Les Futailles Code :
Bespreking :
Griekenland Spreker :
Datum :
Sam Eeman
6/10/2015
1. Introductie
Wijn een geschenk uit Griekenland !!! Griekenland, de bakermat van de beschaving, maar ook van de wijn! Wijn was het geschenk van de god Dionysos aan de mensen. Al in de oudheid werd er in het huidige Griekenland wijn gemaakt. De Grieken exporteerden dit op hun handelsreizen naar o.a. Italie en Frankrijk. Zeker in Italie worden nog de nodige wijnen gemaakt die van Griekse komaf zijn. Denk daarbij aan de druivenrassen Greco di Tufo en Aglianico. Met de teloorgang van de antieke Griekse beschaving, verdween ook de bloeiende wijncultuur. Eeuwen lang hoorde je er niets meer van. Als wijnland was Griekenland alleen nog bekend voor zijn retsina, die harswijn waar je hoofdpijn van. Tot in de jaren 80 een echte wijnrevolutie begon in Griekenland. Een nieuwe generatie jonge oenologen, opgeleid in Frankrijk, Italië en Duitsland, wilde Griekenland op de wereldwijnkaart zetten. Koelere gebieden werden opgezocht, opbrengsten werden beperkt, er werd geïnvesteerd in de nieuwste wijntechnologie. Met succes. Aan geld, professionalisme en dynamisme ontbrak het de Grieken niet: de wijndomeinen moeten qua uitrusting niet onderdoen voor pakweg Bordeaux. Nieuwe en ultra moderne wijnhuizen zoals Alpha Estate, Kir Yianni Boutari, Wine Art Estate e.v.a. maken prachtige moderne stijl wijnen die internationaal veel waardering krijgen en ook prijzen winnen. Maar sinds de eurocrisis moesten de wijnbouwers hun businessmodel herdenken. De focus kwam op de export te liggen. Waardoor ook de internationale bekendheid van Griekse wijn stijgt. De unieke rijkdom van Griekenland zijn de vele autochtone druivenrassen (± 300), die alleen in Griekenland voorkomen. Merkwaardig genoeg houden de Grieken zelf het meest van internationale druiven, terwijl de voorkeur van de niet-Griekse wijnliefhebbers naar de autochtone druiven gaat. Vandaag maken we kennis met een wijnland dat weer helemaal terug op de wijnkaart staat! Ervaar de kwaliteit van autochtone druivenrassen zoals Malagousia en Assyrtiko bij de witte wijnen, en de krachtige Xinomavro en Agiorgitiko bij de rode. GRIEKSE WIJNEN, EEN KLASSE APART! Wines of Greece
Pagina 1 / 19
Les Futailles 2. Ligging en streek De officiële naam van wijnland Griekenland is Ellinikí Dimokratía (Helleense Republiek) en heeft een oppervlakte van 131.957 km². Sinds 1981 is Griekenland lid van de EG. De 10.816.000 inwoners (cijfers van 2011) spreken het zogenaamde Nieuwgrieks. De Helleense Republiek is een land in ZuidoostEuropa, bestaande uit het zuidelijkste deel van het Balkanschiereiland en een groot aantal eilanden. Deze eilanden vormen samen ongeveer 20% van het landoppervlak. Griekenland grenst in het noorden (van west naar oost) aan Albanië, Macedonië, Bulgarije en Turkije. Voor het overige is het vasteland van Griekenland omgeven door de Middellandse Zee (in het zuiden), de Ionische Zee (in het westen) en de Egeïsche Zee (in het oosten). De grootste eilanden zijn Kreta, Euboea (Evia), Lesbos en Rodos. Sinds 1974 is Griekenland een republiek. De hoofdstad van dit mooie land is Athene. Griekenland is vooral bekend door zijn geschiedenis. Het land heeft een vooraanstaande rol gespeeld in de klassieke oudheid. In het Oude Griekenland is de democratie (Oudgrieks: dêmos = volk en kratos = macht) als staatsvorm tot ontplooiing gekomen. Geografisch gezien kan je Griekenland opdelen in drie gedeelten: het vasteland de Pelopónnisos (Peloponnesos) de Griekse eilanden (ruim 400) waaronder Kreta, Rhodos en de eilanden-groepen Cycladen en Dodekanesos. Griekenland is een land van zeeën en bergen. Grofweg bestaat twee derde van het landoppervlak uit bergachtig gebied. De vlakkere gedeelten (ca. 16%) bestaan uit rivierdalen en smalle, door uitlopers van de gebergten onderbroken kuststroken. De rivieren die ontstaan uit smeltwater of stijgingsregens, zijn in het voorjaar snelstromend, maar bevatten 's zomers veel minder water. Met uitzondering van de hooggelegen berggebieden kan je spreken van een MiddellandseZeeklimaat met droge, warme zomers en zachte, regenrijke winters. Een ideale omgeving voor het cultiveren van wijndruiven. Wel zijn er duidelijke regionale verschillen, zowel in temperatuurverloop als ook de hoeveelheid neerslag gedurende het jaar, en dat zie je weer terug bij de grote diversiteit aan wijnen in de 29 afzonderlijke wijnregio´s 3. Geschiedenis Men neemt aan dat de introductie van wijn in Griekenland gebeurde ongeveer in 4000 v.C.. In het oude Griekenland beschouwde men wijn als een geschenk van de goden. Men aanbad als wijngod Dionysos, een schepsel met de geest van een man en de instincten van een dier. Feesten ter zijner ere werden gehouden gedurende de wintermaanden. Getuige hiervan zijn de vele beschilderde voorwerpen in klei, marmer en metaal die men heeft gevonden. Dionysos regelde het zo dat het land zowel in het noorden, het zuiden, het centrum als op de eilanden geschikt was voor de wijnbouw, zodat er een wijnkaart ontstond die praktisch alle regio’s omvatte. Ten tijde van Homeros was de wijncultuur een wezenlijk onderdeel van de Griekse samenleving. Het was toen vanzelfsprekend dat zowel oud als jong wijn Wines of Greece
Pagina 2 / 19
