Centraal De'basiswoordenlijst' is een lijst van woorden die in de jaren regelmatig twintig laatste de van Tekstbegrip Examens ó"nrit lijst deze Je kunt worden' "fiit" ziin en bekend verondersteld ;;;t;"k;;"n je alsnog niet kende nog die woorden gáÉriifun als checklist en de is een ieren. Bij de keuze van de op te nemen woorden en afleidingen woorden altiid dus vallen er bepaalde willekeur natuurlijk onvermijdelijk:
toe te voegen. Bil de vormgeving zijn de volgende regels. gehanteerd: verschillende woordsoorten - Als het Engelse woord als twee en als biivoeglijk naamwoord (als zelfstandig tunctioneeit naamwoord), wordt dit aangegeven door 1) en 2)'
-Eenkommatussentweewoordengeeftaandathetsynoniemen betreft.
-Ëenpuntkommatussentweewoordengeeftaandathetverschillende
-
betêkenissen van één woord betreft' naamwoorden Een groot aantal werkwoorden en sommige bijvoeglijke
-
qua vorm en betekenis staat. Diiis hei zelfstandig naamwoord dat meest direct verwant is. Alleen de Britse spelling is gebruikt'
*o,a""ngevolgddooreenzelfstandignaamwoorddattussenhaakjeshet
in,.Jaat-,he.kwaam in/naar het
abroad
(abuse) access accessible
to abuse
buitenland misbruik maken van toegang
toegankeliik
(accessibilitY)
accompany
vergezellen, begeleiden volgens according to to account {account) verslag doen van verklaren to account for beschuldigen to accuse (accusation) pijn doen to ache presteren; bereiken to achieve (achievement) erkennen to acknowledge (acknowledgement) verwerven to acquire
to
{accomPaniment)
(acquisition)
to act (acu action) act actually to adapt
addict
additional
-
rekening age
age, oflunder to agree with
-
to aim allY
amount to amount to
leeftijd meer-/minderiarig instemmen met, het eens ziin met (zich) richten oP' van plan ziin bondgenoot hoeveelheid, bedrag bedragen,
neerkomen oP ancient
heel oud
angry
boos
aanpassen, bewerken toevoegen verslaafde verslaafd ziin aan
to announce
aankondigen
ape
mensaap
bijkomend, extra
to aPologise
zijn excuses
(apologY)
aanbíeden
eigenliik
to add (addition) addicted, to be to {addiction)
handelen, doen; acteren daad; wet
bewonderen (admiration) to admit (admission) toegeven; toelaten tiener adolescent volwassen(e) adult gevorderd advanced voordeel advantage tegenstander adversary van invloed ziin oP; to affect treffen, raken zich veraorloven to afford per slot van after all
to admire
(announcement)
to annoy
irriteren
(annoyance) annual
jaarlíjks
129
apparent
ogenschijnlijk, schijnbaar; blijkbaar to appeal to (appeal) aantekkingskracht hebben op; een beroep doen op to apply (application) toepassen
boring
saat
brain to brake (brake) brand break to breathe (breath)
hersenen remn?en
brief
solliciteren naar,
kort
broke
appointment
aanvragen benoemen afspraak;
brutal burglar to bury (burial)
blut; failliet bruut, wreed inbreker
to bust
area
benoeming gebied, terrein
begraven kapot gaan; kapot maken
to apply for {application)
to appoint
to argue (argument) redeneren, beweren; ruzie arms
art as
for
to attach to
hebben armen; wapens
care career
zorg; verzorging
to carfy on
kunst wat betreft
casual casualties
doorgaan met terloops; vrijetijdsdoden en gewonden inhalen
hechten aan
{attachment) to attack (attack) to attempt (attempt) to attend (attendance)
attitude
aanvallen
proberen, pogen aanwezig zijn bij houding, mentaliteit publiek, toehoorders
audience available
to catch up (on) to cause (cause)
gemiddeld,
average
doorsnee
to avoid
veroorzaken oorzaak; zaak
cautious (caution) to cêlebratê
voorzichtig
celebrity
beroemdheid
cereals
bfibirt)
chair{man) to change (change) to charge
vermijden prijs, beloning
to award
toekennen
aware(nessl
