Leiden Bio Science Park
Kenniscluster voor de life sciences
Nieuw-Rhijngeest Naast uitbreiding in Leiden is ook voorzien in een uitbreiding van het park ten westen van de A44 in de gemeente Oegstgeest. In dit deelgebied is al de prominente publiekstrekker Corpus, museum van het menselijk lichaam, gevestigd. Op deze locatie wordt ook de komende jaren de aantrekkelijke woonwijk Nieuw-Rhijngeest
Leiden Bio Science Park
gebouwd in een parkachtige omgeving met veel voorzieningen. De gemeenten Leiden en Oegstgeest werken nauw samen aan
Kenniscluster voor de life sciences
de verdere ontwikkeling van het
Het Leiden Bio Science Park is het grootste life sciences kenniscluster in
park.
Nederland. Het park, gelegen op grondgebied van de gemeenten Leiden
Duidelijke focus vanuit gemeente en universiteit
Leiden Bio Science Park tot de zes scienceparken van nationaal belang.
De gemeente Leiden heeft er voor gekozen om op het Leiden Bio Science
saties waarvan zo’n zeventig
Het park werd in 2009 uitgeroepen tot ‘beste bestaande bedrijvenpark’.
Park, binnen de sector onderzoek en ontwikkeling, alleen bedrijven toe
bedrijven. Vrijwel zonder uit
Dit vanwege de clustering op één locatie van onderwijs- en onderzoeks
te laten die zich richten op de biomedische life sciences. Naast het
zondering zijn het bedrijven in
instituten en de life sciences bedrijven die zich specialiseren in onder-
stedenbouwkundig masterplan is dit uitgangspunt ook vastgelegd in de
de biomedische sector. Ze variëren
zoek, ontwikkeling en productie van medicijnen. Een kroon op
verschillende bestemmingsplannen. De gemeenten Leiden en Oegstgeest
in grootte van eenmansadvies
het vele werk van de bedrijven, de Universiteit Leiden, andere kennis
waken over de hoogwaardige stedelijke kwaliteit, goede bereikbaarheid,
bureautjes tot productielocaties
instellingen op het park, het LUMC en de beide gemeenten. Zij kregen
ruime parkeermogelijkheden en een goede menging van werken, wonen
met bijna 1.200 werknemers.
daarbij steun van de provincie Zuid-Holland en het ministerie van
en recreëren in een groene omgeving. Dit wordt nagestreefd in goed
Het Leiden Bio Science Park begon
Economische Zaken.
overleg met alle betrokken bedrijven en instanties.De universiteit geeft
in 1984 onder andere op initiatief
de grond uit in erfpacht.
van de Leidse hoogleraar en
Kennis en economie zijn belangrijk voor een stad. Voor Leiden reden om
Wonen, werken en recreëren
dit prominent op te nemen in haar strategische toekomstvisie ‘Leiden,
De plannen van de universiteit en de gemeenten Leiden en Oegstgeest
Stad van Ontdekkingen’. Naast kunst en cultuur en de historische
bieden uitbreidingsmogelijkheden voor 350.000 m2 bedrijven die
binnenstad, is kennis één van de onderscheidende elementen van de
gerelateerd zijn aan de life sciences en voor 220.000 m2 stedelijke
stad. De aanwezigheid van de Universiteit Leiden, het LUMC en hoog
voorzieningen. Het park wordt op die manier geschikt gemaakt om te
Burgemeester Lenferink: ‘Het park
technologische (R&D)bedrijven op het Leiden Bio Science Park spelen
werken, te wonen en te recreëren. De ruimte voor nieuwe bedrijven is
heeft nationaal en internationaal
daarbij een belangrijke rol.
