd over is) nog iets creatiefs doen rond het thema ziekenzalving: ze mogen kiezen wat ze doen: een gedicht, een tekening, een woordveld, …. (principe van initiatief, creativiteit en expressie)

AANDACHTSPUNT VOOR DEZE LES Er voor zorgen dat iedere leerling de kans krijgt om te spreken, zonder iemand te dwingen. Leerlingen laten vertellen, zonder te ver van het onderwerp af te dwalen.

BORDSCHEMA: een werkelijkheidsgetrouwe weergave met kleuren, rekening houdend met de beschikbare ruimte, screenshots van de belangrijkste stappen op het digibord

Zie bijlagen



T

‘5

Lesgang en Leerinhouden

Didactische werkvormen Materiaalgebruik Organisatie

1. Inleiding 1.1. Kijken naar filmpje “De Kikker en het dode vogeltje” Om het thema van deze les in te leiden (nl. ziekenzalving en Lkr. toont filmpje. begrafenis), laat ik jullie een kort filmpje zien over een kikker en het (=aanschouwelijk aanbieden) dode vogeltje. Het filmpje is eigenlijk bedoeld voor jongere kinderen maar het geeft een heel goed beeld van wat de dood en een begrafenis eigenlijk inhoudt. Hopelijk vinden jullie het toch nog leuk.

‘10

2. Kern 1: Nieuwe woorden en structuren 2.1. Vertellen over eigen ervaringen en gevoelens bij een uitvaart in de directe omgeving Tijdens het kringgesprek zullen volgende onderwerpen / vragen aan bod komen. Ik zal deze zo spontaan mogelijk proberen aan te brengen, zodat het kringgesprek geen vraaggesprek wordt. -

‘5

2.2.

- Is er iemand van jullie al eens naar een begrafenis (of crematie) geweest? Wat zijn jullie ervaringen daarmee? Wat weten jullie daar nog van? Wat vonden jullie moeilijk aan een begrafenis? Wat vinden jullie er mooi aan?

Lln. en lkr. zitten in een kring. Lkr. neemt deel aan het gesprek. (=kringgesprek) Onderwerpen worden zo spontaan mogelijk aangebracht. Aan dit onderdeel wordt zoveel tijd besteed als nodig is om lln. verhaal te kunnen laten doen.

Luisteren naar informatie over functie begrafenis en ziekenzalving

Een begrafenis is niet zomaar iets. In ons geloof neemt de Lkr. vertelt wat functie van ziekenzalving en begrafenis een heel belangrijke plaats in, wanneer er iemand begrafenis is en wat er gebeurt bij beide gestorven. Ook de ziekenzalving is heel belangrijk bij het christelijk gebeurtenissen (=verbaal aanbieden) geloof. Daarom wil ik jullie er nu iets meer over vertellen. Topics kerkelijke begrafenis - Manier van afscheid nemen - Terugdenken aan het leven van de gestorvene - Teksten en liederen om na te denken of te bidden - Niet alleen verdriet, maar ook dank voor mooie dingen - Meestal eucharistieviering, 1 van de 7 sacramenten Topics ziekenzalving - Sacrament waar bijzondere grens centraal staat - Ernstig zieke of oude mensen kunnen ziekenzalving aanvragen - In groep of individueel - Verwijst naar volgelingen van Jezus die zieke mensen de hand opleggen - Als steun in moeilijke periode, kracht geven - Zalven van zieken (cfr. Doopsel; vormsel- Vroeger altijd bij levenseinde - Nu meerdere malen mogelijk

‘3

2.3.

Luisteren naar een inleiding op de video, als korte kennismaking met Tilla.

Zodadelijk gaan we naar een video kijken over een vrouw , Tilla, die heel erg ziek geworden is en niet meer zou genezen.

Lkr. leest een korte inleiding op de videobeelden. (=verbaal aanbieden)

Vooraleer we de video gaan bekijken, lees ik eerst een kort tekstje over wie Tilla is, wat er met haar aan de hand is en hoe zij daar mee omgaat. Heidi Vermeulen_Godsdienst_bijzondere


T

‘10


2.4.


Bekijken van video over ziekenzalving Tilla.

De video die jullie nu gaan zien, is niet nagespeeld. Dit zijn echte beelden, van op het moment dat ze gebeurden. Tijdens de video zal ik een aantal zaken vertellen. Onderwerpen tekst die ik zal lezen: - Voorstelling Tilla - Ritueel kaarsen - Handoplegging - Zalving met olie - Zelfgemaakt boek neven en nichting - Bidden van onze vader - Uitdelen van kaarsen als dank

‘7

2.5.

