Kwaliteitsraamwerk I(v) functie Deel 1 Den Haag, april 2013
Vastgesteld in ICCIO dd. 20-02-2013
Versie 1.0.
23/08/2013
1
Inhoudsopgave Managementsamenvatting
Deel I • • • • • •
: Toelichting op het kwaliteitsraamwerk I(v) functie
Overzicht 1: Competence Overzicht 2: Overzicht 3: Overzicht 4: Overzicht 5: work Overzicht 6:
Deel II
Samenhang kernbeschrijvingen, 9-vlaksmodel, functiegebouw Rijk en eframework Samenhang kernbeschrijvingen, professionele kennis en certificaten Samenhang professionele kennis, certificaten en kernbeschrijvingen Model kwaliteitenprofiel Samenhang tussen de kernbeschrijvingen en het e-Competence frameToelichting op het negenvlaksmodel
: Kwaliteitenprofielen
1 Vraag naar ondersteuning 1.1Informatiemanagement 1.2Informatieanalyse 1.3Projectmanagement 1.4Functioneel beheer 1.5Gegevensmanagement
2 Afstemming tussen vraag en aanbod 2.1Beleidsontwikkeling 2.1.1 Informatiebeleid 2.1.2 Informatiearchitectuur 2.1.3 Applicatiearchitectuur 2.1.4 Technische architectuur 2.1.5 Innovatiemanagement 2.2Besturing 2.2.1 Portfoliomanagement 2.2.2 Securitymanagement 2.2.3 Sourcingmanagement 2.2.4 Categoriemanagement I(v) 2.2.5 Inkoop I(v) 2.2.6 Control Stelsel I(v) 2.2.7 IT-control 2.2.8 Project Control I(v)
3 Aanbod van ondersteuning 3.1Relatiemanagement 3.2Contract-/leveranciermanagement
Versie 1.0.
23/08/2013
2
3.3Onderhoud, vernieuwing en beheer van applicaties 3.3.1 Functioneel ontwerp/startarchitectuur 3.3.2 Technisch ontwerp/applicatieontwikkeling 3.3.3 Testmanagement 3.3.4 Applicatiebeheer 3.4Gebruikersondersteuning (service support) 3.4.1 1e lijns gebruikersondersteuning 3.4.2 Incidentmanagement 3.4.3 Problemmanagement 3.4.4 Changemanagement 3.4.5 Releasemanagement 3.4.6 Configurationmanagement 3.5Dienstverlening (Service delivery) 3.5.1 Service Level Management 3.5.2 Capacitymanagement 3.6ICT infrastructuur management 3.6.1 Systeemontwikkeling 3.6.2 Netwerkontwikkeling 3.6.3 Systeembeheer 3.6.4 Serverbeheer 3.6.5 Netwerkbeheer 3.6.6 Databasebeheer 3.6.7 Technical support 3.7Opbouw en beheer documentaire informatievoorziening 3.7.1 Informatiebeheer 3.7.2 Informatieadvies 3.7.3 Informatievoorziening
Versie 1.0.
23/08/2013
3
Managementsamenvatting De interdepartementale Commissie van CIO’s ICCIO wenst te komen tot het voeren van een optimale tactische regie op de kwaliteit van de I(v) bemensing. Hiermee wordt beoogd een hogere ICT professionaliseringsgraad ten behoeve van uitwisseling, inhuur en werving van ICT-personeel, een betere beheersing van ICT-projecten en een flexibeler inzet van ICT-personeel te realiseren. Belangrijke aandachtspunten zijn de kwaliteit van de besturing op de informatievoorziening en de inrichting van de organisatie van de informatievoorziening. In de i-Strategie is vastgelegd dat het Kwaliteitraamwerk IV vanaf 2012 wordt toegepast voor matching en opleiding. Hiermee is het kabinetsbeleid geworden. Dit Kwaliteitraamwerk IV is een nadere uitwerking van de Kwaliteitenprofielen (KVC) van het Functiegebouw Rijk voor de IV professionals van de Rijksoverheid. Ten behoeve van de besturing op de kwaliteit biedt dit op het overkoepelende niveau van de Rijksdienst een Kwaliteitsraamwerk voor de Informatievoorziening. Het Kwaliteitsraamwerk legt in kernbeschrijvingen binnen de I(v) kolom op een uniforme wijze vast welke kennis en competenties van beroepsbeoefenaren noodzakelijk zijn. Het Kwaliteitsraamwerk biedt zo een referentiekader voor de professionalisering van, selectie voor- én interoperabiliteit en mobiliteit binnen de I(v) kolom. Wat betreft de inpassing van het Kwaliteitsraamwerk in het Functiegebouw Rijk gaat het vooral om het element kennis in de algemene KVCprofielen. Het is daarmee een I(v) specifieke verbijzondering van de kwaliteitenprofielen van het Functiegebouw Rijk, dat in de dagelijkse werkafspraken binnen het werkveld toegepast wordt als sturing voor professionalisering, selectie, mobiliteit en sourcing van de I-functie bij het Rijk. Het Kwaliteitraamwerk is een normatief kader in aansluiting op het FunctieGebouwRijk en op het e-Competenceframework EU (e-CF). Op Europees niveau is in 2008 het eCompetence Framework als referentiekader voor beroepscompetenties in de informatieen communicatietechnologie geformuleerd. In 2012 is dit e-CF vertaald in het Nederlands en in februari 2013 bij NEN gepubliceerd (NPR-CWA 16234-1:2010 nl). Het voorliggende Kwaliteitsraamwerk I(v) sluit waar mogelijk aan op dit Europese e-CF. Verantwoordelijk voor onderhoud en beheer ligt bij ICCIO. Expertise vanuit FGR kan worden ingezet, indien nodig. Voor het formuleren van het Kwaliteitsraamwerk zijn keuzes gemaakt. Keuzes over het model van het raamwerk, het aantal en de titel en omschrijving van kernbeschrijvingen, belangrijke kenniscomponenten en belangrijke competenties. Over al deze keuzes kan uitvoerig discussie plaatsvinden. Het I(v) werkveld kenmerkt zich immers door vele opvattingen over het vak. De beoordeling van het Kwaliteitsraamwerk en de gemaakte keuzes zal dus per definitie vanuit het eigen bijzondere referentiekader geschieden. Getracht is vooral om met behulp van een zorgvuldig afgewogen proces van hoor en wederhoor de grootste gemene deler in de opvattingen te vinden. Het Kwaliteitsraamwerk beoogt daarmee een gemeenschappelijk normatief referentiekader voor de besturing van de personele kwaliteit binnen de I(v) kolom te bieden.
Versie 1.0.
23/08/2013
4
Deel I: Toelichting op het kwaliteitsraamwerk I(v) functie
Versie 1.0.
