Lesgever. Praktische informatie. Finance. Startersseminaries en bedrijfseconomische opleidingen voor niet-economen Finance

Startersseminaries en bedrijfseconomische opleidingen voor niet-economen

Praktische informatie

Finance Diane Breesch 2008-2009

Lesgever – Prof. dr. Diane Breesch (vakgroep ACCO, Accounting, Auditing en Bedrijfsfinanciering) • Bureau: VUB, 2C155 (postbakje in lokaal 2C157) • Tel: +32 (2) 629.24.28 Fax: +32 (2) 629.20.60 • Email: [email protected]

Finance

– Bij vragen: per email contact opnemen en eventueel afspraak maken

1

Finance

Finance I.

I. Organisatievormen II. Boekhouden en Jaarrekeningen III. Jaarrekeningen interpreteren en financiële vooruitzichten opstellen

Organisatievormen

H1. Juridische vormen van organisaties H2. Enkele oprichtingsformaliteiten

II.

Boekhouden en Jaarrekeningen

H3. Functie en juridisch kader van boekhouden H4. Balans H5. Resultatenrekening H6. Enkele bijzonderheden (o.a. BTW, leasing, personeelsschulden, …)

III.

Jaarrekeningen interpreteren en financiële vooruitzichten opstellen

H7 Analysetechnieken H8 Financieel plan

Finance I. Organisatievormen II. Boekhouden en Jaarrekeningen III. Jaarrekeningen interpreteren en financiële vooruitzichten opstellen

Deel I: Organisatievormen

H1. Juridische vormen van organisaties H2. Oprichtingsformaliteiten

2

H2: Enkele oprichtingsformaliteiten

H1: Juridische vormen

vennootschap

1. Kapitaal

1/5

H2: Enkele oprichtingsformaliteiten

1/4

Finance

vennootschap

2. Statuten: de voor een organisatie geldende grondregels (zie voorbeeld)

3. Financieel plan:

verantwoording kapitaal. Indien de onderneming binnen de drie jaar na oprichting failliet gaat doordat het kapitaal bij de oprichting kennelijk ontoereikend was voor de normale uitoefening van de voorgenomen bedrijvigheid over ten minste twee jaar, kunnen de oprichters jegens de belanghebbenden hoofdelijk gehouden zijn voor de verbintenissen van de vennootschap (zie later)

I. Organisatievormen II. Boekhouden en Jaarrekeningen III. Jaarrekeningen interpreteren en financiële vooruitzichten opstellen

3

Deel 2: Boekhouden en jaarrekeningen • • • •

H3. Functie en juridisch kader van boekhouden H4. Balans H5. Resultatenrekening H6. Enkele bijzonderheden (o.a. BTW, leasing, personeelsschulden, …)

Belang van de boekhouding

Het belang van de boekhouding

• Boekhouden – Identificatie, registratie en samenvatting van financiële informatie en rapportering naar belanghebbenden in de vorm van financiële staten

De taal van het bedrijfsleven

Titel van de presentatie | pag. 15

Analyse en registratie door boekhouder

Financiële staten

Belang van een boekhouding Financieel vs. analytisch boekhouden Juridisch kader De boekhouder in de praktijk

Decision makers

Definitie

Gebeurtenis

H3: Functie van het boekhouden

Gebruikers

• Boekhoudkundige informatie is belangrijk voor iedereen die een beslissing wenst te nemen met een economische impact.

• Aandeelhouders/beleggers willen weten of een onderneming een goede investering is. • Crediteuren (schuldeisers) : banken en leveranciers willen weten of ze krediet kunnen verstrekken, hoeveel en voor hoe lang? • Klanten willen weten of ze kunnen vertrouwen op een goede na-verkoop dienst. • Belastingen Titel van de presentatie | pag. 16

4

Juridische kader: (financieel) boekhoudkundige verplichtingen

Financieel versus Analytisch boekhouden

Eenmanszaken en zeer kleine handelsvennootschappen

Kleine handelsvennootschappen

Kooplui (handelaars), VOF of Comm. V.[1] met omzet (excl. BTW) per jaar 500,000 euro (620,000 euro voor tankstations)

Ondernemingen die niet meer dan één van de volgende drempels overschrijden[2]: - personeel 50 - omzet € 7,300,000 - balanstotaal € 3,650,000 tenzij personeel > 100

Alle andere ondernemingen

Vereenvoudigde (enkelvoudige) boekhouding

Volledige (dubbele) boekhouding

Volledige (dubbele) boekhouding

Jaarrekening niet volgens een bepaald schema opstellen en niet neerleggen

Verkort schema jaarrekening Neerlegging bij de Balanscentrale van de NBB

Volledig schema jaarrekening Neerlegging bij de Balanscentrale van de NBB

Aankoop-, verkoop-, en financieel dagboek

Grote handelsvennootschappen

Balans en Resultatenrekening

Commissaris aanstellen

H4-5 Balans en Resultatenrekening Financial Statements • De belanghebbenden van de onderneming stellen zich twee cruciale vragen betreffende de financiële situatie van een onderneming: - Wat is de financiële positie (vermogenstoestand) van de onderneming op een welbepaalde dag (momentopname)? - Hoe goed heeft de onderneming gepresteerd gedurende een welbepaalde periode? Titel van de presentatie | pag. 19

