LAAKDAL RUP De Winde SCREENINGSNOTA MILIEUEFFECTEN - 15 11 2011 herwerking naar aanleiding van de ontvangen adviezen aangaande het ‘verzoek tot raadpleging’
COLOFON Opdrachtgever:
Gemeentebestuur Laakdal Kerkstraat 21, 2430 Laakdal tel. 013/67 01 10
[email protected]
Project:
RUP De Winde Screening
Opdrachthouder:
Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen (IOK) Antwerpseweg 1, 2440 Geel tel: 014/58 09 91 – fax: 014/58 97 22
Projectteam:
IOK
Datum:
November 2011
plangroep
Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de opdrachtgever en de opdrachthouder.
Inhoud
INHOUD 1
Algemeen ...................................................................................................1
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Toetsing planMER-plicht...............................................................................1 Algemene info screeningsdocument .............................................................1 Gebruik hulpbronnen....................................................................................5 Cumulatie met andere projecten ...................................................................5 Leemten in de kennis ...................................................................................5
2
Situering van het plangebied RUP De Winde.............................................6
3
Aanleiding tot opmaak RUP De Winde.......................................................7
4
Planologisch kader .....................................................................................8
4.1 4.2 4.3 4.4
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen .............................................................8 Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen en addendum .......................8 GRS Laakdal ...............................................................................................8 Gewestplan................................................................................................12
12.1 12.2 12.3 12.4 12.5
Ingrepen.................................................................................................... 58 Selectie van relevante milieudisciplines...................................................... 59 Analyse van mogelijk voorkomende effecten .............................................. 59 Beoordeling per discipline.......................................................................... 60 Algemene conclusie .................................................................................. 72
13
Kaartbijlagen ............................................................................................ 73
14
Fotoreportage bestaande toestand.......................................................... 87
Overzicht tabellen Tabel 1:
planMER-screening: overzicht mogelijke bronnen en beoordelingsaspecten per milieudiscipline ..............................................................................................................4
Tabel 2:
overzicht bestaande functies ......................................................................................19
Tabel 3:
overzicht gewenste verbouwingen, uitbreidingen en nieuwbouw .............................21
Tabel 4:
overzicht historiek van de gebouwen van de Zusters Norbertinessen......................24
Tabel 5:
stedenbouwkundige vergunningen woon- en zorgcentrum De Winde......................37
Tabel 6:
selectie van relevante en niet relevante disciplines voor het project ........................59
Tabel 7:
ingreep-effectenschema .............................................................................................60
Ruimtelijk kader ........................................................................................17
Tabel 8:
gebruikelijke kengetallen capaciteit wegvakken (in een grotere stad) ......................64
5.1 5.2
Gemeente Laakdal.....................................................................................17 Plangebied.................................................................................................18
Tabel 9:
Modal split personeelsleden en bezoekers ................................................................64
Tabel 10:
vergelijking referentiesituatie en toekomstige situatie ...............................................66
6
Historiek van de site - erfgoedtoets ..........................................................24
6.1
Historiek van de gebouwen.........................................................................24
7
Juridisch kader .........................................................................................37
7.1 7.2
Verkavelingsvergunningen .........................................................................37 Stedenbouwkundige vergunningen .............................................................37
5
8
Mobiliteit ...................................................................................................39
9
Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde ........................................................40
9.1 9.2 9.3
Visie en concept.........................................................................................40 Grafisch plan en stedenbouwkundige voorschriften .....................................52 Schetsontwerp grafisch plan RUP de Winde ...............................................56
Overzicht figuren Figuur 1:
interdisciplinaire relaties................................................................................................3
Figuur 2:
situering plangebied in de omgeving............................................................................6
Figuur 3:
situering plangebied ......................................................................................................6
Figuur 4:
plangebied en gewestplanbestemming ........................................................................7
Figuur 5:
orthofoto plangebied .....................................................................................................7
Figuur 6:
biologische waarderingskaart uit informatief deel GRS met situering plangebied .....9
Figuur 7:
GRS kaart overstromingsgebieden uit informatief deel GRS ......................................9
Figuur 8:
fragment topografische kaart (MGI) van 1871 ...........................................................10 GRS – gewenste ruimtelijke structuur met situering plangebied...............................11
10
Alternatieven.............................................................................................57
Figuur 9:
10.1 10.2 10.3
Locatiealternatieven ...................................................................................57 Uitvoeringsalternatieven .............................................................................57 Nulalternatief..............................................................................................57
Figuur 10: GRS gewenste ontwikkeling woonkern Veerle met situering plangebied.................12
11
Referentiesituatie......................................................................................57
Figuur 13: fragment Atlas Der Buurtwegen en situering plangebied ............................................16
12
Beoordeling milieueffecten .......................................................................58
Figuur 14: afbakening plangebied RUP .........................................................................................18
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
Figuur 11: gewestplanbestemming plangebied .............................................................................13 Figuur 12: afbakening VEN ............................................................................................................14
plangroep
Figuur 15: functiekaart plangebied.................................................................................................19 Figuur 16: gewenste verbouwingen, uitbreidingen en nieuwbouw ...............................................22 Figuur 17: oude foto kasteel de Zérézo (voordat het wit geschilderd werd) ................................25 Figuur 18: fotocollage kasteel ........................................................................................................27 Figuur 19: fotocollage kasteeltuin (met begraafplaats, koetshuis, vijver).....................................28 Figuur 20: oude foto’s klooster (jaren ’60) .....................................................................................29 Figuur 21: Plan aanpassingswerken d.d. 1978 gelijkvloers ..........................................................30 Figuur 22: aanpassingswerken verdieping d.d. 1978....................................................................31 Figuur 23: gevels kloostergebouw d.d. 1978.................................................................................32 Figuur 24: plan revalidatiecentrum/klooster – gelijkvloers ............................................................35 Figuur 25: plan revalidatiecentrum/klooster – verdieping .............................................................36 Figuur 26: ontwerpoefening nieuwbouw aan Diestsebaan RVT De Winde .................................47 Figuur 27: zoneringsplan van Laakdal ...........................................................................................61 Figuur 28: aanduiding overstromingsgevoelig gebied...................................................................61 Figuur 29: landschapscomposietkaart voor plangebied en omgeving..........................................71
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
1 Algemeen
1.2.2
1
Algemeen
Opdrachthouder
IOK plangroep Antwerpseweg 1
1.1
2440 Geel
Toetsing planMER-plicht
014/580.991
Het plan valt onder de definitie van plan/programma zoals geformuleerd in het DABM. Het plan valt bovendien onder het toepassingsgebied van het DABM gezien het plan bij goedkeuring een kader zal bieden voor het toekennen van vergunningen binnen het plangebied. Een stedenbouwkundige vergunning kan enkel verleend worden als de aanvraag in overeenstemming is met de bepalingen van het ruimtelijk uitvoeringsplan.
Contactpersoon Ir. Greet De Ruysscher,
[email protected]; 014/56.27. 64 An Vandeplas,
[email protected]; 014/56.27.05
Conform de omzendbrief LNE/2007, is het volgende van toepassing:
1.2.3
– Het RUP is niet van rechtswege onderworpen aan de planMER-plicht omwille van de volgende redenen:
De methodologie voor het opstellen van een screening op milieueffecten is qua opbouw en aanpak gebaseerd op de richtlijnen voor het opstellen van een MER, maar de analyses zijn minder diepgaand: in de regel wordt gewerkt met een kwalitatieve benadering, waar relevant ook (semi)kwantitatief. Volgende opbouw en aanpak wordt gevolgd:
– het RUP vormt geen kader voor de toekenning van een vergunning voor de in bijlage I en bijlage II van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 opgesomde projecten. – het RUP heeft geen mogelijke betekenisvolle effecten op een speciale beschermingszone. Een passende beoordeling is niet vereist. Aldus dient voor het betreffende RUP op basis van screening worden geoordeeld of het plan mogelijks aanzienlijke milieueffecten kan hebben.
1.2 1.2.1
Algemene info screeningsdocument
Methodologie
Beschrijving van het plan Het plan wordt gesitueerd, de bestaande en de gewenste toestand worden beschreven. Analoog aan een projectomschrijving (project MER) worden onderzoeksgebied/plangebied en het plan zelf inhoudelijk weergegeven, met aandacht voor relevante elementen in relatie tot potentiële milieueffecten. Gebiedsafbakening De contouren van het betrokken RUP bepalen het plangebied. In een aantal gevallen liggen deze contouren nog niet precies vast en kan verder onderzoek in de loop van het proces (alsook de planMER-screening) de precieze afbakening bijsturen. In dat geval wordt gesproken van onderzoeksgebied.
Initiatiefnemer
Gemeente Laakdal
Het studiegebied wordt afgebakend in functie van verwachte reikwijdte van mogelijke effecten, die kan verschillen naargelang milieudiscipline. Het belangrijkste aspect bij de afbakening is het plan, de planeigenschappen en de verwachte effecten, zowel direct als indirect. De planeigenschappen geven aan welke effecten er waar onderzocht dienen te worden.
Kerkstraat 21 2430 Laakdal Contactpersoon Marijke Aerts
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
1
Beschrijving van mogelijke alternatieven + definitie nulalternatief - referentiesituatie
van de primaire effecten gebeurt telkens t.o.v. de integrerende disciplines. Op die manier wordt een dubbele beoordeling vermeden.
Een essentieel element voor beoordeling van een plan op milieueffecten is de analyse van en vergelijking met mogelijke alternatieven. Globaal kunnen volgende types alternatieven onderzocht worden:
Grensoverschrijdende milieueffecten
– locatiealternatieven: enkel relevant indien verschillende locaties de facto mogelijk zijn (ruimtelijk – beleidsmatig) – uitvoeringsalternatieven: door het opleggen van specifieke voorschriften (bestemming – inrichting – beheer) kan ingespeeld worden op alternatieve ontwikkeling – nulalternatief: het alternatief waarbij uitgegaan wordt van het niet-uitvoeren van het voorliggende plan. De referentiesituatie is de situatie waartegen eventuele milieueffecten van het RUP afgewogen worden. Hiervoor kan het nulalternatief gebruikt worden, maar voor planMER screenings vormt dit niet de regel1. Bij de effectbeschrijving wordt alleszins de vergelijking gemaakt van geplande toestand versus bestaande toestand (terreinsituatie). Zeker voor eenvoudige dossiers zal de referentietoestand gelijk zijn aan bestaande toestand. Bij de beoordeling van de effecten kan de nadruk meer komen te liggen op het nulalternatief en minder op de bestaande toestand. Screening mogelijke milieu effecten en vertaling in ingreep – effectschema Op basis van het plan (inrichtingsmogelijkheden en voorschriften) worden mogelijke milieueffecten gescreend en schematisch weergegeven. Uit dit ingreep – effectenschema komen de disciplines met mogelijk significante effecten tot uiting, die voor verdere bespreking geselecteerd worden. Significante effecten kunnen zowel positief als negatief zijn. We onderscheiden directe en indirecte effecten; tevens kan een onderscheid gemaakt worden tussen tijdelijke en permanente effecten. In deze fase van planning zonder concrete invulling hebben tijdelijke effecten uit de aanlegfase minder relevantie en worden daarom buiten beschouwing gelaten.
Bij de beoordeling wordt gescreend op eventuele grensoverschrijdende effecten. Grensoverschrijdende effecten zijn bij voorliggend RUP – gelet op de ligging, de aard en omvang van de ingrepen – niet te verwachten. Gebruik hulpbronnen Bij de beoordeling gescreend op eventuele significante effecten als gevolg van het gebruik van hulpbronnen. Significante effecten op dit vlak zijn bij voorliggend RUP – gelet op de aard en omvang van de ingrepen – niet te verwachten. Analyse en beoordeling per effectdiscipline Enkel de ingrepen die op basis van het ingreep - effectenschema aanleiding kunnen geven tot potentieel significante effecten worden meegenomen voor verdere analyse per discipline: per discipline worden directe en indirecte effecten geanalyseerd en beoordeeld met de referentiesituatie als beoordelingsbasis. Volgende onderdelen worden telkens besproken: – Studiegebied (reikwijdte) – Referentiesituatie – Analyse van ingrepen en effecten – Beoordeling effecten – Conclusie en aanbevelingen (remediërende maatregelen) In Tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste geraadpleegde bronnen en de belangrijkste elementen van beoordeling. Niet alle bronnen worden steeds systematisch geanalyseerd, maar enkel waar dit relevant is vanuit de ingrepen en verwachte effecten. Effectbeoordeling gebeurt in de eerste plaats kwalitatief en (semi-)kwantitatief in de gevallen waar dit relevant is.
Milieueffecten kunnen zich voordoen in verschillende milieudisciplines. Daarbij kan een onderscheid gemaakt worden tussen de “primaire” disciplines (lucht, geluid en trillingen, licht, warmte en straling, bodem en watersysteem, mobiliteit) en de “integrerende” disciplines (mens, monumenten & landschappen, fauna & flora, klimaat). Deze laatste groep onderscheidt zich van de eerste doordat de effecten zich meestal voordoen op een indirecte manier, nl. via effecten inzake de primaire disciplines. Bij de beoordeling van de effecten wordt dit onderscheid meegenomen: de beoordeling 1
Veel hangt af van de situatie op het terrein, het voorwerp van het plan (of de wijziging t.o.v. het bestaande plan), de beslissing die men wenst te nemen en de perceptie die de bevolking eraan zal geven.
2
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
1 Algemeen
Figuur 1: interdisciplinaire relaties
VERKEER MOBILITEIT
Verkeersleefbaarheid Bereikbaarheid Wijziging verkeersstromen (auto, fiets)
GELUID TRILLINGEN
LUCHT
LICHT
hinderaspecten
LANDSCHAP ERFGOED Visuele beleving
Wijziging geomorfologie Impact archeologie (wijziging bodemprofiel)
Verstoring ecologische infrastructuur (barrière)
MENS Veiligheid (overstromingen) Drinkwaterkwaliteit
bodemverontreiniging
BODEM WATER
FAUNA EN FLORA
Ecotoopwijziging door - verdroging, vernatting, wijziging kwelmilieu - wijziging bodemprofiel - wijziging grond- oppervlaktewaterkwaliteit - wijziging structuur waterloop
Vegetatiewijzing traditionele landschappen (KLE, …)
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
3
– Eventuele verstoring van bodemprofiel in relatie tot kwetsbare bodems
Bodemkaart van België (bodemtextuur, -profiel en waterhuishouding) Geologische kaart van België OVAM databank Vlaamse hydrologische atlas Zoneringsplannen Bekkenbeheerplannen VMM kartering waterkwaliteit
Fauna en flora
Mens*
Geluid
Bodem/ water
– Watertoetskaarten
4
– – – –
Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV) Grondwaterkwetsbaarheidskaart Beschermingszones waterwingebieden Inventaris en analyse van de belangrijkste bestaande geluidsbronnen – (verkeerswegen, puntbronnen…) – Richtwaarden Vlarem II – Input uit discipline mens - mobiliteit – Mobiliteitsprofiel – bereikbaarheidsprofiel – Actueel bodemgebruik (orthofoto, landbouwgebruikspercelen, HAG-kaart,…) – Input uit disciplines lucht, geluid, landschap
– Biologische waarderingskaart van België – Bijzondere beschermingen zoals SBZ (Vogel- en Habitatrichtlijngebied) natuurreservaten, VEN – Habitatkaart INBO – Input uit disciplines water, lucht, geluid
– Waterkwantiteit: oppervlakte verhardingen in relatie tot infiltratie – Eventuele lozingen in relatie tot waterkwaliteit en kwaliteitsdoelstellingen – Eventuele ingrepen in beekstructuur – Gevoeligheid voor overstromingen – Infiltratiegevoeligheid – Gevoeligheid voor erosie – Verontreiniging grondwater in relatie tot kwetsbaarheid – Verstoring grondwaterstromen – Kwalitatieve beoordeling in relatie tot bestaande bronnen
Landschap, erfgoed
Beoordelingsaspecten
– – – – – – – –
Lucht
Beschrijving, bronnen
Beschrijving, bronnen
Beoordelingsaspecten
– Orthofoto analyse, terreinkennis – Inventaris Beschermde monumenten, landschappen, dorps- of stadsgezichten – Landschapsatlas (ankerplaats, relictzone) – Landschapskenmerkenkaart – Inventaris onroerend erfgoed
– – – –
– Input uit discipline mens –mobiliteit – CAR Vlaanderen
– Mogelijk relevant in relatie tot mobiliteit (uitstoot verkeer); voor het overige worden geen significante effecten verwacht – Mogelijk relevant voor gevoelige gebieden fauna en flora
– Kwalitatief benaderen Licht
Tabel 1: planMER-screening: overzicht mogelijke bronnen en beoordelingsaspecten per milieudiscipline
Warmte, straling Energie- en grondstofvoorraden Klimaat
Abiotische verstoring Landschapsecologische verstoring Beïnvloeding erfgoedwaarde Verstoring visuele beleving
Deze milieudisciplines worden beschouwd als niet relevante disciplines gelet op de aard en de omvang van de mogelijke ontwikkeling op basis van de plannen.
* Mens: ruimtelijke aspecten en hinder, mobiliteit
Watertoets De planMER-screening levert de nodige informatie om de watertoets uit te voeren. Deze informatie wordt aangeleverd vanuit de discipline water, waarin zowel effecten op grondwater (kwaliteit, stromen) als oppervlaktewater (waterberging- en buffering, infiltratie, waterkwaliteit, structuurkenmerken waterloop) aan bod komen.
– Functiewijziging en wijziging van bodemgebruik – Hinderaspecten (geluid, licht) – Gewijzigde visuele beleving – Wijziging verkeersafwikkeling en verkeersleefbaarheid – Biotoopverlies en –wijziging – Versnippering, verstoring ecologische infrastructuur – Verdroging, vernatting – Verstoring door geluid of andere hinderaspecten
IOK
Passende beoordeling Voor speciale beschermingszones gelegen binnen de potentiële invloedssfeer van het RUP wordt een passende beoordeling van eventuele effecten op het aangemelde gebied en de instandhoudingsdoelstellingen geïncorporeerd in de beoordeling die uitgevoerd wordt in de discipline fauna en flora. De betrokken SBZ wordt expliciet opgenomen in de beschrijving van het studiegebied en in de beschrijving van de referentiesituatie. Er kan ook sprake zijn van indirecte effecten op fauna en flora via ingrepen-effecten binnen andere milieudisciplines. Zij worden in dat geval specifiek beoordeeld bij deze relevante milieudisciplines waarna de conclusies daarvan meegenomen worden in de beoordeling van effecten op de SBZ en de instandhoudingsdoelstellingen binnen de discipline fauna en flora.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
1 Algemeen
Conclusies: maatregelen en aanbevelingen Bij de conclusie per discipline worden, indien relevant, milderende maatregelen opgenomen. Indien voor een bepaald aspect sectorale wetgeving bestaat, wordt er bij de beoordeling van uitgegaan dat deze ook effectief toegepast wordt. De milderende maatregelen kunnen wel bijkomende elementen voor het RUP opleveren en bijkomende voorwaarden voor vergunningsverlening aangeven. Er wordt daarbij een onderscheid gemaakt tussen ‘maatregelen’ die als essentieel worden beschouwd, en ‘aanbevelingen’. Essentiële maatregelen Dit zijn maatregelen zonder de welke een positieve beoordeling van de planMERscreening (of van een specifieke discipline) niet mogelijk zou zijn. Zonder deze maatregelen is er een reële kans op significante effecten (voor de specifieke discipline). Aanbevelingen Aanbevelingen zijn maatregelen welke een niet-significant effect nog kunnen verzachten. De aanbevelingen kunnen bijvoorbeeld vanuit duurzaamheidsoogpunt aangewezen zijn. In de planMER-screening wordt geen uitspraak gedaan over het geijkte instrument dat de implementatie van de essentiële maatregelen of aanbevelingen kan garanderen (tenzij hierover in deze fase al uitsluitsel kan zijn). Uitgangspunt is dat de essentiële maatregelen worden doorvertaald in de stedenbouwkundige voorschriften, voor zover deze een ruimtelijke component hebben. Indien dit niet het geval is dan wordt ervan uitgegaan dat de nodige stappen (binnen een ander beleidsdomein) worden genomen. Deze stappen worden dan opgenomen in de toelichtingsnota bij het RUP in overleg met de bevoegde instantie.
1.3
Gebruik hulpbronnen
Het gebruik van hulpbronnen is niet aan de orde voor de opmaak van dit RUP.
1.4
Cumulatie met andere projecten
Niet van toepassing.
1.5
Leemten in de kennis
Niet van toepassing
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
5
2
Het plangebied ligt, ruimtelijk gezien, tussen de bebouwde kern van Veerle in het noorden, de Rode Laak in het zuiden en beboste percelen in het westen (natuurreservaat De Werft) en het zuiden. Aan de overzijde van de Diestsebaan ligt een bebouwd lint als uitloper van de dorpskern.
Situering van het plangebied RUP De Winde
De gemeente Laakdal situeert zich centraal tussen de stedelijke kernen Antwerpen en de bipool Hasselt-Genk. De aangrenzende gemeenten zijn in het noorden Geel en Meerhout, in het oosten Tessenderlo en Ham, in het zuiden ScherpenheuvelZichem in het zuidwesten Herselt en in het westen Westerlo. Laakdal is een autonome gemeente die vier dorpskernen omvat: Eindhout, Veerle, Groot Vorst en Klein Vorst.
Heel het plangebied werd vroeger bij de oprichting van het kasteel en de boerderij, opgehoogd en ligt hierdoor hoger dan de omliggende percelen in het zuiden, het westen en het oosten. Figuur 3: situering plangebied
Het plangebied ligt net ten zuiden van de dorpskern van de deelgemeente Veerle. Het gebied situeert zich aan de gewestweg N127 of Diestsebaan (verbinding Diest – Geel) en is hierdoor zeer goed bereikbaar. Figuur 2: situering plangebied in de omgeving
De dorpskern van Veerle met verschillende handelsvoorzieningen en diensten ligt op wandelafstand van het plangebied.
6
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
3 Aanleiding tot opmaak RUP De Winde
Figuur 4: plangebied en gewestplanbestemming
3
Aanleiding tot opmaak RUP De Winde
Het rust- en verzorgingshuis ‘De Winde’ en het revalidatiecentrum (voor kinderen met ontwikkelingsproblemen) ‘Zuiderkempen’, gelegen aan de Diestsebaan (N127) in Veerle, hebben behoefte om hun huidige infrastructuur te vernieuwen en uit te breiden. Het rust- en verzorgingstehuis heeft een dringende behoefte aan een capaciteitsverhoging. Het revalidatiecentrum, dat vandaag gevestigd is in het oude kloostergebouw (d.d.1955), heeft nood aan een nieuw gebouw. Het bestaande kloostergebouw voldoet namelijk niet meer aan de normen m.b.t. brandveiligheid, toegankelijkheid, aan de functionele behoeften en aan de normen op het gebied van duurzaamheid. Bijna het volledige plangebied van dit RUP is cf. het gewestplan bestemd als ‘parkgebied’. Omwille van deze bestemming, is het verkrijgen van stedenbouwkundige vergunningen niet mogelijk. Toch werd de hier bestaande bebouwing en de bijhorende infrastructuur destijds vergund. Om echter de noodzakelijke aanpassingswerken, uitbreidingen en nieuwbouw te kunnen realiseren, is er een dringende planologische oplossing nodig. Het RUP zal een herbestemming geven aan dit parkgebied waardoor het behoud en de verdere ontwikkeling van deze vergunde functie hier mogelijk is, mits bepaalde ruimtelijke randvoorwaarden en een duidelijke ontwikkelingsvisie voor deze site.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
Figuur 5: orthofoto plangebied
plangroep
7
4.3
4
Planologisch kader
4.1
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
Het GRS van Laakdal werd door de Deputatie goedgekeurd op 3 maart 2005. Een gedeeltelijke herziening van het GRS werd door de deputatie goedgekeurd op 1 juli 2010. Uitsluitend de elementen van het GRS die rechtstreeks betrekking hebben op het RUP de Winde, worden hier beschreven.
De gemeente Laakdal ligt cf. het RSV in buitengebied. De belangrijkste doelstellingen voor het buitengebied zijn: – – – – –
het vrijwaren van het buitengebied voor de essentiële functies de vrijwaring en versterking van de openruimtefuncties het tegengaan van de versnippering van de ruimte het inbedden van landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen bijkomende dynamiek naar werken en wonen opvangen in de kernen van het buitengebied Het plangebied is gelegen in de buitengebiedregio Neteland, waarover reeds een beslissing werd genomen door de Vlaamse Regering. Het gebied is gelegen binnen actie 84: “Raamdonkse bossen en Asbroek, Langdonken en vallei Kalsterloop, boscomplex Hertberg-Helschot”, waarvoor na verder onderzoek een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zal worden opgemaakt. Actie 84 heeft voornamelijk betrekking op de agrarische bestemmingen en natuur, groen en bosgebied. De actie focust op een versterking van natuur, groen en bosgebied en op de verweving ervan met de agrarische bestemming.