23/08/2013
5
1
Inleiding
Het concern Rijk wenst slimmer gebruik te maken van de schaarse ICT menskracht én wil resources waarover de Rijksdienst nu (nog) onvoldoende beschikt, strategisch binnenhalen en aanwenden. In de departementen en I(v) uitvoeringsorganisaties van het Rijk zijn momenteel veel verschillende omschrijvingen en benamingen van I(v) functies in omloop, waarbij dezelfde omschrijvingen verschillende betekenissen kunnen hebben en vice versa. Voorts bestaat er géén eenduidig beeld van noodzakelijke en gewenste opleidingen of het opleidings- en/of ervaringsniveau. Deze diversiteit is, gelet op de doelstellingen van het programma, onwenselijk. Immers, het vergelijken van functies is lastig en mobiliteit en interoperabiliteit worden beperkt. Het programma wenst daarom te komen tot één taal voor het Rijk, de facto één referentiekader voor de beroepsontwikkeling binnen de I(v) kolom. Het project Kwaliteitsraamwerk I(v) kolom levert een bijdrage hieraan door, op het overkoepelende niveau van de Rijksdienst, eenduidig (één taal) vast te leggen welke kwaliteitsvereisten van belang zijn. Dit Kwaliteitsraamwerk biedt een gemeenschappelijk referentiekader voor de professionalisering van de beroepsgroep. Voorts faciliteert het kwaliteitsraamwerk de uitwisseling dan wel inzet elders van beschikbare personele capaciteit en de selectie van externe capaciteit. Toegankelijkheid, bruikbaarheid en herkenbaarheid zijn belangrijke kwalitatieve indicatoren van het Kwaliteitsraamwerk. Hoewel ook binnen het Functiegebouw Rijk expliciet aandacht is voor kwaliteitenprofielen, is er vanuit de I(v)kolom gekozen voor een verbijzondering via het “Kwaliteitsraamwerk”. De reden hiervoor is gelegen in het feit dat juist in de ICT-sector sterke behoefte bestaat om zekere normatieve kaders te ontwikkelen om daarmee “grip” te krijgen op een sector waarbinnen de dynamiek van de autonome functieontwikkeling en voortdurende specialisatie zéér sterk is. Het Kwaliteitsraamwerk is met betrokkenheid van het werkveld gerealiseerd. Het moet beschouwd worden als een “eerste proeve” van een referentiekader. Immers, de diversiteit in het werkveld is groot. Het Kwaliteitsraamwerk pretendeert geen volledigheid. Eerst in het gebruik in de praktijk zal duidelijk worden welke inhoudelijke aanvullingen en/of uitbreidingen noodzakelijk zijn. Het verdient om die reden aanbeveling om, vergelijkbaar aan het beheer van het Functiegebouw Rijk, de verantwoordelijkheid voor het beheer op één plek binnen het Rijk te beleggen.
2
Uitgangspunten raamwerk
Binnen de verschillende I(v) organisaties is veel instrumentarium beschikbaar voor de besturing van de personele I(v) kwaliteit. Het Kwaliteitsraamwerk sluit, waar mogelijk, aan bij bestaande modellen voor besturing en maakt gebruik van verworven inzichten en best practices. Geen enkel raamwerk is statisch. Onder invloed van onder andere de I-strategie Rijk en snelle ontwikkelingen binnen het vakgebied zullen noodzakelijke en/of gewenste kwaliteiten van I(v) functionarissen veranderen. Er is daarom voor gekozen om in het model en de inhoud van het raamwerk voldoende flexibiliteit te bouwen en nu al waar mogelijk in te spelen op ontwikkelingen.
Versie 1.0.
23/08/2013
6
Er is uitgegaan van een brede omschrijving van het werkgebied van de I(v) kolom, te weten alle taakvelden op het gebied van Informatiemanagement, Informatievoorziening, Informatietechnologie, Informatie- en Communicatietechnologie en Documentaire Informatievoorziening. Geen aandacht is vooralsnog besteed aan dataverzameling (directie Data van RWS, Kadaster, GBA), embedded software (Defensie, Directie Kennis van OCW, Geoinfo van I&M, RWS), de cliëntinterface (Belastingdienst) en de bedrijfsvoering binnen de I(v) kolom. Het Kwaliteitsraamwerk IV gaat uit van de relevante functiefamilies uit het Functiegebouw Rijk. In het Functiegebouw Rijk zijn voor 120.000 ambtenaren 8 functiefamilies en 52 functiegroepen geformuleerd. Het Functiegebouw Rijk is het dwingend uitgangspunt voor zowel het model als de inhoud van het Kwaliteitsraamwerk IV. Het Functiegebouw Rijk biedt ruimte om op departementaal niveau specifieke informatie over ervaring, opleiding, kennis of competenties op te nemen. Het Kwaliteitsraamwerk I(v) kolom is daarom een verbijzondering van het kwaliteitenprofiel van de functiefamilies en de functiegroepen binnen het Functiegebouw Rijk waar de IV functie in voorkomt. De KVC’s uit het Functiegebouw Rijk zijn derhalve leidend. De relevante functiefamilies in deze zijn de functiefamilies Project/programmamanagement, Bedrijfsvoering en (in beperkte zin) beleid en Advisering primair proces. Met name binnen de functiefamilie Bedrijfsvoering, zijn de functiegroepen 1,2,3 en 9 bepalend geweest voor de nadere uitwerking in het Kwaliteitsraamwerk. In het I(v) kwaliteitenprofiel is dus alleen die informatie opgenomen, die een uitbreiding of verdieping is van de informatie uit het Functiegebouw Rijk. Dit impliceert dat voor toepassing in HRM-processen de verschillende niveaus van kwaliteitenprofielen gestapeld moeten worden. De informatie uit het Functiegebouw Rijk, uit de kwaliteitenprofielen I(v) kolom en de domeinspecifieke informatie samen vormen het referentiekader voor selectie-, functionerings- en ontwikkelingsgesprekken. Voorts sluit het Kwaliteitsraamwerk aan bij het Europese e-Competence Framework en maakt voor de positionering van de kernbeschrijvingen gebruik van het negenvlaksmodel. Een overzicht van de samenhang tussen de kernbeschrijvingen, het 9-vlaksmodel, het Functiegebouw Rijk en het e-Competence Framework is opgenomen in overzicht 1.
Versie 1.0.
