Horecasector + problematiek energie = waar zitten de verbruikers? Energie besparen in de Horeca wat als uw energiefactuur 50% goedkoper wordt?
Bbouwadvies Kris Bruneel
+2°C
Typisch Totaal Energieverbruik in een hotel. [in kWh]
Stijgende temperatuur +0,8°C
Verwarming maakt het grootste gedeelte uit van ons energieverbruik! Eerst het verwarmingsverbruik naar beneden halen is de boodschap. Van 280 ppm in 1800 tot 400 ppm in 2014.
Isoleren dus!
verwarming 52%
Elektriciteit 36%
Warm water+koken 12%
Huidige uitstoot van iedere Belg 14,7 Ton per jaar.
Energieverbruik en de kosten in een typisch hotel.
KWH
Elektriciteit
36%
€
Koken + Sww
Verwarming
38%
52%
55% 12%
Elektriciteit
Elektriciteitsverbruik Horecasector
Koken+ Sww
7% Verwarming
•1
Elektriciteitsverbruik Horecasector
Elektriciteitsverbruik bij u thuis
33.000 horecazaken (VL) =9,9 petajoule. =10 energie intensieve bedrijven (vb Mittal) =785.000 gezinnen.
Eigenaar of niet? Investeren of niet?
Energiebeleid- Hoe aanpakken? Trias Energetica? Valkuilen?
‘We moeten de mensen niets wijsmaken: energie zal duurder worden’ Kristof Calvo (Groen) en Willem-Frederik Schiltz (Open VLD) 29/01/14
Warmtebalans in een gebouw
Energie-investeringen betalen zich altijd terug. Comfortverbetering wordt gewaardeerd door de klant. CO2 verhaal is ook belangrijk.
Warmtebalans in een gebouw
•2
Trias energetica
Stap 1 : beperk de energievraag.
Trias energetica
Toepassen van actieve en passieve maatregelen: •
Isolatie muur, vloer, dak, kelder.
•
Benut de passieve zonwinsten.
•
Warmteterugwinning op de ventilatielucht.
•
Goede luchtdichting gebouw.
•
Plaats zonwering- geen airco.
•
Gebruik de thermische inertie van het gebouw.
Stap 1: beperk het energieverbruik Stap 2: gebruik duurzame energiebronnen
Stap 1: beperk het • condenserende ketels energieverbruik • warmtepompen Stap 2: gebruik • warmtekrachtduurzame koppeling energiebronnen Stap 3: gebruik eindige • … energiebronnen efficiënt Best beschikbare technieken
thermische zonneenergie
•
fotovoltaïsche zonneenergie
•
biomassa
•
windenergie
Groene energie
Isoleer
Trias energetica
•
Energieaudit
Levert niet direct financiële winst op. Resumeert structureert alle energiegegevens. Adviseert u objectief over te volgen energieefficiëntie traject. U weet wat te doen. U kent de prioriteiten.
Na de energieaudit
Elke investering levert direct financiële winst op. U werkt planmatig. 50% handelszaak. 50% energie-investering. U werkt actief aan energie-efficiëntie.
Isolatie (muren, daken, vloeren, glas)
•3
Warmteverliezen in een gebouw
Hoe meer geïsoleerd, hoe minder verbruik *~ 0/0/10cm
Transmissieverliezen door muren door ramen door de vloer door het dak via koudebruggen
6/9/12cm
10/15/25cm
Ventilatieverliezen door te verluchten door spleten en kieren
20/35/40cm
* Ñiet voor 100% bepaald door isolatiedikte. Is wel in zeer grote mate bepalend voor het verwarmings-koelings verbruik.
gezond aangenaam goedkoop
winddicht isolatie luchtdicht + ventilatie. H2O CO2 Vos Biogassen …
Isolatie van het gebouw
De isolatiewaarde (K)van een gebouw is afhankelijk van:
De compactheid van het gebouw. De U-waardes van de bouwonderdelen.
lambda waarde. isolatiediktes.
Koudebruggen. Lucht- en winddichtheid. De uitvoering.
T°
Luchtdichtheid in gebouwen
Wat is het nut om isolatie te plaatsen als de lucht er naast en doorheen blaast? Dus rolluikkasten, raamaansluitingen, garagepoorten, aansluitingen van dak op muren, doorboringen, brievenbus, kieren en spleten bij deuren en ramen, isolatiepakketten DICHT
Perfecte luchtdichting =
Verbetert comfort (tochtstromen). Geen warmteverliezen. Geen inwendige condensatie. Goede werking ventilatiesysteem.
