LEARN 2 SING Introductie GEFELICITEERD! Je hebt ervoor gekozen om zes waardevolle avonden in de komende 6 weken op te offeren om aan onze Learn2sing cursus deel te nemen. Dat is een felicitatie en applaus waard! Zangers en zangeressen zijn gelukkige mensen. Ze leven langer, ze zijn gezonder en ze maken veel gemakkelijker vrienden. Of alle punten waar zijn, is niet geheel wetenschappelijk bewezen. Dat zingen gezond is, is onlangs echter wel bewezen. Zie bijlage. De komende 6 weken leer je diverse zaken m.b.t. zingen: warming-up, inzingen, zangtechnische kennis en ervaar je het meezingen in ons koor. HOE WERKT HET? De komende 6 weken is er geen normale repetitie van ons koor, maar zijn deze avonden geheel gewijd aan de Learn2Sing cursus. De avond wordt afgesloten met een ‘after-glow’, een gezellig samenzijn aan de bar, om wat na te praten, ervaringen uit te wisselen, een drankje te nuttigen en informeel samen te zingen. Gedurende de cursus leren we twee songs. Die twee songs gebruiken we om alles wat we gedurende de 6 weken leren in praktijk te brengen. We zullen de songs aan het einde van de cursus in een mini-concertje ten gehore brengen. Op de eerste avond krijg je in groepsverband een stemtest; je hoeft niet solo te zingen. Die stemtest is om te bepalen in welke stempartij je het beste kunt zingen. We willen tenslotte niet dat je in een verkeerde partij terecht komt, waardoor je geforceerd moet gaan zingen. Elke week hebben we in principe een zelfde indeling van de avond: een fysieke warming-up. Geen zwaar lichamelijke inspanning, maar alleen om even los te komen en de zorgen van de dag even achter ons te laten. Een vocale warming-up, oftewel inzingen. Net zoals sporters, die enkele oefeningen doen voordat ze echt een wedstrijd moeten spelen, brengen wij ook de stem in conditie. Een vaardigheidsoefening. Elke week benaderen we een ander aspect van zingen en doen we wat oefeningen die daarbij horen, zodat je kunt ervaren wat er gebeurt, en kunt leren begrijpen waarom we het zo doen. Je krijgt daar elke week ook schriftelijk lesmateriaal van mee. Daarna gaan we in stempartijen uiteen: een section rehearsal. Na een korte oefening met je eigen stempartij apart, zingen we iedere partij apart in koorverband. Eventuele problemen of foutjes worden dan gelijk getraceerd en opgelost.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 1
-
Dan gaan we in duo’s en trio’s zingen: in eerste instantie zingen twee stempartijen met elkaar, daarna drie. Daarna gaan we weer als koor aan de slag. We smelten de song, of een deel ervan, samen en passen de vaardigheid van die dag toe. Einde van de lesavond. Op naar de bar!
De laatste cursusavond (week 6) mag je vrienden/familie etc. meebrengen om te komen luisteren naar het resultaat van de cursus. Op die avond doen we een korte lesavond, zullen er enkele songs door het koor worden gezongen voor het publiek, en daarna komen de cursisten erbij om tot slot de geleerde songs met zijn allen te zingen. NA AFLOOP Wat je daarna doet met het geleerde in de cursus Learn2Sing is uiteraard geheel aan jou zelf te bepalen. We maken er geen geheim van dat wij graag nieuwe leden willen hebben, maar we hopen in elk geval dat je blij bent met wat je geleerd hebt en dat je het geleerde op enigerlei wijze ergens in praktijk zult kunnen brengen. Vind een leuke groep waar je je zangkwaliteiten in kwijt kunt. Dat mag ook bij ons zijn. Je weet ons te vinden!