als volgt verdeeld:
• 100.000 m2 voor life science gerelateerde bedrijven
het park is nog niet klaar. De
Stedenbouwkundig masterplan
ambities liggen hoog. We willen
De Universiteit Leiden en de gemeenten Leiden en Oegstgeest werken
onze plek in de top 5 van Europa
nauw samen op het gebied van gronduitgifte en de stedenbouwkundige
gebruik gericht op research & development en wetenschappelijke doel-
op het gebied van life sciences
en planologische randvoorwaarden. Deze samenwerking heeft als doel:
einden;
behouden. Dat deze ambitie realistisch is wordt onderstreept door de nationale en internationale belangstelling vanuit het bedrijfsleven, de academische
• meer ruimte creëren voor kennisintensieve bedrijvigheid en wetenschappelijke instellingen;
• het ontwerpen en realiseren
met laboratoria, hoogwaardige distributie en productiefaciliteiten;
• 100.000 m2 voor life science gerelateerde bedrijven met kantoorachtig
• 150.000 m2 voor kantoren gerelateerd aan het kenniscluster. Deze bedrijfsruimten zorgen voor circa 12.000 extra arbeidsplaatsen in het park.
van een hoogwaardig stedelijk gebied;
• het clusteren en moderniseren van de universitaire huisvesting.
wereld en vanuit de politiek. Daar ben ik echt trots op.’
Op het Leiden Bio Science Park
en Oegstgeest, is toonaangevend in Europa. Binnen Nederland hoort
Leiden: Stad van Ontdekkingen
een goede basis verworven, maar
Top 5 in Europa
In het oorspronkelijke Bio Science Park (nu een deelgebied) is bijna alle beschikbare ruimte in gebruik. Voor de herinrichting van het totale gebied - van Station Leiden Centraal tot aan de A44 - is in 2009 door de gemeenteraad van Leiden een stedenbouwkundig masterplan vastgesteld.
De stedelijke voorzieningen bieden ruimte aan: • 650 vrije sector woningen; • 750 woningen voor studenten en Phd’s (promovendi); • hotel- en congresvoorzieningen; • horeca en detailhandel.
zitten meer dan honderd organi
ondernemer Rob Schilperoort. Het park behoort tot de top vijf beste life scienceparken in Europa.
De Hollandse Campus De gemeente Leiden hecht aan een hoogstaande stedenbouwkundige en architectonische invulling van het gebied en stuurt daar ook actief op. Centraal thema van het masterplan is ‘De Hollandse Campus’. Groenzones verbinden bospartijen buiten het park met recreatieve verblijfsgebieden binnen het park. Gebouwen worden op een kwaliteitsvolle wijze gebouwd en ingepast. De zorgvuldig ontworpen stedenbouwkundige structuur, met veel aandacht voor groene en waterrijke openbare ruimte, wordt afgewisseld met compact georganiseerde bedrijfslocaties en concentraties van instellingen. Op het Leiden Bio Science Park zijn onder andere gevestigd: Apotex, Centocor, Crucell, Galapagos, Genencor, OctoPlus, TNO, Pharming, Top Instituut Pharma en een uitgebreid cluster van serviceverlenende bedrijven. In de incubators zijn circa 30 startende life science bedrijven gehuisvest.
Cité Médical: groen en historisch rustpunt De ruimtelijke kwaliteit van het gebied wordt ook bepaald door de historische omgeving. In Leiden maakt cultuurhistorie een onlosmakelijk
Toegankelijkheid en bereikbaarheid
onderdeel uit van de kwaliteit van bijna alle ontwikkelingen. In het
Het Leiden Bio Science Park ligt aan de westkant van Leiden, tussen
Beste bedrijfsterrein 2009
deelgebied Boerhaave ligt nog een deel van het oude complex van de
het station Leiden Centraal en de Nieuwe Rijn. Het park ligt op een
In 2009 roept de jury roept van
faculteit Geneeskunde van de universiteit: de Cité Médical. In dit voor
kwartier afstand van luchthaven Schiphol en een half uur van de
de Menzis Award Leiden uit tot
Nederland unieke complex aan de rand van het Bio Science Park staan
steden Amsterdam en Delft. Rotterdam en Utrecht zijn binnen het uur
het beste bestaande bedrijvenpark
monumentale paviljoens in een parkachtige omgeving die gebouwd zijn
te bereizen. De toegankelijkheid en bereikbaarheid van het park is
omdat 25 jaar geleden – in een tijd
tussen 1912 en 1923. Park en paviljoens vormen een waardevolle eenheid
essentieel voor de circa 12.000 medewerkers die er nu werken. De
toen segmentering nog niet was
die behouden blijft en aangevuld wordt met nieuwbouw.