awkward
bewust(zijn) onhandig, lastig
circumstances citizen
to back
(onder)steunen
civil servant
balance bald to ban bare
evenwicht(ígheid)
civilian to claim {claim)
charity
civil
barely bargain bearable to behave (behaviour)
to blame (for) (blame)
border
130
1,
veranderen belasten; berekenen, als prijs vragen
Iiefdadigheid, een goed doel omstandigheden burger beleefd; burgerambtenaar l) burger 2) burgerbeweren, eisen toeval ineenstorten;
to collapse
nauwelijks onderhandelen koopje draaglijk
column kolom; rubriek; zuit to comfort (comfort) troosten to commit (a crime) (een misdaad)
behoren bij profiteren van, zijn voordeel doen bij bovendien de schuld geven
besides
graanproducten voorzitter
kaat verbieden kaal; bloot
zich gedragen
to belong to to benêÍat from (benefit)
vieren
(celebration)
award
to bargain
carrière
cause
beschikbaar
{availability)
B
merk pauze ademen
ívan)
grens
coincidence (collapse)
mislukken
begaan
common
gemeenschappelijk; gebruikelijk, gewoon
community
gemeensóhap;
to compaÍe (comparison)
vergelijken
gemeente
to compete (competition, competitor) competitive
concurreren
council to count
(gemeente)raad (mee)tellen, berekenen
concurrerend; prestatiegericht
counter countryside
to complain
klagen
courage
(complaint) to complete
voltooien
court to cover (cover)
toonbank, balie plafteland moed (gerechts)hof be)dekken
to conceal concern
verbergen zorg; bezorgdheid;
bedrijf concerned concrete
to conduct {conductoÍ} conduct confidential to confirm (conÍirmation)
bezorgd; desbetreffende 11 6s1sn(nen) 2) concreet
leiden, dirigeren
to create (creation) creature
scheppen, creéren schepsel, wezen
criticus
critic cruel(ty) to cure (cure) curious
wreedheid) genezen
vreemd; nieuwsgierig 1) huidig, actueel 2) stroom gewoonte klant
current
(van een orkest)
bevestigen
custom customer customs
verwarren
to damage (damage) schaden,
to conquer
veroveren
danger (dangerous)
(conquest) conscious
zich bewust
to dare to deal with
consequently to conserve
dientengevolge, dus behouden
debt
to confuse
gedrag vertrouweliik
douane
beschadigen
(confusion)
{conservation)
to consider (consideration) considerable to consist of
consequent consistent raadplegen to consult {consultation) to contain (container) bevatfen content(ed) content{s) contest
continual to continue (continuation)
continuous to contradict
behandelen; gaan
decade
over schuld (periode van) tien
decent
beschaafd,
to decide (decision)
behoorlijk besluiten, besllssen
jaar
overwegen aanzienlijk bestaan uit
decisive
beslissend
to declare
bpenlijk) verklaren
(declaration)
to decline (decline)
verdergaan (met)
voortdurend tegensPreken
(contradiction) bíidragen to contribute (contribution) to control (control) beheren; besturen gemakkeliik, convenient (convenience) comfortabel overtuigen to convince zich weten teto cope (wi:h) core
redden; aankunnen kern
coronation
kroning'
in verval raken, achteruitgaan;
tevreden
inhoud wedstrijd aanhoudend
gevaar durven
afnemen
definitief; beslist;
definite(ly) to delay (delay) to deliver (delivery) to demand (demand) demanding to deny (denial) departure
to dependend
on
duidelijk vertragen afleveren eisen veeleisend ontkennen; ontzeggen
vertrek afhangen van
(dependence. dependency)
dependent to describe
afhankeliik beschríiven
(description) verdienen to deserve to design (design) ontwerpen
131
-l:::.j;Ir,í
iiiiiï:i.:,i:l:Ê
tij,
to desire {desire) to despair {despair) desperate despite
wensen
disabled
empire to employ
nemen/hebben
employee employer
vernietigen
to enable to encounter (encounter)
tegenkomen
verschil verschillend {van), anders (dan) invalide, gehandicapt
to encourage
