Lesbrief bij: Kat van Karrebas
Foto: M. le Comte
een voorstelling van Poppentheater Jacobus Wieman
1
Inhoudsopgave Bladzijde Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
Wat er komt kijken bij theaterbezoek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Over Poppentheater Jacobus Wieman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Het verhaal van Kat van Karrebas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Spelopdrachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Kleurknippuzzelplakblad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
2
Inleiding Deze lesbrief hoort bij de voorstelling „Kat van Karrebas‟. De voorstelling is gemaakt naar het sprookje van „De gelaarsde kat‟. Jacobus Wieman kiest om twee redenen voor het bewerken van dit sprookje: - het doorgeven van bekende verhalen, van sprookjes is belangrijk voor onze cultuur en - de mogelijkheid om alle aandacht te richten op de thema‟s in het verhaal. Sprookjes worden al eeuwenlang gebruikt om kinderen ontzag in te boezemen en een gevoel voor normen en waarden te ontwikkelen. Oorspronkelijk werden de verhalen mondeling overgeleverd. Bij het op schrift stellen ervan hebben de gebroeders Grimm en Charles Perrault bergen werk verzet. Charles Perrault (1628-1703) geniet niet zoveel naamsbekendheid, maar zijn werk is onder een andere naam wereldbekend geworden „Moeder de Gans‟. En daarmee rollen de bekende sprookjes onmiddellijk over de tafel: Klein Duimpje, Roodkapje, Doornroosje, Assepoester en De gelaarsde kat. Meer informatie vindt u o.a. via internet.
Foto M le Comte
Veel plezier met de voorstelling.
3
Wat er komt kijken bij theaterbezoek Het theatergezelschap heeft al heel wat werk gedaan voordat het publiek de zaal inkomt. Het is wel interessant om daarover na te denken. De speler en de technicus hebben ‟s ochtends vroeg hun auto ingeladen met het decor, de kostuums en de licht en geluidsapparatuur. Daarna zijn ze naar de plek gereden waar gespeeld moet worden. Na het uitladen moet het decor neergezet worden, het geluid en het licht ingesteld en gecontroleerd. En dan pas kan de speler zich gaan verkleden en voorbereiden op zijn spel. Als je naar een voorstelling gaat kijken zijn er regels om je aan te houden, voor jezelf, voor de anderen in het publiek en zeker voor de speler(s). Theater wordt gemaakt waar je bij bet. Dat betekent dat de voorstelling niet zomaar stopgezet kan worden, dat er geen hard/zacht knopje op zit, dat er geen spannende stukken in de herhaling komen… Je moet dus gewoon goed opletten, goed luisteren en goed kijken. Praten en eten tijdens een voorstelling is heel storend en dat mag daarom ook niet.
vanzelfsprekend : mobieltjes uit!
Over Poppentheater Jacobus Wieman Als je na afloop van een voorstelling van Jacobus Wieman (Koos) buiten de zaal staat te kijken naar de kinderen die er uit komen, zie je rode wangen, stralende koppies en hoor je aan alle kanten liedjes hummen. Ze genieten na! En met volle teugen. Grote mensen die eruit komen, gniffelen nog na. En als buitenstaander wil je dan ook meemaken wat er daar in die voorstelling gebeurde. Nou, er gebeuren vrolijke kleine wondertjes. Poppen gaan hun eigen leven leiden, ze leveren commentaar op hun bespeler en op elkaar. Ze veranderen de loop van het verhaal en soms zingen ze liedjes. Peuters genieten ervan dat Koos fouten maakt of onhandig is waar zij al beter weten. Kleuters volgen ademloos het verhaal. Naarmate de kinderen ouder zijn, wordt het verhaal ingewikkelder en komt er meer nadruk op de theatrale aspecten. Om uiteindelijk als student ingewijd te worden in de verschillende technieken van het poppenspel en de grote kunst van de improvisatie. Koos Wieman ontwikkelt elke productie helemaal zelf. Hij maakt zelf zijn poppen, ontwikkelt soms de muziek, timmert het decor en schrijft het verhaal. Maar hij komt pas echt op stoom als er publiek is, waar zijn poppen op kunnen reageren. Het bijzondere improvisatietalent is dan ook onmisbaar, niet alleen tijdens maar ook bij de aanmaak van zijn voorstellingen. Dat is de reden waarom elke voorstelling anders is, waarom een productie in de loop der tijden verandert.