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 2
Bijlage
ZINGEN IS GEZOND / ZINGEN IS GOED TEGEN STRESS Zingen verhoogt de weerstand en is goed tegen stress. Dat blijkt uit onderzoek van wetenschappers van de Universiteit van Frankfurt, die hun bevindingen begin 2004 publiceerden in het Amerikaanse vakblad Journal of Behavioral Medicine. Mensen zingen graag in de badkamer, in het voetbalstadion of op feestjes. Dat verhoogt de feestvreugde. Maar, wilden de onderzoekers weten, kan zingen behalve de sfeer verbeteren ook de lichamelijke weerstand verhogen? De wetenschappers voerden hun proeven uit op een kerkkoor uit Frankfurt dat repeteerde voor een uitvoering van Mozarts Requiem. In twee op elkaar volgende koorrepetities werden lichamelijke veranderingen gemeten tijdens het zingen, en een week later tijdens het luisteren naar het Requiem. De onderzoekers testten het bloed van de koorleden voor en na een repetitie. Na een uur zingen bleek de concentratie van afweerstoffen (als immuunglobuline A) en de hoeveelheid cortison, een hormoon tegen stress, aanzienlijk te zijn toegenomen. Als er alleen naar het Requiem werd geluisterd was er nauwelijks een verandering in de bloedwaarden. "Door het zingen wordt je adem gestimuleerd en dus ook je bloedsomloop, en dat werkt reinigend en stressverlagend,"aldus zangpedagoog Charles Vermeer "Mensen in een koor hebben ook plezier en dat werkt eveneens stressverlagend. Dingen doen die je leuk vindt, zullen altijd helpen om gezond te blijven. In Duitsland bestaan ademtherapieën, om via ademtechnieken stress tegen te gaan. Dat lijkt me in dezelfde hoek te zitten als zingen, want goed ademen is heilzaam.'' Zingen is ook zeer populair onder amateurs. Nederland telt zo'n zeshonderdduizend amateurzangers en vijftienduizend koren.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 3
LEARN 2 SING Week 1: Houding en ademhaling Zingen is een oefening voor het hele lijf: elk stukje is erbij betrokken. • De structuur van je lichaam, je botten en je spieren, nemen een belangrijk deel voor hun rekening om je rechtop te houden. • Je longen voorzien je lijf van lucht, waardoor je organen kunnen functioneren. De lucht gaat langs je stembanden, die gaan trillen en geluid maken. De spieren in je rug, je borst en het middenrif moeten niet belemmerd worden om die luchtstroom te kunnen beheersen. • De in te ademen lucht moet ongehinderd naar binnen kunnen stromen. • Je stembanden mogen niet gehinderd worden door iets anders dan lucht. • De lucht die uitgeademd wordt moet ook weer zonder belemmering langs je stembanden kunnen stromen. Regel 1 Sta recht op! • Voeten beetje uit elkaar, recht onder je schouders, knieën ontspannen, niet op slot, je heupen/billen boven je voeten, schouders boven je heupen, je hoofd recht (niet schuin). • Ga met je rug tegen een muur staan; je hakken, billen, schouderbladen en hoofd moeten allemaal de muur raken. Dan sta je pas echt rechtop! • Stel je voor dat je een heel grote hoge fabrieksschoorsteen bent: je voeten zijn de fundamenten en de schoorsteen staat daar kaarsrecht bovenop. Enkele aanpassingen: • Wieg een beetje naar voren totdat je gewicht op de bal van je voet rust. Wieg dan een beetje naar achter, totdat je gewicht op je hakken rust. Doe dat een paar keer totdat je de positie vindt, waar je gewicht gelijk verdeeld is over de bal van je voet en je hakken. Dan heb je de juiste positie te pakken. • Strek je armen naar voren en beweeg ze omhoog tot ze geheel omhoog wijzen. Hierdoor wordt je borstbeen omhoog gebracht en je hele borstkas uitgezet. Doe je armen nu weer langzaam langs de zijkant omlaag maar hou je borstkas uitgezet en je borstbeen omhoog. Dit is de ideale positie om te zingen, omdat je niet iedere keer op nieuw je borstkas hoeft uit te zetten. Probeer je borstkas zo te houden! Regel 2: Ademhaling moet gemakkelijk, snel en stil zijn! • Vooropgesteld dat je goed (recht) staat, hoef je eigenlijk niets te doen om adem te halen: je lichaam, je longen doen dat vanzelf. • Het puntje van je tong moet tegen het onderste randje van je onderkaak rusten. De tong zelf ligt in een ontspannen boog te rusten.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 4
•
•
De zogenaamde ‘inner smile’ zorgt ervoor dat de valse plooien ontspannen zijn. De valse plooien zijn kleine spiertjes net boven het strottenhoofd, die ervoor zorgen dat er geen eten in je longen kan komen, dus die sluiten zich bij het slikken. Maar ze kunnen er ook voor zorgen dat je ademhaling belemmerd wordt. Zie ademhaling als iets wat aan het begin van een nieuwe zin wordt gedaan, en niet aan het einde van een zin. Daardoor hou je ook de spanning van de vorige zin vast en zorgt ervoor dat je precies tegelijk de nieuwe zin inzet. Daarnaast kun je al meteen een betekenis aan de emotie van de volgende in geven door de manier waarop je adem haalt.