4.2
GRS Laakdal
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen en addendum
De gemeente Laakdal is gelegen binnen de deelruimte ‘Netwerk Albertkanaal’ en binnen de deelruimte ‘Gebied van de Grote Nete’. Het gebied van de Grote Nete is een kwetsbaar en te behouden gebied met provinciaal open ruimte belang. Het systeem van de Grote Nete met zijn zijbeken- en rivieren is een natuurlijke drager van het gebied. Om het beeld van het gebied niet aan te tasten, moet de verregaande versnippering in linten worden beperkt.
Volgens het GRS is het plangebied gelegen op de rand van de woonkern van Veerle. Binnen het GRS wordt de vallei van de Rode Laak als een duidelijke grenslijn gezien van de woonkern van Veerle. Deze waterloop grenst in het zuiden aan het plangebied en vormt ook een grens van het plangebied. In het GRS zijn er geen specifieke bepalingen opgenomen over het plangebied en over de uitbreiding van het verzorgingshuis en het revalidatiecentrum.
4.3.1
Bestaande structuur
Bestaande natuurlijke structuur De natuurlijke structuur situeert zich voornamelijk in de beekvalleien van de Grote Laak, Kleine Laak en Rode Laak (natuurgebieden (N) en reservaatgebieden (R)) en enkele vlakvormige gebieden (bosgebieden). De Rode Laak grenst aan de zuidzijde aan het plangebied. Het valleigebied wordt in het GRS omschreven als een gebied met een hoge natuurwaarde en natuurverbindingsgebied. Zo behoren De Werft (ten zuiden en ten westen van het plangebied), De Roost, Kraaiwinkel en Trichelhoek nu tot de meest waardevolle gebieden van de gemeente. Er komen hier nog zeer interessante vegetaties voor met broekbossen, hooilanden en moerasvegetaties. Het zuidelijk deel van het plangebied aan de Rode Laak, grenst aan het valleigebied (en natte depressie) van de Rode Laak en het waardevolle gebied De Werft (natuurreservaat). Potentieel Stiltegebied
De kern Veerle is in het addendum RSPA geselecteerd als hoofddorp. Hoofddorpen hebben in de regel een hogere uitrustingsgraad dan woonkernen.
Er is op basis van landschappelijk - ecologische kenmerken een potentieel stiltegebied afgebakend ten zuidwesten van Laakdal (Heidebossen – vallei van de Rode Laak). Het gebied wordt doorkruist door een verkeersweg van 3de categorie (Averbode-Westerlo). De stiltegebieden zijn relevant voor de ruimtelijke planning vermits stilte een aspect is van belevingswaarde en het geluidsniveau van een gebied mede kan bepalen voor welke functies en activiteiten het geschikt is. Het plangebied grenst aan de zuidzijde aan dit stiltegebied.
Er zijn verder geen provinciale uitvoeringsplannen of andere provinciale projecten/acties in of in de omgeving van het plangebied.
Beken en beekvalleien Het plangebied grenst in het zuiden aan de Rode Laak. De vallei van de Rode Laak doorkruist het zuidelijke deel van de gemeente van oost naar zuid over de gebieden
8
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
4 Planologisch kader
Werft, Aartsbroeken, Peiëren en Elschot. Het zuidelijke deel van Laakdal, ten zuiden van enkele heuvels ter hoogte van Veerle, wordt hier ontwaterd door de Rode Laak en enkele zijrivieren, zoals de Werftloop en de Heideloop. De Rode Laak mondt in Westerlo uit in de Grote Nete.
Fysisch systeem De tertiaire heuvels zijn structuurbepalend naast de alluviale depressies van de riviervalleien. Natuurlijke en recente overstromingsgebieden:
Biologische waardering Het plangebied van het RUP De Winde grenst aan de zuidzijde aan een biologisch waardevol gebied. Biologisch zeer waardevolle gebieden: – Op de biologische waarderingskaart worden delen van de riviervalleien en delen van de bossen als biologisch zeer waardevol geëvalueerd. De vallei van de Rode Laak (grenst aan zuidzijde aan het plangebied): “De Werft is een bos- en moerasgebied met interessante broekbossen, moerasvegetaties en enkele waardevolle hooilanden”. Biologisch waardevolle gebieden: – Grote delen van het valleigebied van de Rode Laak zijn aangeduid als biologisch waardevol.
Door de ligging van grote delen van het grondgebied van Laakdal in de valleien van Grote Laak, Kleine Laak en Grote Nete behoren heel wat gronden tot de natuurlijke overstromingsgebieden (NOG). Het zuidelijk deel van het plangebied RUP De Winde, aan de Rode Laak, ligt binnen een ‘natuurlijk overstromingsgebied – niet recent overstroomd’. Het betreft het zuidelijk onbebouwde deel van het plangebied met het kasteelpark (met vijver) en een zeer beperkt deel van de weide aan de Diestseweg en een perceel aan de westzijde. Opmerking: het terrein van het plangebied is opgehoogd en ligt tot 2 m hoger dan de percelen ten zuiden van de Rode Laak. Hierdoor is er op het terrein zelf, maar ook nabij het terrein, nooit wateroverlast geweest. Figuur 7: GRS kaart overstromingsgebieden uit informatief deel GRS
Figuur 6: biologische waarderingskaart uit informatief deel GRS met situering plangebied
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
9
komt versnipperd over de gemeente voor. Volgende kerngebieden kunnen worden onderscheiden: Varendonk, Haanven, Trichelhoek – Poeleinde en het gebied tussen Groot Vorst en Klein Vorst.
Landschappelijke structuur en Landschappelijk Erfgoed Traditionele landschappen en relictlandschappen Op het niveau van Vlaanderen is er een indeling gemaakt in traditionele landschappen en hun typering. Het Kasteel de Zerezo, met klooster en kasteelpark, behoort tot één van de markante cultuurhistorische beelddragers. Puntrelicten worden gevormd door monumenten en kleine cultuurhistorische gebouwen. Het Kasteel de Zerezo is een belangrijk puntrelict. Het gebied is gelegen in de Relictzone “Bos- en Beemdencomplex Houtvenne, Herselt en Veerle”. Het kasteel de Zerezo de Tejada is een beschermd monument en bevindt zich in een kasteelpark dat niet beschermd is. Op de topografische kaart (MGI) van 1871 is het kasteel met het omliggende park duidelijk zichtbaar. Hieruit blijkt dat het historische kasteelpark doorloopt tot aan de Diestsebaan (met inbegrip van de percelen 459v, 460v, 460w en 461 c). Het kasteel werd historisch niet ontsloten vanuit de Diestsebaan (park hier afgesloten met bomen) maar via dreven over het huidige perceel 459 w (bestaand pad + parking bij de huidige gebouwen). Figuur 8: fragment topografische kaart (MGI) van 1871
Deelgebieden Het plangebied behoort tot het ‘landelijk deelgebied’. In het ‘landelijk deelgebied’ komen voornamelijk functies van de open ruimte voor. Het gebied kenmerkt zich door de aanwezigheid van landelijke dorpskernen, groene riviervalleien, landbouwgebieden, natuur- en bosgebieden.
4.3.2
Gewenste structuur
Bij de gewenste structuur van het GRS Laakdal, worden er geen specifieke elementen vermeld die betrekking hebben op de gewenste ontwikkeling van het woon- en zorgcentrum de Winde, het klooster en het Kasteel de Zerezo de Tejada. Gezien de ligging van het plangebied aan de Rode Laak en het valleigebied, wordt hoofdzakelijk de gewenste ruimtelijk-natuurlijke en de landschappelijke structuur beschreven. Het plangebied ligt tevens aan de rand van de ‘te versterken woonkern Veerle’. De gewenste nederzettingsstructuur wordt ook kort beschreven. De gemeente Laakdal wordt gekenmerkt door twee soorten gebieden met een verschillend ontwikkelingsprofiel: – Het noordelijk deelgebied ‘het economisch netwerk Albertkanaal’ met een grote dynamiek; – Het landelijk deelgebied eronder met voornamelijk openruimte functies en de woonkernen in het buitengebied. Het hier voorliggende plangebied behoort tot het landelijk deelgebied. De kern van Veerle is een landelijke kern die mogelijkheden biedt voor verdere verdichting. De valleigebieden van Grote en Rode Laak vormen duidelijke grenzen.
Bestaande landbouwstructuur De landbouw is in de gemeente Laakdal slechts van geringe economische betekenis. Toch is de landbouwfunctie ruimtelijk bepalend voor Laakdal. De agrarische structuur
10
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
4 Planologisch kader
Gewenste ruimtelijk-natuurlijke structuur
Figuur 9: GRS – gewenste ruimtelijke structuur met situering plangebied
– Natuur als hoofdfunctie: – Verspreid binnen de gemeente, bevinden zich gebieden met een hoge natuurwaarde. De biologische waarden moeten hier behouden en versterkt worden. Het plangebied van het RUP grenst in het zuiden aan een gebied met hoge natuurwaarde (zie kaart GRS – gewenste ruimtelijke structuur). – Verbindingszones voor natuur: – Er zijn verbindingszones aangeduid die de gebieden met een hoge natuurwaarde verbinden: één in de vallei van de Rode laak ten zuiden van Veerle, één in de vallei van de Rode Laak richting Grote Nete, één tussen de vallei van de Rode Laak en de vallei van de Grote Laak ter hoogte van Varendonk en één tussen de vallei van de Grote Laak en de Grote Nete. – Rivier- en beekvalleien: – De riviervalleien vormen een rode draad voor de natuur te Laakdal. Voor de valleien kan er gestreefd worden naar een instandhouding en/of de ontwikkeling van natte hooilanden, van extensief begraasde weiden, van moerassige depressies of van spontane bebossing. Voor de waterlopen zelf kunnen uiteenlopende maatregelen voor natuurontwikkeling genomen worden. Gewenste nederzetting structuur
Gewenste ruimtelijk-natuurlijke structuur Uitsluitend de elementen die rechtstreeks betrekking hebben op het plangebied, worden hier besproken. Visie op de natuurlijke en de landschappelijke structuur – De beek- en riviervalleien van de Kleine Laak, Grote Laak, Rode Laak en de Grote Nete vormen een belangrijk natuurcomplex met een hoge natuurlijke waarde. De natuurwaarde moet hier verder versterkt worden en de gebieden met een hoge natuurwaarden moeten verbonden worden tot een aansluitend netwerk. – De riviervalleien en bosgebieden vormen waardevolle landschappelijke gehelen met een gaaf karakter. Deze moeten verder beschermd worden en gave landschappen moeten behoed worden voor een verdere verdichting. – Het plangebied van het RUP De Winde grenst aan de zuidzijde aan de Rode Laak en in het westen aan een bosgebied. Het aanliggende gebied is als biologisch waardevol aangeduid.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
De gemeente Laakdal wordt in het bindend deel van het RSPA geselecteerd als Hoofddorp type III. Het realiseren van bijkomende woningen is enkel mogelijk binnen de geselecteerde woonkernen Veerle, Eindhout, Groot en Klein Vorst in functie van de natuurlijke aangroei. Woonkernen zijn nederzettingen waar een bepaalde uitrusting (voorzieningen, bereikbaarheid) voor dagelijkse behoeften aanwezig is en waar een zeker draagvlak heerst om deze voorzieningen in stand te houden. Er wordt hier een algemeen gebiedsgericht verdichtings- en inbreidingsbeleid gevoerd zonder daarbij afbreuk te doen aan de eigenheid en de ruimtelijke kwaliteit. De kern van Veerle is een landelijke kern die mogelijkheden biedt voor verdere verdichting. De valleigebieden van Grote Laak en Rode Laak vormen duidelijke grenzen. Het hier voorliggende plangebied ligt aan de rand van de woonkern Veerle. De bestaande infrastructuur en het kasteel (monument) met bijhorend kasteelpark, inrit en parkeerplaatsen, liggen binnen de afbakening van deze woonkern.
plangroep
11
Figuur 10: GRS gewenste ontwikkeling woonkern Veerle met situering plangebied
Gewenste Landschappelijke structuur De landschapsstructuur van Laakdal wordt bepaald door de bosgebieden op zandige heuvelruggen, de groene valleigebieden, het landelijk gebied met in hoofdzaak grondgebonden landbouw, de dorpskernen en het nieuwe landschap van de industriegebieden aan het Albertkanaal. Openruimte verbindingen (natuurverbindingen) op lokaal vlak worden gevormd door de riviervalleien van de Kleine, Grote en Rode Laak. De Rode Laak grenst in het zuiden aan het plangebied RUP de Winde. Het plangebied behoort deels tot de ‘verbinding Rode Laak tussen Veerle en Veerle Heide’. Het kasteel Zerezo de Tejada binnen het hier voorliggende plangebied wordt aangeduid als een ‘markante cultuurhistorische beelddrager’ bij de aanduiding van ‘lokale bakens’.
4.4
Gewestplan
Er is geen bestaand BPA of RUP van toepassing binnen of grenzend aan het plangebied. De bestemmingen van het gewestplan zijn hier vandaag van toepassing. Zie kaart gewestplan in bijlage. Het grondgebied van de gemeente Laakdal is opgenomen in het gewestplan Herentals-Mol. De gewestplanbestemmingen binnen het plangebied: – Parkgebied P: Ontwikkelingsperspectief voor openbare voorzieningen Er worden hier in het GRS geen elementen vermeldt die betrekking hebben op de gewenste ontwikkeling van het woon- en zorgcentrum de Winde, het klooster en het Kasteel de Zerezo de Tejada. Gewenste verkeersstructuur Categorisering: De N127 Oude Geelsebaan – Veerle Dorp – Diestsebaan/doortocht Veerle wordt geselecteerd als lokale weg type I – lokale verbindingsweg.
– De parkgebieden moeten in hun staat bewaard worden of zijn bestemd om zodanig ingericht te worden, dat ze, in de al dan niet verstedelijkte gebieden, hun sociale functie kunnen vervullen. – Woongebied aan de Diestsebaan en Werfstraat: – De woongebieden zijn bestemd voor wonen, alsmede voor handel, dienstverlening, ambacht en kleinbedrijf voor zover deze taken van bedrijf om redenen van goede ruimtelijke ordening niet in een daartoe aangewezen gebied moeten worden afgezonderd, voor groene ruimten, voor sociaal-culturele inrichtingen, voor openbare nutsvoorzieningen, voor toeristische voorzieningen, voor agrarische bedrijven. – Natuurgebied N:
Uitbouw fijnmazig fietsroutenetwerk:
– De groengebieden zijn bestemd voor het behoud, de bescherming en het her-
Naast de bovenlokale fietsroutes, moeten ook de lokale fietsroutes verder uitgebouwd worden. Deze zijn belangrijk om woongebieden en lokale attractiepolen met elkaar te verbinden. Hierbij is de N127 of Diestseweg, grenzend aan het hier voorliggende plangebied, een belangrijke lokale fietsroute die versterkt moet worden.
– De natuurgebieden omvatten de bossen, wouden, venen, heiden, moerassen, duinen, rotsen, aanslibbingen, stranden en andere dergelijke gebieden. In de-
12
IOK
stel van het natuurlijk milieu.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
4 Planologisch kader
ze gebieden mogen jagers- en vissershutten worden gebouwd voor zover deze niet kunnen gebruikt worden als woonverblijf, al ware het maar tijdelijk. – Bufferzone T: – De bufferzones dienen in hun staat bewaard te worden of als groene ruimte ingericht te worden, om te dienen als overgangsgebied tussen gebieden waarvan de bestemmingen niet met elkaar te verenigen zijn of die ten behoeve van de goede plaatselijke ordening van elkaar moeten gescheiden worden. – Reservatiegebied voor de westelijke omleiding van de N127 in Veerle (tracé 25). Deze is afgeschaft. In het eindrapport “ Quick Scan van de gewestplantracés provincie Antwerpen” d.d. mei 2008, opgemaakt door Vectris in opdracht van de provincie Antwerpen – Dep. RO en Mobiliteit, wordt dit tracé 25 aangeduid als ‘af te schaffen’. De bestaande infrastructuur ligt grotendeels binnen het parkgebied. Figuur 11: gewestplanbestemming plangebied
Vlaanderen. Voor Laakdal worden een aantal gebieden in aansluiting met de kern en enkele in de riviervalleien die uit het landbouwgebruik zijn genomen niet meer opgenomen binnen het sectorplan. 4.4.1.2 Groene Hoofdstructuur Het ontwerpplan van de Groene Hoofdstructuur voor Vlaanderen is een samenhangend en georganiseerd geheel van de open ruimte waarin een aantal beleidsuitgangspunten naar voor worden geschoven inzake behoud en ontwikkeling van de natuur. Het plan heeft geen rechtskracht maar kan als mogelijke leidraad worden gebruikt bij de invulling van de natuurlijke structuur, zolang geen uitvoeringsbesluiten tot stand komen in kader van het decreet op natuurbehoud. De Groene Hoofdstructuur wordt onderverdeeld in vier gebiedscategorieën. Het onderscheid tussen deze categorieën berust in de eerste plaats op verschillen in biologische waarde en houdt rekening met een gradatie inzake oppervlakte en dichtheid van de aanwezige natuur. Een onderscheid kan worden gemaakt tussen: – Natuurkerngebieden: aaneengesloten natuurgebieden, min. 50ha, alleen ecologische teeltwijzen- en beheerswijzen toegelaten. In Laakdal: Heidebossen, natuurkernen in de vallei van de Rode Laak, natuurkernen in de vallei van de Grote Nete. – Natuurontwikkelingsgebieden: gebied met versnipperde natuurkwaliteiten die door duurzaam beheer tot een kerngebied kunnen ontwikkelen. In Laakdal: Vallei van de Kleine Laak, Grote Laak en Rode Laak. – Natuurverbindingsgebieden: brede, smalle, lijn- of puntvormige eenheden die mits een opbouwend beheer de verschillende andere natuurgebieden met elkaar kunnen verbinden. In Laakdal: verbinding Grote Laak tussen Veerle en Groot Vorst, verbinding Rode Laak en Heidebossen, verbindingszone Grote Laak en Rode Laakvallei – Natuurbuffergebieden: "cordon sanitaire" tussen natuur en cultuurlandschap om de vermesting, verdroging, vervuiling of andere plaatselijk negatieve invloeden op te vangen. Laakdal: voor Laakdal zijn geen selecties weerhouden. Het plangebied van het RUP de Winde ligt aan het valleigebied van de Rode Laak.
4.4.1
Sectorale beleidsdocumenten 4.4.1.3 Afbakening Vlaams Ecologisch netwerk VEN
4.4.1.1 Gele Hoofdstructuur De Gele Hoofdstructuur kan als een sectorplan van de landbouw worden beschouwd. Hierin worden de noodzakelijke landbouwgebieden afgebakend die instaan voor de landbouweconomische behoefte in de toekomst. Hierbij wordt de 750.000 ha, voorop gesteld in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, vertaalt op niveau
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
Binnen het VEN gaat de overheid een beleid voeren dat volledig op de natuur is afgestemd. Er gelden binnen het VEN voorschriften over welke activiteiten of ingrepen toegelaten zijn en welke niet. Voor de gebieden die behoren tot het VEN komen er natuurrichtplannen. Een natuurrichtplan geeft aan welk soort natuur de overheid in het gebied beoogt. Het zegt ook hoe men die natuur zal laten voortbestaan of ontwikkelen. Voor het opmaken van het natuurrichtplan voorziet de wetgeving een pro-
plangroep
13
cedure met mogelijkheden tot inspraak voor alle betrokkenen. In de eerste fase van de VEN – afbakening zijn voor de gemeente Laakdal de kerngebieden binnen de riviervalleien van Grote Nete, Kleine Laak en Grote Laak, samen met delen van de bosgebieden van de Heidebossen op de grens met Averbode en Herselt opgenomen. Op het grondgebied van de gemeente laakdal zijn twee deelgebieden opgenomen van het GEN (Grote Eenheid Natuur) “Bossen van Averbode”. Het betreft twee gebieden waar ingesloten agrarische gebieden worden omgevormd naar natuur. Het plangebied RUP De Winde ligt niet binnen of op korte afstand van een VEN.
4.4.1.5 Gemeentelijk Mobiliteitsplan
– gebied 1a : vallei van de Heideloop / Veerle Heide – gebied 1b : Ossenveld / Averboodse Baan Veerle Heide
De provincie Antwerpen heeft een “Quick scan van de gewestplantracés” opgemaakt. In mei 2008 werd het eindrapport van deze studie afgewerkt en voorgelegd aan de deputatie op 15 mei 2008. Dit rapport werd aan al de gemeentes bezorgd.
Figuur 12: afbakening VEN
Voor het omleidingstracé N127 is aangegeven dat dit tracé kan geschrapt worden. De suggestie naar de gemeente Laakdal is, dat zij een gemeentelijk RUP opmaken.
Parallel met het structuurplan werd in 1997 een mobiliteitsplan opgestart. Libost Groep Hasselt kreeg de opdracht. Momenteel wordt het mobiliteitsplan geactualiseerd volgens procedure van verbreding en verdieping, door het studiebureau Antea Group. 4.4.1.6 Quickscan gewestplantracés
Besluit studie: “ Tracé 25 – omleiding N127 Veerle – kan geschrapt worden. Verkeersveilige doortocht aan scholen is aandachtspunt. Doorgaand verkeer op regionaal niveau weren. Gelet op de lokale problematiek (lokale weg) kan de gemeente een gemeentelijk RUP opmaken voor afschaffing van het tracé”. 4.4.1.7 Waterbeleid In het zuiden grenst het plangebied aan de Rode Laakloop nr. 7.23 van de tweede categorie.
4.4.1.4 Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan In het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan van de gemeente Laakdal (december 1996) beschrijft het I.O.K. het beleid dat de gemeente zal voeren op vlak van natuurbehoud- en ontwikkeling. Vanuit een basisinventarisatie naar de actuele ecologische waarden en een overzicht van de bestaande knelpunten worden beleidsopties geformuleerd op korte en lange termijn.
14
IOK
In het zuiden is een beperkt deel van het plangebied gelegen binnen mogelijk overstroombaar gebied. Bij de oprichting van gebouwen of de aanleg van verharde oppervlakten moet een infiltratie- en/of buffervoorziening aangelegd worden. Het buffervolume van een infiltratievoorziening dient minimaal 250 m³/ha verharde oppervlakte groot te zijn. Deze moet voorzien zijn van een afvoerbegrenzer met constant debiet, zodat maximaal 20l/s.ha kan afgevoerd worden. Dit bekken dient ook voorzien te zijn van een veiligheidsoverloop. Indien het hemelwater niet voldoende geïnfiltreerd kan worden omwille van hoge grondwaterstanden, een te klein doorlatendheidsfactor van de bodem of omwille van geldende regelgeving, mag het vertraagd worden afgevoerd via eenzelfde buffervolume, veiligheidsoverloop en een afvoerbegrenzer met het zelfde maximale debiet als hierboven vermeld. Bouwafstanden-erfdienstbaarheden – 5 m –zone: voor de noodzakelijke onderhouds- en ruimingswerken en voor het spreiden van de ruimingproducten, dient langs beide kanten van de waterloop een zone met een breedte van 5 m landinwaarts gemeten vanaf de kruin van de waterloop, vrij te worden gehouden van voorwerpen, constructies, aanplantingen
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
4 Planologisch kader
en gebouwen die de doorgang zouden belemmeren van de machines die bij het werken worden gebruikt. – Afsluitingen en hagen langs de waterloop moeten op een afstand van 0,75 m tot 1,00 m vanaf de kruin van de waterloop geplaatst worden. Ze mogen niet hoger zijn dan 1,50 m boven de begane grond. Afsluitingen hoger dan 1,50 m moeten op tenminste 5 m van de kruin van de waterloop geplaatst worden. Afsluitingen haaks op de waterloop moeten binnen de 5 m –zone eenvoudig verwijderbaar zijn en terugplaatsbaar. Struikgewas dient tot op een hoogte van maximaal 1,50 m te worden teruggesnoeid. – Verhardingen (opritten, terrassen,…), leidingen en ondergrondse constructies voorzien tot op een afstand van minder dan 5 m vanaf de kruin van de waterloop, moeten bestand zijn tegen het overrijden van machines tot 40 ton. Beplantingen – De aanplanting van loofbomen langs onbevaarbare waterlopen dient als volgt te gebeuren: – Ofwel een eerste rij bomen op een plantafstand van 5 m landinwaarts gemeten vanaf de kruin van de waterloop en met een vrij te bepalen afstand tussen de bomen zodat stroken als zone voor openbaar nut met ene breedte van 5 m landinwaarts gemeten vanaf de kruin van de waterloop volledig vrij worden gehouden; – Ofwel een eerste rij bomen op een plantafstand van 0,75 m landinwaarts gemeten vanaf de kruin van de waterloop met een afstand tussen de bomen van minimum 10 m zodat de bereikbaarheid van de waterloop met de machine blijft verzekerd, en een tweede rij bomen zoals vermeld onder vorig punt. – Volgens de wet op het natuurbehoud is het verboden naaldbomen te planten of te herplanten of hun zaailingen te laten groeien op minder dan 6 m van de oevers van de waterlopen. – De bereikbaarheid van de waterloop voor uitvoering van de noodzakelijke onderhouds-, ruimings- en herstellingswerken dient echter steeds gevrijwaard te worden.
ingrepen met zich meebrengen. De uitbreidingszone is echter te klein voor de organisatie van een vooronderzoek. De bouwheer blijft wel gebonden aan de decretaal bepaalde zorgplicht en de meldingsplicht. 4.4.1.9 Buurt- en voetwegen De atlassen van de Buurtwegen werden opgemaakt in opvolging van de wet van 10 april 1841. Deze wet op de buurtwegen is nog steeds van kracht. Bedoeling was een inventarisatie te maken van alle "openbare" wegen en "private wegen met openbare erfdienstbaarheid". In de periode 1843-1845 werden voor alle gemeenten leggers, openbare registers, van de buurtwegen opgemaakt. Deze zijn de geschiedenis ingegaan als Atlassen der Buurtwegen. Per gemeente (ca 150) werd een atlas opgemaakt, met uitzondering van de stadskernen van de grote steden Antwerpen, Mechelen en Lier. In de loop der jaren werden talrijke wijzigingen (afschaffingen, bijklasseringen, verleggingen) op voordracht van de gemeente, door de deputatie goedgekeurd. Bij elke beslissing hoort een plan (document van wijziging) dat apart bewaard wordt. Binnen het plangebied liggen er geen buurtwegen of voetwegen. De N127/Diestsebaan is een gewestweg. De Werftstraat is een gemeenteweg. Het pad in het verlengde hiervan is een particuliere weg.
