Leerplichtverslag Schooljaar 2011-2012
September 2012 Aalburg
Inhoudsopgave 1.
Inleiding
3
2.
Missie en visie
3
3.
Uitvoering leerplichtbeleid 3.1 Wettelijke regelingen 3.2 Doelgroep leerplicht 3.3 Intensivering leerplichtfunctie 3.4 Organisatie van de leerplichtfunctie
3 3 4 4 4
4.
Statistische gegevens 4.1 Algemene gegevens 4.2 Vrijstellingen en vervangende leerplicht 4.3 Verzuim algemeen 4.3 Tabellen absoluut, relatief/signaal en luxe verzuim 4.4 Processen verbaal en officiële waarschuwingen 4.5 Zorgleerlingen
5 5 5 5 6 6 6
5.
Voortijdig schoolverlaten 5.1 Aantal voortijdig schoolverlaters (VSV’ers)
7
Samenwerkingsverbanden en nieuwe ontwikkelingen 6.1 Lokale ontwikkelingen en beleid 6.2 Samenwerking met de scholen 6.3 Zorgteams 6.4 LMC-ontwikkelingen 6.5 RMC-ontwikkelingen
8 8 8 8 8 9
6.
Bijlage 1
Begrippenlijst en afkortingen
10-11
2
1. Inleiding Het college van burgemeester en wethouders brengt elk jaar, op grond van de Leerplichtwet 1969, verslag uit aan de gemeenteraad over het gevoerde leerplichtbeleid en de resultaten daarvan in het laatst afgesloten school- of cursusjaar. Dit leerplichtverslag is samengesteld op basis van het aantal verzuimmeldingen. In hoofdstuk 2 wordt de missie en de visie van de gemeente Aalburg op de leerplicht samengevat. Vanuit deze uitgangspunten wordt de leerplichtwet uitgevoerd. In hoofdstuk 3 wordt uitgelegd welke taken de gemeente heeft en hoe deze op grond van de leerplichtvisie het afgelopen jaar zijn uitgevoerd. In hoofdstuk 4 staan alle cijfermatige gegevens met betrekking tot de leerplicht in het schooljaar 2011-2012. Er wordt een overzicht gegeven van het aantal vrijstellingen, vervangende leerplicht en alle verzuimmeldingen. Ook worden handhavingcijfers gegeven en wordt uitgelegd hoe er vorm wordt gegeven aan de zorg en preventie in de leerplicht. De cijfers met betrekking tot de RMC-taken en voortijdig schoolverlaters worden weergegeven in hoofdstuk 5. Hoofdstuk 6 geeft een overzicht van alle organisaties waar mee wordt samengewerkt en welke ontwikkelingen hier in de toekomst zullen plaatsvinden. 2. Missie en visie De missie van de leerplichtfunctie is: ‘het bevorderen dat alle jongeren in de gemeente Aalburg het onderwijs met een startkwalificatie verlaten´. De visie geeft aan hoe deze missie bereikt wordt. De gemeente Aalburg streeft naar een integraal jeugdbeleid met een sluitende zorgketen en ziet de leerplichtfunctie als belangrijke schakel in deze keten. De jongeren zelf, maar ook hun omgeving, ouders, school, hulpverlenende instanties en de gemeente, zijn verantwoordelijk zodat zij de kans krijgen voldoende onderwijs te volgen. De visie kan worden samengevat in vier kernbegrippen: 1. Preventie. Voortijdige signalering en ingrijpen maakt het mogelijk om zwaardere problematiek, zoals veelvuldig verzuim, voortijdig schoolverlaten of criminaliteit te voorkomen. 2. Registratie. 3. Evenwicht in zorg en handhaving. Veel aandacht wordt besteed aan samenwerking met hulpverlenende instanties binnen het overleg Jeugd en Veiligheid en het 12 min overleg en de Zorg Adviesteams (ZAT’s), maar er wordt gehandhaafd conform de wet. 4. Samenwerken. Met scholen, gemeente Werkendam en gemeente Woudrichem, hulpverlening, OM, in het Centrum voor Jeugd en Gezin en het bureau Halt wordt samengewerkt. 3. Uitvoering leerplichtbeleid 3.1 Wettelijke regelingen Leerplichtwet 1969 De doelstelling van de Leerplichtwet is dat jongeren van 5 tot en met 17 jaar staan ingeschreven bij een erkende school en deze volgens de vastgestelde schooltijden bezoekt. Het uitgangspunt hierbij is dat er voor iedere jongere een passend onderwijsaanbod moet zijn. De jongere is verplicht om ook gebruik te maken van het onderwijsaanbod. De jongeren moeten zo goed mogelijk worden toegerust met kennis en vaardigheden die zij nodig hebben om een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. Een afgeronde schoolopleiding is daarvoor een eerste vereiste. Het college van burgemeester en wethouders heeft op grond van de leerplichtwet de taak om toe te zien op de naleving hiervan. In de gemeente Aalburg is de uitvoering van de leerplichtwet via een aanwijzingsbesluit opgedragen aan de leerplichtambtenaren. Deze hebben hiervoor een ambtseed moeten afleggen. In de ambtsinstructie staat hoe de leerplichtwet in onze gemeente wordt uitgevoerd en welke taken en bevoegdheden de leerplichtambtenaar heeft. RMC Naast de leerplichtwet heeft de gemeente ook te maken met de RMC-wet (Regionaal Meld- en Coördinatiefunctie). Deze wet beoogt te voorkomen dat jongeren tot 23 jaar zonder startkwalificatie (d.w.z. minimaal MBO 2 niveau) het onderwijs voortijdig verlaten. Alle gemeenten in Nederland werken samen in één van de 39 RMC-regio's. Een aantal van deze regio’s is weer onderverdeeld in LMC’s (Lokale Meld- en Coördinatiefuncties). De gemeente Aalburg valt onder de RMC-Breda en vormt samen met gemeente Woudrichem en gemeente Werkendam een LMC, waarvan de gemeente Aalburg contactgemeente is.
