Labo XX: Contactdag 1 juli 2013

Labo XX: Contactdag 1 juli 2013

programma 14u00 – 14u20

visie op de wedstrijd

Introductie Labo XX Verloop Labo XX 14u20 – 15u00

Kristiaan Borret, Stadsbouwmeester Isabelle Verhaert, projectleider Labo XX

ruimtelijke en demografische analyse 20ste-eeuwse gordel

Bevolkingsprognoses Antwerpen 2011 – 2030 Analyse van de stadsregio 15u00 – 16u00

Joost Schouppe, Studiedienst Stadsobservatie Toon Vanobbergen, Team Ontwerpend Onderzoek

Labo XX bekeken vanuit verschillende beleidsdomeinen

Virge Smets, Stadsontwikkeling, Ruimte Voorzieningentekort in de 20ste eeuwse gordel Ontwerpen van betaalbaarheid? Kristof Peeters, Sociale Planning Punctuele ingrepen in het woonweefsel als hefboom voor stadsvernieuwing Liesbeth Lanneau, AG Vespa Stadsverdichting-en vernieuwing als duurzame opgave Iris Gommers, Energie en Milieu Antwerpen Economie: potenties voor verweving Guido Muelenaer, Werk en Economie

16u00 – 17u00

afsluitende drink

Labo XX: Inleiding: Verloop Labo XX Isabelle Verhaert | Projectleider Labo XX

Verdichting en stadsvernieuwing

Labo XX

Verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek

Groenplan

Mobiliteitsplan

…

EVALUATIE EN ACTUALISATIE sRSA

stadsontwikkeling

Verdichting en stadsvernieuwing

Labo XX


Groenplan

Mobiliteitsplan

…

EVALUATIE EN ACTUALISATIE sRSA

Analyse van de stadsregio

Labo XX

Haalbaarheidsstudie

Parallelle cases in de XX ste eeuwse gordel

Data-analyse

…

stadsontwikkeling

Verdichting en stadsvernieuwing Strategisch Ruimtelijk Structuurplan: Antwerpen Ontwerpen (2006) Beeld Dorpen en Metropool Strategische ruimten in XX eeuwse gordel: - Lager netwerk: stedelijke en buurtcentra - Zachte ruggengraat - Levendig kanaal

Labo XX

stadsontwikkeling

Labo XX

stadsontwikkeling

Uitgangspunten onderzoek 1.

Nieuwe bewoners betekenen nieuwe potenties voor de stad. Door maximaal in te zetten op kwaliteit, zijn verdichtingsprojecten voornamelijk in de 20ste-eeuwse gordel echte hefboomprojecten voor een nieuwe fase van stadsvernieuwing. We gebruiken de verdichtingsopgave om nieuwe kwalitatieve vormen van stedelijkheid te verkrijgen.

2.

De bebouwde en onbebouwde voorzieningengraad blijft minstens even hoog als vandaag. Dit betekent dat we niet alleen inzetten op bijkomende woningen, maar tegelijkertijd op bijkomende voorzieningen en werkplekken.

3.

Om de bevolkingstoename op te vangen, gaan we voluit voor reconversie van het bestaande stedelijke weefsel, dit leidt tot de meeste innovatieve oplossingen. We zetten in eerste instantie in op hergebruik van bestaande (leegstaande) gebouwen, onbebouwde percelen en ‘brownfields’. Bovendien zetten we maximaal in op stapelen en meervoudig ruimtegebruik om de bestaande bebouwing op weloverwogen plaatsen te verdichten. In eerste instantie worden daarom geen bijkomende gebieden aangesneden. De open ruimte is immers de vertrekbasis voor de organisatie van de ruimte, het is de natuurlijke drager van de omgevingskwaliteit.