aanmoedigen
entire(ly) environment environmental to envy (envy)
nadeel
teleurstellen
disaster
ramp korting ontmoedigen
(encouragement)
to enjoy
genieten (van) onderneming; ondernemingslust geheel omgeving; milieu mílíeu jaloers zijn op 1) getijk(e) 2) setijk evenzeer, in gelijke
enterprise
equal
equally
ment)
(discovery) disease to display (display) dispute
mate antdekken
equipment
zíekte
to escape (escape)
tentoonspreiden geschil, twist
to establish
vestigen
event
gebeurtenis uiteindelijk, ten slotte bewijs(materiaal) kwaad(willig) overdríjven bij)v66766"16
era
discussie distance
distant distinct to distract (distraction) to disturb {disturbance} to divorce (divorce)
domestic
to doubt {doubt} doubtful
driving licence driving test due to dull
eventually
afstand ver duidelijk afleiden
evidence evil to exaggerate example, for -
(ver)storen
eager (eagerness) edge
scheiden huis-, huíselíjk;
(exhaustion)
binnenlands betwijfelen twijfelachtig ríjbewijs rijexamen te wijten aan, ten gevolge van
to exhibit (exhibition) tentoanstellen to exist (existence) bestaan to expand uitbreíden (expansion) expense, at the expenses to experience (experience)
saai, dof
editor education
effort elderly
to embarrass {embarrassment) emergency
enthousiast rand redacteur onderwijs; opvoeding inspanning; poging bejaard in verlegenheid brengen ;' noodgeval, nood
uitrusting tijdperk ontsnappen (aan)
exciting (excitement) spannend, opwindend exhausted uitgeput
to explore
132
werknemer werkgever in staat stellen ontmoeten,
ontwikkelen
disadvantage
to discover
E
(keizer)rijk
in díenst
bestemming
lot
to disappoint (disappointment) discount to discourage
benadrukken
(emphasis)
ondanks
destination destiny to destroy (destructien) to develop {development) difference different (from)
(d isco u ra ge
to emphasise
wanhopen wanhopig
- of ten
koste van (on)kosten
ondervinden, ervaren verkennen
{exploration) explorer ontdekkingsreiziger to extend (extension) uitbreiden extinct (extinction) uitgestorven
F
to face
face
onder ogerf'zien, het hoofd bieden; geconfronteerd worden met gezicht
face, they
future, in the
hun staat .,. te wachten íeit feiteliik
-
,..
fact factual
to fail (failure) to fail to
mislukken; zakken voor leen examen) er niet in slagen te; nalaten te, niet ..'
fairly faith Íalse familiar famous to Íancy (Íancy)
geloof verkeerd, oniuist bekend, vertrouwd
beraemd !euk vinden, vallen
Íate
Íavour favour, in
- of
mode modieus snel fataal; dodelíik (nood)lot gunst rcn gunste van; vóór
to galn
verkriigen,
gap
verwerven kloof, gat
gear
uitrusting; versnelling
general Practitioner
huisarts
(G.P.)
gentle
vriendeliik, zacht
genuine
echt; oPrecht
gigantic (giant) global
reusachtig wereldwiid, mondiaal roddelen
to gossiP (gossiP) to graduate
ap
Íashion fashionable fast fatal
greedy (greed)
gulzig, hebberig
to guess
raden
guilt(y)
schuld(ig) omgaan met
harmful
schadeliik onschuldig, onschadeliik
to Íear
vrezen, bang zíin
fear
voor angst
harmless
to be fed uP with fellowfemale lertile (fertility) fiction figure to Íine (fine) to fire
firm
kenmerk; (gelaats)trek genoeg hebben van mede
vrouweliik vruchtbaar roman(s); verzinsel figuur; getal een baete geven ontslaan 1)
firma, bedriif
2) stevig
to fit fluent
for to force Íorce
passen
vloeiend voor; want dwingen dwang; kracht; geweld
formulier
form fortuinliik, gelukkíg fortunate to found {foundation} optichten, stichten; funderen vrij; gratis free van brandstof to fuel (fuel) voorzien; voeden 1) toekomst future 2) toekomstig voor-t&n future, in -
opleiding voltooien
grave
grateful
H
afstuderen, een dankbaar 1) graí 2) ernstíg
to handle to harm (harm)
