Kwaliteitsjaarverslag 2010 Kwaliteitsplan 2011
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 1 van 28
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Apotheek Tholen. De enige uitzondering die hierop bestaat is dat de materialen mogen worden opgeslagen op een computersysteem, zolang deze voor privé-doeleinden worden gebruikt en niet bestemd zijn voor reproductie of publicatie
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 2 van 28
SAMENVATTING In dit document doet Apotheek Tholen verslag van haar activiteiten in het jaar 2010 en geeft zij aan welke kwaliteitsverbeterende plannen er liggen voor de komende periode. Apotheekgegevens Het afgelopen verslagjaar is het derde volledige jaar van Apotheek Tholen op zijn nieuwe locatie. Zowel het publiek als de medewerkers zijn nog steeds tevreden over deze nieuwe omstandigheden. Door de verdere implementatie van een medicijnenrobot en de verdere uitrol van de 24-uurs uitgifte automaat is de logistiek in de apotheek verder verbeterd. Het apotheekteam is in het verslagjaar t.o.v. de situatie begin 2010 toegenomen met 11% i.v.m. de extra benodigde werkzaamheden samenhangend met het preferentiebeleid en het aantal toegenomen WMG voorschriften
Jaarverslag 2010 Het afgelopen verslagjaar is voor Apotheek Tholen een turbulent jaar geweest. De invoering van het preferentiebeleid en het gedifferentieerde tarief heeft de apotheek financieel zwaar getroffen. Om de apotheek levensvatbaar te houden heeft de apotheek zijn activiteiten moeten richten op de primaire bedrijfsprocessen, waar zij economisch voor gevalideerd wordt. Activiteiten, die niet direct economisch voordeel opleveren, hebben wij noodgedwongen op een lager pitje moeten zetten. Jaarplan 2011 Komend jaar hopen wij, dat het bedrijfsklimaat weer ruimte gaat bieden om farmaceutische zorg te kunnen leveren, zonder angst voor onze continuïteit.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 3 van 28
INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING ..................................................................................................................... 3 INHOUDSOPGAVE .................................................................................................................. 4 Inleiding....................................................................................................................................... 5 DEEL I - Apotheekgegevens..................................................................................................... 6 1 Visie van Apotheek Tholen ............................................................................................... 7 2 Apotheekteam..................................................................................................................... 7 3 Omgeving ............................................................................................................................ 8 DEEL II – Jaarverslag 2010 ........................................................................................................ 9 4 Kwaliteitskring.................................................................................................................. 10 5 FTO 10 6 Overige zorgverleners...................................................................................................... 10 7 Vrouwen- en ouderen verenigingen.............................................................................. 11 8 Geneesmiddelvoorziening .............................................................................................. 11 Consumptieprofiel ........................................................................................................... 11 Gedifferentieerde tarief ................................................................................................... 12 Postcode verdeling........................................................................................................... 12 Eigen Bereidingen ............................................................................................................ 13 Interventies........................................................................................................................ 14 Fouten/klachtenafhandeling.......................................................................................... 14 Recalls ................................................................................................................................ 14 LAREB................................................................................................................................ 14 9 Farmaceutische Zorg/ en doelmatigheidsprojecten.................................................... 15 9.1 Medicatie review .................................................................................................. 15 9.2 Ontslag medicatie................................................................................................. 17 9.3 Monitoring nierfunctiestoornissen aan de hand van SHL gegevens............ 19 9.4 Therapie trouw ..................................................................................................... 21 9.5 Deelname aan een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen .............. 22 10 Interne organisatie, infrastructuur, inrichting ............................................................ 23 11 Verbeterpunten 2011....................................................................................................... 24 DEEL III - Jaarplan 2011 .......................................................................................................... 24 12 Farmaceutische Zorg- en doelmatigheidsprojecten 2011 .......................................... 25 12.1 Klanten tevredenheids onderzoek digitale dienstverlening .......................... 25 12.2 Preventieve bloedplaatjesremming bij angina pectoris .................................. 26 12.3 Uniformering wondbehandeling binnen huisartsenpraktijken en thuiszorgorganisaties....................................................................................................... 27 13 Overige plannen ....................................................................................................... 28 14 Interne organisatie.................................................................................................... 28 15. Planning..................................................................................................................... 28
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 4 van 28
INLEIDING Apotheek Tholen is sinds 2000 verantwoordelijk voor de geneesmiddelenvoorziening en de farmaceutische zorg van haar patiënten. Om die te realiseren werken apothekers, assistenten en medewerkers van Apotheek Tholen volgens de kwaliteitsnormen, richtlijnen en standaarden van de beroepsgroep van apothekers, vastgelegd in de Nederlandse ApotheekNorm (NAN). De apotheek werkt daarbij planmatig en gestructureerd aan een continue kwaliteitsverbetering.
