Leren en interculturaliteit Roberto Carneiro, Lluís Tarín & Elina Jokisalo

Nº 7 ▪ Februari 2008

eLearning Papers

Redactioneel artikel

Leren en interculturaliteit Roberto Carneiro, Lluís Tarín & Elina Jokisalo

Artikels

Immigratie en het Net: nieuwe virtuele ruimten om een culturele identiteit te vormen Paz Prendes, Francisco Martínez-Sánchez & Linda J. Castañeda E-learning en interculturele aspecten van leertheorieën en onderwijsmodellen Claire Bélisle Opleiding op afstand van onderwijzers in een ruraal gebied in Kenia Chiara Pozzi SCORM-specificaties voor een opkomende wereld: de linguïstische diversiteit aan het werk Mokhtar Ben Henda Open leermiddelen en praktijken Sandra Schaffert & Guntram Geser Rapid e-learning als een informeel leermiddel voor gevorderde studenten Nicolò A. Piave

eLearning Papers

eLearning Papers is een uitgave van elearningeuropa.info, het portaal van de Europese Commissie ter bevordering van het gebruik van ICT voor levenslang leren. Uitgave en productie: P.A.U. Education, S.L. Email: [email protected] ISSN: 1887-1542

De in dit tijdschrift gepubliceerde artikels, tenzij anders aangegeven, zijn onderworpen aan een Creative Commons Naamsvermelding-Niet Commercieel-Geen Afgeleide Werken 2.5 licentie. Reproductie, verspreiding en uitzending is toegestaan op voorwaarde dat de auteur en het etijdschrift dat de publicatie verzorgt, eLearning Papers, worden vermeld. Commercieel gebruik en afgeleide werken zijn niet toegestaan. De volledige licentie kunt u raadplegen op http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.5/deed.en

Redactioneel artikel: Leren en interculturaliteit Het jaar 2008 is uitgeroepen tot het Europees jaar van de Interculturele Dialoog. Zoals een van onze auteurs terecht benadrukt, “is dit slechts een van de signalen van het groeiende bewustzijn van de noodzaak na te denken over de multiculturele aspecten van onze maatschappij en actief te werken aan het overbruggen van de verschillen en het overwinnen van de angst die vaak bestaan tussen mensen met verschillende culturele achtergronden”. Daarom wil eLearning Papers een bijdrage leveren aan de reflectie over dit thema. Wij willen vooral de nadruk leggen op het belang van ICT in dit proces en de toegevoegde waarde die e-learning kan bieden. Het interculturele concept geeft ons een beeld van de diversiteit en vormt een erkenning van het feit dat we in steeds complexere samenlevingen leven en de noodzaak om hierbinnen een “ontmoetingspunt” tussen culturen te creëren. Vanuit dit oogpunt dienen educatieve processen rekening te houden met deze fundamentele aspecten en leermethoden te ontwerpen die de interculturaliteit bevorderen: het is absoluut noodzakelijk om ruimte te bieden aan dialoog, onderhandeling en respect voor minderheden. Ongetwijfeld vormt interculturele educatie, vanuit het oogpunt van ICT en e-learning, een grote uitdaging en een verplichting voor overheden en publieke/ private organisaties. De uitdaging is om een aanzet te maken tot het creëren van verrijkte en potentiële leeromgevingen die zowel aan de informatiemaatschappij als aan de nieuwe opkomende vormen van interculturele burgerschap zijn aangepast. De artikels in dit nummer gaan over de uitdaging van de interculturaliteit in levenslang leren. Onderzoekers aan de Universiteit van Murcia wijzen erop hoe een juist gebruik van ICT in educatieve contexten de culturele kenmerken van een gemeenschap kan behouden. Claire Bélisle beschrijft in haar artikel hoe culturele integratie zowel op leertheorieën als op onderwijsmodellen van toepassing is. Chiara Pozzi van de Universiteit van Milaan presenteert een e-learning-project voor leerkrachten dat is uitgevoerd in Kenia. Het artikel beschrijft de nationale en lokale context, en de manier waarop de cultuur als bemiddelende rol vervult tussen individu en technologie. Mokhtar Ben Henda licht in zijn artikel e-learning &standaardisatieprocedures en -initiatieven toe, en geeft zowel de resultaten als perspectieven aan. Naast deze artikelen over interculturaliteit hebben we nog twee andere artikels toegevoegd. In het eerste artikel van Sandra Schaffert en Guntram Geser worden de huidige initiatieven voor open leermiddelen beschreven. Dit nummer wordt besloten met een artikel van Nicolò A. Piave over het gebruik van rapid e-learning als informeel leermiddel.