Balans en Resultatenrekening Financial Statements • De boekhouder geeft een antwoord op deze vragen aan de hand van 2 financiële staten: – Balans – momentopname van de vermogenstoestand – Resultatenrekening – overzicht van de prestaties gedurende een welbepaalde periode


5

Bezittingen van de onderneming Deze zijn nodig om de operationele activiteit van de onderneming uit te voeren en opbrengsten te genereren

The Balance Sheet is a snapshot Balans at one point invan time in the life of a momentopname de vermogenstoestand business. ABC Balans (in €) December 31, 20X1

Passiva

Vaste activa

Eigen vermogen 9,755 6,500 16,255

Vlottende activa Voorraad Handelsvorderingen Bank en kas Totaal vlottende activa Totaal activa

momentopname van de vermogenstoestand

Financieringsbronnen Claim op de Activa

Activa

Terreinen en gebouwen Machines, installaties en uitrusting Totaal vaste activa

Balans

2,300 2,040 2,225 6,565 22,820

Residuele claim op activa (intern)

Kapitaal Totaal eigen vermogen Schulden

Lange termijn Handelsschulden Te betalen lonen Totaal schulden Totaal passiva

9,255 9,255

Verplichtingen van de onderneming tov. buitenstaanders (extern) = prioritaire claim op de activa

4,000 5,800 3,765 13,565 22,820


Case Study – Fitnessclub B.V.B.A.

Balans momentopname van de vermogenstoestand The Balance Sheet • De boekhoudkundige gelijkheid:

Activa = Passiva Of Bezittingen = Eigen vermogen + Schulden • De boekhoudkundige gelijkheid is de basis voor dubbel boekhouden: Elke transactie oefent een invloed uit op minstens twee rekeningen

Bepaal de invloed van volgende transacties op de balans: 1.

Op 1 januari 20X1 wordt de fitnessclub opgericht. Janssens en Peeters investeren € 75,000 in de vennootschap;

2.

Op 2 januari 20X1 leent de bank € 25,000 aan de vennootschap;

3.

Op 2 januari 20X1 koopt de fitnessclub allerlei fitnesstoestellen aan. De gefactureerde som is € 20,000. De fitnessclub betaalt onmiddellijk € 5,000. Het overblijvende saldo is verschuldigd binnen de zestig dagen

4.

Op 3 januari koopt de fitnessclub kantinebenodigdheden (koffie, soepjes, andere dranken, versnaperingen, …) aan, nu voor een totale waarde van € 3,000. Betaling dient te geschieden binnen de dertig dagen;

5.

Op 15 januari betaalt de fitnessclub de leverancier van de kantinebenodigdheden;

x.

Aandeelhouder Janssens voert aanpassingswerken uit aan zijn eigen huis ten bedrage van € 10,000.


6


Case Study – Fitnessclub B.V.B.A. Bepaal de invloed van volgende transacties op de balans: 1.


2.


3.

Op 2 januari 20X1 koopt de fitnessclub allerlei fitnesstoestellen aan. De gefactureerde som is € 20,000. De fitnessclub betaalt onmiddellijk € 5,000. Het overblijvende saldo is verschuldigd binnen de zestig dagen

4.


5.


x.





2.


3.

Op 2 januari 20X1 koopt de fitnessclub allerlei fitnesstoestellen aan. De gefactureerde som is € 20,000. De fitnessclub betaalt onmiddellijk € 5,000. Het overblijvende saldo is verschuldigd binnen de zestig dagen;

4.


5.


x.


7




2.


3.


4.


5.


x.





2.


3.


4.


5.


x.


8




2.


3.


4.


5.


x.


Resultatenrekening

Resultatenrekening

prestaties gedurende een welbepaalde periode

periode Revenues and Expenses

prestaties gedurende een welbepaalde Balans 31/12/X1

Bezittingen

Financieringsbronnen

Schulden

Activa Vast Vlottend

Lange termijn Vlottend

Eigen Vermogen Kapitaal Overgedragen resultaat

Cumulatieve opbrengsten

•

-

Cumulatieve kosten

Overgedragen resultaat – bijkomend eigen vermogen verworven via opbrengsten en kosten – Opbrengsten verhogen eigen vermogen – Kosten verlagen eigen vermogen. Het overgedragen resultaat kan omschreven worden als de cumulatieve opbrengsten over de volledige levensduur van de onderneming, verminderd met de cumulatieve kosten en uitgekeerde dividenden over de levensduur van de onderneming.