23/08/2013
7
3
Kernbeschrijvingen
Voor een doelmatige sturing op de personele I(v) kwaliteit bieden de kwaliteitenprofielen van het Functiegebouw Rijk weliswaar handvatten, maar i.v.m. het specialistische karakter van veel I(v) werkzaamheden, beperkte sturingsmogelijkheden. Als gevolg van de grote organisatorische verschillen tussen de verschillende I(v) organisaties, de diversiteit in de gehanteerde begrippen en modellen, én het dwingende uitgangspunt van de 52 functiegroepen van het Functiegebouw Rijk, is gekozen voor het vastleggen van personele kwaliteiten op het niveau van kernbeschrijvingen Een kernbeschrijving is een afgebakend taakveld waarop van mensen belangrijke prestaties worden verwacht. Kernbeschrijvingen zijn per definitie organisatieneutraal en in voor het vakgebied herkenbare woorden geformuleerd. Kernbeschrijvingen zijn dus, ondanks de vaak herkenbare naam, géén functies. In de huidige praktijk kunnen functies opgebouwd zijn uit meerdere kernbeschrijvingen of kan één kernbeschrijving in meerdere functies voorkomen. Kernbeschrijvingen kunnen zowel concreet en gedetailleerd als heel algemeen beschreven worden. Het aantal, evenals de keuze en de omschrijving van de kernbeschrijvingen1 is per definitie arbitrair. Immers, de meeste kernbeschrijvingen kunnen verder uiteengerafeld worden. Pas in het gebruik van het Kwaliteitsraamwerk wordt duidelijk welke wijzigingen en/of aanvullingen op het niveau van dit rijksbrede Kwaliteitsraamwerk gewenst zijn. De kernbeschrijvingen zijn gericht op de vakinhoud. Leiding geven is niet opgenomen. Hiervoor sluiten wij aan bij de kwaliteitenprofielen van het Functiegebouw Rijk. In sommige kernbeschrijvingen wordt wel het woord ‘management’ gebruikt. Het gaat dan om het dragen van procesverantwoordelijkheid, i.e. de regie, coördinatie (en uitvoering) voor een specifiek resultaatgebied (bijvoorbeeld de ITIL-rollen). 4
Kennis
De rubriek Kennis in de kwaliteitsprofielen is opgebouwd uit vier velden: Kennis Professionele kennis
Certificaten
Aanvullende kennis
Voorbeelden van opleidingen
Onder Professionele kennis wordt verstaan kennis die specifiek voor deze kernbeschrijving vereist is. Indien onafhankelijke certificering voor dergelijke kennis bestaat is certificering voor medewerkers in deze kernbeschrijving mogelijk verplicht. Aanvullende kennis is kennis die nodig is voor het goed uitoefenen van taken binnen de kernbeschrijving maar waarvan een professionele beheersing niet vereist is voor het uitoefenen van taken in de kernbeschrijving . Aanvullende kennis is bijvoorbeeld kennis van andere kernbeschrijvingen waarmee belangrijke relaties bestaan. Bij voorkeur wordt 1 De kernbeschrijvingen zijn gebaseerd op een analyse van de inrichting van de informatievoorziening binnen het Rijk op dit moment, informatie uit het e-Competence Framework, SFIA-framework, negenvlaksmodel en de binnen het Rijk gehanteerde methoden, zoals BiSL, ASL, ITIL, Prince II, Togaf, et cetera.
Versie 1.0.
23/08/2013
8
dergelijke kennis ook aangetoond met een certificaat, maar er kan worden volstaan met een bewijs van deelname aan een opleiding. De linkerkolom van de rubriek Kennis benoemt onder professionele of aanvullende kennis de Kennisgebieden, de onderwerpen waarvan de medewerkers in dit gebied kennis moeten hebben. In de rechterkolom worden certificaten en opleidingen voor deze kennisgebieden genoemd. Bij de certificaten zijn zo mogelijk Nederlandse certificaten of diploma’s genoemd of certificaten waarvoor een Nederlands examen bestaat. Met de exameneisen voor deze certificaten is een minimum vereiste gegeven voor de benodigde professionele kennis. Hiermee kunnen eventuele andere certificaten en diploma’s worden vergeleken om vast te stellen of ook daarmee aan de vereiste professionele kennis is voldaan. Bij de voorbeelden van opleidingen zijn zo mogelijk Nederlandse opleidingen vermeld waarvoor een onafhankelijke certificaat bestaat. Ook hier kunnen de exameneisen voor dergelijke certificaten richtinggevend zijn voor het beoordelen van geschikte andere opleidingen of om vast te stellen dat een medewerker met een bepaald diploma over de vereiste aanvullende kennis beschikt. Een overzicht van de samenhang tussen de kernbeschrijvingen, de professionele kennis en benodigde certificaten alsmede een overzicht tussen de professionele kennis, certificaten en kernbeschrijvingen is opgenomen aan het eind van de toelichting.
5
Bereik van de kwaliteitenprofielen
In de kwaliteitenprofielen is vastgelegd welke kennis voor het “in volle omvang en diepte” kunnen uitvoeren van de taken van een kernbeschrijving essentieel is. Waar mogelijk is bij de genoemde opleidingen aansluiting gezocht bij enkele Rijksstandaards (bijvoorbeeld Marij, Prince2, BiSL). In het kwaliteitenprofiel worden géén uitspraken gedaan over bijzondere domeinkennis. Te denken valt hierbij aan zeer specialistische kennis van platforms en programmeertalen of embedded software. Overigens kunnen deze kennis- en ervaringsaspecten wel degelijk een belangrijke rol spelen bij werving en selectie of bij functioneringsgesprekken. Het specificeren van de domeinkennis is de verantwoordelijkheid van ieder departement of van iedere uitvoeringsorganisatie. In het Kwaliteitsraamwerk wordt voorts geen onderscheid gemaakt naar niveaus, zoals junior, medior en senior niveau. Besloten is om een zodanige niveaudifferentiatie, binnen de kaders van het Functiegebouw Rijk, over te laten aan de verschillende departementen en uitvoeringsorganisaties. Het Kwaliteitsraamwerk biedt als referentiekader hiervoor de handvatten.
6
Indeling van het kwaliteitenprofiel
Het kwaliteitenprofiel is opgebouwd uit de volgende componenten:
Informatie vanuit het Functiegebouw Rijk: de relatie tussen de kernbeschrijving en de betreffende functiefamilie, functiegroep en schaalrange uit het Functiegebouw Rijk. Op de kernbeschrijving van “projectmanagement” na, zijn de kernbeschrijvingen allen opgenomen in de functiefamilie Bedrijfsvoering. Voorstelbaar is dat strategische beleidsadvisering wordt ingedeeld in de functiefamilie Advisering primair proces en/of functiefamilie beleid, bv voor DGOBR-CIO-Rijk. De positionering van de kernbeschrijvingen in het negenvlaksmodel en de relatie tussen de kernbeschrijvingen. Met de positionering van kernbeschrijvingen in het negen-
Versie 1.0.
