Overzicht Griekenland Politieke chronologie Institutionele & economische geschiedenis enkel bij uitzondering Geen cultuurgeschiedenis In sommige delen wordt er (uitgebreid) extra toelichting gegeven 12/06/2005 http://users.skynet.be/bk230903/chronologie_gr.doc http://users.skynet.be/bk230903/chronologie_gr.pdf Als er nog fouten zijn mag je het eventueel melden via het vgk-forum … www.vgkgent.be -> forum
1
Pre- en Protohistorisch Griekenland (… - 800) Eerste nederzettingen - Paleolithicum - Neolithicum Bronstijdperk - Vroege bronstijd - Middenbronstijd o Oude palatiale periode o Nieuwe paleizenperiode - Late bronstijd Dark ages Migratiebewegingen Cultuur - sub-myceense // sub-minoische fase - proto-geometrische periode - geometrische periode
(100.000 – 40.000) (7000 – 2700) (2800/2700 – 1100) (2800/2700 – 1900) (1900 – 1600) (2000 – 1700) (1700 – 1450) (1600 – 1100) (1200-800) (1200 – 900) (1250 – 1050) (1050 – 900) (900 – 750)
De Archaïsche periode (800 – 500) Kolonisatie - Agrarisch - Commercieel Sparta Athene -
-
(775 – 500)
(775 – 675) (675 – 500)
Onderwerping eurotasvallei Eerste Messenische oorlog Tweede Messenische oorlog Bloei Keert in zichzelf
(750?) (735 – 715?) (669 – 657) (eind 7de E) (na midden 6de E)
Koningschap Æ Aristocratisch regime Sociale onrust Soloon en timocratie Tirannie v/d Peisistratiden o Peisistratos o Hippias & Hipparchos Kleisthenes & ontstaan van egalitaire democratie
(ca. 700) (630? & 623) (594 – 561/0) (561/0 – 511/0) (561 – 528/7) (528/7 – 511) (508)
Economie - Uitvinding munt in Lydië - Ontstaan poliseconomie
(ca. 600) (2de helft 6de E)
2
De Vijfde eeuw Oorlogen van Grieken tegen niet-grieken Perzische oorlogen Salamis (480) Plataia (479) - Westgrieken (Sicilië Æ tijdelijke Syracusische bloei) Geloon: verweerde karthagers (480) Hieroon: overwon etrusken te Cumae (474)
Pentekontaitie (~ in Athene) - Themistokles & maritiem imperialisme o Attisch-Delische zeebond o Geostraciseerd - Kimoon (+ 449) o Omvergeworpen door democraten o Geostraciseerd - Athene voert op verschillende fronten oorlog o terugkeer kimoon (ca. 450) o tegen Perzen: Vrede van Kallias o tegen Sparta: Kimoon terug = toenadering - Perikles o A-D zeebond tot overheersingselement o Schatkist van Delos Æ Athene (454)
Peleponnesische oorlog - Peloponnesisch congres Æ ° 2 blokken o Sparta met Peloponnesische liga & Beotië* o Athene met zeebond, Thessalië, Plataia, Naupaktos, Akarnanië en Korkyra - Verloop o Archimedische fase: Nikiasvrede o Interlidium o Dekeleïsche fase
(492 – 490 & 480 – 479)
(tot 474)
(478/7) (471) (462) (461) (462 – 446) (vrede: 449) (vrede: 446) (443 – 429)
(431 – 403)
(431 – 421) (421 – 415) (431 – 404)
Opvolgers Perikles - Radicalisering democratie: o Kleoon, Kleophoon, Hyperboulos - Tegenstanders succes na militaire nederlagen o Oligarische revolutie (411) o Schrikbewind van de 30 tirannen (404)
Herstel democratie (403 Æ Thrasoboulos)
(403 – 322)
3
De Vierde eeuw Symmachieën, Poleisbonden, apolitisme, emigratie, invloed op oosten… Spartaanse hegemonie (404 – 371) - Oorlog tegen Perzië o Oorz.: steun Griekse steden (KA) aan Cyrus de Jonge vs. Artaxerxes o Slag van Kounaxa: Cyrus de Jonge sneuvelt (401) o Grieken winnen weliswaar (tocht der 10.000)
(395 – 386)
-
Korinthische oorlog o Griekse steden in Klein-Azië vragen hulp aan Sparta o Alliantie Athene e.a. & Perzië vs. Sparta o Onbesliste strijd o heropleving van Athene: terugkeer Konoon
-
(387/6) Vrede van Artalkidas (koningsvrede tussen Sparta & Perzië) o Herstel Spartaanse hegemonie onder bescherming v/d Perzen
-
° 2de Attische Zeebond o Gericht tegen Sparta o Thebe treedt toe o Athene opnieuw autoritair en imperialistisch Æ o Bondgenotenoorlog opstand v. grote eilanden o.l.v. Mausolos Overwinning eilanden: Zeebond beperkt tot Cycladen & N-Egeïsche zee o Verdwijnt na Chaeronea
-
Neergang Sprarta o Beslissend = sterker wordende Thebe o Thebaan Epaminondas verplettert Sparta te Leuktra (schuine falanx!)
