Leren leuker door (brein)LOL ! LOL= ‘Language of learning’ Januari 2012, Jeannette Verhoeven, begeleidingskundige, Windesheim, Corporate Academy (CA)
b/a Pauline Fellinger, opleider PMT-BA
‘Life long learning’
Waar leren we …? Leer (ontwikkel) omgevingen (ook in SSH): - Thuis, gezin, familiesfeer - Vrienden - activiteiten - interessegebieden. - Opleiding - collega’s - werk - Stage
Natuurlijke nieuwsgierigheid
80% van leren gebeurt (impliciet) als onderdeel van dagelijks leven, ieder op zijn eigen manier. 20% georganiseerd (expliciet) op opleidingen!
Terwijl wij opleiders 90% van onze tijd besteden aan dit georganiseerde, expliciete leren…!!
Binnen veel opleidingen nog traditionele opvattingen over leren: - Leren is kennis verwerven, oefening baart kunst ….langzame leerders, zijn slechte leerders ??!!! - Bovendien had ook iedere opleider zijn eigen opvattingen en waren we weinig gezamenlijk in onze opvattingen over leren. - Binnen ons team ook weerstand tegen vernieuwen en gebruik maken van actuele inzichten uit de (brein)wetenschap (we doen het toch goed ?! Scooren toch goed!)
Nu: Wat heeft leren binnen opleidingen (en dus ook stage) nodig om tot zijn recht te komen?
“L“L
Kunnen we nietEerst beter aansluiten die natuurlijke wat danbijhoe… nieuwsgierigheid en aansluiten bij informele leerprocessen? (volkskrant, 24.01.2012) 6
Recente breinkennis Dr. Jelle Jolles, onderzoek ‘talentontwikkeling’, VU Amsterdam (2011) - Kinderen bouwen hun brein op onder invloed van omgeving - Naast taalgebruik is ruimtelijk inzicht belangrijk in de breinontwikkeling, voor wiskunde maar ook voor het leren van een taal, het reguleren van je studie. - Dit kun je goed kan leren in ‘opstellingen’ , die appel doen op alle zintuigen (bv, experimenteer school in Wilnis) http://www.youtube.com/watch feature=player_embedded&v=Ws5nk_qYT5M#!
Aanpassingen in basisonderwijs
• Onderzoek van dr. Jolles leidt tot voorstel voor vernieuwingen in leeromgevingen in het basisonderwijs, waarin rekening wordt gehouden met verschil jongens/meisjes, leren via andere zintuigen/hersengebieden.
• Zo wordt aandacht voor talentontwikkeling verbreed.
=> Aanrader: Jolles, J. (2011) Ellis en het verbreinen. Over hersenen, gedrag & educatie. Amsterdam – Maastricht, Neuropsych Publishers.
Aanpassingen in VO en HBO onderwijs
- Door recent breinonderzoek weten we dat het brein van kinderen tot hun 23-24e jaar blijft ontwikkelen onder invloed van hun omgeving.
- Talent = aanleg + interactie + omgeving die zorgt dat talent tot uitdrukking komt. - (Leer)omgeving in VO en HBO (inclusief stage) is dus van groot belang voor de hersenontwikkeling van een jongere.
Welke wegen zijn er voor hbo-opleidingen en stageplekken om het leren anders te organiseren?
Stage = leerlandschap voor stagiaire
Kunst is om als stagebegeleider, bij het organiseren van je leeromgeving, rekening te houden met: -
Diversiteit in leren van studenten / stagiaires Afstemming formele en informele leerprocessen Transfer van ‘het geleerde’ Doelen van je organisatie en de opleiding Formele regelgeving vanuit overheid
‘Language of learning’ Komt vanuit onderzoek van Manon Ruijters ( Liefde voor leren, van Ruijters, 2006)
‘Language of Learning’ geeft ons taal om zowel - naar het leren van de student, - als naar het leren van de docent / begeleider, - als van het team, - en van de ‘lerende’ organisatie te kijken.
