Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar
1
Themanummer
3 Gezond leven en gezond blijven
Praktijkkern letter
b Omgaan met genotsmiddelen
Lesnummer
10
Titel van de les
Gevoelens in en uit balans.
Tijd
Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor route B en C.
Lesdoel
De leerling gaat beheerst om met eigen gevoelens (geen kort lontje hebben).
VSO Kerndoelen Leergebied overstijgende kerndoelen, kerndoel 8: De leerling leert op adequate wijze om te gaan met eigen gevoelens en wensen. VOx Leerlijnen: Sociale competentie: 1.3 Opkomen voor jezelf. CED Leerlijnen: Er vindt een herziening van de huidige CED leerlijnen Arbeidsgericht plaats. Deze zullen eind schooljaar 2011-2012 gereed zijn. VOx zal er vervolgens voor zorgen dat er een koppeling met deze herziene leerlijnen in het VOx materiaal opgenomen gaat worden. Materialen Leerroute A en B Leraar
PowerPoint-presentatie les 10 – Gevoelens in en uit balans
Leerling
Werkblad 10AB
Leerroute C Leraar
PowerPoint-presentatie les 10 – Gevoelens in en uit balans
Leerling
Werkblad 10C
Voorbereiding Zet de PowerPoint-presentatie klaar en leg de werkbladen klaar.
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
1
INTRODUCTIE (5 minuten) Leerroute
A
B
C
Werkvorm
Klassikaal
Klassikaal
Klassikaal
Dia
2
2
2
Leerroute A, B en C Waar denken de leerlingen aan bij ‘gevoelens uit balans’. Wat weten ze daar van? Bespreek dit kort en laat dia 2 zien van de PowerPoint-presentatie. Vertel dat pubers dus de leeftijdgenoten van uw leerlingen vaker een beetje uit balans kunnen zijn. Dat is heel normaal. Zijn er leerlingen die zelf wel eens uit balans zijn? Kennen ze mensen die soms uit balans zijn? Hoe komt dat en wat doen ze? Laat de leerlingen daarna voorbeelden benoemen van uit balans zijn zoals , een boze bui hebben, je hart sneller voelen kloppen, een ontzettende lachbui of huilbui hebben en niet meer kunnen stoppen. Schrijf deze voorbeelden op het digibord in een woordweb. Breid zo het woordweb uit. Extra suggestie voor leerroute B en C voor een introductie van een volgende les over dit thema Bewaar dit woordweb en laat het in de introductie van volgende lessen terugkomen en haal dan de kennis uit de voorgaande les op.
2
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
INSTRUCTIE (10 minuten) Leerroute
A
B
C
Werkvormen
Zelfontdekkende
Zelfontdekkende
Zelfontdekkende
instructie
instructie
instructie/ Directe instructie
Leerroute A en B Bespreek met de leerlingen wat er gebeurt als je gevoelens uit balans zijn? Ga eventueel dieper in op de kenmerken van het uit balans zijn. Hoe kan het zich uiten? En wat doen mensen die emotioneel uit balans zijn? Kunnen ze dan ook eerder geneigd zijn om verslavende activiteiten te gaan doen of genotsmiddelen te gebruiken? Concludeer samen met de leerlingen dat het uit balans zijn ervoor kan zorgen dat je eerder geneigd bent om dingen te doen die je misschien eigenlijk helemaal niet wilt zoals het gebruik van genotsmiddelen of activiteiten waar je aan verslaafd kunt raken. Iedereen is weleens een keer uit balans. Het is dus belangrijk dat je weet hoe jij weer in balans kan komen. Vertel dat de leerlingen daarom moeten leren omgaan met hun eigen gevoelens. Leerroute C Bespreek met de leerlingen wat er gebeurt als je gevoelens uit balans zijn? Doe het voor of geef een voorbeeld met en een modelfiguur en een aanleiding. Bijvoorbeeld een ruzie tussen ouder en puber over het opruimen van de eigen kamer. Ga eventueel dieper in op de kenmerken van het uit balans zijn tijdens de ruzie en de neiging om daarna bijvoorbeeld als troost te gaan roken, drinken, eten of te vluchten in stunten of gokken. Hoe kan het zich uiten? En wat doen mensen die emotioneel uit balans zijn? Kunnen ze dan ook eerder geneigd zijn om verslavende activiteiten te gaan doen of genotsmiddelen te gebruiken. Concludeer samen met de leerlingen dat het uit balans zijn ervoor kan zorgen dat je eerder geneigd bent om dingen te doen die je misschien eigenlijk helemaal niet wilt zoals het gebruik van genotsmiddelen of activiteiten waar je aan verslaafd kunt raken. Iedereen is weleens een keer uit balans. Het is belangrijk dus dat je weet hoe jij weer in balans kan komen. Vertel dat de leerlingen daarom moeten leren omgaan met hun eigen gevoelens.