gemeente Leiden en omliggende gemeenten hebben, gezien de toe
‘uitgevonden’ – is gekozen om
Hierdoor ontstaat een groen en historisch rustpunt in een bruisende
nemende groei, een nieuw plan gemaakt voor de toekomstige verkeers-
het park te specialiseren in
campus.
afwikkeling in en om het park.
de biomedische life science. Deze keuze was gedurfd en is al
Maatschappelijke betekenis
Nieuwe entree
De samenwerking tussen de Universiteit Leiden, het Leids Universitair
Het Leiden Bio Science Park is volop in ontwikkeling. Daarmee neemt
De rechte rug heeft er voor gezorgd
Medisch Centrum, de andere onderwijsinstellingen, de bedrijven en
de bedrijvigheid en het verkeer van en naar het park toe. Om de toe
dat er nu een sterk gespecialiseerd
de gemeenten maakt het park uniek. Daarnaast zijn de resultaten die
nemende stroom auto’s goed op weg te helpen, komt er een ongelijk-
cluster staat, waar bedrijven zich
worden geboekt op het gebied van onderzoek en medicijnontwikkeling
vloerse kruising bij het kruispunt Plesmanlaan - Haagse Schouwweg/
graag vestigen.’
enorm belangrijk voor onze samenleving. Het park heeft hierdoor grote
Ehrenfestweg, met een extra ontsluitingsweg voor het park. Hierdoor
maatschappelijke betekenis. Met de komst van de bijzondere NeCEN
wordt er een representatieve stadsentree gerealiseerd, waarbij verkeer
nanomicroscoop, valt op gebied van onderzoek nog veel te verwachten.
met bestemming Bio Science Park wordt gescheiden van het overige verkeer. Tegelijkertijd is de Plesmanlaan onderdeel van de toekomstige ringstructuur waar Leiden aan werkt. Naar verwachting vinden de werkzaamheden plaats tussen 2013 en 2016. In afwachting van het advies van de onafhankelijke commissie Hoogwaardig Openbaar Vervoer,
Made in Leiden
neemt het college binnenkort een standpunt in ten aanzien van de
Voorbeelden van Leidse ontdekkingen en onderzoek zijn:
RijnGouwelijn.
• Stier Herman, de eerste genetisch gemodificeerde stier ter wereld. Zijn nakomelingen produceren nieuwe geneesmiddelen in hun melk.
• Factor-V Leiden, een aangeboren en erfelijke bloedstollingsziekte, ontdekt in het LUMC. • Remicade®, een medicijn van Centocor tegen reumatische arthritis en verschillende andere auto-immuunziekten.
• Quinvaxem®, het eerste volledig vloeibare vaccin ter wereld tegen vijf belangrijke kinderziekten: difterie, tetanus, kinkhoest, hepatitis B en HiB, ontwikkeld door Crucell.
• Het biotech bedrijf Prosensa en het LUMC doen onderzoek naar de behandeling van de ziekte Duchenne spierdystrofie.
• OctoPlus ontwikkelt een medicijn Locteron® tegen chronische hepatitis C. • DNAge ontwikkelt een medicijn tegen ouderdomsziekten als het Cockayne Syndroom.
Herinrichting Stationsgebied Naast de herinrichting van het Bio Science Park werkt de gemeente ook aan de herinrichting van het naastgelegen stationsgebied. Het station Leiden Centraal is een druk bezocht gebied. Dagelijks maken er duizenden mensen gebruik van om te reizen, te winkelen of voor hun vrijetijdsbesteding. Het stationsgebied vormt de verbinding tussen de historische binnenstad (stadszijde) en het Bio Science Park (zeezijde). Het Leiden Centraal project heeft als doel het stationsgebied nog beter in te richten zodat het een aantrekkelijk gebied wordt waar wonen en werken samenkomen en waar ruimte is voor winkelen, vrijetijdsbesteding, horeca en (fiets)parkeren.
die jaren consequent volgehouden.