feature
in de taekomst
to gather (gathering) verzamelen
eerlijk; redeliik; blond tameliik
fair
-
headline
healthy (health) heir
schaden
krantenkoP gezond erfgenaam
heroine
held; hoofdqersoon (in verhaal) heldin; hoofdpersoon (in verhaal)
to hesitate
aarzelen
(hesitation) to hijack (hijacking) honest(y)
kapen
hooligan
vandaal
hero
hostage
hostile (hostility) however huge
human (humanitY)
eerlijkheid) gijzelaar vijandig echter enorm, geweldíg (groot) 'l) mens
2) menseliik, van de mens
to tgnore
negeren, geen
imaginarY
notitie nemen van analíabeet denkbeeldig
imagination
fantasie
illiterate (illiteracy)
133
èllr'-" utt::.à
to imply (implicatíonl
t:i:^rr;::;r:ï",
to impress
indruk maken
(impression)
to improve
verbeteren
(improvement) incidentally
trouwens; af en toe
to increase (increase) (doen) toenemen, vergroten
increasingly
in toenemende mate
incredible independent
ongeloaflijk onafhankelijk
(independence)
to indicate
aangeven; aanwijzen
(indication) indifference indignant (indignation) inevitable to influence
onverschilligheid verontwaardigd onvermiidelijk bei'nvloeden
(influence)
to inlure
verwonden, letsel toebrengen injury letsel innocent (innocence) onschuldig to inquire (inquiry) informeren instance, for bijvoorbeeld instead in plaats (daar)van to intend {intention) van plan zijn interest belang; belangstelling;
K
L
keen
enthousiast; scherp (van gehoor, wind)
labour labourer
arbeid arbeider
to lack {lack)
gebrek hebben aan, missen
largely lawful (law)
grotendeels wettíg; wettelíjk wettelijk; wenig rechtmatig, wettíg vrije tijd, recreatie niveau waarschijnlijk
legal
legitimate leisure level
likely
to be likely to (come) waarschÍinlijk to limit limit local
grens afual plaatselijk
lunar lunatic
maangek
main
mainly
voornaamste voornamelijk, vooral
to maintáin
handhaven;
litter
maintenance
major
rente
to invent (invention) bedenken, uitvinden to investigate
onderzoeken
(investigatíon) to iron iron
strijken iizer; strijkijzer 2) iizeren kwestie, probleem;
uitgave; nummer (van tijdschrift)
J
majority male manual
1)
rssue
to join
samenvoegen; zich voegen bij
joint
1)
gewrícht, verbindingsstuk;
stíckie 2) gezamenlijk
to judge (judgement) judge to jump to justify (justification) I'
oordelen rechter springen rechtvaardigen
(komen) beperken
to match mature (maturity) mêans to measure measure
member(ship)
to mend merely minor
onderhouden; beweren onderhoud 1) belangrijkst; meerderjarig 2) majoor meerderheid, het overgrote deel mannelijk 1) met de hand,
hand2) handleiding bij elkaar passen rijp, volwassen
middel(en) meten maat; maatregel lid(maatschap) repareren alleen maar, enkel en alleen 1)
minder
(belangrijk) 2) minderjarige
minority miserable (misery)
minderheíd ellendig
mistake
fout
to monitor
toezicht houden op
mood motorist to multiply { multiplication
stemming, humeur automobilist vermenigvuldigen
pavement peak pedestrian
to perform
}
troittoir, stoep tap voetganger optreden; presteren
(performance) nasty nerve notable to note
to notice notice novel
novelist novelty numerous to object to (objection)
naar, vervelend zenuw; moed
opmerkelijk opmerken; opletten; opschríjven opmèrken
mededeling 1) roman 2) nieuw romanschrijver níeuwtie talrijk bezwaar maken tegen
objective
1)
obvious(ly)
2) doel(stelling) duidelíjk, voor de
occasion occasional(ly)
objectief
hand líggend gelegenheid
af en toe bezetten; (occupation) bezighouden to occur (occurrence) gebeuren, voorvallen odd oneven; eigenaardig,
to occupy
offence
vreemd overtreding; belediging
to offend
kwaad doen;
offender old-fashioned opportunity option oral
ordinary overall
P
to persuade