In dit kwaliteitsjaarverslag/-plan wordt in Deel I verslag gedaan van de algemene kenmerken van Apotheek Tholen. In Deel II wordt het resultaat van de geplande kwaliteitsverbeterende werkzaamheden in 2010 beschreven en Deel III bevat de verbeteringsplannen voor 2011. Zowel in het jaarverslag als in het jaarplan wordt ruim aandacht gegeven aan de gevolgen van de plannen voor de interne apotheekorganisatie.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 5 van 28
DEEL I - APOTHEEKGEGEVENS
Adres gegevens Naam apotheek: Apotheek Tholen Straatnaam: Vliethof 8 Postcode: 4691 HA Plaats: Tholen Telefoon: 0166-606643 Fax: 0166-606711 e-mail:
[email protected] website: www.apotheektholen.nl
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 6 van 28
1
Visie van Apotheek Tholen
Farmaceutische Zorg De medewerkers van Apotheek Tholen willen farmaceutische zorg leveren in een prettige omgeving, zowel voor de klanten als de medewerkers. Farmaceutische zorg is naar onze mening meer dan alleen de distributie van geneesmiddelen. Het team streeft ernaar om farmaceutische patiëntenzorg in de dagelijkse werkzaamheden te integreren om zo de therapietrouw, de omgang met het ziektebeeld, de gezondheid en de levenskwaliteit van de patiënten te verbeteren. Ook besteden wij veel aandacht aan het voorkomen en signaleren van bijwerkingen. Tevreden Klanten Het is onze taak de patiënten te laten zien dat een goede begeleiding bij en informatie over de geleverde medicijnen bijdraagt tot een betere kwaliteit van leven, bij ziekte of ongemak. De klanten moeten daarbij goed en prettig worden geholpen. Zij zullen de meerwaarde van onze apotheek en de daar geboden zorg dan inzien, ook als zij in de toekomst hun geneesmiddelen bij een andere aanbieder zouden kunnen betrekken. Deze toegevoegde waarde van onze apotheek communiceren wij aan al onze relaties. Het aanbieden van kwalitatief goede zorg en daardoor klanten tevreden maken en tevreden houden, is een overlevingsstrategie, de apotheek, ons werk en daarmee de door ons geboden zorg blijft bestaan. Wij streven ernaar om iedere patiënt als persoon
met individuele behoeften te bejegenen en om nauw samen te werken met andere zorgverleners, patiëntenverenigingen en zorgverzekeraars. In deze samenwerking neemt de patiënt met zijn belangen de centrale plek in. Wij zijn ons bewust van het spanningsveld tussen goede zorgverlening en de daaraan gerelateerde kosten. De Apotheek draagt actief bij aan de bevordering van doelmatig geneesmiddelgebruik, bijvoorbeeld door het begeleiden van patiënten bij hun geneesmiddelgebruik en het adviseren van de huisartsen bij het voorschrijven. Teamgeest Het gezamenlijk belang zorgt voor een goede teamgeest in Apotheek Tholen. We streven naar een goede werksfeer. Het succes van de apotheek is een gezamenlijk succes, het gehele team helpt hier aan mee. De apotheker betrekt een ieder in de ontwikkelingen en stimuleert de medewerkers om hun mening te laten horen. Iedereen in de apotheek is meer gemotiveerd en heeft meer plezier in het werk als bekend is waarom er op een bepaalde manier wordt gewerkt in de apotheek. De apotheker informeert daarom alle medewerkers goed. Delegeren De apotheker delegeert een groot deel van de werkzaamheden aan de rest van het team. De medewerkers worden hierdoor uitgedaagd zich te ontwikkelen en kunnen de klant goed van dienst zijn. Iedereen voelt zich meer betrokken bij het functioneren van de apotheek. De medewerkers zijn beter in staat om zelfstandig te werken en kunnen eventuele problemen oplossen bij het leveren van farmaceutische zorg. Apotheek Tholen wordt zo een zelflerende organisatie. 2 Apotheekteam Namen apotheker(s):
Drs SEB Werkman-Lemmens, eigenaar
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 7 van 28