Reliëfwijziging – Reliëfwijzigingen zijn verboden binnen de 5 m zone. 4.4.1.8 Archeologie De archeologische waarde van het terrein is nog niet onderzocht. Indicatoren zoals antropogene bodemontwikkeling, wijzen op een archeologische potentie. De bestemmingswijziging door het RUP zal mogelijk bodemverstorende
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
15
Figuur 13: fragment Atlas Der Buurtwegen en situering plangebied
16
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
5 Ruimtelijk kader
Natuur en landschap
5
Ruimtelijk kader
5.1
Gemeente Laakdal
Plangebied ligt binnen het ‘Bos- en beemdencomplex Houtvenne, Herselt en Veerle’. Het wordt gekenmerkt door verspreid liggende beboste gebieden, dikwijls geassocieerd met reliëf, met daarop aansluitend beemden; dikwijls opvallende overgang in landschap. Landschap
De vallei van de Grote Nete is de structuurdrager van het fysisch systeem, waarbij Kleine Laak, Grote Laak en Rode Laak de natuurlijke structuur van de gemeente sterk beïnvloeden. De beekvallei van de Grote Nete wordt algemeen gekenmerkt door de grote variatie aan milieuomstandigheden en de verscheidenheid aan levensgemeenschappen die daarmee samenhangt. Ze wordt gekenmerkt door een grote structuurrijkdom. In Laakdal zorgen het bodemprofiel en de vochtige omgeving voor een karakteristiek milieu dat te onderscheiden is van de tussenliggende zandruggen. Het bosgebied op de oude duinzandrug Eindhout-berg kenmerkt het noorden van de gemeente. In het zuiden vormen de Heidebossen en hun omgeving een homogene landschapseenheid. De bebouwing is geënt op de natuurlijke structuur waarbij de ligging van de beekvalleien en de zandruggen bepalend is geweest. Later zijn uit ontginningen in het bos gehuchten ontstaan. Door de toename van de bebouwing zijn verschillende gehuchten samengegroeid. De meest recente bebouwingsuitbreiding wordt gekenmerkt door een lintvormig patroon langs de wegen.
Kaart met landschapselementen in bijlage. Landschapskaart provincie Antwerpen (kaarten in bijlage): – Fysisch systeem: – Geomorfologie: gebied aan de Rode Laak aangeduid als ‘vallei’2. Er is geen valleigebied binnen het plangebied RUP zelf. – Hydrografie: Rode Laak aangeduid als ‘beek’3. – Natuur en cultuurlandschap: – Bos en natuur: kasteelpark4; binnen zuidwestelijk deel plangebied en ten westen van het plangebied ‘Bos ontstaan > 1910’. Ten zuiden van de Rode Laak ‘Bos ontstaan 1850-1910’ en ‘Bos ontstaan 1775-1850’. – Landbouw: geen elementen aanwezig binnen of nabij plangebied. – Nederzettingsgeografie: – Bouwkundig erfgoed: ‘voormalig kasteel van familie Zerezo de Tejada5’.
De handelsfunctie is vooral uitgebouwd in de kern Veerle. In de overige kernen is de handelsfunctie beperkt en richt ze vooral op de buurgemeenten Westerlo, Geel en Tessenderlo. Laakdal beschikt over drie zones voor industriële activiteit en vier ambachtelijke zones. De E313 autosnelweg doorsnijdt de gemeente in het noorden en is bepalend op Vlaams en internationaal niveau. Vijf gewestwegen namelijk: N127 Geel – Diest, N165 Veerle – Averbode, N141 Veerle – Ham, N174 Geel - Diest en N126 Geel – Tessenderlo ontsluiten de verschillende kernen. Het Albertkanaal kruist het gebied eveneens in het noorden, parallel aan de E313. Beiden hebben ze een sterke scheidend effect op de structuur van de gemeente. Anderzijds vormen ze uiteraard lineaire verbindingswegen. Bedrijvigheid is sterk uitgebouwd in het gebied tussen snelweg en Albertkanaal. De landbouw is in de gemeente Laakdal van geringe economische betekenis. Het landbouwgebied is er sterk versnipperd, toch is de landbouwfunctie ruimtelijk bepalend. Ook de natuurlijke structuur blijft door de vochtige valleigronden bepalend voor het grondgebruik. De agrarische en vooral de natuurlijke structuur ondersteunen de functie van de gemeente als buitengebied.
– Infrastructuur: N127 aangeduid als ‘Steenweg – ontstaan 1775-1850’. 6
– Nederzettingen: de kern van Veerle is aangeduid als ‘Historische woonkern’
2
Beekvalleien, confluentiegebieden (d.i. gebieden waar verschillende beekvalleien samenkomen) van beken en overstromingsgebieden zijn de opponenten van heuvelruggen en interfluvia. Ze hebben een belangrijke natuurwetenschappelijke erfgoedwaarde (geomorfologische waarde, natuurwaarde) en zijn vaak bijzonder structurerend (in oorzakelijke zin). Valleien zijn drager van heel wat andere landschapskenmerken, die eveneens werden gekarteerd: watermolens, - typische nederzettingen op de rand van de alluviale vallei, - vaak, maar niet steeds, hebben ze door de vochtige ondergrond ook een historisch vrij constante percelering en/of historisch constant grasland. 3
Oppervlakkig afstromend water is de natuurlijke “motor” van de reliëf- en landschapsvorming op macroschaal. Erosie en sedimentatie van beken en rivieren hebben immers grotendeels het natuurlandschap (= reliëf) geboetseerd. Ook voor de inrichting en het uitzicht van het cultuurhistorisch landschap (cf. nederzettingsgeografie, wegenpatroon, transport, industrie, grenzen, …) zijn natuurlijke waterlopen van cruciaal belang. Waterlopen hebben een belangrijke natuurwetenschappelijke waarde. 4
Beschrijving: De meeste kastelen hadden en hebben nog steeds een impact op het uitzicht en de landschappelijke inrichting van hun omgeving. De aanleg van uitgestrekte kasteelparken, al dan niet binnen bestaand bosgebied, is hiervan een exponent. De cultuurhistorische (tuinarchitectuur) en esthetische waarde van kasteelparken hoeft geen betoog. 5
Naast de visuele waarneming is het bouwkundig erfgoed van belang omdat ze het verhaal van de landschappelijke evolutie mee vertellen (cultuur-historische waarde).
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
17
– Traditionele landschappen: Demerland. – Vlaamse Landschapsatlas:
Aan de noordzijde ligt de grens op perceelsgrenzen van kavels met woningen, aan de oostzijde valt de begrenzing samen met de rooilijn van de Diestseweg, aan de zuidzijde met de perceelsbegrenzing van de Rode Laak en aan de westzijde ligt de grens op de rooilijn van de Werftstraat en op de perceelsgrens.
– Puntrelicten: ‘voormalig kasteel van familie Zerezo de Tejada’. – Lijnrelicten: niet aanwezig. – Ankerplaatsen: niet aanwezig.
Het plangebied van het RUP De Winde heeft een totale oppervlakte van ongeveer 6,2 ha.
– Relictzone: Bos- en Beemdencomplex Houtvenne, Herselt en Veerle (wetenschappelijke waarde: Goor – Laagveengebied).
5.2.2
5.2
Huidig ruimtegebruik
RVT De Winde (vzw KMSI) en Revalidatiecentrum Zuiderkempen (vzw KMSL)7
Plangebied
KMSI vzw beheert drie instellingen die elk hun eigen autonomie hebben, met name:
5.2.1
Afbakening plangebied
De afbakening van het plangebied is gebaseerd op de eigendomsgrenzen van het KMSI vzw en van de Zusters Norbertinessen. Figuur 14: afbakening plangebied RUP
– het Algemeen Ziekenhuis Sint-Jozef, Steenweg op Merksplas 44 te 2300 Turnhout; – het Woon- en Zorgcentrum De Hoge Heide, De Lusthoven 55 te 2370 Arendonk; – het Woon- en Zorgcentrum De Winde, Werftstraat 9 - 11 te 2431 Laakdal. KMSL vzw heeft drie revalidatiecentra opgericht. Een eerste is gelegen in Turnhout in de Schoolstraat 27. Een tweede bevindt zich Diestebaan 60/1 in Veerle - Laakdal. Een derde revalidatiecentrum, gevestigd in Mechelen, maakt sinds 2009 eveneens deel uit van KMSL. Op de volgende figuur worden de verschillende functies op het terrein weergegeven. Het rust- en verzorgingshuis De Winde situeert zich in de paviljoengebouwen gebouwd in de jaren ’90 en het revalidatiecentrum in het kloostergebouw.
7
6
De oudste dorpen en gehuchten hebben veelal een andere structuur als de recentere nederzettingen. De ligging van de woonkernen verklaart ook bepaalde patronen in het bodemgebruik.
18
IOK
KMSL: Kristelijk Medico-Sociaal Leven. KMSL vzw werd opgericht te Turnhout op 18 juli 1952 vanuit de koepelorganisatie CM-Turnhout. Het doel werd in de statuten als volgt omschreven: “Het oprichten en uitbaten van poliklinieken, medische centra, moederhuizen, apotheken, dispensaria en instellingen van geneeskundige aard zowel op preventief als curatief gebied.” In de jaren ’70 legde richtte KMSL zich ook tot de gehandicaptenzorg. De statuten werden toen aangepast: “De vereniging heeft tot doel om op onbaatzuchtige wijze bij te dragen tot de volksgezondheid in het algemeen, maar de gehandicaptenzorg in het bijzonder.” Eind jaren ’80 werd het revalidatiecentrum te Turnhout van vzw Behandelingscentrum overgenomen. Dit centrum is erkend als PSY-centrum en wijdt zich aan de functionele revalidatie van kinderen met ontwikkelingsstoornissen. Na enkele jaren ontstond er al een lange wachtlijst en werd er toelating gekregen om een tweede revalidatiecentrum op te richten binnen het arrondissement Turnhout. In januari 2000 ging het nieuwe revalidatiecentrum Zuiderkempen van start in de leegstaande lokalen van het vroegere Norbertinessenklooster te Veerle-Laakdal, eigendom van KMSI vzw.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
5 Ruimtelijk kader
Functiekaart:
Tabel 2: overzicht bestaande functies
Figuur 15: functiekaart plangebied
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
gebouw serviceflats verblijfsafdelingen woonzorgcentrum cafetaria kine-ruimte ergo-ruimte kapel keuken wasserij kleedruimte magazijn revalidatiecentrum klooster Norbertinessen bijgebouw klooster centrum voor dagverzorging parking zorgpersoneel De Winde 22 pp parking bewoners serviceflats + bezoekers 21 pp parking administratief en logistiek personeel 6 pp parking personeel en cliënteel revalidatiecentrum 32 pp Kasteelpark – enkel gebruikt door de zusters
Bestaande capaciteit RVT De Winde – aantal kamers rustoord: 85 kamers. – aantal serviceflats: 25 flats. – aantal assistentiewoningen: nog niet aanwezig, dit is een nieuw te voorziene erkenning. Functies in het in kloostergebouw aan de Diestsebaan: – revalidatiecentrum Zuiderkempen met veel kleine lokalen voor individuele therapie van kinderen met complexe leerproblemen bij paramedici (logopedie, kinesitherapie, ergotherapie, pedagogie) – administratieve functies revalidatiecentrum (directie, administratie, sociale dienst) – centrum voor dagverzorging van De Winde (dagopvang voor zorgbehoevende ouderen) – administratieve diensten van De Winde (boekhouding, personeel, directie) – archiefruimten
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
19
– een stuk van het klooster wordt nog door de zusters gebruikt: kapel met bijhorende ruimten en enkele individuele kamers op de eerste verdieping Eigendomsstructuur plangebied Het plangebied van het RUP de Winde bestaat uit de terreinen van KMSI vzw waarop het oude kloostergebouw (bouwjaar 1955) staat en het woon- en zorgcentrum De Winde. Een weide en een recent aangeplant bos aan de westzijde, zijn tevens in eigendom van KMSI vzw. Het kasteel De Zerezo en bijhorende ommuurde tuin, is nog in eigendom van de Zusters Norbertinessen van Veerle. Dit gebouw is een waardevol monument. Ontsluiting en parking De ontsluiting en het parkeren gebeurt per functie/gebouw. Zie functiekaart.
Er is behoefte om assistentiewoningen8 bijkomend te realiseren. Het woon- en zorgdecreet vermeldt dat er gestreefd moet worden naar meer woonvormen met ondersteuning; ook voor zorgbehoevende. Het gebouw is zo vormgegeven dat er verschillende kleinere afgesloten buitenruimten worden gevormd. Op die manier heeft elke entiteit een eigen buitenruimte. Dit is essentieel voor dementerende bejaarden. Monument Kasteel Zérezo de Tejada (zie ook Erfgoedtoets) Het kasteel dateert van 1849-1850 en werd op 12/04/2002 beschermd als monument. Het riante landhuis met zuiders torentje in Veerle behoorde tot een Spaanse adellijke familie. Het kasteel en omliggend park werd bij testament aan de kerk van Veerle afgestaan door baron Raymond de Zerezo de Tejada. Zijn grafkelder en borstbeeld bevinden zich naast de Onze-Lieve-Vrouw-In-De-Wijngaard-kerk in Veerle. Het verwaarloosde kasteel werd in 1952 aangekocht door de Norbertinessen van Neerpelt die het herstelden en er een modern klooster van maakte. In 1953 werd er aan de NO zijde een kapel voorzien.
Vandaag zijn er in totaal 81 parkeerplaatsen aanwezig. Functies, activiteiten en knelpunten/behoeften Woon- en zorgcentrum De Winde Het woon- en zorgcentrum De Winde is gestart op 24 oktober 1995 in een volledige nieuwbouw. KMSI-ouderenzorg is gericht op zorg voor ouderen en zwaar zorgbehoevende ouderen. Gezien de vergrijzing van de bevolking, heeft KMSI voor haar regio een belangrijke verantwoordelijkheid. Het is belangrijk dat het zorgcentrum verder uitgebouwd kan worden en hierbij deel uitmaakt van een woon-zorgnetwerk. Vandaag telt het gebouw 85 kamers, 25 serviceflats en een dagverzorgingscentrum met 15 plaatsen. De Winde is gelegen in een ‘ondercapacitaire regio’ en er is nog ruimte op eigen terrein om uit te breiden. Een ondercapacitaire regio is een regio waar de programmatie van (ouderen-)voorzieningen niet volledig gerealiseerd is en er aldus dringend nood is aan bijkomende voorzieningen. Men heeft recent een vergunning gekregen voor 24 bijkomende plaatsen en voor een afdeling Kort Verblijf. Jaarlijks zijn er ongeveer 31.000 verblijfsdagen voor ROB + RVT, 9.150 verblijfsdagen voor de serviceflats en 2.500 dagen dagopvang. Binnen dit centrum werken er in totaal 57 verzorgenden, verpleegkundigen en schoonmakers.
Aansluitend werd er een verzorgingstehuis gebouwd en later serviceflats naar ontwerp van Architectuur Atelier BVBA en Architectuuratelier Vanhout, ingehuldigd in 1995. Beschrijving monument: – Achterin gelegen neoclassicistisch kasteel op rechthoekige plattegrond van acht traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (n // straat, leien) met ronde eclectische toren ten zuiden. Witgeschilderde lijstgevels met verhoogde begane grond, doorlopende lekdrempels, panelenfries en tandlijst, bordestrap. Middenrisaliet met hardstenen hoekblokken onder driehoekig fronton met wapenschild. Rechthoekige muuropeningen onder hardstenen latei. Ten zuiden hogere ronde toren van drie geledingen onder overkragende leien spits met oculi. Spitsboogvensters in beschilderde omlijsting en eveneens geschilderde geometrische motieven. – Vandaag is het kasteel in gebruik als klooster van de zusters Norbertinessen. Het vrijstaande gebouw doet dienst als garage voor de zusters. – De ommuring in het park moet gezien worden als een onderdeel van het monument, samen met het landschappelijk element is dit m.i. even karakteristiek als het gebouw zelf.
8
Een groep van assistentiewoningen is een voorziening die bestaat uit een of meer gebouwen die functioneel een geheel vormen en waar, onder welke benaming ook, aan gebruikers van 65 jaar of ouder die er zelfstandig verblijven in individuele aangepaste wooneenheden, huisvesting wordt gegeven en ouderenzorg waarop zij facultatief een beroep kunnen doen.
20
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
5 Ruimtelijk kader
Koetshuis In de tuin van het kasteel staat er een koetshuis dat gelijktijdig met het kasteel werd gebouwd. Sinds het kasteel in eigendom was van de zusters, werd het ook nog gebruikt als ruimte om hosties te maken en later als wasplaats en bergruimte. Kasteelpark Het kasteelpark wordt gekenmerkt door een grote vijver, grote bomen, een natuurlijke mooie groenaanleg, een oude ommuring en een begraafplaats van de zusters. In het gemeentelijk reglement is expliciet opgenomen dat de zusters van daar mogen begraven worden op hun eigen begraafplaats aan het kasteel. En blijkbaar gebeurt dat ook zo. Dus de gedenkstenen daar staan dus effectief op graven. Oud Kloostergebouw – Revalidatiecentrum Zuiderkempen Het kloostergebouw werd opgericht in 1955 door de slotzusters Norbertinessen. In 2000, werd het grotendeels leegstaande klooster ingericht als het revalidatiecentrum voor kinderen “Revalidatiecentrum Zuiderkempen” (enkel ambulant en niet in functie van overnachtingen). Er is vandaag een grote behoefte aan deze functie en er zijn lange wachtlijsten. In de Zuiderkempen is dit het enige revalidatiecentrum voor kinderen. Het centrum ligt op de grens van de 3 provincies Antwerpen, Brabant en Limburg en is in zijn soort de enige in de regio, gelet op zijn specifieke aanpak op gebied van onderzoek en behandeling van kinderen uit de beoogde doelgroep. De werking hiervan werd opgestart in 2000. Het centrum richt zich tot kleuters en lagere schoolkinderen met ernstige ontwikkelingsachterstand, welke een multidisciplinaire aanpak vergen buiten de aanpak die de school voorziet: kinderen met hersenletsel, met mentale handicap, autisme, complexe ontwikkelingsstoornissen en ADHD.
stencentrum (in samenwerking met OCMW en gemeente). In de bovenste bouwlaag assistentiewoningen. – Het realiseren van een kwalitatief nieuw revalidatiecentrum voor kinderen met complexe leerstoornissen. Het gebouw moet zeer eenvoudig bereikbaar zijn en zichtbaar vanuit de Diestsebaan. Het gebouw moet door zijn ligging en architectuur bevorderend zijn voor de kinderen en de therapieën. Een andere locatie binnen het terrein zorgt voor een moeilijke circulatie en een instelling-gevoel. – Het voorzien van het rust- en verzorgingstehuis ‘De Winde’ en het revalidatiecentrum ‘Zuiderkempen’ op 1 locatie is historisch gegroeid en biedt een aantal voordelen op logistiek en functioneel vlak. Parkeervoorzieningen, ontsluiting terrein, onderhoud van terrein en infrastructuur, gebruik buitenruimten e.d. kunnen zo in functie van beide activiteiten gebruikt/voorzien worden wat ruimte-, energie-, en kostenbesparend is. Tabel 3: overzicht gewenste verbouwingen, uitbreidingen en nieuwbouw 1 2 3 4
5
ombouw serviceflats voor zorgflats – voorzien van bijkomende ruimte; men heeft hiervoor 24 bijkomende ROB-erkenningen die men binnen 3 jaar wenst te realiseren uitbreiding cafetaria uitbreiding woonzorgcentrum om de vergrijzingsgolf van de regio mee op te vangen afbraak en vervangen oud gebouw door nieuwbouw in functie van: voorzien aangepast centrum voor dagopvang bouw van assistentiewoningen binnen een termijn van 3 jaar met de bestaande erkenningen van de huidige serviceflats – later eventuele verdere uitbreiding om de vergrijzingsgolf mee op te vangen aangepast nieuw gebouw voor revalidatiecentrum van ongeveer 600 m² (gelijkvloers + 1 verdieping) voor kinderen met complexe leerstoornissen – dit gebouw moet zo spoedig mogelijk gerealiseerd worden
Binnen dit centrum werken er artsen, pedagogen, psychologen, therapeutisch personeel, maatschappelijk werker, administratie en directiepersoneel. In totaal gaat het om 15 personeelsleden. Jaarlijks komen er meer dan 100 kinderen afkomstig uit de gemeente Laakdal en omliggende gemeenten en zijn er 50 à 60 kinderen ambulant in therapie. Gewenste aanpassingswerken en uitbreidingen – Het realiseren van ‘zorgflats’ en te voorzien voor kortverblijf en nachtopvang; Er zijn op dit ogenblik geen concrete plannen voor kortverblijf. Men wenst dit wel te realiseren wanneer er in de programmatie mogelijkheden komen om zo mee te werken aan een naadloze zorg voor ouderen; – Het realiseren van serviceflats. – Aan de Diestsebaan een nieuwbouw plaatsen met deels 2 bouwlagen. Op het gelijkvloers het voorzien van een centrum voor dagverzorging en een lokaal dien-
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
21
Het zuidelijk deel van het klooster werd gebouwd voor het kasteel (monument) Hierdoor is een deel van dit waardevolle gebouw niet zichtbaar van de Diestsebaan. Het is vanuit ruimtelijk oogpunt wenselijk om het kasteel (monument) terug zichtbaar te maken vanuit de omgeving.
Figuur 16: gewenste verbouwingen, uitbreidingen en nieuwbouw
Noodzakelijke aanpassingswerken dringen zich op omwille van bovenstaande functionele redenen, de brandveiligheid en de aspecten m.b.t. duurzaamheid. Deze aanpassingswerken zouden echter leiden tot een gedeeltelijke afbraak, een volledige aanpassing van de interne structuur. Veder moeten er zeer grote aanpassingswerken gebeuren aan muren en daken om er een duurzaam en energiezuinig gebouw van te maken. Omwille van bovenstaande redenen is het wenselijk om het bestaande kloostergebouw af te breken en een nieuw kwalitatief revalidatiecentrum voor kinderen te realiseren op de weide naast het kloostergebouw. Deze functie vraagt een gebouw met oppervlakte van ongeveer 600 m² met 2 bouwlagen waarbij het grotendeel gelijkvloers wordt gerealiseerd voor een optimale werking. Zie verder bij visie en concepten. De organisatie vindt het tevens belangrijk dat een dagopvang voor kinderen zich situeert aan de straatzijde met een rechtstreekse toegang, zodat men geen ‘instelling-gevoel’ heeft. Door hier een kwalitatieve nieuwbouw te realiseren, kan het kasteel (monument) terug zichtbaar worden gemaakt en kan er beter rekening worden gehouden met de omgeving. Het nieuwe revalidatiecentrum moet een zeer open en toegankelijk karakter krijgen waarbij de relatie met het park en de omgeving geoptimaliseerd wordt en het historisch waardevolle gebouw maximaal tot zijn recht komt.