•4
Dak toeplakken + muren bepleisteren.
Luchtdichtheid in gebouwen Per 10 minuten wordt het volledige gebouwvolume herverwarmd.
gemiddelde luchtdichtheid per type woning
n50 (1/h)
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
9,5 8,5
5,3 4,1
appartement
rijwoning
halfopen bebouwing
vrijstaande woning
•In het gemiddelde gebouw zijn er 6 à 10 volumewisselingen per uur. •In een nieuwbouw 4 volumewisselingen per uur. •In een passiefgebouw ≤ 0,6 = 1volumewisseling per 100 minuten.
bron : ProClima bbouwadvies
Koken op gas of elektrisch?
Gas
Technieken keuken: koken, bakken, braden,…
Groter vermogen. Beter regelbereik 15-100%. Korte kooktijd. Lagere aanschafkost. Lagere energiekost -60%.
Elektrisch inductie
Eenvoudige reiniging. Gelijkmatige verwarming. Geen verbrandingsgassen. Geen gasbuizen.
Vermijd de waakvlam
Koffiemachine
Kleine grootverbruiker.
Elektrisch. Stand-by = nacht? Verbruik 4.019 kWh of 723 €. 1x equivalent jaar gezinsverbruik.
Energiebewust werken.
Op gas Uitschakelen. Timer ?
Toestellen uitschakelen. Volle vaatwas – wasmachine. Kleine pannen. Geen waakvlammen. Elektronische ontsteking. Hot-fill. Elektrische warm water toestellen voeden met voorverwarmd water.
•5
Inductiedampkap Dampkap
Werkt enkel bij koken en braden. Industriële dampkappen zuigen > 600m³/u. Onderdruk opvangen door opening naar buiten.
Een dampkap is geen ventilatietoestel.
Afvoeren van kookgassen en dampen. toevoer verse lucht in kookomgeving. 80% minder afzuiging uit keuken. Besparing:
Betere afzuiging. Warmte blijft in gebouw.
Toestellen A++
Koeling
Diepvries 850KWh/jaar
Diepvries en koelkast apart. Ook hier werkt isolatie. Hoe dikker de wand van de koelkast/ diepvries hoe beter. Sluitende tochtbanden.
Energiebewust Koelen
Enkel glas? Dikte isolerende kast? Temperatuursverschil 40° Condensor in de wand van de kist?
www.topten.be - www.energievreters.be–onafhankelijke informatie
•6
Vervuiling condensers
Tip- >Koeling ijsblokjes
Condensors Pluisjes Bij stilstand afborstelen 1x per trimester Toegankelijkheid? Besparing 30%
Geen ijsmachine.
Ijsblok 6u. Weinig isolatie in toestel. Verkwisting, +50% nooit gebruikt
Koop uw ijsblokjes aan…
Ventilatie
Goed isoleren, en goed ventileren.
HVAC Ventilatie
Het principe van ventileren bestaat uit:
Ventilatie: Hoe ventileren?
• systeem A:
natuurlijke afvoer
natuurlijke aanvoer
• systeem B:
natuurlijke afvoer
mechanische toevoer
• systeem C:
mechanische afvoer natuurlijke toevoer
• systeem D:
mechanische afvoer mechanische toevoer
B
Toevoer in droge ruimtes (slaapkamers, leefruimte,…) Doorvoer via trappen en gangen Afvoer in natte ruimtes (badkamer, wc, keuken,..)
Een dampkap is geen ventilatietoestel. Een ventilatietoestel werkt 24/7.
Systeem D
o Er zijn vier basissystemen:
A
Het klassieke gebouw = zeef goed geventileerd Ten koste van de warmte die naar buiten vliegt. Bij geïsoleerd en luchtdichte gebouw kunnen het overtollige vocht en de gassen in het gebouw niet meer weg. bewust gaan ventileren.
C
D
Mechanische toevoer van verse lucht in de droge ruimtes via toevoerroosters, in plafonds of muren. Doorstroming van lucht onder binnendeuren en open ruimtes. Mechanische afvoer van vervuilde lucht in de natte ruimtes afvoerroosters, in plafonds of muren. *
•7
Verwarming: de juiste energiebron
•
Elektriciteit is niet aan de orde, duurder en rendement 40% (epb).