Roberto Carneiro, directeur, eLearning Papers Lluís Tarín en Elina Jokisalo, elearningeuropa.info

eLearning Papers • www.elearningpapers.eu • ISSN 1887-1542 Nº 7 • Februari 2008 • NL

2

Immigratie en het Net: nieuwe virtuele ruimten om een culturele identiteit te vormen Paz Prendes

Francisco MartínezSánchez

Linda J. Castañeda

Onderzoeksgroep Educatietechnologie (GITE) Universiteit van Murcia Wij proberen te analyseren hoe het juiste gebruik van ICT in educatieve contexten het mogelijk maakt om de culturele kenmerken van een gemeenschap te behouden terwijl het tegelijkertijd een betere kennis en acceptatie van andere culturen bevordert.

Dit artikel bevat bespiegelingen, projecten en resultaten over multiculturalisme en immigratie van de Onderzoeksgroep Educatietechnologie van de Universiteit van Murcia. Sommige van deze projecten vallen binnen het kader van de interuniversitaire samenwerkingsprogramma's die door het Spaanse bureau voor Internationale Samenwerking (AECI) zijn opgezet. Wij proberen te analyseren hoe het juiste gebruik van ICT in educatieve contexten het mogelijk maakt om de culturele kenmerken van een gemeenschap te behouden terwijl het tegelijkertijd een betere kennis en acceptatie van andere culturen bevordert. In Spanje, ondervinden de huidige jonge immigranten (die over het algemeen deel uitmaken van de eerste of tweede generatie) verschillende vormen van acculturatie als gevolg van verschillende factoren, die hun levensstijl en relatiemodellen in de gastcultuur conditioneren. De factoren acculturatie van descendenten en assimilatie vormen een ernstige belemmering om tot een samenleving te komen die gebaseerd is op een duurzaam model van multiculturele coëxistentie. De school is een zeer intensieve communicatieomgeving voor kinderen en vormt in de eerste fasen de belangrijkste plaats van interactie zowel voor het verwerven van de cultuur van de gastgemeenschap als voor het verliezen van de oorspronkelijke cultuur maar ook voor de verspreiding, begrip en acceptatie van deze verschillende culturen. We leven in een technologische wereld die enorme mogelijkheden biedt om communicatienetwerken op te zetten en ons open te stellen voor de relaties met andere volkeren en culturen. Het doel van onze projecten is om met behulp van de technologie oplossingen aan te reiken voor de problemen die de huidige situatie van de immigratie kent op basis van één van de belangrijkste elementen voor de aanpassing van de mens aan zijn omgeving: het onderwijs.

Trefwoorden multiculturalisme, ICT, pedagogie, school, immigratie, acculturatie, adaptatie Volledige tekst http://www.elearningeuropa.info/ files/media/media14902.pdf


3

E-learning en interculturele aspecten van leertheorieën en onderwijsmodellen Claire Bélisle

LIRE (Universiteit van Lyon 2 & CNRS), Frankrijk In multiculturele en meertalige gemeenschappen dienen de impliciete pedagogische veronderstellingen over elearning-omgevingen expliciet te worden geformuleerd. Trefwoorden leertheorieën, interculturele concept, onderwijsmodellen, praktijken, uitwerking van modellen Volledige tekst