stadsontwikkeling

Timing Labo XX FASE 0 publicatie contactdag

maandag 10 juni 2013 maandag 1 juli 2013

FASE 1: selectiefase indienen fase 1 bekendmaking geselecteerden

dinsdag 3 september 2013 maandag 30 september 2013

FASE 2: onderhandelingsfase presentatiemoment geselecteerden indienen finale offerte bekendmaking kandidaten

dinsdag 8 oktober 2013 dinsdag 15 oktober 2013 dinsdag 12 november 2013

FASE 3: ontwerpend onderzoek Labo XX: workshop één Labo XX: workshop twee Labo XX: workshop drie Labo XX: workshop vier Labo XX: finale presentatie

donderdag 5 december 2013 donderdag 23 januari 2014 donderdag 27 februari 2014 donderdag 3 april 2014 donderdag 5 juni 2014


stadsontwikkeling

Selectiecriteria Labo XX FASE 1: selectiefase indienen fase 1 bekendmaking geselecteerden

dinsdag 3 september 2013 maandag 30 september 2013

Selectiecriteria 1. Samenstelling van het projectteam 2. Studie- en beroepskwalificatie van het projectteam 3. Referenties Aan te leveren documenten - Visienota - Plan van aanpak van de opdracht - Overzicht kostenbeheersing van het project - Organigram team - CV’s teamleden - 3 relevante referenties + 3 per expertise


stadsontwikkeling

Selectiecriteria Labo XX FASE 2: onderhandelingsfase presentatiemoment geselecteerden indienen finale offerte bekendmaking kandidaten

dinsdag 8 oktober 2013 dinsdag 15 oktober 2013 dinsdag 12 november 2013

Gunningscriteria 1. Kwaliteit van concept- en visievorming van het onderzoeksvoorstel: 60 punten 2. Kwaliteit en geloofwaardigheid van het plan van aanpak: 30 punten 3. Kostenbeheersing van het project: 10 punten Aan te leveren documenten - Visienota - Plan van aanpak van de opdracht - Overzicht kostenbeheersing van het project


stadsontwikkeling










16u00 – 17u00

afsluitende drink

Labo XX: Analyse: Bevolkingsprognoses Antwerpen 2011 – 2030 Joost Schouppe | Studiedienst Stadsobservatie

Bevolking verleden en toekomst

Stijging immigratie en geboorten sinds 2000 zorgt voor sterke bevolkingsgroei

600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0

Distr. Antwerpen Prognose hoog

Huidig groot Antwerpen Prognose laag

1.000.000 900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0

Arrondissement zonder groot Antwerpen Groot Antwerpen zonder district A District Antwerpen

500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

District Antwerpen Groot Antwerpen zonder district A Arrondissement zonder groot Antwerpen

Index aantal inwoners en huishoudens 115 113 110 108 105

Totaal aantal inwoners Aantal huishoudens

100 95

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

90

Verdichting van de bevolking

Cijfers op maat raadpleegbaar op www.buurtmonitor.antwerpen.be

Scenario 1: extreem scenario - trends van 2011 blijven constant Scenario 2a: gematigde groei - gemiddeld migratiesaldo 2002-2009 met toegenomen TVC Scenario 3a: minimumscenario - migratiesaldo gaat naar 0 met afgenomen TVC Scenario 1

Scenario 2a

Scenario 3a

800.000 750.000

714.434

700.000

Aantal

650.000

621.253

600.000 550.000

564.073

500.000 450.000 400.000 350.000 300.000

Jaar

Antwerpse prognoses

Terwijl geboortecijfer Vlaanderen afplat, blijft dit stijgen in Antwerpen 9000 8000

8236

7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0

5813

Nieuwe verstedelijkingsgolf 2010-2030 is in grote mate een Antwerps fenomeen 70.000

Absolute groei 2010-2030

60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 12% -10.000

Vlaamse prognoses

6%

-2%

0%

5%

1%

10%

2%

10%

4%

5%

3%

2030: minder kinderen in rand, veel meer in de stad > grote verleiding om stad te verlaten!

Vlaamse prognoses

Algemene trends • stijging van de bevolking gaat samen met • • • •

Vergroening Verkleuring Vergrijzing Geografische verdichting van bevolking én interne verhuisbewegingen

Evolutie jongeren 2000-2030 100.000 90.000

Aantal 0 tem 9-jarigen

80.000 Lage projectie, 0-9 jaar Hoge projectie, 0-9 jaar Aantal 10 tem 19jarigen Lage projectie, 10-19 jaar Hoge projectie, 10-19 jaar

70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 2000 Antwerpse

2010

2020

2030

% Antwerpenaren van vreemde afkomst steeg van 25% in 2004 naar 36% in 2013 in 2020 zal dit 47% bedragen volgens de prognoses. 600000