Drs AJ Werkman, tweede apotheker Aantal apothekers (fte): 2 Aantal assistenten (fte): 8 assistentes (5,7. fte) Overige medewerkers (fte): 1 interieurverzorgsters (0,3 fte) Binnen het team zijn geen specialisten aangewezen. Ieder teamlid werkt op basis van gelijkwaardigheid en moet in staat zijn alle taken uit te voeren. Wel kan elk teamlid zich naar eigen interesse en kunde op deelgebieden extra ontplooien. 3 Omgeving Apotheek Tholen is een plattelandsapotheek en enige ter plaatse. De Apotheek verzorgt met 8200 patiënten iets minder dan het landelijk gemiddelde per apotheek. De produktiviteit van de apothekersassistentes ligt met 20.650 afgeleverde receptregels per fulltime assistente per jaar ver boven het landelijke gemiddelde. Deze productiviteit is mogelijk door de vergaande optimalisatie van het arbeidsproces. Meer dan 95% van de recepten zijn afkomstig van de drie huisartsenpraktijken in Tholen. De leeftijdsverdeling was als volgt: Apotheek Tholen Man Vrouw 12,6% 12,46% 16,7% 18,4% 13,2% 12,9% 4,8% 5,5% 1,3% 2,2% 48,5% 51,5%
Leeftijd 0-19 20-44 45-64 65-79 80++ Totaal
Man 12,4 19,3 12,1 4,5 0,9 49,4
Vrouw 11,9 18,8 11,9 5,8 2,2 50,6
Ten opzichte van de CBS statistieken is de populatie in Tholen jong.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 8 van 28
DEEL II – JAARVERSLAG 2010
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 9 van 28
4 Kwaliteitskring De kwaliteitskring I, een samenwerkingsverband tussen de apotheken van Bergen op Zoom, Halsteren, Hoogerheide, Ossendrecht, Steenbergen, en Tholen, komt 4 x per jaar bijeen. Tijdens deze bijeenkomsten wordt naast organisatorische zaken, zorginhoudelijke problematiek besproken. Met de groep apotheken, die deelnemen aan de kwaliteitskring is een dienstwaarnemings regeling afgesproken, die goed aansluit bij de dienstwaarneming van de huisartsen in de Huisartsenpost Bergen op Zoom. 5 FTO Op het eiland Tholen wordt regelmatig Farmacotherapeutisch Overleg (FTO) gevoerd tussen alle (apotheekhoudende) huisartsen en de apothekers. In het verslagjaar is zes maal een FTO gehouden met de volgende onderwerpen: ADHD Terugkoppelingsbijeenkomst DTO/FTO 2009 Osteoporose Geneesmiddelen en verkeersveiligheid Wondbehandeling Dermatomycosen
Het FTO wordt door een huisarts en een apotheker gezamenlijk voorbereid. Tijdens dit verslagjaar hebben we weer deelgenomen aan de DTO-FTO studie van de Universiteit van Maastricht. Over elk onderwerp wordt een DTO en een FTO gehouden, waarbij de DTO’s worden voorbereid en gepresenteerd door de SHL Etten-Leur. Van alle DTO’s en FTO ‘s wordt een verslag en een besluitenlijst gemaakt. Het DTO en FTO functioneert op dit moment op niveau 4. Er vindt toetsing plaats naar aanleiding van de gemaakte afspraken in een eerder DTO of FTO.
Verder is er met de direct betrokken huisartsen van de stad Tholen iedere eerste vrijdag van de maand een lunch overleg. Hierin worden dagelijkse en operationele zaken besproken. Dan staat “nieuwe geneesmiddelen” als vast onderwerp op de agenda. Met de plaatselijke huisartsen bestaat de afspraak, dat de apotheek de voorgeschreven medicatie maximaal substitueert. Middels een computer koppeling kunnen de recepten door de huisartsen electronisch worden doorgegeven. Op deze EDIFACT recepten worden geneesmiddelen op generiek niveau voorgeschreven. 6 Overige zorgverleners Tehuizen en Instellingen Met het plaatselijke verzorgingshuis is regelmatig contact. De incontinentiezorg is anders opgezet.
Thuiszorg Met diverse thuiszorgorganisaties is regelmatig, meest telefonisch, overleg over de te leveren zorg door de apotheek. We kunnen bij vragen en problemen elkaar makkelijk bereiken en snel en adequaat reageren. De samenwerking verloopt zeer prettig.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 10 van 28
Daarnaast is de apotheek aangesloten bij de Stichting Farmaceutische Thuiszorg WestBrabant van het departement West-Brabant der KNMP. Andere zorgaanbieders Met de verloskundigen praktijk is incidenteel overleg over hun voorschrijfbeleid en over afstemming van voorlichtingsmateriaal op elkaar. Na toestemming van hun clienten geven zij de einddatum van de zwangerschap aan de apotheek door, zodat de apotheek ook de medicatiebewaking optimaal kan uitvoeren bij zwangeren.