In dit artikel wordt de stelling besproken dat e-learningomgevingen de ontwikkeling van het intercultureel bewustzijn bij leerlingen kunnen bevorderen. Bij de keuze van leerdoelen die in een e-learning-omgeving worden toegepast, dienen auteurs en leraren zich bewust te worden van verborgen aspecten in hun pedagogische activiteiten. Culturele integratie heeft zowel betrekking op de leertheorieën als op de onderwijsmodellen. Het nadenken over deze aspecten en hiermee rekening houden op het moment dat specifieke omgevingen worden ontwikkeld, kan het intercultureel leren en lesgeven bevorderen. In multiculturele en meertalige gemeenschappen dienen de impliciete pedagogische veronderstellingen over e-learningomgevingen expliciet te worden geformuleerd. Dit betreft met name twee culturele aspecten van educatieve praktijken: enerzijds de pedagogische cultuur en de waarden, opvattingen, attituden, theorieën en modellen die deze veronderstelt; en anderzijds de digitale cultuur en de opkomende veranderingen op het gebied van kennis en uitwerking van pedagogische modellen. De ontwikkeling van interculturele vaardigheden die al aanwezig zijn in het taalonderwijs, kan een verrijking voor het leren en lesgeven betekenen. Leerlingen en leraren kunnen hierin gesterkt worden naarmate ze een nieuwe onderwijscultuur ontwikkelen gebaseerd op interculturele competenties, kritisch denken, bewustzijn en zelfregulerende praktijken.

http://www.elearningeuropa.info/ files/media/media14903.pdf


4

Opleiding op afstand van onderwijzers in een ruraal gebied in Kenia

Universiteit van MilaanBicocca – Centro di Produzione Multimediale

De globalisatie heeft de sociale relaties op wereldwijde schaal versterkt en gedelokaliseerd; het heeft “plaatsen die ver van elkaar liggen op zo’n manier” met elkaar verbonden “dat lokale evenementen worden gevormd door gebeurtenissen die vele kilometers verder plaatsvinden en vice versa. Lokale transformatie is een onderdeel van de globalisatie evenals de laterale uitbreiding van sociale relaties in tijd en ruimte” (Giddens, 1990).

Er wordt eerst een overzicht van de nationale en lokale context gegeven en vervolgens ingegaan op de vraag hoe de cultuur een bemiddelende rol kan vervullen tussen individu en technologie.

De revolutionaire ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden in de informatietechnologie en het daar uit voortkomende verschijnsel van de digitale kloof zijn belangrijke aspecten in dit proces. In deze studie analyseren we de digitale kloof vanuit een periferisch perspectief, in vergelijking met de industrielanden waar deze revolutie is begonnen. Afrika en Kenia worden zo de veranderende lokale context van waaruit we de penetratie van nieuwe technologieën in het kader van het globalisatieproces observeren.

Chiara Pozzi

Trefwoorden digitale kloof, Afrika, elearning, Kenia, globalisatie, onderwijzers, multicultureel, training, penetratie, ontwikkelingslanden Volledige tekst http://www.elearningeuropa.info/ files/media/media14905.pdf

In Afrika is de situatie ontoereikend voor wat betreft de digitale kloof, de sociale kloof in de toegang tot en het gebruik van informatietechnologieën, en vooral de vertraging in de aanleg van de vereiste infrastructuur om de beschikbaarheid en het gebruik van IT te garanderen. Opgemerkt dient echter te worden dat het globalisatieproces bijdraagt aan een toenemende penetratie van nieuwe technologieën in het Afrikaanse continent. Maar de bevolking zou hier niet alleen gebruik van moeten kunnen maken – ze zouden deze ook moeten kunnen bevorderen, beheren en reguleren. Dit is belangrijk omdat ICT grote gevolgen heeft op de sociale praktijken en de lokale cultuur. Dit artikel beschrijft een e-learning proefproject voor onderwijzers in de Gwassi-streek, een ruraal gebied in Kenia. Er wordt eerst een overzicht van de nationale en lokale context gegeven en vervolgens ingegaan op de vraag hoe de cultuur een bemiddelende rol kan vervullen tussen individu en technologie. Tot slot, wordt in het artikel de lokale situatie bekeken en worden de context en strategische problemen beschreven waar de projectpartijen op dit moment aan werken.


