Laat alsjeblieft het Vondelpark geen pretpark worden

www.amsterdamsekrant.nl

e i t i d e e t s t Laa Dinsdag 24 juni 2014

De AmsterdamseKrant.nl komt in plaats van De Oud-Amsterdammer

De warme sfeer van TOG

Dit is de laatste editie van De Oud-Amsterdammer. De stijgende kosten en de tegenvallende advertentie-inkomsten maken het niet meer rendabel om De Oud-Amsterdammer elke twee weken op vierhonderd afhaaladressen af te leveren. Maar de redactie gaat door met een digitale krant, die verder gaat dan u gewend bent van de gedrukte krant. Naast de bekende rubrieken zit de nieuwe krant barstensvol aanbiedingen, leuke verhalen over het Amsterdam van vroeger van Amsterdammers die het hebben meegemaakt. Via www.amsterdamsekrant.nl kunt u zich nu abonneren op onze nieuwe uitgave, die vervolgens elke twee weken via de mailbox wordt toegestuurd. De Amsterdamsekrant.nl is zowel op desktop (de computer op het bureau), laptop (de draagbare versie) als op tablet te lezen.

3

Nieuw

Harry Slinger: op weg naar het einde is ook een begin 3

Verdwenen kinderspelen: kleppers 5

‘Laat alsjeblieft het Vondelpark geen pretpark worden’ Zoals beloofd publiceren we nog meer herinneringen aan het 150-jarige Vondelpark. En we hebben nog veel meer reacties; die worden gepubliceerd in de digitale versie van De Oud-Amsterdammer. Hierop kunt u zich abonneren via www.deoudamsterdammer.nl. Albert van der Horst is geprikkeld door de trouwfoto van Marlou Lievense in de vorige editie. “Marlou Lievense trouwde op 22 augustus 1972. Heel bijzonder, want een week eerder, op dinsdag 15 augustus 1972, trouwde ik met Ans, de dochter van kaasboer Arie van den Hoven, die met zijn

Mijmeren over Vondelpark Lily de Vries vindt het Vondelpark ook eindeloos. “Tja, het Vondelpark”, mijmert ze. “De Koningsvijver waar we altijd schaatsten, de Festina tennisbaan waar ik ‘s woensdagmiddags (10/11 jr.) mijn tennislessen kreeg van mijnheer Hemmes en mijn moeder met ons, 3 kleine kinderen, altijd naar de speeltuin bij Festina ging omdat onze vader daar lid was. Het Blauwe Theehuis, disco onder de brug én niet te vergeten: de tweede 3 HBS in de Zocherstraat met een uitgang direct naar het Vondelpark waar we ook onze buitengym deden en in de pauze buiten stonden. Het Vondelpark was het voor ons jongeren helemaal. Jaartal voor mij is vanaf ‘54 t/m ‘68 (was toen inmiddels 18... ben van ‘49).”

Simon van Blokland heeft onlangs zijn privé-archief met prentbriefkaarten ter beschikking gesteld aan de vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad. Dit is een van de unieke kaarten. Op pagina 5 staat meer over de unieke beeldbank die hieruit is ontstaan.

De vijver bevroor De herinneringen van Evelyn Brehm gaan terug naar de jaren 50. “Ik woonde met mijn ouders aan het park en onze tuin lag aan de vijver. De winters waren nogal streng en de vijver bevroor. Dan was het groot feest: we stapten met z’n allen over het tuinhek en schaatsten op de vijver. Vooral ‘s avonds, als de buren met een grote schijnwerper voor licht zorgden, schaatsten alle buurtkinderen tot in de kleine uurtjes door.”

vrouw Klaasje het Zuivelpaleis aan de Admiraal de Ruijterweg 48 runde. De keuze voor dinsdag had te maken met de vaste winkelsluiting op dinsdagmiddag. Het is inderdaad lang geleden, maar mijn schoonmoeder Klaasje (ze staat links naast mij) op de foto is hard op weg naar de respectabele leeftijd van 102 jaar.”

Ik waan me in een sportschool Ook Johan Hobo kroop in de pen met onder andere een oproep om het Vondelpark weer het Vondelpark te laten zijn. “Nee, niet naar de stad!”, gilde ik als klein jongetje als we op zondag tussen de kerkgangen door naar het Vondelpark gingen. Waarom ik het Vondelpark ‘de stad’ noemde, weet ik

Raadplaat vorige keer: Staringplein 7 Extra in de digitale versie www.amsterdamsekrant.nl

Bewoner huisjes Victoria Hotel vertelt exclusief verhaal. Exclusieve prentbriefkaarten van Simon van Blokland. Herinneringen aan de Westlandgracht.

Schrijvende lezers met meer Vondelpark

Albert van der Horst trouwt met zijn Ans en laat een staatsieportret in het Vondelpark maken. eigenlijk niet eens. Naar ‘de stad’ dus; vanaf de Van Speijkstraat, stukje Baarsjes en Kinkerstraat, de Jan Pieter Heije in, Overtoom oversteken en via het Kattenlaantje ‘de stad’ in. Wat haatte ik het Vondelpark toen. Gras waar je niet op mocht spelen, kinderen die genoten in de speeltuin, op de schommel, op de wip en die limonade dronken. HET WAS ZONDAG en ik mocht dat allemaal niet, want dan kwam je niet in de hemel. Het Vondelpark was voor mijn gereformeerde ouders eigenlijk een poel des verderfs.” “Jaren later speelde ik als acteur op zondag in het openluchttheater. De nu volwassen Johan werkend op zondag in de poel des verderfs. Nog steeds kan ik heimelijk genieten als ik op zondag zonder angst voor hel en verdoemenis iets drink in het Melkhuis. ‘De stad’ is nu een geliefde plek geworden, ‘mijn stad’. Ik ben nu 72 jaar, woon op drie minu-

ten afstand van het park, maar vind op sommige dagen het park weer bijna even onaantrekkelijk als vroeger. Ik waan me er soms in een sportschool, stretchers met oordoppen in, hardlopers met het verstand op nul, honderden toeristen onhandig manoeuvrerend op gehuurde fietsen. En last but not least, rijen foto’s makende mensen voor die afgrijselijke letters: ‘IAmsterdam’. Laat alsjeblieft het Vondelpark geen pretpark worden.” Waar is mijn steen? Tot slot is er een heftige oproep van Alwina Utrhman met een vraag die misschien ook andere Amsterdammers bezighoudt: “Voordat het Vondelpark werd opgeknapt, heb ik 25 gulden betaald voor een steen met mijn naam erop. Ik wil graag weten waar die steen ligt of waar die gebleven is. Dat begrijpt u toch wel?” We zijn benieuwd of iemand het weet.

Meld u nu aan op www.amsterdamsekrant.nl

Vondelpark 3 De volgende editie verschijnt niet meer in gedrukte vorm, maar alleen nog digitaal (neem een abonnement op www.amsterdamsekrant.nl). Dat betekent dat we gewoon doorgaan met oproepen voor verhalen over het Vondelpark. We hebben er nog een aantal liggen - en die worden gepubliceerd - maar ook nieuwe verhalen zijn zeer welkom. En een van de prentbriefkaarten van Simon van Blokland over ijspret in het Vondelpark prikkelde ons juist nu, nu de zomer is begonnen. We zijn benieuwd of iemand daar iets van heeft meegekregen.

Dinsdag 24 juni 2014

pagina 2

Volledig verzorgde verhuizingen in héél Nederland: In– én uitpakken van uw bezittingen (De)montage van grote meubels Ophangen van lampen, klokken en schilderijen Af– en aansluiten van uw apparaten Stoffeer– en schilderwerk Correcte woningontruiming van uw oude woning na uw verhuizing of na een overlijden  Netjes en schoon opgeleverd voor een goede overdracht  Bruikbare goederen hergebruikt via diverse stichtingen  Waardevolle stukken transparant verkocht via erkende veilinghuizen     

www.seniorenhulp.com|[email protected] | 010 - 888 22 15 Bel ons voor en uitgebreide brochure of meer informatie

E

Philips LED TV

VOETBAL profiteer PRIJZEN op tijd!

type 47PFL6678

- 119cm beeldscherm - Ambilight XL - Smart TV - Ziggo/UPC geschikt - 3D natural motion - Dual Core - Ingebouwde WiFi - Pixel precice HD - 700 Hz PMR

, 8 9 8 e

A.J. Ernststraat 733 • 1082 LJ Amsterdam Tel.: 020-4421299 • [email protected] • www.expert.nl

NU MET

TIS GRA E-READER

KOBO

T.W.V.

€ 109,-


De warme sfeer van TOG door Lodewijk Snoeks In zijn verhaal over voetballen schreef Fons Kuiper ‘dat hij nog geen lantaarnpaal kon passeren’. Dan kon hij beter voetballen dan ik. Als ik al een bal raakte, wist niemand waar die terecht zou komen. Ik speelde in welpen-2. Maar als er een welpen-6 had bestaan, dan was ik daar zeker in terechtgekomen. Als reserve, vermoed ik. En toch heb ik altijd met veel plezier gevoetbald. Mijn eerste voetbalschoenen en TOG voetbaltenue kwamen van sportwinkel Cambach in de Celebesstraat. In de noppen zaten spijkertjes. Bij mij was dat geen gevaarlijk wapen. Ik zei al, ik raakte toch bijna niks of niemand. TOG Ik was een jaar of 10 toen ik mij aanmeldde bij TOG (Tot Ons Genoegen). Mijn vriendjes voetbalden er al. Logisch dus dat ik daar ging spelen. Er ging een wereld voor mij open. Een wereld waarin ik er in één klap een heleboel omes en tantes bij kreeg. Iedere vrijwilliger - en iedereen wás toen vrijwilliger - werd oom of tante genoemd. Ze hielden de kleedkamers schoon, verzorgden de velden, maakten de dienst uit in de kantine en braadden de lekkerste gehaktballen. Voetballen was in die tijd méér dan alleen maar voetbal. Het was een sociaal, maatschappelijk netwerk. Waar je naast het voetbal ook rustig kon zitten lezen of spelletjes spelen. Met ook een eigentijdse pedagogiek. Deed je iets verkeerds op de training, dan moest je niet vreemd opkijken als je een draai om

je oren kreeg. Niet hard, wel duidelijk. En bij een wedstrijd was het niet zelden de scheidsrechter die zijn ‘dat doen we niet meer, hè?’ vergezeld liet gaan van een tikkie. Was normaal. Hoorde bij je opvoeding. De ouders langs de lijn knikten dan goedkeurend. U kunt zelf de vergelijking met nu wel maken. Watergraafsmeer TOG speelde in de Watergraafsmeer. In de buurt van clubs als Madjoe, OVVO, JOS, Zeeburgia en VVA. Veel clubs waren