Kloostergebouw Norbertinessenklooster (Zie ook erfgoedtoets) Het oude kloostergebouw is vandaag niet meer functioneel. Het werd specifiek gebouwd en ontworpen in functie van het systeem van slotzusters. Het gangenstelsel van de voormalige slotzusters met de zeer kleine kamertjes is niet werkbaar en een grondige aanpassing hiervan is niet mogelijk. Er zijn teveel onnuttige oppervlakten, te brede gangen, te hoge plafonds, te kleine kamers. Een gedeelte van het klooster op de eerste verdieping staat nog altijd leeg omdat de bestaande structuur met zeer kleine kamertjes zich niet leent tot een nieuwe bestemming. De zeer kleine kamers zijn vandaag deels wel in gebruik als therapiekamers maar omwille van hun beperkte oppervlakte toch niet functioneel.
Uitbreiding parking
De vormgeving en indeling van het gebouw is tevens niet conform een goede brandveiligheid. De binnenplaats van het klooster is onbereikbaar voor een vrachtwagen en brandweerwagen. Ook wat betreft de duurzaamheid en het energieverbruik, scoort het gebouw zeer slecht: muren niet geïsoleerd, enkele beglazing,…De toegankelijkheid is ook te beperkt en er is geen lift aanwezig.
– aantal kamers rustoord: op korte termijn 24 bijkomende kamers en op langere termijn nog eens 36 extra kamers – aantal serviceflats: verplaatsing van 25 flats naar nieuw gebouw aan de Diestsebaan – dit worden ‘assistentiewoningen’. – bijkomend aantal assistentiewoningen: op termijn nog eens 30 extra assistentiewoningen
22
IOK
De geplande uitbreidingen van de bebouwing en de realisatie van nieuwbouw, heeft ook een verhoging van het aantal parkeerplaatsen tot gevolg: – De parking aan de Diestseweg wordt uitgebreid met 8 plaatsen in functie van het bijkomende personeel. – Bij het nieuwe revalidatiecentrum, is er een parking met 25 à 30 plaatsen nodig. Gewenste uitbreiding capaciteit
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
5 Ruimtelijk kader
– in nieuw te realiseren gebouw ter plaatse van kloostergebouw (deels 2 en deels 3 bouwlagen: – 25 assistentiewoningen – centrum voor dagverzorging – vergaderaccommodatie – ev. lokaal dienstencentrum – later bijkomende assistentiewoningen – in nieuw te realiseren gebouw revalidatiecentrum (2 bouwlagen): – revalidatiecentrum Zuiderkempen met heel wat lokalen voor individuele therapie van kinderen met complexe leerproblemen – administratieve diensten zoals directie, administratie, sociale dienst
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
23
Beschrijving monument kasteel de Zerezo:
6
Historiek van de site - erfgoedtoets
6.1
Historiek van de gebouwen
Over de historiek van het kloostergebouw is bijna geen informatie terug te vinden gezien de relatief jonge leeftijd van dit gebouw (1955). Over het kasteel de Zerezo bestaan wel tekstdocumenten m.b.t. het gebouw en de eigenaars. In 1990 werd er door een landmeterskantoor een schattingsverslag opgemaakt in opdracht van CM-Ziekenhuis Sint. Jozef van Turnhout, om de goederen van de hier gevestigde kloostergemeenschap (Zusters Norbertinessen) te schatten. In dit verslag werd een historiek van de gebouwen op deze site opgenomen. De opgenomen jaartallen zijn deze van kadastrale mutaties, de oprichting of ingebruikname van het gebouw is te situeren in datzelfde jaar of het jaar voordien. Tabel 4: overzicht historiek van de gebouwen van de Zusters Norbertinessen jaar
gebouw
1849
– – – – – – – – – – – –
1860 1875 1953
1952 1955 1979
6.1.1
– Achterin gelegen neoclassicistisch kasteel op rechthoekige plattegrond van acht traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (n // straat, leien) met ronde eclectische toren ten zuiden. Witgeschilderde lijstgevels met verhoogde begane grond, doorlopende lekdrempels, panelenfries en tandlijst, bordestrap. Hardstenen hoekblokken onder driehoekig fronton met wapenschild. Rechthoekige muuropeningen onder hardstenen latei. Ten zuiden hogere ronde toren van drie geledingen onder overkragende leien spits met oculi. Spitsboogvensters in beschilderde omlijsting en eveneens geschilderde geometrische motieven. – Vandaag is het kasteel in gebruik als klooster van de zusters Norbertinessen. Het vrijstaande gebouw doet dienst als garage voor de zusters. – De ommuring in het park moet gezien worden als een onderdeel van het monument, samen met het landschappelijk element is dit m.i. even karakteristiek als het gebouw zelf. 6.1.1.1 Historiek van het kasteel Op de topografische kaart (MGI) van 1871 is het kasteel met het omliggende park duidelijk zichtbaar. Hieruit blijkt dat het historische kasteelpark doorloopt tot aan de Diestsebaan (met inbegrip van de percelen 459v, 460v, 460w en 461 c).
Oprichting van het eerste deel van het kasteel met een lengte van 15 m Oprichting van het koetsgebouw Oprichting van het hoevegebouw/boerderij Oprichting bijkomend deel van het kasteel met een bijkomende lengte van 9 m Oprichting toren aan het kasteel Vergroting van de hoevegebouwen met schuren en stallingen Gedeelte van de stallingen wordt gesloopt De overige boerderijgebouwen worden aangepast en gemoderniseerd Het kasteel wordt gerenoveerd Het klooster wordt gebouwd (werken tot 1955) Het klooster wordt in gebruik genomen Aanpassingswerken aan het klooster en modernisering
Het kasteel werd historisch niet ontsloten vanuit de Diestsebaan (park hier afgesloten met bomen) maar via dreven over het huidige perceel 459 w (bestaand pad + parking bij de huidige gebouwen). Het kasteel werd opgericht in 1849 en in 1867 verder uitgebreid.
Kasteel de Zérézo
Het kasteel dateert van 1849-1850 en werd op 12/04/2002 beschermd als monument. Het riante landhuis met zuiders torentje in Veerle behoorde tot een Spaanse adellijke familie. Het kasteel en omliggend park werd bij testament aan de kerk van Veerle afgestaan door baron Raymond de Zerezo de Tejada. Zijn grafkelder en borstbeeld bevinden zich naast de Onze-Lieve-Vrouw-In-De-Wijngaard-kerk in Veerle.
24
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
6 Historiek van de site - erfgoedtoets
Figuur 17: oude foto kasteel de Zérézo (voordat het wit geschilderd werd)
een titel die op zijn erfgenamen werd overgedragen. Omstreeks 1880 was hij gemeenteraadslid van Veerle. Hij werd begraven in de familiekelder te Veerle. Zijn vier zonen zijn nooit getrouwd. De baronnen hadden destijds vast personeel. Eén van hen, Elisabeth Janssens, woonde met haar kroostrijk gezin op de hoeve van het kasteel. Ze deed het huishouden en haar man, Victor Verreckt, het buitenwerk. Eén van hun kinderen bleef op het kasteel tot omstreeks 1933. Daarna kwam Victor Ghoos, een rijkswachter op rust. Hij bleef tot 1938. Toen kwam de 40-jarige Johannes Verreyken door bemiddeling van zijn schoonvader Louis Oeyen, die goed bevriend was met de baron. Enkele maanden later stierf baron Raymond en Johannes bleef er wonen als toezichter van het goed dat inmiddels eigendom van de kerk was geworden, tot in 1954. De kerkfabriek van Veerle, was de voornaamste erfkrijger volgens het testament van de baron. Door zijn testament is Baron Raymond de grootste weldoener geweest van de bevolking van Veerle. De gelden van de erfenis werden gebruikt voor de afwerking en verfraaiing van de kerk, voor de processie, de aanleg van een nieuw kerkhof, de herinrichting van de Markt e.d.. Door het feit dat al de bezittingen ten gelde moesten worden gemaakt, is er tevens voor vele mensen de gelegenheid geweest om aan een goede prijs een eigendom te verwerven (woning, hoeve, bouwgrond). Dit heeft aanleiding gegeven tot de vele huizen die gebouwd werden in de Kapellestraat, aan de Diestsebaan en elders.
De baronnen te Veerle (1849-1938) Gedurende een periode van 89 jaar bewoonden drie generaties van de familie de Zérézo de Tejada het landhuis te Veerle dat door de plaatselijke bevolking ‘het kasteel’ werd genoemd. Joseph Vincent de Zerezo de Tejada liet in 1849 het landhuis of kasteel bouwen op 56-jarige leeftijd, na een loopbaan als officier in het Napoleontisch leger en als schepen van Diest. De grond, waarop het kasteel werd gebouwd, was in eigendom van zijn vrouw Elisabeth-Desirée Lijnen. Het kasteel was eerst niet zo groot als nu en bevatte enkel het noordelijk gelegen deel. In 1860 werd het oorspronkelijke gebouw vergroot. Aan de zuidzijde werden er op het gelijkvloers twee ruime zalen bijgebouwd en op de verdieping kwamen er een aantal bijkomende kleinere kamers. Ook de toren werd toen gebouwd en aan de buitenkant werd alles tot een afgewerkt geheel verwerkt door er een nieuwe buitenmuur omheen te bouwen. Aan de gevel boven de ingang werd het wapenschild van de familie gebeiteld.
De baron Raymond de Zerezo de Tejada kan beschouwd worden als een opmerkelijke figuur uit de geschiedenis van de gemeente Veerle. Hij was de laatste uit een roemrijk geslacht. Het kasteel en het grafmonument te Veerle, zullen de stille getuigen blijven van deze Oud-Spaanse familie. Zusters Norbertinessen Het verwaarloosde kasteel werd in 1952 aangekocht door de Norbertinessen van Neerpelt die het herstelden en er een modern klooster van maakte. In 1953 werd er aan de NO zijde een kapel voorzien. Door de oprichting van het Norbertinessenklooster hebben de gebouwen van het kasteel en het bijhorende park een bestemming gekregen in de geest van de wens door de baron uitgedrukt. De aankoop gebeurde op 28 april 1952. De naastgelegen hoeve en bijgebouwen bleven behouden en bewoond. Het klooster werd gebouwd naar een ontwerp van T. Vijverman. Deze is ook de architect geweest bij werken bij de Abdij van Tongerlo. Het klooster maakt deel uit van de Orde van Prémontré. Het werd in 1858 in Neerpelt gesticht en in 1955 naar Veerle overgebracht.
Joseph-Vincent overleed in 1868 op het kasteel en werd begraven op het kerkhof te Veerle. Zijn echtgenote overleed in 1889. Ze hadden samen een zoon Eugène die in 1887 reeds gestorven was en zelf 4 zonen had. Eugene werd aangesteld als baron,
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
25
Historische schets Norbert van Gennep (1080-1134), seculier kanunnik in Xanten, stichtte in 1121 te Prémontré in Frankrijk een orde van reguliere kanunniken, ook wel Norbertijnen of Premonstratenzers genoemd. De H. Norbertus liet zich hierbij inspireren door het Evangelie van Christus en de spiritualiteit van Sint-Augustinus, wiens kloosterregel de basis van het Norbertijnse kloosterleven vormt. De orde breidde zich spoedig uit door de stichting van talrijke mannen- en vrouwengemeenschappen. In 1271 ontstond er een Norbertinessenklooster in Breda (Nederland), later overgebracht naar Oosterhout. Deze gemeenschap was het enige vrouwenklooster van de Orde in de Nederlanden dat zowel de conflicten, ontstaan naar aanleiding van de Reformatie, als de antiklerikale maatregels van de Franse Revolutionairen wist te doorstaan. Contemplatief van oorsprong, hadden de Norbertinessen van Breda/Oosterhout zich immers ook toegelegd op het onderwijs. In 1858 werd vanuit Oosterhout het Norbertinessenklooster O.L.Vrouw van Toevlucht Onbevlekt Ontvangen in Neerpelt gesticht. De stichting gebeurde op vraag van de lokale pastoor, op zoek naar kloosterzusters die het meisjesonderwijs in zijn parochie op zich wilden nemen. Na de nodige onderhandelingen met de orde, met diocesane overheden en met burgerlijke instanties gaf ook Rome op 16 mei 1857 de toestemming en werd het klooster op 28 september 1858 officieel opgericht als een afhankelijk huis van het klooster in Oosterhout. De Norbertinessen van Neerpelt bleven 28 jaar lang actief in het onderwijs. Uiteindelijk bleek dat het onderwijs niet langer te combineren was met de verstrengde regels inzake het kloosterslot. In 1887 gaven de zusters hun onderwijstaken door aan de congregatie van de Dochters van het Heilig Kruis uit Luik.
Tot 1976 bleef de communauteit ook begaan met de zorg om kerklinnen en het vervaardigen van liturgische gewaden.Na het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) en het daaropvolgend Generaal Kapittel van de Orde (1968-1970) werden ook in het Norbertinessenklooster van Veerle aanpassingen en vernieuwingen doorgevoerd. De liturgie werd aangepast en de slotbeleving versoepeld. In het klooster richtten de zusters lokalen in, bestemd voor de opvang van gasten en groepen. Tussen 1969 en 1973 verleende de gemeenschap ook steun aan de Norbertinessencommunauteit van Bonlieu in Frankrijk. Door het uitblijven van nieuwe roepingen en de vergrijzing van de gemeenschap werden de Norbertinessen van Veerle vanaf 1988 begeleid door een ordescommissie. Hun raadgevingen resulteerden in het plan om ter plaatse in de opvang en verzorging van bejaarde zusters en leken te voorzien. In samenspraak met de Christelijke Mutualiteit van het verbond Turnhout werd door laatstgenoemde naast het klooster een rust- en verzorgingstehuis voor de regio Zuiderkempen gebouwd. Het kasteel werd ingericht als woning van de kloostergemeenschap, die er leeft volgens de Norbertijnse spiritualiteit. Koetshuis In de tuin van het kasteel staat er een koetshuis dat gelijktijdig met het kasteel werd gebouwd. Sinds het kasteel in eigendom was van de zusters, werd het gebruikt als hostiebakkerij, wasruimte voor het kerklinnen, boekbinderij. Vandaag wordt het koetshuis hoofdzakelijk gebruikt als bergplaats. Kasteelpark Het kasteelpark wordt gekenmerkt door een grote vijver, grote bomen, een natuurlijke mooie groenaanleg, een oude ommuring en een begraafplaats van de zusters.
De Norbertinessengemeenschap bleef als een contemplatieve communauteit bestaan en werd in 1920 onafhankelijk van Oosterhout. Om in hun onderhoud te voorzien, startten de zusters met een eigen boerderij. Er werden ook een groentetuin en een boomgaard aangelegd. In 1874 startte de gemeenschap een hostiebakkerij op. De zusters deden ook aan liturgisch naai- en borduurwerk. In 1952 werd het kloostergebouw van de Norbertinessen door het gemeentebestuur van Neerpelt onteigend. De gemeenschap kocht in Veerle het landgoed en het kasteel aan uit de nalatenschap van de adellijke familie De Zezero de Tejada. Naast het bestaande kasteel werd een nieuw klooster gebouwd. In 1955 nam de gemeenschap haar intrek in de nieuwe Norbertinessenpriorij Immaculata. Het aantal zusters was intussen sterk toegenomen. De werkzaamheden op de boerderij (tot 1969) en in de hostiebakkerij (tot 2004) werden aanzienlijk uitgebreid. In 1959 voegden de zusters er zelfs een boekbinderij aan toe.
26
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
6 Historiek van de site - erfgoedtoets
Figuur 18: fotocollage kasteel
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
27
Figuur 19: fotocollage kasteeltuin (met begraafplaats, koetshuis, vijver)
28
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
6 Historiek van de site - erfgoedtoets
6.1.2
Historiek Norbertinessenklooster
6.1.2.1 Oprichting Het klooster werd gebouwd tussen 1952 en 1955. Het werd gebouwd volgens het principe van ‘slotzusters’. Er werd een verbinding voorzien met het kasteel zodat er een functioneel geheel werd gevormd. In 1955 werd het door de slotzusters in gebruik genomen. Het hoevegebouw met bijhorende bijgebouwen werd behouden. Door de relatief jonge leeftijd van deze gebouwen, is er weinig historische informatie ter beschikking. Figuur 20: oude foto’s klooster (jaren ’60)
In de loop der jaren werden er verschillende aanpassingen aan het klooster uitgevoerd. 6.1.2.2 Aanpassingswerken d.d. 1978 in functie van gebruik als klooster In 1978 werden er verschillende verbouwings-, aanpassing-, en uitbreidingswerken uitgevoerd om het bestaande klooster te moderniseren. De centrale verwarming werd grondig gewijzigd en alle vertrekken op de verdieping werden voorzien van centrale verwarming. Het aantal slaapkamers van de zusters werd verminderd en de kamers werden vergroot. Er werd nieuw sanitair aangebracht op de slaapkamers en in de badkamers. Het bijgebouw aan de rechterzijde vooraan werd vergroot en voorzien van 2 bouwlagen waarin op het gelijkvloers sanitair, berging, CV-ruimte werd voorzien. Op de verdieping kwam een salon voor de bezoekers en er werd een lift aangebracht. De plannen voor deze aanpassingswerken werden opgemaakt door het studiebureel Peeters uit Hasselt en hebben (dossiernummer 78.08.43). De nummering op de plannen stemt overeen met deze van de opsomming van aanpassingswerken hier onder.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
29
Figuur 21: Plan aanpassingswerken d.d. 1978 gelijkvloers
30
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
6 Historiek van de site - erfgoedtoets
Figuur 22: aanpassingswerken verdieping d.d. 1978
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
31
Figuur 23: gevels kloostergebouw d.d. 1978
32
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
6 Historiek van de site - erfgoedtoets
12. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
Overzicht aanpassingswerken d.d. 1978 cf. voorgaande plannen
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien 13. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
Gelijkvloers
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien
1.
openingen dichten met gyproc
2.
schouw afbreken ifv nieuwe deuropening, vloer aanpassen, radiator plaatsen, keukenkasten en wastafel plaatsen
3.
vloer vernieuwen en WC wegbreken
4.
buitenmuur uitbreken en raam plaatsen, vloeren aanpassen, WC wegbreken, wastafel plaatsen, plaatsen nieuwe septische put
5.
plaatsen van een liftkoker en kast uitbreken
6.
plaatsen van verlaagd plafond, nieuwe vloer, keukeninrichting
7.
traliewerk uitbreken en plaatsen opengaand raam
8.
nieuwe vloer plaatsen en ramen, kast uitbreken en nieuwe plaatsen
14. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien 15. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien 16. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien 17. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien 18. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien
9.
bouwen van WC-cellen, aanpassing dakconstructie en lichtkoepel voorzien, bestaande ramen uitbreken, metselwerk uitbreken ifv deur
19. kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dich-
10.
wastafel plaatsen
20. wastafel plaatsen
11.
aanpassing kast
21. wastafel plaatsen en raam vervangen door opengaand raam
ten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien
22. kamer ontdubbelen, deuropening dichten, herstellen vloer, muren, plafond,
Verdieping
wastafel plaatsen
1.
plaatsen wastafels
2.
muur uitbreken, vloer, muur, plafond herstellen
3.
muur uitbreken, vloer, muur, plafond herstellen en plaatsen lift
4.
deur dichten en wastafel plaatsen
5.
wastafels plaatsen, van vaste ramen opengaande ramen maken
6.
wastafel plaatsen en deur aanpassen
7.
wastafel plaatsen en deur aanpassen
8.
wastafels plaatsen, van vaste ramen opengaande ramen maken
9.
kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dichten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien
10.
kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dichten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien
30. deuropening dichten, schouw uitbreken, vast raam vervangen door opengaand
11.
kamers ontdubbelen, schouw uitbreken, wastafel plaatsen, deuropening dichten, aanpassen van vloer, muren, plafond, kaste uitbreken en nieuwe voorzien
31. kamer ontdubbelen, deuropening dichten, herstellen vloer, muren, plafond,
23. kamer ontdubbelen, deuropening dichten, herstellen vloer, muren, plafond,
wastafel plaatsen 24. kamer ontdubbelen, deuropening dichten, herstellen vloer, muren, plafond,
wastafel plaatsen 25. van vast raam opengaand raam maken 26. van vast raam opengaand raam maken 27. kamer ontdubbelen, deuropening dichten, herstellen vloer, muren, plafond,
wastafel plaatsen 28. kamer ontdubbelen, deuropening dichten, herstellen vloer, muren, plafond,
wastafel plaatsen 29. cel inrichten als badkamer, kast en wastafel uitbreken
raam wastafel plaatsen 32. inrichten sanitaire ruimte, kast en wastafel uitbreken
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
33
33. doorgang voorzien
6.1.2.4 Verbouwing klooster tot revalidatiecentrum
34. inrichten als badkamer, kast en wastafel uitbreken
In het jaar 2000 werd het grootste deel van het klooster herbestemd naar het revalidatiecentrum Zuiderkempen voor kinderen met een ontwikkelingsstoornis. Het grootste deel van het klooster stond toen al een tijd leeg.
35. twee binnenramen dichten 36. bestaande WC’s vervangen 37. sanitair voorzien voor zieken, bestaand raam dichten, nieuwe deuropening, be-
staande muur uitbreken 38. omkasting plaatsen elektriciteit
6.1.2.3 Verbouwing klooster tot rusthuis Begin jaren ’90 werden er plannen opgemaakt om het kloostergebouw om te vormen tot rusthuis. Hiervoor waren echter zeer grote aanpassingswerken noodzakelijk. Het voorstel werd besproken met de brandweer maar zij gaven negatief advies. Omwille van de structuur van het gebouw met een gesloten binnenplaats, voldeed het gebouw niet aan de normen m.b.t. brandveiligheid. Om dit op te lossen moest een groot deel van het gebouw opengemaakt worden waardoor heel de interne structuur gewijzigd moest worden en van het kloostergebouw weinig overeind bleef.
34
IOK
plangroep
De 2 plannen op de volgende bladzijden, van het gelijkvloers en de verdieping, geven de indeling weer voor deze nieuwe functie. De inrichting van het klooster werd in functie van het revalidatiecentrum gewijzigd. Een groot deel op de verdieping staat nog altijd leeg, omdat er aan de zeer kleine kamers moeilijk een nieuwe bestemming kan gegeven Een deel van de kamers werd ingericht als therapieruimten maar deze zijn te klein en niet functioneel. Het klooster is binnen vrij donker, gesloten en de relatie met buiten is zeer beperkt. Hierdoor zijn de ruimten niet echt geschikt voor nieuwe functies van vandaag. De architectuur van het klooster werd specifiek gericht op het systeem van de slotzusters met zeer kleine kamers en een duidelijk gesloten karakter.
Laakdal – RUP De Winde – screening
6 Historiek van de site - erfgoedtoets
Figuur 24: plan revalidatiecentrum/klooster – gelijkvloers
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
35
Figuur 25: plan revalidatiecentrum/klooster – verdieping
36
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
7 Juridisch kader
Woon- en zorgcentrum De Winde
7
Juridisch kader
Tabel 5: stedenbouwkundige vergunningen woon- en zorgcentrum De Winde Dossiernr.
7.1
Datum
Advies College
Advies ROHM
vergunning of weigering
Onderwerp aanvraag
Perceel
Aanvrager
1979/000 11
12/02/79 gunstig
04/07/79 gunstig
09/07/79 vergund
Bouwaanvraag Bouwen drukkerij
13042/B /460W
27/02/92 gunstig
17/03/92 vergund
13042/B /459W
/
20/04/98 ongunstig
04/06/98 geweigerd
1999/001 35
/
10/12/99 ongunstig
04/01/00 geweigerd
1999/001 04
/
14/04/00 ongunstig
lopende
2000/001 54
14/05/01 gunstig
14/12/01 ongunstig geweigerd
28/12/01 geweigerd
2001/01/0 666
/
/
/
2005/000 99
26/08/05 gunstig
20/10/05 gunstig
10/11/05 vergund
2009
23/04/09
01/09/09
rechtstreeks
Bouwaanvraag Bouwen bejaardentehuis Bouwaanvraag Bouwen 14 garages Bouwaanvraag uitbreiding rustoord Bouwaanvraag Bouwen 6 garages Bouwaanvraag heraanleg parking Bouwaanvraag Kapmachtiging Kappen 0,90 ha naaldbomen Bouwaanvraag aanleg parking Aanvraag
Norbertinessen klooster Immaculata Laakdal CM Klinieken vzw
1992/000 07
04/02/92 gunstig
1998/000 13
Verkavelingsvergunningen
Grenzend of nabij het plangebied liggen er een aantal goedgekeurde verkavelingen. Deze zijn aangeduid op het plan bestaande/juridische toestand.