9

Balans en resultatenrekening Balans 31/12/X1

Actief

Balans 31/12/X2

Passief Kapitaal OGR 1/1

Actief

Passief Kapitaal OGR 31/12

Resultatenrekening 1/1/X2 – 31/12/X2 OGR 31/12 = OGR 1/1+ Resultaat 1/1-31/12 - Dividenden

Realisatiebeginsel (accrual) Accrual Basis •

Volgens het realisatiebeginsel worden opbrengsten in de boekhouding opgenomen als 2 voorwaarden voldaan zijn: – Verdiend – goederen of diensten verstrekt aan klant – Geconcretiseerd - geld of een vordering tot toekomstige betaling verkregen is van de klant. Voorbeelden: •

•

•

Een verkoop op krediet wordt als opbrengst opgenomen, als de goederen worden geleverd, zelfs indien de verkoper op dat moment geen cash ontvangt. Tijdschrift abonnementen dienen op voorhand cash te worden betaald, maar de opbrengst wordt slechts gerealiseerd op het ogenblik dat het tijdschrift geleverd wordt. Goederen worden ‘op proef’ naar de klant gestuurd, maar de opbrengst is slechts gerealiseerd als de klant formeel beloofd om de goederen te accepteren en ervoor te betalen.

Resultatenrekening • Twee manieren om resultaat te meten: Realisatiebeginsel of Cashbasis – Cash – moment van de opname = wanneer cash wordt betaald of ontvangen – Realisatie – moment van de opname = twee voorwaarden

Realisatiebeginsel Twee types kosten:Basis Accrual

• Produktkosten – De kosten van de voorraad, waarbij er een rechtstreekse overeenstemming is tussen de opbrengsten en de kosten • Als er geen opbrengst is, is er ook geen kostprijs van verkochte goederen of verkoopscommissie

.

• Periode kosten - De kosten zijn in dit geval niet rechtstreeks gelinkt aan de opbrengsten, maar veeleer aan de periode waarin de opbrengsten potentieel kunnen verdiend worden – Vb. Huur • Huur dient betaald te worden zelfs als er geen opbrengsten worden gerealiseerd.

10

Realisatiebeginsel Accrual Basis and Cash Basis

Overeenstemming (matching) • Produktkosten dienen in de resultatenrekening te worden verwerkt, op het ogenblik dat de opbrengsten die er mee overeenstemmen, gerealiseerd zijn.

vb. kostprijs van de verkochte handelsgoederen te worden geboekt op het ogenblik dat het product verkocht wordt en de ermee overeenstemmende opbrengst gerealiseerd wordt. Zolang het product niet verkocht wordt, wordt het als een bezitting beschouwd (‘geactiveerd’) en als voorraad opgenomen in de balans

• Periode kosten

dienen in de resultatenrekening te worden verwerkt in de periode waarop ze betrekking hebben. Op die manier brengen we de opbrengsten van een bepaalde periode in overeenstemming met de kosten die we in dezelfde periode hebben opgelopen.

Realisatiebeginsel of cash? Accrual or Cash basis? • Het realisatiebeginsel is het huidig algemeen aanvaard boekhoudkundig beginsel voor de bepaling van het resultaat in een ‘volledige’ boekhouding: – Vollediger dan cash; – Geeft beter de economische realiteit weer;

vb. Zo mag de huurprijs die betrekking heeft op januari enkel als kost geboekt worden in de periode januari, ongeacht wanneer de betaling van deze huurprijs heeft plaatsgehad.

 Activa zijn onverbruikte kosten

•

Afschrijvingen Matching and Cost Recovery Een voorbeeld van overeenstemming is de ‘afschrijving’ van vaste activa = systematische toewijzing van de aanschaffingswaarde van vaste activa aan een kostenrekening over hun waarschijnlijke gebruiksduur.

Vaste activa worden ge(ver)bruikt gedurende hun levensduur waardoo rzij gedurende meerdere periodes opbrengsten tot stand brengen. Volgens het principe van de overeenstemming moeten we hun kostprijs bijgevolg uitspreiden over hun ganse gebruiksduur. ( Volgens de cash basis zou de kostprijs van het vast actief als een uitgave beschouwd worden op het ogenblik van de betaling)

Case Study – Fitnessclub B.V.B.A. Bepaal de invloed van volgende transacties op de balans en de resultatenrekening: 6.

Over de ganse maand januari schrijft de fitnessclub het maandelijks lidgeld uit voor een totaal bedrag van € 5,000. Deze worden deels in cash (€ 2,000) ontvangen. Het restant is op krediet.

7.

Op 16 januari betaalt de fitnessclub € 3,000 huur van de fitnessruimte en dit voor de maanden januari, februari en maart;

8.

De kantineopbrengst – volledig in contanten betaald - van 19 januari bedraagt € 2,000. De overeenstemmende aankoopkost van de verkochte kantinebenodigdheden bedraagt slechts € 1,000.

9.

De op 2 januari aangekochte fitnesstoestellen hebben een vermoedelijke gebruiksduur van 5 jaar of 60 maanden.

10.

De fitnessclub plaatst op 20 januari een advertentie in een lokaal reclameblad. Hiervoor betaalt ze € 200 cash.

11




7.


8.


9.


10.





7.


8.


9.


10.


12




7.


8.


9.


10.





7.


8.


9.


10.