niet alleen voetbalclub. Zo had TOG een honkbal- en een dameshandbalafdeling. Net als OVVO, waar de legendarische Han Urbanus speelde. Het lidmaatschap voor een welp was 35 cent per maand. Had je niet betaald, dan kwam er iemand langs de deur om het geld te innen. Voetballen maakte een veel groter deel

uit van je leven dan nu. Op zondagen was er absoluut niets te doen. Zeker niet als je niet naar de kerk ging. En omdat rondhangen toen nog geen erkend fenomeen was, ging je naar het voetballen kijken. Naar het eerste elftal van TOG, uiteraard. Als er dan even verderop gejuich klonk, dan wist je dat Ajax had gescoord. De bevestiging vond je later die middag bij de sigarenwinkel in de Sumatrastraat waar de uitslagen te vinden waren. En waar je de man tegenkwam die - uiteraard met bodetasje - geld wisselde voor de sigarettenautomaat. TOG was een fijne vereniging, opgericht in 1909. Het eeuwfeest is groots gevierd. Maar meer nog staat het feest ter ere van het 50-jarig bestaan mij bij. Daar wilde ik graag naartoe. Maar ik mocht alleen als ik ook zou worden thuisgebracht. Dat gebeurde dus ook. Het was een klassiek feestje. Met een conferencier, een goochelaar en een orkest waarvan je de leden gaandeweg dronken zag worden. Twee jaar Alles bij elkaar heeft mijn carrière twee jaar geduurd. Ik hoefde niet meer door de regen op een door mijn vader in elkaar geknutselde fiets met houten blokken op de trappers naar voetballen. Ik ging op judo, bij Peeman in het Sportfondsenbad Oost. Ik heb ook nog op gymnastiek gezeten (Oranje Nasseu) en gebokst (Piet de Graaf). Toch is TOG mij het meest bijgebleven. En dan vooral om de kunst van de vrijwilligers om zichzelf he-le-maal weg te cijferen ten gunste van de leden en van de club.

pagina 3

De AmsterdamseKrant.nl biedt meer Deze gedrukte versie van De Oud-Amsterdammer telt acht pagina’s, maar zoals gebruikelijk hebben we veel meer reacties gekregen (en dus kopij) om te kunnen publiceren. Iedereen die een digitaal abonnement neemt op de nieuwe Amsterdamse Krant (dat kan via www.amsterdamseKrant.nl) krijgt meer te lezen, want daarin staat ook: - De rubriek Lezers schrijven (met onder andere meer verhalen en foto’s over het Vondelpark). - De Amsterdamse uitjes. - Mijn straat. - Column Joop Bonnemaijer. - Een pagina met exclusieve ansicht-

kaarten die door Simon van Blokland aan de beeldbank van de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad ter beschikking is gesteld (VVAB, zie ook het bericht op pagina 5). In de loop van de afgelopen maanden hebben we ook een stapel unieke handgeschreven reacties kregen die we lang niet allemaal hebben kunnen plaatsen. Op de AmsterdamseKrant.nl gaan we daar ook een groot aantal van plaatsen. Abonnee worden? Ga naar www.amsterdamsekrant.nl en meld u aan.

De Dam 7 mei 1945 In deze rubriek staat De Oud-Amsterdammer stil bij herinneringen, nieuwtjes, weetjes en feiten over de schietpartij op de Dam op 7 mei 1945. Duitse soldaten die niet konden verkroppen dat Duitsland had gecapituleerd, schoten vanaf het balkon van De Groote Club op de feestende menigte op de Dam. Daarbij kwamen zeker 33 mensen om het leven. De Stichting ‘Memorial 2015 voor Damslachtoffers 7 mei 1945’ stelt zich ten doel om op de Dam voor de nabestaanden een gedenkteken op te richten.

Meneer Kruijff door Thea Siegel-Keijzer Boedelzorgdrager 60x180_Opmaak 1 20-11-12 15:32

Na het lezen van alle stukjes over de Dam op 7 mei 1945 kwamen bij mij de gedachten aan die droevige dag weer helemaal terug. Als meisje (ik ben van 1932) woonde Ruim 17 jaar helpt de BoedelZorgDrager ik op de Keizersgracht. ouderen en hun nabestaanden. Daar was regelmatig een meneer Kruijf op bezoek. Zijn ouders hadden een boekenwinkel en soms kreeg ik van hem een meisjesboek met keurig op een ingeplakt blaadje de gelegenheid waarvoor ik het boek kreeg, de datum en een met pen gezette handtekening. Ik denk dat de heer Kruijf Inboedel: op een kantoor werkzaam ■ van groot naar klein / senioren/ verhuizing was dat in dat grachten- ■ een woning veegschoon ontruimen pand zat. Meneer Kruijf ■ bemiddeling en vervoer naar betrouwbare veilinghuizen heeft later nog bij ons on■ vakkundig klussen in en rondom uw huis dergedoken gezeten.

De BoedelZorgDrager

Op weg naar het einde is ook een begin Een stukje schrijven voor de buurtkrant ligt heel ver in het verleden. Daar gebruikten we toen speciale stencilbladen voor. Die maakten we op een typemachine zonder lint, want de vorm van de letters moest een soort gaatje maken. Typte je iets fout, dan kon je met rode lak de perforatie weer dichtsmeren. Zo werd toen menig buurt-, actie- en krakerskrantje gemaakt. Het had iets illegaals. Vooral omdat zo’n stencilapparaat vanwege het lawaai in een kelder of kast stond. Als je mazzel had was het een elektrieke, maar als je hem met de hand moest bedienen kon je beter de hulp van orgeldraaier Perlee inroepen. Ik vraag me af waar al die apparaten gebleven zijn. In het begin ging er nog wel wat naar ontwikkelingslanden of naar de missie, maar ook daar heeft nu het digitale tijdperk zijn intrede gedaan. Er wordt bij acties of

revoluties niet meer gestencild. Social media hebben de papieren communicatie overgenomen. Er worden steeds minder brieven geschreven. Laat staan liefdesbrieven. Hopelijk blijven digitale pamfletten, kranten, boeken, blogs etc voor de toekomst behouden. Ik ben een leesjunk. Al staat er maar één letter op papier, voor mij is het: papier hier! Na de stoere jongensreeks van Arendsoog en Pim Pandoer was in 1965 mijn eerste boek

voor volwassenen ‘Op weg naar het Einde’ van Gerard Reve. Een brievenboek dat boeide van het begin tot eind. Het was, zeg maar, de start van mijn leesverslaving. Toen ik twee jaar geleden benaderd werd om voor De OudAmsterdammer een column te schrijven was dat voor mij een nieuw tijdperk. Naast teksten nu ook verhaaltjes en misschien in de toekomst grotere verhalen schrijven. Ik stencil al jaren niet meer. Steeds vaker laat ik pen en inkt voor wat het is en schrijf ik tegenwoordig vrijwel alles op de computer. En lezen? Ja, zelfs een digibeet ontkomt er niet aan. Ook ik ben gesneuveld voor een e-reader en lees mijn boeken nu digitaal. Toch kijk ik vol trots naar mijn boekenplanken. In 1966 kwam Gerard Reve met het boek ‘Nader tot U’ tot mij. Na deze column kom ik in het vervolg via De Oud-Amsterdammer digitaal Nader tot U.

Op 7 mei 1945 zou hij na lange tijd naar zijn ouders gaan, maar op de Dam heeft hij zijn leven verloren. Zijn broer kwam het ons vertellen, het was echt verschrikkelijk. Met hem vielen vele anderen die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats waren. Zij hebben de echte bevrijding niet meer mogen meemaken. Als er een monument komt met alle namen van de slachtoffers, dan hoop ik dat meneer Kruijf er ook bij zal staan.

Wettelijke vertegenwoordiging: ■ uw toegewijde executeur zijn ■ nalatenschap tot in de puntjes (helpen) regelen ■ een bewindvoerder zijn waar u op kunt rekenen ■ nauwkeurig uw administratie op orde brengen U kunt een vrijblijvende offerte aanvragen: 010 - 484 0 999 020 - 419 24 29 035 - 538 6 666 070 - 306 16 96 www.boedelzorgdrager.nl [email protected]

De BoedelZorgDrager Executeurschap, kleine verhuizing, ontruiming woning


pagina 4

Schulman b.v.

Senior Hotels

___ professional numismatists sinds 1880 __

Gouden Nederlandse Dukaat. 1758. West-Friesland met klop Taxatie: € 2.000,z.j. SINT JORISDAALDER, door K.W. Becker. Taxatie: € 3.250,-

Ducat. 1734. Zweden. Taxatie: € 15.000,-

BTR REIZEN

al vanaf

informeer naar alle speciale Zomer ACTIE WEKEN NIEUW bij Senior Hotels ‘Alles ‘Alles Inclusief’ Senior Hotel Heiderhof Obersteinebach / Westerwald van € 234, 234,-- speciale Kennismakings Actie Weken voor slechts € 179, 179,-- p.p

NIEUW

VEILING 345

ef’ vakantie € 179,- p.p.

s Inclusi 5-daagse ‘Alle

Een beetje Holland in het Duitse Westerwald, op zo’n 280 km van Midden Nederland. U bent te gast bij de Nederlandse hoteliers Alexandra en Paul die u tijdens uw vakantie verwennen met een heerlijke ‘Alles Inclusief’ verzorging in een fraai omgeving waar u heerlijk kunt wandelen en mooie uitstapjes maken.

Ecu Philippe. 1576. Bruxelles. Taxatie: € 2.500,-

Zaterdag 5 juli 2014 Stadarchief Amsterdam Vijzelstraat 32

Piedfort zilveren rijder. 1673 Taxatie: € 2.500,-

AV Third-Stater. Antiek Grieks. Taxatie: € 2.500,-

Catalogus te verkrijgen op kantoor of via e-mail te bestellen. Ook online in te kijken.

NIEUW

5 Drachm. 1844. Griekenland. Taxatie: € 15.000,-

Evoudige zilveren reaal van 15 stuiver. 1608 over 1607. Brugge Taxatie: € 500,1913. 1E EEUWFEEST VAN DE ONAFHANKELIJKHEID, door J.C. Wienecke Taxatie: € 5.000,-

INZENDEN VOOR NAJAARSVEILING

P

Munthof garage

Amsterdam

NU AL MOGELIJK

Senior Hotel ‘t Witte Veen Witteveen / Drenthe € 219, 219,-Actie Weken € 199, 199,-- p.p

Senior Hotel Dennenhoeve Nunspeet / Veluwe € 239, 239,-Actie Weken € 209, 209,-- p.p

Senior Hotel Park Hierden Hierden / Veluwe € 262, 262,-Actie Weken € 224, 224,-- p.p

Senior Hotel ‘t Trefpunt Made / N N--Brabant € 268, 268,-Actie Weken € 218, 218,-- p.p

Senior Hotel Gaasterland Rijs / Friesland € 255, 255,-Actie Weken € 224, 224,-- p.p

Senior Hotel Der Jägerhof Teutoburgerwald € 266, 266,-Actie Weken € 239, 239,-- p.p

Kom bij Schulman b.v. langs of bel voor een privé afspraak

en veel meer gastvrije *** / **** Senior Hotels in Nederland en Duitsland

GRATIS TAXATIE OP KANTOOR

Riviercruises 2014 over Europa’s mooiste rivieren. Nu zomeractie 2e PERSOON GRATIS mee! Vraag folder. 8 dg. Zomer op de Rijn met MS Serenade I ****

vertrek 13 juli en 31 aug. va. slechts € 899,- p.p. 2e PERSOON GRATIS MEE!