500000 400000114.018

185.269

256.819

300000

200000 351.361 100000

0

N Vreemde Afkomst N Belg 326.524

295.480

Aandeel allochtonen naar leeftijd 70%

64%

60%

57% 52%

55%

Percentage

50%

44%

42% 40%

28%

30%

17%

20%

11% 10%

5%

4%

80 tem 89j

90+j

0% Totaal 0 tem 10 9j tem 19j

20 tem 29j

30 tem 39j

40 50 tem tem 49j 59j Leeftijd

60 tem 69j

70 tem 79j

Diverse herkomst Marokko

Nederland Portugal Verenigd KoninkrijkSpanje Rusland Joegoslavië

Turkije Polen

Vergrijzing: 80-plussers nemen toe, 60 tot 80-jarigen stabiliseren na daling. Prognose: afname 80-plussers, toename jongere senioren (stadsvlucht van 1967-1990 maakte dat bevolkingscohorte die nu zal vergrijzen in Vlaanderen (jonge senioren) minder in de stad woont. De vergrijzing die Antwerpen nu kent is een zorg intensieve 80+ vergrijzing)

Grafiek: procentuele evolutie aantal senioren Totaal inwoners

60 tem 69j

150 140

Index

130 120 110 100 90 80 70

Jaar

70 tem 79j

80+j

Verhuisbewegingen 2010

Nieuwkomers zijn doorgaans jong Totaal saldo

2000

2000

1500

1500

1000

1000

500

500

0 -500

0

-1000 -1500

-500 -1000

Leeftijd

-1500

Verhuissaldo

Vertrek

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100

Aantal

Aankomst

Labo XX: Analyse: Analyse van de stadsregio Toon Vanobbergen | Team Ontwerpend Onderzoek

stadsregio? A

B

C

D

E

F

G

H

1

I

J Wuustwezel

K

L

M

Kalmthout

Rijkevorsel

Brecht

Kapellen

2

Stabroek

Brasschaat

Malle

3

Schoten Zoersel

Schilde

Beveren

4 Sint-Gillis-Waas

Wijnegem Zwijndrecht Vorselaar

Stekene

Zandhoven Wommelgem Ranst

Borsbeek

5

Grobbendonk Mortsel Boechout Sint-Niklaas

Kruibeke

Herentals

Edegem Nijlen

6

Hove

Hemiksem

Herenthout Temse

Aartselaar Kontich

Schelle

Lint

Lier

Waasmunster

Berlaar

Niel

7

Bornem

Boom

Rumst

Duffel

Heist-op-den-Berg Puurs

8

Sint-Amands

Sint-Katelijne-Waver geen data Putte

Willebroek

Mechelen Bonheiden

9

Keerbergen

N

stadsregio? Kapellen Stabroek

Brasschaat

Schoten

Wijnegem Zwijndrecht

Wommelgem

Borsbeek

Mortsel Boechout Kruibeke

Edegem Hove

Hemiksem Aartselaar Schelle

Niel

Kontich

Lint

Landschappelijke onderlegger

geologie

reliëf

bodemgesteldheid

hypothese: landschappelijke onderlegger ~ verstedelijking

Nulkaart

tot 1850: bebouwd weefsel


Gangen en stegen


Werkmanswoonsten

tot 1850: infrastructuur

tot 1850: infrastructuur

Krijgsbaan

tot 1850 open ruimte

tot 1850 open ruimte

Verschanste forten

1850 - 1930 bebouwd weefsel


agfa gevaert

Industrialisatie


Nieuw Park-verkaveling

1850 - 1930 bebouwd weefsel luchtbal

laagland

unitas

Tuinwijken

1850 - 1930 bebouwd weefsel conforta

Conforta-wijk

1850 - 1930 infrastructuur


sequentie bsw

Buurstpoorwegen

1850 - 1930 open ruimte


gebruik forten

Brialmontomwalling en fortengordel



De Taeye en Brunfaut



E313 in b’hout

viaduct wilrijk

snelwegen


nieuwe stadsaders



restgebieden


reconversie’70-’90

foto vleeshuis

foto prekerskazerne bouwaanvragen

Legende

+/- 1850 +/- 1930 +/- 1970 +/- 2000



bouwaanvragen

Legende

+/- 1850 +/- 1930 +/- 1970 +/- 2000



bouwaanvragen

Legende

+/- 1850 +/- 1930 +/- 1970 +/- 2000

1970 - 2013 Infrastructuur

1970 - 2013 Infrastructuur

tramverlenging


landbouw en parken

Labo XX: Invalshoeken: Voorzieningentekort in de 20ste eeuwse gordel Virge Smets | Stadsontwikkeling Ruimte