Triple Helix formule
Gemeente Leiden investeert
In het Leiden Bio Science Park werken overheid, kennisinstellingen
De gemeente Leiden investeert stevig in het Leiden
en bedrijfsleven optimaal samen. Het is daarmee een mooi voorbeeld
Bio Science Park. De kosten van planvorming, overleg
van de zogenaamde Triple Helix formule. De samenwerking ondersteunt
en voorbereiding bedragen tot nu toe al zo’n € 5
de ontwikkeling van het Leiden Bio Science Park tot een dynamisch en
miljoen. Voor noodzakelijke verbeteringen van de
succesvol kenniscluster met winstgevende bedrijven en continue groei.
infrastructuur (aanleg ongelijkvloerse kruising
‘De hechte samenwerking
Nationale en internationale uitwisseling van kennis staat hierbij centraal.
Plesmanlaan, reconstructie Einsteinweg en
tussen de gemeente, de univer-
Bijvoorbeeld via de warme band die de gemeente Leiden heeft met het
Leeuwenhoekpark) is in totaal € 14 miljoen gereser-
siteit en de bedrijven op het
Engelse Oxford, een van de oudste stedenbanden ter wereld. Ook voor
veerd. De gemeente heeft in de periode 2007-2010 door co-financiering
park heeft er de afgelopen 26
het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), dat zich nadrukkelijk
bijgedragen aan elf projecten die voor de economische ontwikkeling
jaar toe geleid dat het Leiden
richt op medische vernieuwing, is internationale kennisuitwisseling
van belang zijn. Door de bijdrage van de gemeente werden andere
Bio Science Park is uitgegroeid
vanzelfsprekend.
partijen (provincie, rijk, private organisaties) gestimuleerd om ook
Nettie Buitelaar, directeur Leiden Bio Science Park foundation:
Nederland, waar bedrijven
Op verschillende niveaus zijn er samenwerkingsverbanden gevormd
€ 1,7 miljoen wat leidde tot een totaal investering van € 35 miljoen.
zich graag vestigen.
die elkaar kruisbestuiven. Zo hebben het LUMC, het Erasmus MC en
Grote projecten waren de bouw van de ‘Bio Partner Accelerator’, een
De komende jaren wordt er flink
de universiteiten van Delft, Rotterdam en Leiden zich verenigd in
verzamelgebouw voor jonge maar succesvolle life science bedrijven,
Willem te Beest, voorzitter bestuur Leiden Bio Science Park foundation en vicevoorzitter College van Bestuur Universiteit Leiden:
geïnvesteerd om het park nog
Medical Delta. De gemeenten Leiden, Rotterdam en Delft en
de bouw van ontmoetingsruimte ‘De Stal’ en een Nanomicroscoop
“Het Leidse Science Park is een
verder te laten groeien.’
de provincie Zuid-Holland zijn de officiële partners.
voor toponderzoek bij de universiteit. Twee nieuwe verzoeken
Nederlandse troef in de inter
voor co-financiering zijn die voor de “Bio Partner Incubator III’ en
nationale concurrentie. Door
Op internationaal niveau opereert Health TIES. Het bundelt de krachten
de ‘Bio Simulation Factory’.
samenballing van medische,
van Leiden, Rotterdam en Delft met die van toonaangevende Europese
Tot slot draagt de gemeente jaarlijks € 80.000 bij aan de Leiden Bio
technische en bètawetenschappe-
universiteiten en science parken, zoals die van Oxford, Zurich, Barcelona
Science Park foundation, een gezamenlijke organisatie van gemeente,
lijke innovatie, ondernemerschap
en Debrecen.
universiteit, universitair medisch centrum, bedrijven en instellingen die
en bedrijvigheid in het Bio Science
onder meer de marketing en promotie van het park verzorgt.
Park speelt Leiden in de voorhoede
tot hét life science park in
te investeren. In totaal investeerde de gemeente in deze projecten
van de life sciences en de medische
Op het park wordt in samenwerking met het bedrijfsleven en de
ontwikkeling. Dat kan in Leiden
gemeente Leiden de Bio Simulation Factory gerealiseerd. Een unieke
Universiteit Leiden investeert
mogelijkheid voor studenten en medewerkers om te kunnen leren
Naast de financiële inspanningen van de Gemeente Leiden investeert
omdat we een cluster hebben van
werken onder de strenge kwaliteitseisen die in de farmaceutische
de universiteit eveneens fors in het Leiden Bio Science Park.
bedrijven, wetenschappelijk onder-
industrie gelden (GMP eisen).