Les Futailles dronk. Traditionele verhalen zeggen dat Achilles, als kind, reeds wijn kreeg geschonken bij de maaltijden. En overwon Odysseus, tijdens zijn jarenlange zwerftocht op weg naar huis, niet de eenogige Polyphemus door hem eerst dronken te maken met wijn en hem daarna zijn oog uit te steken? Wijn werd als een teken van beschaving gezien, hoewel alleen mannen geacht werden er te drinken en dronkenschap scherp werd afgekeurd. In die tijd werd wijn vaak gemengd met kruiden en specerijen om smaak en houdbaarheid te verbeteren. Wijn werd ook als zeer heilzaam voor de gezondheid beschouwd. Dat had ongetwijfeld meer te maken met het feit dat er geen zuiver drinkbaar water beschikbaar was. Wijn, en andere alcoholische dranken, waren lange tijd de enige manier voor de mens om zonder al te groot gevaar voor de gezondheid zijn dorst te lessen. De Griekse grondlegger van de Westerse medische traditie, Hippokrates, ging verder. Zo schreef hij uitvoerig over het weldadige effect van wijn op onze spijsvertering. Wijn werd eveneens voorgeschreven om "het lichaam van wormen te reinigen" en werd verwerkt in wondverbanden en in zalf om zwellingen tegen te gaan. Wijn werd zelfs heilzaam geacht voor de geestelijke gezondheid. Uit het oude Griekenland stamt de spreuk “in vino veritas ” : de waarheid schuilt in de wijn. Wijn werd geprezen omdat hij mensen openhartiger en waarheidslievender maakte. De Grieken bewaarden en transporteerden hun wijn in amfora’s. Zij gebruikten toen reeds een genre van “etikettering” dat zeer dicht staat bij wat wij nu kennen. Een amfora had twee oren waarop de stad van productie en handel, het jaar waarin de wijn gemaakt was, de zegel van de producent en de zegel van de handelaar kwam te staan. Het bewaren in amfora’s liet ook toe om oude wijnen te bekomen. Ten tijde van de Romeinse bezetting introduceerden de Grieken de wijncultuur in Sicilië. Ook het maken van wijn evolueerde en verbeterde. Het is niet overdreven te stellen dat in die tijd Griekenland een rol van betekenis speelde zoals Frankrijk dat in de huidige tijden doet. Het verval van de Griekse wijncultuur begon op het einde van het Byzantijnse Rijk en druivenstokken waren praktisch compleet verdwenen tijdens het Ottomaanse Rijk. Enkel nog in de buurt van kloosters trof men nog wijngaarden aan. Een lange periode brak aan van povere wijnen van een bedenkelijke kwaliteit en smaak. De Hellenen lieten zich in de loop der eeuwen overvleugelen door andere landen, niet alleen door de rampspoed allerhande die de geschiedenis voor hen in petto had, maar ook omdat ze op hun lauweren gingen rusten. Het resultaat was dat we zelfs in de jaren ’60 in Griekenland niet meer vonden dan kleine vatwijnen van twijfelachtige kwaliteit en de onvermijdelijke harswijnen waarvan Retsina de gekendste is. Het was pas in de jaren ’70 dat er verandering kwam. Nadeel was nog wel dat de kwaliteit door het droge en warme klimaat niet altijd hoog lag: een hoog alcoholpercentage en een lage zuurtegraad kenmerkten de wijn. Bovendien waren ze vaak geoxideerd door een te lange vatlagering. Bij het begin van de jaren ’80 gaf wijlen professor Peynaud, de beroemde oenoloog uit Bordeaux, het advies om de voorouderlijke methodes van wijnbouw naar het museum te verbannen en nieuwe, moderne installaties aan te schaffen. Dankzij de technologische vooruitgang om tijdens de gisting de temperatuur te controleren en op die manier de invloed
Wines of Greece
Pagina 3 / 19
Les Futailles van de weersomstandigheden te reduceren, bekwam men vrij snel drogere, lichtere en beter uitgebalanceerde wijnen met bovendien een betere aciditeit.
In 1981 trad Griekenland toe tot de Europese Unie, waardoor de in Europa geldende regelgeving moest toegepast worden en een eerste generatie in Frankrijk opgeleide Griekse oenologen later de zaken in handen kon nemen. Tevens gingen ze meer en meer wijngaarden aanleggen op koelere plekken: dicht bij de zee, op grotere hoogte of op de noordflanken van de hellingen. Een tiental jaren later, in de jaren ’90, konden zij verfijnde, goed uitgebalanceerde wijnen op de markt brengen, die toch hun eigenheid behielden. Het bleken cru’s te zijn, die momenteel onderscheidingen winnen in internationale wedstrijden. De export van Griekse wijnen verliep vroeger in de meeste gevallen via geëmigreerde Grieken. Zij richtten hun pijlen te vaak op Griekse restaurants. Ook het feit dat deze Griekse wijnen vaak over een haast onuitspreekbare naam beschikten kwam hun verkoop niet echt ten goede. De laatste jaren trachten de producenten daar verandering in te brengen door met moderne, aantrekkelijkere en Engelstalige etiketten te werken. Retsina, is een gearomatiseerde wijn die naar hars smaakt. Hij ontstond in het antieke Griekenland toen wijn nog getransporteerd werd in amforen van gebakken aarde. Om deze wijnen zo luchtdicht mogelijk af te sluiten, werd een mengsel van pleister en hars gebruikt. Dat gaf een aroma aan de wijn, en de Grieken dachten dat de wijn daardoor meer bewaarcapaciteit kreeg. Vandaar dat men hars begon toe te voegen als bewaarmiddel. Vandaag wordt retsina gemaakt zoals elke andere witte wijn, maar nog altijd worden kleine stukjes hars van de Aleppo-pijnboom toegevoegd aan het gistende druivensap. De hars blijft aanwezig tot de eerste klaring van de jonge wijn.