bevolkingstoename prognose Antwerpen Hoog scenario: gemiddeld migratiesaldo 2002-2009 met toegenomen fertiliteit Laag scenario: migratiesaldo naar 0 met afgenomen fertiliteit

bevolkingstoename prognose Vlaanderen 

+- 100.000 nieuwe inwoners

Data analyse stad en regio

stadsontwikkeling

toename woningen toename woningen 

30.000 tot 50.000 nieuwe woningen



waarvan 5.700 tot 7.500 sociale huuren koopwoningen (bij streefcijfer:11%)



10.455 geplande woningen (woonprojecten)


stadsontwikkeling

wp_nr WP001 WP002 WP003 WP004 WP005 WP006 WP007 WP008 WP009 WP011 WP012 WP018 WP019 WP021 WP022 WP023 WP024 WP025 WP050 WP057 totaal

max. aantal geplande woonprojecten extra woningen Galgenweel-Oost 90 Regatta 1.530 Nieuw Zuid 2.000 t Groen Kwartier (Militair Hospitaal) 404 Eilandje - Cadixwijk Bestaand weefsel 479 Eilandje - Montevideo 405 Eilandje - Oude dokken (excl. AMCA-site) 516 BPA Eksterlaer 540 Nieuw Zurenborg 600 BPA Neerland 390 Eilandje - Cadixwijk Rand 1.071 Groen Zuid (Scanfil) 481 Rozemaai 329 Kwadevelden 44 Viswater 198 Centraal Station - project Pelikaan 350 Centraal Station - Kievit fase II - zone I 91 Centraal Station - Kievit fase II - zone II en III 213 Luchtbal 700 Deurne Dorp - Project L 24 10.455

toename woningen woonvoorraad  15.000 tot 30.000 extra nieuwe woningen

volgens gezinsgrootte Aantal extra woningen voorzien in 2030 Woonvoorraad Aantal geplande woningen Aantal onbebouwde percelen Aantal leegstaande gebouwen Aantal vrijgekomen gebouwen in rand Nog extra woningen te voorzien


2,24

2,11

min 32.112

max 47.161

10.785 1.439 410 1.800

10.785 1.439 410 1.800

17.678

32.727

stadsontwikkeling

bevolkingstoename woongebied en RSA


stadsontwikkeling

toename voorzieningen toename voorzieningen methodiek lokale voorzieningen  aantal/ opp. voorzieningen gerelateerd aan aantal inwoners (bevolkingsdichtheid)  referentiewaarde: norm of stedelijk gemiddelde (geen vgl met andere steden)  hoeveelheid/ omvang tekorten bepalen voor nieuwe voorzieningen en toekomstige inwoners


stadsontwikkeling

Overzicht lokale publieke voorzieningen: Open ruimte voorzieningen: • gebruiksopenruimte (groen en pleinen) • speelterreinen • buurtsportterreinen • hondenloopzones Gebouwde voorzieningen: Onderwijs: • basisonderwijs • sec onderwijs eerste graad • deeltijds kunstonderwijs muziek • deeltijds kunstonderwijs beeld Jeugd: • kinderopvang • jeugdwerk • jeugdcentra • fuifruimten Sport: • sporthallen • zwembaden Cultuur: • bibliotheken • cultuur- en ontmoetingscentra Welzijn en publieke diensten: • dienstencentra • recyclagecentra, districtshuizen, stads-, politiekantoren Handel: • Supermarkten en superettes , winkelstraten, apothekers, bakkers en banken


stadsontwikkeling

toename voorzieningen Stedelijk gemiddelde (2012)

toename in aantal Bijkomende voorzieningen:

Basisschool (norm)