3
3.2 Doelgroep leerplicht Elk kind is volledig leerplichtig vanaf vijf jaar tot het einde van het schooljaar waarin de leerling 16 jaar wordt (of na 12 volledige schooljaren). Gedurende deze tijd moet de leerling ingeschreven staan bij een school en gedurende 5 dagen per week volledig dagonderwijs volgen. Alle volledig leerplichtigen vallen onder de zorg van de gemeente. Het tegengaan van relatief en absoluut verzuim bij kwalificatieplichtigen 16-17 jaar is een taak van de leerplichtambtenaren, evenals het behandelen van aanvragen op het gebied van vrijstellingen, verlof en vervangende leerplicht. In het leerplichtsysteem zijn alle leerplichtige kinderen ondergebracht en zitten op een voor ons bekende school. Ook de kwalificatieplichtigen leerlingen worden hierin verwerkt en het systeem geeft inzicht welke leerlingen wel en welke leerlingen (nog) niet aan de kwalificatieplicht voldoen. Kwalificatieplicht 16 en 17 jaar In het schooljaar 2007-2008 is de kwalificatieplicht ingevoerd. Jongeren van 16 en 17 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald (HAVO-, VWO- of MBO-2-diploma) en niet meer volledig leerplichtig zijn, zijn kwalificatieplichtig. Dit kan vervuld worden door volledig dagonderwijs te volgen, maar ook met de combinatie van leren en werken, zoals de beroepsbegeleidende leerweg in het MBO. Kwalificatieplicht vanaf 18 jaar Als een leerling onder de 23 jaar zonder startkwalificatie de school verlaat is deze een voortijdig schoolverlater (VSV-er). Bovenleerplichtigen zijn jongeren van 18 tot en met 23 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald. Zij vallen niet meer onder de leerplichtwet en daardoor ook niet onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Voor de kwalificatieplichtigen tot 23 jaar is extra geld door het rijk aan de RMC-regio beschikbaar gesteld. In het LMC is afgesproken dat de gemeente Aalburg zorg draagt voor de (dreigend) voortijdig schoolverlaters. 3.3 Intensivering leerplichtfunctie In het schooljaar 2008-2009 heeft een intensivering van het leerplichtbeleid plaats gevonden. In 2008 is de functie van leerplichtambtenaar in Aalburg verdeeld over 3 ambtenaren. Een leerplichtambtenaar voor de 5 tot 12 jarigen, een leerplichtambtenaar voor 12-16 jarigen en een leerplichtambtenaar voor 16-17 jarigen. Totaal zijn 14 uur per week beschikbaar voor leerplicht inclusief beleidstaken en administratie 18 uur per week. Doordat de taken verdeeld worden over 3 leerplichtambtenaren heeft op alle gebieden een intensivering van de werkzaamheden plaatsgevonden. De samenwerking met scholen, zorgpartners en justitie is sterk verbeterd. De leerplichtambtenaren hebben overleg met alle samenwerkingspartners. Daarnaast is de communicatie richting scholen sterk verbeterd. Schooldirecteuren benaderen de leerplichtambtenaren steeds vaker voor advies. De leerplichtambtenaren vervullen een duidelijke rol in de informatievoorziening richting scholen en ouders. Alle scholen zijn op de hoogte van de in de leerplichtwet opgenomen bepalingen inzake het toekennen van verlof en in het verzuimprotocol afgesproken verlofregeling. In het verzuimprotocol zijn schema’s opgenomen van absoluut en relatief verzuim, het luxe verzuim, vervangende leerplicht, verlofaanvragen en vrijstellingen. Hierdoor is er voor scholen en ouders veel meer duidelijkheid geschapen 3.4 Organisatie van de leerplichtfunctie Uitvoering leerplicht 5 tot 18-jarigen • De leerplichtadministratie en LMC registratie worden bijgehouden door een secretariële ondersteuner, hier wordt gemiddeld 8 uur per week aan besteed. • De uitvoering en handhaving van de leerplichtwet wordt gedaan door de leerplichtambtenaren. De leerplichtambtenaren zijn beëdigd door de burgemeester en zij werken vanuit de ambtsinstructie die is vastgesteld door het college. • Meldingen van verzuim op scholen worden verplicht via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) doorgegeven. • Na melding wordt altijd inlichtingen ingewonnen bij school en ouders. • Zorgleerlingen binnen het basis onderwijs kunnen zo nodig