Aan planvorming, overleg en voorbereiding heeft de universiteit tot
zoekers en een universitair
nu toe € 5 miljoen besteed. Daarnaast heeft de universiteit inmiddels
medisch centrum.”
Nederlands Centrum voor Biodiversiteit
€ 5 miljoen aan de herinrichting van de openbare infrastructuur en
NCB Naturalis is een modern natuurhistorisch museum met een collectie
gebiedsinrichting uitgegeven. In de komende jaren heeft de universiteit
van grote wetenschappelijke en cultuurhistorische waarde. Het opent de
voor verdere investeringen € 10 miljoen gereserveerd en zal ruim
schatkist van de Nederlandse biodiversiteit voor wetenschap en publiek.
€ 5 worden bijgedragen aan de RijnGouweLijn, bovenplanse infra
NCB Naturalis gaat op het terrein van biodiversiteit ook internationaal
structuur en de inrichting van landgoederen en parken.
een belangrijke rol spelen. Daarvoor worden in Leiden de herbarium- en zoölogische collecties van de samenwerkende Universiteiten van
Tot slot heeft de universiteit in de afgelopen jaren ruim € 100 miljoen
Amsterdam, Leiden, Wageningen en Naturalis samengebracht. Inclusief
geïnvesteerd in nieuwbouw van haar Geneeskunde faculteit, renovatie
de huidige collectie van Naturalis van 15 miljoen objecten, zal hierdoor
ten behoeve van het Biologische instituut en renovatie van de faculteit
een collectie ontstaan van 37 miljoen objecten. De collecties zijn van
Sociale Wetenschappen. In de komende 10 jaar zal de universiteit vele
groot belang voor onderzoek en onderwijs en gaan een rol spelen bij
tientallen miljoenen investeren in nieuwbouw voor de faculteit
publiekspresentaties.
Wiskunde en Natuurwetenschappen.
De partners van de gemeente Leiden zijn:
Plattegrond Leiden Bio Science Park (met schaduw)
Boerhaave Hogeschool Leiden
(zonder schaduw)
HAL Allergy
Corpus Snellius
Wassen
A4 4
Nieuw-Rhijngeest zuid
Gorlaeus
aarsewe
g
Snellius
Wassenaarseweg
Gorlaeus Boerhaave
A4 4
Sylvius
Zeezijde Kop van Leeuwenhoek
Bio Science Park Entree Plesm
Nieuw-Rhijngeest zuid
anlaa
n
Plesmanlaan
ROC
Entree Centocor
Astellas NCB Naturalis Crucell
LUMC
Deelgebieden Bio Science Park
Het Leiden Bio Science Park kent een aantal deelgebieden. Voor elk deelgebied zijn specifieke richtlijnen voor buitenruimte, bebouwing en parkeren opgesteld.
Het oorspronkelijke ‘Bio Science Park’. Dit deelgebied vormt de basis van het Bio Science Park in Leiden. Sinds 1984 hebben zich hier een groot aantal bedrijven gevestigd. Anno 2010 zijn bouwplannen in voorbereiding van het Centrum voor Human Drug Research, de Beagle Zernike en NCB Naturalis. Aan de Mendelweg zijn nog twee gemeentekavels beschikbaar voor verkoop aan nieuwe bedrijven.
‘Boerhaave’: Nieuwe bebouwing sluit aan bij de karakteristieke monumentale gebouwen. Er is ruimte voor studentenhuisvesting, luxe appartementen, kantoren en uitbreiding van de Hogeschool. ‘Leeuwenhoekpark’: Het bestaande park wordt verbeterd in samen-
Boerhaave
hang met de nieuwbouw van museum NCB Naturalis en uitgebreid in de richting van ‘Het bos van Bosman’.