1

pl. per 2,5 tot 11-jarige

Middenschool

45

per 10.000 12 tot 15-jarigen

Dko Muziek

0,5

per 10.000 inwoners

Dko Beeld

0,5

per 10.000 inwoners

Kinderopvang

25

pl. per 100 0 tot 3-jarigen

1,13

per 1.000 0 tot 24-jarigen

3

per 10.000 16 tot 24-jarige

Jeugdwerk (vrijw) Jeugdcentrum

 bij behoud van huidige voorzieningengraad:  nieuwe bewoners betekent meer scholen, kinderopvang, speelterreinen, sportinfrastructuur, dienstencentra … Stedelijk gemiddelde (2012) Gebruiksopen ruimte

22,1

m² per inwoner

Speelterrein

3,8

m² per 0 tot 11-jarige

Buurtsportterrein

0,5

m² per inwoner

Hondenloopzone

0,3

m² per inwoner


stadsontwikkeling

Fuifruimte (klein+groot)

0,4

m² per 16 tot 24-jarige

Sporthal (klein+groot)

0,14

m² sportopp. per inwoner

Zwembad (overdekt)

0,010

m² sportopp. per inwoner

Bibliotheek

0,4

per 10.000 inwoners

Cultuurcentrum

0,4

per 10.000 inwoners

Dienstencentrum

1,4

per 15.000 inwoners

Recyclagecentrum

0,5

per 30.000 inwoners

Districtshuis/ stadskantoor

0,3

per 10.000 inwoners

Politiekantoor

0,5

per 10.000 inwoners

Supermarkt

1,9

per 6.000 inwoners

Supermarkt/superette Apotheker

1,9 0,05

per 2.000 inwoners per 100 inwoners

Bakker

1,2

per 2.000 inwoners

Bank

1,4

per 2.000 inwoners

toename voorzieningen toename in ha

tekorten in 2018: 99,5 ha, in 2030: 355 ha Lokale voorziening

Gemiddelde vloeropp: waarvan buiten ruimte 1 bouwlaag in m ²

in ha

in m ²

1 basisschool (480 lln-2 klass.) speelpl: 4m ²

6.700

0,67

1.920

1 middenschool (180 lln)

5.000

0,50

720

1 dko Muziek (L,MH gr) (650 lln)

2.450

0,25

1 dko Beeld (L,MH gr) (650 lln)

4.900

0,49

1 kinderdagverblijf (85 pl)

1.400

0,14

500

0,05

2.000

0,20

1 jeugdwerk (75 leden) 1 jeugdcentrum 1 fuifruimte 1 sporthal (sportopp.1.440m ²)

300-1.000

0,10

2.700

0,27

1 zwembad (sportopp. 495m ²)

2.700

0,27

1 bibliotheek

1.500

0,15

1 cultuur- en/ of ontmoetingscentrum

2.500

0,25

950

0,10

1 recyclagecentrum

5.000

0,50

1 districtshuis/ stadskantoor

3.000

0,30

1 politiekantoor

1.000

0,10

400

0,04

1 dienstencentrum

1 handelszaak


400

5.000

stadsontwikkeling

toename voorzieningen toename arbeidsplaatsen


stadsontwikkeling

Labo XX: Invalshoeken: Ontwerpen van Betaalbaarheid Kristof Peeters | Sociale Planning

Ontwerpen van betaalbaarheid

Probleemstelling  Antwerpen 2018 – 2030: + 100.000 inwoners  Toekomstig sociaal-economisch profiel nieuwe bewoners|bevolking?

Ontwerpen van betaalbaarheid Drie dimensies van betaalbaarheid bij woonopgave XX  Betaalbaarheid wonen voor gezinnen: steeds grotere uitdaging  Impact aangroei op sociaal-economisch profiel Antwerpse bevolking  Betaalbare woonvormen voor sociale stijgers


 Betaalbaarheid wonen voor gezinnen: steeds grotere uitdaging

Betaalbaarheid wonen gezinnen 250.000 €

‘beschikbaar’ woonbudget:

beschikbaar aankoopbudget woning

   

gemiddelde verkoopprijs appartement gemiddelde verkoopprijs woning

200.000 €

mediaan inkomen lening 20 jaar eigen inbreng 12.500 € gem. rente 2000-2005

150.000 €

100.000 €

50.000 €

- € 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008*

2009*

2010*

Bron: Immotheker, Hypotheekwinkel, FOD Economie, Genootschap van Notarissen van de Provincie Antwerpen, ADSEI