worden besproken in het 12 min overleg. • Zorgleerlingen binnen het voortgezet onderwijs worden besproken in het ZAT (ZorgAdviesTeam) en zo nodig in Jeugd en Veiligheid; hieraan wordt door de leerplichtambtenaar deelgenomen. • Afhandeling van verzoeken om verlof van minder dan 10 dagen buiten de reguliere schoolvakanties behoort tot de bevoegdheid van de directeuren van de scholen. Verzoeken voor verlof langer dan 10 dagen worden door de leerplichtambtenaar behandeld. • Kwalificatieplichtigen van 16 of 17 jaar die voortijdig schoolverlater dreigen te worden, worden begeleid door de LMC-leerplichtambtenaar c.q. trajectbegeleider. Deze werkt intensief samen met de andere leerplichtambtenaren.
4
Een goede uitvoering van de leerplicht moet benaderd worden vanuit het integrale onderwijs- en jeugdbeleid. Daarom valt de leerplichtfunctie onder het taakveld beleid van de sector Inwoners. De sector Inwoners omvat o.a. Sociale Zaken, Onderwijs, Sport, Wet maatschappelijke ondersteuning en Welzijn. Uitvoering RMC-wet Samen met Werkendam en Woudrichem vormt Aalburg een LMC-regio, waarvan Aalburg de centrumgemeente is. Voor deze LMC-regio werkt één leerplichtambtenaar c.q. trajectbegeleider die zich specifiek bezig houdt met voortijdig schoolverlaters. Zij krijgt meldingen over deze jongeren binnen van onderwijsinstellingen of van de leerplichtambtenaar. Ook gaat zij naar diverse (zorg)overleggen waar jongeren besproken worden. Daarnaast spoort zij ook zelf jongeren op door het vergelijken van in- en uitschrijvingen en diplomalijsten. Alle jongeren van 18 tot 23 jaar zonder startkwalificatie die voortijdig schoolverlater zijn, of dreigen dit te worden, worden begeleid door de LMC- leerplichtambtenaar c.q. trajectbegeleider. Deze heeft geen ‘dwangmiddelen’ om deze jongeren naar school te laten gaan en moet door middel van gesprekken en het aanbieden van een werk/leertraject deze jongeren overhalen om een diploma te behalen door hun te overtuigen van het belang daarvan. 4. Statistische gegevens Zoals al eerder aangegeven is het afgelopen jaar de leerplichtfunctie uitgebreid en is het uitvoeringsplan van de leerplicht in werking getreden. De eerste resultaten hiervan zijn zichtbaar. Op sommige punten zijn meer meldingen binnengekomen, op andere gebieden is het aantal meldingen juist gedaald. 4.1
Algemene gegevens
Totaal aantal leer- en kwalificatieplichtigen
2010-2011
2011-2012
2242
2344
4.2 Vrijstellingen en vervangende leerplicht De leerplichtambtenaar kan onder bepaalde omstandigheden een vervangende leerplicht (artikel 3a en 3b) of een vrijstelling van de leerplicht (art 5 sub a en b, art 15) toekennen. Onderstaand zijn de vrijstellingen die zijn toegekend in het schooljaar 2011-2012 per onderwijstype in beeld gebracht. Tussen haakjes staan de cijfers over 2010-2011. (Speciaal) basisonderwijs Artikel 3a Artikel 3b Artikel 5, sub a Artikel 5, sub b Artikel 11 g Artikel 15 Totaal
(Voortgezet) speciaal onderwijs
VO, incl praktijk onderwijs
Beroepsonderwijs
1(0) 3 (2)
0 (2)
1 (0) 4 (2)
0 (2)
Totaal 1 (0)
2(0)
1(0)
6 (4)
3 (1) 0 (1)
2 (0) 0 (1)
6 (1) 0 (2)
6 (2)
3 (1)
13 (7)
Vervangende leerplicht moet officieel door de ouders van een jongere worden aangevraagd bij de leerplichtambtenaar. Een onderzoekrapport van een deskundige moet onderdeel uitmaken van de aanvraag. Daarna zal de leerplichtambtenaar dit verzoek bestuderen en contact opnemen met ouders, de jongere zelf, de school en eventuele zorginstanties. Op basis hiervan neemt de leerplichtambtenaar een beslissing en kan een vervangende leerplicht toekennen voor de duur van één jaar. Het aantal verleende vrijstellingen ligt hoger dan vorig jaar. Dit wordt veroorzaakt doordat vanaf het schooljaar 2011-2012 alleen nog maar officieel vrijstelling wordt verleend. In het verleden werd een gedoogbeleid toegepast. Naast bovenstaande vrijstellingen heeft de directie van de school de mogelijkheid om een leerling vrijstelling van schoolbezoek te verlenen in verband met gewichtige omstandigheden, zoals een huwelijk, geboorte of overlijden. Verlofaanvragen tot 10 dagen per schooljaar worden door de schooldirectie zelf behandeld. Bij afwijzing komt in tweede instantie de leerplichtambtenaar in beeld. Verlof van meer dan 10 dagen mag alleen door de leerplichtambtenaar worden toegekend. Dit gebeurt in overleg met de directie van de school. 