7 Vrouwen- en ouderen verenigingen Een aantal keer per jaar wordt apotheek Tholen door diverse vrouwen- en ouderen verenigingen benaderd om iets te komen vertellen over geneesmiddelen in het algemeen. Daartoe beschikt de apotheek over een power-point presentatie die gevolgd wordt door een uitgebreide gelegenheid tot vragen stellen. 8
Geneesmiddelvoorziening
Consumptieprofiel
A B C D G H J L M N P R S V
Kosten % % Alimentary tract and meta 20,61 14 15 Blood and blood forming o 13,03 4 7 Cardiovascular system 16,76 21 28 Dermatologicals 19,00 3 3 Genito urinary system and 23,70 4 4 Systemic hormonal prep,ex 42,19 5 2 General antiinfectives fo 27,04 6 5 Antineoplastic and immuno 248,02 6 1 Musculo-skeletal system 13,50 3 4 Nervous system 18,49 16 19 Antiparasitic products,in 30,85 0 0 Respiratory system 34,44 14 9 Sensory organs 21,08 2 3 Various 125,46 0 0 Totaal 21,98 100 100 Bron: Apotheek Tholen
Kosten % % 21,03 13 14
Kosten % % -2,0% 2,4% 3,3%
14,08 17,92 18,55
4 22 2
7 27 3
-7,4% -6,4% 2,4%
-7,6% -2,6% 13,2%
-1,4% 2,8% 9,2%
22,94
4
4
3,3%
8,7%
3,9%
37,85 26,70
4 6
2 5
11,5% 1,3%
16,3% -4,7%
3,1% -7,1%
234,33 7 1 13,18 3 4 17,89 16 20 29,84 0 0 33,48 14 9 20,34 2 3 109,47 1 0 22,26 100 100
5,8% -6,2% -12,5% 2,4% 4,1% 0,4% 3,4% 0,5% -4,0% 3,4% 14,3% 9,2% 2,9% 1,0% -3,1% 3,6% 4,9% 0,0% 14,6% -32,1% -41,5% -1,2%
In bovenstaande tabel is het consumptie patroon weergegeven naar ATC-groep. De cijfers van 2009 en 2010 zijn hierbij met elkaar vergeleken. Ook wordt de omzet verdeling en de verdeling van het aantal voorschriften tussen de verschillende groepen getoond.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
Aantal
Aantal
Verschil Omzet
Aantal
Omzet
2009
Omzet
ATC overzicht consumptie omzet Kosten per voorschrift 2010
blz. 11 van 28
We zien, dat de kostendaling van vorig jaar zich heeft doorgezet. Gedifferentieerde tarief Verdeling tarief code's 2010
1
4
7
8
2
10
3
9
19
20
Per 1 juli 2008 is door de NZA het gedifferentieerde tarief ingevoerd. Doelstelling van dit tarief is om een betere relatie te leggen tussen de vergoeding en de werkbelasting van afgeleverde receptuur. Bovenstaande grafiek geeft de verdeling van de verschillende tariefcode’s voor Apotheek Tholen weer in de periode 2010. Het macro tarief voor Apotheek Tholen in deze periode bedroeg EUR 6.26 Dit valt wederom veel lager uit dan het macro-tarief, zoals dat is berekend door de NZA. De tarief differentiering zet de inkomsten van Apotheek Tholen ook dit jaar onder druk en doet geen recht aan de kwaliteit welke Apotheek Tholen levert. Postcode verdeling In de volgende grafiek is de postcode verdeling weergegeven van de door Apotheek Tholen verzorgde patienten.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 12 van 28
Postcode verdeling van patienten
10,0
9,0
8,0
7,0
6,0
2005 2006 2007
5,0
2008 2009 2010
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0 4691
4692
4693
4694
4695
4696
4697
4698
Rest
Po st co d e
We zien in dit overzicht, dat Apotheek Tholen naast de patienten uit Tholen met postcode 4691 tevens veel mensen bedient uit het omliggende gebied. Het aandeel patiënten uit de omliggende gebieden toont in 2010 wederom een nog grotere steiging dan voorgaande jaren. Het is duidelijk, dat mensen uit het omliggende gebied de kwaliteit, door Apotheek Tholen geboden, weten te vinden. Eigen Bereidingen Apotheek Tholen maakt nog steeds producten zelf. Binnen de kwaliteitskring is Apotheek Tholen 1 van de 3 nog zelf bereidende apotheken. Dit betekent dat steeds vaker cliënten van elders hun bereidingen noodgedwongen in Apotheek Tholen moeten laten maken. Het betreft eigen bereidingen welke specifiek op de patient worden toegespitst. Bereidingen, welke op een eigen specifieke formulering zijn gebaseerd en niet in de taxe voorkomen, betroffen 0.48% van het aantal voorschiften. We zien een toename in steriele bereidingen, met name medicatiecasettes voor of palliatieve sedatie of ambulante intraveneuze antibioticakuren. Ook het aantal bereidingen van kinderdoseringen en bereidingen voor cliënten met voedingssondes neemt toe. Specifieke bereidingen nemen wij af van bereidingsapotheken, die zich hierin hebben gespecialiseerd. Doordat deze apotheken op grotere schaal kunnen produceren, kunnen deze producten beter aan industriële eisen voldoen. Wij namen in het verslagjaar producten af van "De Magistrale Bereider" en "De Collegiale Bereider".