Toenemende mismatch tussen beschikbaar aankoopbudget – gemiddelde woningprijs

Betaalbaarheid wonen gezinnen 250.000 €

gemiddelde verkoopprijs woning gemiddelde verkoopprijs appartement haalbaar voor doorsnee inkomens haalbaar voor rijkste 20%

Gem. prijs woning

haalbaar voor rijkste 10%

200.000 €

10% hoogste inkome Gem. prijs appt

150.000 €

20% hoogste inkomen 100.000 €

50.000 €

- € 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Bron: Immotheker, Hypotheekwinkel, FOD Economie, Genootschap van Notarissen van de Provincie Antwerpen, ADSEI

Ook voor hogere inkomens toenemende onbetaalbaarheid

Betaalbaarheid wonen gezinnen Militair hospitaal  3 slpkr EGW + tuin + autostaanplaats  instapklaar  270.000 euro all-in

Welk gezamenlijk netto gezinsinkomen is vereist om deze woning te financieren? Simulatieoefening loonbarema’s lokale overheid

‘t Groen Kwartier, Antwerpen

Simulatie betaalbaarheid nieuwbouwwoning Militair Hospitaal 2009


 Impact aangroei op sociaal-economisch profiel Antwerpse bevolking

sociaal-economisch profiel in 2030?

Bron: Kind en Gezin 2011, bewerking stad Antwerpen

Natuurlijke aangroei vandaag in belangrijke mate bij kansarme gezinnen

sociaal-economisch profiel in 2030? 2011

Extern buitenlands verhuissaldo allochtonen Bron: stad Antwerpen

Groei uit migratie: ‘aankomst’ wijken ≈

belastbaar inkomen


 Betaalbare woonvormen voor sociale stijgers

Betaalbare woonvormen sociale stijgers Migratiepatronen nieuwkomers  XX steeds meer ‘plek van aankomst’  > Antwerpen- Noord | Borgerhout  Nu ook Deurne-Noord, Kiel, Hoboken

Betaalbare woonvormen sociale stijgers Trend 2011 ‘Klassieke’ route 

Aankomst (2060| Borgerhout intra muros): laagkwalitatief huren



XX (Deurne-Noord | Kiel | Hoboken-Noord…): eerste bescheiden woning



XX’: verdere verspreiding 20e eeuwse gordel



XX naast doorgroeiwijken ook steeds meer plek van aankom

Dynamiek woonomgevingen XX: residentieel  doorgroei- en aankomstwijken

Betaalbare woonvormen sociale stijgers

Betaalbare woonvormen sociale stijgers

Deurne-noord Tweemontstraat

Betaalbare woonvormen sociale stijgers Woonaanbod vandaag Middenklasse (gezinnen) zwaksten

Sociale stijgers

Sociaal

 stadsvernieuwingsprojecten  publiek en privaat  acupunctuur strategie AG Vespa

?

Vandaag geen aanbod specifiek voor sociale stijgers Middenklasse-aanbod steeds minder haalbaar voor doelgroep

Naar een inclusiever woonaanbod? Via generiek woonbeleid:  community land trust : grondspeculatie ?  wooncoöperatieven: koop + huur ?  fiscale voordelen aankoop woning stad ?  acupunctuurstrategie AG VESPA  compenserende voorzieningen ?  branding ?

Naar een inclusiever woonaanbod? Maar ook ontwerpmatige dimensie:  Inzetten op collectiviteit

 ‘Uitbreidbaar’ wonen/Halve huis

Le Medi, Rotterdam

Mijn eigen gerijde huis, NL Côté Kanal, Brussel

Labo XX: Invalshoeken: Punctuele ingrepen in het woonweefsel als hefboom voor stadsvernieuwing Liesbeth Lanneau | AG Vespa

GROND- EN PANDENBELEID •

AG VESPA koopt verwaarloosde panden > vervangen door beeldbepalende woningen > opwaardering stadswijken


Voornamelijk 19de eeuwse gordel

•

Veelheid aan kleinschalige projecten


Een grond- en pandenbeleid op maat van de 20ste eeuwse gordel ?