23/08/2013
9
vlaksmodel wordt op géén enkele wijze een organisatiemodel gesuggereerd. Voor een toelichting op het model van het negenvlaksmodel wordt naar overzicht 6 verwezen. Een kernachtige omschrijving van het profiel, gebaseerd op feitelijke taken en activiteiten, procedurebeschrijvingen (bijvoorbeeld van ITIL) en ambities, zoals verwoord in de I-strategie. Tussen haakjes staat in de omschrijving van de kernbeschrijving met een verwijzing naar e-Competenties uit het Europese e-Competence Framework. In overzicht 5 wordt deze verwijzing in één schema samengevat. Voorbeelden van rollen: een niet limitatieve opsomming van de rollen binnen de rijksdienstbrede I(v) kolom waar het betreffende kernbeschrijving in voorkomt. Een korte omschrijving van te voorziene ontwikkelingen in of bijzonderheden van de kernbeschrijving, voor zover deze de kwaliteit van medewerkers in de onderhavige kernbeschrijving kunnen raken. Kennis: zie hoofdstuk 4. Kennis, ervaring en IQ/ EQ bepalen slechts voor een deel het succes in het werk. Het is daarom dat in hoofdstuk 7 van het kwaliteitenprofiel verwezen is naar de zgn. KVCprofielen in het Functiegebouw Rijk.
Het model van het gehanteerde kwaliteitenprofiel is opgenomen in overzicht 4.
7
Toepassing
Met het voorliggende Kwaliteitsraamwerk wordt beoogd een referentiekader te bieden voor de professionalisering van, selectie voor- én interoperabiliteit en mobiliteit binnen de I(v) kolom. De belangrijkste toegevoegde waarde van het Kwaliteitsraamwerk is dat het raamwerk één taal, één referentiekader, biedt voor het voeren van de tactische regie op de kwaliteit van de I(v) bemensing. Natuurlijk zal eerst in de dagelijkse praktijk de echte toegevoegde waarde van het Kwaliteitsraamwerk blijken. Wij schetsen kort de mogelijke toepassingen.
Rijksdienstbreed verdient het aanbeveling om de informatie in het Kwaliteitsraamwerk over de kennis en de competenties te integreren in het HRM-instrumentarium, dat gebruikt wordt in de personeelsgesprekken tussen leidinggevende en medewerkervoor de activiteiten van de mobiliteitscentra. De informatie uit het raamwerk kan dan als referentiekader dienen voor de screening van mensen op vakmanschap en soft skills, maar biedt ook handvatten voor de vraagarticulatie bij (potentiële) opdrachtgevers. Voorts biedt de informatie een basis voor mensen om zich in het licht van hun employability verder te professionaliseren.
Voor sommige kernbeschrijvingen ontbreken gecertificeerde opleidingen op professioneel niveau. Afhankelijk van het belang van de onderhavige kernbeschrijving voor de koers van de I(v) binnen het Rijk, kan rijksdienstbreed besloten worden tot ontwikkeling van gecertificeerde opleidingen (te denken valt hierbij aan een vakopleiding “Informatiemanagement”). Het Kwaliteitsraamwerk biedt daartoe in overzicht 2 en 3 een overzicht van kernbeschrijvingen en een opsomming van opleidingen.
Rijksdienstbreed biedt het Kwaliteitsraamwerk een referentiekader voor het kunnen analyseren van mogelijke kwalitatieve tekorten in het licht van de rijksdienstbrede ambities m.b.t. de Informatievoorziening. Op basis van deze analyse kan de interdepartementale Commissie van CIO’s besluiten tot normatieve standaards (bijvoorbeeld NORA en Marij voor architecten) en/of realistische instapniveaus. Voorts biedt het Kwaliteitsraamwerk een referentiekader voor de inkoop en inhuur van ICT-diensten.
Op het niveau van departementen en/of uitvoeringsorganisaties ligt natuurlijk ook de integratie van het Kwaliteitsraamwerk in het HRM-instrumentarium en voorts de HRM-cyclus van functioneringsgesprekken, persoonlijke ontwikkelplannen, loopbaan-
Versie 1.0.
23/08/2013
10
gesprekken, et cetera erg voor de hand. Op dit niveau wordt het gebruik van het Kwaliteitsraamwerk vermoedelijk sterk beïnvloed door de organisatiespecifieke vraagstukken. Zo verwoorden informanten de toegevoegde waarde van het Kwaliteitsraamwerk voor de discussies over de inrichting van de Informatievoorziening, veranderprocessen binnen de Informatievoorziening, de eisen te stellen aan externen, professionalisering en de oriëntatie op loopbaanontwikkeling.
In de afgelopen periode is ook duidelijk geworden dat door sommige overheidsorganisaties mogelijk de voorkeur gegeven wordt aan het gebruik van het e-Competence Framework. Het voorliggende Kwaliteitsraamwerk kan in die gevallen goed worden gebruikt om een gemakkelijke vertaling te maken van het e-Competence Framework naar de Nederlandse situatie en het Functiegebouw Rijk. In de appendix achter de kwaliteitenprofielen is een overzicht van de kernbeschrijvingen gerelateerd aan het eCompetence Framework opgenomen.
Op het niveau van de ICT-organisatieonderdelen kan het Kwaliteitsraamwerk gebruikt worden als instrument bij de organisatiedoorlichting of de samenvoeging van SSC’s én als verbijzondering van de KVC-profielen uit het Functiegebouw Rijk bij het formuleren van O&F-rapporten.
8
Verdere ontwikkeling en beheer
Het voorliggende Kwaliteitsraamwerk IV is geen eindproduct. Onder druk van ontwikkelingen binnen het vakgebied (open standaarden en open source software of trends als open data en cloud computing) en ervaringen met het gebruik van het raamwerk in de praktijk kan en moet het Kwaliteitsraamwerk IV verder verbeterd en actueel gehouden worden. Het is van groot belang dat aanpassing en uitbreiding conform het model gebeuren en dat deze gecoördineerd worden vastgesteld en geïmplementeerd. De impulsen tot aanpassing en uitbreiding van het Kwaliteitsraamwerk vereisen een goed zicht op ontwikkelingen binnen- en een nauwe relatie met functionarissen in het vakgebied en aanpalende organisaties zoals opleidingscentra en exameninstituten. Uiteraard is kennis van en ervaring met het formuleren van kenniseisen en soft skills een vereiste. De verantwoordelijkheid voor de verder ontwikkeling en het beheer van het Kwaliteitsraamwerk is belegd bij de interdepartementale Commissie van CIO’s, i.v.m. de gewenste I(v) specifieke deskundigheid. Voorstellen tot aanvullingenen en of wijziging van bestaande kwaliteitenprofielen kunt u, voorzien van een argumentatie, indienen bij Kàto Vierbergen via
[email protected]
Versie 1.0.