5

Mokhtar Ben Henda

ISIC, Universiteit van Bordeaux 3, Frankrijk Vele projecten, samenwerkingsverbanden en initiatieven zijn gericht op het zoeken naar geschikte oplossingen om de e-kloven in het onderwijs te verminderen en te overbruggen door richtlijnen op te stellen en te implementeren. Trefwoorden e-learning richtlijnen, linguïstische diversiteit, multicultureel onderwijs, competenties, AUF, SCORM Volledige tekst http://www.elearningeuropa.info/ files/media/media14906.pdf

SCORM-specificaties voor een opkomende wereld: de linguïstische diversiteit aan het werk De wereldwijde verspreiding van e-learningmodellen, -technieken en -oplossingen, en de nieuwe uitdagingen met betrekking tot de digitale kloof maakt het voor de opkomende landen noodzakelijk om deel te nemen aan dit onvermijdelijke globale onderwijsproces. Vele projecten, samenwerkingsverbanden en initiatieven zijn gericht op het zoeken naar geschikte oplossingen om de e-kloven in het onderwijs te verminderen en te overbruggen door richtlijnen op te stellen en te implementeren. De pioniers van e-learning, de luchtvaart en de militaire industrie, waren de eersten die specificaties opstelden om interoperabele samenwerkingsystemen te harmoniseren en te structureren met als doel onderwijsmiddelen en -procedures middels informatie- en communicatietechnologieën (ICT) uit te kunnen wisselen. Vele specificaties en richtlijnen zijn vervolgens verschenen om de globale context van e-learning te harmoniseren: zo ontwikkelde het Global Learning Consortium het IMS-systeem (Instructional Management Systems) en het Amerikaanse Ministerie van Defensie het SCORM-referentiemodel (Sharable Content Object Reference Model (SCORM). Deze initiatieven, die aanvankelijk uitsluitend binnen de Engelstalige gemeenschappen werden gebruikt, hebben geleidelijk aan de belangstelling van culturele en academische internationale instellingen gewekt die zich bewust waren van de noodzaak de culturele en linguïstische diversiteit via het onderwijs te versterken. De “Agence universitaire de la Francophonie” (AUF), een samenwerkingsverband tussen Franstalige universiteiten over de gehele wereld, is één van de internationale instellingen die deze internationale normalisering van e-learning ondersteunden en vervulde een bemiddelende rol tussen haar taal- en cultuurpartners. Één van de belangrijke initiatieven die de AUF op dit gebied heeft genomen is de ondersteuning bij het opzetten van gestandaardiseerde pedagogische middelen voor opleiders en leerders binnen de Franstalige partnergebieden afhankelijk van hun specifieke lokale kenmerken op taalkundig en cultureel gebied. Dit artikel beschrijft de procedures, resultaten en perspectieven van deze initiatieven gerelateerd aan de ervaringen van de AUF met de SCORM-specificaties als een vooraanstaand model op het gebied van internationale richtlijnen voor e-learning.


6

Open leermiddelen en praktijken Dr. Sandra Schaffert

Dr. Guntram Geser

Salzburg Research Forschungsgesellschaft Collaboratief ontwerpen en uitwisselen van open leermiddelen tussen leergemeenschappen wordt gezien als een belangrijke katalysator voor deze educatieve vernieuwingen. Trefwoorden open leermiddelen, open inhoud, “open bron”, onderwijsbeleid, routekaart, online studielessen, collaboratief ontwerpen Volledige tekst http://www.elearningeuropa.info/ files/media/media14907.pdf