Een grond- en pandenbeleid op maat van de 20ste eeuwse gordel ? >

•

inzetten op stadsvernieuwing

Hoe inspelen op een aantal actuele thema’s: stadsvlucht, betaalbaarheidsprobleem >

hoe woningen efficient en betaalbaar realiseren

Weinig uniforme omgeving, versnippering, aanwezigheid infrastuctuur • •

Weinig onderzocht Weinig aantrekkelijke woonomgeving?

Groen, ruimte • •

Hoe de bestaande kwaliteiten bewaren ? Mogelijkheden om tegemoet te komen aan woonwens

STADSVERNIEUWING IN DE 20STE EEUWSE GORDEL

• Hoe verdichten / wonen als strategie voor stadsvernieuwing toepassen • Hoe verdichten op die minder aantrekkelijke plaatsen

STADSVERNIEUWING IN DE 20STE EEUWSE GORDEL TUSSENMAAT • • •

Potentie middelgrote projecten (15 tot 20 woningen) Aangepast aan weefsel en schaal 20ste eeuwse gordel Betekenis op schaal van de buurt

STADSVERNIEUWING IN DE 20STE EEUWSE GORDEL TUSSENMAAT FUNCTIEMENGING • • •

Verankering in de buurt Opvoeren densiteit Meervoudig ruimtegebruik

STADSVERNIEUWING IN DE 20STE EEUWSE GORDEL TUSSENMAAT FUNCTIEMENGING KWALITATIEVE WOONOMGEVING • •

Integreren aspecten die de woonwenselijkheid verhogen, groen, parkeren, ‘dorp in de stad’ Aangenaam wonen, ook in minder aantrekkelijke context

Parkwoningen, Basel, Zwitserland, Miller & Maranta

EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN

• Schaalvergroting aangrijpen om woningen efficiënt en betaalbaar te realiseren • 3-voudige strategie

EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN TYPOLOGISCHE VERNIEUWING • Verdichten maar verlies aan woonkwaliteit beperken • Zelfde geld = woonwenselijker product

EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN TYPOLOGISCHE VERNIEUWING TECHNISCHE VERNIEUWING • •

Bouwmethode en bouwproces op maat Zelfde geld = duurzamer product: geïntegreerde oplossingen energieprestatie

Bedre biligere bolger, Kvistgard, Denemarken, Tegnestuen Vandkunsten

EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN TYPOLOGISCHE VERNIEUWING TECHNISCHE VERNIEUWING PROCESMATIGE VERNIEUWING •

Alternatieve ontwikkeling en financiering

•

Hoe kunnen overheidssubsidies over langere termijn worden ingezet, en tegelijk een prijsstijging van vastgoed vermijden?

•

Systemen van erfpacht, uitgestelde betaling grondaandeel

Labo XX: Invalshoeken: Stadsverdichting-en vernieuwing als duurzame opgave Iris Gommers | Energie en Milieu Antwerpen

Antwerpen, een duurzame stad bloem in woonwijken

Wonen en werken in de stad = duurzaam Verplaatsingen Infrastructuur Ruimtegebruik Voorzieningen Collectieve systemen …

Labo XX

stadsontwikkeling

Wonen en werken in de stad = duurzaam mits aandacht voor: Leefkwaliteit • • •

Lucht en geluid Lichttoetreding Ruimte voor groen, rust en ontspanning

Klimaatverandering • • •

Labo XX

Energie en CO2 Ruimte voor water en groen Omgaan met onzekerheden in ruimtelijke structuur

stadsontwikkeling

Omgevingskwaliteit: lucht en geluid

Labo XX

stadsontwikkeling

Luchtkwaliteit (stikstofdioxide>40µg/m³)

Labo XX

stadsontwikkeling

Geluidsbelasting (dag >60dB)

Labo XX

stadsontwikkeling

Ontwerppistes: Lucht & Geluid

Aanpak van de bron? Nood aan verplaatsingen gemotoriseerd privé-vervoer beperken?