23/08/2013
11
Overzicht 1 Samenhang kernbeschrijvingen, 9-vlaksmodel, functiegebouw Rijk en eCompetence framework Kernbeschrijving Informatiemanagement Informatieanalyse Projectmanagement Functioneel beheer Gegevensmanagement Informatiebeleid Informatiearchitectuur Applicatiearchitectuur Technische architectuur Innovatiemanagement Portfoliomanagement Securitymanagement Sourcingmanagement Categoriemanagement I(v) Inkoop I(v) Control Stelsel I(v) IT-control Projectcontrol I(v) Relatiemanagement Contractmanagement Functioneel ontwerp/startarchitectuur Technisch ontwerp/applicatieontwikkeling Testmanagement Applicatiebeheer 1e lijns gebruikersondersteuning Incidentmanagement Problemmanagement Changemanagement Releasemanagement Configurationmanagement Service level management Capacitymanagement Systeemontwikkeling Netwerkontwikkeling Systeembeheer Serverbeheer Netwerkbeheer Databasebeheer Technical support
9-vlaks model vraag vraag vraag vraag vraag afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming afstemming
Informatiebeheer Informatieadvies Informatievoorziening
aanbod afstemming afstemming
Versie 1.0.
aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod aanbod
23/08/2013
FunctieGebouw Rijk Coördinerend/Spe. adv Senior Adviseur Project-/Prog. manager Senior Adviseur Senior Adviseur Coördinerend/spec. adv Senior Adviseur Senior Adviseur Senior Adviseur Senior Adviseur Senior Adviseur Senior Adviseur Senior Adviseur Coördinerend/Spe. adv Senior Adviseur Coördinerend/Spe. adv Senior Adviseur Senior Adviseur Senior Adviseur Senior Adviseur Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Medewerker ICT Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Senior Adviseur Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Adviseur Bedrijfsvoering Medw. Informatiebeheer/ DIV Adviseur Bedrijfsvoering Senior Adviseur
Schaalrange 13-15 11-13 11-15 11-13 11-13 13-15 11-13 11-13 11-13 11-13 11-13 11-13 11-13 13-15 11-13 13-15 11-13 11-13 11-13 11-13 8-11 8-11 8-11 8-11 5-8 8-11 8-11 8-11 8-11 8-11 11-13 8-11 8-11 8-11 8-11 8-11 8-11 8-11 8-11
e-comp E.9-4 A.3-3 E.2-4 A.6-1, C.1-2 A.6-3 A.1-4 A.5-4 A.5-4 A.5-4 A.7-4 E.2-2 D.1-4 A.3-4 D4-4 D4-4, D4-3 E9-4 E9-4 E9-4 E.4-3, A,3-3 D.8-3 A.6-1 B.1-3, B.3-2 B.3-3 C.3-2, C.4-3 C.1-1 C.1-3 C.4-4 C.2-3 C.2-3 B.2-3 C.3-3 C.3-2 B.1-3 B.1-3 C.3-2, C.4-3 C.3-2, C.4-3 C.3-2, C.4-3 C.3-2, C.4-3 C.4-3, B.1-3
5-8 8-11 11-13
12
Overzicht 2 Samenhang kernbeschrijvingen, professionele kennis en certificaten Kernbeschrijvingen
Professionele Kennis
Informatiemanagement
Bestuurlijke informatica
Informatieanalyse
Informatiemanagement
Projectmanagement
Projectmanagement
Functioneel beheer
Functioneel beheer
Gegevensmanagement
Databases
Informatiebeleid
Bestuurlijke informatica Architectuur (methoden, modelleertechnieken, tools, modellen, et cetera)
Informatiemanagement Informatiearchitectuur
Bestuurlijke Informatica Architectuur (methoden, modelleertechnieken, tools, modellen, et cetera)
Informatiemanagement Applicatiearchitectuur
Bestuurlijke Informatica Architectuur (methoden, modelleertechnieken, tools, modellen, et cetera)
Informatiemanagement Technische architectuur
Bestuurlijke Informatica Architectuur (methoden, modelleertechnieken, tools, modellen, et cetera)
Informatiemanagement Servicemanagement
Versie 1.0.
23/08/2013
Certificaten
Master Bedrijfskundige Informatica Business Information Management Foundation Professional Projectmanager; PRINCE2 Practitioner Professional Functioneel Beheerder Databases en SQL Foundation Master Bedrijfskundige Informatica TOGAF Practitioner; NORA (geen certificering); MARIJ (geen certificering); SCIA, ERIA, basisopleiding architectuur Belastingdienst; DIVA (Defensie) Business Information Management Foundation Bachelor Bedrijfskundige Informatica TOGAF Practitioner; NORA (geen certificering); MARIJ (geen certificering); SCIA, ERIA, basisopleiding architectuur Belastingdienst; DIVA (Defensie) Business Information Management Foundation Bachelor Bedrijfskundige Informatica TOGAF Practitioner; NORA (geen certificering); MARIJ (geen certificering); ERIA, basisopleiding architectuur Belastingdienst; DIVA (Defensie) Business Information Management Foundation Bachelor Bedrijfskundige Informatica TOGAF Practitioner; NORA (geen certificering); MARIJ (geen certificering); SCIA, ERIA, basisopleiding architectuur Belastingdienst; DIVA (Defensie) Business Information Management Foundation Professional ITSM Service Delivery
13
Innovatiemanagement
Bestuurlijke Informatica
Procesmodelering
Bachelor Bedrijfskundige Informatica TOGAF Practitioner; NORA (geen certificering); MARIJ (geen certificering); basisopleiding architectuur Belastingdienst; DIVA (Defensie) Business Information Management Foundation Bachelor Bedrijfskundige Informatica Information Security Expert (ISO 27002), VIR, VIRBI, A en K analyses Information Security Advanced (ISO 27002) Bachelor Bedrijfskundige Informatica Bachelor Bedrijfskundige Informatica, Master Public Information Management Purchaising Leadership NEVI 3 Bachelor Bedrijfskundige Informatica Business Information Management Foundation Expert NEVI 2 Foundation ISPL Procurement Management Register EDP-auditor Post HBO-opleiding, Certified Information Systems Auditor Post HBO-opleiding, Certified Information Systems Auditor Professional ITSM Alignment of IT and the Business (ISO 20000); ITIL Service Design; ITIL Service Offerings and Agreements Professional ITSM Alignment of IT and the Business (ISO20000) Expert NEVI 2 Foundation ISPL Procurement Management ARIS; Maven
23/08/2013
14
Architectuur (methoden, modelleertechnieken, tools, modellen, et cetera)
Informatiemanagement Portfoliomanagement
Bestuurlijke informatica
Securitymanagement
Informatiebeveiligingsbeleid
Informatiebeveiliging Sourcingmanagement
Bestuurlijke informatica
Categoriemanagement
Bestuurlijke Informatica
Inkoopstrategie Inkoop I(v)
Bestuurlijke Informatica Informatiemanagement Professioneel inkopen Uitbesteding ICT
Control Stelsel I(v) IT-control
IT-auditing IT-auditing
Project Control I(v)
IT-auditing
Relatiemanagement
Service Alignement
Contract/leveranciersmanagement
Service Level management
Professioneel inkopen Uitbesteding ICT Functioneel ontwerp/startarchitectuur
Versie 1.0.