7.2
Datum Advies
Stedenbouwkundige vergunningen
Kapmachtiging en nieuwe aanplanting Heeft betrekking op het volgende perceel: – Afd. 1 Sectie B – Perceel 459w (deel) – 80 are In 2004 werden de fijnsparren op dit perceel verwijderd.. Er werd hiervoor een kapmachtiging bekomen met voorwaarde van herbebossing. Deze herbossing werd gerealiseerd in 2005 d.m.v.: – 1200 zomereik (Quercus robur) – 400 zwarte els (Alnus Glutinosa) Klooster en kasteel Deze gebouwen zijn vergund geacht. Het klooster dateert van 1960 en het kasteel van 1849-1850.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
13042/B /459W
KMSI vzw
13042/B /460W
KMSI vzw
13042/B /459W
KMSI vzw
13042/B /460V
KMSI vzw
13042/B /459W
KMSI vzw
13042/B /460V
KMSI vzw
13042/B
KMSI vzw
37
Dossiernr.
Datum Advies
Datum
Advies College
Advies ROHM
vergunning of weigering
gunstig
gunstig
vergund
Onderwerp aanvraag
Perceel
kleine ken
/459W
wer-
Aanvrager
In het verleden werden een aantal stedenbouwkundige aanvragen geweigerd met betrekking tot de aanleg van parkeerplaatsen. De weigering gebeurde op basis van het feit dat de parking in parkgebied ligt. Er werd echter een procedure opgestart waarbij de vergunning toch bekomen werd maar omwille van de gewijzigde omstandigheden, werd de geplande parking niet gerealiseerd. Vergunningen van het Agentschap Zorg De Winde heeft 24 voorlopige vergunningen voor ROB (RustOordBedden). Dit is een vergunning van het Agentschap Zorg. Er is hierbij geen link naar een gebouw. De Winde zal op termijn systematisch de capaciteit trachten te verhogen in functie van de vergrijzing van de bevolking.
38
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
8 Mobiliteit
Het kasteel Zérezo heeft een eigen inrit aan de Diestseweg.
8
Aantal parkeerplaatsen: zie functiekaart bij § 3.3.3. ‘Huidig ruimtegebruik’.
Mobiliteit
Auto De Winde is zeer goed bereikbaar per auto gezien de ligging aan de gewestweg N127. De N127 maakt een verbinding tussen Diest en Geel (Turnhout). Voor het revalidatiecentrum en de personeelsleden, is er een toegang voorzien aan de N127. Voor de bewoners en de bezoekers van het rust- en verzorgingstehuis is de toegang voorzien aan de Werftstraat, bereikbaar vanuit de N127. Fiets en voetganger Het plangebied ligt op wandel- en fietsafstand van de dorpskern van Veerle. De afstand tot het dorpsplein en de kernvoorzieningen bedraagt 400 m. Openbaar vervoer Laakdal is centraal door het openbaar vervoer ontsloten via één lange lijn, de lijn 19. Deze is uitgesplitst naar lijn 19a (Diest-Veerle-Vorst-Eindhout/Tessenderlo) en lijn 19b (Scherpenheuvel-Vorst-Eindhout/Tessenderlo/Westerlo). De lijn 17c (Tessenderlo-Meerhout) en de lijn 6 (Veerle-Eindhout) vullen lijn 19 aan. De (bel)bussen volgen in hoofdzaak de drie belangrijkste routes doorheen Laakdal te weten de N127 (Varendonk-Veerle), de N141 (Veerle-Vorst) en de route VeerleEindhout. De Winde is goed bereikbaar per bus. Op het terrein van de Winde zelf, is er een bushalte aanwezig voor de belbus. De gemeente beschikt niet over een spoorlijn of treinstation. De dichts bijzijnde halteplaats is Diest op de lijn Antwerpen-Hasselt en Geel op de lijn Antwerpen-Neerpelt. Het noorden van de gemeente wordt echter wel doorkruist door een klein industrieel spoor dat het industriegebied bedient. Ontsluiting en parkeervoorzieningen Het parkeren gebeurt op eigen terrein en wordt afzonderlijk voorzien per entiteit/functie. De toegang voor het revalidatiecentrum (kloostergebouw) en voor personeel van het woon- en zorgcentrum situeert zich aan de N127 of Diestsebaan. De parkeerplaatsen bevinden zich voor de gebouwen. De toegang voor de bezoekers en bewoners van het woon- en zorgcentrum ligt aan de Werftstraat. Er is een parkeerzone voorzien aan de noord- en zuidzijde van het gebouw. Er is geen doorgaand verkeer mogelijk op het terrein tussen de Werftstraat en de Diestsebaan.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
39
9.1.2
9 9.1 9.1.1
Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
Reeds van bij de oprichting van het kasteel de Zerezo heeft de volledige site (plangebied) één ruimtelijk geheel gevormd bestaande uit het kasteel de Zerezo de Tejada met het kasteelpark en de bijhorende boerderij met bijgebouwen.
Visie en concept Scharnier tussen de bebouwde kern van Veerle en de open ruimte
De site ligt ingesloten tussen de bebouwde kern van Veerle, een boscomplex (Werft) in het zuidwesten en de waterloop Rode Laak in het zuiden. Aan de oostzijde loopt de bebouwde ruimte van Veerle door, tot tegen de waterloop. De bestaande inrichting van de site weerspiegelt zich als een soort overgangszone of scharnier tussen de bebouwde en de niet bebouwde ruimte (groen lint tussen de Rode Laak en het bouwlint in het zuiden langsheen de Diestsebaan). Bij de verdere ontwikkeling van de site moet dit ruimtelijk idee van een overgangszone behouden blijven.
40
De site ontwikkelen als één ruimtelijk en historisch geheel en cf. het parkconcept
IOK
Het kasteelpark kwam vroeger tot tegen de Diestsebaan. De Norbertinessenzusters hebben later het perceel aan de Diestsebaan terug afgescheiden. De volledige site ligt iets hoger dan de aangrenzende percelen. Ten aanzien van de percelen ten zuiden van de Rode Laak is er een hoogteverschil aanwezig tot bijna 2 m. In 1955 werd het klooster bijgebouwd en nog veel later, in de jaren ’90, kwam het RVT De Winde ter plaatse van het gedeelte met de boerderij en bijgebouwen. Vandaag is deze ruimtelijke eenheid ruimtelijk nog aanwezig. Dit ten gevolge van o.a. de groene inrichting van het terrein. De bouwhoogte van het RVT De Winde is ook zeer beperkt (grotendeels 1 bouwlaag) waardoor er geen opvallende ruimtelijke afscheidingen worden gevormd en door de bouwvorm met verschillende vleugels en binnentuinen is de open ruimte en het groene karakter nog duidelijk aanwezig. Alleen de bestaande ommuring rondom het kasteelpark zorgt voor een functionele en visuele afscheiding. De ruimtelijke eenheid van de site moet behouden blijven en versterkt worden door de volledige site verder te ontwikkelen als één doorlopend park. Hierbij zal er een ruimtelijk verschil zijn tussen het noordelijke en het zuidelijke deel. Het noordelijk deel, dat aansluit op de bebouwing van de kern van Veerle, kent een veel hogere bezettingsgraad door de paviljoenbouw met binnentuinen. Het zuidelijk deel, dat aansluit op het groene lint langs de Rode Laak, heeft het karakter van een echt park. Hier bestaat de bebouwing uit vrijstaande ‘parkpaviljoenen’ die ondergeschikt zijn aan de parkfunctie (het kasteel, het koetshuis, het nieuw te bouwen revalidatiecentrum voor kinderen): zie verder.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
9.1.3
ruimtelijke en functionele relatie is met het park. Het nieuw gebouw geeft een meerwaarde aan het park en omgekeerd.
Parkconcept en parkpaviljoenen
Zie ook conceptschets op de volgende bladzijde. Binnen een termijn van enkele jaren, zullen de Norbertinessenzusters hier niet meer aanwezig zijn. De kloosterfunctie in het kloostergebouw (nog zeer beperkt) en binnen het kasteel de Zerezo zal hierdoor verdwijnen. Ten gevolge hiervan, krijgt het kasteel en het bijhorende park een nieuwe bestemming. Ter plaatse van het klooster, zal een nieuw gebouw worden gerealiseerd van het RVT De Winde. Dit gebouw zal gerealiseerd worden –cf. het bestaande concept van het RVT De Winde als een paviljoen met binnentuinen en verschillende bouwhoogtes en verspringingen. Ook het kasteel krijgt een nieuwe publieke of semi-publieke bestemming. Deze nieuwe bestemmingen geven kansen en potenties om het karakter en de kwaliteiten van deze site verder te versterken en te beantwoorden aan de nieuwe behoeften en vereisten. De nieuwe bebouwing en inrichting moet het parkconcept verder ontwikkelen. Door het openstellen van het kasteelpark, zal deze functioneel deel uitmaken van de volledige site. De site kan terug één functioneel geheel vormen, zoals destijds met het kasteel en de boerderij. De doelstelling is om het kasteelpark ruimtelijk en visueel door te trekken tot tegen de Diestsebaan, ter plaatse van de bestaande opgehoogde weide. Deze weide heeft altijd bij de site gehoord en werd mee opgehoogd met de rest van de site. Een inrichting met bomen zoals bij het bestaande kasteelpark, wordt hier verder gezet (zie verder bij inrichtingsvoorbeeld). Hierdoor ontstaat er een ruimtelijke en visuele overgang tussen het boscomplex van De Werft in het westen en de Diestsebaan met laanbeplanting in het oosten. Het groene parkachtige karakter van de site wordt hierdoor ook verder versterkt. Op de topografische kaart van 1871 was reeds te zien dat het kasteelpark doorliep tot tegen de Diestsebaan. Door de komst van de slotzusters werd het perceel aan de Diestsebaan afgescheiden van de rest. De slotzusters moesten binnen de ommuring blijven. Door het wegvallen van de kloosterfunctie, kan dit perceel terug in het kasteelpark geïntegreerd worden. Om de oude dreefstructuur (zie topografische kaart d.d. 1871) terug zichtbaar te maken in het landschap, is het wenselijk om terug bomenrijen aan te planten tussen de bestaande weg Diestsebaan en de gebouwen. Binnen het park zal er een nieuw losstaand parkpaviljoen worden ingeplant in functie van het nieuwe revalidatiecentrum voor kinderen. De inplanting van dit paviljoen moet zodanig zijn dat het duidelijk ondergeschikt is aan het kasteel en het zicht op het kasteel versterkt. Dit is mogelijk door een schuine speelse inplanting t.o.v. de Diestsebaan en het kasteel. De betekenis van het park wordt versterkt door de inplanting van een nieuwe functie of parkpaviljoen. Het paviljoen zal zodanig worden vormgegeven en uitgewerkt dat de grens tussen binnen en buiten vervaagt en er van binnenbuit een sterke visuele,
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
Het kasteel kan beschouwd worden als ‘het andere en het belangrijkste parkpaviljoen’ binnen het park. Ook het bijhorende vrijstaande koetshuis vormt een parkpaviljoen binnen de site. De 3 parkpaviljoenen zullen gezien hun eigen tijdsgeest en bijhorende architectuur volledig verschillend zijn, wat juist een interessant en verrassend beeld geeft. Het revalidatiecentrum zal veel meer visueel opgaan in het park en de groene omgeving, beperkt zijn in schaal en uitgevoerd worden met sobere materialen en een eenvoudige vormgeving. Hierdoor blijft het kasteel, het belangrijkste en opvallendste parkpaviljoen. Synthese conceptelementen: Site ontwikkelen als 1 park: – Van private gesloten kloostertuin naar een (semi)publiek park tot tegen de Diestsebaan – Hele site uitwerken als 1 geheel – 1 doorlopend park: – 1 ruimtelijk geheel – d.m.v. aanleg: eenheid in materiaalgebruik, groenaanleg,… – 1 wandellus doorheen de site Inplanting nieuw parkpaviljoen: – als ‘losstaand parkpaviljoen’ – zicht op kasteel benadrukken – geïntegreerd in het park
Inplanting nieuw parkpaviljoen op basis van: – zichtlijnen naar kasteel – integratie in parkconcept – ruimtelijk en visueel benadrukken van het kasteel
plangroep
41
– geen gevelwand langs de Diestsebaan – schuine inplanting Relatie binnen – buiten nieuw parkpaviljoen – grens tussen binnen en buiten vervaagt – open gebouw Op de volgende bladzijde wordt de conceptschets weergegeven.
42
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
Conceptschets
Concept micro niveau 1 park: – park tot tegen Diestsebaan – parkinvulling met bomen tot tegen de Diestsebaan met aansluiting in het westen op bebossing van de Werft = versterken groen lint en groen karakter – 1 wandellus doorheen de site in relatie met de omgeving – eenheid in aanleg bij de volledige site – oude dreefstructuur d.d. 1871 herstellen
parkpaviljoenen: – 3 vrijstaande paviljoenen in het park – kasteel, koetshuis + sober parkpaviljoen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
43
Concept en uitwerking nieuw revalidatiecentrum kinderen
Voorbeelden parkpaviljoen Het nieuwe parkpaviljoen moet ruimtelijk, visueel en functioneel een geheel/eenheid vormen met het park. De inplanting is afhankelijk van de visuele relatie met het kasteel vanuit de Diestsebaan en de omgeving maar ook van een optimale zonorientatie van het gebouw zelf. Door een schuine speelse inplanting t.a.v. het kasteel en de Diestsebaan, gaat het gebouw meer deel uitmaken van het park zelf, wordt er geen muur gevormd t.a.v. de Diestsebaan en vanuit het kasteel en kan de visuele relatie met het kasteel versterkt worden. Door een gepaste schaal, vormgeving en materiaalgebruik moet het paviljoen ondergeschikt zijn aan het park. Ook binnen het gebouw moet het park visueel aanwezig zijn door het toepassen van grote ramen, aansluitende terrassen e.d..cf. de optimale zonoriëntatie: zie principes duurzaamheid. Hierdoor krijgt het park ook een functionele meerwaarde. Anderzijds biedt het park een belangrijke kwaliteit en meerwaarde aan het revalidatiecentrum voor kinderen.
Zoals op de vorige bladzijden weergegeven zal het nieuwe revalidatiecentrum worden ontworpen als een ‘parkpaviljoen’. Hier wordt er verder in gegaan op het concept van het paviljoen zelf. Het Geels Architectenbureau (GAB) heeft in functie van de hier voorliggende screening, reeds een ontwerpoefening uitgevoerd cf. het concept van het parkpaviljoen. Dit is slechts een voorbeeld. Ook andere inplantingen, afmetingen en architecturale uitwerkingen kunnen mogelijk zijn binnen de gestelde visie en concepten. Bron: Ontwerpnota GAB – Geels Architectenbureau – d.d. september 2011
Inplanting en afmetingen gebouw Het gebouw wordt gezien als een paviljoen, geïntegreerd in het park. De afmetingen van het nieuwe revalidatiecentrum, zullen ongeveer 15 m x 35 m (525 m²) bedragen. Deze afmetingen zijn het gevolg van de meest functionele en compacte indeling, zijnde een centrale as of gang met aan beide zijden lokalen. Het paviljoen wordt onder een hoek ingeplant t.o.v. de straatzijde om geen stereotiep straatbeeld te creëren en geen visuele ‘muur’ te vormen vanuit de straat. Op deze manier kunnen de lokalen aan beide zijden van de centrale as, genieten van het zonlicht, en richt het gebouw zich ook naar het bestaande kasteel. Het gebouw wordt tevens zo ingeplant dat het in de wintermaanden optimaal kan genieten van de zonnewarmte, en in de zomer, de warmte buitengehouden kan worden. De inplanting van bomen en groenelementen zullen mee als zonnewering functioneren. Concept nieuw parkpaviljoen
Voorbeeld parkpaviljoen op site met zicht op kasteel (zie ook simulaties op de volgende bladzijden):
De opbouw van het geplande/gewenste parkpaviljoen is modulair met een vrij grondplan, zodat in functie van de behoefte, meerdere modules bij elkaar gevoegd kunnen worden of een beperkte uitbreiding later nog mogelijk is. Op sommige plaatsen worden er modules weggelaten zodat er hier dakterrassen of inpandige buitenruimten ontstaan. Hierdoor ontstaat er een sterke wisselwerking tussen het park en het gebouw. Deze buitenruimten bieden de mogelijkheid om ook therapieën voor de kinderen in open lucht toe te passen. Van belang is dat de buitenruimte ook binnenruimte kan worden en omgekeerd. Contact met de buitenruimte bevordert sterk de revalidatie en geeft de kinderen het gevoel zich in een natuurlijke en speelse omgeving te kunnen bewegen.
44
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
infiltratie op eigen terrein:
2.
– via onverharde oppervlakken (infiltratiekom of wadi); – via halfverharde oppervlakken (mulchlagen of houtspaanders, grasbetontegels, grastegels uit kunststof en dolomietverhardingen); – via verharde oppervlakken (waterdoorlatende betonstraatstenen); en – via ondergrondse voorzieningen (infiltratieput, infiltratiekolk, infiltratiebuis en infiltratieblokken). 3. buffering met vertraagd lozen op het oppervlaktewater of een kunstmatige afvoerweg voor hemelwater (Enkel wanneer infiltratie onmogelijk is – omwille van de grondwaterstand of een onvoldoende doorlatende bodem –, kan buffering met vertraagde afvoer worden toegepast. Dit is het zoveel mogelijk ophouden en daarna vertraagd afvoeren van hemelwater.) De aanwezigheid van het park en het kasteel geven een identiteit en karakter aan deze plaats. Ook het materiaalgebruik dient zich in te passen in de omgeving. Er wordt hierbij gedacht aan duurzame en natuurlijke materialen. Het paviljoen mag in ieder geval niet opdringerig zijn om het bestaande kasteel zoveel mogelijk tot zijn recht te laten komen. Het gebouw moet een verlengde vormen van het parkgebied en ook de infrastructuur en buitenaanleg, moeten als het ware overvloeien in de natuurlijke omgeving. Het paviljoen moet letterlijk en figuurlijk ‘drempelloos’ zijn; een open parkpaviljoen waar iedereen zich thuis voelt.
4. lozing in de regenweerafvoerleiding (RWA) in de straat
Bij de ontwerpstudie van GAB wordt voor het parkpaviljoen het volgende voorgesteld: het dak wordt gedeeltelijk voorzien van een groendak; het overige dakoppervlak doet dienst voor de opvang van regenwater dat aangewend wordt voor regenwaterrecuperatie en –buffering. Het regenwater van de daktuin zou kunnen geloosd worden in een vijver/wadi die deel uitmaakt van het parkgebied. Het bouwproject en de inrichting van het park, zijn aldus onlosmakelijk met elkaar verbonden en moeten als één samenhangend project worden ontworpen, aangevraagd en uitgewerkt.
Duurzaam gebouw en bijhorende infrastructuur De compactheid van het gebouw, een eenvoudige en leesbare structuur, een logische inplanting van de benodigde technieken en leidingschachten, dragen bij tot een duurzaam gebouw. Een optimale oriëntatie van het gebouw, een doorgedreven isolatie en luchtdichtheid zijn van groot belang. Zongerichte lokalen worden voorzien van luifels. De centrale as/gang kan dienst doen als verticale schacht om, in combinatie met raamroosters, nachtkoeling toe te passen en zo in de zomer voor een natuurlijke koeling te zorgen. Een balansventilatie met warmterecuperatie zorgt voor de gezonde binnenlucht in de lokalen. Water: Bij elke nieuwe ontwikkeling moet het aspect waterhuishouding optimaal onderzocht worden. Het betreft hier een opgehoogde site grenzend aan de Rode Laak. De aangrenzende en nabijgelegen weiden of beboste percelen liggen duidelijk lager (tot 2 m). Binnen de site zijn er in het verleden geen problemen geweest m.b.t. water. Toch is het van uitermate belang, door de ligging nabij de Rode Laak, dat bij het bouwproject en ook bij de inrichting van de parkzone, het aspect waterhuishouding alle belangstelling krijgt en optimaal wordt uitgewerkt. Principe: 1.
opvangen voor hergebruik (hemelwaterput);
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
45
Ontwerpaanzet GAB september 2011:
46
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
9.1.4
Figuur 26: ontwerpoefening nieuwbouw aan Diestsebaan RVT De Winde
Concept uitbreiding RVT De Winde aan de Diestsebaan
Het RVT De Winde wenst ter plaatse van het bestaande klooster een nieuw gebouw te realiseren. Deze bebouwing zet het bestaande architecturaal concept van het rusthuis verder en sluit hier op aan. De nieuwe bebouwing zal rekening houden met het zicht op het kasteel vanuit de Diestsebaan. Door het architectenbureau Van Hout werden er reeds ontwerpoefeningen gemaakt. Het woon- en zorgcentrum De Winde is gestart op 24 oktober 1995 in een volledige nieuwbouw. Gezien de vergrijzing van de bevolking, heeft KMSI voor haar regio een belangrijke verantwoordelijkheid. Het is belangrijk dat het zorgcentrum verder uitgebouwd kan worden en hierbij deel uitmaakt van een woon-zorgnetwerk. Het RVT De Winde is gelegen in een ‘ondercapacitaire regio’. Een ondercapacitaire regio is een regio waar de programmatie van (ouderen-)voorzieningen niet volledig gerealiseerd is en er aldus nood is aan bijkomende voorzieningen. Men heeft recent een vergunning gekregen voor 24 bijkomende plaatsen en voor een afdeling Kort Verblijf. Er is o.a. behoefte om assistentiewoningen9 bijkomend te realiseren en een aangepast centrum voor dagopvang. In functie hier van wenst men een nieuwbouw te realiseren met deels 2 bouwlagen. Op het gelijkvloers wordt een centrum voorzien voor dagverzorging en een lokaal dienstencentrum en op de verdieping komen er assistentiewoningen.
9
Een groep van assistentiewoningen is een voorziening die bestaat uit een of meer gebouwen die functioneel een geheel vormen en waar, onder welke benaming ook, aan gebruikers van 65 jaar of ouder die er zelfstandig verblijven in individuele aangepaste wooneenheden, huisvesting wordt gegeven en ouderenzorg waarop zij facultatief een beroep kunnen doen.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
47
9.1.5
Inrichtingsoefening nieuwe ontwikkelingen site
De volgende schetsen geven een 3D-simulatie van een mogelijke ontwikkeling op de site cf. de visie en conceptelementen. Hierbij werd reeds rekening gehouden met de gewenste vloeroppervlakten en bouwvolumes in functie van de uitbreiding van het RVT De Winde en het nieuwe revalidatiecentrum voor kinderen. Het kasteelpark wordt uitgebreid tot tegen de Diestsebaan waarbij de inrichting met bomen wordt verder gezet. Hierdoor wordt er een visuele en ruimtelijke overgang gemaakt tussen het bos van de Werft in het westen en de Diestsebaan met laanbeplanting. De hele site moet als één parkgeheel verder worden ontwikkeld. Hierbij is een eenheid in terreinaanleg, materiaalgebruik, verlichting, buitenmeubilair, gelijke groenelementen e.d. van belang. De bestaande bomen in het noorden moeten behouden blijven en waar mogelijk kunnen bijkomende voorzien worden zodat het groene karaker versterkt wordt. Het bebouwingsconcept in het noorden en het zuiden is verschillend maar beiden houden rekening met een parkachtige inrichting. Het zuidelijk deel, aansluitend bij de Rode Laak, wordt als een echt park behouden met enkele vrijstaande parkpaviljoenen. Het noordelijk deel, dat aansluit bij de bebouwde kern van Veerle, is bebouwd cf. het concept van verschillende vleugels met binnentuinen. De verdere ontwikkeling in dit noordelijk deel, zet dit concept verder. De inrichting van de site realiseert een ruimtelijk en visuele overgang tussen de bebouwde kern van Veerle en de onbebouwde ruimte ten zuiden van de Rode Laak.