4.3 Verzuim algemeen Een belangrijke taak van de leerplichtambtenaar is de opsporing en aanpak van ongeoorloofd verzuim. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen absoluut en relatief verzuim. Bij absoluut verzuim staat een leerplichtige niet ingeschreven bij een school of onderwijsinstelling. In het geval van relatief verzuim staat de leerplichtige wel ingeschreven. Relatief verzuim wordt vervolgens opgesplitst in relatief/signaal verzuim (het spijbelen of verzuim als gevolg van problemen) en luxe verzuim (zonder toestemming (eerder) op vakantie). 5
Verzuim algemeen totaal 2010-2011
2011-2012
55
77
2010-2011
2011-2012
Ontvangen meldingen waarvan Absoluut verzuim Relatief/signaal verzuim Luxe verzuim
0
1
47
63
8
13
Verzuimmeldingen per onderwijssoort 2011-2012. (Speciaal) basisonderwijs Absoluut verzuim Relatief verzuim Luxe verzuim Totaal
(Voortgezet) speciaal onderwijs
0 (0) 0 (3) 12 (7) 12 (10)
0 (1) 1 (2) 0 (0) 1 (3)
VO, incl praktijk onderwijs
Beroepsonderwijs
Totaal
1 ( 0) 46 (32) 1 ( 1) 48 (32)
0 ( 0) 16 (10) 0 ( 0) 16 (10)
1 ( 0) 63 (47) 13 ( 8) 55 (55)
*Cijfers tussen haakjes zijn over 2010-2011 De relatieve verzuimmeldingen zijn met ingang van dit schooljaar gemeld vanuit zowel de scholen zelf als via het verzuimloket van DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs). Met ingang van 1 september 2011 moeten meldingen vanuit scholen waaronder ook het basisonderwijs zelfs verplicht via DUO worden aangeleverd aan gemeenten c.q. leerplichtambtenaren. Deze meldingen verliepen niet altijd even soepel, omdat nog niet alle scholen bij dit digitale systeem waren aangesloten en het systeem zelf ook nog niet optimaal functioneerde. Vanaf 2011-2012 zijn alle problemen opgelost. De scholen melden beter nu de meldingen verplicht via DUO gaan. We zien daardoor een stijging in het aantal verzuimmeldingen. 4.4 Processen verbaal en officiële waarschuwingen Naast het bovengenoemde zorgaspect moet een leerplichtambtenaar ook handhavend optreden. Vooral bij motivatie en inzet problemen kan een hardere aanpak werken. De leerplichtambtenaar heeft de bevoegdheid een proces verbaal (PV) op te maken tegen spijbelende jongeren of hun ouders. Sinds 2009 heeft een leerplichtambtenaar de Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) bevoegdheid, waardoor er nu sneller overgegaan kan worden tot een proces verbaal. Ook de LMC-leerplichtambtenaar heeft de bevoegdheid (o.a. bij 16 – 17 jarigen ) verbaliserend op te treden. Bij signaal en absoluut verzuim is een PV een strategisch middel om een kind op school te krijgen, geen doel op zich. Voor het luxe en relatief verzuim zijn wel PV’s en Halt PV’s opgemaakt. Ook zijn hiervoor officiële waarschuwingen gegeven (zie onderstaande tabel)
Officiële waarschuwingen
2010-2011
2011-2012
36
47
Halt processen-verbaal
3
5
Processen-verbaal
2
0
4.5 Zorgleerlingen In de gemeentelijke visie op de leerplicht staat preventie bovenaan. Preventie van verzuim en uitval is niet in cijfers uit te drukken, maar vergt wel veel inzet van de leerplichtambtenaar. Deze neemt deel aan de Zorg Advies Teams (ZAT’s) op de middelbare scholen. Hierin worden alle zorgleerlingen besproken. Een zorgleerling hoeft niet een spijbelaar te zijn, maar door de omstandigheden waarin een jongere zich bevindt kan deze het in de toekomst wel worden. De leerplichtambtenaar vangt deze signalen op en handelt proactief om zo daadwerkelijk verzuim te voorkomen. In de ZAT’s worden deze leerlingen besproken en waar nodig wordt hulpverlening op gang gezet. In het schooljaar 2011-2012 hebben wij 17 zorgmeldingen ontvangen van leerplichtige jongeren. Bij deze zorgmeldingen was er over het algemeen sprake van multi-problematiek in een enkel geval was er sprake van een verkeerde schoolkeuze.
6
5. Voortijdig schoolverlaten Net zoals in het vorige leerplichtverslag vindt u in dit hoofdstuk een toelichting op de activiteiten in het kader van de RMC-regeling. Hierbij wordt kort ingezoomd op de problematiek van de voortijdig schoolverlaters en het resultaat van de trajectbegeleiding die hierop is ingezet. 5.1 Aantal voortijdig schoolverlaters (VSV’ers) Het LMC-Aalburg waaronder ook Woudrichem en Werkendam vallen, ontvangt vanuit het RMC Breda middelen om het voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Vanuit deze middelen wordt een LMCleerplichtambtenaar c.q. trajectbegeleider betaald die jongeren die dreigen uit te vallen of al zijn uitgevallen opspoort en begeleidt naar een opleiding of een leer/werktraject. Het RMC Breda heeft met het ministerie van onderwijs prestatieafspraken gemaakt. Op 12 maart 2012 is een “convenant VSV”ondertekend door de Minister van Onderwijs en de contact gemeente Breda. In het nieuwe convenant is afgesproken het aantal nieuwe VSV’ers vanaf 2012 op landelijk niveau terug te brengen met 50% naar maximaal 25.000 in 2015. In totaal kwamen er in het schooljaar 2011-2012 36 (35) jongeren uit de gemeente Aalburg in beeld bij het LMC. Daarbij gaat het niet altijd om jongeren die daadwerkelijk van school zijn gegaan, maar ook om leerlingen die bijvoorbeeld door leerproblematiek of motivatiegebrek dreigden de school te verlaten. . Resultaat van de interventies bij (dreigend) VSV ers 2011-2012 (in leerplichtverslag 2010-2011 niet vermeld) Interventies voortijdig schoolverlaters schooljaar 2011-2012 Verhuisd/ geëmigreerd Alsnog een startkwalificatie behaald Vrijstelling startkwalificatie: WAJONG Vrijstelling startkwalificatie : praktijkonderwijs Terug naar school/ opleiding Particuliere opleiding (ook politie en leger) Lichamelijke/psychische problematiek Arbeidsmarkt (contract of zelfstandige) Onbemiddelbaar (niet willers) Vrijstelling Proces- verbaal In begeleiding Totaal dreigend VSV en VSV
Dreigend VSV
Aantal VSV 20112012 1
3 1 1 5 1 1 11 5 2 5 36
Bovenstaande tabel laat zien dat er tijdens het schooljaar 2011-2012 voor de gemeente Aalburg 36 leerlingen in beeld waren bij de RMC-functionaris. Na het uitvoeren van verschillende interventies zijn er 24 van de 36 leerlingen uiteindelijk weer begeleid naar een erkende opleiding of geplaatst op een werk-en leertraject. Dit jaar is het schema van de voortijdig schoolverlaters iets anders van opzet, omdat veel jongeren die begeleid zijn een zodanig complexe problematiek hebben, dat deze niet in één hokje geplaatst kan worden. Sommige jongeren hebben door psychische problemen ook motivatie problemen en daardoor misschien zelfs een verkeerde school en/of beroepskeuze gemaakt. Toelichting op de interventies: - Startkwalificatie Er zijn een aantal jongeren voor wie het behalen van een MBO niveau 2 niet haalbaar is. In sommige gevallen wordt een MBO niveau 1 diploma met een arbeidscontract van minimaal 12 uur gelijkgesteld aan een startkwalificatie. Jongeren met een certificaat van het praktijkonderwijs en een baan van minimaal 12 uur zijn ook vrijgesteld van het behalen van een startkwalificatie evenals jongeren uit speciaal onderwijs. - In begeleiding Jongeren met een arbeidscontract van minder dan 12 uur worden in begeleiding gehouden bij de RMC medewerker. Jongeren die via het uitzendbureau werken blijven ook in behandeling. Ook blijven de jongeren met lichte psychische problematiek die vermoedelijk van voorbijgaande aard is in beeld bij de RMCfunctionaris. - Onbemiddelbaar De onbemiddelbare jongeren zijn jongeren die ook nadat zij diverse keren door de RMC-medewerker zijn benaderd geen reactie geven, alsmede jongeren die aangegeven hebben geen begeleiding (meer) te willen. - Psychische problematiek De jongeren met psychische en/of lichamelijke problematiek zijn niet in staat om een opleiding te volgen of een baan te zoeken en te behouden. Deze jongeren zitten over het algemeen in de psychische hulpverlening of hebben aangegeven geen hulp te willen.
7
- Particuliere opleidingen Particuliere opleidingen kunnen opleidingen zijn die zijn geregistreerd bij het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen (OCW) maar niet via een ROC worden gevolgd zoals bijvoorbeeld een opleiding via de LOI, NCOI of een andere thuisstudie-instelling. Daarnaast kunnen dit opleidingen zijn bij het leger of bij de politie. Deze opleidingen zijn nog niet geregistreerd bij OCW maar het is de bedoeling dat dit in de toekomst wel gaat gebeuren. 6. Samenwerkingsverbanden en nieuwe ontwikkelingen In de visie van de gemeente Aalburg is leerplicht een belangrijke schakel in de zorgketen van het integrale jeugdbeleid. Dit betekent dat er veel moet worden samengewerkt met andere instellingen en organisaties. Het afgelopen jaren hebben zich veel nieuwe ontwikkelingen voorgedaan op het gebeid van de leerplicht en het voortijdig schoolverlaten. De aanpak van verzuim en voortijdig schoolverlaten is namelijk een cruciale schakel in de zorgketen rond jongeren. Daarnaast is een goed opgeleide beroepsbevolking ook essentieel voor een goede economie. Alle beleidsontwikkelingen zijn gericht op een eenduidige aanpak van verzuim en schoolverlaters. Goede communicatie richting scholieren, ouders en scholen is daarbij essentieel. Daarnaast zijn er veel instellingen en instanties die zich met jongeren, zorg, verzuim etc. bezighouden. Met al deze instellingen wordt op een goede manier samengewerkt en wordt waar nodig informatie uitgewisseld. 6.1 Lokale ontwikkelingen en beleid Op 21 juni 2011 is de nieuwe ambtsinstructie voor de leerplichtambtenaar en RMC-functionaris vastgesteld door de drie colleges in het Land van Heusden en Altena. De ambtsinstructie bevatte voorheen nog niet de taken van de RMC-functionaris, daarom zijn deze toegevoegd aan de nieuwe ambtsinstructie. Tevens hebben zich de laatste jaren een aantal ontwikkelingen voorgedaan welke ervoor hebben gezorgd dat de leerplichtambtenaar een aantal instrumenten en mogelijkheden erbij heeft gekregen om verzuim tegen te gaan, zoals de mogelijkheid tot het opleggen van een Last onder Dwangsom en het kunnen doen van een melding bij de Sociale Verzekeringsbank (waardoor de kinderbijslag wordt stopgezet). Ten slotte heeft preventie een nog nadrukkelijkere rol gekregen in de nieuwe ambtsinstructie. Met de vaststelling van de nieuwe ambtsinstructie is het leerplichtbeleid niet alleen conform de huidige situatie, maar heeft de samenwerking in het Land van Heusden en Altena op het gebied van leerplicht een stevige basis gekregen. 6.2 Samenwerking met de scholen De samenwerking met de scholen is door de intensivering sterk verbeterd. Schooldirecteuren zijn positief over de goede samenwerking met de leerplichtambtenaren. Zij ervaren steun bij hun eigen verlof- en verzuimbeleid. Door de netwerkcapaciteiten van de leerplichtambtenaren worden zij steeds vaker benaderd door scholen buiten Aalburg die voorheen nooit meldden. De betere melding door de scholen heeft geresulteerd in meer verzuimmeldingen in 2011-2012. 6.3 Zorgteams De leerplichtambtenaren werken samen met de scholen, met zorgverleners en in het Zorg Advies Team (ZAT) op de middelbare scholen. In het basisonderwijs kan leerplicht aanschuiven als daarvoor aanleiding is. De samenwerking binnen de ZAT’s wordt steeds intensiever. Ook worden de ZAT’s verder geprofessionaliseerd. Zo kunnen in de toekomst ook ZAT’s op basisscholen gebruik gaan maken van ondersteuning van de GGD, bijvoorbeeld door middel van een schoolarts in het ZAT. Naast het ZAT neemt de een van de leerplichtambtenaren ook deel aan Jeugd en Veiligheid en het 12 min overleg. Hierin worden alle kinderen/jongeren besproken die extra zorg nodig hebben en stemt men zaken af. De leerplichtambtenaar kan ook zelf jongeren inbrengen. De komende tijd zal Jeugd en Veiligheid en het 12 min overleg zich verder ontwikkelen. Deze ontwikkelingen maken deel uit van het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). 6.4 LMC-ontwikkelingen Met de gemeente Werkendam en Woudrichem wordt al jarenlang samengewerkt op het gebied van voortijdig schoolverlaters. Dit is verder uitgebouwd naar leerplichttaken, nu de drie gemeenten nagenoeg dezelfde ambtsinstructie hebben vastgesteld. Op zowel uitvoerings- als beleidsniveau wordt steeds vaker overleg gevoerd tussen Aalburg, Werkendam en Woudrichem. Er zijn zichtbare stappen gezet in de steeds verdergaande samenwerking op het gebied van leerplicht op het niveau van Land van Heusden en Altena. In het gehele proces van regionalisering en profiteren scholen en leerlingen een eenduidig beleid in deze regio.
8
6.5 RMC- ontwikkelingen In het schooljaar 2011-2012 zijn er verschillende ontwikkelingen geweest op het gebied van regionalisering van de leerplicht. Uiteindelijk is er een plan opgesteld om de regionalisering van de leerplicht voor de 18 gemeenten in West-Brabant op te splitsen in twee uitvoeringsniveau’s: • Uitvoeringsniveau 1: Centralisatie van registratie en administratie; Er komt één regionaal administratiesysteem. Per gemeente kan besloten worden om hieraan deel te nemen. • Uitvoeringsniveau 2: Mandatering van de leerplicht, uitvoering van de leerplicht; Het totale leerplichtbeleid gemandateerd aan een regionaal leerplichtbureau. De gemeente blijft op deze manier verantwoordelijk, maar de uitvoering geschiedt regionaal. Alle leerplichtambtenaren kunnen aan de slag in subregionale teams. Bij beide uitvoeringsniveau’s gaat het om regionalisering op het gebied van zowel leerplichttaken als taken op het gebied van voortijdig schoolverlaten.
De drie gemeenten in het Land van Heusden en Altena zijn vanaf 1 augustus 2012 aangesloten op uitvoeringsniveau 1. Het Land van Heusden en Altena is niet voornemens om aan te sluiten op uitvoeringsniveau 2, de uitvoering van de leerplichtwet en voortijdig schoolverlaten. Met betrekking tot deze werkzaamheden zullen de gemeenten samenwerken op het niveau van Land van Heusden en Altena. Leerplichthandhaving zien wij namelijk als een integraal onderdeel van het CJG en de jeugdzorgketen welke beiden lokaal ingebed zijn.
9
Bijlage 1
Begrippenlijst en afkortingen
Absoluut verzuim
In een geval van absoluut verzuim is de leerplichtige niet ingeschreven op een school of onderwijsinstelling en is hiervoor geen vrijstelling verleend.
Artikel 3a
Artikel 3a biedt de leerplichtfunctie de mogelijkheid om een jongere die niet geschikt is voor volledig dagonderwijs vanaf 14 jaar toestemming te geven naast algemeen vormend onderwijs lichte werkzaamheden te verrichten (vervangende leerplicht).
Artikel 3b
Artikel 3b maakt het mogelijk het laatste jaar van de volledige leerplicht om te zetten in partiële leerplicht. Er ontstaat op die manier een alternatief traject, waarbij het mogelijk wordt om lichte betaalde werkzaamheden te verrichten (vervangende leerplicht).
Artikel 5, sub a
Artikel 5, sub a biedt de mogelijkheid een leerplichtige vrij te stellen van de inschrijvingsverplichting op basis van lichamelijke of psychische gronden.
Artikel 5, sub b
Artikel 5, sub b geeft ouders het recht een vrijstelling van inschrijvingverplichting te krijgen op basis van overwegende bezwaren tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen.
Artikel 5, sub c
Artikel 5, sub c biedt het recht op vrijstelling van inschrijvingverplichting op grond van artikel 9.