Technisch ontwerp/applicatieontwikkeling
Softwareontwerp
Methoden en technieken voor agile ontwerp Programmeren
Testen Testmanagement
Test Management
Testorganisatie en –uitvoering Applicatiebeheer
Applicatiebeheer
Programmeren
1e lijns gebruikersondersteuning Incidentmanagement
Servicemanagement Service Support
Problemmanagement
Service Support
Service Design
Changemanagement
Service Control
Releasemanagement
Service Control
Configuration Management
Service Control
Service level management
Service Alignment
Capacitymanagement
Service Design
Systeemontwikkeling
Service Design
Netwerkontwikkeling
Service Design
Versie 1.0.
23/08/2013
Java Software Designer; Microsoft Certified Solution Developer RAD/LAD, RUP Java; C#; .Net; Visual Basic; SAP/ERP; Groupware/Lotus Notes; Powerbuilder/Sybase; Cobol/Cics/DB2; Cool Gen Tmap Next Foundation Testen Professional; TMap NEXT Advanced; ISTQB Advanced TMap NEXT Foundation Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition Oracle Certified Professional; Microsoft Certified Program Developer ITSM Foundation; ITIL Foundation Professional ITSM Support of IT Services Professional ITSM Support of IT Services; ITIL Operational Support and Analysis Professional ITSM Delivery of IT Services; ITIL Service Design Professional ITSM Support of IT Services; ITIL Service Transition Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition; ITIL Release Control and Validation Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition; ITIL Release Control and Validation; Practitioner Software Asset Management Professional ITSM Alignment of IT and the Business (ISO 20000); ITIL Service Design; ITIL Service Offerings and Agreements Professional ITSM Delivery of IT Services; ITIL Service Design; ITIL Planning Protection and Optimization Professional ITSM Delivery of IT Services; ITIL Service Transition Professional ITSM Delivery of IT Services; ITIL Service Transition
15
Systeembeheer
Serverbeheer
Systeembeheer
Server+; Linux+; MCITP
Service Control
Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition Server+; Linux+; MCITP
Systeembeheer Service Control
Databasebeheer
Database Administration
Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition Server+; Linux+; MCITP; ASE-Network Infrastructure Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition MCDBA
Technical support
Technical Support
Server+; Linux+; MCITP
Service Delivery
Professional ITSM Delivery of IT Services SOD I, SOD II, MBO Informatiedienstverlening, HMDI
Netwerkbeheer
Systeembeheer Service Control
Informatiebeheer
informatieadvies
Informatievoorziening
Archief- en informatiewetgeving; ordenings- en ontsluitingsmethodieken; zoektechnieken Archief- en informatiewetgeving; ordenings- en ontsluitingsmethodieken; zoektechnieken Bestuurlijke informatiekunde
Informatiemanagement
Versie 1.0.
23/08/2013
HMDI, IDM, Archiefschool
Master Public Information Management, Master in Information studies, Leergang Informatiemanagement en documentmanagement Business Information Management Foundation
16
Overzicht 3 Samenhang professionele kennis, certificaten en kernbeschrijvingen (alfabetisch)
Professionele Kennis
Applicatiebeheer
Archief- en informatiewetgeving; ordenings- en ontsluitingsmethodieken; zoektechnieken Architectuur (methoden, modelleertechnieken, tools, modellen, et cetera)
Bestuurlijke Informatica
Bestuurlijke Informatica Databases Database Administration Functioneel beheer Informatiebeveiliging Informatiebeveiligingsbeleid
Informatiemanagement
Certificaten
Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition SOD I, SOD II, MBO Informatiedienstverlening, HMDI, IDM, Archiefschool
Applicatiebeheer
TOGAF Practitioner; NORA (geen certificering); MARIJ (geen certificering); basisopleiding architectuur Belastingdienst; DIVA (Defensie) Bachelor Bedrijfskundige Informatica, Master Public Information Management , Master in Information studies
Innovatiemanagement Informatiebeleid Informatiearchitectuur Applicatiearchitectuur Technische Architectuur Informatiearchitectuur Applicatiearchitectuur Technische Architectuur Innovatiemanagement Portfoliomanagement Sourcingmanagement Categoriemanagement Inkoop I(v) Informatiemanagement Informatiebeleid Gegevensmanagement Databasebeheer
Master Bedrijfskundige Informatica Databases en SQL Foundation MCDBA Professional Functioneel Beheerder Information Security Advanced (ISO 27002) Information Security Expert (ISO 27002), VIR, VIRBI, A en K analyses Business Information Management Foundation
Inkoopstrategie
Purchaising Leadership NEVI 3
IT-auditing
Register EDP-auditor Post HBO-opleiding, Certified Information Systems Auditor (CISA)
Versie 1.0.
Kernbeschrijvingen
23/08/2013
Informatiebeheer Informatieadvies Informatievoorziening
Functioneel Beheer Securitymanagement Securitymanagement
Innovatiemanagement Informatieanalyse Informatiebeleid Informatiearchitectuur Applicatiearchitectuur Technische Architectuur Inkoop I(v) Categoriemanagement Control Stelsel I(v) IT-control Project Control I(v)
17
Methoden en technieken voor agile ontwerp Procesmodelering
RAD/LAD, RUP
Projectmanagement
Professional Projectmanager; PRINCE2 Practitioner Expert NEVI 2
Professioneel Inkopen
Programmeren
Programmeren
Service Alignement
ARIS; Maven
Java; C#; .Net; Visual Basic; SAP/ERP; Groupware/Lotus Notes; Powerbuilder/Sybase; Cobol/Cics/DB2; Cool Gen Oracle Certified Professional; Microsoft Certified Program Developer Professional ITSM Alignment of IT and the Business (ISO 20000); ITIL Service Design; ITIL Service Offerings and Agreements
Service Control
Professional ITSM Control of IT Services; ITIL Service Transition; ITIL Release Control and Validation
Service Control
Practitioner Software Asset Management Professional ITSM Delivery of IT Services; ITIL Service Design Professional ITSM Delivery of IT Services; ITIL Service Design; ITIL Planning Protection and Optimization Professional ITSM Alignment of IT and the Business (ISO20000) Professional ITSM Service Delivery ITSM Foundation; ITIL Foundation Professional ITSM Support of IT Services; ITIL Operational Support and Analysis Java Software Designer; Microsoft Certified Solution Developer Tmap Next Foundation
Service Design
Service Design
Service Level Management
Servicemanagement Servicemanagement Service Support
Softwareontwerp
Testen Test Management
Testorganisatie en – uitvoering Service Design
Versie 1.0.