13


H6:Enkele bijzonderheden • • • • •

Immateriële vaste activa Leasing BTW (indirecte belasting) Vennootschapsbelasting (directe belasting) Personeelsschulden



Immateriële vaste activa = niet-materieel tastbare componenten die een

duurzame waarde hebben voor de onderneming en gebruikt worden voor de bedrijfsactiviteit.

Materieel Immaterieel

14

Immateriële vaste activa


Voorbeelden

Voorbeelden

• Patent / Octrooi Een octrooi of patent is een door de overheid verstrekt monopolie (exclusief recht) op een bepaalde uitvinding of ontdekking. Wie een octrooi heeft op een uitvinding is gerechtigd om als enige de uitvinding toe te passen. De octrooihouder (tenzij een licentie is verleend) kan ieder ander verbieden de uitvinding na te maken, te verkopen of in te voeren.

• Auteursrecht (copyright) :is het recht van de auteur van een boek, film, muziek, software (of andere creatieve items) om te bepalen hoe, waar en wanneer zijn werk wordt gepubliceerd of vermenigvuldigd. Dit recht ontstaat vanzelf bij het maken van zo'n werk.



Voorbeelden

Voorbeelden

• Merken zijn alle benamingen, tekeningen, verpakkingen en andere tekens die dienen om de producten of diensten van een onderneming te onderscheiden. De merkhouder kan het merk laten registereren hetgeen wil zeggen dat hij als enige het mag gebruiken voor een bepaald handesdoel.

® ™

• Licenties: Een licentieovereenkomst is een

overeenkomst waarbij de houder van een industrieel eigendomsrecht (zoals een octrooi, auteursrecht of merk) zich het recht ontzegt om zijn erkend of feitelijk bestaand monopolierecht tegen de wederpartij in te roepen. De wederpartij krijgt aldus, meestal tegen betaling, een vergunning tot het verrichten van handelingen die onder het monopolierecht vallen.

(bv.

softwarelicenties franchising - zo worden bijvoorbeeld verschillende

McDonald restaurants onder de naam McDonald uitgebaat door onafhankelijke eigenaars.

15



Waardering

Waardering

• Extern aangekocht: tegen aanschaffingswaarde

• Onderzoek kan worden gedefinieerd als

oorspronkelijk en planmatig onderzoekswerk waarvan de onderneming verwacht dat het zal leiden tot nieuwe kennis die ze kan aanwenden voor producten, productiemethodes, markttechnieken en dergelijke.

• Zelf tot stand gebracht:

niet op de balans of kosten voor onderzoek / ontwikkeling

• Ontwikkeling is de daaropvolgende stap

waarbij de industrieel of commercieel bruikbare onderzoeksresultaten door de onderneming in gebruik worden genomen.



Waardering

Goodwill

O&O kosten kunnen slechts als gebruiksgoed geactiveerd worden wanneer ze de toekomstige opbrengstenstroom van de onderneming positief beïnvloeden. Grote omzichtigheid is hier vanzelfsprekend geboden. De onzekerheid omtrent de toekomstige gunstige effecten is inderdaad dikwijls groot. In weerwil van het principe van de overeenstemming, staan sommige landen (bijv. Verenigde Staten ) daarom geen activering toe of koppelen ze activering aan strenge voorwaarden. In België is zowel activering als directe opname in de kosten mogelijk.

•

Goodwill is de prijs betaald voor de verwerving van een onderneming of een activiteitsbranche, voor het gedeelte dat hoger is dan de nettowaarde van de bezittingen minus de schulden van de verworven onderneming of branche.

Bijvoorbeeld: bedrijfsonderdeel met een netto-boekwaarde van € 100,000 (activa 200,000 – schulden 100,000) wordt verworven voor € 120,000. Dan ontstaat er een goodwill van € 200,000.

16



Leasing

Leasing

Financieel vs. operationeel

Financieel vs. operationeel

Financiële leasing: lijkt in de praktijk zeer sterk op een aankoop -

C. Leasing

Onderneming gebruikt activa voor een lange termijn; Onderneming draagt zelf onderhoud- en herstelkosten; Regel: periodieke betalingen leiden tot integrale Aankoopoptie wedersamenstelling van het kapitaal

Operationele leasing: Huur Off-balance financing

17

Belasting Toegevoegde Waarde (BTW)



20

20

20

60



Vennootschapsbelasting Personenbelasting

(**)

Rechtspersonenbelasting Vennootschapsbelasting

18

Vennootschapsbelasting

Vennootschapsbelasting Tarief: Vast tarief(*): 33% + 3% crisisbelasting = 33.9% Belastbare basis: Boekhoudkundig resultaat ~ fiscaal resultaat

verworpen uitgaven Voorbeeld: Autokosten: 75% aftrekbaar Relatiegeschenken : 50% aftrekbaar Restaurantkosten: 75*% aftrekbaar