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
3
BEGELEID INOEFENEN (5 minuten) Leerroute
A
B
C
Werkvormen
Klassikaal of in een
Klassikaal of in een
Klassikaal of in een
groep
groep
groep
3
3
3
Dia
Leerroute A Vertel de leerlingen dat u in een rol van een puber laat zien dat u uit balans bent. Daarna noemt u voorbeelden hoe om te gaan met deze situatie. De leerlingen geven aan of ze dit ook zouden doen. De leerlingen die het oké vinden gaan aan de ene kant van het lokaal staan, de leerlingen die het niet oké vinden gaan aan de andere kant staan. De leerlingen die twijfelen blijven zitten. Vertel dat u Eric gaat uitbeelden: een jongen met gescheiden ouders. Eric woont samen op een driekamerflat met zijn moeder, stiefvader en halfbroer Simon. Eric deelt zijn kamer met Simon. Hij voelt zich al een tijdje niet zo prettig. Hij is wat uit balans. Thuis heeft hij vaak ruzie. Gebruik dia 3 van de PowerPoint-presentatie om het rollenspel even samen te vatten. Beeld vervolgens in een rollenspel de volgende situatie uit: De halfbroer van Eric, Simon, heeft de nieuwe jas van Eric geleend zonder het te vragen. Eric is woedend op zijn halfbroer en schreeuwt en scheldt tegen hem. Zijn stiefvader probeert hem te kalmeren. Nu is hij woedend op allebei. Hij heeft weer eens ruzie met ze. Hij pikt het niet meer. Zijn hart klopt in zijn keel. Hij zegt niets meer en is woedend. Wat kan Eric doen? • Op straat met zijn vrienden gaan roken en roddelen over zijn halfbroer en stiefvader •
Een stuk gaan fietsen om tot rust te komen
•
Met zijn oudere vriend bier drinken om alles te vergeten
•
Opschrijven wat hij voelt en denkt in een brief aan zijn stiefvader en/of halfbroer.
•
Naar een gokhal gaan en heel veel geld verdienen zodat hij ergens anders kan gaan wonen
•
In zijn bed kruipen en tot twee uur in de nacht onder de dekens gamen
•
Met de lieve hond van de buren een wandeling maken en hem aaien.
•
Een rondje keihard rennen zodat hij lekker moe wordt en zijn boze bui verdwijnt
•
Steeds maar aan de ruzie denken en het erger maken dan het is
•
Als hij rustig is zijn excuses aanbieden en het uitpraten
Ga naar aanleiding van de keuzes van de leerlingen met ze in gesprek. Noem hierbij het risico op verslaving bij mensen die makkelijker uit balans raken en niet goed met hun gevoelens kunnen omgaan.