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 13 van 28
Interventies Dagelijks nemen wij over 1 of meerdere recepten contact op met de voorschrijver. Dit betreft dan meestal vragen over doseringen, dubbel-medicaties, contra-indicateis of interacties. Regelmatig wordt dan in onderling overleg besloten om niet tot aflevering van het oorspronkelijke voorschrift over te gaan. Deze interventies worden in het EPD vastgelegd. Fouten/klachtenafhandeling Het afgelopen jaar zijn er zes klachten van cliënten binnengekomen. Twee klachten betroffen foute afleveringen door de apotheek veroorzaakt door onduidelijke handgeschreven recepten. Cliënten hebben geen blijvende schade ondervonden en na overleg met de voorschrijver is het door hen ingestelde farmaceutische beleid aangepast. Twee klachten betroffen de veranderde geur c.q. smaak van de geleverde tabletten en zijn gemeld bij de fabrikant. Cliënten hebben tijdelijk een alternatief produkt geleverd gekregen. Een klacht betrof een technisch probleem met een kant-enklare wegwerpspuit, die gemeld is aan de leverancier. De laatste klacht betrof een mogelijk ongunstige wisselwerking tussen 2 medicijnen, waarop door specialisten en apotheek niet bewaakt wordt en die gemeld is aan het Lareb. Recalls In het verslagjaar zijn er 3 recalls van een product geweest door een fabrikant. Er is met 1 cliënt contact opgenomen naar aanleiding van deze recalls om mogelijke product tekortkomingen te voorkomen. Naar aanleiding van 1 recall zijn 2 cliënten op een alternatief product overgezet door de behandelaar. Verder was er in het AIS bij een vijftal preparaten mogelijk een onjuiste etiketnaam uitgeleverd. Na controle bleek bij geen enkele cliënt deze fout te zijn opgetreden. Van de in de apotheek geproduceerde geneesmiddelen behoefden in het verslagjaar geen producten te worden terug geroepen.
LAREB In het verslagjaar is er 1 melding van mogelijke bijwerkingen aan het Lareb gedaan. Na beoordeling door het Lareb zijn arts en cliënt op de hoogte gesteld van de bevindingen van het Lareb. In het verslagjaar is apotheek Tholen door gegaan met de deelname aan het Lareb Intensive Monitoring. Dit in het kader van Post Marketing Surveillance van nieuwe farmaca. Op dit moment worden bij alle eerste uitgiftes van orale antidiabetica en van varenicline flyers mee gegeven.
Aandachtspunten 2010 In 2010 gaat Apotheek Tholen actief deelnemen aan een samenwerkingsinitiatief uit de regio Bergen op Zoom om te komen tot een uitwisseling van medicatie historie in het kader van de dienst structuur. Hiertoe is op 2 maart in ziekenhuis Lievensberg tussen verschillende regio partijen een intentie overeenkomst gesloten om te komen tot een regionaal OZIS dienst waarneem netwerk. Met dit netwerk moeten wij een bijdrage leveren aan een betere medicatiebewaking gedurende NAW dienst uren.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 14 van 28
9
Farmaceutische Zorg/ en doelmatigheidsprojecten
9.1
Medicatie review
Aanleiding van het project Het HARM-onderzoek (Hospital Admissions Related to Medication) toonde eind 2006 aan dat in Nederland sprake is van vele duizenden vermijdbare ziekenhuisopnames als gevolg van medicijngebruik. Een van de aanbevelingen in het onderzoek is om bepaalde groepen patiënten waarbij sprake is van polyfarmacie, pro-actief te benaderen voor extra medicatiebewaking. Van alle mensen die chronisch geneesmiddelen gebruiken, gebruikt 17% 5 of meer geneesmiddelen naast elkaar. De helft van deze polyfarmaciepatiënten is ouder dan 70 jaar. En alleen leeftijd is al een extra risico factor voor ongewenste ziekenhuisopnames. Doelstelling, probleembeschrijving Het rationaliseren van farmacotherapie bij patiënten met polyfarmacie. Irrationele therapie kan leiden tot bijwerkingen, die wederom met geneesmiddelen wordt bestreden. Irrationele therapie leidt jaarlijks tot extra zorgvraag bij de huisarts en tot ziekenhuisopnames. We willen de medicatierisico’s verminderen, het medicatiegebruik optimaliseren en de service aan cliënten en huisartsen nog verder verbeteren. Dit alles zal moeten leiden tot doelmatigheidswinst, uit te drukken in verhoging van de therapietrouw en optimalisering van de ingezette farmacotherapie. Dit willen we meten in de vorm van het aantal benaderde cliënten, het aantal gevoerde gesprekken en het aantal doorgvoerde interventies. Na de nulmeting vindt na 1 jaar weer een telling plaats en dit wordt naar de zorgverzekeraar teruggekoppeld.
Werkwijze, Wat wordt gedaan Patiënten in de doelgroep worden geselekteerd. In overleg met de behandelend arts wordt de therapie geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. De betreffende patiënten worden benaderd voor een geneesmiddelgesprek in de apotheek.
De proces indicatoren: Verhoging van therapietrouw Optimalisering van ingezette farmacotherapie Uitkomst indicatoren: Aantal benaderde patiënten Aantal gevoerde gesprekken Aantal doorgevoerde interventies.