‘Sylvius’: Hier is bij uitstek plaats voor life science bedrijven: laboratoria, research & development. In dit deel zijn de incuba-
Leeuwenhoek park
tor BioPartner Center Leiden, het Instituut Biologie Leiden en HAL Allergy gevestigd. Er wordt gebouwd aan de uitbreiding van de incubator, de Accelerator en de nieuwbouw van Astellas zal hier verrijzen.
Sylvius
‘Snellius’: Hier is ruimte voor nieuwe life science bedrijven.
‘Gorlaeus’: Hier is de huidige Faculteit Wiskunde en
Snellius
Natuurwetenschappen gevestigd en zal op termijn de nieuwe Bèta Campus komen. Naast de faculteit bevindt zich de Leidse Instrumentenmakers School, de opleiding voor research instrumentmaker. Aan de oostkant van het Gorlaeuscomplex komt een nieuw universitair sportpark.
‘Nieuwe-Rhijngeest zuid’: Dit deelgebied ten westen van de A44,
Gorlaeus
behoort tot de gemeente Oegstgeest. Naast museum Corpus is hier ruimte voor diverse life science bedrijven. De komende jaren wordt hier een hotel gebouwd en een hoogwaardige nieuw-
‘Kop van Leeuwenhoek’: Op het terrein van de huidige
Nieuw-Rhijngeest zuid
bouwwijk aan het water gerealiseerd.
universitaire sportvelden komen voornamelijk kantoren die gerelateerd zijn aan het kenniscluster.
Stationsgebied zeezijde Kop van Leeuwenhoek
‘Stationsgebied zeezijde’: Hier is naast onderwijs (LUMC, ROC Leiden), medische functies en zorgvoorzieningen ook
Entree ‘Entree’: Dit deelgebied wordt herontwikkeld tot een echte entree van het Leiden Bio Science Park. De ongelijkvloerse kruising gaat het verkeer een goede toegang bieden tot het park. Het Entreegebied is een uitstekende locatie voor kantoren, woningen, horeca en andere stedelijke voorzieningen.
ruimte voor kantoren, hotel- en congrescentra, wonen, winkels, horeca en parkeren. In dit deelgebied wordt het nieuwe ROC gebouw Leiden Centraal en de nieuwbouw van GGZ Rivierduinen gehuisvest.
Facts & figures • Het Leiden Bio Science Park beslaat 120 hectare. Dit is bijna net zo groot als de binnenstad van Leiden.
• Op het park zijn ruim 100 bedrijven en instellingen gevestigd met circa 15.000 werknemers, waarvan;
het
Leids Universitair Medisch Centrum met 7.000 werknemers.
de
70 life science bedrijven werken ongeveer 3.100 werknemers.
de
universiteit, hogeschool en andere onderwijsinstellingen met 3.000 werknemers.
overige
bedrijven en instellingen met 2.000 werknemers.
• Op het park volgen 13.500 studenten een opleiding, waarvan 5.900 studenten zich richten op life science gerelateerde studies.
• Op het park zijn twee ‘incubator’ gebouwen van het BioPartner Center Leiden bestemd voor startende ondernemers in de life sciences. Het Accelerator gebouw is bestemd voor bedrijven in de jong-volwassen fase.
• Het park kent twee grote publiektrekkers: museum Naturalis met 260.000 bezoekers en Corpus met 230.000 bezoekers per jaar.
Colofon Voor meer informatie over het project kunt u contact opnemen met het secretariaat van het gemeentelijk Projectmanagementbureau via telefoonnummer 071 – 516 58 74. http://gemeente.leiden.nl/projecten/bouwenaandestad. Voor informatie over de marketing van het gebied kunt u contact opnemen met Ellen Smit, accountmanager Leiden Bio Science Park foundation, telefoonnummer 071 – 524 75 55. Kijk ook op www.leidenbiosciencepark.nl Tekst: Gemeenten Leiden en Oegstgeest, Universiteit Leiden en de Leiden Bio Science Park foundation. Fotografie: Sander Pardon (voorpagina), CIIID (ROC), gemeenten Leiden en Oegstgeest, Leiden Bio Science Park foundation. Aan de inhoud van de folder kunnen geen rechten worden ontleend. Januari 2011