48
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
Het nieuwe parkpaviljoen (revalidatiecentrum voor kinderen) wordt schuin ingeplant t.a.v. de Diestsebaan, het kasteel en de bestaande bebouwing:
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
49
Zichten vanuit de Diestsebaan naar het kasteel en het nieuwe parkpaviljoen:
50
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
Zichten naar het nieuwe parkpaviljoen en het kasteel:
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
51
9.2
– Integratie van bestaande waardevolle groenstructuren, zoals waardevolle kleine landschapselementen, beekbegeleidend groen, … Het vrijwaren en integreren van bestaande groenstructuren (waar mogelijk) creëert een eigen identiteit en draagt bij tot een aangename omgeving. Bovendien kan dit een positieve bijdrage leveren op vlak van biodiversiteit / ecologische infrastructuur.
Grafisch plan en stedenbouwkundige voorschriften
Algemene uitgangspunten RUP De Winde Maatregelen die tenminste in acht genomen moeten worden en die opgenomen zullen worden bij de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP de Winde:
– Het kasteelpark uitbreiden tot tegen de Diestsebaan met een inrichting met hoogstambomen cf. het bestaande kasteelpark. Een nieuw vrijstaand gebouw binnen deze nieuwe parkzone moet ruimtelijk en visueel ondergeschikt zijn aan het park door een uitvoering met max. 2 bouwlagen en een sober materiaalgebruik en gepaste vormgeving en inplanting.
Globale inrichtingsvisie – De site moet ingericht worden als één samenhangend geheel. Dit moet o.a. tot uiting komen bij de inrichting van de buitenruimte door het gebruik van gelijke verhardingsmaterialen, verlichtingselementen, buitenmeubilair, groenelementen e.d.. De structuur van de paden moet de verschillende delen binnen de site aan elkaar schakelen (wandellus). Ook de plaatsing en architecturale uitwerking van de bebouwing moet de relatie tussen de verschillende gebouwen versterken. Hierbij zijn visuele, ruimtelijke en functionele relaties van belang. Elk aanvraagdossier moet de nodige elementen bevatten om de beoordeling mogelijk te maken. Met het oog op het realiseren van de zone volgens een globaal concept, wordt best een inrichtingsstudie opgemaakt voor de gehele zone. Elke aangevraagde ingreep dient contextueel ingepast te worden binnen de zone als geheel. De ingreep mag geen afbreuk doen aan het globale concept. Bij ontwikkeling in fases mag geen hypotheek gelegd worden op kwaliteitsvolle ontwikkeling in een latere fase. Inpassing in de omgeving – De schaal en de dynamiek van een deelproject binnen het plangebied, moet afgestemd zijn op de omgeving.
– Afstemmen materiaalgebruik verhardingen op omgeving. – Het versterken/terug aanplanten van de oude dreefstructuur horende bij het kasteel aan de Diestsebaan. Duurzaamheidsaspecten Integraal waterbeheer: – Het plangebied grenst aan de Rode Laak en het zuidelijk deel ligt deels in overstromingsgevoelig gebied. Toch ondervindt het gebied zelf en de nabije omgeving geen hinder m.b.t. wateroverlast. De percelen binnen het plangebied liggen ook 1 à 2 m hoger dan deze ten zuiden van het plangebied. Toch zal men bij nieuwe ontwikkelingen/projecten binnen het plangebied maatregelen moeten nemen waardoor er geen negatieve impact is t.g.v. bijkomende bebouwing en verharding op de waterhuishouding en moet de impact op de Rode Laak onderzocht worden. Maatregelen die tenminste in acht genomen moeten worden en die opgenomen zullen worden bij de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP de Winde:
– De bouwhoogte en het bouwvolume moet steeds in harmonie zijn met de omgeving en met de aanwezige bestaande bebouwing. Het behouden van sterke visuele relaties met het kasteel, is hierbij essentieel. Bij de inplanting van nieuwe gebouwen/uitbreidingen moet aangetoond worden dat de visuele relaties met het kasteel vanuit de Diestsebaan behouden blijven en versterkt worden.
– Het aansnijden van ruimte voor nieuwe ontwikkelingen is enkel mogelijk indien de nodige voorzieningen inzake infiltratie/buffering op niveau van het plangebied geregeld zijn; Bij de inrichting van buffer- en infiltratievoorzieningen moet zoveel mogelijk ingespeeld worden op de natuurlijke potenties van deze inrichtingen. – Dimensionering van buffercapaciteit en afvoerdebieten dient te gebeuren volgens de meest actuele code van goede praktijk voor integraal waterbeheer. De nodige voorzorgen dienen genomen te worden in functie van effectiviteit van de bufferende werking.
– Er moet harmonisch relatie worden gelegd tussen de oude en de nieuwe architectuur en het bestaande weefsel (kopiërend of vernieuwend, losstaand of anticiperend). – Integratie van bestaande ruimtelijke (natuurlijke en landschappelijke) structuren in het ontwerp:
– Het hemelwater dient opgevangen en maximaal hergebruikt te worden. Overtollig hemelwater wordt maximaal ter plaatse geïnfiltreerd alvorens het gebufferd afgevoerd wordt naar oppervlaktewater of RWA. De afvoer van overtollig
– Integratie van bestaande geomorfologie in het ontwerp
52
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
hemel- en afvalwater is verplicht uit te voeren in een volledig gescheiden stelsel. – Waar risico op verontreiniging bestaat, moeten maatregelen getroffen worden om negatieve effecten op de waterkwaliteit van oppervlaktewater en grondwater te vermijden. Biodiversiteit: – Bestaande kleine landschapselementen dienen maximaal gevrijwaard te worden in een inrichtingsconcept. – Aanplantingen dienen te gebeuren in streekeigen of standplaatsgeschikte soorten. Bij de keuze van plantmateriaal kan ook rekening gehouden worden met natuurelementen uit de omgeving. – De aanleg van bovengrondse buffer- of infiltratievoorzieningen dient te gebeuren volgens de principes van de natuurtechnische milieubouw. Overige duurzaamheidaspecten: Vergunningsaanvragen zullen tevens beoordeeld worden op: – De mate waarin bij de inrichting van het terrein en de uitvoering van de gebouwen en constructies rationeel gebruik gemaakt wordt van duurzame, milieuverantwoordelijke materialen. – De mate waarin bij de inrichting van het terrein en het ontwerp van de gebouwen mogelijkheden gecreëerd worden in functie van rationeel energiegebruik en/of energiezuinige technieken worden ingezet. Voorbeelden zijn (kan toelichtend worden opgenomen/uitgewerkt bij sv RUP): – Het beperken van energieverbruik door compact bouwen in relatie tot volumeefficiëntie; – Het creëren van geschikte condities bij ontwerp voor het benutten van zonneenergie door oriëntatie van daken (zonnepanelen), terrassen, transparante geveldelen (passieve zonne-energie); – Het voorzien van mogelijkheden voor plaatsing van constructies voor zonenergiewinning onderdeel uitmaken van architecturale uitwerking van het gebouw,…Dit dient afgewogen te worden in relatie tot de rol die groendaken kunnen spelen in functie van duurzaam waterbeheer; – Energiezuinige verlichtingssystemen intern en extern; – Het benutten van mogelijkheden op collectieve energie (elektriciteit, -warmte-) voorziening. Kloostergebouw d.d. 1955
volledige open zicht op het kasteel (monument) terug wordt hersteld. De bestaande bebouwingsstructuur en indeling van het klooster en de vereisten vanuit de brandveiligheid en duurzaamheid maken het niet mogelijk om aan dit klooster een kwalitatieve nieuwe bestemming te geven. Bestemmingzones RUP De Winde Zone B1, B2 en B3 Er wordt een zone B (B1, B2, B3) voor openbare voorzieningen afgebakend. Binnen deze zone moet al de bebouwing en andere infrastructuur zoals parking, verhardingen worden voorzien. Deze zone stemt overeen met de terreinen die vandaag in gebruik zijn + een uitbreiding in het zuiden aan de Diestsebaan, ter plaatse van een weide (zone B3). De uitbreiding situeert zich over de bestaande woning aan de overzijde van de Diestsebaan en is bedoeld voor de realisatie van het nieuwe revalidatiecentrum voor kinderen aan de Diestsebaan. Het grootste bebouwingspercentage kan gerealiseerd worden aan de Diestsebaan ten noorden van het kasteel en aansluitend op de bebouwde kern van Veerle. Richting Werftstraat ligt het toegelaten bebouwingspercentage veel lager, alsook de bouwhoogte. De toegelaten bebouwing binnen de zone B3 wordt beperkt tot slechts 525 m². De niet bebouwde en verharde oppervlakten moeten met groen worden aangelegd waarbij er door een gepaste inrichting een eenheid wordt gevormd binnen het volledige plangebied (door materiaalgebruik, gelijke groenelementen, meubilair, verlichting, door het voorzien van een aaneengesloten pad voor voetgangers doorheen het gebied, e.d.). Verspreid binnen elke zone moeten er hoogstambomen worden voorzien. De bebouwing binnen de zones B1, B2 en B3 wordt beperkt in schaal: – Zone B1: – tot op een diepte van 65 m uit de rooilijn van de Diestsebaan (stemt overeen met achtergevel bestaand kloostergebouw): maximum 2 bouwlagen + dakverdieping – maximale bezetting door bebouwing: 75% van de oppervlakte van deze zone. – Zone B2: – maximum 2 bouwlagen (eventuele dakverdieping inbegrepen) – maximale bezetting door bebouwing: 50% van de oppervlakte van deze zone. – Zone B3:
Het hier voorliggende verzoek tot raadpleging gaat er van uit dat het Norbertinessenklooster wordt afgebroken en vervangen wordt door een nieuwbouw waarbij het
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
– slechts 1 gebouw mogelijk
plangroep
53
versterkt worden. De overige oppervlakte mag verhard worden in functie van toegangen, parkeerplaatsen e.d..
– maximum 2 bouwlagen – maximale totale bebouwde oppervlakte binnen deze zone: 525 m² – gepaste inplanting en vormgeving waarbij het zicht op het kasteel vanuit de Diestsebaan maximaal gevrijwaard – gepaste architecturale uitwerking (vormgeving, materiaalgebruik) en inplanting van het gebouw waardoor het gebouw ondergeschikt is aan het park en het kasteel – Door materiaalgebruik, architecturale vormgeving e.d. moeten de gebouwen optimaal inpassen in hun omgeving.
Ontsluiting en parkeren De bestaande ontsluitingspunten moeten behouden blijven. Bijkomende in- en uitritten aan de N127 en aan de Werftstraat worden niet toegelaten omwille van verkeersveiligheid.
Randvoorwaarden verharding
De ontsluitingspunten van het plangebied, alsook de dreef naar het oude kasteel worden indicatief in streeplijn weergegeven op het grafisch plan, daar de juiste breedte en situering afhankelijk is van de specifieke inrichting en een exacte opmeting. De breedte moet beperkt blijven tot het functioneel noodzakelijke en de meest optimale m.b.t. de verkeersveiligheid.
De verharde oppervlakte moet beperkt blijven: De verhardingen moeten beperkt blijven tot het functioneel noodzakelijke.
Het aantal parkeerplaatsen kan verhogen, binnen de gestelde randvoorwaarden van het RUP.
Zone G1
De bestaande verbindingen voor voetgangers/fietsers moeten behouden blijven:
Rondom de zone voor openbare voorzieningen, wordt er een doorlopende groenstrook voorzien met een breedte van 10 m. Deze zone is vandaag reeds met groen aangelegd. Het is belangrijk dat deze groenzone behouden blijft om de groene omkadering/karakter van het project te behouden en het project optimaal te integreren in zijn omgeving.
– relatie/verbinding tussen de Werftstraat en de Diestsebaan – relatie/verbinding tussen het terrein van de Winde en de Zerezostraat Op het terrein zelf mag er geen doorgaand verkeer mogelijk zijn tussen de Diestsebaan en de Werftstraat. Dit is vandaag reeds zo voorzien d.m.v. paaltjes.
Tenminste 75% van de totale oppervlakte van deze zone moet effectief met groen worden ingericht. De overige oppervlakte mag verhard worden in functie van toegangen, parkeerplaatsen e.d..
Parkzone P
Binnen de groenstrook G1 moeten er hoogstambomen worden voorzien in functie van een ‘groene omkadering’ van de gebouwen en infrastructuur. De bestaande dreefstructuur moet behouden blijven en versterkt worden. Vanuit de Diestsebaan mag er 1 inrit en 1 uitrit voor gemotoriseerd verkeer gerealiseerd worden (al dan niet gekoppeld). Vanuit de Werftstraat mag er 1 inrit en 1 uitrit voor gemotoriseerd verkeer gerealiseerd worden (al dan niet gekoppeld). De voetgangersverbinding naar de Zerezostraat moet behouden blijven. Zone G2 Deze zone bevindt zich tussen het kasteel en de Diestsebaan. Binnen de zone G2 wordt er geen bebouwing toegelaten om het zicht op het kasteel te vrijwaren. Tenminste 50% van de totale oppervlakte van deze zone moet effectief met groen worden ingericht. De bestaande dreefstructuur moet behouden blijven en eventueel
54
IOK
Het bestaande kasteelpark moet behouden blijven als ‘parkgebied’ en dit park wordt uitgebreid tot tegen de Diestsebaan. Binnen de zone ‘parkgebied’ van het RUP, gelden er wel heel strikte randvoorwaarden: – Er wordt hier geen bebouwing toegelaten. Kleine constructies in functie van het park zijn toegelaten zoals zitbanken, verlichtingselementen, kunstwerken, 1 prieel. – Verharding in functie van wandelpaden en paden voor rolstoelgebruikers wordt toegelaten. – De ommuring in het park moet gezien worden als een onderdeel van het monument, samen met het landschappelijk element is dit m.i. even karakteristiek als het gebouw zelf. De muur kan aangepast worden en plaatselijk geperforeerd, maar er zou een afgelijnd onderscheid moeten blijven tussen de omgeving en het domein." Binnen de parkzone moeten de bestaande hoogstambomen behouden blijven. Bij het nieuwe parkdeel aan de Diestsebaan, moeten er tevens hoogstambomen worden ingeplant, zodat de inrichting met bomen van het bestaande kasteelpark ruimtelijk en visueel wordt doorgetrokken tot tegen de Diestsebaan. Hierdoor wordt er een ruimte-
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
9 Ruimtelijk uitvoeringsplan De Winde
lijke en visuele overgang gerealiseerd tussen het boscomplex van de Werft in het westen tot aan de Diestsebaan. Bufferzone T Het perceel 459w (deel) binnen het plangebied met een oppervlakte van ongeveer 80 are is bebost. In 2004 werden de fijnsparren op dit perceel verwijderd.. Er werd hiervoor een kapmachtiging bekomen met voorwaarde van herbebossing. Deze herbossing werd gerealiseerd in 2005 d.m.v.: – 1200 zomereik (Quercus robur) – 400 zwarte els (Alnus Glutinosa) De beboste percelen binnen het plangebied moeten bebost blijven. Ze zorgen voor een groene inbuffering van de infrastructuur t.a.v. de omgeving. De bufferzone T
dient als overgangsgebied tussen het bebouwde gebied en de open onbebouwde ruimte in het zuiden en westen. Zone K Beschermd monument. Te behouden cf. randvoorwaarden monument. Het bijhorende koetshuis moet tevens behouden worden. Ruimingszone R voor de waterloop Langsheen de waterloop wordt er een ruimingszone voorzien voor de waterloop met ene diepte van tenminste 5 m, loodrecht gemeten vanuit de kruin van de waterloop.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
55
9.3
56
Schetsontwerp grafisch plan RUP de Winde
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
10 Alternatieven
11 10 10.1
Referentiesituatie
Alternatieven Voor de analyse van de mogelijke effecten wordt de bestaande toestand als referentiesituatie genomen en wordt dus een vergelijking gemaakt tussen de geplande toestand en de bestaande toestand.
Locatiealternatieven
Voor deze referentiesituatie kan dus verwezen worden naar de bespreking van de bestaande toestand.
In het kader van dit RUP, werden er geen andere locaties onderzocht. Het RUP biedt voor een aantal zaken een gebiedsgerichte oplossing. Voor deze aspecten is het in overweging nemen van alternatieve locaties niet aan de orde.
10.2
Uitvoeringsalternatieven
De mogelijkheden die in het RUP geboden worden zijn afgestemd op de gekende noden en behoeften. Naar inrichting zouden wel een aantal uitvoeringsalternatieven mogelijk zijn, zoals: – Beperkingen m.b.t. bouwhoogte gebouwen, inplanting gebouwen en terreinbezetting. – Bijkomende beperkingen m.b.t. verhardingen. – Bijkomende randvoorwaarden m.b.t. buffering, duurzaamheid, groeninrichting.
10.3
Nulalternatief
Indien het RUP niet zou worden opgemaakt, dan blijft de bestemming conform het gewestplan van kracht. Dit houdt in dat: – de zonevreemd gelegen instelling kan blijven bestaan (vergunde toestand), maar de gewenste uitbreiding niet zal kunnen worden gerealiseerd; – kan verwacht worden dat een beperkte uitbreiding van capaciteit zal gebeuren binnen de huidige constructies, waardoor de kwaliteit van zorg in het gedrang komt; – gezien de beperkte opvang in de omgeving van de instelling, zal het nulalternatief niet kunnen instaan voor de vereiste regionale uitbreiding van zorgcapaciteit, waardoor in de nabije toekomst de desbetreffende groeiende vraag naar zorg niet wordt beantwoord.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
57
12
Beoordeling milieueffecten
12.1
Ingrepen
Ingreep
Ingreep
Kwantitatief
Kwalitatieve omschrijving
Inname van parkgebied door zone voor openbare voorzieningen
Ca. 2,1ha
Zone B1 en B2: herbestemming in functie van de reeds bestaande situatie Zone B3: werkelijke inname van bestaand parkgebied: verlies aan oppervlakte parkgebied (max. 525 m²). Herbestemming in functie van de reeds bestaande situatie
Inname van woonzone door groenstrook en zone voor openbare voorzieningen Aanduiding en aanleg van groenstroken G1
Aanduiding en aanleg van groenstrook G2
(Ver)nieuwe infrastructuur in zone voor openbare voorzieningen Verbouwingen in zone B1
Ten minste 75 % groen
Ten minste 50 % groen
Korte termijn: 24 bijkomende ROB-erkenningen Langere termijn: bijkomend 36 kamers de Uitbreiding naar 2 bouwlaag mogelijk
Uitbreiding cafetaria in zone B2 Uitbreiding woonzorgcentrum in zone B1
Uitbreiding tot plaatselijk 3 bouwlagen mogelijk
Nieuwbouw ter plaatse van oud kloostergebouw in zone B1.
Maximaal 3 bouwlagen, 30 bijkomende assistentiewoningen
58
G1: planologische bestendiging van grotendeels bestaande groene strook rond bebouwde zones G2: creatie van groene strook (in functie van zicht op kasteel), inclusief parking en toegangsweg naar kasteel en zone B3
Kwantitatief
Kwalitatieve omschrijving
voor dagopvang – bouw van assistentiewoningen binnen een termijn van 3 jaar met de bestaande erkenningen van de huidige serviceflats – later eventuele verdere uitbreiding om de vergrijzingsgolf mee op te vangen
Bijkomende verharding in zones B1, B2, B3: aanleg parking
81 parkeerplaatsen al aanwezig, ong. 38 bijkomende parkeerplaatsen
De geplande uitbreiding van de bebouwing en de realisatie van nieuwbouw heeft ook een verhoging van het aantal parkeerplaatsen tot gevolg: – de parkeerplaats aan de Diestseweg wordt uitgebreid met 8 plaatsen in functie van het bijkomende personeel. – bij het nieuwe revalidatiecentrum, is er een parking met 25 à 30 plaatsen nodig.
Bebouwing in zone B3
Ombouw serviceflats voor zorgflats – voorzien van bijkomende ruimte
Inrichting kasteelpark zone P
Aanpassing cafetaria een uitbreiding van capaciteit instelling Uitbreiding woonzorgcentrum om de vergrijzingsgolf van de regio mee op te vangen
Uitbreiding capaciteit zorginstelling
2 bouwlagen van elk max. 525 m²
Aangepast nieuw gebouw met 2 bouwlagen voor revalidatiecentrum voor kinderen met complexe leerstoornissen – dit gebouw moet zo spoedig mogelijk gerealiseerd worden In het park worden o.a. verlichtingselementen en verhardingen voor rolstoelgebruikers toegelaten. Bestaande ommuring moet behouden blijven. Toename aantal personeelsleden, zorgbehoevenden, bezoekers die vooral met auto op site arriveren
– bestaand kloostergebouw wordt volledig afgebroken en vervangen door een nieuwbouw in functie van: – voorzien aangepast centrum
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
12 Beoordeling milieueffecten
Tabel 6: selectie van relevante en niet relevante disciplines voor het project
12.2
Selectie van relevante milieudisciplines
Discipline
In de planMER-screening worden de effecten van het plan op de verschillende disciplines onderzocht. Voor de evaluatie van de effecten die het project teweeg zal brengen worden bepaalde disciplines als relevant beschouwd. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen deze sleuteldisciplines, optiedisciplines en niet relevante disciplines. Het feit dat bepaalde ingrepen binnen bepaalde milieudisciplines onomkeerbare en dus permanente effecten veroorzaken, klasseert hen onder de noemer sleuteldisciplines. De disciplines ‘lucht (gezondheid)’, ‘warmte en stralingen’, ‘klimaat’ en ‘aanspraak op energie- en grondstofvoorraden’ worden niet weerhouden als relevante discipline in het kader van dit RUP. Deze disciplines dienen dus niet onderzocht te worden; de aard en omvang van de ingrepen is immers niet van die aard dat een significant effect binnen deze disciplines kan verwacht worden. De deeldisciplines licht en geluid worden niet als aparte discipline in aanmerking genomen, maar zullen besproken worden onder de discipline mens (hinderaspecten) en/of fauna en flora.
Sleuteldiscipline
Bodem Water: grondwater en oppervlaktewater Fauna en flora en biodiversiteit Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Mens – ruimtelijke aspecten en hinder Mens- mobiliteit Geluid Licht Lucht (gezondheid) Warmte en stralingen Energie- en grondstofvoorraden Klimaat
12.3
Optiediscipline
Niet relevante discipline
x x x x x x x x x x x x
Analyse van mogelijk voorkomende effecten
Ingreep- effectschema Onderstaand ingreep-effectschema geeft een overzicht van mogelijk significante effecten per ingreep voor de verschillende milieudisciplines. De tabel doet geen uitspraak over effectief significante effecten maar laat wel toe op basis van mogelijk significante effecten en waarschijnlijk significante effecten een selectie te maken van nader te onderzoeken ingreep – effectrelaties: verder te onderzoeken zijn de effecten die als MS (mogelijk significant) worden aangeduid. De disciplines “bodem” en “water” worden doorgaans samen besproken gezien de nauwe afstemming binnen het fysisch systeem. De disciplines “mens” en “fauna en flora” zijn receptordisciplines. Effecten op het vlak van “lucht en geur”, “geluid en trillingen”, “licht, warmte en straling”,… concentreren zich doorgaans op een indirecte manier op deze receptordisciplines. De optiedisciplines “geluid” en “licht” worden daarom niet afzonderlijk onderzocht en beoordeeld, maar wel meegenomen in de beoordeling bij “mens” en “fauna en flora”.
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
59
Tabel 7: ingreep-effectenschema Onderzoeksdisciplines
Bodem
Water
Mens-
Fauna &
Mens-
Erfgoed &
Mobiliteit
Flora
Ruimt. aspecten & hinder
Landschap
(T): tijdelijk effect (P): periodiek effect (ind): indirect effect
12.4
Beoordeling per discipline
Ingrepen
Inname van parkgebied door zone voor openbare voorzieningen Inname van woonzone door groenstrook en zone voor openbare voorzieningen Aanduiding en aanleg van groenstroken G1 Aanduiding en aanleg van groenstrook G2 (Ver)nieuwe infrastructuur in zone voor openbare voorzieningen Verbouwingen in zone B1 en B2 Uitbreiding cafetaria in zone B2 Uitbreiding woonzorgcentrum in zone B1 Nieuwbouw in zone B1 tpv klooster Bijkomende verharding in zone B1 en B2, B3: aanleg parking Bebouwing in zone B3 Inrichting kasteelpark zone P Uitbreiding capaciteit zorginstelling
N
N
N
N
MS
MS
N
N
N
N
MS
MS
12.4.1 Discipline bodem en water 12.4.1.1 Studiegebied In eerste instantie vormt het plangebied het studiegebied. Wel worden eventuele watersysteemrelaties met de nabije omgeving meegenomen:
N
N
N
N
N
N
N
MS
MS
N
MS
MS
– Eventuele stroomafwaartse invloed op de Rode Laak. – Infiltratie-kwelrelaties 12.4.1.2 Referentiesituatie Bodem
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
Het plangebied kan van noord naar zuid in drie zones ingedeeld worden. De meest noordelijke zone bestaat uit een plaggenbodem met (lemig) zand. De centrale zone heeft een droge tot matig natte podzol(achtige) bodem. Het meest zuidelijke deel van het plangebied ligt in de vallei van de Rode Laak en heeft een zeer natte alluviale bodem.