4
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
Leerroute B Vertel de leerlingen dat u in een rol van een puber laat zien dat u uit balans bent. Daarna noemt u voorbeelden hoe om te gaan met de situatie. De leerlingen geven aan of ze dit ook zouden doen. De leerlingen die het oké vinden gaan aan de ene kant van het lokaal staan, de leerlingen die het niet oké vinden gaan aan de andere kant staan. De leerlingen die twijfelen blijven zitten. Vertel dat u Eric gaat uitbeelden: een jongen met gescheiden ouders. Eric woont samen op een driekamerflat met zijn moeder, stiefvader en halfbroer Simon. Eric deelt zijn kamer met Simon. Hij voelt zich al een tijdje niet zo prettig, uit balans, omdat hij thuis telkens ruzie heeft. Gebruik dia 3 van de PowerPoint-presentatie om het rollenspel even samen te vatten. Beeld vervolgens in een rollenspel de volgende situatie uit: Simon heeft de nieuwe jas van Eric geleend zonder het te vragen. Eric is woedend op zijn halfbroer en schreeuwt tegen hem. Zijn stiefvader probeert hem te kalmeren. Nu is hij woedend op allebei. Hij heeft weer eens ruzie met ze. Hij pikt het niet meer. Zijn hart klopt in zijn keel. Hij zegt niets meer en is woedend. Wat kan Eric doen? Op straat met zijn vrienden gaan roken en roddelen over zijn halfbroer en stiefvader Een stuk gaan fietsen om tot rust te komen Ga naar aanleiding van de keuzes van de leerlingen met ze in gesprek. Noem hierbij het risico op verslaving bij mensen die makkelijker uit balans raken en niet goed met hun gevoelens kunnen omgaan. Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur Herinner de leerlingen aan de vorige les waarin ze over het omgaan met gevoelens gepraat hebben naar aanleiding van de situatie van Eric. Wat weten de leerlingen daar nog van. Noem nog een aantal dingen die Eric kan doen: • Met zijn oudere vriend bier drinken om alles te vergeten •
Opschrijven wat hij voelt en denkt in een brief aan zijn stiefvader en/of halfbroer.
•
Naar een gokhal gaan en heel veel geld verdienen zodat hij ergens anders kan gaan wonen
•
In zijn bed kruipen en tot twee uur in de nacht onder de dekens gamen
•
Met de lieve hond van de buren een wandeling maken en hem aaien.
•
Een rondje keihard rennen zodat hij lekker moe wordt en zijn boze bui verdwijnt
Ga naar aanleiding van de keuzes van de leerlingen met ze in gesprek. Noem hierbij het risico op verslaving bij mensen die makkelijker uit balans raken en niet goed met hun gevoelens kunnen omgaan. Leerroute C Vertel de leerlingen dat u in een rol van een puber laat zien dat u uit balans bent. Daarna noemt u voorbeelden hoe om te gaan met de situatie. De leerlingen geven aan of ze dit ook zouden doen. De leerlingen die het oké vinden gaan aan de ene kant van het lokaal staan, de leerlingen die het niet oké vinden gaan aan de andere kant staan. De leerlingen die twijfelen blijven zitten.
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
5
Vertel dat u Eric gaat uitbeelden: een jongen met gescheiden ouders. Eric woont samen op een driekamerflat met zijn moeder, stiefvader en halfbroer Simon. Eric deelt zijn kamer met Simon. Hij voelt zich al een tijdje niet zo prettig, uit balans, omdat hij thuis telkens ruzie heeft. Gebruik dia 3 van de PowerPoint-presentatie om het rollenspel even samen te vatten. Beeld vervolgens in een rollenspel de volgende situatie uit: Simon heeft de nieuwe jas van Eric geleend zonder het te vragen. Eric is woedend op zijn halfbroer en schreeuwt tegen hem. Zijn stiefvader probeert hem te kalmeren. Nu is hij woedend op allebei. Hij heeft weer eens ruzie met ze. Hij pikt het niet meer. Zijn hart klopt in zijn keel. Hij zegt niets meer en is woedend. Wat kan Eric doen? Op straat met zijn vrienden gaan roken en slechte dingen zeggen over zijn halfbroer en stiefvader Een stuk gaan lopen in de buurt om tot rust te komen. Ga naar aanleiding van de keuzes van de leerlingen met ze in gesprek. Noem hierbij het risico op verslaving bij mensen die makkelijker uit balans raken en niet goed met hun gevoelens kunnen omgaan. Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur Herinner de leerlingen aan de vorige les waarin ze over het omgaan met gevoelens gepraat hebben naar aanleiding van de situatie van Eric. Wat weten de leerlingen daar nog van. Noem nog een aantal dingen die Eric kan doen: • Met zijn oudere vriend bier drinken om alles te vergeten •
Opschrijven wat hij voelt en denkt in een brief aan zijn stiefvader en/of halfbroer.