Voorbeeld: Opbrengsten Autokosten Representatiekosten Restaurantkosten Boekhoudkundig resultaat voor belasting Boekhoudkundig resultaat na belasting Fiscaal resultaat voor belasting? Boekhoudkundig resultaat voor belasting Autokosten Representatiekosten Restaurantkosten Fiscaal resultaat voor belasting

Vennootschapsbelasting

Boekjaar

2005

2006

2007

Resultaat voor belasting

(100)

(200)

500

Belasting Boekjaar

2005 0 Gecumuleerd verlies

2006 0

2007 500 (300) 200 x 33,99% = 67,98

400 + 100 + 50 + 25 X 33.9% = 195,44 euro (2) 575

H6:Enkele bijzonderheden

recupereerbare verliezen uit het verleden

Voorbeeld:

1000 (400) (100) (100) 400 (1) 204,56 (1) – (2)

• • • • •


19

Kosten en schulden betreffende het personeel

Personenbelasting Tarief: Progressief (boekjaar 2006, aanslagjaar 2007)

- Belastingvrije minimum bedraagt per persoon: 5.940 EUR (ifv. # kinderen ten laste) - Gemeentebelasting (0% en 9%).

Kiezen voor een eenmanszaak of een vennootschap? Voordelen vennootschap • Beperkte aansprakelijkheid (afzonderlijke rechtspersoon • Fiscale motieven (zeker naarmate de inkomsten stijgen). • Sociale motieven: Nadelen vennootschap • Meer (oprichtings) formaliteiten: • Scheiding vennootschapsvermogen / Privévermogen


20

Jaarrekeningen interpreteren

Financiële analyse

Financiële analyse

Wat? • Financiële toestand analyseren op basis van historische gegevens (uit de jaarrekening) • Inzicht krijgen in de toekomstige evolutie van de onderneming

• Aandeelhouders meer geïnteresseerd in dividenden en de prijs van de aandelen – Winstgevendheid: Hoe goed slaagt een onderneming erin winsten te behalen – niet-boekhoudkundige gegevens (beurskoersen)

Waarom? • Diverse gebruikers – diverse doelstellingen goede beslissingen nemen

Financiële analyse • Crediteuren: liquiditeit - solvabiliteit - Liquiditeit: hoe goed kan een onderneming haar betalingsverplichtingen op korte termijn nakomen (handelsschulden) - Solvabiliteit: hoe goed kan een onderneming haar betalingsverplichtingen op lange termijn nakomen (schuldaflossing en interest)

Ratioanalyse •

Een ratio is een getal waarbij twee of meer posten van de jaarrekening met elkaar in verband worden gebracht.

-

Liquiditeit : hoe goed kan een onderneming haar betalingsverplichtingen op korte termijn nakomen. Exploitatie: Hoe efficiënt wendt een onderneming haar activa aan om verkopen te realiseren. Solvabiliteit: hoe goed kan een onderneming haar betalingsverplichtingen op lange termijn nakomen (schuldaflossing en interest). Rentabiliteit: Hoe goed slaagt een onderneming erin winsten te behalen

-

21

Liquiditeit

Evaluatie van financiële ratio’s Evaluating Financial Ratios

Hoe goed kan een onderneming haar betalingsverplichtingen op korte termijn nakomen?

– Trendanalyse – vergelijking van de ratio’s in de tijd – Benchmarks – vergelijking met algemene standaarden – Sectorieel – vergelijking van de ratio’s met gelijkaardige bedrijven uit de sector.

•

>1



Kwaliteit van de onderliggende activa (voorraden - handelsvorderingen)

Liquiditeit

Liquiditeit

Kwaliteit van de onderliggende activa: Exploitatie

Kwaliteit van de onderliggende activa: Exploitatie

Voorraden: traagroterend – verouderd (overgewaardeerd) Hoe snel wordt de voorraad verkocht? Aantal dagen dat de voorraad in de onderneming aanwezig blijft

•

Handelsvorderingen: lange krediettermijnen – dubieus (overgewaardeerd) Hoe snel worden de handelsvorderingen betaald? Hoe lang duurt het vooraleer de handelsvorderingen betaald worden

Hoeveel keer wordt de voorraad vernieuwd gedurende het jaar

Hoeveel keer worden de handelsvorderingen vernieuwd gedurende het jaar !! Balans- en resultaatgegevens!!

22

Liquiditeit

Bedrijfskapitaal

Kwaliteit van de onderliggende activa: Exploitatie •

Handelsschulden: Hoe snel worden de handelsschulden betaald? EV = BV + A – COGS

Working Capital

Bedrijfskapitaal = (beperkt) vlottende activa – vlottende passiva Activa

A = COGS + BV - EV

Passiva Eigen vermogen

Vaste Activa

(34,367)

(31,700)

Vreemd vermogen LT (22,000)

Vlottende Activa

Vreemd vermogen KT

(50,190)

(25,523)

Bedrijfskapitaal = Permanent vermogen –vastliggende activa Activa

Passiva Eigen vermogen

Vaste Activa

(34,367)

(31,700)

Vreemd vermogen LT (22,000)

Vlottende Activa

Vreemd vermogen KT

(50,190)

Bedrijfscyclus Cash conversie cyclus

Bedrijfskapitaal Working Capital Bedrijfskapitaal = bedrijfskapitaalbehoefte + liquiditeitspositie

Activa

(25,523)

Passiva

= tijd tussen de (a) verwerving van materialen die in een proces worden ingezet en (b) hun realisatie in geldmiddelen of andere instrumenten die onmiddellijk in geldmiddelen kunnen worden omgezet.