HVAC Verwarming
•
Stookolie - propaan - gas - houtvergassing - pellets houtsnippers - biogas.
Staat voor +50 % van het verbruik
•
Warmtepomp = elektrisch (gas).
•
Warmtekrachtkoppeling.
Foto: Passiefhuisplatform
Kies een hoogrendementsketel
Oude atmosferische ketels: Vereisen open luchttoevoer = constante ventilatieverliezen • Waakvlam min: 80- 100m³/A • Hoge rookgastemperatuur = geen condensatie mogelijk = geen fijne afregeling mogelijk •
Gasketel
gasketel met hoog rendement ( ≥ 90-95%) condenserende gasketel (rendement 100-107%)
bron : VIBE, Domus Calidus & Viessmann
Kies een hoogrendementsketel
Tip
Een condenserende ketel: • • • • • •
Wint extra energie uit de rookgassen. Gesloten verbranding. Toevoer van verse buitenlucht. Schouw waarin water kan condenseren. Afvoer van het gecondenseerde water. Is veel stiller, kleiner, slimmer.
Installeer vloerverwarming. Hierdoor kan de thermostaat 2 °C lager. Uw gebouw blijft comfortabel warm. U bespaart 7 % stookkosten.
bron : Atag
•8
Tip
Tip
Installeer een Hr Top ketel of een Optimaz elite. en bespaar 30 % op uw stookkosten
Warmtekrachtkoppeling WKK
Klassieke grootschalige elektriciteitsopwekking
Plaats een deurdranger op alle buitendeuren.
Plaats een tochtstrip in die deuren.
Besparing per deur per jaar = 250 m³gas of €125.
Warmtekrachtkoppeling WKK Micro-WKK:
> 60% energie verloren als afvalwarmte & transportverliezen.
ééncilinder gas- of (bio)dieselmotor. drijft elektrische generator aan. motorkoeling = productie van warmte. warmte uit de rookgassen.
1. 2.
WKK
elektriciteitsproductie en tegelijk de (afval)warmte nuttig gebruiken voor verwarming en/of productie van warm water.
3.
Voorwaarde: permanente warmtevraag, zwembad,…
> rendement meer dan 90 %.
bron : AECSMT
bron : AECSMT/ aisin
Hout / pellets/ snippers
Biomassa
houtkachel pelletkachel speksteenkachel
2 uur branden = ± 24uur warmte
pelletketel
ketel met houtpellets pellets verbranden CO2neutraal.
bron : Tulikivi
bron : Ökofen
•9
Prijs pellets tov fossiele brandstoffen
Airco:
Airco
> Koeling gebouw
Isoleren van het gebouw vermindert in zomersituatie de opwarming van het gebouw. = trias energetica I
Iedere graad die uw airco afkoelt, kost u 2x zoveel als evenveel graden opwarmen met het verwarmingssysteem.
Nachtventilatie koelt het gebouw natuurlijk af. Zet na zonsondergang onder en boven een aantal ramen open. Sluit ze opnieuw in de ochtend.
Kleine ingrepen…
Andere: glas- ramen - licht
Natuurlijk licht is het aangenaamst en goedkoopst. Led verlichting is een volwassen technologie. 3-dubbel glas kost €20/m² meer dan Hr-dubbel glas. Maar u bespaart 50% extra energie.
•10
LED/verlichting, verwarmingsgordijnen, afdeksystemen zwembaden.
(Zwem)bad isoleren.
Afdeksysteem.
En, isoleer toch dat dak…
Tips & tricks om energiefactuur te reduceren
Tip: Verander van leverancier.
Energiefactuur Hoe uw energietarief reduceren?
Tip: Verander van leverancier. Zelftest
Vergelijk elektriciteit. Vergelijk Gas. Apart
Vergelijking Energieleveranciers: www.vreg.be / www.testaankoop.be
Energieprijzen blijven stijgen.
Uw verbruik verandert door weer/ investeringen/ bezettingsgraad.