4. Bodem en klimaat Griekenland is een land van zeeën en bergen en natuurlijk wijn in overvloed. Grofweg bestaat twee derde van het landoppervlak uit bergachtig gebied. De vlakkere gedeelten (ca. 16%) bestaan uit rivierdalen en smalle, door uitlopers van de gebergten onderbroken kuststroken. De rivieren die ontstaan uit smeltwater of stijgingsregens, zijn in het voorjaar snelstromend, maar bevatten 's zomers veel minder water. Griekenland is bevoordeeld door zijn geografische ligging. Het geniet van een mediteraan klimaat , een klimaat dat zorgt voor uitstekende omstandigheden voor een optimale wijnbouw. Wat terroir betreft hebben we te maken met een grote verscheidenheid . Zo vinden we terroirs gelegen in kustgebied maar ook wijngaarden gelegen op een hoogte van ongeveer 1000m. Deze veelzijdigheid aan terroirs speelt een belangrijke rol in de diversiteit aan wijnstijlen die in Griekenland terug te vinden zijn. Wines of Greece
Pagina 4 / 19
Les Futailles Wat bodemgesteldheid betreft kan men Griekenland indelen in 4 categorieën zijnde: Kustachtig gebied Hier heeft Griekenland wel wat van. In deze kustachtige gebieden wordt het klimaat getemperd onder invloed van de zee. Denken we maar aan de verkoelende , vochtige zeebries tijdens de nachten. Vanzelfsprekend treffen we dit klimaat aan op de talrijke eilanden-groepen. Op het grootste eiland Kreta treffen we ook nog wel andere terroirs aan. Berg- en semi bergachtig gebied Het meest voorkomende bodemtype in Griekenland. De meeste PDO wijnen zijn afkomstig van dit type terroir. Denken we maar aan de topwijnen uit Nemea (Peloponnese), Rapsani (Thesaly) en Peza (Kreta). Hier zijn het de hoogte en de berg- en valleiwinden die voor de nodige verkoeling zorgen. Ook de ligging van de wijngaarden zelf zijn belangrijk. Bij voorkeur op de bergflanken maar zeker niet zuidelijk gericht. Dit in tegenstelling met de Europese meer noordelijk gelegen wijngebieden. Continentaal gebied Het terroir dat we het meest aantreffen in het binnenland. In de Griekse hitte niet direct het ideaal terroir voor de wijnbouw. Door de geringe regenval tijdens de zomermaanden is irrigatie er een noodzaak. Er is ook een groot onderling verschil tussen deze continentale gebieden. Vulkanisch gebied (de wijngaarden van het eiland Santorini) Een uitzonderlijk terroir dat alleen terug te vinden is op het idyllische eiland Santorini, alom gekend voor zijn witte huisjes met bolvormige blauwe daken. De bodem van het vulkanische Santorini bestaat uit lava, ijzer en as. Ze zijn kurkdroog door de felle noordenwind. Dit neemt met zich mee dat men de druiven van begin af aan moeten beschermen. Dit gebeurt door middel van een speciale snoeiwijze. Die unieke manier van wijn verbouwen is de zogenaamde ‘Basket-shape methode’ (Kouloura). De wijnranken worden zo geleid dat ze groeien in een emmer-vorm. Op die manier worden de druiven beschermd tegen de felle zon en de zoute zeewind door de bladeren en de wijnranken zelf.
De druivenstokken drinken van de mist die 's nachts over het eiland trekt, maar de sap opbrengst per hectare is zeer beperkt. Het belangrijkste druivenras op Santorini is de Assyrtiko, die op Santorini prachtige witte wijnen geeft: Mineralig, fonkelfris en met een fijne, intense smaak. We vinden er ook een Vinsanto terug, gemaakt van zongedroogde druiven.