Eigen vermogen

•

Bedrijfskapitaalbehoefte

(die rechtstreeks ontstaat uit de operationele activiteiten) = voorraden + handelsvorderingen – vreemd vermogen op korte termijn zonder financiële schulden

Vaste Activa Voorzieningen risico's en kosten

Vreemd vermogen LT Voorraden

•

Verwerving Materiaal (a)

Verkoop (op krediet)

Cashontvangst uit verkoop (b)

Exploitatiecyclus <=> 1 jaar

liquiditeitspositie = kasmiddelen minus financiële schulden op korte termijn.

handelsvorderingen

Vreemd vermogen KT (excl. fin. Schuld)

kasmiddelen

Financiële schulden

Aantal dagen voorraad

+

Aantal dagen leverancierskrediet

Aantal dagen klantenkrediet

Cash conversie cyclus = Bedrijfskapitaalbehoefte

23

Solvabiliteit

Kapitaalstructuur

Hoe goed kan een onderneming haar betalingsverplichtingen op lange termijn nakomen (schuldaflossing en interest)?

Financiering door VV te verkiezen boven EV:

> 1,5

• Interesten zijn fiscaal aftrekbaar, dividenden niet. • Financiële hefboom

> 60%

Nettowinst per aandeel

!! Definitie / berekeningswijze van de schuldratio !!

Solvabiliteit (volgens de Nationale Bank)

VV of EV

Voordeel EV

EV + VV

Notionele interestaftrek!

EV

Voordeel VV

ratio = T/N x 100% Teller T:

Noemer N:

+ Kapitaal + Uitgiftepremies + Herwaarderingsmeerwaarden + Reserves + Overgedragen winst of verlies + Kapitaalsubsidies

+ Totaal der passiva

Indifferentiepunt Nettobedrijfsresultaat (EBIT)

Veronderstel dat een onderneming reeds over 35 miljoen aandelen beschikt en een nieuwe financiering van 300 miljoen € nodig heeft. Voor deze financiering liggen 2 plannen ter tafel: Plan 1: Uitgifte van 15 miljoen nieuwe aandelen aan 20 € / aandeel (EV); Plan 2: Aangaan van een lening van 300 miljoen € tegen een interestvoet van 10% (VV).

EBIT

75

125

-

-

EBT

75

125

Belastingen (40%)

30

50

EAT

45

75

# aandelen

50

50

EPS

0,9

Interest

66.67%

% stijging in EPS

66.67%

Bv. Papierindustrie (schuld / EV: 1,36)  Pharmaceutische industrie (schuld/EV: ,079) [Kester (1986)]

VV (Plan 2) in € EBIT

75

125

Interest

30

30

EBT

45

95

Belastingen (40%)

18

38

EAT

27

57

EPS

• Sector met veel materieel vast actief (kapitaalintensief): onderpand;

1,5

% stijging in EBIT

# aandelen

Optimale schuldgraad? Sectorgevoelig

EV (Plan 1) in €

35

• Sector met stabiele operationele inkomsten;

35

0,77

1,63

% stijging in EBIT

66.67%

% stijging in EPS

112%

• Sector met overheidsinmenging,

24

Enkele andere voorbeelden Galapagos (biotech), boekjaar 2007 (in ‘000 euro) Activa

Passiva

Eigen vermogen 112.319 Vaste Activa 76.733 Voorzieningen risico's en kosten Vlottende Activa 68.302

Liquiditeitspositie: Kasmiddelen – fin.schuld 41.232 – 512 = 40.720

Vreemd vermogen LT 1.601

Schuldgraad Totale schulden / totaal passief 16.022 / 145.036 11%

Vreemd vermogen KT (excl. fin. Schuld) 13.909

VV LT / totaal passief 1.601 / 145.036 1%

Voorraden : 277

Handelsvorderingen (incl. overige vorderingen): 26.793

Bedrijfskapitaalbehoefte Voorraad + HV – VVKT 277 + 26.793 – 13.909 = 13.161

Kasmiddelen : 41.232 financiële schulden 512 Overlopende rekeningen 1.025 TOTAAL ACTIEF : 145.036

Overlopende rekeningen 16.695 TOTAAL PASSIEF: 145.036

Bradley (1984)

Enkele andere voorbeelden

Galapagos moet in 2009 kapitaal bijtanken (HLN, 8/3/2008)

Sportopolis (Antwerpen), boekjaar 2007 (in ‘000 euro) Activa

Passiva

Eigen vermogen -101

•

“Biotechbedrijf Galapagos bevestigt zijn voornemen om volgend jaar vers kapitaal op te halen. Dat is nodig omdat de R&D-kosten gevoelig stijgen.