Thebaanse hegemonie - Macht door Beotische Liga & Epaminondas (+ Pelopidas) - Ook brutaal imperialisme - Congres van Susa (367) Æ Perzische hulp voor Thebe - Slag bij Mantinea o Thebe overwint grote coalitie (o.a. Sparta & Athene) o Epaminondas sneuvelt
(378/7)
(357 – 355)
(371)
(371 – 362)
(362)
4
Philippos II van Macedonië
(359 - 336)
-
Koning in 359 (= absolute macht) Militaire verbeteringen & expansie o Illyriërs & Peoniërs verslagen o Toegang tot zee verzekeren: Amphipolis, Pyda & Methore o Goudmijnen (Philippusmunten)
-
(356 – 346) Phokies (gesteund door Sparta & Athene) bezet Heiligdom Delphi Æ 3de Heilige Oorlog: Philippos profiteert door in te grijpen o 352: Athene houdt Philippos tegen a/d Thermopylen o 351: Demosthenes probeert bevolking in Athene te motiveren o 346: Vrede van Philocrates (status quo, beschouwd als pauze) o Philippos krijgt vaste voet in Griekenland
-
Verbond Athene-Thebe (339) & slag bij Chaironea (338) Æ verlies coalitie Demosthenes o Thebe vernietigd o Athene krijgt milde behandeling
-
Liga van Korinthe o.l.v. Macedonië o alle Griekse staten behalve Sparta o doel: garanderen autonomie van Gr. Steden Algemene vrede scheppen onder Mac. Hegemonie
(337)
-
Philippus vermoord in Aigai in voorbereiding veldtocht tegen Perzen Æ Verovering Perzië was eveneens grondslag v/d Mac. Expansie
(336)
Het Westen: Sicilië - Vrijheidsbeweging tegen tirannen (Ævb. Syracuse, Selinonte)(~ 420) - Oplaaien oorlog tegen Karhago Æ erkenning Karthago in W-Sicilië - Dionysios verovert macht te Syracuse o Oorlog tegen Karthago o Breidt rijk uit tot Z-Italië o Vormt steunpunten a/d Adriatische kust o … o Syracuse werd economisch grootste centrum van Westen - Verval onder zoon Dionysos II & schoonzoon Dion Æ door: o Innerlijke spanningen o Offensief van Karthago Æ Valt uiteen in afzonderlijke tirannenstaten - Timoleoon: herstelt democratie in Syracuse, verdrijft Karthagers - Herstel v/d tyrannie onder Agathokles - Hieroon II: brengt Sicilië weer onder Syracuse tot komst van Rome
(410-405) (405)
(344-337) (eind 4de E) (270-215)
Het Westen: Zuid-Italië - Ook hier politieke invloed van moederland - Bond v/d Italioten: geen eenheidsstaat maar enkel gericht op de zelfverdediging tegen de Lucaners
5
Alexander de Grote en de Diadochen ( 336 - 270) Veroveringen - De voorbereiding van de invasie - Verovering van Voor-Azië - Campagnes in Centraal Azië en Indië - Laatste levensjaren: hervormingen & voorbereidingen
(336 - 325) (336 – 334) (334 – 330) (330 – 325) (324 – 323)
De Diadochenstrijd: ontbinding v/h rijk en de geboorte van Hellenistische koninkrijken
(325 - 270)
6
De Hellenistische wereld Macedonië en Griekenland - Macedonië Æ Antigoniden o 168: Nederlaag Perseus tegen Romeinen te Pydna o 148: Romeinse provincie
(279 – 168)
-
Griekenland Æ verminderde Macedonische invloed, 2 vijandige federaties o Aetolische bond (N-W. Griekenland) o Achaïsche bond (Peloponnesos) Hoogtepunt onder Aratos van Sikyone & Philopoimen uit Megalopolis
-
Sparta o Pogingen tot herstel (afschaffing schulden, grondverdeling, …) o Muslukt: Nederlaag tegen Macedonia Achaïsche bond
Seleuciden - Meest uitgestrekte - Directe opvolger van het rijk van Alexander de Grote - Indirecte opvolger van Perzië -
Vele gebieden gingen verloren 238 – 185: Hoogtepunt van het Grieks-Bactrische rijk (vooral onder Demetrios) Tijdelijk herstel in het Oosten onder Antiochos III Restauratie in het Westen mislukt want de staten deden beroep op Rome
-
Element van eenheid: Monarchie naar oosters model versterkt door heerserscultus Financieel systeem Æ meest intensief georganiseerd: o Dioikètès aan de top o Afzonderlijke én algemene belastingen o Dekatè systeem (1/10 op landbouwproducten Intense urbanisering Hellenisering beperkt tot dunne bovenlaag
-
Ptolemaeeën - Rijk der Lagiden Æ machtigste hellenist. staat: rijkdom & sterke bureaucratisering - Grote expansie onder Ptolemaeos II Philadelphos - Begin 2de eeuw: Antiochos III berooft Egypte van alle buitenlandse bezittingen (behalve Cyrenaica en Cyprus) - 168: gered door Rome uit handen van Seleucidische koning Antiochos IV Æ steeds meer van Rome afhankelijk: uitstel door Cleopatra maar … … Augustus lijft Egypte in bij slag Actium (30 v.C.)
7