Testen Professional; TMap NEXT Advanced; ISTQB Advanced TMap NEXT Foundation
Professional ITSM Delivery of IT Services; ITIL Service Design; ITIL Planning Protection and Optimization
23/08/2013
Technisch ontwerp/applicatieontwikkeling Functioneel ontwerp/startarchitectuur Projectmanagement Inkoop I(v) Contract/leveranciermanagement Technisch ontwerp/applicatieontwikkeling
Applicatiebeheer
Relatiemanagement Service Level Management
Changemanagement Releasemanagement Configuration Management Systeembeheer Serverbeheer Netwerkbeheer Configuration Management Problemmanagement
Capacitymanagement Systeemontwikkeling Netwerkontwikkeling Contract/leveranciermanagement Technische Architectuur 1e lijns gebruikersondersteuning Incidentmanagement Problemmanagement Technisch ontwerp/applicatieontwikkeling Technisch ontwerp/applicatieontwikkeling Testmanagement
Testmanagement
Capacitymanagement Systeemontwikkeling Netwerkontwikkeling
18
Systeembeheer
Server+; Linux+; MCITP; ASENetwork Infrastructure
Uitbesteding ICT
Foundation ISPL Procurement Management
Versie 1.0.
23/08/2013
Systeembeheer Serverbeheer Netwerkbeheer Technical Support Inkoop I(v) Contract/leveranciermanagement
19
Overzicht 4 Model kwaliteitenprofiel
KWALITEITENPROFIEL … Informatie vanuit het functiegebouw Rijk Het kwaliteitenprofiel van de kernbeschrijvingis een I(v) specifieke verbijzondering van het volgende kwaliteitenprofiel van het functiegebouw Rijk: Functiefamilie Functiegroep Schaalrange
: : :
Positionering van de kernbeschrijving in de I(v) kolom
vraag
afstemming vraag-aanbod
aanbod
richten
Naam kernbeschrijving resultaatgebied
inrichten
verrichten
Relaties met de kernbeschrijvingen
Omschrijving van de kernbeschrijving2 1.1… (A3-2). 1.2… (A3-2).
Voorbeelden van rollen De kernbeschrijving… wordt aangetroffen in de volgende rollen binnen de I(v) kolom: ….
Bijzonderheden en/of ontwikkelingen m.b.t. de kernbeschrijving Geen bijzonderheden.
2
Tussen haakjes is een verwijzing opgenomen naar de e-Competenties uit het Europese eCompetence framework versie 2.0 september 2010. Zie overzicht 5 voor de samenvatting.
Versie 1.0.
23/08/2013
20
Kennis Professionele kennis
Certificaten
Aanvullende kennis
Voorbeelden van opleidingen
Verwijzing naar de competenties in de KVC profielen van het Functiegebouw Rijk.
Versie 1.0.
23/08/2013
21
OVERZICHT 5 Samenhang tussen de kernbeschrijvingen en het e-Competence framework plan
run
enable
manage
IS and business startegy alignment Service Level Management Business Plan Development Product or Project Planning Architecture Design Application Design Technology Watching Sustainable Development Design and Development System Integration Testing Solution Deployment Documentation Production User Support Change Support Servide Delivery Problem Management Infortmation Security Strategy Development ICT Quality Strategy Development Education and Training Provision Purchaising Sales Proposal Development Channel Management Sales Management Contract Management Personnel Development Information and Knowledge Management Forecast Development Project and Portfolio Management Risk Management Relationship Management Process Improvement ICT Quality Management Business Change Management Information Security Management IT Governance
design
1. Vraag naar ondersteuning 1.1 Informatiemanagement 1.2 Informatieanalyse 1.3 Projectmanagement 1.4 Functioneel beheer 1.5 Gegevensmanagement 2. Afstemming tussen vraag en aanbod 2.1 Beleidsontwikkeling 2.1.1 Informatiebeleid 2.1.2 Informatiearchitectuur 2.1.3 Applicatiearchitectuur 2.1.4 Technische architectuur 2.1.5 Innovatiemanagement 2.2 Sturing 2.2.1 Portfoliomanagement 2.2.2 Securitymanagement 2.2.3 Sourcingmanagement 2.2.4 Categoriemanagement 2.2.5 Inkoop I(v) 2.2.6 Control Stelsel I(v) 2.2.7 IT Control 2.2.8 Project Control I(v) 3. Aanbod van ondersteuning 3.1 Relatiemanagement 3.2 Contractmanagement 3.3 Onderhoud, vern. en beheer van appl. 3.3.1 Functioneel ontwerp/startarch. 3.3.2 Technisch ontwerp/applicatieontw. 3.3.3 Testmanagement 3.3.4 Applicatiebeheer 3.4 Gebruikersondersteuning 3.4.1 1e lijns gebruikersondersteuning 3.4.2 Incidentmanagement 3.4.3 Problemmanagement 3.4.4 Changemanagement 3.4.5 Releasemanagement 3.4.6 Configurationmanagement 3.5 Dienstverlening 3.5.1 Service level management 3.5.2 Capacitymanagement 3.6 Infrastructuur management 3.6.1 Systeemontwikkeling 3.6.2 Netwerkontwikkeling 3.6.3 Systeembeheer 3.6.4 Serverbeheer 3.6.5 Netwerkbeheer 3.6.6 Databasebeheer 3.6 7 Technical support 3.7 Documentaire informatievoorziening
Versie 1.0.