overhalen, ervan overtuÍgen (huis)dier pointless zinloas to poison (poison) vergiftigen policy beleid polite beleefd (opinie)peiling poll to pollute {pollution) vervuilen poverty armoede power macht, kracht to predict (prediction) voorspellen (persuasion) pet
pregnant {pregnancy) zwanger prejudiced, bevooroordeeld zijn to be - (prejudice) prepared, to be bereid zijn present (adj.) huidig; aanwezig present, at nu, tegenwoordig to prevent (from) voorkómen, (prevention) verhínderen
previous pride prison prisoner profitable
winstgevend vooruitgang to promise (promise) beloven prooÍ bewijs property eigendom; eigenchap
beledigen overtreder ouderwets kans, gelegenheid
to propose {proposal) een voorstel/aanzoek
keuze(mogelijkheid)
mondeling gewoon over het geheel genomen
doen prospect
vooruítzicht
to protect
beschermen
(protection) proud (of) to prove (proof)
trots (op) bewijzen; blijken {te zijn)
to provide
bezitten
owner
eigenaar
to provide with to publish
part
deel; rol
partial participant to participate in particular
gedeeltelijk deelnemer
(publication) publisher
patient
gevangene
{proÍit} pÍogress
to own
past patience
vorig, voor(af)gaand trots gevangenis
deelnemen aan speciaal, bijzonder verleden
geduld 1) geduldig 2) patiënt
to punish
verschaffen, opleveren voorzien van uitgeven, publiceren
uítgever straffen
(punishment)
to purchase
(aan)kopen
(purchase) purpose
doel
qualified
bevoegd
to qualify (for) questionnaire queue
i,
lli
, ji:i
',lil
rust 2) rustig
to restríct
to retire (retirement) zich terugtrekken;
to rape (rape)
verkrachten zeldzaam zelden
to retreat (retreat) zich terugtrekkin to reveal (revelation) onthulteÀ, aan het
snelheid; cijfer; tarief; percentage;
to reverse
mate bereiken; reiken
to rêward (reward)
to reach
met pensioen gaan
(reverse, reversal)
riot risky (risk)
naar
rock rubbish rude to rule rule
(recognition)
to recollect (recollection) to recommend (recom mendation) to record (record)
zich herinneren aanbevelen
"i::#;ï",, s
registreren to recovêr (recovery) herstellen; terugkrijgen to refer to (reference) verwijzen naar referee scheidsrechter to refuse (refusal) weigeren regard, with - to met betekking tot regular regelmatig; nórmaat regulation regel(ing), voorschrift
to reign (reign) regeren, heersen to reject {rejection) afwijzen, verwerpen
related
verwant
to release (release) vrijtaten
reliable(relíability) betrouwbaar
(relief) {relief)
to relieve relieved
verlichten opgelucht
to remark (remark) opmerken remarkable opmerkelijk to remind (reminder) herínneren aan to remove (removal) verwijderen to repeat {repetition) herhalen
1(i i
1
rural rush hour sad
to satisfy (satisfaction)
to save
licht brengen omdraaien belonen rel, oproer riskant, gevaartijk rots rommel; onzin onbeleefd heersen
regel plattelandsspitsuur bedroefd bevredigen sparen; redden
scar scared science
litteken bang
scientiÍic scientist
wetenschappelijk
to search second-rate
to seize sensation sense sensible sensitive sentencê to separatê (separation) separate to serve to settle
(natu ur)wetenschap
(natuur)wetenschapper zoeken
tweederangs grijpen gevoel gevoel; verstand; zintuig verstandig gevoelig zin; vonnis scheiden, uit elkaar gaan
apart dienen; bedienen
repeatedly to replace (replacement)
herhaaldetijk
to represent
vertegenwoordigen;
to shape (shape)
weêrgeven vereisen
vormen.r,,
to share (share)
delen verlegen bordie; teken
il,
il;1
beperken
{restrictíon)
to receive (reception) antvangen to recognise (h)erkennen
r:illr ,iiiiil
rêstaureren
(restoration)
variëren van ... tot
iiii ir'r;
to restore
verantwoordelijk
(responsibitity)
to range from ... to
rarely rate
l
enquête 1)
raÍe
iirl.