In de afgelopen jaren hebben de open leermiddelen (Open Educational Resources - OER) veel aandacht gekregen. Van januari 2006 tot december 2007 heeft OLCOS, een project mede gefinancierd door de Europese Commissie in het kader van het elearningprogramma, onderzocht hoe open leermiddelen een verschil kunnen maken in lesgeven en leren. Het project had als doel de open leermiddelen te bevorderen door middel van verschillende activiteiten en producten, waaronder een Europese routekaart voor open leermiddelen en on-line studielessen over open leermiddelen. In dit artikel presenteren we enkele resultaten van de routekaart waarin een overzicht van de open leermiddelen wordt gegeven en mogelijke wegen worden aangegeven om de productie, het gebruik en de uitwisseling van open leermiddelen te verhogen. Daarnaast geeft de routekaart aanbevelingen over de noodzakelijke maatregelen en acties om de besluitvorming op het niveau van onderwijsbeleid en -instellingen te ondersteunen. De routekaart benadrukt het feit dat de kennismaatschappij competenties en vaardigheden vraagt die innovatieve onderwijspraktijken vereisen gebaseerd op het vrij uitwisselen en evalueren van ideeën waardoor de creativiteit en het teamwork tussen de leerders zal worden gestimuleerd. Collaboratief ontwerpen en uitwisselen van open leermiddelen tussen leergemeenschappen wordt gezien als een belangrijke katalysator voor deze educatieve vernieuwingen. Het OLCOS-project heeft ook open online studielessen voor de beoefenaars ontwikkeld. Het doel van deze lessen is de leerlingen en leraren te ondersteunen bij het ontwerpen, hergebruiken en uitwisselen van open leermiddelen. Om het praktijkwerk aan te moedigen geven de studielessen tips over vragen zoals: Hoe kunt u open leermiddelen vinden? Welk materiaal kan worden hergebruikt en aangepast? Hoe moeten eigen open leermiddelen worden gemaakt en beheerd? De online studielessen zullen na afloop van het OLCOS-project toegankelijk blijven en zich mogelijk verder ontwikkelen omdat ze gepubliceerd worden op een open en succesvol Wiki gebaseerd platform (Wikieducator.org) en kunnen door iedereen worden geüpdatet.


7

Nicolò A. Piave

Universiteit van Macerata; Studio e-Learning ONE, Italië Rapid e-learning kan voorzien in de behoefte voor het creëren van gesynchroniseerde digitale inhouden en het combineren van verschillende soorten materiaal in één formaat dat compatibel is met de gangbare virtuele leeromgevingen. Trefwoorden informeel leren, rapid elearning, inhoud, strategieën Volledige tekst http://www.elearningeuropa.info/fil es/media/media14908.pdf

Rapid e-learning als een informeel leermiddel voor gevorderde studenten Dit artikel gaat over de mogelijkheid software voor rapid elearning, veelal gebruikt door leraren en inhoudleveranciers, te introduceren als informeel leermiddel in een hybride leermodel. Het voordeel van het gebruik van dit type software in virtuele klaslokalen betekent het ontstaan van twee verschillende maar onderling gekoppelde markten voor open leermiddelen binnen de klassieke virtuele leeromgeving (VLE): een markt met eenvoudige leermiddelen die gemakkelijk onderling te combineren zijn om meer complexe digitale inhouden te creëren en een markt die bestaat uit verschillende complexe leermiddelen afkomstig van voorafgaande interne markten of rechtstreeks van het Web. De toegang tot deze interne markten kan nieuwe modaliteiten van elearning onder de leerlingen bevorderen en het bewustzijn van mediaonderwijs in hun benadering tot inhouden verhogen. Rapid e-learning kan voorzien in de behoefte voor het creëren van gesynchroniseerde digitale inhouden en het combineren van verschillende soorten materiaal in één formaat dat compatibel is met de gangbare virtuele leeromgevingen. Als het daarom wordt gebruikt als op Web 2.0 gebaseerde leermiddelen, kan de software voor rapid e-learning de leerder de nodige zelfstandigheid geven om zelf inhouden te maken en tevens de mogelijkheid een leermiddel te gebruiken om andere leerders te helpen meer complexe leermiddelen opnieuw te interpreteren en uit te wisselen die een hoger niveau van begrip en revisie veronderstellen. Om dit te kunnen doen, moet het model van Salmon deels worden bijgesteld zodat het e-learning pad verenigbaar is met een informele benadering gebaseerd op het gebruik van leermiddelen voor rapid e-learning mits de leerlingen de resultaten van hun eigen productie binnen het kader van de gangbare virtuele leeromgeving zullen bespreken.


8

Leren en interculturaliteit Roberto Carneiro, Lluís Tarín & Elina Jokisalo

Recommend Documents