8 dg. Het mooiste van de Rijn en Moezel met MS Serenade I ****

www.schulman.nl

vertrek 7 sept. va. slechts € 899,- p.p.

Herengracht 500 - 1017 CB - Amsterdam

Tel. 020 3209101 - Fax. 020 6208040 - [email protected]

2e PERSOON GRATIS MEE!

Enkele klassiekers uit ons cruiseprogramma 2014: 8 dg. Het beste van Holland en België met MS Serenade I **** 8 dg. Ontdek Vlaanderen en Limburg, MS Switzerland II **** 8 dg. Klassieke Rijn, Amsterdam - Basel, MS Serenade I **** 10 dg. Over de Rijn en Moezel naar Trier, MS Switzerland II **** 10 dg. Klassieke Donau, Wenen & Budapest, MS Sereniy ****

 055 - 5059500 · WWW.BTRREIZEN.NL

Amsterdammertjes

Last van knie, schouder of enkel?

DeTeOud-Amsterdammer biedt deHelp mogelijkheid voorenparticulieren en kleine zelfstandigen ik zoek glazen jurken, koop: Antieke zeer gave om een kleine apart rubrieksadvertentie te plaatsen. noemen gordijnstof met We de afdruk vandeze kleine advertenties hangolielamp model, AMSTERDAMMERTJES. The Beatles, dit tegen hoge kom kijken. 100 euro. Tel.: 0206909093

Heeft u last van knie- of schouderklachten, voet- of enkelklachten, rugklachten, heup- of knieslijtage, sportletsels of chronische peesontstekingen? Met een verwijzing van uw (huis)arts kunt u bij ons snel een afspraak maken voor het spreekuur Orthopedie. Onze ervaren orthopedisch chirurgen helpen u in een patiëntvriendelijke omgeving. U wordt behandeld in een kleinschalig medisch centrum met veel ruimte voor persoonlijke aandacht. • KORTE WACHTTIJDEN, U KUNT SNEL TERECHT • AANVULLENDE ONDERZOEKEN, ZOALS MRI-SCAN EN RÖNTGENONDERZOEK, SNEL EN OP DEZELFDE LOCATIE MOGELIJK • VOLLEDIGE VERGOEDING DOOR ZORGVERZEKERAAR* * MET UITZONDERING VAN HET EIGEN RISICO

Voor meer informatie of vragen kunt u kijken op: www.dcklinieken.nl. Of neem contact met ons op via (020) 664 02 06 of [email protected].

beloning. Tel.: 06-57982978

Deze advertenties zijn bedoeld om een oproep te doen, om huisraad aan te bieden of daarnaar te vragen, om een agendabericht te plaatsen, om een aanbieding te doen en dergelijke. De prijs van een advertentie is 15 euro voor de eerste drie regels (ook met twee regels betaalt u 15 euro), de vierde regel kost 4,50 euro en daarna kost elke regel extra 0,50 euro minder. Er is een gewone bon die hieronder staat (betaling gebeurt dan via een eenmalige en er is een digitale bon Kentmachtiging) u de Oudereninclusief betaling via iDEAL via www.deoudamsterdammer.nl. Even gezellig ertussenuit, lekker tot rust komen en ontspannen in het allermooiste stukje van Nederland.... Dat kan! Wij heten u van harte welkom bij Hotel de Oude Brouwerij. Nieuwe menu’s, kleurrijke suggesties en geweldige kamers... Heerlijk Midweekarrangement 4 overnachtingen / 4 keer uitgebreid ontbijt / 4 keer driegangen diner en nog veel meer... - Prijs vanaf € 220,- p.p. (halfpension) “incl. keuze uit diverse leuke uitjes!”

Van zondag tot donderdag, of van maandag tot vrijdag. Voor meer info zie onze website.

Hoofdstraat 53 - 6281 BB Mechelen NL T. +31 (0)43 4 55 1636 [email protected] www.deoudebrouwerij.nl

Valeriusplein 11 1075 BG Amsterdam Tel: (020) 664 02 06 [email protected]

Ombudsman? Die wijst u de weg!

Bel de OuderenOmbudsman!

0900 - 60 80 100 (5 cent/min.) Lairesse

Hoe werkt het? Vul de bon in en laat tussen de woorden een vakje open. Eén letter of leesteken per Geen afbrekingen s.v.p. Overnachten inhokje! stijl... Naam: Telefoon: Adres: Postcode: Woonplaats:


Haarlemmerpoort/Willemspoort door Simon van Blokland Dat er veel monumenten zijn, weten we als Amsterdammer inmiddels wel. Het is zelfs zo gewoon geworden dat we er langswandelen of -fietsen zonder dat we

18

er erg in hebben. Neem nu de Haarlemmerpoort oftewel de Willemspoort: al enkele keren verplaatst en ooit was er het plan om hem af te breken.

pagina 5

Raadplaat en andere rubrieken blijven Een van de best gelezen rubrieken in De Oud-Amsterdammer is de Raadplaat van Simon van Blokland. In de Amsterdamse Krant - de digitale opvolger van De Oud-Amsterdammer - gaan we hiermee verder. Inmiddels is er een vast groepje Amsterdammers dat met de krant in de hand op zoek gaat naar de plek waar de foto is genomen. Dat kan nog steeds, alleen moet bij de Amsterdamse Krant de foto dan wor-

den geprint (of worden meegenomen op een tablet). En we geven nog steeds boekjes van Simon van Blokland weg voor de leukste inzendingen. Andere rubrieken die zeker blijven in de Amsterdamse Krant zijn Verdwenen kinderspelen, De Dam 7 mei 1945 (we hebben nog bijzondere verhalen op de plank liggen) en de column van Joop Bonnemaijers. Een aantal rubrieken

verdwijnt (we hebben nog geen zicht op welke, dat ligt aan de auteurs), maar daar komen weer nieuwe rubrieken voor in de plaats. Kortom: ook op de digitale snelweg blijft de vertrouwde redactie u verrassen en verblijden met leuke artikelen over het Amsterdam van toen. Ga nu naar www.amsterdamsekrant.nl en meld u aan als abonnee.

10

door Jos Mol en Nellie de Koning

Simon schenkt 6.627 prentbriefkaarten aan VVAB Onze medewerker Simon van Blokland is een gepassioneerd verzamelaar van prentbriefkaarten van Amsterdam. Om te voorkomen dat zijn unieke collectie (hij heeft er 6.627!!) verloren zou gaan, heeft hij de verzameling ter beschikking gesteld aan de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) en deze heeft de kaarten gedigitaliseerd en op de site www. amsterdamsebinnenstad.nl/beeldbank/ gepubliceerd. Hier kunt u de kaarten op bepaalde trefwoorden zoeken. Wilt u een of meerdere van de prentbriefkaarten in hoge resolutie ontvangen, dan kost dat 5 euro

per prentbriefkaart. Vanzelfsprekend is de vereniging erg blij met deze unieke collectie. “Met deze omvang zit topografisch gezien de hele stad wel in de beeldbank en daarmee is de beeldbank van onschatbare waarde. Ter vergelijking: de beeldbank van het Stadsarchief, ook al niet gering, komt niet verder dan 4.926 prentbriefkaarten”, zegt Walther Schoonenberg van de VVAB. In de digitale versie van De Oud-Amsterdammer staat een pagina met enkele prentbriefkaarten waar Simon warme herinneringen aan bewaart of die gewoon zo mooi zijn dat ze het publiceren zeer de moeite waard zijn.

Het was in de jaren 50 en 60 de kunst om zoveel mogelijk herrie te produceren. Je deed dat bijvoorbeeld met een fiets. Meneer Koopman, die boven ons woonde, verzamelde metalen onderdelen die hij langs de weg vond. Hij had met mijn vader afgesproken dat hij de fietsonderdelen apart zou houden. Toen ik 10 jaar oud werd, was de eerste ‘’racefiets’ een feit. Toen ik er mee rondreed, zocht ik iets dat vreselijk veel lawaai maakte. Dat vond ik in de fietskleppers. Wat een takkenherrie Wat had je exact nodig voor de herrieschopper? Een leeg schoensmeerblikje, een aantal stukken van een binnenband (1 à 2 cm breed), een paar wasknijpers en een stuk touw. Twee wasknijpers werden vastgeprikt aan de voorwielbeugel van de fiets. Daar bovenop kwam het schoensmeerblikje te rusten. De flexibele

stukken binnenband werden nu om het geheel geklemd zodat wasknijpers en schoensmeerdoosje op elkaar vast zaten. Het schoensmeerdoosje had zo’n afstand tot het ronddraaiende wiel dat hij vrij liep. Een halve wasknijper werd zodanig onder de binnenbanden bevestigd dat deze net de spaken raakte. Een stuk touw werd bevestigd tussen de linkerhandgreep van de fiets en het linkeruiteinde van het schoensmeerblikje. Ging je nu rijden, dan raakte de knijper de spaken (zolang je het touw strak gespannen

hield) en verspreidde een enorm lawaai. Hoe harder je reed, hoe meer herrie de klepperdoos maakte. Nog meer geluid kreeg je als je meer wasknijpers op de spaken losliet! Wat ook nog wel eens gedaan werd dat ook een hoop herrie gaf, was een reeks aan een touw geregen conservenblikken achter je fiets binden. Als je met een stelletje fietsvrienden op pad ging en die hadden allemaal de fietskleppers aan staan, dan was het gedaan met de rust (denk bijvoorbeeld aan Luilak!).

Overal waar het in Amsterdamse huizen stonk, lekte, kraakte en ritselde kwam Henk Plenter, inspecteur Hygiënisch Woningtoezicht van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD). In drieënveertig jaar tijd ruimde hij meer dan zestienhonderd ernstig vervuilde woningen op en kwam daarbij meer tegen dan je voor mogelijk houdt. Over zijn ervaringen schreef hij, samen met journaliste Annemiek van Kessel, het boek ‘Let niet op de rommel’. In De Oud-Amsterdammer publiceren we passages uit zijn boek.

Harry (2)

‘Iedere Amsterdammer zou dit boek moeten kopen. Iedere nietAmsterdammer trouwens ook.’ Dit schreef misdaadverslaggever John van den Heuvel over het boek ‘Let niet op de rommel’ van Henk Plenter. Ook andere recensenten zijn lovend. Het boek is voor 16,95 euro te koop bij de meeste boekhandels en via onder andere www.bol. com. ISBN: 978-90-218-089-18.