responsible
rij, file
quiet
R
in aanmerking komen (voor)
to
require
(requirement)
vervangen
to rescue (rescue) redden to research '' onderzoeken (research)
í36
zich vestigen; afhandelen, regelen
shy sign
significant (significance)
belangrijk
surroundings
chirurgische ingreep omringen omgeving
to survive (survival) to suspect
overleven verdenken,
skilÍul (skill)
bekwaam, vaardig, vakkundig
(susPicion) suspect suspicious
verdacht@)
skilled skin skull slice
geschoold huid
to switch (switchl
(om)schakelen
tale
verhaal
target to taste (taste) tension to terÍify
doel proeven, smaken spanníng
theft
díefstal grondig haewel; echter
silly similar sincere single
dwaas
gelijk, soortgeliik opreeht
to surround
alleensÍaand; één enkele
locatie, terrein graotte, omvang
site size
smooth sole
to solve (solution) to sound (sound) sound
schedel plak(je) gtad; soePel 1) eníge 2) (voet)zool oplossen klinken 1) gezond;
T
verstandig klank, geluid bron ruim woordvoerder
?
source spacious spokesmanl sPokesPerson
spot spy staff stage
plek, punt
spion Personeel Podium; toneel;
stadium' Punt to starve (starvation) van honger omkamen' verhongeren to state (statement) verklaren vast, constant; steady gestaag opslaan, bewaren to store winkel store benadrukken (stress) stress to
streng stíict to struggle (struggle) worstelen, vechten subject to subject to subiect to
onderwerP onderwerPen aan onderhevig aan
to suffer (from)
tijden (aan)
suicide
zelfnoord
suitable
passen (bii) passend, geschíkt
to supplement
aanvullen
to suit
(supPlement)
to
suPPIY
verschaffen, lêveren
voorraad supply to support (suPPort) (onder)steunen oppervlakte surface chirurg surgeon chirqrgie; surgery
thorough though to threaten (threat) thus tie to tie to
tight tiny tired topic to trade (trade) trail to travel (travel) treasure
to treat (treatment) treaty to trust (trust) to trY to turn out
to upset upset urban use
useful
valuable to value (value) vast vehicle
victim view viewer violent (violence) visible voluntarY
vermoeden verdacht; wantrouwig
angst aaniagen
(be)dreigen op deze manier band; stroqdas (ver)binden aan strak, streng
heel erg klein
moe, vermoeid onderwerP handelen
spoor reizen schat behandelen verdrag
vertrauwen proberen blijken van streek brengen overstuur, van streek
stedeliik nut, zin; gebruik nuttig waardevol waarderen; taxeren
enorm groot voertuig slachtoffer mening, opvatting; uitzicht
(t4kiiker gewelddadig zichtbaar
vrijwillig
137
to volunteer
zich (als vrijwilliger)
{volunteer) to vote (vote)
gtemmen
aanmelden
wage(s)
toon
waiter waitress to waste
oben kelner
serveerster verspillen afval welstand; bijzijn
waste
welfare whereas
terwijl
willing
bereid getuigen van; getuige zijn van
to witness (witness) to worsen
verslechteren de moeite waard
worthwhilo
-G 4
io3
anti-, tegen-
À.
bi-, tweeca-, medecontra-, tegende-, ant-, afdis-, af-, on-, ontex-, oud-, voormalig !eo-, aardhyper-, over-
(ttDntradeciisex-
980-
hyperil-, im-, in;nter-
irnralrnis-
mono:-,* ...
i* i.r$' : -:
tr!,
.);,41
multineonon-
f*- "ul-
Prt-
I,i:+
:È: Prer.i* ,,.1j"Í
niet
&-lr-tc
lo-ê-..J-
pseudo-
re' subun-
trnderuniup-
138
on-, niet inter-, tussen on-, niet mis-, slecht mis-, slecht mono-, een-
multi-, veelneo-, nieuw non-, niet-, -vrij uit-, buiten-, overpost-, napre-, voor-, vooraf pro-, voor-
iiêíao.i;l;'iiinre-, her-, terugsub-, oncleron-, niet
onder. uni-, eenop-, opwaàrts
asymmetrical, atypical antibiotics, antifreeze bilateral copilot, cooperation contradiction decrease, devaluation, deduce discourage, disinfect ex-wife, ex-p16sident geography hyperactive illogical, impossible, indirect intergovern mental
irregular maltreat misunderstand, misbehave monotony, monopoly multilingual neofascism, neonazi non-smoking outbreak, outskirts, outlive post-war preschool, prepay pro-American, proposition pseddonym, pseddo'democráric recêssion, return subconsciou$
unfair underdeveloped unilateral. uniform upgrade, upstream