Lkr. toont video van ziekenzalving Tilla (= aanschouwelijk aanbieden) Lkr. vertelt een tekst tijdens het bekijken van de video.

Kort nabespreken van de video Lln. vertellen over video. Lkr. stelt gericht vragen, leidt het gesprek (=klasgesprek)

-

‘7

2.6.

Wat vonden jullie van de beelden? Wat is je bijgebleven? Wat heb je bijgeleerd? Wat wist je nog niet? Wat betekent handoplegging? (teken om zo goed mogelijk voor iemand te zorgen) Wat deed de priester tijdens de zalving? (met gezegende olie kruisje maken op voorhoofd) Waarom krijgt Tilla een zalving? (om Gods kracht te vragen voor de periode die zal volgen) Hoe kan een ziekenzalving er anders aan toe gaan? (bvb. als zieke niet meer bewust er bij is)

Lezen van het verslag van de uitvaart van Tilla.

5 maanden na deze beelden is Tilla gestorven, in aanwezigheid van haar familie en enkele goede vrienden en vriendinnen.

Lln. nemen bronnenboek. Lln blijven nog steeds in kring zitten.

We gaan nu in jullie bronnenboek een kort verslagje van Tilla haar uitvaart lezen en bekijken. Neem jullie bronnenboek maar op pag. 33.

‘10

We bekijken eerst even de foto’s. - Wat valt er jullie op aan de foto’s in het bronnenboek? Kleur, bloemen, …)

Lln bespreken in groep de foto’s (klasgesprek)

Nu gaan we het verslag van de uitvaart lezen. Wie wil er beginnen met lezen?

Enkele lln. lezen de tekst (=verbaal aanbieden)

2.7. -

-

-

Kort nabespreken van het verslag van de uitvaart van Tilla. Wat vonden jullie van het verslag? Lln. uiten hun mening over het verslag. Lkr. Hoe kan je de foto’s verbinden aan het verhaal? (bloemen stelt gerichte vragen hiertoe. (=klasgesprek) om aan Tilla terug te denken) Wie zelf al eens een uitvaart meemaakte, heeft misschien een aantal elementen herkend. Welke? (bewieroken, lievelingsmuziek, getuigenissen, kist naar buiten dragen, …) Welke elementen van een gewone uitvaartdienst zijn er niet vermeld? (naar voor komen om hand op kist te leggen, vergeving van de zonden, hostie…) Was het een eucharistieviering? (neen, geen communie, joods) Waarom werd er voorgelezen uit de Bijbel? (verrrijzenisgeloof, vergeving van de zonden) Boven de tekst staat: “een bijzondere grens vieren”. Hoe



T



leg je dat uit

‘5

3. Verwerking 3.1. Oplossen van kruiswoordraadsel met belangrijke begrippen rond ziekenzalving en uitvaart. Nu mogen jullie weer aan jullie banken gaan zitten. Lln gaan terug aan hun tafels zitten en lossen Jullie kunnen het kruiswoordraadsel op pag. 23 van jullie groeiboek per 2 het kruiswoordraadsel op. (= invullen. partnerwerk) Beantwoord ook vraag 2 en 3.

‘5

3.2.

Individueel en creatief neerschrijven van persoonlijke gevoelens en ideeën bij deze les.

Wie klaar is met het kruiswoordraadsel mag verder gaan naar Lln. noteren individueel gevoelens en ideeën vraag 4. Hier is het de bedoeling dat je in het kadertje je gevoelens op een creatieve manier (=individuele en je ideeën die je bij deze les hebt/ had noteert. zelfwerkzaamheidsvorm) Je mag met kleuren werken, je mag het noteren zoals je het zelf wilt. Je mag er gerust iets heel moois en iets heel creatiefs mee doen.

3.3.

Maken van tekening / gedicht / woordveld / … rond thema ziekenzalving – uitvaart (extraatje indien nog tijd over)

We hebben nog wat tijd over. Daarom mogen jullie in jullie groeiboek iets creatiefs doen rond het thema ziekenzalving – uitvaart. Jullie mogen zelf kiezen wat je maakt: een gedicht, een tekening, een woordveld, een verhaaltje, een toneelstukje, een lied, …

Lln. kiezen zelf op welke manier ze het thema van de les creatief verwerken. Lkr. geeft eventueel enkele suggesties als lln. echt niet verder kan. (=individuele zelfwerkzaamheidsvorm)

Laat je creativiteit zijn gang gaan!



LESONTWERP. BACHELOR IN ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS flexibel traject. datum indienen. eventuele reden uitstel (in te vullen door mentor)

Recommend Documents