N
N
N
N
N
N
Waterlopen, waterhuishouding en waterkwaliteit
N
MS
N
N
N
MS
N
MS
N
N
N
N
MS MS
MS MS
MS N
N MS
N N
MS N
N
N
MS
MS
MS
N
In het zuiden grenst het plangebied aan de Rode Laak, een waterloop van tweede categorie. Deze waterloop ligt binnen het deelbekken middengebied Grote Nete en mondt via de Varendonkse beek uit in de Grote Nete. Stroomafwaarts van het plangebied is in het deelbekkenbeheer sprake van overstromingen, die gemilderd kunnen worden door o.a. vertraagde afvoer van hemelwater stroomopwaarts. Een zuidelijk deel van het plangebied (met kasteelpark en vijver) ligt binnen een ‘natuurlijk overstromingsgebied – niet recent overstroomd’ en is aangeduid als overstromingsgevoelig gebied. Het is gelijktijdig een gebied zeer gevoelig voor grondwaterstroming. De rest van het plangebied heeft een infiltratiegevoelige bodem. De terreinen van het kasteel de Zerezo, het RVT De Winde en het nog onbebouwde perceel aan de N127 waar men een nieuw revalidatiecentrum wenst te realiseren, liggen tevens 1 à 2 m hoger dan de percelen ten zuiden van het plangebied.
N: waarschijnlijk niet significant effect; evt.effect zeer beperkt in omgang en tijd MS: mogelijk significant effect S: waarschijnlijk significant effect
60
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
12 Beoordeling milieueffecten
Grondwater
Figuur 27: zoneringsplan van Laakdal
Volgens de grondwaterkwetsbaarheidskaart ligt het plangebied en omgeving in een zeer kwetsbare zone. Reliëf Het plangebied wordt gekenmerkt door een hoofdzakelijk vlak terrein: zie hellingenkaart in bijlage. De terreinen van het kasteel de Zerezo, het RVT De Winde en het nog onbebouwde perceel aan de N127 waar men een nieuw revalidatiecentrum wenst te realiseren, liggen 1 à 2 m hoger dan de percelen ten zuiden van het plangebied. Ook de nog onbebouwde weide aan de Diestsebaan ligt mee opgehoogd en maakte vroeger deel uit van de kasteelsite als deel van het kasteelpark. 12.4.1.3 Analyse van ingrepen-effecten Ingrepen Volgende ingrepen leiden tot mogelijke significante effecten: – Aanleg van groenstrook G2: – creatie van groene strook (in functie van zicht op kasteel), inclusief parking en toegangsweg naar kasteel en zone B3 – Nieuwbouw ter plaatse van kloostergebouw in zone B1
Figuur 28: aanduiding overstromingsgevoelig gebied
– Bij deze screening wordt er van uitgegaan dat het bestaande kloostergebouw wordt afgebroken en vervangen door een nieuwbouw. – Bijkomende verharding in zone B1, B2, B3: aanleg parking – De parkeerplaats aan de Diestseweg wordt uitgebreid met 8 plaatsen in functie van het bijkomende personeel. – Bij het nieuwe revalidatiecentrum, is er een parking met 40 plaatsen nodig. – Bebouwing in zone B3 – Nieuwbouw met 2 bouwlagen en gelijkvloers oppervlakte van maximum 525 m². – Inrichting kasteelpark zone P – In het park worden o.a. verlichtingselementen en verhardingen voor rolstoelgebruikers toegelaten. – Bestaande ommuring moet behouden blijven Effecten Met betrekking tot de disciplines bodem en watersysteem kunnen bijgevolg volgende mogelijke significante effecten verwacht worden:
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
61
– verstoring van bodemprofiel – verstoring van de waterhuishouding:
Een toename van waterkwantiteit in de Rode Laak is te verwachten als gevolg van de afvoer van hemelwater uit het plangebied.
– wijziging van infiltratiemogelijkheden – wijziging grondwaterstromen - verdroging – wijziging van de waterbergingscapaciteit - waterbergend vermogen – wijziging waterkwaliteit
Lozingen zouden een effect kunnen hebben op de waterkwaliteit van grond- en oppervlaktewater. Bij navolging van de milieuwetgeving hieromtrent, wordt echter geen negatief effect verwacht in vergelijking met de referentiesituatie. Bij vergunningverlening moet worden toegekeken dat de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater niet in gevaar wordt gebracht. Het eventuele afvalwater mag niet ongezuiverd worden geloosd. Aangezien de bebouwing van het plangebied zal aansluiten op het centraal gebied zal de mogelijkheid aanwezig zijn om afvalwater via riolering te lozen.
12.4.1.4 Beoordeling van de effecten Verstoring van bodemprofiel Afhankelijk van de planning om al dan niet een kelderverdieping te voorzien, zal de geplande nieuwbouw plaatselijk een eerder beperkte of aanzienlijke verstoring van het bodemprofiel tot gevolg hebben. Dit is echter een effect dat niet gemilderd kan worden. Verstoring van de waterhuishouding – wijziging van de waterbergingscapaciteit - waterbergend vermogen De geplande nieuwbouw van een revalidatiecentrum situeert zich deels in overstromingsgevoelig gebied, zeer gevoelig voor grondwaterstroming. Er dringen zich daarom maatregelen op om wateroverlast in de toekomst te voorkomen. Deze maatregelen kunnen een significant effect hebben op de waterbergingscapaciteit van het gebied. – wijziging van infiltratiemogelijkheden De voorziene, bijkomende verhardingen (constructie van toegangswegen, parkings, nieuwbouw) beperken de infiltratiemogelijkheden van het gebied. – bijkomende belasting riolering Het deelbekkenbeheerplan meldt problemen met de werking van overstorten langs de Varendonkse Beek, stroomafwaarts van de Rode Laak. De aansluiting van bijkomend afvalwater als gevolg van de uitbreiding van de capaciteit van de instelling binnen het plangebied zal zorgen voor een bijkomende belasting van de riolering. – wijziging van het afvoerregime van de ontvangende waterloop De voorziene, bijkomende verhardingen moeten voorzien worden van een afvoersysteem van het ontvangen hemelwater, afgekoppeld van de riolering. Dit betekent een plaatselijke toename van aanvoer van hemelwater in de waterloop. – veiligheidsaspecten als gevolg van gewijzigde waterhuishouding Stroomafwaarts van het plangebied doen zich nu al overstromingen voor. – wijziging van de waterkwantiteit
62
Wijziging waterkwaliteit
IOK
Waterparagraaf Op basis van de getoetste elementen lijkt het aangewezen een grondige analyse uit te voeren op basis van de watertoets, zodat de planinhoud nadelig of schadelijk effect op het watersysteem tot het minimum beperkt. Conclusie, maatregelen en aanbevelingen Er wordt van uit gegaan dat de ontwikkeling van het plangebied beantwoordt aan de algemene principes van het integraal waterbeleid. Rekening houdend met naleving van volgende maatregelen: – Verhardingen beperken tot het noodzakelijke minimum – Bij (ver)nieuwbouw de nodige voorzieningen voor hemelwateropvang en –gebruik installeren – Bij verhardingen (wegen en parkings) infiltratievoorzieningen toepassen en desnoods vertraagd afvoeren – Aansluiting op het gerioleerde gebied Kan geoordeeld worden dat op de nieuwbouw van een revalidatiecentrum (in zone B3) na, geen aanzienlijke effecten met betrekking tot water en bodem te verwachten zijn. De gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater is van toepassing. Deze bevat verder minimale voorschriften voor de afvoer van niet-verontreinigd hemelwater afkomstig van verharde oppervlakten waardoor geen negatief effect verwacht wordt in vergelijking met de referentiesituatie. De planinhoud voorziet niet in specifieke ondergrondse constructies waarvoor invloed op grondwaterstromen verwacht mag worden.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
12 Beoordeling milieueffecten
Bij de aanleg van een terrein langsheen een waterloop dient er steeds van uitgegaan te worden dat het eventuele overstromingsregime van de waterloop niet aangetast mag worden, dat het waterbergende vermogen van het gebied behouden moet worden en dat het overstromingsrisico dient te worden beperkt.
Situering in het openbaar vervoer-netwerk Langs de N127 lopen de lijnen Diest/Tessenderlo-Geel, Westerlo-Kwaadmechelen en Tessenderlo-Laakdal (belbus). In het centrum van Veerle ligt een bushalte, op het terrein bevindt zich een belbushalte.
Zie ook: de algemene bepalingen m.b.t. duurzaamheid die opgenomen zullen worden bij het RUP De Winde.
Toegankelijkheid
12.4.2 Discipline mobiliteit
De toegang voor het revalidatiecentrum (kloostergebouw) en voor personeel van het woon- en zorgcentrum situeert zich aan de N127 of Diestsebaan. De parkeerplaatsen bevinden zich voor de gebouwen.
12.4.2.1 Studiegebied In eerste instantie vormt het plangebied het studiegebied. Relaties met de nabije omgeving worden bijkomend meegenomen:
De toegang voor de bezoekers en bewoners van het woon- en zorgcentrum ligt aan de Werftstraat. Deze takt via de Kapellestraat aan op de N127 (beide wegen zijn woonstraten, lokale weg type III). Er is een parkeerzone voorzien aan de noord- en zuidzijde van het gebouw. Er is geen doorgaand verkeer mogelijk op het terrein tussen de Werftstraat en de Diestsebaan.
– De invloed van de vervoersbewegingen van en naar het plangebied op de woongebieden in de omgeving. – De invloed van de vervoersbewegingen van en naar het plangebied op de Diestsebaan (N127) en de Werftstraat/Kapellestraat.
Het kasteel Zérezo heeft een eigen inrit aan de Diestseweg.
12.4.2.2 Referentiesituatie
Capaciteit van de N127 en de Werftstraat
Situering in het autonetwerk
Voor de inschatting van de capaciteit van de N127/Diestseweg en de Werftstraat wordt uitgegaan van gebruikelijk gehanteerde capaciteitsgegevens bij Mobers.
Het gebied situeert zich aan de gewestweg N127 of Diestsebaan (verbinding Diest – Geel). De N127 Oude Geelsebaan – Veerle Dorp – Diestsebaan/doortocht Veerle wordt geselecteerd als lokale weg type I – lokale verbindingsweg.
Er wordt van uitgegaan dat N127 als lokale weg type I 650 pae/piekuur/richting als capaciteit heeft (er wordt gekozen voor de leefbaarheidsindex in functie van een worst-case-beoordeling en gezien de ligging op de rand van het centrum van Veerle).
Ten westen van het plangebied ligt de Werftstraat, een woonstraat (lokale weg type III).
Voor de Werftstraat/Kapellestraat wordt uitgegaan van een capaciteit van 250 pae/u/richting (leefbaarheidscapaciteit/woonstraat).
Het parkeren gebeurt op eigen terrein en wordt afzonderlijk voorzien per entiteit/functie. Momenteel zijn er in totaal 81 parkeerplaatsen aanwezig. Deze liggen per groep verspreid binnen het plangebied.
Op het gewestplan wordt er nog een reservatiestrook voor een ringweg voorzien; deze weg zal nooit gerealiseerd worden en wordt opgeheven bij dit RUP. Situering in het fietsnetwerk Langs de N127 loopt een provinciale alternatieve functionele fietsroute. De weg is uitgerust met smalle, aanliggende eenrichtingsfietsstroken. Er zijn initiatieven genomen om tot heraanleg over te gaan (module 13 is lopende). Situering in het wandelnetwerk Het plangebied ligt nabij de dorpskern van de deelgemeente Veerle, waardoor verschillende handelsvoorzieningen en diensten zijn op wandelafstand van het plangebied gelegen (op ongeveer 350m).
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
63
Uiteindelijk komen alle bezoekers en personeelsleden op de N127/Diestseweg terecht, d.w.z. 130 personen.
Tabel 8: gebruikelijke kengetallen capaciteit wegvakken (in een grotere stad) wegcategorie
primair secundair (hoofdinvalsweg)
stedelijke hoofdstraat lokale verbindingsweg interne ontsluitingsweg wijkverzamelweg woonstraat Bron:
omschrijving
omlegging 2x2, beperkt aantal kruispunten 2x2, in bebouwde kom groot aantal kruispunten 2x1, met weinig tot geen kruispunten en scheiding verkeersdeelnemers 2x1, groot aantal kruispunten en scheiding verkeersdeelnemers
theoretische capaciteit (pae/u/richting)
capaciteit i.f.v. leefbaarheid (pae/u/richting)
3.600
3.600
2.400
2.000
1.800
Altijd te voet of met de fiets
1.200
1.200
Afwisselend te voet/ per fiets of met de auto (afhankelijk van weersomstandigheden) Met auto/bromfiets/moto (eigen vervoer)
650
Met de auto (gebracht worden of meerijden met iemand anders)
400
Openbaar vervoer (bus van de Lijn)
1.000
250
Mobiliteitsacademie (IMOB en VSV), studiedag ‘Opstellen van Mobers’, 29 mei 2008, presentatie door Tritel.
Toeringcar Andere
Aantal personeelsleden
Aantal bezoekers
De Winde: 65 CAR Zuiderkempen: 10
De Winde: 25 CAR Zuiderkempen: 30
De Winde: 3 CAR Zuiderkempen:0 De Winde: 2 CAR Zuiderkempen:0
De Winde: 6 CAR Zuiderkempen:0 De Winde: 3 CAR Zuiderkempen:0
De Winde: 50 CAR Zuiderkempen:17 De Winde: 8 CARZuiderkempen: sporadisch 1à 2 De Winde: 2 CAR Zuiderkempen:0 De Winde: 0 CAR Zuiderkempen: 0 De Winde: 0 CAR Zuiderkempen: 0
De Winde: 10 CAR Zuiderkempen:iedereen De Winde: 2 CAR Zuiderkempen:0 De Winde: 4 CAR Zuiderkempen: 2 De Winde: 0 CAR Zuiderkempen: 0 De Winde: 0 CAR Zuiderkempen: 0
Bron: Enquête mobiliteit i.f.v. RUP De Winde, opgemaakt door IOK Plangoep.
Aantal bezoekers en personeelsleden dat per dag het plangebied bezoekt. Voor onderstaande berekeningen wordt uitgegaan van basisgegevens (aantal bezoekers, personeelsleden, modal split, …) uit een mobiliteitsenquête die door De Winde en CAR Zuiderkempen werd ingevuld10. Rekening houdend met de hierboven beschreven toegankelijkheid blijkt dat: – 25 bezoekers via de Werfstraat/Kapellestraat gaat – 75 personeelsleden en 30 bezoekers (105 personen) via de toegang op de N127 gaan
64
Tabel 9: Modal split personeelsleden en bezoekers
1.800
Huidige verkeersgeneratie
10
Het aantal personen dat dagelijks verkeersbewegingen van en naar het plangebied genereert, rekening houdend met de modal split, is als volgt:
Totaal aantal personen dat op een ‘gemiddelde dag’ de locatie bezoekt:
2x1, groot aantal kruispunten 2x1, groot aantal kruispunten 2x1 geen scheiding verkeersdeelnemers
Aantal autobewegingen van en naar het plangebied per dag
Uit bovenstaande tabel blijkt dat 93 % van de personeelsleden en 78% van de bezoekers met de auto komt. Rekening houdend met het feit dat elke wagen per dag aankomt én vertrekt in het plangebied, en 1 auto gelijk is aan één personenautoequivalent (1 auto = 1 pae), betekent dit dat: – de bestaande verkeersgeneratie in de Werftstraat/Kapellestraat bedraagt 40 pae/dag (bezoekers) – de bestaande verkeersgeneratie op de N127 bedraagt 228 pae/dag (140 pae/dag (personeelsleden) en 48 pae/dag (bezoekers)). Aantal autobewegingen van en naar het plangebied per spitsuur Voor de verrekening naar het spitsuur voor woon-werkverkeer bestaan in de literatuur geen specifieke richtgetallen. Volgende hypothese wordt aangenomen:
Enquête mobiliteit i.f.v. RUP De Winde, opgemaakt door IOK plangroep.
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
12 Beoordeling milieueffecten
– De personen die in de instellingen verblijven/patiënten genereren geen verkeer (als deze wel verkeer genereren is dit niet dagelijks, niet noodzakelijk in we week, en niet noodzakelijk in de spits maar eerder verspreid over de dag). – Bezoekers komen verspreid over de dag (en week) naar het plangebied (bijv. in de mobiliteitsenquête wordt aangegeven dat bezoeken eerder op maandag-, woensdag-, zaterdag- en zondagnamiddag plaatsvinden). Er wordt hypothetisch aangenomen dat slechts een fractie van het aantal bezoekers daadwerkelijk in de ochtend- of avondspits terecht komt: 20%. – M.b.t. de personeelsleden wordt ervan uitgegaan dat deze wel grotendeels in de ochtend- of avondspits terecht komen (i.f.v. een worstcase want er wordt in praktijk deels gewerkt op basis van een ploegensysteem). Het deel dat in de spits terecht komt wordt hypothetisch op 80% ingeschat, rekening houdend met het feit dat nooit alle personeelsleden tegelijk aanwezig zijn, dat in ploegensysteem wordt gewerkt, en dat een deel van de personeelsleden deeltijds werkt (de enquête geeft aan dat er voor De Winde 53 voltijdsequivalenten zijn op 85 personeelsleden, voor CAR Zuiderkempen zijn er 9 voltijdsequivalenten op 17 personeelsleden). Dit betekent volgende verkeersgeneratie per piekuur:
12.4.2.3 Analyse van ingrepen-effecten
– Werftstraat/Kapellestraat: 8 pae/spitsuur/beide richtingen – N127: 112 pae/spitsuur (personeelsleden) + 10 pae/spitsuur (bezoekers = 122pae/spitsuur/beide richtingen
Verkeersgeneratie - verhoogde wegbelasting
Toedeling op het wegennet Op basis van de woonplaats van de bezoekers en het personeel, zoals weergegeven in vermelde enquête, blijkt dat 89% langs de N127 richting Geel rijdt, 11% rijdt langs de N127 richting Diest. D.w.z.: – Werftstraat/Kapellestraat: 8 pae/spitsuur/beide richtingen – N127 richting Geel: 109 pae/spitsuur – N127 richting Diest: 13 pae/spitsuur Huidige verkeersintensiteit op de omliggende wegen Er zijn geen verkeerstellingen voor de N127, Werftstraat of Kapellestraat voorhanden. Voor een inschatting van de I/C verhouding worden het relatief aandeel van de verkeersgeneratie van het plangebied in de capaciteit en de hieruit volgende restcapaciteit berekend. Voor de referentiesituatie betekent dit: – Werftstraat/Kapellestraat (beide richtingen samen): I/C = 8/250 = 3% – N127 richting Geel: I/C = 109/650 = 17% – N127 richting Diest: I/C = 13/650 = 2%
Laakdal – RUP De Winde – screening
Volgende ingrepen leiden tot mogelijke significante effecten: – Aanleg van groenstrook G2 – Aanleg van toegangsweg naar nieuw revalidatiecentrum in zone B3 – Uitbreiding capaciteit zorginstelling – Toename aantal personeelsleden, zorgbehoevenden, bezoekers die vooral met auto op site arriveren (geen toename tgv zorgbehoevenden of verwaarloosbaar). Met betrekking tot mobiliteit kunnen bijgevolg volgende mogelijke significante effecten verwacht worden: – Verkeersgeneratie - verhoogde wegbelasting op de N127 – Impact op verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid in de omgeving 12.4.2.4 Beoordeling van de effecten
De Winde verwacht 15 extra personeelsleden per dag (via de N127) en 10 extra bezoekers per dag (via Werftstraat/Kapellestraat). CAR Zuiderkempen verwacht geen extra bezoekers of personeel. De doorrekening naar spitsuurintensiteiten, rekening houdend met bovenvermelde aannames en rekening houdend met een toedeling op het wegennet, geeft volgend resultaat: – Bijkomende verkeersgeneratie in de Werftstraat/Kapellestraat: 4 pae/spitsuur/beide richtingen – Bijkomende verkeersgeneratie op de N127 richting Geel: 6 pae/spitsuur – Bijkomende verkeersgeneratie op de N127 richting Diest: 1 pae/spitsuur De totale verkeersgeneratie van en naar het plangebied in de toekomstige situatie bedraagt dan: – Totale verkeersgeneratie in de Werftstraat/Kapellestraat: 12 pae/spitsuur/beide richtingen – Totale verkeersgeneratie op de N127 richting Geel: 115 pae/spitsuur – Totale verkeersgeneratie op de N127 richting Diest: 14 pae/spitsuur De I/C-verhoudingen in de toekomstige situatie bedragen: – Werftstraat/Kapellestraat (beide richtingen samen): I/C = 12/250 = 5% – N127 richting Geel: I/C = 115/650 = 18%
IOK
plangroep
65
– N127 richting Diest: I/C = 14/650 = 2% Conclusies – vergelijking referentiesituatie en toekomstige situatie Tabel 10: vergelijking referentiesituatie en toekomstige situatie
Totale mobiliteitsgeneratie referentiesituatie (pae/spitsuur) Totale mobiliteitsgeneratie gewenste situatie (pae/spitsuur) Procentuele toename mobiliteitsgeneratie (pae/spitsuur) Bijkomende verkeergeneratie door nieuwe ontwikkelingen in het plangebied (pae/spitsuur) aandeel bijkomende mobiliteitsgeneratie in I/C aandeel totale mobiliteitsgeneratie in I/C referentie aandeel totale mobiliteitsgeneratie in I/C gewenste situatie Restcapaciteit (voor verkeersintensiteiten niet gegenereerd in het plangebied)
Werftstraat/Kapellestraat (beide richtingen samen)
N127 richting Geel
N127 Diest
8
109
13
richting
Parkeerplaatsen De geplande uitbreiding van capaciteit van de zorginstelling veroorzaakt een toename aan personeelsleden, zorgbehoevenden en bezoekers. Het plan voorziet in maximum 48 bijkomende parkeerplaatsen (naast de 81 bestaande).
12
115
14
+ 50%
+ 6%
+ 8%
+4
+6
+1
2%
1%
0,2%
De bijkomende parkeerplaatsen liggen allen aan de N127 en zijn in functie van het nieuwe revalidatiecentrum en de nieuwbouw ter plaatse van het kloostergebouw. De N127 is een gewestweg en de bestaande en bijkomende verkeersbewegingen zijn zeer verspreid in tijd, waardoor de bijkomende impact hiervan zeer beperkt zijn.
3%
17%
2%
Impact op verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid in de omgeving
5%
18%
2%
95%
82%
98%
Gezien de ligging van het plangebied kan gesteld worden dat de capaciteitsuitbreiding een toename aan autovervoersbewegingen van en naar de zorginstelling met zich mee zal brengen.
De capaciteitsuitbreiding en de daaruit afgeleide toename van autovervoersbewegingen van en naar de zorginstelling zal regionaal geen significant effect hebben op de verkeersleefbaarheid, noch de verkeersveiligheid. Wel kan plaatselijk een beperkt effect verwacht worden:
De relatieve toename van verkeersgeneratie is het grootst in de Werftstraat/Kapellestraat (toename van 50%); in absolute cijfers gaat het echter over een bijkomende verkeersgeneratie van slechts 4%. Het aandeel van de bijkomende verkeersgeneratie in de capaciteit van de omliggende wegenis ligt laag: 2% op de N127 richting Diest, 5% in de Werfstraat/Kapellestraat en 18% op de N127 richting Geel. De restcapaciteiten voor verkeersintensiteiten niet gegenereerd in het plangebied liggen dan ook hoog: 95% op de Werftstraat/Kapellestraat, 82% op de N127 richting Geel en 98% op de N127 richting Diest. Globaal kan dus geconcludeerd worden dat de verkeersintensiteiten gegenereerd door de uitbreidingen in het plangebied quasi verwaarloosbaar zijn ten opzichte van de capaciteit van de omliggende wegenis.
66
De voorziene toename aan capaciteit van de zorginstelling veroorzaakt lokaal meer autoverkeer. Dit zal echter zeer beperkt en niet opmerkelijk zijn, gezien de spreiding in tijd (geen piekmomenten). De toename van het aantal bewoners van het rusthuis en de assistentiewoningen veroorzaken niet opmerkelijk meer verkeer. De toename van het aantal personeelsleden is tevens verwaarloosbaar en deze komen tevens op verschillende tijdstippen. De capaciteitsverhoging veroorzaakt geen relevante toename van hinder door verkeer langs de Werftstraat. Het bijkomende verkeer aan de Diestsebaan zal tevens verwaarloosbaar zijn.