Omvang doelgroep/ Patiëntenpopulatie
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 15 van 28
Verzekerden die in aanmerking komen voor het project Medicatie review voldoen aan alle onderstaande criteria: verzekerd bij VGZ, leeftijd van 70 jaar of ouder, chronisch gebruik van 5 of meer geneesmiddelen (waarbij chronisch gebruik is gedefinieerd als 3 of meer afleveringen van 1 geneesmiddel in de afgelopen 15 maanden, waarvan tenminste 1 voorschrift in het afgelopen halve jaar), gebruik van tenminste 1 geneesmiddel uit de ATC-klasse A (maagdarmmiddelen, inclusief bloedglucose verlagende middelen) of B (onder andere anticoagulantia en trombocytenaggregatieremmers). Rapportage De Rapportage aan UVIT bevat het aantal behandelde casi en het aantal interventies, dat is gepleegd en het aantal geneesmiddelgesprekken, dat is gevoerd. Het aantal interventies geeft weer waar de farmacotherapie is verbeterd te opzichte van de oude situatie. Resultaten Op peildatum 28 maart 2011 zijn er 19 medicatiereviews besproken met 1 huisarts en de cliënten. Dit heeft geleid tot in totaal 26 interventies. De aard van de interventies kon als volgt worden geclassificeerd: Overgebruik/overdosering medicatie: 6 Omzetting naar effectiever middel: 6 Staken medicatie: 11 Starten nieuwe medicatie: 3 Er staan nog circa 50 medicatiereviews op de planning voor de komende periode.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 16 van 28
9.2
Ontslag medicatie
Aanleiding, probleembeschrijving Op het moment van ontslag uit het ziekenhuis krijgt een patiënt te maken met nieuwe medicijnen, voorgeschreven door het ziekenhuis, terwijl er tegelijkertijd sprake is van medicatie die thuis nog aanwezig is. Uit de praktijk blijkt dat de synthese van intramurale en extramurale medicatie tot allerlei ongewenste complicaties kan leiden. Tijdens een regionaal FPZ-project waarbij mensen (n=53), die met een voorschrift van meer dan 5 geneesmiddelen uit het ziekenhuis werden ontslagen, een individueel medicatieconsult van de apotheek in de thuissituatie kregen, bleek dat bij 81% van deze patiënten een interventie nodig was, zonder welke de persoon mogelijk een direct gezondheidsrisico had gelopen. Bij 43% van de patiënten was een interventie nodig zonder welke de patiënt zelfs (vrijwel) zeker een direct gezondheidsrisico had gelopen. (bron: Kwartaalrapportage FPZ=project Poly-farmacie na ziekenhuisopname; Zorgplan, maart 2005) Uit recent onderzoek in Maastricht is gebleken, dat medicatie werkzaamheden door farmaceutisch geschoold personeel accurater wordt uitgevoerd dan door medisch personeel. Hiermee is de toegevoegde waarde van de apotheek vastgesteld. Ook blijkt hieruit, dat de apotheek de beste plaats is om deze problematiek aan te pakken. Doelstelling Het optimaliseren van het behandelresultaat door reductie van medicatiefouten Bevordering bewust en correct geneesmiddelgebruik en therapietrouw kostenbeheersing door reductie medicatiefouten uitsluiten mogelijke dubbelmedicaties door generieke substitutie 90% van de uit het ziekenhuis ontslagen patiënten krijgen binnen 24 uur een gesprek over hun medicatie met de apotheker
De proces indicatoren: Verhoging van therapietrouw Optimalisering van ingezette farmacotherapie Uitkomst indicatoren: Aantal benaderde patiënten Aantal gevoerde gesprekken Aantal doorgevoerde interventies. Werkwijze Het project wordt uitgevoerd conform de beschrijving Farmascan Ontslagmedicatie van NAPCO. Dit is een programmatische benadering van mensen die uit het ziekenhuis ontslagen worden met vijf of meer verschillende soorten medicijnen. De totaalmedicatie van betreffende patiënten wordt geanalyseerd. De apotheek maakt een voorstel waarbij alle medicatiebewakingssignalen door het AIS gegenereerd, zoveel mogelijk worden uitgesloten. Waar mogelijk worden merkgeneesmiddelen vervangen door generieke producten. Tijdens een medicatieconsult, bij voorkeur in de thuissituatie, wordt binnen 24 uur , de nieuwe medicatie met de patiënt of diens begeleider besproken. Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 17 van 28
Rapportage In de Rapportage aan UVIT melden wij in kwalitatieve vorm een beschrijving van de interventies en in kwantitatieve vorm hoe vaak de interventies voorkwamen. Tevens wordt gerapporteerd in welke mate merkgeneesmiddelen zijn vervangen door een generiek product.