Maar het vervelende is: • Als je goed staat (recht) en met je borstkas uitgezet, dan moet er toch iets gebeuren bij het inademen. Je middenrif wordt naar beneden gedrukt en dat betekent dat alles wat daaronder zit, ook weggedrukt wordt: je maag, je lever, je darmen etc. En dat is nou net het vervelende: dat wordt naar buitengedrukt: je krijgt een dikke buik. Da’s niet zo leuk!! Bij inademen gaat je buik naar buiten, bij uitademen gaat je buik langzaam weer naar binnen. Dat is dus prima, dat betekent dat je een lage ademhaling hebt, waarbij je je middenrif gebruikt. • Probeer dat maar eens uit als je naar bed gaat: als je op je rug ligt, haal dan diep adem 6 x achter elkaar. Het is dan bijna onmogelijk om anders te ademen dan op de juiste manier, met het middenrif dus. Leg je hand op je buik en duw je handen weg bij het inademen. Waarschuw je partner!!! ☺
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 5
LEARN 2 SING Week 2: Het stemapparaat Herhaling van week 1: recht op staan, als een schoorsteen, adem met het middenrif. Beetje anatomie • De spieren in je buik en borst zorgen ervoor dat de lucht uit je longen langs je stembanden gaat, waardoor ze gaan trillen. Deze trillingen worden ‘bewerkt’ door de keel, tong en mond en versterkt door de resonerende holtes in de keel, mond en het hoofd, zodat er geluid ontstaat dat we kunnen horen. • Als het middenrif omhoog komt, in evenwicht gehouden door spieren in de rug en borst, wordt de uitademing gecontroleerd, waardoor voorkomen wordt dat je niet alle lucht in één keer kwijt bent. Door deze balans wordt de lucht dus in een constante stroom langs je stembanden geperst, waardoor de ‘wellsupported’ sound ontstaat: geluid met ademsteun. • De lucht die uit je longen wordt geperst door het middenrif gaat door de luchtpijp naar boven tot ze bij de stembanden zijn: daar gaan ze langs en doorheen en dan door de keel en mond naar buiten. De luchtstroom mag niet belemmerd worden door iets anders dan alleen de stembanden. Dus zonder ‘constrictie’. Als je recht op staat, je hoofd ook recht, de tong plat en uit de weg, beetje glimlach (mondhoeken op getrokken), dan zit er niets in de weg. Dan krijg je een ‘freely produced sound”. • Als de stembanden strak op elkaar zitten, kan er geen lucht langs en komt er geen geluid. Als de stembanden open staan, kan de lucht er langs en het enige geluid dat je dan hoort is dat van de lucht stroom in je keel. Om geluid te kunnen produceren moet er een bepaalde spanning op de stembanden staan, zodat de lucht die er dan langs komt, trillingen veroorzaakt, en dus geluid. Als er verder niets mee gebeurt, hoor je een zwak geluid, op een bepaalde toon, maar niet veel meer. Dat geluid moet worden versterkt, en dat gebeurt in de resonerende holtes i n je keel, mond en in de holtes achter de ogen en neus (het masker). Dit werkt zoals bij een gitaar en een viool: de klankkast. Je krijgt dus een ‘resonerend’geluid. De heilige drie-eenheid van het geluid: Koorzingen, vooral close harmony zingen, moet voldoen aan 3 basisvoorwaarden: • Well supported dus met goede ademsteun • Freely produced dus zonder enige belemmering van het stemapparaat • Resonant dus met gebruik van de resonantie-holtes van het hoofd
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 6
Well supported • Hou je borstkas open en het borstbeen opgetild. Laat je schouders niet op en neer gaan. • Laat je buik vrij in en uit gaan. Niets forceren, het gaat vanzelf, als jij ervoor zorgt dat je buik het ook mag! • Betrek je brede rugspieren bij je ademhaling waardoor je de ademhaling met je middenrif beter kunt beheersen. • Voor meer ondersteuning: knijp je billen bij elkaar, en kantel je bekken een beetje. Freely produced • Ga rechtop staan. • Zorg dat je een schoorsteen bent. De lucht moet recht omhoog kunnen gaan. • ‘Inner smile”, trek je mondhoeken een beetje op, waardoor er geen constrictie is in je mond. • Laat je tong ontspannen rustig liggen op de onderkant van je mond en het puntje van de tong tegen het randje van je ondergebit. • Zing ‘op de ademhaling’: dus niet je adem vasthouden en dan loslaten als je gaan zingen: dan krijg je de glottal slag. Maar ook niet je adem eerst loslaten en dan gaan zingen, want dan krijg je geluid met veel lucht. Adem en geluid moeten op hetzelfde moment komen: zing dus op de ademhaling. Probeer maar eens uit wat ademhaling kan doen met de kleur en de warmte van je stem: meer lucht, minder lucht, warme of koude lucht in de toon…… Resonantie: volgende week!!