4
Kortom: het poppentheater van Jacobus Wieman leeft.
Het verhaal van ‘Kat van Karrebas’ Een voorstelling over een van de sprookjes van Moeder de Gans: De gelaarsde kat. Koos speelt dit verhaal op en achter een tafel en in een decor dat tegelijk decor en poppenkast is. Een kleurrijke en warme voorstelling over vriendschap en list. Met een molenaar, een molenaarszoon, een koning, een prinses, een reus en de Kat van Karrebas regieadvies: Virga Lipman De muziek voor deze voorstelling is speciaal gecomponeerd en uitgevoerd door Laura Van Dijke. Inhoud Er was eens….. een zoontje van de molenaar die op een goede dag een jong katje redde van de verdrinkingsdood. De jongen Bas en de kat groeiden samen op, maakten samen toekomstplannen en droomden over een mooie toekomst. De slimme kat verzon een plan en de molenaarszoon had lef genoeg om het uit te voeren. Met grote laarzen aan om op te vallen meldde de kat zich bij de koning om hem cadeaus te geven van „de markies van Karrebas‟, een titel die hij voor Bas had bedacht. Door regelmatig de aandacht van de koning te vragen op verschillende slimme manieren en door samen te spannen met de bewoners en de bewerkers van de landerijen die aan de tirannieke reus toebehoren, krijgt de koning steeds meer interesse in deze „markies van Karrebas‟. Dan volgt de grote krachtmeting tussen de kat en de gevreesde reus, waarbij de slimheid van de kat de kracht van de reus overwint. Hij maakt hierbij gebruik van de ijdelheid van de reus. Uiteindelijk is de reus verslagen, de molenaarszoon „de markies van Karrebas‟ geworden, de prinses zijn gemalin en de kat tevreden. Thema’s De thema‟s die Jacobus Wieman in dit sprookje uitlicht zijn: vriendschap, plezier, slimheid contra kracht, angst en ijdelheid. Vriendschap is de basis tussen kat en jongen; het levert het vertrouwen op dat de jongen heeft in de plannen van de kat. De slimheid van de kat laat zien dat je je eigen plan en droom kunt verwezenlijken en dat je niet opzij hoeft te gaan voor de macht van een koning of de tirannie en kracht van een reus. De angst is onderdeel van elk leven. Angst van de jongen om mee te gaan in de plannen van de kat, angst van de mensen op de velden voor de reus, angst voor de toverkunsten van de reus. IJdelheid maakt de mens (of de reus) minder kritisch. Door de ijdelheid te prikkelen weet de kat de reus zover te krijgen dat hij fouten maakt. Plezier is een algemeen thema. Niet alleen gaat het hier over het plezier dat de jongen en de kat samen hebben maar het gaat ook over het plezier dat de poppenspeler in zijn werk heeft, het plezier dat doorwerkt in zijn spel voor de kinderen.
5
Spelopdrachten Voor de voorstelling is het goed om een kringgesprek te houden over sprookjes. -
-
Wat voor figuren bestaan er in sprookjes. Bestaan die ook allemaal echt.( Bijvoorbeeld reus en heks of prinses, molenaar, stiefmoeder.) De kat verzint voor Bas een bijzondere naam:”De Markies van Karrebas” Bedenk voor jezelf een rijke naam. De kat is een mannetjesdier. Een vrouwtje heet een poes en een jong poesje heet een kitten. Ken je nog meer mannelijke en vrouwelijke namen voor beesten? Dier kat hond rund hoen schaap paard konijn
Mannetjes dier kater
Vrouwtjesdier poes
Kind kitten
- Welke dieren ken je nog meer? In de voorstelling gaat het over vriendschap. Bas heeft één speciale vriend. Dat is de kat. Teken je beste vriend. Dat mag ook iemand zijn die je verzint. Hoe moet jouw speciale vriend er uit zien. Het mag ook een dier zijn. Na de voorstelling kan het volgende worden behandeld:
-
In het verhaal van Kat van Karrebas trekt de kat laarzen aan en wordt daardoor heel stoer. Zijn er nog meer sprookjes waarin kleding een rol speelt? Wie krijgt in dit sprookje nog meer speciale kleren en waarom?