•

Galapagos verwacht eind dit jaar nog 25 miljoen euro in kas te hebben (tegenover 49,3 miljoen eind 2007), voldoende om één werkjaar te financieren. «Het is duidelijk dat wij in 2009 onze kaspositie moeten aanvullen», benadrukt voorzitter Onno Van de Stolpe. Hoe dat zal gebeuren, is onduidelijk. Een aandelenemissie lijkt de meest logische keuze. Maar er zijn nog andere opties. «Die zullen wij zeker onderzoeken, gezien de huidige marktomstandigheden», luidt het. Dat de kas stilaan leeg raakt, is te wijten aan de hoge kosten voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Vorig jaar verdubbelden de onderzoeks- en ontwikkelingskosten al tot 30,6 miljoen euro. Die zorgden ervoor dat het nettoverlies opliep tot 21,9 miljoen euro. Voor dit jaar zouden de R&Dkosten verder oplopen tot 50 miljoen euro. Al zullen mijlpaalbetalingen die kosten voor een deel compenseren. (FrD)”

Vaste Activa 4.898 Voorzieningen risico's en kosten Vlottende Activa 66

Liquiditeitspositie: Kasmiddelen – fin.schuld 0 – 1.523 = -1.523

Vreemd vermogen LT 3.524

Schuldgraad Totale schulden / totaal passief 5.064 / 4.964 102%

Vreemd vermogen KT (excl. fin. Schuld) 17

VV LT / totaal passief 3.524 / 4.964 71%

Voorraden : 0

Handelsvorderingen (incl. overige vorderingen): 66

Bedrijfskapitaalbehoefte Voorraad + HV – VVKT 0 + 66 – 17 = 49

Kasmiddelen : 0 financiële schulden 1.523 Overlopende rekeningen 0 TOTAAL ACTIEF : 4.964

Overlopende rekeningen 0 TOTAAL PASSIEF: 4.964

25

Rentabiliteit

Rentabiliteit 1. Winstmarge

Hoe goed slaagt een onderneming erin winsten te behalen

!! Definitie / berekeningswijze van de winstmarge !!

2. Return on investment

Rate of return on investment – evalueert het algemeen succes van een investering door het verkregen rendement te vergelijken met de initieel gemaakte investering. Rate of return on investment •

•De aard van de bedrijfsactiviteit kan de brutomarge beïnvloeden (dienstenonderneming versus productieonderneming). •Kleinhandelaars: lagere brutomarge en verkoopprijs per product te compenseren met een hoger verkoopsvolume Sectoren met hoge brutomarges hebben dikwijls ook de laagste voorraadrotatie

Rentabiliteit 2. Return on investment



•

Winst kan op verschillende manieren worden gedefinieerd – Brutowinst (gross profit) – Nettobedrijfsresultaat (EBIT) – Nettowinst (EAT) Geïnvesteerd kapitaal kan op verschillende manieren worden gedefinieerd: – Totale kapitaal dat verstrekt wordt door zowel schuldeisers als aandeelhouders – Eigen vermogen

Cash is king?! Enkele (afgeronde) cijfers (Graydon België)

• aandeelhouder:

Return on Equity (ROE)

800.000 ondernemingen - 400.000 vennootschappen - 400.000 eenmanszaken

8.000 failliet - 6.500 (1/62) - 1.500 (1/244)

• schuldeiser:

Return on Assets (ROA)

1/5 faillissementen Laattijdige of niet-betaling!!

Hoe effectief wendt een onderneming haar totale activa aan om een rendement te genereren voor alle verstrekkers van geldmiddelen?

26

Kasstroomanalyse

Kasstroomanalyse De kasstroom of cashflow geeft ons een idee over hoeveel geld een onderneming binnenkrijgt. De kasstroom is het verschil tussen de kasinkomsten van het bedrijf en zijn kasuitgaven In euro

Kasstroom Netto kasstroom in (uit) van exploitatieactiviteiten

x (x)

Netto kasstroom in (uit) van investeringsactiviteiten

x (x)

Netto kasstroom in (uit) van financieringsactiviteiten Netto toe- of afname van cash

x (x) x (x)

Cash aan het begin van het jaar

x

Cash aan het einde van het jaar

x

indirect Nettoresultaat na niet-kaskosten vóór rentelasten en vóór belastingen (EBIT) + niet-kaskosten = operationeel brutoresultaat voor belastingen - operationele belasting (*) = Operationeel brutoresultaat na belastingen - veranderingen van het operationele nettobedrijfskapitaalbehoefte = nettokasstroom uit operaties + nettokasstroom uit investeringen = vrije operationele kasstroom na investeringen + nettokasstroom uit financiering (**) = nettokasstroom uit operaties, investeringen en financiering =verandering van de liquide middelen en geldbeleggingen.