•11
Groepsaankoop
Hoogspanning
Geen distributiekost
De energiemarkt in Vlaanderen
Huur / aankoop hoogspanningscabine. Wel transmissiekost. Enkel voor grootverbruikers+ 100.000KWh
Hoe is de elektriciteitsprijs opgebouwd? Nettarieven van de 30-40% energiekost
Energiekost bepaald door de leverancier en is afhankelijk van de volgende factoren:
de kosten voor productie of aankoop
de hoeveelheid door de consument verbruikt
en het tijdstip waarop het verbruikt wordt
administratieve kosten van de leverancier
winstmarge van de leverancier
De nettarieven zijn tarieven die de netbeheerders aanrekenen voor het gebruik van hun net en voor de geleverde diensten.
Transport- of transmissiekosten
Distributiekosten De vergoeding voor de netbeheerder voor het vervoer van elektriciteit en/of aardgas over het distributienet
de kosten die de netwerkbeheerder maakt om te voldoen aan de openbaren dienstverplichtingen
Heffingen % federale bijdrage: denuclearisatie, de bijdrage voor het Kyoto-fonds, de bijdrage voor het Sociaal Fonds en de toeslag beschermde klanten. de federale bijdrage ter compensatie van de inkomstenderving van de gemeenten als gevolg van de liberalisering van de elektriciteitsmarkt
Elektriciteitsprijzen Evolutie Buurlanden.
Electriciteitsprijzen professioneel
Energiekost 32% 5 cent Distributie+T 35% 7,6cent Taksen ex btw 23% 7,2cent
Samen
20 cent/kwh
•12
Gasprijzen Evolutie
Gasprijzen Evolutie
Gasprijzen professioneel
Energiekost 65% 3,9cent Distributie+T 26% 1,6cent Taksen ex btw 9% 0,5cent Samen 6 cent/kwh.
Zelf duurzame energie produceren
De toekomst is aan de zon en de hernieuwbare energie.
Hernieuwbare energie is onuitputtelijk. Is niet belastend voor het milieu. De opbrengst is moeilijk te voorspellen. Opslaan van de energie is lastig maar mogelijk.
Zonneboilers
Elke 1,5 uur geeft de zon evenveel energie als het jaarlijkse wereld energieverbruik…
•13
Collector Types
Opwekking warm water
η80%
≠ PV paneel
De elektrische boiler is : milieuonvriendelijk! Gas of stookolie is goedkoper en beter voor het milieu. De zonneboiler = goedkoopste manier om met de zon warm water te maken. Besparing van 60% op uw warm waterverbruik. Beperkte ruimteverwarming.
Vlakke Plaat
Zwembad
Basisprincipes systeemopbouw zonneboiler
η17%
Vacuümbuiscollector
Hoe groot moet de zonneboiler zijn?
Zonnecollector Primaire kring Warmteopslag Randapparatuur Naverwarming
Vuistregel:
Grotere boilers - fris water station (Legionella)
•
1m² collectoren per gast.
•
Boiler van 40 à 60l per gast.
•
Voor een hotel is 20m² collectoren een goed gemiddelde + 2.500l boiler.
•
Investering = €18.000 >Boiler= meer opslag zonnewarmte. >Paneel= meer “power” van de zon.
Zonneboiler: opbrengst en terugverdientijd Opbrengst afhankelijk van:
Verbruikte hoeveelheid sanitair warm water.
Terugverdientijd afhankelijk van:
Douches Keukentoepassingen Poetsen Wasmachines hot fill Vaatwasmachines hot fill
Permanent verbruik op jaarbasis. Piekverbruik in de zomer?
Huidige kost productie warm waterenergiedrager. Kostprijs installatie. Subsidiëring.
Hotfill: warm gevuld…
Wasmachines Besparing tot 50-75% op elektriciteit Aquamix op wasmachine, bonte was Vaatwasmachines zonder aquamix
50- 65% minder verbruik op sanitair warm water.
…met de zonneboiler is dit gratis.
•14
Typisch Totaal Energieverbruik in een hotel. [in kWh]
PV- panelen Elektriciteit 36%
Schema netgekoppeld systeem Wat is een kilowattuur (kWh)?
Een kilowattuur is 1.000 watt-uur. (kilo = 1.000) Een apparaat met een vermogen van 1.000 Watt U zet dit één uur aan, dan hebt u 1 kWh verbruikt.