In de vorige editie plaatsten we het

ik nog even op hun plaats. Stukje bij

eerste deel over Harry. Vandaag deel

beetje trek ik de broek omlaag. Dat

2.

geeft elke keer een zuigend en sop-

den op de grond en zelfs zijn piemel

zit. Hij is zelfs bereid om direct hulp te

Het personeel heeft alvast drie baden

pend geluid. Bij iedere beweging wordt

is totaal verdwenen. Het elastiek van

verlenen. Als je het helemaal volgens

met warm water vol laten lopen. Het

de stank pregnanter. De kleine ruimte

waar ooit een onderbroek heeft geze-

de regels wilt doen, moet er eerst een

eerste bad voor het afweken van het

vult zich allengs met een bijna niet te

ten, zit in zijn lijf gesnoerd.

arts komen. Die moet vervolgens de

ergste vuil, het tweede voor de volgen-

harden bedorven lucht. Ik kijk omhoog

Op dat moment realiseer ik me dat we

ambulance aanvragen en dan volgt

de laag en het derde om Harry echt

naar Thomas. Als ik zijn verwrongen

zo niet verder kunnen gaan. ‘Stoppen,

er nog een enorme administratieve

schoon te krijgen.

gezicht zie, moet ik een beetje lachen.

Thomas’, roep ik resoluut. ‘Dit moet

nasleep. Gelukkig wil iedereen dat het

We zetten Harry op de stoel. Ik vraag

Met enige paniek in zijn stem zegt hij:

professioneel aangepakt worden.’

probleem, voor Harry’s bestwil, snel

hem om zich uit te kleden, maar Harry

‘Henk, kan het niet ietsje sneller?’

Ik durf het risico niet te nemen om

en menselijk wordt opgelost.

snapt niet wat hij moet doen en neu-

Hoewel ik nu zelf ook begin te twijfelen

Harry in bad te stoppen, want ik heb

De ambulancebroeder die binnen

riet zachtjes door. Op mijn teken houdt

aan onze actie zeg ik: ‘Nee Thomas,

wel eens gehoord dat zwaar vervuilde

tien minuten ter plaatse is, weet pre-

Thomas hem onder zijn armen vast

niet zeuren maar doorwerken.’

mensen dan dood kunnen gaan. Ik

cies wat hij moet doen. Hij stopt Harry

en tegelijkertijd probeer ik zijn broek

Als we eindelijk de broek van Harry’s

bel nu toch maar de ambulancedienst

voorzichtig in bad, we geven hem wat

naar beneden te trekken. Dan blijken

lijf hebben gekregen, kijken we ontzet

en vertel in grote lijnen waar we mee

te eten en daarna wordt Harry naar

er toch een paar totaal vergane schoe-

naar zijn gehavende lijf. Alles is ontsto-

bezig zijn. Gelukkig begrijpt de am-

het ziekenhuis vervoerd. Zingend ver-

nen aan zijn voeten te zitten. Die laat

ken, groen, geel en rood. Er vallen ma-

bulancebroeder meteen waar ik mee

dwijnt hij in de ambulance.


pagina 6

Puzzel mee en win het boekje Straatleven (5x) ‘Het is stil in Amsterdam’ is de oplossing van de puzzel in de vorige editie en tevens de titel van een bekend lied van Ramses Shaffy. De twee filmdinerbonnen voor The Movies voor twee personen gaan naar W. Brandjes in Weesp en M.J. v/d Hoff-Klein uit Amsterdam.

Aan familie of vrienden laten zien waar je woont of 1wat je hebt meegemaakt: 2 3 4 we doen het nu meestal via Facebook, maar tot een decennium geleden stuur12 met een den mensen elkaar nog geregeld per post een prentbriefkaart. Soms kruisje erop: ‘Kijk, dit ben ik’ of ‘Hier is de straat waar ik woon’. 15 16 17 Nienke Denekamp heeft in ‘Straatleven’ de mooiste en meest bijzondere kaarten met straattaferelen uit de collectie van Louis22Putman bijeengebracht. 23 24 Nieuze puzzelprijs: vijf exemplaren van het boekje ‘Straatle- We zien haringkarren en draaiorgels, menigten bij een intocht, moeders en 28 ven’ van uitgeverij Bas Lubberhuizen. hun kinderen voor de slagerij in de straat, uitgaanspubliek dat flaneert29 op het 1

2

3

4

5

12 15

16

22

23

19

29

25

34

39

35

21

32 37

41

42

43

50 54

52

55

56

57

62

66

63

67

72

68

73

77

53 58

59

74

70 75

78

79

82

83

71 76

80 84

86

60

64 69

81

2

43

19

12

35

29

59

7

18

85

70

61

11

1

73

86

87

20

21

62

63

64

32

43

19

12

35

29

59

7

18

85

70

61

11

1

73

86

87

25

85

87

32

19

Verticaal 65 66 67 68 69 70 71 1. juist (zonder fouten); 2. reverendus dominus (afk.); 3. muzieknoot; 4. land in Azië; 5. verduisteren (bedrog); 6. denkbeeld (inval);73 7. plaats in Gelderland; 8.74slechthorend; 9. gehoororgaan; 10. godsdienst (afk.); 72 75 76 11. letterkeer; 16. jong dier; 18. runderen (algemene benaming); 20. wijfjesschaap; 21. vragend voornaamwoord; 23. Zwitserse78hoofdstad; 25. Engelse graafschap; 26. meisjesnaam; 27. bontsoort; 77 79 80 29. onderricht 81 in zuiver spreken; 32. particuliere tuin die niet bij de eigen woning ligt; 34. slaapplaats; 36. keukenkruid op specerij; 37. (menens); 40. gelaatspoeder; 42.84 plaats in Limburg; 43. dun 82schrijfgerei; 39. werkelijkheid 83 85 opgerold wafeltje; 45. meisjesnaam; 46. wereldraad van kerken (afk.); 51. vordering; 53. familielid; 54. onuitstaanbaar iemand; 55. (ver)bond; 56. bibliotheek (afk.); 57. vies 86 87 (ranzig); 59. landstreek in Brabant en Limburg; 60. land in Noord-Afrika; 62. inwoner van het oude Rome; 63. draag- of steunbalk; 66. deel van hals; 67. huisdier; 69. jongensnaam; 71. lidwoord; 73. deel van voet; 74. melkklier; 75. zuivelproduct; 78. gesel (zweep); 80. Irish Republican Army (afk.); 82. gewicht (afk.); 85. meisjesnaam.

49

51

61

61

46

48

18

De Amsterdamse Krant geeft voor de vijf winnaars van de puzzel vijf boekjes ter waarde van 25 € 17,95 weg. 26 27 De oplossing wordt bekendgemaakt in de Amsterdamse Krant die digitaal te 30 is op www.amsterdamsekrant.nl. 31 32 vinden

Horizontaal 33 34 35 36 37 1. schuin gedrukt; 7. dwergstaatje in de Pyreneeën; 12. droog (kaal); 13. modern navigatiemiddel; 14. 38 39(bovendien); 15. ribidium 40(scheik. afk.); 41 17. vulkanisch product;4219. Europeaan; 21. wettelijke 43 alsmede aansprakelijkheid (afk.); 22. borstbeen; 24. bekend bloemenpark; 27. Russische straaljager; 28. insecten44 46 telwoord; 33. zeehond; 35. reusachtig; etend zoogdier; 30. plaats in Gelderland;4531. uitroep van schrik; 32. 37. nachtkleding; 38. fijngebouwd; 41. open plek in een bos; 42. begroeting (onthaal); 44. mondwater; 46. 47 48 48. editie (publicatie); 49. graanpakhuis; 50. echtgenoot; 49 aanwijzing (hint); 47. bloembeginsel; 52. onbewoonbare woning; 54. opleiding (cursus); 56. Bank Nederlandse Gemeenten (afk.); 58. haarstukje; 61. muurholte; 51 52 53 62. afvoerkanaal; 64.50Chinese vermicelli; 65. deel van been; 67. herkauwend zoogdier; 68. olie (Engels); 70. ontkenning; 72. hertensoort; 73. warm broodje met gehakt; 76. waterloop; 77. maanstand (afk.); 78. ritueel 54 55 56 57 58 59 gebruik; 79. worp; 81. Nederlandse Spoorwegen (afk.); 82. afgemat; 83. meisjesnaam; 84. bid (Latijn); 86.60 plaats in Limburg; 87. liefdesavontuur.

11

27

36

45

47

10

20

31

40

9

26

30

44

65

8 14

18 24

33 38

7

13 17

28

6

Rembrandtplein, luierende jongeren 5 6 7 in het park8 en natuurlijk 9 10 de poppenkast 11 en de kermis: Amsterdammers in hun stad, aan het werk of op zoek naar 14 vertier. 13

Stuur uw oplossing met uw naam, adres en telefoonnummer voor 3 juli 2014 naar (e-mail) [email protected] of naar: de Amsterdamse Krant, Postbus 5003, 1380 GA Weesp.

25

ING

65+ KORT

Mogen wij ons even voorstellen ? Miedema & zn. is een ouderwets vertrouwd Hollands bedrijf waarbij kwaliteit, service en persoonlijk contact nog echt bovenaan staan !! Voor al uw stoffeerwerk, leer-, antiekrestauratie en interieuradviezen bent u in onze winkels aan het beste adres.

Altijd een duidelijke, geheel vrijblijvende offerte vooraf ! Stoffeerwerk

Wij beschikken over een grote collectie meubelstoffen waarmee wij al uw eetkamerstoelen, oorfauteuils, bankstellen en sofa’s herstofferen. Zowel klassiek als modern. Wij zijn gespecialiseerd in bekende merken o.a. ARTIFORT, LEOLUX, GELDERLAND, ROLF BENZ, GISPEN, PANDER en OISTERWIJK meubelen.

Leerbewerking

Wij kunnen diverse leer reparaties verrichten, o.a stiknaden, uitgerekt leer innemen, gedeeltelijk vernieuwen van leren banken of stoelen. Uiteraard bekleden wij met het beste kwaliteit leer. Wij leveren de originele huiden van alle bekende merken. Wij zijn gespecialiseerd in het repareren en herstofferen van o.a. CHESTERFIELD meubelen.

Restauratiewerk

Wij restaureren antieke kasten, kabinetten, bureaus en tafels. Ook kunnen wij antieke meubels voorzien van nieuwe was en/of politoerlagen. Heeft u stoelen met biezen of rieten zittingen die versleten of beschadigd zijn, dan kunnen wij deze voor u vernieuwen. Tevens verwijderen wij houtworm en logen wij al uw meubels.