Labo XX

Aanpak van de blootstelling? • Gedeeltelijk overkappen? Afschermen? • Groen als buffer? Groen als filter? • Oriëntatie ruimtes, filters, groen, … op gebouwniveau? • Locatiegeschiktheid! stadsontwikkeling

OV-assen Tram incl. begroot

Labo XX

stadsontwikkeling

Klimaatmitigatie: CO2, energie en warmtenetten

Labo XX

stadsontwikkeling

Opportuniteit warmtenet / wijkverwarming? - Restwarmtepotentieel van de haven inzetten voor verwarming van stad - Potentieel verweving kantoren, industrie + wonen / densiteit - Decentrale energieproductie

Ontwerppistes: Warmtenet -

Geen individuele ketels op gebouwniveau Collectieve stookplaatsen op wijkniveau Intermodale systemen op wijkniveau Zone albertkanaal, Blue Gate?, 20e eeuwse gordel, …

Energie - Energie-neutraal of -positief bouwen - Energieproductie zon, wind

Klimaatadaptatie: groen en water

Labo XX

stadsontwikkeling

Afdekkingsgraad

Labo XX

stadsontwikkeling

Uitdagingen klimaatverandering Rivieroverstromingen Overstromingen ten gevolge van regenwaterafvoer • meest ‘verzegelde’ stad van Vlaanderen: afdekkingsgraad > 40% • enkel 14% binnenstad groen • grootste deel van de stad is plat • probleemgebieden – dikwijls historisch laaggelegen - Merksem, Schijnvallei, Brederode, College-baan Deurne, Hoboken Lage Weg, Terbekehof, Neerdland Wilrijk, Viswater Berendrecht… Stedelijke opwarming, hitte-stress, hitte-eiland-effect Drinkwaterschaarste Verandering van de biodiversiteit

Labo XX

stadsontwikkeling

Ontwerppistes klimaatverandering • Groen: gebouw, straat/wijk/school/…, corridors, … • Water: wadi’s, waterdoordringbaarheid bodem, waterelementen als verkoeling, …waterneutrale wijk / stad? (cfr. Nieuw Zuid) • Reflectie tegen heating island effect

Labo XX: Invalshoeken: Economie: potenties voor verweving Guido Muelenaer | Werk en Economie

LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING

ARBEIDSPLAATSEN Bijkomende werkplekken: 100.000 nodig Vandaag: 0,8 werkplek per 18 tot 64j. Streefcijfer: 1 werkplek per actieve bevolking


stadsontwikkeling


INDUSTRIE Wat kan verweven worden? Wat moet gescheiden worden? Trend: 3D printen, lokale productie, lokale energie Verwevenheid met wonen Aandacht voor laden en lossen


INDUSTRIE

Ruimtegebruik industriegebied Wilrijk


INDUSTRIE sRSA: Levendig kanaal


GROTE KANTOORLOCATIES Clustering: grote werkgevers Aandacht voor avondfuncties: geen dode buurt Verwevenheid met wonen Potentie warmtenetten


DETAILHANDEL Prognose toename detailhandel


DETAILHANDEL Uitdagingen • • • • •

levendige plint (supermarkten) overlast: geur, geluid, privacy Wonen boven winkels Veel leegstand winkels in districten laden en lossen (stedelijk distributiecentrum Blue Gate)


SMALL BUSINESS Kenniseconomie Startups Tech sector: ICT development Startups Design & Advertising


SMALL BUSINESS Creatieve economie


URBAN ENTREPRENEUR netwerkruimtes Horeca = werkruimte = netwerkhub coffeehouses, lunch, coworking, … op maat gemaakt voor small business


URBAN ENTREPRENEUR Case: Shoreditch Oost-Londen Saaie ‘tussenwijk’ in jaren ‘60 - ’70 Te mijden in jaren ’80 - ’90 Goedkope woonruimtes + overheidsinvesteringen: Broeihaard van Tech-entrepreneurs en horecazaken Werken en wonen / woningprijzen genormaliseerd


SHOREDITCH


SHOREDITCH

Labo XX: Bijkomende info: http://www.antwerpen.be/structuurplan

STEDENBOUW > ARCHITECTUUR GRENSVERLEGGEND REALISME XX > A HEFBOOM VOOR STADSVERNIEUWING










16u00 – 17u00

afsluitende drink

Labo XX: Contactdag 1 juli 2013

Recommend Documents