2 tellers:
Nog een voorbeeld: Een lamp van 40 W brandt 25 uur, dus 40 W x 25 uur = 1.000 Wattuur of 1 kWh. Met een stofzuiger van 500 Watt twee uur stofzuigen, dus 500 W x 2 uur = 1.000 Wattuur of 1 kWh.
1 teller draait terug bij levering aan het net = groene stroom. 1 teller telt het verbruik + productie= draait voor en achteruit.
Opbrengst =
~
€ 0,23 piekstroom. (dag)
Omvormer
Wechselrichter
Hausnetz
Zekering
LSSchalter
Z
of
=
Groene stroom Z teller Einspeisezähler
Hausanschlußsicherung
Huis- horeca verbruikers
Bezugszähler
Hausanschlußsicherung
Teller
€ 0,13 dalstroom.(nacht/ weekend)
EVU– Netz
Huiszekering Straatnet
Hoeveel m² PV voor een hotel Dimensionering 8kwp
Elektriciteitsproductie 7.200KWh/jaar 56m² Polykristallijne cellen. Kostprijs (8KWp x 1860€/KWp) = €14.880 Ex. Btw Over 25jaar kost uw zelf geproduceerde elektriciteit 0,08€/KWh Gemiddelde kostprijs(2014) aangekochte elektriciteit 0,18 €/KWh OPBRENGST €1296 PER JAAR
Vlamingen ontdekken de Zon…
250
200
Eind maart 09 87,97MW
150
100
168
87,9
61,2 50
1,1
1,6
2,3
2004
2005
2006
13,2
0
Terugbetaald in-12 jaar.
geïnstalleerd vermogen in MW piek
2007
2008
2009 Maart
2009 Prognoze
bron : Vreg
•15
12000
Vlamingen ontdekken de Zon… Overzicht dd 1/09/2014
geïnstalleerd vermogen in MW piek
10000
8000
6000
4000
2076 2115 2145 1724
2000
0
1,1
1,6
3,8
22
89
2004 dec
2005 dec
2006 dec
2007 dec
2008 dec
549 2009 dec
904 2010 dec
2011 dec
2012 dec
2013 dec
2014 sept
bron : Vreg
Uitgereikte GS certificaten Overzicht dd 1/09/2014 Europese Commissie 9/14 Onshore windenergie kost 105 euro per Megawatt/uur, kolen 163 euro en gas 233 euro. Nucleaire energie kost 125 euro, net zoveel als offshore windenergie en zonne-energie, maar voor nucleaire energie komen daar torenhoge risico's bij. Kathleen Van Brempt is Europarlementslid voor SP.A
Grootschalig
Windmolens
Criteria voor het plaatsen van een grote turbine; Potentiële windsnelheden groter dan 6m/s = +25 km/u. In een straal van 100m geen turbulentie.
•16
offshore en onshore windenergie
Kleinschalig en vergund
Evolutie van de geïnstalleerde capaciteit voor offshore en onshore windenergie aangesloten op het Elia-net tussen 2007 en 2013
Bron: CREG
warmtepomp
Geothermie
Dankzij de zon zitten er in de aarde, het water of de lucht, altijd en overal enorme massa’s warmte - ook in de winter. De warmtebron (aarde, water of lucht) geeft zijn warmte af aan een kouder medium. Gemiddeld rendement = 2.5 -5.5.
aarde (hor.)
warmtepomp
COP: = Coefficient Of Performance = rendement bij bepaalde werkingstemperaturen
grondwater
lucht
Warmtepomp aangedreven door zon?
aarde (vert.)
Verbruik verwarming gebouw = 21.000KWh. Voorzien van een warmtepomp met cop 3. Nood aan elektriciteit 7.000 kWh of 56m² zonnepanelen enkel voor verwarming…
SPF: = Seasonal Performance Factor = efficiëntie van warmtepompsysteem = afgegeven warmte in kWh/jaar / opgenomen elektrisch vermogen/jaar = o.a. afhankelijk van bewonersgedrag (cfr. verbruik auto)
foto: bbouwadvies
•17
Besluit
Alles begint bij Rationeel Energie gebruik.
Meet zelf, of laat anderen meten. Volg de “To-do” lijst. Gebruik zo veel mogelijk energie uit hernieuwbare bronnen. Pas fossiele brandstoffen zo efficiënt mogelijk toe. Onderneem actie.
•18