Wines of Greece
Pagina 5 / 19
Les Futailles 5. De wijnregio’s van Griekenland
De Griekse wijnkaart toont een zeer verspreid beeld. Als voordeel heeft dit natuurlijk de grote verscheidenheid aan wijnen, nadeel hiervan is dat de Griekse wijnbouwers op dit moment allesbehalve een homogeen team vormen. Een officiële opdeling is terug te vinden op de site van ‘New wines of Greece’, waar men spreekt van 5 wijnregio’s. Deze regio’s bevatten in het totaal 9 wijngebieden. 4.1 Wijngaarden van Noord Griekenland Macedonia Macedonië is de grootste provincie van Griekenland. De vruchtbare bodem en het gematigd klimaat zorgen voor een ideaal wijngebied van voornamelijk rode wijn. De belangrijkste en meest bekende wijnen worden gemaakt van xynomavro. Drama en Kavala zijn 2 gebieden die nu enorm opkomen en hoge ogen gooien. De jong aangeplante wijngaarden van syrah, viognier en chardonnay zijn de moeite waard om te volgen. De heropleving van kwaliteitswijnen in Griekenland kreeg vorm op de 3 schiereilanden van Halkidiki, Athos en Plagies Melitona (midden). Cabernet sauvignon, syrah, merlot en limnio geven er wijnen met een groot bewaarpotentieel. Assyrtiko, athiri en malagousia produceren droge, witte wijnen met een uitgesproken regionaal karakter. Thrace Thracië is een kleine provincie in het noordoosten van Griekenland en een relatief nieuwe wijnregio. De wijnproductie is bescheiden en dient doorgaans voor eigen consumptie. Voornamelijk gebruik van xynomavro en assyrtiko. Ongeveer 10 jaar geleden werd de regio ontdekt door producenten uit Macedonië. Het potentieel voor de productie van top kwaliteitswijnen is enorm en nu al worden enkele verbazingwekkende wijnen geproduceerd. 4.2 Wijngaarden van Centraal Griekenland Thessalia We vinden er hoofdzakelijk uitgestrekte, vruchtbare vlaktes maar ook de hoogste berg van Griekenland, de Olympus. Het landschap en het klimaat is echter niet overal geschikt voor wijnbouw. Er wordt voornamelijk rode wijn gemaakt. Het gebied rond Anhialos is de enige streek waar voornamelijk witte wijn wordt geproduceerd. Wines of Greece
Pagina 6 / 19
Les Futailles Epirus Het kleinste en dunst bevolkte wijngebied van Griekenland. Bestaat voor 80% uit heuvels en bergen. De laatste 30 jaren werd vooral rond de stad Metsovo veel cabernet sauvignon en merlot aangeplant (op een hoogte van 1000 m). Bevat slecht één PDO gebied namelijk Zitsa waar de unieke druif debina regeert. Deze geeft florale, licht fruitige wijnen. Deze druif wordt soms ook samen met andere rode soorten tot een droge, sprankelende roséwijn gevinifieerd. Sterea Ellada Goed voor een derde van de wijnproductie van Griekenland. Men verwacht hier misschien een grote verscheidenheid aan druiven maar, door het droge en warme klimaat en de totale vernietiging van de wijngaarden door de druifluis in het begin van de 20e eeuw, is het vooral de witte savatiano en de “pinky” roditis die we hier terugvinden. Centraal Griekenland en de savatiano druif zijn voornamelijk bekend vanwege de retsina, de harswijn die eerder een negatief dan een positief imago gaf aan Griekse wijnen. De afwezigheid van PDO gebieden en de matige kwaliteit van het gros der wijnen wekt de indruk dat deze regio weinig te bieden heeft. Een aantal producenten (vooral rond Athene) vormen hierop de grote uitzondering want zij bieden wel mooie wijnen.
4.3 Wijngaarden van Peloponnese en de Ionische Eilanden Peloponnese Dit gebied lijkt zeer goed op een schaalverkleining van Griekenland. Het grootste aandeel in de productie is geconcentreerd in het noorden (Patras). De Peloponessos is verantwoordelijk voor een kwart van de totale Griekse wijnproductie. Vanuit Athene is Korinthia het eerste departement van de Peloponessos waar je langs komt. De geur van de zee, de bergen, de oogst van de druiven en bessen omgeven je, vergezeld van het gezoem van de bijen bij het drogen van de bessen. Hier herontdek je de oude Griekse mythen, leer je dat de wijn van Nemea "het bloed van Herakles" wordt genoemd en dat de retsina van de tranen van een zekere bosnymf zou worden gemaakt. Deze regio staat bekend voor de productie van zeer karakteristieke Griekse wijnen. De witte wijnen domineren in het noorden met roditis als belangrijkste druivenras. Hier vinden we enkele belangrijke PDO-gebieden zoals Nemea, Mantinia en Patras. Ionische eilanden Dit gebied bevat vooral de wijngaarden van het eiland Cephalonia. In 1988 is men hier nog geconfronteerd geweest met de phylloxera en heeft men heel wat wijngaarden moeten rooien en opnieuw aanplanten. Hier verbouwt men de nobele Robola druif waar men zeer goede witte wijnen van maakt. Het merendeel van de wijnen die hier gevinifieerd worden zijn dessertwijnen. Wines of Greece
Pagina 7 / 19
Les Futailles 4.4 Wijngaarden van de Aegeïsche Eilanden Aegeïsche eilanden Dit gebied omvat alle wijngaarden van de cycladen waaronder deze van het prachtige en alomgekende Santorini maar ook deze van Paros. De beroemde “Santorini-wijn” wordt geproduceerd in een ecosysteem dat uniek is in de hele wereld. De poreuze vulkaangrond houdt vocht vast dat ‘s nachts vrijkomt. De Asyrtiko druif levert hier verschillende uitstekende wijnen op. Ook de wijngaarden van Dodekanese, waaronder Rhodos, behoren tot dit gebied. 4.5 Wijngaarden van Kreta Kreta Kreta is het grootste van alle Griekse eilanden en is gekenmerkt door een zeer gevarieerd landschap, vol met contrasten. Het eiland wordt gedomineerd door een enorme bergketen die loopt van West naar Oost, met als hoogste top de 3000 meter hoge Psiloritis. Tussen al die bergen vind je dan vruchtbare valleien. Alhoewel Kreta verantwoordelijk is voor 20% van de Griekse wijnproductie heeft het eiland tijdens de Griekse wijnrevolutie van de jaren ’80 en ’90 de boot gemist. Dit is grotendeels te wijten aan de dominante positie van de wijncoöperaties op Kreta. Op uitzonderingen na staan de coöperaties van Griekenland niet echt bekend om hun “lage-rendementen-politiek” en hun opening naar de moderne Westerse wijnwereld. Gelukkig waren er op Kreta ook een aantal wijnbouwers die oog hadden voor de veranderingen op wijngebied op de Europese markt. De onmiskenbare leider op Kreta is zonder twijfel het wijndomein Lyrarakis in Alagni (ten zuiden van de hoofdstad Heraklion). Ook de Boutarigroep, bekend voor zijn gewone tafelwijnen uit Griekenland, ziet het potentieel in van Kreta en richtte eind jaren ’90 een zeer modern wijncomplex op in Kato Arhanes, het Fantaxometocho-domein. De rondleiding en de uitleg over het domein gebeurt er op een zeer moderne, hedendaagse manier. 6. Classificatie De Griekse wijnwetgeving is gebaseerd op het Franse AOC principe. De Grieken creëerden in 1971 al de basis van hun classificatiesysteem. Dit systeem werd met de toetreding tot de Europese Unie in 1981 bijgestuurd overeenkomstig de huidige Europese regelgeving. In vele naslagwerken baseert men zich nog op het systeem van 1971 maar wij doen het zoals het moet en baseren ons op het kwaliteitssysteem dat terug te vinden is op: http://www.newwinesofgreece.com In Griekenland kent men 2 categorieën: PDO wines of Greece (29 in 2015) (Protected Designation of Origin
= Appellation d’origine)
PGI wines of Greece or Table Wine (Protected Geographical Indication = Vin de Pays)
Wines of Greece
Pagina 8 / 19
Les Futailles 5.1 PDO wines of Greece Deze categorie wordt verder onderverdeeld in 2 subcategorieën.