Uitkomst indicatoren: Aantal benaderde patiënten Aantal gevoerde gesprekken Aantal doorgevoerde interventies -
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
245 233 71
blz. 18 van 28
9.3
Monitoring nierfunctiestoornissen aan de hand van SHL gegevens
Aanleiding van het project Uit de HARM-studie bleek dat patiënten met nierfunctiestoornissen een verhoogd risico hebben op een niet-geplande geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopname. Naar aanleiding van het FTO nierfunctiestoornissen en een nascholing over dit onderwerp heeft Apotheek Tholen een lijst gekregen van de huisartsen met alle namen van patiënten die bij hun gekenmerkt zijn met de contra-indicatie nierfunctiestoornissen. Deze contra-indicaties zijn in het AIS ingevoerd ter verbetering van de medicatiebewaking. Het blijkt te leiden tot een enorme toename in medicatiebewakingssignalen en dus veel meer overleg hierover met de huisartsen cq voorschrijvers. Om de relevantie van de meldingen beter te kunnen beoordelen, wil Apotheek Tholen graag beschikken over de klaring bepaald door het huisartsenlaboratorium in EttenLeur. Hiertoe is het lab verzocht om alle klaringen die zij bepalen in opdracht van 1 van de 3 huisartsen in Tholen, automatisch ook door te geven aan de apotheek. Doelstelling Het verkijgen van klaringen van het huisartsen laboratorium in Etten-Leur van bewoners van Tholen. Alle cliënten met contra-indicatie nierfunctiestoornissen in het AIS hebben daar een recente klaring bij staan. Met het verzamelen van de labwaarden van patiënten voorzien wij ons medicatie bewakingssysteem van meer relevante informatie om het geneesmiddelen gebruik intensiever te kunnen monitoren. Hiermee kunnen wij, in tegenstelling tot gerichte medicatie review, populatiebreed bewaken op ongewenst medicijn gebruik bij afwijkende nierfunktie. Dit is een aanvulling op de basis situatie, waarin de apotheek niet over deze lab informatie beschikt.
De proces indicatoren: Optimalisering van ingezette farmacotherapie Uitkomst indicatoren: Aantal ingevoerde lab-waarden Aantal doorgevoerde interventies op basis van de labwaarden. Omvang doelgroep/patiëntenpopulatie Dit project heeft de gehele apotheek populatie als doelgroep. Op peildatum 1 maart 2010 waren 80 patiënten van Apotheek Tholen gekenmerkt met contra-indicatie nierfunctiestoornissen. Op de peildatum hadden wij geen lab-waarden genoteerd. Planning en acties
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 19 van 28
In eerste instantie heeft het laboratorium schriftelijke toestemming van de huisartsen nodig om deze privacy gevoelige gegevens aan de apotheek te mogen doorgeven. In maart 2010 is een brief met handtekeningen van de huisartsen gestuurd naar de klinisch chemicus van het laboratorium. Vervolgens gaat het laboratorium de klaringen doorgeven aan Apotheek Tholen. In maart 2011 zal opnieuw het aantal cliënten met contra-indicatie nierfunctiestoornissen in het AIS geteld worden. Tevens zal dan gemeten worden bij hoeveel cliënten daadwerkelijk een klaring is ingevuld. Rapportage De rapportage zal plaatsvinden in kwantitatieve vorm. Wij rapporteren het aantal cliënten van Apotheek Tholen met een gekende klaring en met contra-indicatie nierfunctiestoornissen.
Resultaten Op 28 maart 2011 zijn er 900 MEDLAB berichten ontvangen van de SHL en ingevoerd in het AIS. Van deze MEDLAB berichten waren er 89 relevant en deze zijn voor zover nog niet ingevoerd in het AIS vastgelegd. Dit leidde tot 12 wijzigingen in voorschriften na overleg met de voorschrijver van nieuwe medicatie en 5 wijzigingen van bestaande medicatie. De overige medlab berichten betroffen goede MDRD’s. Ook deze zijn in het diagnostisch dossier vastgelegd. Immers een niet afwijkende waarde is ook van belang voor een juiste doseringscontrole.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 20 van 28
9.4
Therapie trouw
Actief benaderen bij niet ophalen van voorgeschreven medicatie. Daar een basis apotheek niet over de logistieke informatie beschikt van het daadwerkelijke aflever proces nadat het recept op juistheid is gecontroleerd, kan de hier beschreven service aan de patiënt niet zijn opgenomen in het basispakket farmaceutische zorg. In de basis prestatie wordt maximaal reactief op falende therapie trouw gereageerd door deze te signaleren. Wij bieden u hierbij deze extra voorziening aan, waarbij wij actief tewerk gaan. Wij beperken ons niet tot het signaleren van falende therapietrouw, maar wij voorkomen hiermee falende therapie trouw. Dit is een uitbreiding van de zorg. Aanleiding van het project Bij ingebruikname van de uitgifte faciliteit voor medicatie in de apotheek, verkregen wij meer inzicht in het afhaalpatroon van de medicatie in de apotheek. Door veelal communicatieve fouten, werd ook acute medicatie vaak niet spoedig opgehaald. Zowel niet als niet tijdig ingenomen medicatie leid tot falende therapie. Falende therapie trouw zorgt voor slechte besteding van kosten en extra kosten om ongewenste effecten te corrigeren. Doelstelling De apotheek gaat haar patiënten actief benaderen, als medicatie gereed staat, om de therapietrouw te verbeteren. Hiermee is direct duidelijk, als een patiënt niet weet dat er medicatie voor hem/haar gereed staat. Zo wordt voorkomen, dat de patiënt bedoelde medicatie niet of te laat gebruikt. Omvang doelgroep/patiëntenpopulatie Voor acute benadering worden alle patiënten geselecteerd, waarvan de apotheek over een e-mail adres beschikt. In het dagelijkse arbeidsproces wordt actief het e-mail adres van de patiënten verzameld. Voor vervolg benadering behoren alle patiënten tot de doelgroep. Planning en acties Indien een recept, dat in de apotheek is klaargemaakt na sluitingstijd nog niet is opgehaald, stuurt de apotheek een herinnering per e-mail. Van alle receptuur, welke na 7 dagen nog niet is opgehaald herinnert de apotheek de patiënt per brief, dat de medicatie gereed staat. Rapportage Rapportage zal plaatsvinden in kwantitatieve vorm. Het aantal verstuurde e-mails en brieven zal gerelateerd worden aan het aantal al dan niet opgehaalde medicaties.