4 3 4 1 3
4 4 4 4 4 2 4 4 4 4 4 4 4 3
3 3 1 3
2 3 2 3 1 3 4 3 3 3 3 2
3 3 2 2 2 2 3
23/08/2013
3 3 3 3 4
22
Toelichting op de samenhang tussen de kernbeschrijvingen en e-Competence framework: 1. Het e-Competence Framework is een Europees referentiekader voor beroepscompetenties in de informatie- en communicatietechnologie. Het framework onderkent 36 gebieden, i.e. resultaatgebieden binnen de ICT, waarvan een algemeen geldende omschrijving wordt gegeven en waarvoor beroepscompetenties worden geïdentificeerd. 2. In de rijen zijn de kernbeschrijvingen uit het voorliggende I(v)-kwaliteitsraamwerk opgesomd. In de kolommen staat de gebieden/resultaatgebieden uit het eCompetence Framework. De getallen geven op een schaal van 1 tot 5 het eCompetence niveau aan waarop activiteiten binnen het gebied/resultaatgebied verricht moeten worden. Wanneer in de kwaliteitenprofielen bijvoorbeeld wordt gezegd dat het resultaatgebied ‘Incidentmanagement’ op niveau 3 binnen het gebied ‘User support’ van het e-Competence Framework verricht moet worden dan is de volgende niveauomschrijving van toepassing: “Manages the support process and is accountable for ensuring that agreed service levels are met. Et cetera” 3. Met de niveauaanduiding wordt een inhoudelijke relatie gelegd tussen het eCompetence Framework en het voorliggende Kwaliteitsraamwerk. De niveauaanduiding is van belang bij het beoordelen van het curriculum van opleidingen, bijvoorbeeld in het kader van certificering, die niet in dit Kwaliteitsraamwerk worden genoemd. 4. De resultaatgebieden uit het e-Competence Framework kunnen van toepassing zijn voor IT dienstverleners, IT softwareontwikkelaars, hardwareleveranciers, hardware ontwikkelaars of gebruikersorganisaties. Dit betekent dat niet alle resultaatgebieden uit het e-Competence Framework ook altijd in elke organisatie hoeven voor te komen. 5. Een aantal specifieke resultaatgebieden uit het e-Competence Framework is nog niet benoemd in het I(v)-kwaliteitsraamwerk, bijvoorbeeld het resultaatgebied ‘Sustainable development’.
Versie 1.0.
23/08/2013
23
OVERZICHT 6 Toelichting op het negenvlaksmodel Het negenvlaksmodel dat gebruikt is voor de positionering van de kernbeschrijvingen is gebaseerd op het generieke model voor informatiemanagement (Abcouwer cs. 1997). Dit model is een uitwerking van het Strategic Alignment Model (Henderson en Venkatramang, 1993). Aan het Strategic Alignment Model wordt op de verticale as tussen business en IT de informatie- en communicatiekolom toegevoegd en op de horizontale as wordt tussen extern en intern de structuur toegevoegd. Het model ziet er dan als volgt uit: Business
Informatie en communicatie
Informatietechnologie
Strategie
Structuur
Uitvoering
In het hart van het model wordt vervolgens de informatiemanagementfunctie geplaatst. In het oorspronkelijke artikel wordt het volgende geconcludeerd: als het faciliterend vermogen van de IT-vernieuwing niet wordt begrepen en daardoor geen sturing aan integratie wordt gegeven, wordt er onvoldoende gespecificeerd welke eisen aan de technologie worden gesteld, waardoor de afstemming van business en IT verslechtert. Gevolg daarvan is dat het vermogen dat de organisatie (onderneming) uit informatievoorziening put, afneemt. Het generieke model voor informatiemanagement is in veel organisaties gebruikt als basis voor het positioneren van de informatievoorziening. In NORA wordt op de horizontale as een onderscheid gemaakt in de ‘Wie, Wat en Hoe vraag’ en op de verticale as wordt een verdeling gemaakt in drie vormen van architecturen. Dit levert het volgende beeld:
Versie 1.0.
23/08/2013
24
Bij Defensie wordt, bij DIVA op de horizontale as een onderscheid gemaakt in richting, vormgeving en inrichting. Op de verticale as wordt de indeling van Nora aangehouden. Dit levert het volgende beeld:
BV-Architectuur IV-Architectuur
VORMGEVING
IV beleidsuitgangspunten
ICT-Architectuur
RICHTING
Bedrijfsdoelstellingen
ICT beleidsuitgangspunten
INRICHTING
Generiek Procesmodel
Organisatieinrichting
Veranderdoelstellingen
Informatiestromen
BV-inrichtingsprincipes
BV beleidsuitgangspunten
Normeringen
IV besturing IV-servicesmodel Bedrijfsgegevensmodel
Informatiesysteem landschap Systeembeheer
IV visie Migratieplan Technische architectuur
ICT standaarden Bouwstenen
ICT Componenten ICT Beheer
Bij de Belastingdienst wordt in het kaderdocument IV-keten een onderscheid gemaakt in de IV-vraag (het wat) en het IV-aanbod (het hoe) De vraag en het aanbod wordt gekoppeld in de IV-keten. Een belangrijke rol is hierbij weggelegd voor de IV beleidsfunctie. In het strategisch plan informatievoorziening van RWS wordt eveneens een onderscheid gemaakt in vraag en aanbod en de keuze om vraag en aanbod duidelijk van elkaar te scheiden. Vervolgens worden op strategisch, tactisch en operationeel niveau rollen gedefinieerd. Dit wordt in de architectuur als volgt gevisualiseerd: Aandachtgebieden
Business
Informatie
Applicaties
Technische infrastructuur
Abstractie niveaus
Waarom? DOELEN / STRATEGIE / BELEID / TRENDS
DOELEN / STRATEGIE / BELEID / TRENDS
Contextueel niveau
Wat DIENSTVERLENING
INFORMATIEBEHOEFTE
BENODIGDE FUNCTIONALITEIT
TECHNISCHE EISEN
PROCESSEN
INFORMATIEKWALITEIT
APPLICATIE BLAUWDRUK
TECHNISCHE BLAUWDRUK
ORGANISATIE & MENSEN
GEGEVENSVERZAMELING
APPLICATIEPORTFOLIO
TECHNOLOGIE LANDSCHAP
Conceptueel niveau
Hoe?
Logisch niveau
Waarmee?
Fysiek niveau
Wanneer? VERANDERING / IMPLEMENTATIE Transformatieniveau
Ook bij de politie wordt het generieke model voor informatiemanagement toegepast. Hierbij wordt op de verticale as een onderscheid gemaakt in richten, inrichten en verrichten. De termen richten, inrichten en verrichten worden, meer recent, ook door Maes gehanteerd (UVA, 2003). In het negenvlaksmodel dat in het voorliggende Kwaliteitsraamwerk gebruikt wordt voor de positionering van de resultaatgebieden, is gekozen voor het gebruik van de termen
Versie 1.0.
23/08/2013
25
richten, inrichten en verrichten op de verticale as. Hiervoor is gekozen gelet op het gebruik van deze termen door ICCIO en in grote organisaties (Defensie, Politie) en meer recente inzichten bij de bedenkers van het generieke model. Op de horizontale as is gekozen voor de termen aanbod, afstemming vraag en aanbod en aanbod. Hierbij wordt aangesloten bij de oorspronkelijke betekenis van het generieke model, te weten: Specificeren van eisen aan de businesskant (dus de vraag), het faciliterend vermogen aan de IT-zijde (dus het aanbod) en het gebruik van deze termen bij grote organisaties (Belastingdienst, RWS). De termen zijn getoetst in de gesprekken bij de informanten.
Versie 1.0.
23/08/2013
26