48 uur service

Doorgezakte banken of fauteuils, kussens veerloos, leeg of uitgezakt? Wij proberen u binnen 48 uur te verhelpen van uw klachten d.m.v. de vullingen aan uw houding aan te passen, en u zo te voorzien van een perfect zitcomfort. Bel voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak bij u thuis of kom even langs in onze winkel

Openingstijden: ma. t/m vrij. 08.30 - 17.00 uur en zaterdag 10.00 - 16.00 uur

Veldweg 22 - 1404 CV Bussum - Tel: 035-6912905

GRATIS

HALEN EN BRENGEN LEVERING ONDER 3 JAAR GARANTIE

2


pagina 7

35

‘De bedrijven zitten er niet meer’ Samenstelling: Marian van de Veen-van Rijk en Simon van Blokland In de rubriek ‘Wie het weet, mag het zeggen’ tonen wij uit de foto- en kaartencollectie van Marian van de Veen-van Rijk en Simon van Blokland beeld waarvan wij de lezers vragen waar deze is gemaakt en of ze er bijzondere herinneringen aan hebben. Een aantal inzenders met een aansprekende bijdrage krijgen als tegenprestatie het boekje ‘Amsterdamse grachten’ van Simon van Blokland. Hieronder staat de foto die wij in de vorige editie plaatsten.

Het was het Staringplein (nummers 2 tot en met 6) en dat werd door velen geraden, onder wie de trouwe inzender Jan Sweers. “De raadplaat was niet zo moeilijk. In april fietste ik daar al rond om de Rheinvis Feithstraat te zoeken”, schrijft hij. Gielijn Escher toog ook weer de stad in en komt ook met de goede oplossing. “De bebouwing is na renovatie nog redelijk intact gebleven en verschillende originele details die we op de foto zien, zijn ook thans nog duidelijk herkenbaar. Geen mooi straatje, zoals de tip aangaf, maar een mooi plein!” Gielijn Escher komt hieronder nog terug in de nazit. De ‘Mollen en Koningen’ hebben het ook weer bij het rechte eind. “Toen we de raadplaat van deze week bekeken, moesten we onmiddellijk aan de Rhijnvis Feithstraat denken. Aan het uiteinde van de straat liggen weer twee stompe hoeken. Dus gingen we eerst daar in de buurt zoeken. En na enig gezoek was het raak: het Staringplein 2-6A. Bij de raadplaat van de Jacob van Lennepkade (op pagina 11 in de laatste DOA) staat een kleurenfoto van een verkeerd deel van de kade (te zien aan de dakramen).” Boodschap Anneke Huijser toont zich andermaal een groot kenner van de stad. “Dit is het Staringplein, met name de nummers 2-46. Rechts is de ingang van de Staringstraat te zien en links de ingang van de

Raadplaat

Brederodestraat. Mijn moeder heeft van 1920 tot en met 1927 als kind in de Brederodestraat gewoond en zal dus vast en zeker wel eens een boodschap in een van de winkels op de foto hebben gedaan!” De clou Theo Bakker schrijft: “De raadplaat is deze keer het Staringplein, op een steenworp van de vorige raadplaat, de Jacob van Lennepkade. Eigenlijk zijn er niet zoveel pleinen die door afhakken van straathoeken zijn ontstaan. Een Franse uitvinding overigens. Je vindt ze in soorten en maten, van een klein puntje van een paar meter tot deze wel heel royale waar wel vier winkels in pasten. Dat was de clou die het zoeken makkelijk maakte. Toch moest ik er een aantal langs ‘wandelen’ voor ik de goeie had.” Willie Janse heeft weinig vertrouwen in zichzelf, onterecht. “Volgens mij is dit het Staringplein, tussen de Helmerstraat en de Staringstraat. Maar ik zal het wel fout hebben.” De nazit, Jacob van Lennepkade Rinus Stappers raadt deze plaat ook goed, evenals Tom Mosch, die er een leuk verhaal bij heeft. “Het blok op de foto is er bijna niet meer, er zijn nog maar een achttal woninkjes, de rest is nieuwbouw. Jammer dat ook de mooie daklijstversieringen weg zijn gehaald. Daar staat er nog meer eentje van overeind; je kunt aan het voegwerk zien waar de andere hebben gestaan. De bedrijven zitten er ook niet meer, met een loep kon ik zien dat er een auto/motorenbedrijf zat, de rest was niet leesbaar. En wat natuurlijk het meest herkenbaar is: vier woonlagen, dat is niet zo vaak, het zijn er meestal drie en dan de zolderverdieping. Blijkt dat mijn overgrootouders nog op de Jac. van Lennepkade hebben gewoond. Mijn oudere zus stond daarbinnen voor het raam met een twee jaar jonger neefje naar de voorbij varende boten te kijken. Groetjes, ik hoop dat ik nog op tijd ben met insturen!” (Ja hoor). Jan Sweers heeft ook zitten puzzelen en komt ook met het goede antwoord. “Wat mij opviel waren de vier etages. Volgens mij komt dit in de oude stadswijken van begin 20ste eeuw niet zoveel voor. Op de Jacob Catskade vond ik een paar panden met deze vier verdiepingen. Echter deze waren het niet, het was een andere bouwstijl.”

Nazit, Balboastraat En dan is er nog de reactie van Gielijn Escher op de Balboastraat. “De Balboastraat - of toch de Bartholomeus Diazstraat? Hoe dan ook, ik heb de architectuur natuurlijk goed herkend en daarom dacht ik ‘beet’ te hebben. Maar in de euforie kon ik niet bevroeden dat slechts twee straten verderop een identiek bouwwerk aanwezig zou zijn! Want wat is de unieke realiteit? De gevelwanden Balboastraat nrs. 40 t/m 58 en Bartholomeus Diazstraat nrs. 44 t/m 60 (beide dus de even zijden) zijn elkaars dubbelgangers. Ongetwijfeld gebouwd door dezelfde architect voor dezelfde opdrachtgever. Dan is er in de Cabralstraat nog een ‘gespiegelde’ versie aan de oneven zijde nrs. 23 t/m 41. Het bleef maar aan mij knagen: zouden er wellicht toch kleine verschilpunten zijn?” “Tijd dus voor een nadere beschouwing. Eerst de winkels: de bakkerij en de kruidenier op de raadplaat zijn reeds lang verdwenen, maar in de Bartholomeus Diazstraat zijn in de huidige situatie nog heel duidelijk herkenbare sporen van deze twee winkels zichtbaar. Dan nu even naar de Beeldbank van het Stadsarchief. Foto no. 010122006210, de Balboastraat in 1987. Op de hoek met de Hudsonstraat is nog steeds een winkel gevestigd. Verderop in de straat (op no. 56) kan onmogelijk een tweede winkel geweest zijn, want op de foto zien we benedenwoningen met de oorspronkelijke ramen met hun oorspronkelijke roedeverdeling. Deze ramen zijn inmiddels bij renovatie vervangen door lelijk modern spul. En dan de deuren onder de dieper gelegen glazen lichthal (trappenhuis), te weten Balboastraat no. 52/54 en Bartholomeus Diazstraat no. 56. Op de raadplaat zien we de deur van Bartholomeus Diazstraat no. 56 direct evenwijdig aan de rooilijn, terwijl op de foto van de Balboastraat no. 52/54 (Stadsarchief) duidelijk sprake is van een vierdeursportiek. De huidige situatie is in beide gevallen nog hetzelfde. Dit alles bevestigt mijn overtuiging dat de raadplaat echt eerder in de Bartholomeus Diazstraat dan in de Balboastraat gezocht moet worden.” De boekjes van Simon gaan naar Willie Janse, Jan Sweers en Theo Bakker.

Zomaar weer een mooie straat, ergens in Amsterdam. Is het Noord, Oost, Zuid of West? We zijn benieuwd naar de reacties.

Reacties kunt u sturen naar [email protected] of Amsterdamse Krant Postbus 5003 1380 GA Weesp

Het mooie Oud Sloterdijk In 1979 maak ik onder de titel ‘Fotovisie’ een special voor Het Parool over Oud Sloterdijk. Ik lees hier op Wikipedia onder meer over: “Sloterdijk, het gedeelte van Amsterdam waar de stad ophield. Een oase waar het tussen de boerderijen en tuinen goed toeven was. Sloterdijk vormde tot 1921 één gemeente met Osdorp, Sloten en de Vrije Geer. Daarna werd het ingelijfd door Amsterdam.” In de reportage staat bij de foto’s onder andere: “Sloterdijk; een bedreigd stukje Amsterdam, slechts de huizen die direct in de schaduw van de Petruskerk liggen zijn gespaard gebleven. Maar voor hoe lang, want zelfs voor het behoud van het monumentale kerkje zijn nog geen afdoende garanties gegeven.” In het kerkje vinden tegenwoordig veel trouwerijen en evenementen plaats. U kunt meer vinden over Oud Sloterdijk op de website www.geheugenvanwest.nl. Voor het maken van deze foto stond ik op het hoogste punt rondom het stukje Oud Sloterdijk. Tussen alle nieuwbouw en werkzaamheden staat de Petruskerk als een rots in de branding.

Een gedetailleerde foto van de Petruskerk (in 1979) waar anno 2014 veel trouwerijen en evenementen plaatsvinden. Er is een stichting tot behoud van dit prachtige kerkje.

Bewoners van Oud Sloterdijk wandelen langs de laatste huisjes van dit eens zo mooie kerkgehucht. Ik weet niet of ze er nog altijd staan…

Deze bewoonster houdt letterlijk haar eigen straatje schoon. Of dit gedeelte ook bewaard is gebleven is niet bekend. Wel staat de Petruskerk sinds de jaren zestig op de monumentenlijst.

pagina 8


U wilt de niet missen? Dat hoeft ook niet, want we gaan digitaal verder als Verhalen van vroeger voor de Amsterdammer van nu Neem nu op www.amsterdamsekrant.nl een digitaal abonnement en geniet elke twee weken op pc, laptop of tablet van: • Nostalgische artikelen over Amsterdam. • Unieke verhalen van bewoners over hun straat of wijk. • Machtig Mooi Mokum van Harry Slinger. • De Raadplaat, de belevenissen van oud-politieman Joop Bonnemaijers, Verdwenen kinderspelen en andere rubrieken. • Verhalen over het Ajax van vroeger. • Reacties van lezers om van te smullen.

Nu aanmelden op www.amsterdamsekrant.nl Verhalen van vroeger voor de Amsterdammer van nu!