6
Onderstaande kleding kun je kleuren en uitknippen en op de kat plakken. Maak er wat moois van.
Ontwerp: J. Wieman
7
-
-
-
Mensen trekken soms speciale kleren aan voor hun beroep. Kleding kan aangeven dat iemand belangrijk is (Status) of dat iemand schoon en heel wil (bescherming) blijven of dat iemand juist anderen schoon wil houden(Ontsmet) .Wie heeft wat aan? De automonteur, de kok, de dokter, de pastoor, de koning, De meester, een soldaat, een generaal. Als er in de klas een aantal verkleedkleren zijn, kan het volgende rollenspel gespeeld worden: Dokter, Zuster, Gewonde automonteur en de koning met hoofdpijn. In het ziekenhuis komt een gewonde automonteur met een bloedende vinger en een vieze overall. De zuster en de dokter willen hem helpen om hem te genezen. Moet hun kleding schoon blijven? De koning komt en wil snel geholpen worden want hij heeft hoofdpijn. Hij wil zijn zware kroon niet af want dan ziet niemand dat hij de koning is. Opdracht is om tijdens het spelen de verschillende functies van de kleren te laten zien en een oplossing te bedenken. (Status, bescherming. Ontsmetting)
In de voorstelling woont Bas in een watermolen. Die draait als er water over het wiel loopt. Ken je nog andere soorten molens? Zijn huis is dus niet alleen om in te wonen maar ook om mee te werken. In het rijtje staan huizen waar je in kunt wonen en werken. Zet een streep onder de huizen waar dat mee kan. Praat er met de groep over waarom het ene huis er wel bij hoort en het andere niet
Watermolen Ziekenhuis Vuurtoren Brandweerkazerne Winkel School Theater Bioscoop Politiebureau Hotel 8
Spreekwoorden en gezegden Er zijn veel spreekwoorden en gezegden met dieren erin: Hier staan er een aantal door elkaar. Zet ze goed. Één staat er precies goed dus laat je niet in de war brengen. -
Een kat in het nauw- stoot zich nooit tweemaal aan dezelfde steen Dat muisje zal -koning kraaien. Een ezel in het algemeen- maakt vreemde sprongen. Haantje de- voorste. Zijn haan zal- een staartje hebben. Beter één vogel in de hand -dan dansen de muizen op tafel. Zo trouw als een -vogel. Zo glad als een- aal. Zo slim als een -hond. Zo vrij als een- vos. Als de kat van huis is -dan tien in de lucht. De kat - zingt zoals het gebekt is. Omwille van de smeer likt de kat de kandeleer. Elk vogeltje- op het spek binden.
-
De Kat van Karrebas vangt konijnen, fazanten en patrijzen. Welke van de onderstaande dieren denk je dat er nog meer in Nederland in het wild wonen?Zet er een rondje omheen.
Konijn, haas, kip, fazant, wild, zwijn, egel, hert, ree, eland, zebra, leeuw, vos, beer, krokodil, snoek, stekelbaarsje, Toekan, kraai, patrijs, uil, Muis, vleermuis, korenwolf, olifant. Klassengesprek na de voorstelling: In het verhaal van Kat van Karrebas. Vertelt de kat dat hij Bas rijk en beroemd zal maken. Hij doet dat door de mensen voor de gek te houden. Dat heet bedrog. Hoe denkt Bas hier over? Wat vindt de prinses ervan. Van dieren vinden we het niet zo erg als ze niet helemaal eerlijk zijn. Omdat een beest het niet kan weten. Een dier heeft geen geweten. Maar van mensen vinden we het heel vervelend als ze ons bedriegen. Ken je meer verhalen waarin de hoofdpersoon niet eerlijk is en geen straf krijgt? Liegen mag niet maar toch kennen we de uitdrukking: “Een leugentje voor bestwil.”
9
Colofon Poppentheater Jacobus Wieman en impresariaat Jongsma en Hartgring Informatie en boekingen: Impresariaat Lipman & van Pelt Kolklaan 23 3953 BL Maarsbergen 0343-430302
www.lipmanvanpelt.nl www.poppentheaterjacobuswieman.nl
10