(en) (fr) (Gr)
OPAP wijnen (Onomasía Proeléfseos Anotéras Piótitos) Appellation of Origin of Superior Quality – AOSQ Vin Délimité de Qualité Supérieure – VDQS Ονοµασία Προελέυσεως Ανωτέρας Ποιότητος
De OPAP wijnen komen voornamelijk uit de historisch meest karakteristieke wijngebieden van Griekenland. Het zijn droge wijnen. Aantal: 20 Kenmerk: Rode zegelband rond de flessenhals Verplichtingen: - Druiven moeten afkomstig zijn van wijngaarden uit de regio - De vinificatie moet gebeuren op het domein binnen de regio PDO 1 Amyntaio
Color Grapes
Region
Xinomavro
Macedonia
Xinomavro
Macedonia
2 Anchialos
Roditis, Savatiano
Thessaly
3 Archanes
Kotsifali, Mandelaria
Crete
4 Dafnes
Liatiko
Crete
5 Goumenissa
Xinomavro, Negosca
Macedonia
6 Lemnos
Moschato Alexandrias
Aegan Islands
7 Mantinia
Moschofilero
Peloponnese
8 Messenicola
Mavro Messenicola, Carignan, Syrah
Thessaly
9 Naoussa
Xinomavro
Macedonia
10 Nemea
Agiorghitiko
Peloponnese
11 Paros
Monemvassia
Aegan Islands
Monemvassia, Mandelaria
Aegan Islands
12 Patras
Roditis
Peloponnese
13 Peza
Vilana
Crete
Kotsifali, Mandelaria
Crete
Athiri, Roditis, Assytko
Macedonia
Limnio, Cab Sauvignin, Cab Franc
Macedonia
15 Rapsani
Xinomavro, Krassato, Stavroto
Thessaly
16 Robola of Cephalonia
Robola
Ionian Islands
17 Rhodes
Athiri
Aegan Islands
14 Playes Melitonos
Mandelaria
Aegan Islands
18 Santorini
Assyrtiko, Aidani, Athiri
Aegan Islands
19 Sitia
Vilana, Thrapsathiri
Crete
Liatiko, Mandelaria
Crete
Debina
Epirus
20 Zitsa
(en) (fr) (Gr)
OPE wijnen (Onomasía Proeléfseos Anotéras Eleghómeni) Appellation of Controlled Origin Appellation d’Origine Controlée - AOC Ονοµασία Προελέυσεως Ελεγχόµενη
De OPE wijnen komen voornamelijk uit de historisch meest karakteristieke wijngebieden van Griekenland. Het zijn zoete wijnen. Aantal: 9 Kenmerk: Blauwe zegelband rond de flessenhals Wines of Greece
Pagina 9 / 19
Les Futailles Verplichtingen:
-
Druiven moeten afkomstig zijn van wijngaarden uit de regio De vinificatie moet gebeuren op het domein binnen de regio Hogere eisen dan OPAP wijnen wat betreft het suikergehalte omdat het hier enkel zoete wijnen betreft
PDO
Color Grapes
1 Samos
Moschato, Aspro
Region Aegean Islands
2 Mavrodaphne of Patras
Mavrodaphne, Korinthiaki
Peloponnese
3 Muscat of Patras
Moschato, Aspro
Peloponnese
4 Muscat of Lemnos
Moschato, Alexandrias
Aegean Islands
5 Muscat of Rion of Patras
Moschato, Aspro
Peloponnese
6 Muscat of Rhodes Mavrodaphne of 7 Cephalonia
Moschato, Aspro, Trani
Aegean Islands
Mavrodaphne
Ionian Islands
8 Muscat of Cephalonia
Moschato, Aspro
Ionian Islands
9 Monemvassia-Malvasia
Monemvassia (min 51%), Assyrtiko
Peloponnese
Macedonia 1 Amynteo 2 Goumenissa 3 Naoussa 4 Côtes de Meliton
Aegean islands 18 Muscat of Limnos 19 Limnos
Thessaly 5 Rapsani 6 Messenikola 7 Anhialos
Cyclades islands 20 Paros 21 Santorini
Dodecanese islands 22 Muscat of Samos 23 Muscat of Rhodes 24 Rhodes
Peloponese 9 Muscat of Patras 10 Muscat of Rio of Patras 11 Mavrodaphne of Patras 12 Mantinia 13 Nemea 14 Patras
Crete 25 Arhaness 26 Daphness 27 Peza 28 Sitia
Ionian islands 15 Muscat of Cephalonia 16 Mavrodaphne of Cephalonia 17 Robola of Cephalonia
Epirus 8 Zitsa
Wines of Greece
Pagina 10 / 19
Les Futailles Volgende omschrijvingen op het etiket van alle PDO wijnen lichten een veroudering toe: • réserve (wit) : 2 jaar (waarvan minstens 6 maanden op vat en 6 maanden op fles) • réserve (rood) : 3 jaar (waarvan minstens 6 maanden op vat en 6 maanden op fles) • grande réserve (wit) : 3 jaar (waarvan minimum 1 jaar op vat en 1 jaar op fles) • grande réserve (rood) : 4 jaar (waarvan minstens 2 jaar op vat en 2 op fles) 5.2 PGI wines of Greece De introductie in 1981 van de PGI (Ptotected Geographical Indication) wijnen heeft tot doel de authentieke en typische eigenschappen van druif en terroir te versterken. Volgens de Europese en Griekse legislatuur is deze categorie een sub-categorie van de “Tafelwijn”. Vandaar dat deze classificatie in vele boeken ook als Tafelwijn benoemd wordt. Toch spreken we hier liever over PGI wine. De PGI wines of Greece omvatten de “lokale wijnen” en de wijnen van een “Traditional Appellation”. Deze categorie is verder opgedeeld in 3 niveau’s. Je kan dit een beetje vergelijken met wat we gezien hebben in de Bourgogne. PGI Regional wines - Aantal: 8 De druiven die voor deze wijnen gebruikt worden moeten erkend zijn in één van de Griekse PDO zones en afkomstig zijn vanuit de regio. De vinificatie moet ook in de regio gebeuren. Deze categorie wordt ook het meest gebruikt van de 3 omdat er voor de 2 andere niveau’s nog meer restricties gelden en zoals je weet hebben de Grieken een grondige afkeer van restricties. Op het etiket mogen termen als Estate (Ktima), Monastery (Monastiri), Château (Archondiki) en Villa worden gebruikt. De regels voor deze wijnen zijn soepeler dan die voor de PDO categorieën. Wordt toegekend voor 8 van de 9 Griekse wijngebieden. Het zijn: PGI Aegean Sea PGI Epirus PGI Thessalia PGI Thrace PGI Crete PGI Macedonia PGI Peloponnese PGI Central Greece Aanduiding op het etiket:
Τοπικός Οίνος (Topikσs Νnos)+ wijngebied (en) Regional wine of …. (fr) Vin de pays de …
PGI District wines - Aantal: 37 De druiven die voor deze wijnen gebruikt worden moeten erkend zijn in één van de Griekse PDO zones en afkomstig zijn vanuit het district. De vinificatie moet ook in het district of aangrenzend district gebeuren. De regels aangaande het gebruik van de druiven variëteiten zijn vrij streng daarom verkiezen de wijnbouwers meestal te produceren onder het label van een bovenliggend niveau namelijk dat van Regional wine. PGI Area wines - Aantal: 58 Hier zijn de geografische grenzen nog nauwer bepaald. Meestal gaat het hier over 1 gemeente of dorp en in enkele gevallen wordt het label toegekend aan één bepaalde producent. Ook qua druiven gelden er vrij strenge eisen. Je begrijpt dat dit voor een Griekse wijnbouwer er los over is dus deze vermelding ga je niet te dikwijls tegen komen. Wanneer een wijn niet onder te brengen is in één van de boven vermelde categorieën, dan spreken we over een ordinaire tafelwijn. Wijnboeren – vaak niet de minste - die zich niet willen
Wines of Greece
Pagina 11 / 19
Les Futailles conformeren met de regelgeving, wijken als een soort protest uit naar deze naam, net als dit het geval is in Frankrijk (Vin de Table) en Italië (Vino da Tavola). De internationale exportmarkt hecht immers veel waarde aan de reputatie van wijnmaker of consultant, waardoor producenten het aandurven om de appellatieregels aan hun laars te lappen. Aanduiding op het etiket:
Επιτραπέζιος Οίνος (Epitrapιzios Νnos) (en) Table wine (fr) Vin de table
Appellation by Tradition - Aantal: 2 Eén aparte categorie. Dit geldt in het geval van retsina- en verdea wijn. Aanduiding op het etiket:
Ονοµασία κατά Παράδοση (Onomasia Kata paradosi) (en) Appellation by Tradition
Verdea is een witte wijn die gemaakt wordt op het eiland Zakynthos. Indien die er gevinifieerd wordt dan mag die sinds 1992 het label “Verdea, Traditional Designation of Zakynthos” dragen Retsina draagt ook het label van “Wine of Traditional Appellation”. Sinds 1979 mogen er 12 retsina’s het label PGI Area Wine dragen en 3 zelfs het label PGI District Wine. Het zijn: Retsina Attiki Retsina Viotia Retsina Evia 7. Druiven Zoals reeds aangehaald vinden we in Griekenland ongeveer 300 inlandse druiven-soorten. Vele zijn zeer plaatselijk gebonden en hebben een typische smaak. 7.1 Witte druiven • Assyrtiko veruit het beste Griekse witte druivenras; aangeplant op de vulkanische bodem van Santorini geeft dit wijnen met extractie, mineraliteit en aciditeit • Athiri is vrij zacht en rond en een ideale partner in assemblages metAssyrtiko
Assyrtiko
Athiri
Moschofilero
Roditis
• Debina produceert zeer elegante witte wijnen in droge, halfdroge en parelende vorm • Malagousia zeldzame druif met een merkwaardig karakter; is intens, aromatisch, rijk en complex
Wines of Greece
Pagina 12 / 19
Les Futailles • Muscat traditioneel gebruikt voor de productie van zoete wijnen – natuurlijk of versterkt; houtgerijpte muscats kunnen zeer lang bewaren • Robola rijp geoogst geeft deze druif krachtige, rijke alcoholische wijnen; vroeger geoogst krijgen we eerder een slanker palet met aantrekkelijke citroenaroma’s. • Roditis blinkt uit op onvruchtbare bodems en op grote hoogte; geeft rijke wijnen met een geringe zuurtegraad • Savatiano meest aangeplant wit druivenras van Griekenland en historisch geassocieerd met retsina; mits veel zorg kan ze krachtige en aromatische wijnen geven • Vilana geeft florale tot rijp fruitige wijnen met een laag alcoholgehalte en lage aciditeit • Moschofilero geeft lichte wijnen met levendige zuren, florale aroma’s en een zeer plezierige elegantie 7.2 Rode druiven • Kotsifali in staat om een hoog suikergehalte te bereiken met lage zuren; meestal gemengd met mandilaria en tegenwoordig syrah • Mandilaria geeft wijn met een intense kleur, laag alcoholgehalte, merkbare zuren en weinig fruit; veel gebruikt in assemblages