Balans ABC per 31-12-20X1 en per 31-12-20X2 (in ‘000 €)

Kasstroomanalyse

Activa

Passiva 31-12-X1

31-12-X2

VASTE ACTIVA

30.000

31.700

Materiële vaste activa

30.000

31.700

31-12-X1

31-12-X2

EIGEN VERMOGEN

32.151

34.367

Kapitaal

23.000

23.000

9.151

11.367

Voorbeeld ABC

Overgedragen resultaat

VLOTTENDE ACTIVA

47.026

50.190

SCHULDEN

44.875

47.523

Voorraden

26.470

27.530

Financiële schulden >1j

24.000

22.000

Handelsvorderingen

16.850

18.320

Vervallende schulden > 1j

2.000

2.000

Geldbeleggingen

1.625

1.800

Financiële schulden <1j

5.635

8.500

Liquide middelen

2.081

2.540

Handelsschulden

8.340

9.721

Belastingschulden

3.150

3.200

Overige schulden

1.750

2.102

77.026

81.890

TOTAAL VAN DE ACTIVA

77.026

81.890

TOTAAL VAN DE PASSIVA

27

Vermogensstroomanalyse

∆ Bedrijfskapitaalbehoefte = ∆ voorraden + ∆ handelsvorderingen - ∆ vreemd vermogen op korte termijn (excl. financiële schulden)

• Boekhoudkundige gelijkheid: Actief = Passief

BedrijfskapitaalBehoefte

31-12-20X1

31-12-20X2

∆

Vermogensstroom

cash + niet-cash activa = passief

Vlottend actief

De boekhoudkundige gelijkheid kan als volgt herwerkt worden:

Voorraad

26,470

27,530

+ 1,060

Vermogensaanwending Cash -

Handelsvorderingen

16,850

18,320

+ 1,470

Vermogensaanwending Cash -

Cash = schulden + eigen vermogen – niet-cash activa of ΔCash = Δschuld + ΔΕV - ΔNCA elk verschil (Δ) in een niet cash item (schuld, EV, of actief) moet gepaard gaan met een verandering in cash om de gelijkheid te bewaren.

Vreemd vermogen op korte termijn (excl. fin. schulden)

+ 2,530 (1)

Handelsschulden

8,340

9,721

+ 1,381

Vermogensbron cash +

Belastingsschulden

3,150

3,200

+ 50


Overige schulden

1,750

2,102

+ 352


+ 1,783 (2) ∆ Bedrijfskapitaal

Kasstroomtabel

(1) – (2)

747

Cash -

Kasstroom en winst

Voorbeeld ABC •

Vier mogelijke combinaties:

Relatie nettokasstroom uit operaties nettobedrijfsresultaat (EBIT) •

1 + +

2 + –

3 – +

4 – –

Vier mogelijke situaties: – Situatie 1 bevestigt de winstgevendheid van de onderneming – Situatie 2 kan voorkomen als de onderneming belangrijke nietkaskosten heeft zoals afschrijvingen – Situatie 3 is dikwijls een knipperlicht voor problemen maar kan ook het gevolg zijn van een snel groeiende onderneming – Situatie 4bevestigt het gebrek aan winstgevendheid van de onderneming

28

Waarde van een aandeel • Nominale waarde (kapitaal) • Boekhoudkundige waarde (boekhoudkundig EV) • Substantiële of intrinsieke waarde (bedrijfseconomisch EV)

• Rendementswaarde

Financieel plan opstellen Overeenkomstig het Wetboek van Vennootschappen, overhandigen de oprichters van een (E)BVBA / NV voor de oprichting van de vennootschap aan de optredende notaris een financieel plan waarin zij het maatschappelijk kapitaal van de op te richten vennootschap verantwoorden. Dit stuk wordt niet openbaar gemaakt met de akte, maar door de notaris bewaard. Op verzoek van de rechter-commissaris of van de procureur des Konings moet het door de notaris aan de rechtbank worden overgelegd in de gevallen bedoeld in het Wetboek Vennootschapsrecht. De oprichters en eventueel ook de zaakvoerders kunnen jegens de belanghebbenden gehouden zijn voor de verbintenissen van de vennootschap, naar een verhouding die de rechter vaststelt, in geval van faillissement uitgesproken binnen de drie jaar na de oprichting, indien het maatschappelijk kapitaal bij de oprichting kennelijk ontoereikend was voor de normale uitoefening van de voorgenomen bedrijvigheid over ten minste twee jaar.

Maakt deel uit van een globaal business plan Incl. juridische structuur, Incl. subsidies, leningen, voorschotten, concurrentie, betalingsmodaliteiten leveranciers, borgstellingen klanten, productieproces


Financieel plan opstellen Inhoud

• Investeringsbudget • Financieringsbudget • Resultatenrekening (verkoop- en uitgavenplan) • Balans • Cashflow planning 2 jaar ? En daarna….

29

Financieel plan Voorbeeld

• Hoe stel ik financiële vooruitzichten op voor mijn KMO, http://www.ibrire.be/ned/documentatie_brochures.aspx

• Sportclub BVBA Indiana

30

Lesgever. Praktische informatie. Finance. Startersseminaries en bedrijfseconomische opleidingen voor niet-economen Finance

Recommend Documents