Dinsdag 8 juli 2014

pagina 9

De huisjes in het Victoria Hotel zijn er gekomen omdat de prijs niet goed was door Gerard Nieuwmeijer Gerard Nieuwmeijer is de zoon van wijlen café-ondernemer Henri Nieuwmeijer in Amsterdam en is opgegroeid in de huisjes die zijn omsloten door het Victoria Hotel. En voor het geval het kwartje niet meteen valt: dat zijn de twee panden op de hoek van de Prins Hendrikkade en het Damrak. Gerard Nieuwmeijer bood ons dit verhaal aan en wij willen u dit niet onthouden. Op 2 februari 1883 wordt in de krant voor het eerst melding gemaakt van de oprichting van hotelonderneming Victoria Hotel met een startkapitaal van 500.000 gulden. Het Victoria Hotel, dat in 1890 is geopend, kwam er overigens door het Centraal Station dat in 1889 gereed kwam. De ondernemers vermoedden dat treinreizigers wel een goed hotel in de buurt konden gebruiken. Op 10 juni 1889 werden door deze onderneming aan de Damrakzijde vijf huizen aangekocht en op de Prins Hendrikkade drie huizen. De woninkjes van kleermaker Carsten en slijter Verburgt aan de Prins Hendrikkade 46 en 47 werden niet verkocht, ondanks het hoge bod van de hotelonderneming van 58.000 gulden. Kleermaker Pieter August Carstens had in 1865 zijn pand gekocht voor 3105 gulden en tapper John Frederik Verburgt had het hoge huis gekocht voor 14.000 gulden. Waarschijnlijk is deze relatief hoge prijs in 1881 betaald omdat er toen al geruchten waren voor de bouw van het hotel. Niet tevreden Omdat de eigenaren niet tevreden waren met het bod van het Victoria Hotel besloot de onderneming het hotel om de huisjes heen te bouwen en niet meer geld te bieden. De Victoriaonderneming moest ter compensatie van het feit dat ze om de huisjes heen ging bouwen, waardoor de woningen geen zicht naar achteren meer hadden, een uitbouw realiseren voor nummer 46 plus een zolder erbovenop. In 1913 werd nummer 46 door de erfgenamen van Frederick Verburgt voor 15.000 gulden verkocht. De nieuwe eigenaar was Johannes van den Ende, die kort daarna ook de eigenaar van het andere

Voor het nieuwe Victoria Hotel wordt reclame gemaakt. huisje zou worden. De twee huisjes zijn nu al meer dan 100 jaar eigendom van de familie Van den Ende. Ik ben op 3 maart 1943 geboren in nummer 46. Mijn vader runde hier samen met mijn moeder een café. Vanaf 1924 was de naam van het café Stationsbar en vanaf 1960 Café Nieuwmeijer, wat mijn vader een betere naam vond. Mijn ouders zijn begin jaren 80 gestopt met het café wegens het bereiken van de gepensioneerde leeftijd. Toen heeft de eigenaar, de familie Van den Ende, de ruimte bij de souvenirszaak getrokken. En zo is de situatie anno 2014 nog steeds. Huisjes gebouwd in 1602 De souvenirs die men koopt op de Prins Hendrikkade 47 werden vroeger verpakt in een zakje waarop in het Nederlands, Engels, Frans en Duits stond ‘Dit huis

is bekend om zijn eerste klas sigaren’. Het huis is gebouwd in 1602 en het is een van de merkwaardigste huizen van Amsterdam: het verkeert namelijk nog in exacte dezelfde toestand als vroeger. Ik ging voor een boek over de huisjes dat ik exclusief heb geschreven voor de familie (oplage 50 stuks) terug in de tijd en vond tot mijn verbazing overal hetzelfde lage en hoge huisje, zelfs tot aan de plattegrond van Balthasar Florisz in het jaar 1625. Toen had het hoge huis nummer 46 een trapgevel. Later is dat een plat dak geworden. Op het stadsprofiel van Pieter Bast in 1598 waren de huisjes nog niet te zien. De huidige Prins Hendrikkade heette vroeger overigens de Houttuinen en was vernoemd naar de houtopslag die daar

plaatsvond. Later is de naam veranderd in de Texselse Kade en nog later, na het overlijden van Prins Hendrik van Oranje in 1879, werd het de Prins Hendrikkade. Thomas Leunsz De huisjes werden gebouwd in 1602 door Thomas Leunsz. Hij was een handelaar in hout. Het hoge huis had ook een zijaanzicht op de latere Prins Hendrikkade. Boven op het hoge huis was een torentje. Thomas Leunsz had eigen schepen die hout uit verre landen aanvoerden. Vanaf het torentje kon hij zijn eigen schepen over het IJ zien aankomen. In het front van het hoge huis was tot aan de Hasselaarssteeg een houtopslag. Deze werd op enig moment – wanneer is niet bekend – naar voren verplaatst waar-

Publieke werken wordt verfilmd Schrijver Thomas Rosenboom baseerde zijn roman ‘Publieke werken’ op de verwikkelingen rond de bouw van het Victoria Hotel. Dit historische drama gaat over een huiseigenaar die in 1888 het grote geld ruikt wanneer zijn pand tegenover het pas gebouwde Centraal Station in Amsterdam moet wijken voor het geplande Victoria Hotel. Zijn neef, apotheker te Hoogeveen, wil een groep arme turfstekers helpen. De twee beramen een plan dat alles zal regelen, met tragische gevolgen. Voor het nieuwe Victoria Hotel wordt reclame gemaakt.

door er een flink stuk grond vrijkwam waar Thomas Leunsz voor zijn kinderen de twee huisjes bouwden. Het lage huisje bleef laag om het zijaanzicht niet te belemmeren. Veel ambachten In de huisjes zijn in de loop van de eeuwen zeer verschillende ambachten bedreven. Er waren onder andere een tapperij, boekwinkel, tabaksverkoper, cargadoor (scheepsbevrachter), chirurgijn, barbier en een messenwinkel. Maar de meeste ondernemingen waren, net als mijn ouders, een tapperij annex café.


pagina 10

U moet de groeten hebben van 6.627 prentbriefkaarten van Simon 6.627. Dit is het aantal prentbriefkaarten in de privécollectie van onze medewerker Simon van Blokland. Jarenlang - decennialang zelfs - verzamelde hij prentbriefkaarten (Simon heeft een hekel aan het woord ansichtkaarten) over Amsterdam met deze unieke collectie als resultaat. Uniek, inderdaad, want we gaan ervan uit dat er niemand is met een grotere collectie dan Simon van Blokland. En als dat wel zo is, dan horen we dat graag.

Simon had aan het begin van dit jaar de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) beloofd dat de collectie als digitaal bestand aan haar zal worden overgedragen en deze overhandiging vond 16 juni plaats. Op de site van de VVAB, www.amsterdamsebinnenstad.nl, staat een link naar de beeldbank en daar kan iedereen op basis van een trefwoord zoeken naar mooie digitale kaarten van vroeger. Wilt u een prentbriefkaart in hoge re-

Tafereel in het Vondelpark.

solutie downloaden, dan kan dat tegen betaling van 5 euro. Dat is een alleszins billijke prijs waar de VVAB bepaald niet rijk van wordt. Ter gelegenheid van de ingebruikname van de website heeft de redactie van de Amsterdamse Krant Simon gevraagd zomaar een aantal mooie prentbriefkaarten te selecteren. Dat is natuurlijk ondoenlijk - 15 kaarten uit zo’n collectie - maar hij heeft het toch gedaan. Het resultaat ziet u op deze pagina.

Sfeerbeeld uit de Jodenhoek.

Momenteel wordt er op het Damrak hard gewerkt om de straat als loper voor toeristen te maken, maar zo zal het er nooit meer uitzien.

Hotel Café Restaurant De Roode Leeuw.

Het Huis met de Luifel in de Barndsesteeg.

Waar west en noord elkaar ontmoeten: de Westerstraat en de Noordermarkt.

Hoek Prinsengracht/Vijzelstraat.

De Nassaukade bij de Fagelstraat, waar je blijkbaar ergens lekker kon eten.

De Oudezijds Voorburgwal met een handtekening van zanger annex kunstenaar Dirk Witte.

De Oude Smidse op het Markenpleintje.

Zal de frima Froger op de Vijgendam familie zijn van?

Het Koningsplein bij de Heiligeweg met zichtbaar een draaischijf waar de paardentram kon keren.

De Willemstraat had bepaald allure.

Hoe toepasselijk in deze tijd: de Oranjestraat.

Een foto vanuit de lucht van de Kromme Waal.

Een vischkoopman op de Nieuwmarkt.

pagina 11


Stuur uw agendabericht voor ‘Amsterdamse uitjes’ naar (e-mail) [email protected] of Postbus 5003, 1380 GA Weesp

Amsterdam Museum schenkt aandacht aan slavernijverleden Het Amsterdam Museum schenkt ook deze zomer aandacht aan de herdenking van ons slavernijverleden. Vorig jaar, exact anderhalve eeuw na dato, werd de afschaffing van de slavernij groots herdacht tijdens het jaarlijkse Keti Koti-festival in het Oosterpark. Daarbij werd een bijzonder object gebruikt: het Kabramasker. Dit masker is daarna opgenomen in de collectie van het Amsterdam Museum en zal daar van 24 tot 27 juni en van 2 tot en met 29 juli te zien zijn. Rond 1 juli verlaat het masker voor enkele dagen de vitrine om opnieuw gebruikt te worden bij een wintiritueel en tijdens Keti Koti. Ook toont het Amsterdam Museum een aantal fotoportretten van feestelijk geklede aanwezigen bij de herdenking van vorig jaar. Tijdens het Keti Koti-festival komen mensen samen om vrijheid, gelijkheid en verbondenheid te vieren. In het kader van de tentoonstelling ‘De zwarte bladzijde van de Gouden Eeuw’ was het Amsterdam Museum vorig jaar met een mobiele fotostudio aanwezig op het festival. Bezoekers werden die dag in hun traditionele kleding gefotografeerd en kort geïnterviewd over hun kledingkeuze. Dit leverde een breed scala op aan portretten. Een aantal bijzondere portretten en verhalen zijn vanaf 27 juni tot en met eind september te zien op de gratis toegankelijke binnenplaats van het museum.

Amsterdam en de Eerste Wereldoorlog Het Stadsarchief Amsterdam presenteert van 24 mei tot en met 12 oktober de themapagina ‘Amsterdam en de Eerste Wereldoorlog’, te bezoeken via www.stadsarchief.amsterdam.nl/wo1. Vijftig verhalen geven een uniek beeld van de oorlog in Amsterdam. Tegelijkertijd is in de Schatkamer van het Stadsarchief een selectie te zien van bijzondere en persoonlijke stukken uit deze bewogen tijd.