•
Naar een gokhal gaan en heel veel geld verdienen zodat hij ergens anders kan gaan wonen
•
In zijn bed kruipen en tot twee uur in de nacht onder de dekens gamen
•
Met de lieve hond van de buren een wandeling maken en hem aaien.
•
Een rondje keihard rennen zodat hij lekker moe wordt en zijn boze bui verdwijnt
Ga naar aanleiding van de keuzes van de leerlingen met ze in gesprek. Noem hierbij het risico op verslaving bij mensen die makkelijker uit balans raken en niet goed met hun gevoelens kunnen omgaan. Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur Herinner de leerlingen aan de vorige lessen waarin ze gepraat hebben over Eric en het omgaan met gevoelens. Wie vind het dapper van Eric als hij nadat hij weer rustig is naar zijn halfbroer gaat en excuses aanbiedt voor het schreeuwen en schelden. Moet hij ook nog uitleggen waarom het gebeurde? Helpt het om er een grappige tekening van te maken en er samen om de ruzie te lachen zodat het de volgende keer niet weer gebeurt? Ga naar aanleiding van de keuzes van de leerlingen met ze in gesprek. Noem hierbij het risico op verslaving bij mensen die makkelijker uit balans raken en niet goed met hun gevoelens kunnen omgaan.
6
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
VERWERKING (25 minuten) Leerroute
A
B
C
Werkvorm
Zelfstandig werken met
Zelfstandig werken met
Zelfstandig werken met
behulp van een werkblad
behulp van een werkblad
behulp van een werkblad
4
4
4
Dia
Leerroute A Geef de leerlingen werkblad 10AB. Bij opdracht 1 lezen de leerlingen de tips (dia 4). Bij opdracht 2 kiezen de leerlingen tips uit die hen helpen om een boze bui over te laten gaan. Bij opdracht 3 verzinnen de leerlingen nog meer tips om goed om te gaan met gevoelens. Leerroute B Geef de leerlingen werkblad 10AB. Bij opdracht 1 lezen de leerlingen de tips (dia 4). Bij opdracht 2 kiezen de leerlingen tips uit die hen helpen om een boze bui over te laten gaan. Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur In de vorige les hebben de leerlingen tips gekozen die helpen om een boze bui te overwinnen. Geef de leerlingen weer werkblad 10AB. Bij opdracht 3 verzinnen de leerlingen nog meer tips om goed om te gaan met gevoelens. Leerroute C Geef de leerlingen werkblad 10C. Bij opdracht 1 lezen de leerlingen de tips (dia 4). Bij opdracht 2 kiezen de leerlingen tips uit die hen helpen om een boze bui over te laten gaan Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur In de vorige les hebben de leerlingen tips gekozen die helpen om een boze bui te overwinnen. Geef de leerlingen weer werkblad 10C. Bij opdracht 3 verzinnen de leerlingen nog meer tips om goed om te gaan met gevoelens. Mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuur Laat de leerlingen op werkblad 10C bij opdracht 4 een tekening maken die hen helpt om een boze bui over te laten gaan.
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
7
TERUGBLIK (5 minuten) Leerroute
A
B
C
Werkvorm
Klassikaal
Klassikaal
Klassikaal
Leerroute A, B en C Bespreek wat de leerlingen gedaan hebben na en vat samen wat ze in deze les geleerd hebben.
8
VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep