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 7
LEARN 2 SING Week 3: Resonantie Herhaling: Ga recht op staan, als een schoorsteen, gebruik het middenrif bij de ademhaling. Gebruik je brede rugspier om je middenrif ademhaling te ondersteunen. Ontspan je tong, trek je mondhoeken ietsje op (‘inner smile”) en zorg dat je op de ademhaling geluid maakt. Daardoor ontstaat een well supported en freely produced geluid. Resonantie: wat is dat? • Dat is de volheid en rondheid van het geluid, waardoor het aangenaam is om naar te luisteren. • Het is de reikwijdte van het geluid, waardoor het zelfs op enige afstand goed hoorbaar is. • Het bevat boventonen. • Het is van die kwaliteit dat het met andere stemmen kan samensmelten en een mooi, stevig en harmonieus geluid maakt, waardoor stemmen elkaar versterken. Hoe krijg ik resonantie? • Gebruik de ruimtes en de diverse holtes in je mond, keel en hoofd. • Oefen, oefen, oefen, oefen en oefen nog eens. • Maar op de eerste plaats moet de rest (positie, ademhaling) al kloppen. Ga het allemaal nog eens na, check je positie, je ademhaling. En probeer het dan nog eens. • Maak dan geluid en experimenteer wat met het geluid dat je produceert: stuur het een beetje rond in je mond en je hoofd, achter je ogen en je neus. Probeer maar. • Om geluid in je hoofd te kunnen laten resoneren, moet je ervoor zorgen dat er niet te veel lucht ontsnapt door je neus (het geluid is dan al weg, voordat er iets interessants kan gebeuren). • Doe de ‘bung-ah’ oefening: hierdoor voel je dat het zachte gehemelte wordt opgetild, waardoor de neusholte wordt afgesloten van de mondholte. • Stel je voor dat 90% van de lucht door je mond naar buiten gaat en 10% door je neus. • Knijp in je neus als je aan het zingen bent: als het geluid drastisch verandert, betekent dat dat je teveel door je neus zingt. Als er niet veel verandert, betekent dat dat het meeste geluid door je mond gaat; in je neus knijpen brengt nauwelijks verandering aan in het geluid. Prima. • Probeer je voor te stellen om het geluid van achter uit je keel op te tillen over de top van je mond naar het masker (je neus en je ogen). Optillen, til het er over heen. Nog een keer.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 8
•
Het geluid dat je dan krijgt, veranker dat. Hou vast, en zorg dat je hele mond ermee gevuld is. Niet denken aan hoe het geluid er uit komt, maar alleen aan hoe het in je mond rond rolt, je hele mond vult, als een pingpong balletje tegen de bovenkant van je gehemelte rond rolt. Als je dat hebt, komt het geluid er vanzelf goed uit. • Schilder een plaatje bij dit geluid! Roep dat plaatje weer op als je het weer opnieuw wilt produceren. Zo ontstaat vanzelf hetzelfde geluid bij hetzelfde plaatje. • Bedenk dat je mond de belangrijkste resonator is. Maak dus ruimte in je mond, vooral het voorste gedeelte, net achter de tanden. Lippen en tanden: de voorste begrenzing. • Geluid wordt door de stembanden geproduceerd, maar bewerkt door de keel, tong en mond, en versterkt door de resonerende ruimtes, en door de ademhaling naar de lippen gebracht, door welke het naar buiten wordt gebracht. Breng je bovenlip ietsje omhoog, waardoor je tanden te zien zijn. Deze tanden zijn de laatste resonator. Zoiets als de tegels in je badkamer: ze blinken en lichten het geluid een beetje op, verhelderen het. Je voortanden moeten eigenlijk zo’n beetje altijd te zien zijn. • Er mag geen spanning op je lippen te zien en te voelen zijn. Breng je lippen samen in een normale, rust positie. Besef hoe ze dan staan: dat is de meest uiterlijke (wijde) positie die ze ooit als zanger mogen aannemen. Dat betekent dat er dus ook geen enkele spanning op je wangspieren komt. Probeer maar. Trek dus nooit je lippen teveel naar op zij. Ontspan je wangen. Ontspan je kaken. Spanning op lippen, kaken en wangen creëert constrictie. En dat willen we niet, want dan kunnen we niet freely produced sound maken. • Je mond moet ver genoeg open om het geluid er uit te kunnen laten, zonder dat het geluid belemmerd wordt. Gebruik geen spierkracht om je mond verder te openen dan dat het aangenaam voelt. Ook deze spieren zijn aan je keel verbonden, en veroorzaken constrictie. Dat willen we niet. Duw ook niet je kin naar beneden, misschien alleen een klein beetje naar voren om meer ruimte te creëren in je mond. Alleen als het goed en ontspannen aanvoelt. • Je mond moet te allen tijd groot, open aanvoelen, maar niet wijd……
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 9
LEARN 2 SING Week 4: Dragers van het geluid: vowels / klinkers Herhaling: Ga recht op staan, als een schoorsteen, gebruik het middenrif bij de ademhaling. Gebruik je brede rugspier om je middenrif ademhaling te ondersteunen. Ontspan je tong, trek je mondhoeken ietsje op (‘inner smile”) en zorg dat je op de ademhaling geluid maakt. Daardoor ontstaat een well supported en freely produced geluid. Oefen de plaatsing van je geluid in het masker: achter je ogen en je neus, resoneer. Alle klinkers • Behalve een paar ‘zingbare’ medeklinkers, wordt al het geluid gedragen door de klinkers We onderscheiden 16 verschillende klinkers en twee neutrale (centrale) klinkers. Tong Voorste Boog ↓ Op zijn ↓ hoogst ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Op zijn laagst
Mond Meest gesloten
centrale klinkers (neutraal) Beat Bit Bait Bet Butt Bat Bite Bard
Meest open
About Bother
Mond
Fool Fuel Full Foal
Meest gesloten
Tong Achterste Boog Op zijn hoogst
Meest open
Op zijn laagst
Bird Fall Foil Foul
Zing de klinkers • Herhaal alles uit week 1 t/m 3 en zing de klinkers dan nog eens. • Zing eerst in plaats van elke andere klinker een AH. Op deze manier besef je dat het hele (zang)mechanisme (luchtpijp, keel, achterkant van je mond) open en ontspannen moet zijn. Er is weinig voor nodig om de AH in een andere klinker om te vormen: slechts een klein beetje andere stand van de tong, waardoor de afmeting en de vorm van de mondholte wordt aangepast, waardoor je een andere klank krijgt.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 10
•
•
Zorg ervoor dat je mond niet verder open of dicht gaat dan wat goed aanvoelt. Geen spannning op de spieren in je wangen of kaken. De AH is zo wijd als dat het comfortabel is, en niet wijder. De OO is klein en rond, maar niet te smal en te klein. De EE is niet wijd en dun, maar meer vierkant. Probeer alle klinkers en plaats ze dan in het masker!
Diphthongs • Sommige klinkers zijn puur: je kunt ze een eeuwigheid aanhouden. Probeer maar eens: oo (fool), ah (bard), en ee (feel). • Andere klinkers zijn niet puur: op enig moment moet je ze veranderen om ze de klinker te laten zijn die het is. Bijvoorbeeld: I (bite), ow (foul) and o (foal). Het geheim van deze diphthongs is: denk aan het eerste deel van de klinker helemaal tot het einde van het geluid en verander de klinker pas echt helemaal aan het einde van het geluid. Niet te snel veranderen dus, want dan krijg je een andere klank dan de anderen. Het eerste deel van de klinker wordt ‘target’ genoemd: doel, en bij het tweede deel moet je eigenlijk gewoon bedenken dat het een medeklinker is: dus niet eerder zeggen dan dat je het woord afsluit! • Maar het kan nog erger: bijvoorbeeld het woord ‘our’. Eerst krijg je de diphthong: de ou (foul), en dan komt er nog een ‘r’ achteraan. Zing eerst de targetvowel: de o, verander dan aan het allerlaatst de klank naar de diphthong en licht daarna het achterste deel van je tong een beetje op om de ‘r’ te produceren. Dat is niet gemakkelijk, zeker niet als we het met zijn allen tegelijk willen doen.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 11
LEARN 2 SING Week 5: Dragers van het gevoel: de medeklinkers Herhaling: Ga recht op staan, als een schoorsteen, gebruik het middenrif bij de ademhaling. Gebruik je brede rugspier om je middenrif ademhaling te ondersteunen. Ontspan je tong, trek je mondhoeken ietsje op (‘inner smile”) en zorg dat je op de ademhaling geluid maakt. Daardoor ontstaat een well supported en freely produced geluid. Oefen de plaatsing van je geluid in het masker: achter je ogen en je neus, resoneer. Zing AH maar denk aan de klinker. Enkele klinkers die de stroom van geluid belemmeren. • Klinkers dragen het geluid, maar medeklinkers maken het woord, waardoor het betekenis krijgt. • Je kunt onmogelijk muziek maken met bijna alleen maar medeklinkers. Denk maar eens aan de t, p, d en k; dat zijn eigenlijk kleine slaginstrumentgeluidjes. De f en th zijn medeklinkers die alleen maar lucht voortbrengen. Bij de S denk je meteen aan een slang. • Deze medeklinkers (t, p, d, k, f, th, s) moeten er zijn en ook uitgesproken worden, maar niet te luid, gewoon precies genoeg (nooit harder dan de klinker die er voor en achter komt!). Bedenk dat zo’n medeklinker een mes is dat je door een uit de kraan lopende waterstraal haalt: het water is het geluid van de klinkers; zie de medeklinkers als het mes dat door de waterstroom snijdt, maar de stroom niet onderbreekt. • Sommige medeklinkers kun je zachter (minder hard) maken, zonder dat ze aan betekenis inboeten. Bijvoorbeeld het woord ‘little’: als je daar meer ‘liddle’ van maakt blijft de geluidsstroom beter voortgaan en kunnen kleine timing verschillen tussen de koorleden worden opgevangen en ‘verdoezeld’. Enkele medeklinkers die het geluid helpen dragen. • Andere medeklinkers zijn juist wel ‘zingbaar’: je kunt er een toon op zingen, zoals bijvoorbeeld op de m, n, l, v, z en ng. • Deze medeklinkers kunnen zelfs af ten toe extra benadrukt worden, omdat ze kunnen helpen om gemakkelijker van de ene naar de andere klinker over te gaan, zonder dat het geluid van de klinkers wordt onderbroken. Ze kunnen vaak gezongen worden alsof ze een andere lettergreep zijn.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 12
Het overbrengen van de woorden ...... • Een klinker maakt nog geen woord! Klinkers moeten van elkaar gescheiden worden door medeklinkers om een woord te kunnen worden. Die medeklinkers moeten dan goed uitgesproken worden, zonder dat ze het geluid in de weg staan. • Het grootste compliment dat onze zangstijl vaak krijgt van het publiek is: het was zo geweldig fijn om alle woorden goed te kunnen verstaan! • MAAR: dat is nog niet genoeg! • De woorden goed verstaan, wil nog niet zeggen dat we ook kunnen begrijpen wat ze betekenen. • Muziek, in elk geval onze muziekstijl, is geen intelligentie spelletje: het is niet de bedoeling dat ons publiek moet peinzen over en raden naar de betekenis van het lied. Ze moeten het kunnen begrijpen zonder er over na te hoeven denken. • Als een song over verdriet gaat, moet het publiek met ons meehuilen, en als het over geluk gaat moet men automatisch gaan lachen. Als het een ritmesong is moeten ze eigenlijk heel graag mee willen tikken met hun voeten of klappen met de handen. • Muziek gaat direct naar het hart: de klinkers communiceren het geluid, de medeklinkers drukken juist de emotie uit. • Zeg het woord ‘love’ maar eens een paar keer achter elkaar en besef dan dat de manier waarop je de eerste letter uitspreekt of benadrukt, bepaalt welke betekenis het woord krijgt. Hetzelfde met het woord ‘tender’: als je het een paar keer hebt gezegd merk je dat de ‘n’ in het midden of de ‘r’ aan het einde het gevoel van het woord beïnvloedt. • Het is voor het publiek dus niet genoeg dat ze de betekenis van het woord snappen, maar ze willen ook horen wat we ermee willen zeggen.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 13
LEARN 2 SING Week 6: De uitvoering Herhaling: Ga recht op staan, als een schoorsteen, gebruik het middenrif bij de ademhaling. Gebruik je brede rugspier om je middenrif ademhaling te ondersteunen. Ontspan je tong, trek je mondhoeken ietsje op (‘inner smile”), waardoor de spanning op je strottenhoofd verdwijnt, en zorg dat je tegelijk op de uitademing geluid maakt. Daardoor ontstaat een well supported en freely produced geluid. Oefen de plaatsing van je geluid in het masker: achter je ogen en je neus, resoneer. Zing AH maar denk aan de klinker. Maak harde medeklinkers zoals de t en k zachter, en gebruik de zingbare medeklinkers zoals de m, n, v en z. Druk meer het gevoel van de woorden uit dan de betekenis! We zijn er bijna! • Vergeet al je zorgen, je werk en je beslommeringen: we gaan zingen! Communiceren met je publiek. • Ongeveer 70% van de communicatie tussen mensen is visueel, slechts 30% is door spreken en horen! (en dat is waar we 5 weken mee bezig geweest zijn!!) • Stel je voor dat je publiek doof is. Dan nog willen ze graag begrijpen waar het over gaat. • Stel je voor dat je publiek blind is. Dan nog willen ze graag horen hoe jij je voelt, laat ze de uitdrukking op je gezicht horen! • Stel je aan het begin van een optreden voor dat je een touw naar het publiek gooit. Ze zullen dat touw vastpakken en je trekt het dan strak. Zorg ervoor dat het strak blijft staan. Je moet het af en toe weer even extra aantrekken en het publiek overhalen om dat ook te doen. Ze mogen niet de kans krijgen om het touw, de aandacht te laten verslappen!! Het oog helpt het oor! • Een goede houding ziet er niet alleen goed uit, maar is juist essentieel voor een goed geluid (kijk maar eens na in week 1) • Zo nu en dan je lijf een beetje bewegen is niet alleen toegestaan, maar wederom essentieel. Hiermee kun je meer visuele uitdrukking geven aan wat je zingt. Lichaamstaal is een krachtig communicatiemiddel. Je kunt door gebruik van je lichaam jezelf af en toe ook ‘resetten’, zodat het niet zo statisch lijkt, en je niet zo stijf staat te zingen, want dat zou afbreuk dan aan het mooie, vrije geluid van je zang.
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 14
•
Gezichtsuitdrukkingen zijn een belangrijk onderdeel van de visuele communicatie. Zeg maar eens ‘I love you’ met een gefronst voorhoord, en daarna met een glimlach. Een ‘lifted’ gezicht zal ook een ‘lifted’ geluid produceren en daardoor kun je ook gemakkelijker voorin zingen, in het masker. (zie week 3) • Als je de jukbeenderen ietsje optrekt (mondhoeken dus ietsje omhoog, inner smile), geeft meteen de indruk dat je belangstelling hebt voor je publiek, en het laat zien dat je ook echt meent wat je zegt en wat je zingt. Daarnaast vergroot je de resonantie-holtes in je hoofd en je snapt inmiddels wel wat dat betekent!! Je gaat hierdoor ‘omhoog’ denken, en dat is goed voor de resonance en zal mede voorkomen dat je in toon gaat zakken. Kortom: hang de noten op aan je jukbeenderen, laat ze er niet van afglijden!! Onthou dit! • Zingen is een activiteit van het hele lijf: elk stukje van je lichaam is er bij betrokken. • Iedereen heeft dezelfde fysieke onderdeeltjes en we hebben dus ook allemaal dezelfde mogelijkheden om goede zangers en zangeressen te worden. Het is zaak om die onderdeeltjes die we hebben, goed te leren gebruiken! • Niemand hoeft zich dus beperkt te voelen door zijn of haar stem. We kunnen allemaal verbeteren: het is een keuze om mooi te zingen of om lelijk te zingen. • Goed zingen is goed zingen, onafhankelijk van welke stijl je kiest. Onze specifieke stijl binnen close harmony, vereist dat we ons zelf aanpassen aan het totale harmonieuze geluid van het koor. • Elke zangstijl heeft zijn eigen bijzonderheden, maar het produceren van een vrij en resonant geluid, door goede ondersteuning in ademhaling, lijf en expressie is universeel en raakt zonder twijfel elk hart!
Holland Harmony
Learn2Sing
Tvb/2009040 15