Xynomavro
Aghiorgitiko
Mandilaria
Kotsifali
• Limnio krachtige wijnen met veel alcohol • Mavrodaphne voornamelijk voor zoete, versterkte rode wijnen; diep gekleurd met intense aroma’s • Aghiorgitiko edele druif die fruitige, kruidige wijnen geeft met een zachte textuur en mooie zuren; synoniem : Saint-George
Wines of Greece
Pagina 13 / 19
Les Futailles • Xynomavro de koning van de rode druivenrassen in Noord-Griekenland; kan wijnen produceren met een groot karakter, adembenemende complexiteit en een groot bewaarpotentieel; de naam betekent “zwarte zure” Daarnaast zijn ook een aantal internationale ( lees : Franse ) druivensoorten aangeplant zoals: cabernet sauvignon – merlot – syrah – chardonnay - … 8. Produktiehoeveelheden
Algemene kenmerken Griekenland Terroir
Bodem
Wisselend, over het algemeen rotsachtig, deels ook vulkanisch
Klimaat
Gemiddelde temperatuur: 18,4°C Gemiddeld aantal zonuren: 2770
Belangrijkste druivenrassen
Wit: Assyrtiko Savatiano Moscophilero Muscat blanc Robola Rhoditis
Wijngaard Wijngaardareaal Totale productie Vinificatie Soorten wijn
Blauw: Mavrodaphne Agiorgitiko Xynomavro
115.000 hectare 3,5 miljoen hectoliter Droog wit: 60% Zoet wit: 10% Rood: 30%
Griekenland produceert van deze druivenrassen de volgende wijntypen: • witte wijnen (ongeveer 60 procent van de wijnen); • rode wijnen (ongeveer 30 procent van de wijnen); • zoete wijnen (10 procent van de wijnen). Wijnbouwgebieden van Griekenland Regio
Wijngaardoppervlak (ha)
Aantal OPAP’s Aantal OPE’s Jaarlijkse productie (hl)
Macedonië
13.000 ha – 7%
4
0
460.000 hl – 8%
Thracië
1750 ha – 1%
0
0
50.000 hl – 1%
Epiros
1200 ha – 1%
1
0
30.500 hl – 0,5%
Thessalia
8700 ha – 5%
3
0
424.000 hl – 7%
Centraal Griekenland
29.000 ha – 16%
0
0
2.000.000 hl – 32,5%
Peloponnesos
60.000 ha – 33%
3
3
1.525.000 hl – 25%
Egeïsche eilanden
9000 ha – 5%
3
3
150.000 hl – 2,5%
Ionische eilanden
8700 ha – 4%
1
2
216.000 hl – 3,5%
Kreta
50.500 ha – 28%
4
0
1.200.000 hl – 20%
Totaal Griekenland
181.850 ha
25
8
6.055.500 hl
9. Topjaren Hierover is zo goed als niets terug te vinden. Wines of Greece
Pagina 14 / 19
Les Futailles 10. Bekende wijnhuizen De bekendere en betere wijnhuizen zijn: Boutari http://www.boutari.gr Alpha Estate http://alpha-estate.com Kir-Yianni http://www.kiryianni.gr Wine Art Estate http://www.wineart.gr Gaia Estate http://www.gaia-wines.gr Domaine Skouras http://www.skouras.gr 11. Websites www.newwinesofgreece.com De bijbel aangaande de Griekse wijnindustrie. Ons Europees geld wordt dan toch goed geïnvesteerd.
Uit de pers: Greece is considered one of the upcoming wine regions, demonstrating unique, distinctive indigenous varietals and dramatically diverse terroir. As a result, Greek winemakers have been investing in entering foreign markets and increasing exports. A recent visit to a winery in the Nemea region in the Peloponnese, further documents this success. Was it the aroma of the grapes fermenting in the towering vats that was making us a bit lightheaded, or the scores and scores of distinctions and awards along the corridor? At this year’s Decanter World Wine Awards, 72% percent of all wines entered from Greece received an award, including three Gold (red, sweet white and white) and close to 50 Silver, and many more. Until 2009, around 90% of Greek wine was sold within Greece itself. Reports for Greek wine exports in 2011 showed a 7,5% increase. This year’s figures are even more promising. Particularly in the U.S., exports have demonstrated an overall increase of 13% within the last decade. "According to the latest data, Greek exports are on the rise,” says Sotiris Ioannou, President of the Greek Interprofessional Organisation of Wine and Vine, the collective representative body of the Greek wine sector. “And this is a sign of optimism, he adds. “The Greek wine sector has put together a strategic plan that is now supported by a national wine marketing budget of €7 million, funded by the EU. We strongly believe that our dynamic, forward-thinking wine sector could become a major driving force of financial development for Greece.” Surely, the best way to experience Greek wine is to go to the source. And there are several wineries that provide guided tours and wine tastings. The National Inter-professional Organisation of Vine and Wine of Greece and the official New Wines of Greece website www.newwinesofgreece.com may assist you.