Tentoonstelling: Amsterdam! van Ed van der Elsken Naar aanleiding van de herdruk van het legendarische fotoboek ‘Amsterdam!’ worden in het Stadsarchief van 6 juni t/m 14 september ruim honderd vintage prints van Ed van der Elsken (1925-1990) geëxposeerd. Het gaat om de originele drukken die voor het boek zijn gebruikt, afdrukken uit eigen collectie en uit particulier bezit. Tegelijk met de tentoonstelling ‘Amsterdam!’ van Ed van der Elsken presenteert het Stadsarchief Amsterdam recent werk van de fotografen Hans Eijkelboom, Reinier Gerritsen en Theo Niekus. In het kader van de tentoonstelling ‘De straat op!’ organiseert het Stadsarchief Amsterdam tevens een masterclass straatfotografie: ‘Het geluk ligt op straat’. Iedereen kan meedingen door zelfgemaakte straatfoto’s in te zenden. Meer informatie is te vinden op www.stadsarchief.amsterdam/destraatop. Elke 1e en 3e zondag van de maand worden spraakmakende gastsprekers geïnterviewd over onderwerpen uit de roemruchte Amsterdamse geschiedenis. Op zondag 1 juni is het onderwerp Amsterdam! van Ed van der Elsken. Met: Kees de Koning (oprichter platenlabel Top Notch) en Hripsimé Visser (conservator fotografie Stedelijk Museum). Aanvang: 15.00 uur. De toegang is gratis, maar vol=-vol. Het Stadsarchief Amsterdam is gevestigd in gebouw De Bazel aan de Vijzelstraat.

Achter de gevels van de grachtenhuizen 17e Grachtenfestival Amsterdam keert hoofdstad ‘Ondersteboven’ ‘Ondersteboven’ is het thema van Grachtenfestival Amsterdam 2014. Van 15 t/m 24 augustus is Amsterdam weer de grootste concertzaal ter wereld, met tien dagen lang klassieke en jazzmuziek van toptalenten op bijzondere locaties. Alles bij elkaar zijn er meer dan 200 concerten op ruim 70 locaties. ‘Ondersteboven’ is in het hele programma te vinden door verrassende combinaties, locaties en composities. Zo wordt er bijvoorbeeld diep onder de grond gespeeld, maar ook op grote hoogte. Doorgewinterde musici en jong talent ontmoeten elkaar vier avonden in de serie ‘Meesterlijk’. Met de serie ‘Concert in de schuilkerk’ haalt het Grachtenfestival het ‘onderste boven’. In tijden van reformatie en politieke onderdrukking ontstaan bijzondere verhalen, worden meesterwerken gecomponeerd en krijgen gevels een andere bestemming. Maar de serie bevat ook werken die het daglicht nauwelijks kunnen verdragen, Schönbergs ‘Verklärte Nacht’ bijvoorbeeld. Voor jazz is dit jaar een grote rol weggelegd. Grachtenfestival Amsterdam sluit daarmee aan bij ‘Amsterdam World Jazz City 2014’. Tijdens ‘Late Night Blend’ in Hotel American laten klassiekemuziek- en jazzmusici zich van een totaal andere kant zien. De serie ‘Toekomstmuziek’ staat dit jaar geheel in het teken van jonge jazzmusici. Het Junior Grachtenfestival zorgt ervoor dat de jongste bezoekers ondersteboven raken van muziek, theater en nieuwe indrukken. Al sinds de eerste editie in 1998 maakt het Junior Grachtenfestival deel uit van Grachtenfestival Amsterdam. Alle voorstellingen zijn zorgvuldig afgestemd op kinderen tot twaalf jaar. Zo zijn er onder andere speciale baby-, peuter- en dreumesconcerten. Kinderen van alle leeftijden maken zo op een speelse manier kennis met klassieke muziek. Het volledige programma is te vinden op www.grachtenfestival.nl.

Oprichting 4e Museumgroep in Amsterdam Met gelijkgestemden naar een museum. Op vrijdagmiddag 20 juni om 14.00 uur wordt in het Amsterdam Museum, Kalverstraat 92, een informatiebijeenkomst georganiseerd. Een nieuw op te richten museumgroep kiest uit een lijst musea en gaat een keer of zes per jaar samen op pad. Onlangs startten al drie groepen, maar er is meer belangstelling. Het initiatief komt van Stichting Senia, www.senia.nl, die bij elk gekozen museum een museumwijzer met informatie aanbiedt. De groep kan dan voorbereid op pad. Informatie en opgave via [email protected] of bij Martie Woudhuizen, tel. 020-6273564.

Op initiatief van het Amsterdam Museum zijn tot en met 31 augustus 2014 ruim zestig fotowerken van Arjan Bronkhorst te zien over Amsterdamse grachtenhuizen en hun bewoners. De fototentoonstelling ‘Achter de Gevels’ toont het leven aan de gracht in particuliere stadspaleizen. Bezoekers kunnen de foto’s bekijken in de Cromhouthuizen (Herengracht 366-368). In deze 17de-eeuwse grachtenpanden zijn het hele jaar door vaste en tijdelijke tentoonstellingen te zien, georganiseerd door het Bijbels Museum en het Amsterdam Museum. In de tentoonstelling zijn de huizen opgenomen van onder anderen filmmaker Matthijs van Heijningen, Trudy Derksen, Elise Wessels en Gisèle d’Ailly van Waterschoot van der Gracht (1912-2013). Zij zijn degenen die de grachtenhuizen van Amsterdam met veel inspanning, kapitaal, liefde en geduld restaureerden en tot op de dag van vandaag in stand houden. De Cromhouthuizen zijn geopend van dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en op zon- en feestdagen van 11.00 tot 17.00 uur.


pagina 15

Westlandgracht

‘De Westlandgracht vormde de grens van Amsterdam’ door Jan van de Driesschen Als Old Amsterdammer belegen, weliswaar, kreeg ik van mijn schoondochter enkele nummers van het gelijknamige blad in handen, die mij in Huissen (bij Arnhem) bereikten waar ik al meer dan 17 jaar woon. In een van de nummers las ik verscheidene aanknooppunten met mijn verleden zoals Oud-West, de Westlandgracht etcetera. Dit zette mijn wandeling naar het verleden weer in beweging. Ik begon de wereld pas een beetje bewust waar te nemen toen wij in 1935 aan de Westlandgracht kwamen wonen op no. 123, één hoog, met een zolderverdieping waar mijn twee broers sliepen. We waren met zeven kinderen en ik was de jongste uit een net, katholiek gezin; we hoorden onder de Agneskerk als parochiekerk. Vader werkte bij het Huis van Bewaring op de Amstelveenseweg. De Westlandgracht vormde de grens van Amsterdam. Een grindpad afgezet met een hek met prikkeldraad tegenover ons huis, vervol-

gens de gracht met aan de overkant de groentekwekerijen van Mulder, Holla, Brockhof etc. De bewaarschool In gedachten loop ik van de Westlandgracht langs het Hoofddorpplein naar de bewaarschool, of in ons taalgebruik van toen, de kakschool. Eerder had ik bij dominicanessen op de Montessorischool gezeten waar ik vrijelijk rond mocht lopen en doen wat ik wilde, zolang ik maar bezig was. Hier zat ik statisch achter een tafeltje matjes te vlechten e.d. Ik had wel een nieuwe ervaring: ik was verliefd op de juffrouw. Zij wist van niks; ik fantaseerde verhalen over haar en vertelde thuis dat ik brood voor haar mocht halen. Hoofddorpplein Ik loop nu door naar het Hoofddorpplein, dat was toen de eindhalte van lijn 1. Vlakbij was een schuilkelder gedeeltelijk bovengronds met graszoden overdekt. Op het dak van het hoekhuis grenzend aan de Heemstedestraat was een sirene

De familie Van de Driesschen ging te kerke in de Agneskerk.

die af en toe proefdraaide. Een onheilspellend geluid dat in de meidagen van 1940 serieus moest worden genomen. Zondags wisselden we ons zakgeld - een vierkante stuiver - in bij Jamin, voor een reep chocola of een ingepakte ijswafel. Moeder trakteerde na de Mis op gebakjes bij banketbakker Blaauw naast Jamin. De oorlog zou aan dit alles een eind maken. Havenstraat In 1937 ging ik naar de lagere school in de Krusemanstraat en liep ik via de Zeilbrug rechtsaf de Havenstraat in waar op de hoek buiten de winkel een groot aquarium stond, verder langs de tramremise met links de gevangenis waar mijn vader hoog boven zijn werkkamer had. Dat laatste ontdekte ik te laat toen ik na school op het terrein van het Haarlemmermeerstation achter de kolentreintjes van de Oranje Nassau ging hangen. ‘s Avonds wist mijn vader mij te vertellen wat ik had uitgespookt. Voor mij een mysterie. Vader was bijna net als God die tegenover de gevangenis in de Agneskerk woonde: Hic domus Dei est. Dit is het huis van God. Vader en de hemelse Vader hadden beiden een alziend oog. Weissenbruchstraat In 1938 verhuisden wij naar de Weissenbruchstraat nummer 10 drie hoog. Met een douche en slaapkamers op de zolderverdieping. Die douche was tot dan toe een ongekende luxe geweest. Mijn jongste zusje en ik werden iedere zaterdag om de beurt in hetzelfde water van het teiltje geschrobd met groene zeep. Onze oudere zus kon dat heel hard en grondig. Janken als de zeep in onze ogen kwam, of gieren van het lachen als onze voetzolen aan de beurt waren.

De vader van Jan van de Driesschen werkte bij het Huis van Bewaring aan de Amstelveenseweg. 15 mei 1940 zag ik op het Hoofddorpplein de Moffen binnenkomen via de Haagscheweg. Later begreep ik dat die SS’ers uit Rotterdam kwamen, waar zij bij de Maasbrug veel weerstand hadden ondervonden van de Mariniers. De Zwarte Duivels. Een motorordonnans verloor een handgranaat die tussen zijn koppel stak. In de Warmondstraat stonden militaire voertuigen in de straat geparkeerd. Sommige omstanders brachten de Hitlergroet. Ik klom op een truck met soldaten die mij een reep Kwatta gaf. Zij kochten in de winkels zaken die in Duitsland niet te koop waren. Want daar gold: Kanonnen für Butter. Das reiche Holland was een land van overvloed. Zo geïmponeerd als ik was door die stoer uitziende militairen was de lol er gauw vanaf doordat mijn vader mij met een rood hoofd van woede uit de wagen sleurde.

hoekhuis op uitzagen, en zeker niet verder dan de Kinkerstraat als uiterste grens - aan de hand van mijn moeder, was wel jammer, anders was ik misschien dan wel mijn toekomstige vrouw tegengekomen. Die woonde in de Chasséstraat. Chronologisch klopte dit niet, want zij is pas in 1936 geboren toen ik al vijf jaar was. Maar dit was een verhaal apart. Nu moet ik toch iets bekennen wat ik zoveel mogelijk verdoezeld heb, maar het staat wel in mijn paspoort: mijn geboorteplaats vermeldt Rotterdam, maar daar acht ik mijzelf niet verantwoordelijk voor en daar heb ik nauwelijks herinneringen aan. Trouwens, mijn ouders kwamen uit Arnhem. Wanneer mag je je dan Amsterdammer noemen? IK voel me dat wel. Ik heb maar een paar locaties hierboven vermeld, maar natuurlijk zou ik eindeloos door kunnen gaan.