‘Language of learning’ Definiëring leren: ‘Leren komt vanuit de zone van het ‘niet weten’ (discomfort) en leidt via allerlei fysieke en mentale activiteiten tot het ontdekken van begrip en bekwaamheid’ (kennis en kunde) Claxton e.a 1996
‘Language of learning’ Deze taal over leren bestaat uit meerdere elementen:
* leerstijlen * denkgewoonten * leervoorkeuren * leerlandschappen
Voor begeleiding is het leerprofiel van de student van belang Stabiel
Leerstijl zintuigen +
Denkgewoonten * cognitie +
Leervoorkeuren * context
Veranderbaar
=
Leerprofiel in een gegeven leerlandschap
* Denkgewoonten Ruijters onderscheidt in het denken 3 belangrijke processen - Constructie ….. tegenover …. Conformisme - Interactie ….. tegenover …. Intra-actief - Reflectie …… tegenover …. Reproductief
* Denkgewoonten * Constructie: - actief inzetten en combineren van eigen ‘voorkennis Kwaliteit - creativiteit Knelpunt - chaos door teveel associaties – onnavolgbaar * Conformisme: - overnemen en inzetten van kant-en-klare concepten Kwaliteit - navolgbaarheid Knelpunt - moeite met maken van afwegingen - moeite met eigen profilering * Interactie: - verkennen van andere perspectieven Kwaliteit - luisteren en verbinden Knelpunt - blijven praten over - blijven onderzoeken * Intra-actie: - verdiepen van eigen perspectief, gesprek met jezelf Kwaliteit - standvastigheid Knelpunt - moeite met draagvlak creëren - moeite met mensen het gevoel te geven dat ze gehoord worden * Reflectie: - voorbereiden, monitoren en bezien van een aanpak Kwaliteit - overzien en integreren Knelpunt - blijven malen - blijven hangen * Reproductie: - herhalen van eerdere benaderingen en ervaringen Kwaliteit - eenduidigheid Knelpunt - herhaling van problemen - moeite met vernieuwing
Bedenk voor jezelf waar je op het continuüm zit
Denkgewoonten: uitkomsten van je eigen inschatting (event. vragenlijst) : Het profiel is niet belangrijk…maar de ‘fit’ met de taak, de doelgroep, de afdeling, de hulpvraag. - Zie je overeenkomsten met jouw denkgewoonten, en de taken/functie die je uitvoert op je werkplek?
- Als je naar jouw doelgroep, taken kijkt … op welke denkgewoonten doe je dan een beroep ?
- Wissel dat eens uit in 2-3 tallen
Daarnaast 5 Leervoorkeuren * • • • • •
19
Kunst afkijken: wat werkt? Meeliften, overnemen, observeren, eerst zien, dan nadoen, rolmodel nemen. Participeren: dialoog, met anderen leren, samen iets uitzoeken, elkaar vertrouwen, collectief betekenis geven, meedoen. Kennis verwerven: objectieve kennis, kennisoverdracht, leren van experts, doelgerichtheid. Oefenen: herhaling, inslijpen, veiligheid (soms zonder pottekijkers), op save spelen, expliciet leren, oefenen. Ontdekken: in het diepe springen, nieuwsgierigheid, toeval, creativiteit, trial and error, impliciet leren.
Leervoorkeur: Kunst afkijken •
Typering:
- Observeren vanaf de kant - goed kijken wat er werkt - overnemen •
Doen:
- obs. opdrachten geven - bezoek meerdere contexten - tijd geven •
Niet doen:
- praten over leren - eerst zelf laten doen, dan voordoen of nabespreken 20
Leervoorkeur: Participeren •
Typering: - uitwisselen of aanvullen - gedeelde sturing
•
Doen: - intervisie, groepsopdrachten geven - Laten observeren via meedoen - gemeenschappelijk groep draaien
•
Niet doen: - alleen laten werken
21
Leervoorkeur: Kennis verwerven •
Typering: - objectieve kennis - experts - expliciet en doelgericht leren
•
Doen: - helderheid bieden - educatie - voorbespreken en uitleg geven
•
Niet doen: - brainstormen - eerst laten doen, dan laten denken
22
Leervoorkeur: oefenen •
Typering: - veiligheid - leren van fouten - begeleiding
•
Doen: - check of meekijken altijd gewenst is - ….. vul eens in …
•
Niet doen: - in het diepe gooien - ….. vul eens in …
23
Leervoorkeur: ontdekken •
Typering: - Eigen ‘draai’ geven - In het diepe springen - Ruimte en inspiratie
•
Doen: - …. (vul eens in)
•
Niet doen: - een hoorcollege geven - leerstijl testen invullen
Wat het werken met leervoorkeuren je kan opleveren…
25
Voor jezelf
• •
Versnelling in je leren. Betere zelfsturing op leer- en ontwikkelprocessen.
Voor de ander
• •
Inzicht in allergie. De mogelijkheid om een ander te helpen leren en ontwikkelen.
Voor een team
• •
Vergroten van het leervermogen van een team. Verbeteren van het samenspel en de samenstelling van teams.
Voor de organisatie
• •
Afstemmen van een verandering of organisatie ontwikkeling op de bestaande manier van leren van de organisatie. Organisatie leren.
Rondom de inhoud
• •
Betere afstemming wat en hoe. Meer rendement van geplande interventies.
Conclusies:
• Zowel bij denkgewoonten, als bij leervoorkeur is het profiel wat uit de vragenlijsten komt niet van betekenis. • Het krijgt pas betekenis als je gaat bedenken wat en hoe je de student / stagiaire wilt ondersteunen. • Of….wat de student wil leren, en hoe jij dat vervolgens gaat begeleiden
Maar begeleiden van leren begint bij jou als begeleider. Hoeveel IK…er zit er in jouw begeleiding? …..Je ziet immers graag wat je wilt zien… http://www.youtube.com/watch?v=ubNF9QNEQLA
Begeleiding van leren gaat over: Basisattitude: - Invoegen bij referentiekader van de ander (waarden, opvattingen die voor identiteit van die ander belangrijk zijn) - Aansluiten bij leervoorkeuren, denkgewoonten…. - ‘Leren’ zintuiglijk rijker en betekenisvol maken (leerstijl)