Wines of Greece
Pagina 15 / 19
Les Futailles
Wines of Greece
Pagina 16 / 19
Les Futailles 12. Startwijn Wijn 1
Wijn 2
Domaine Skouras Moscofilero 2014 PGI Peloponnese
Domaine Argyros Assyrtiko 2014 PDO Santorini
Winkel: Canette
Prijs: 8,60 €
Winkel: Canette
Prijs: 12,40 €
Moscofilero 100%
Assyrtiko 100%
Aging: Skin contact for 4 hours at 12˚C. Up to 53% free run juice due to colour on skins. Alcoholic fermantation in stainless steel vats at 16˚C. Short ageing over fine lees
Aging: cultivated in the private vineyard located in Episkopi Gonia. The sedulous selection of grapes from a 50-60 years old vineyard and the vinification, result to a fine dry white wine with a strong personality.
Tasting notes: Opulent aromas –light and fresh– of white flowers and honeysuckle are revealed, rounded out with notes of citrus fruits and lime. Medium- to full-bodied, refreshing and vigorous acidity, with the aromas on the mouth following those of the nose. Elegant, balanced and with a long finish
Tasting notes: Crystal-clear yellow color, distinctively flavored with citrus overtones. The relatively high acidity of Assyrtiko gives it a crisp freshness, while the vineyard's extremely low performance offers body, structure and substance.
Wines of Greece
Pagina 17 / 19
Les Futailles 13. Gedegusteerde wijnen
Winkel: Canette
Wijn 1
Wijn 2
Domaine Skouras Cuvée Prestige 2013 PGI Peloponnese
Tsantali Nemea Reserve 2010 PDO Nemea Prijs: 5,95 € Winkel: Colruyt
Aghiorghitiko 90%, Cabernet Sauvignon 10%
Prijs: 5,15 € Aghiorghitiko 100%
Aging: Alcoholic fermentation and extraction in stainless steel vats at 23˚C for 6 days. Full malolactic fermentation in vats. Short ageing over fine lees.
Aging: The classic vinification for red wines. The grape skins remain with the must for 5 days at controlled temperature. At least 3 years in oak and in bottles.
Colour: brilliant, medium-strength violet with pink hues.
Colour: ruby red.
Tasting note: On the nose it is vivid and intense with aromas of black cherries, blackberries, hints of plums, violets and dried herbs. On the palate it has medium body, moderate acidity with smooth tannins – all in harmony. The aftertaste is moderate with a gentle note of aniseed.
Tasting note: a rich body, soft tannins and the characteristic red fruit aromas of the variety (cherry, plum, fruits of the forest) and cloves.
Wines of Greece
Pagina 18 / 19
Les Futailles Wijn 3
Wijn 4
Stilianou Theon Gi 2006 PGI Peza
Michalakis Estate Gold Cuvée 2008 PGI Heraklion
Winkel: Op Domein Kotsifali 75%, Mandilari 25% Aging: Matured in French oak barrels Colour: Ruby red Tasting note: Red fruit and spicy flavours
Prijs: 12,00 €
Winkel: De Griekse Winkel
Prijs: 13,00 €
Syrah 55%, Mandilari 45% Aging: Separate vinification of the two varieties at a low temperature in the beginning of maceration and with many rains during the maceration process * The duration of maceration is 4 days for Mantilari and 14 days for Syrah respectively * Malolactic fermentation in oak barrels * Maturation in French oak barrels for 12 months * Reductive aging in bottles for at least 1 year before the wine is put on the market.
Theon Gi = Land of the Gods Colour: Dark red color Tasting note: Ripe fruit aromas dominated by aromas of blackberry, cherries and forest fruit * Rich structure, silky tannins, full mouth and long aftertaste.
Wines of Greece
Pagina 19 / 19
Les Futailles Wijn 5
Wijn 6
Kir-Yianni Ramnista 2011 PDO Naoussa
Alpha Estate Axia Red 2012 PGI Florina
Winkel: Canette
Prijs: 13,61 € Winkel: Canette
Prijs: 8,41 €
Xinomavro 100%
Xinomavro 50%, Syrah 50%
Aging: The grapes are handpicked. After a six–day prefermentation cold soak at 8-10° C, the must undergoes a 12-15 day fermentation at controlled temperatures. Roughly one third of the wine ferments in open-top tanks. The final blend is made five months after harvest. Both French and American barrels are used, 25% of which is new oak, and about 25% 500-lt casks. The wine is filtered very lightly.
Aging: Destemming, light crushing, cold soak - skin contact, alcoholic fermentation at gradual increase temperatures, maintenance of wine “sur lie” for seven months with regular stirring. Twelve months in Allie oak casks medium to light toast and twelve fifteen months in bottle. Colour: purple red.
Colour:
Tasting note: Complex, typical bouquet of spices (vanilla, pepper, clove), with hints of ripe blackberry. Full mouth, with Tasting note: Aromas of ripe strawberry, cherry and black pepper, vanilla aroma, rounded tannins, balanced acidity and wood tones. Long aftertaste along with varietal and barrel-aging notes of liquorice and ginger, robust tannins, fruity finish compose the typical expression of a Xinomavro harvested in an outstanding year.
Wines of Greece
Pagina 20 / 19