De Baarsjes Dat ik nooit verder kwam dan de Baarsjes waarop wij vanuit onze kamer van het

PS Trouwens: de meeste echte Amsterdammers wonen nu in Purmerend of Almere.

kijken. Alles kan ik dan zien. Ik zie hem dan staan te sjorren. Die goorkees!”

gebeuren te werpen, kun je niet spreken dat je daarbij ‘zijns ondanks’ - of in goed Nederlands per ongeluk - tegenwoordig bent. Je gaat erheen, doet enige moeite om te kijken. Je wilt het zien. Daarom beklim je die trap.

Potloodventer Nogal geagiteerd komt een vrouw van een jaar of veertig de kamer op. “Ik heb mijn buik vol van die viezerik die achter mij woont. Dat smerige gedoe van hem. Iedere keer doet hij het weer. Ik snap niet dat ze die kerel niet opbergen.” Ik probeer haar wat op haar gemak te stellen en het juiste verhaal van haar te horen. Het kost nog wel enige moeite voordat ze dit op een rustige manier kan doen. Eindelijk komt dan het hoge woord er uit. “Die man staat zich iedere keer voor het zolderraam af te trekken! En ik moet dat maar aanzien.”

Voorzichtig om haar woede niet weer op te wekken, vraag ik wat nadere bijzonderheden. “U hebt het over de zolder. Op welke etage woont u zelf?” Dat was drie hoog. “Kunt u dan vanaf uw huis zien wat hij aan het doen is?” “Nee, dat kan ik niet. Als ik naar de zolder ga om de was op te hangen zie ik hem bezig. Hij staat daar naakt met zijn tong uit zijn mond op en neer gaande bewegingen te maken.” Ik vroeg haar of zij ook zijn geslachtsdeel zag. “Nee, natuurlijk niet. Ik zie alleen maar die bewegingen van zijn bovenlijf. Om de rest te kunnen zien pak ik een trap, zodat ik beter bij hem naar binnen kan

Ik denk bij mezelf: “Hoe vertel ik die opgewonden vrouw dat dit niet strafbaar is?” Ten slotte waag ik het er maar op. Ter verduidelijking voor de lezer enige uitleg van het wetsartikel van dit geval. Artikel 239 van het Wetboek van Strafrecht, ‘potloodventen’ in de volksmond genoemd. Als je, zoals deze vrouw, ervoor naar de zolder moet gaan en dan nog een trap moet beklimmen om een blik op het volledige

Ik heb het haar proberen uit te leggen, maar ze wil of kan het niet begrijpen. Mopperend verlaat ze het bureau met woorden als: “Daar betaal je nou je belastingcenten voor. Ze zijn te lui om een poot uit te steken!” Dat heb ik dan maar voor kennisgeving aangenomen.

Dinsdag 8 juli 2014

pagina 10

De Oud-Amsterdammer is meer een podium voor echte Amsterdamse 50-plussers dan een krant. Wij stimuleren lezers hun eigen verhalen in te zenden. Hieronder verhalen die recht uit het hart van de lezer geschreven zijn. Heeft u ook een bijzonder verhaal dat u met de lezer wilt delen? Mailen kan naar [email protected] en sturen naar De Oud-Amsterdammer, Postbus 5003, 1380 GA Weesp.

Dansen door Corry Kraal

Rangen en standen in buurtbioscoop Bellamy

Het is al heel lang geleden dat ik mijn eerste danslessen had bij Sandmann. IIk moest natuurlijk als goed katholiek meisje naar een katholieke dansschool en dat werd dus Dansschool J. Sandmann aan de Amstel. Wat een heerlijke tijd was dat. Ik ging elke maandagavond naar dansles en heb daar zelfs mijn toenmalige echtgenoot ontmoet. Hij was op de zaterdagavond op dansles en moest invallen op de maandag omdat er te weinig heren waren. En ik maar denken ‘Wat kan die knul toch lekker dansen’, maar hij had dat allemaal net die zaterdag daarvoor geleerd. Ik weet nog dat ik mijn eerste avondjurk kreeg op de kerstsoiree. Dat was een galaavond en iedereen moest in het lang. Het dansen zelf was, als je het tegen de tijd van nu aanhoudt, heel netjes. Er moest tijdens de lessen een denkbeeldig boek tussen de lichamen kunnen, dus zeker niet tegen elkaar dansen. Maar ik heb er veel geleerd en voor alle dansen diploma’ s gehaald.

door Lia van der Meer-Wortel Ik las het stukje over dukdalven op de Jacob van Lennepkade en het kwam mij ook bekend voor. Ik ben geboren op de Jacob van Lennepkade nummer 222. Daar lag altijd een groot kolenschip aan die dukdalven. Eigenaar Van den Berg woonde daar ook. Zijn kolenhandel was aan de overkant op de kade. Hij had daar een diep pand van waaruit hij kolen verkocht. Voorbij de J. Pieter Heijestraat was vroeger ook een houtfabriek en daar lagen ook wel eens schepen.

Familie Bleesing door Jaap Meurs Ik ben op zoek naar foto’s en/of anekdotes over en van de familie Bleesing. Mijn grootouders hadden in de jaren 30 op de Kinkerstraat nabij de Da Costakade een café. De huizen staan er nog en zijn sinds kort geheel gerenoveerd. Het moet mijns inziens een gezellig café zijn geweest met al mijn tantes en oom achter de toog. De namen zijn Nettie, Lies, Willem, Marie, Angelika en Alida Bleesing. Mijn grootvader is ook nog een tijdje diamantslijper van beroep geweest. Misschien kan iemand mij helpen?

door Marius Klippel Trefbal verdwenen? Welnee, het is een van de favoriete spelletjes bij een gymles. Deze variant wil ik graag toevoegen: Achter het veld van de tegenstander (of zelfs rondom !) was het zogenaamde ‘kippenhok’. Je moest daarheen als je afgegooid was. (Trouwens: het raken van het hoofd telde niet). Je mocht weer terug naar je eigen partij als je vanuit het ‘kippenhok’ een tegenstander raakte. Het werd reuze spannend als de bal vanuit jouw veld werd aangegooid door een van je eigen spelers. Dat betekende voor de tegenpartij dat ze snel naar voren moesten rennen om niet afgegooid te worden. En dan maar snel heen en weer gooien om de tegenstander ten slotte te raken. Yes!!!

Oosterparkstraat door C.J. Snabilié

Dukdalven

Trefbal

Het artikel van Dorien Vogel in uw uitgave van 2904-2014 ‘Ik ben geboren in The Movies’ bracht bij mij de volgende herinnering boven. Ook in West had men een buurtbioscoop ‘Olympia’, in de volksmond ‘De Plump’ genoemd. Daar werd ook gespoten, niet tegen de luizen, maar om het filmdoek nat te houden en brand te voorkomen. De filmprojector stond namelijk op korte afstand achter het doek. Er was bij projectie geen lichtstraal in de zaal zoals in andere bioscopen, maar er moest wel regelmatig op het doek gespoten worden. Vaak gebeurde dit tijdens de vertoning en leidde tot hilariteit.

Leeftijdprobleem Soms was er een leeftijdsprobleem. Als de leeftijdsgrens van de film 14 jaar was, was er soms controle bij de ingang. Daar moest je dan een of ander papiertje laten zien waar je leeftijd op vermeld stond; dat was meestal een abonnement met foto. Gelukkig werd alleen naar de datum gekeken en in de drukte om naar binnen te komen lukte het bijna altijd om het document aan de volgende door te geven die het dan nogmaals liet zien en dan was het goed. Tijdens de voorstelling was er altijd een pauze met de reclame van Cloeck & Moedig. Meestal werden dan een paar weken lang dezelfde dia’s vertoond, wat vaak boegeroep in de zaal tot gevolg had.

Buurtbioscoop Hoewel het een buurtbioscoop was kende men er verschillende rangen: er was een eerste en tweede rang en je had stalles en balkon. De eerste rang was 5 cent, de tweede 7,5, stalles 10 en het balkon 12,5 cent (het muntstelsel kende destijds nog een halve cent). De goedkoopste rang betrof alleen de eerste rijen zodat je altijd vroegtijdig bij de bioscoop moest zijn. Aangezien het zakgeld in die tijd niet al te veel bedroeg, was het zaak er vroeg bij te zijn. Lukte dat niet, dan moest je hollend naar huis om te trachten een voorschot op je volgende zakgeld te krijgen. Was bij terugkeer de volgende rang ook uitverkocht dan was het volgende keer beter, want zelden lukte het om direct 10 cent mee te krijgen. Mysterie van de Onderwereld Heel vervelend was het als er een film in delen werd vertoond en je een week moest overslaan omdat de financiën niet toereikend waren. Stel dat dit je gebeurde bij een film als ‘Het Mysterie van de Onderwereld’ met Gene Autry in de hoofdrol. Dat bestond uit drie delen, dus drie weken bios. Meestal ging een van de vrienden al vroeg in de rij staan om voor ons allen een kaartje te bemachtigen. Soms werden er maar twee of hoogstens drie kaartjes aan één persoon verkocht en in dat geval moest je met meer mensen aanwezig zijn, anders zat je in de problemen. Vaak lag de oplossing voor de hand. Er waren altijd wel mensen die minder kaartjes kochten, die namen er dan voor jou eentje mee.

door H.P.Muller-Willemse Wij beleefden aan de hand van de verhalen over Luilak weer de Luilak, werden herinnerd aan het ouderwetse tollen en lazen een stukje over de Tweede Oosterparkstraat. Ik heb hier als kind tot mijn 13e jaar gewoond, op nummer 177. Mijn ouders hadden een kapperszaak. Ik ben er onlangs nog eens wezen kijken, maar aan de kant waar wij vroeger woonden, zijn nieuwe woningen gekomen. Aan de kant van de Otto Knolstichting is weinig veranderd.

Licher door Mike Man Even een reactie op het stukje van Paul Soeverein over het dansen. De dansschool in de Jan Luyckenstraat heette volgens mij Licher, uit te spreken op z’n Frans. Zelf heb ik daar ook in de jaren zestig twee jaar dansles mogen volgen, met ook thé dansants, die werden georganiseerd in Krasnapolsky. Ik meen mij te herinneren dat er zelfs twee meisjes (vriendinnen of zusjes?) op les zaten die helemaal uit Ouderkerk a/d Amstel kwamen! Dat kunnen dus niet de dames zijn geweest met wie Paul opfietste.

Simon weet het niet

‘The Phantom Empire’ is de echte titel van de film die bekend staat als ‘Het Mysterie van de Onderwereld’. Het was een film in drie delen.

door Cees Kraal De foto in De Oud-Amsterdammer van 10 juni-24juni is volgens mij genomen op de Weteringschans. Het pand staande op de hoek aan de linkerzijde kon wel eens het voormalige poeliersbedrijf van Dijk zijn.

Laat alsjeblieft het Vondelpark geen pretpark worden

Recommend Documents