Artikel 9
Mogelijkheid tot vrijstelling op grond van bezoek van een school in het buitenland (grensgebied).
Artikel 11, sub g
Artikel 11, sub g, biedt het recht op vrijstelling wanneer de leerplichtambtenaar constateert dat de jongere door andere gewichtige omstandigheden verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling is te bezoeken.
Artikel 15
Artikel 15 geeft ouders het recht een vrijstelling van inschrijvingsverplichting te krijgen om het volgen van ander onderwijs indien wordt aangetoond dat de jongere wijze voldoende onderwijs geniet.
Beroepsopleidende leerweg (BOL)
De Beroepsopleidende Leerweg (BOL) is een dagopleiding, binnen het MBO waarbij de leerling de hele week naar school gaat. Gedurende de opleiding doet de leerling praktijkervaring op tijdens een stage bij een erkend leerbedrijf. De stageperiode wordt ook wel beroepspraktijkvorming (BPV) genoemd en bestaat uit tenminste 20% van de opleiding.
Beroepsbegeleidende leerweg (BBL)
De Beroeps -begeleidende Leerweg (BBL) is een type MBOopleiding die bestaat uit een combinatie van werken en leren. Bij de meeste BBL opleidingen houdt dit in dat de leerling één dag in de week naar school gaat. De rest van de week werkt de leerling bij een leerbedrijf.
Bovenleerplichtigen
Jongeren van 18 tot 23 jaar zonder startkwalificatie.
Buitengewoon OpsporingsAmbtenaar (BOA)
Een BOA is een functionaris met opsporingsbevoegdheid. De leerplichtambtenaar van Aalburg is een BOA en kan daarom zelfstandig een proces verbaal opmaken.
Justitieel Casus Overleg
Het JCO is een regionaal (politiedistrict Oosterhout) overleg met Justitie, Politie, Bureau Halt, Jeugdzorg, Raad voor kinderbescherming en Leerplicht over jongeren die strafbare feiten hebben gepleegd, weggelopen zijn van huis en/ of psychosociale problematiek hebben. Doel is een gerichte gezamenlijke aanpak en een snellere doorlooptijd van processen verbaal.
10
Kwalificatieplicht
Na de beëindiging van de volledige leerplicht gaat de kwalificatieplicht gelden voor die jongeren die: nog geen 18 jaar zijn; nog geen startkwalificatie hebben behaald; en de volledige leerplicht achter de rug hebben.
Lokaal Meld- en coördinatiefunctie (LMC)
Een LMC is een subregio binnen een RMC. Hierin coördineert een contactgemeente de meldingen van voortijdig schoolverlaters. Werkendam valt onder de RMC-Breda en de LMC-Aalburg
Luxe verzuim
Luxe verzuim is ongeoorloofd verzuim in verband met vakanties en dergelijke.
Regionaal Meld- en coördinatiefunctie (RMC)
Per regio coördineert één contactgemeente de melding en registratie van voortijdig schoolverlaters door scholen. Deze contactgemeente is de coördinator in een regionaal samenwerkingsverband van overheid, onderwijs, jeugdzorg, justitie en arbeid. De meeste RMC’s hebben afgesproken hun werkgebied te verdelen in LMC’s (Lokale Meld- en Coördinatiefuncties).
Relatief verzuim
Relatief verzuim is ongeoorloofd verzuim waarbij de leerplichtige wel staat ingeschreven op een school of onderwijsinstelling. Hierbij gaat het doorgaans om signaal of luxe verzuim.
Signaal verzuim
Signaal verzuim is verzuim als gevolg van problemen.
Startkwalificatie
Een startkwalificatie is een diploma van de basisberoepsopleiding, minimaal niveau 2 van de WEB (Wet Educatie en Beroepsonderwijs) of diploma HAVO of VWO. Het streven is erop gericht om alle leerlingen een startkwalificatie te laten halen.
Voortijdig schoolverlater
Onder een voortijdig schoolverlater wordt verstaan: iedere jongere tot 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaat; iedere jongere tot 23 jaar die langer dan een maand zonder reden van school wegblijft.
Zorgadviesteams (ZAT’s)
De zorgadviesteams op het voortgezet onderwijs bestaan veelal uit een zorgbegeleider, een vertegenwoordiger van het schoolmaatschappelijk werk en de leerplichtfunctie. In sommige gevallen schuiven andere professionals aan, zoals de schoolarts. Op basisscholen bestaan zorgadviesteams vaak uit de intern begeleider, de directie en het schoolmaatschappelijk werk. Zorgadviesteams worden ook zorgbreedte overleggen genoemd.
11