IOK
– De capaciteitsuitbreiding zal ook op de Werftstraat meer autovervoersbewegingen veroorzaken. De Werftstraat verleent immers toegang tot de zorginstelling. Deze toename zal echter zeer beperkt zijn en niet significant. De toename van de bewoners van de zorginstelling veroorzaakt niet opvallend meer verkeersbewegingen, enkel indien er bezoek komt, maar dit is verwaarloosbaar. De toename van het personeel is ook zeer beperkt en deze komen hoofdzakelijk via de Diestsebaan en parkeren daar. – De N127 moet volgens het Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan heringericht worden als doortocht. Daarom moeten afslagbewegingen beperkt blijven en zijn dus bijkomende in- en uitritten niet wenselijk. De toename aan verkeersbewegingen zullen echter plaatselijk het aantal afslagbewegingen op de N127 doen toenemen. Dit zal echter niet opmerkelijk zijn. De bestaande inrit aan de N127 blijft behouden en het RUP laat geen bijkomende inrit toe, niet aan de N127 en ook niet aan de Werftstraat.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
12 Beoordeling milieueffecten
– Er loopt een module 13 m.b.t. de fietspaden langs de N127, die de fietsers extra zullen beveiligen.
12.4.3.2 Referentiesituatie Globale natuurlijke structuur
12.4.2.5 Conclusie, maatregelen en aanbevelingen Er zijn geen significante effecten op mobiliteit te verwachten door de goedkeuring van het RUP. De bestaande ontsluitingspunten moeten behouden blijven. Bijkomende in- en uitritten aan de N127 en aan de Werftstraat worden niet toegelaten omwille van verkeersveiligheid. De breedte van de ontsluitingspunten van het plangebied en de dreef naar het oude kasteel moet beperkt blijven tot het functioneel noodzakelijke en de meest optimale m.b.t. de verkeersveiligheid. Het aantal parkeerplaatsen kan verhogen, binnen de gestelde randvoorwaarden van het RUP. De bestaande verbindingen voor voetgangers/fietsers moeten behouden blijven: – relatie/verbinding tussen de Werftstraat en de Diestsebaan – relatie/verbinding tussen het terrein van de Winde en de Zerezostraat Op het terrein zelf mag er geen doorgaand verkeer mogelijk zijn tussen de Diestsebaan en de Werftstraat. Dit is vandaag reeds zo voorzien d.m.v. paaltjes. Het RUP moet voorzien dat de normale noodzakelijke parkeerbehoefte volledig binnen het plangebied wordt opgevangen op gebundelde en gemeenschappelijke parkeerzones die op zo kort mogelijke afstand vanaf de toegang worden voorzien. Het bijkomende verkeer zal hoofdzakelijk opgevangen worden via de N127 en niet via de Werftstraat. De woonstraat Werftstraat blijft hierdoor rustig en leefbaar.
Het plangebied ligt niet binnen of op korte afstand van een VEN of een speciale beschermingszone. Het plangebied van het RUP grenst aan de zuidzijde aan een biologisch waardevol gebied: vallei van de Rode Laak en natuurreservaat De Werft (De Werft is een bos- en moerasgebied met interessante broekbossen, moerasvegetaties en enkele waardevolle hooiland). Binnen de gewenste ruimtelijk-natuurlijke structuur van het GRS Laakdal wordt volgende visie op de natuurlijke en landschappelijke structuur beschreven: – De beek- en riviervalleien van de Kleine Laak, Grote Laak, Rode Laak en de Grote Nete vormen een belangrijk natuurcomplex met een hoge natuurlijke waarde. De natuurwaarde moet hier verder versterkt worden en de gebieden met een hoge natuurwaarden moeten verbonden worden tot een aansluitend netwerk. – De riviervalleien en bosgebieden vormen waardevolle landschappelijke gehelen met een gaaf karakter. Deze moeten verder beschermd worden en gave landschappen moeten behoed worden voor een verdere verdichting. – Het plangebied van het RUP De Winde grenst aan de zuidzijde aan de Rode Laak en in het westen aan een bosgebied. Het aanliggende gebied is als biologisch waardevol aangeduid. De gewenste ruimtelijk-natuurlijke structuur van het GRS bepaalt: – Natuur als hoofdfunctie: – Verspreid binnen de gemeente, bevinden zich gebieden met een hoge natuurwaarde. De biologische waarden moeten hier behouden en versterkt worden. Het plangebied van het RUP grenst in het zuiden aan een gebied met hoge natuurwaarde (zie kaart GRS – gewenste ruimtelijke structuur). – Verbindingszones voor natuur:
12.4.3 Discipline fauna en flora 12.4.3.1 Studiegebied Het plangebied vormt in eerste instantie het studiegebied. Wel worden eventuele relaties met de omgeving meegenomen: – Invloed op de aanpalende valleigebied van de Rode Laak en het waardevolle natuurreservaat De Werft.
Laakdal – RUP De Winde – screening
Het plangebied behoort tot het ‘landelijk deelgebied’. In het ‘landelijk deelgebied’ komen voornamelijk functies van de open ruimte voor. Het gebied kenmerkt zich door de aanwezigheid van landelijke dorpskernen, groene riviervalleien, landbouwgebieden, natuur- en bosgebieden.
IOK
– Er zijn verbindingszones aangeduid die de gebieden met een hoge natuurwaarde verbinden: één in de vallei van de Rode Laak ten zuiden van Veerle, één in de vallei van de Rode laak richting Grote Nete, één tussen de vallei van de Rode Laak en de vallei van de Grote Laak ter hoogte van Varendonk en één tussen de vallei van de Grote Laak en de Grote Nete. – Rivier- en beekvalleien:
plangroep
67
– De riviervalleien vormen een rode draad voor de natuur te Laakdal. Voor de valleien kan er gestreefd worden naar een instandhouding en/of de ontwikkeling van natte hooilanden, van extensief begraasde weiden, van moerassige depressies of van spontane bebossing. Voor de waterlopen zelf kunnen uiteenlopende maatregelen voor natuurontwikkeling genomen worden.
– visuele hinder – verstoring door betreding (toename recreatieve druk in omgeving zorginstelling) 12.4.3.4 Beoordeling van de effecten
Natuurwaarden in het plangebied
Direct biotoopverlies door ruimtebeslag
De huidige natuurwaarde van het plangebied zelf wordt vooral bepaald door de ligging in de vallei van de Rode Laak. De zuidelijke helft van het plangebied, op de biologische waarderingskaart aangeduid als biologisch waardevol, wordt ingevuld door een weide in het oosten, centraal het kasteelpark en bos in het westen. Dat bos werd in 2005 herbebost met Zomereik en Zwarte els na een ontbossing van fijnsparren in 2004.
Het RUP voorziet de inname van biologische waardevol terrein voor de nieuwbouw van het revalidatiecentrum. Het centrum wordt gelokaliseerd waar momenteel een weide gelegen is. Het biotoopverlies door nieuwbouw zal dus slechts een zeer beperkt effect hebben op fauna en flora.
12.4.3.3 Analyse van ingrepen-effecten
De voorziene nieuwbouw in zone B3 zorgt voor een infiltratie van bebouwing richting de vallei van de Rode Laak. Het GRS Laakdal voorziet dat de natuurwaarde van deze vallei moet versterkt worden en dat de gebieden met een hoge natuurwaarde moeten verbonden worden tot een aansluitend netwerk. De verbindingsfunctie van de vallei ter hoogte van het plangebied kan door de nieuwbouw in zone B3 in het gedrang komen.
Volgende ingrepen leiden tot mogelijke significante effecten: – Inrichting kasteelpark zone P – In het park worden o.a. verlichtingselementen en verhardingen voor rolstoelgebruikers toegelaten. – Bestaande ommuring moet behouden blijven. – Bebouwing in zone B3 – Nieuwbouw met 2 bouwlagen – Maximale bebouwde oppervlakte van 525 m² – Uitbreiding capaciteit zorginstelling – Toename aantal personeelsleden, zorgbehoevenden, bezoekers die vooral met auto op site arriveren – Verkeersafwikkeling en parkeren – Toename recreatie Met betrekking tot de discipline fauna en flora kunnen bijgevolg volgende mogelijke significante effecten verwacht worden: – direct biotoopverlies door ruimtebeslag – barrièrewerking, aantasting van de ecologische verbindingen en de ecologische infrastructuur – verstoring van ecologische basiskwaliteit voor fauna door toename van hinder (licht, geluid, recreatieve druk…)
68
IOK
Barrièrewerking, aantasting van de ecologische verbindingen en de ecologische infrastructuur
Bovendien zal zowel de nieuwbouw in zone B3 als de uitbreiding van capaciteit van de zorginstelling zorgen voor bijkomende verstoring van fauna door toename van hinder (geluid, licht, trillingen). Een toename van activiteiten richting de vallei, verlichting van de nieuwbouw, bijkomende parking bijkomende verlichtingselementen …al deze aspecten zorgen voor verstoring van fauna, die de vallei van de Rode Laak ter hoogte van het plangebied gebruiken als corridor naar nabije natuurgebieden. Geluidshinder kan potentieel directe effecten hebben op fauna: aanpassen van het broedgedrag, verlaten of mijden van biotopen,…. Van broedvogels is bekend dat gebieden met een te hoge geluidsbelasting vermeden worden en dat het reproductiesucces in deze gebieden lager is dan in ongestoorde gebieden. Het geluid afkomstig van de hier aanwezige activiteit zal echter verwaarloosbaar zijn. Lichthinder kan potentieel directe effecten hebben op fauna (vb. afname van populaties door barrièrewerking, wijziging van het broed- en foerageergedrag). Anderzijds voorziet het plan in het zuidelijk deel hoofdzakelijk een niet bebouwde en niet verharde parkfunctie en een 5 meter brede reservatiestrook langs de over van de Rode Laak, alsook groene buffering langs de verhardingen. Deze maatregelen kunnen de barrièrewerking van de geplande infrastructuurwerken aanzien milderen. Bovendien betreft het hier recreatie afkomstig van bezoekers en gebruikers van de zorginstelling. Het betreft hier met andere woorden een rustige vorm van recreatie met weinig verstoring van de omgeving.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
12 Beoordeling milieueffecten
Er mag dus geconcludeerd worden dat de structurele aantasting van de ecologische infrastructuur eerder beperkt zal blijven. De verwachte toename van hinder is eveneens beperkt en wordt gemilderd door voorziene buffers, zodat de hinder van fauna minimaal blijft.
12.4.4.2 Referentiesituatie
12.4.3.5 Conclusie, maatregelen en aanbevelingen
Het plangebied sluit in het noorden en noordwesten aan op de bebouwde dorpskern van Veerle en ligt grotendeels binnen de afbakening van de woonkern. Het vormt in zuidelijke richting een overgang van bouwzone naar natuurgebied. Het plangebied grenst ten oosten aan de N127, ten zuidwesten bevindt zich bos in de vallei van de Rode Laak.
Rekening houdend met de voorziene maatregelen:
Het plangebied grenst aan de zuidzijde aan potentieel stiltegebied.
– De beboste percelen binnen het plangebied moeten bebost blijven. Ze zorgen voor een groene inbuffering van de infrastructuur t.a.v. de omgeving. De bufferzone T dient als overgangsgebied tussen het bebouwde gebied en de open onbebouwde ruimte in het zuiden en westen. – Parkzone (onbebouwd en grotendeels onverhard) tot tegen de N127 – Aanduiding van reservatiestrook langs de Rode Laak – Bebouwing en verharding enkel toelaten op voldoende ruime afstand van de Rode Laak – Groenbuffering van de verhardingen en hoeveelheid verharde oppervlakte tot het noodzakelijke beperken en bijkomende maatregelen:
Belangrijke, bestaande functies in de noordelijke helft van het plangebied (zorginstelling, klooster) stemmen niet meer overeen met de gewestplanaanduiding als parkgebied.
– enkel noodzakelijke en gerichte verlichting met beperkte verstrooiing naar de omgeving kan geoordeeld worden dat er slechts beperkte effecten met betrekking tot fauna en flora te verwachten zijn. Verder vloeien volgende aanbevelingen voort uit de screening: – geen bijkomende verhardingen ter hoogte van de zones T en P zodat verstoring richting de vallei beperkt blijft
12.4.4 Discipline Mens 12.4.4.1 Studiegebied Het plangebied vormt in eerste instantie het studiegebied. Wel worden eventuele relaties met de nabije omgeving meegenomen:
12.4.4.3 Analyse van ingrepen-effecten Volgende ingrepen leiden tot mogelijk significante effecten: – Inname van parkgebied door zone voor openbare voorzieningen – Zone B1 en B2: herbestemming in functie van de reeds bestaande situatie – Zone B3: werkelijke inname van bestaand parkgebied: verlies aan oppervlakte parkgebied (maximum 525 m² ifv parkpaviljoen) – Inname van woonzone door groenstrook en zone voor openbare voorzieningen – Herbestemming in functie van de reeds bestaande situatie – Aanduiding en aanleg van groenstrook G2 – G2: creatie van groene strook (in functie van zicht op kasteel), inclusief parking en toegangsweg naar kasteel en zone B3 – Uitbreiding capaciteit zorginstelling – Toename aantal personeelsleden, zorgbehoevenden, bezoekers die vooral met auto op site arriveren Met betrekking tot de discipline mens kunnen bijgevolg volgende mogelijke significante effecten verwacht worden: – Wijziging grondgebruik met mogelijke gevolgen voor huidige gebruikers: verlies/winst aan functies – Wijziging leefkwaliteit en omgevingskwaliteit door toename plaatselijk verkeer en visuele hinder
– Invloed op de leefbaarheid van de omliggende woonzones
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
69
kan geoordeeld worden dat er geen aanzienlijke effecten met betrekking tot mens te verwachten zijn.
12.4.4.4 Beoordeling van de effecten Wijziging grondgebruik met mogelijke gevolgen voor huidige gebruikers: verlies/winst aan functies De omzetting van parkgebied naar zone voor openbare voorzieningen betekent voor zone B1 en B2 een herbestemming conform de bestaande situatie. Dat geldt ook voor de herbestemming van woongebied aan de Diestsebaan en Werftstraat tot groene strook en zone voor openbare voorzieningen. Het RUP lost daarmee de zonevreemdheidsproblematiek van de zorginstelling op. Voor zone B3 betekent de herbestemming evenwel een verlies aan parkzone en open ruimte ten voordele van bouwzone. Het RUP biedt ruimte voor de noodzakelijke uitbreiding van de zorginstelling en een functionele inplanting van een revalidatiecentrum voor kinderen met ontwikkelingsproblemen binnen de gemeente (sterk locatiegebonden). Het voorzien van het rusten verzorgingstehuis ‘De Winde’ en het revalidatiecentrum ‘Zuiderkempen’ op 1 locatie is historisch gegroeid en biedt een aantal voordelen op logistiek en functioneel vlak. Parkeervoorzieningen, ontsluiting terrein, onderhoud van terrein en infrastructuur, gebruik buitenruimten e.d. kunnen zo in functie van beide activiteiten gebruikt/voorzien worden wat ruimte-, energie-, en kostenbesparend is. Wijziging leefkwaliteit en omgevingskwaliteit door toename plaatselijk verkeer en visuele hinder De voorziene toename aan capaciteit van de zorginstelling veroorzaakt lokaal meer autoverkeer. Dat betekent hoofdzakelijk ter hoogte van de N127 een toename aan geluid- en lichthinder. Dit zal echter zeer beperkt en niet opmerkelijk zijn, gezien de spreiding in tijd (geen piekmomenten). De toename van het aantal bewoners van het rusthuis en de assistentiewoningen veroorzaken niet opmerkelijk meer verkeer. De toename van het aantal personeelsleden is tevens verwaarloosbaar en deze komen tevens op verschillende tijdstippen. De capaciteit van het nieuwe revalidatiecentrum zal vergelijkbaar zijn met het bestaande, dus ook hier geen bijkomende verkeersdruk. Bovendien laat het RUP plaatselijk de mogelijkheid om drie bouwlagen te ontwikkelen, waardoor ook visuele hinder kan ontstaan. Het voorziene (en deels al aanwezige) schermgroen kan de mogelijke visuele hinder vermijden. De capaciteitsverhoging veroorzaakt geen relevante toename van hinder door verkeer langs de Werftstraat. Het bijkomende verkeer aan de Diestsebaan zal tevens verwaarloosbaar zijn.
12.4.5 Discipline Erfgoed en Landschap Zie ook het hoofdstuk “historiek van de site en erfgoedtoets”. 12.4.5.1 Studiegebied In eerste instantie vormt het plangebied het studiegebied. Wel worden eventuele visuele en landschapsecologische relaties met de nabije omgeving meegenomen. 12.4.5.2 Referentiesituatie Globale landschappelijke structuur – Ten zuiden en zuidwesten van het plangebied kenmerkt het landschap zich hoofdzakelijk als open ruimte met waardevolle natuur, bestaande uit de vallei van de Rode Laak met bos en natuurreservaat De Werft. – Onmiddellijk ten oosten van het plangebied bevindt zich de N127. Verder oostelijk vinden we een open agrarisch landschap. – Ten noorden en noordwesten van het plangebied situeert zich de stadskern van Veerle. Landschapsbeeld plangebied De bestaande bebouwing bestaat uit het woon- en zorgcentrum De Winde (nieuwbouw uit 1995), het monument Kasteel Zérezo de Tejada (dateert uit 1849-1850, beschermd als monument sinds 12/04/2002) met een vrijstaand gebouw nabij het kasteel en een ommuurd kasteelpark en ten slotte een oud kloostergebouw uit 1955. Uiteraard zijn rondom de bebouwing verharde parking en toegangswegen aanwezig. De onbebouwde zones van het plangebied omvatten een boszone (recent aangeplant), een kasteelpark met vijver, een weide en de zorginstelling met parking en toegangswegen. Het uitzicht op het beschermde kasteel wordt vanaf de N127 deels geblokkeerd door het oud kloostergebouw, dat aansluitend op het kasteel werd gebouwd. Landschapsatlas
12.4.4.5 Conclusie, maatregelen en aanbevelingen
De landschapsatlas toont dat het plangebied gelegen is in het bos- en beemdencomplex Houtvenne, Herselt en Veerle, te vrijwaren van verdere bebouwing. Als
Rekening houdend met de voorziene maatregelen: – Groene buffering rondom de zorginstelling
70
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
12 Beoordeling milieueffecten
puntrelictenassociatie staat het “voormalig kasteel van familie Zérezo de Tejada’ aangeduid.
– Inname van parkgebied door zone voor openbare voorzieningen
Beschermingen en onroerend erfgoed
– Zone B3: werkelijke inname van bestaand parkgebied: verlies aan oppervlakte parkgebied – Inname van woonzone door groenstrook en zone voor openbare voorzieningen
Er ligt geen beschermd landschap, dorpsgezicht in de onmiddellijke omgeving van het plangebied. Wel ligt het beschermd monument “voormalig kasteel van familie Zérezo de Tejada’ binnen het plangebied. Landschapscomposietkaart De landschapscomposietkaart van de Provincie Antwerpen geeft visueel waarneembare landschapselementen en landschapskenmerken met (cultuur)historische invalshoek weer op één kaartbeeld. Volgende elementen worden weergegeven voor het plangebied: Bosgebied ter hoogte van het kasteelpark en de groenbuffer: bos ontstaan na 1910. Figuur 29: landschapscomposietkaart voor plangebied en omgeving
– Zone B1 en B2: herbestemming in functie van de reeds bestaande situatie
– Herbestemming in functie van de reeds bestaande situatie – Aanduiding en aanleg van groenstrook G2 – G2: creatie van groene strook (in functie van zicht op kasteel), inclusief parking en toegangsweg naar kasteel en zone B3 – Vernieuwbouw van oud kloostergebouw in zone B1 – Bestaand kloostergebouw wordt volledig afgebroken en vervangen door een nieuwbouw – Bebouwing in zone B3 – Aangepast nieuw gebouw met 2 bouwlagen en maximale grondoppervlakte van 525 m² Met betrekking tot de discipline landschap en erfgoed kunnen bijgevolg volgende mogelijke significante effecten verwacht worden: – wijziging van de landschapsbelevingswaarde/omgevingskwaliteit – invloed op waardevol onroerend erfgoed – schade aan archeologisch erfgoed 12.4.5.4 Beoordeling van de effecten Wijziging van de landschapsbelevingswaarde/omgevingskwaliteit Veranderingen in belevingswaarde worden afgetoetst aan de omgevingskwaliteit en de gebruikswaarde van het landschap. Bij de beoordeling van veranderingen in de belevingswaarde, is de attractiviteit en leesbaarheid van het landschap bepalend. De momenteel bestaande open ruimte binnen het plangebied wordt, aansluitend bij de bestaande bebouwing, aangesneden voor de bouw van een nieuw revalidatiecentrum (zone B3). Bovendien wordt plaatselijk een derde bouwlaag mogelijk gemaakt. Deze nieuwbouwplannen, deels in open ruimte, kunnen de waarneming vanuit de omgeving wijzigen. Daarentegen wordt veel aandacht besteed aan de landschappelijke inpassing van de bebouwing in de omgeving (aanleg en behoud van groenstroken en bosbuffer rondom de site). De al bestaande bebouwing van het plangebied, de aard van de geplande verbouwingen en de voorziene milderende maatregelen binnen het RUP
12.4.5.3 Analyse van ingrepen-effecten Volgende ingrepen leiden tot mogelijk significante effecten:
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
71
zorgen ervoor dat eventuele wijzigingen van de landschapsbelevingswaarde/omgevingskwaliteit minimaal blijven.
12.4.5.5 Conclusie, maatregelen en aanbevelingen
Invloed op waardevol onroerend erfgoed
– Visuele buffering door behoud en aanleg van groenstroken en bosbuffer rondom de instelling – Aanleg van groene dreef naar het kasteel die het zicht op het kasteel herstelt – Een maximale bundeling van de bebouwing in noordelijke richting, zodat de open ruimte in het zuidelijke deel van het plangebied zo veel mogelijk gevrijwaard blijft kan geoordeeld worden dat er geen aanzienlijke effecten met betrekking tot erfgoed en landschap te verwachten zijn.
Binnen het plangebied bevindt zich een beschermd monument (kasteel) dat momenteel vanuit oostelijk zichtpunt deels afgeschermd wordt door het aangebouwde klooster. Het schetsontwerp van het RUP voorziet in de volledige afbraak van dit klooster en het herstel van het zicht op het monument via een groene dreef. De inplanting van het nieuwe revalidatiecentrum in de zone B3, als een vrijstaand parkpaviljoen, moet rekening houden met de visuele relatie vanuit de Diestsebaan met het kasteel. Het kasteelpark wordt terug doorgetrokken tot tegen de Diestsebaan zoals oorspronkelijk. De drevenstructuur moet cf. het RUP terug versterkt worden.
12.5
Schade aan archeologisch erfgoed De realisatie van de nieuwbouw in zones B1, B2 en B3 zal gepaard gaan met graafwerken waardoor eventueel aanwezige sporen van een historisch verleden ook fysiek aangetast worden. De zone waarin bebouwing opgericht kan worden beperkt zich echter tot zone B3 en een klein deel van zone B1 en B2, o.a. ter hoogte van het oud klooster. Verder zal de inrichting voornamelijk bestaan uit verbouwingen en verhardingen waarvoor niet aangenomen wordt dat er ernstige verstoring van de bodem zal plaatsvinden.
72
Rekening houdend met de voorziene maatregelen:
IOK
Algemene conclusie
Op basis van de beoordeling van de milieueffecten voor de verschillende relevante disciplines en rekening houdend met de per discipline voorziene milderende maatregelen en aanbevelingen, kan geconcludeerd worden dat geen aanzienlijke milieueffecten verwacht worden t.o.v. de referentiesituatie. Grensoverschrijdende effecten zijn bij voorliggend RUP – gelet op de ligging, de aard en omvang van de ingrepen – niet te verwachten.
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
13 Kaartbijlagen
13
Kaartbijlagen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
73
74
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
13 Kaartbijlagen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
75
76
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
13 Kaartbijlagen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
77
78
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
13 Kaartbijlagen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
79
80
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
13 Kaartbijlagen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
81
82
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
13 Kaartbijlagen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
83
84
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
13 Kaartbijlagen
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
85
86
IOK
plangroep
Laakdal – RUP De Winde – screening
14 Fotoreportage bestaande toestand
14
Fotoreportage bestaande toestand
Laakdal – RUP De Winde – screening
IOK
plangroep
87