Resultaten Aantal verzonden e-mails: 9664. Aantal verzonden brieven: 1325. Aantal niet opgehaalde recepten: 67. Dit is 0.07% van alle verstrekkingen.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 21 van 28
9.5
Deelname aan een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen
Aanleiding Het betreft een Europees onderzoek, uitgevoerd door de afdeling Farmacie vna de Rijksuniversiteit Groningen. Het onderzoek draagt de naam DRUID, een acroniem voor Driving Under the Inflluence op Drugs, alcohol and medicines. Het Nederlandse onderdeel van het DRUID-onderzoek heeft als doel te bepalen hoe effectief interventies kunnen zijn in apotheken waar men gebruik maakt van informatie over rijgevaarlijke geneesmiddelen in ICT-toepassingen. Men heeft daarbij gekozen voor de Eerste Uitgifte-controle (EUC)- en Tweede Uitgifte-begeleiding (TUB) van Pharmacom. Wij hadden ons voor het onderzoek aangemeld omdat het een goede gelegenheid was om actief voorlichting te gaan geven en actief in te grijpen bij voorschriften van rijgevaarlijke geneesmiddelen. De schattingen zijn namelijk dat rijgevaarlijke geneesmiddelen verantwoordelijk zijn voor tien procent van de verkeersongevallen. Wij waren ingedeeld in de controlegroep, wat betekende dat wij hier na afloop van de onderzoeksperiode in mei mee konden starten. Onze activiteiten Het onderzoek startte in 2009. De gegevensverzameling begon daarna versturen van een schriftelijke enquete aan in totaal 2x 35 patiënten (in 2009 en in 2010) die een eerste uitgifte van een van de betrokken geneesmiddelen hadden ontvangen. Deze schriftelijke enquete evalueert de kennis en houding van de patiënten en zodoende ook de effectiviteit van onze voorlichting een van onze apothekers heeft voorafgaand (2009) en na afloop van het onderzoek een enquete ingevuld naar kennis en gedachten over het onderwerp en naar de manier waarop wij in onze apotheek voorlichting hebben gegeven en de ICT-toepassingen hebben gebruikt genereren van extractiedata van aflevergegevens, voorafgaand (2009) en na afloop van de onderzoeksperiode. Deze extractiedata geven de onderzoekers een beeld van het aantal afgeleverde rijgevaarlijke geneesmiddelen en van ons gebruik van informatie over verkeersdeelname in de eerst-en tweede-uitgifte-begeleiding. Na het onderzoek Een van de apothekers heeft samen met een van de assistentes deelgenomen aan de cursus Rijgevaarlijke geneesmiddelen. Vervolgens is er ook nog een FTO over hetzelfde onderwerp gehouden. Het boekje van de KNMP over Adviezen bij geneesmiddelgebuik bij verkeersdeelname is uitgedeeld aan alle deelnemers. In het FTO is afgesproken dat zowel voorschrijver als afleveraar de cliënt informeren over een eventuele verkeersdeelname bij de verstrekking van rijgevaarlijke geneesmiddelen. Deze voorlichting wordt ondersteund met schriftelijk voorlichtingsmateriaal. De resultaten van het onderzoek zullen in 2011 bekend worden.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 22 van 28
10 Interne organisatie, infrastructuur, inrichting Werkoverleg In het verslagjaar zijn er vier werkbesprekingen gehouden, buiten de reguliere openingstijden van de apotheek. Tevoren werd een agenda opgesteld en er is een besluitenlijst gemaakt van elke bespreking. In de werkbesprekingen worden beleidsvoornemens door de apotheker met de medewerkers besproken. De voortgang van verbeteracties en plannen wordt besproken. Opleiding & nascholing De medewerkers nemen deel aan diverse vormen van nascholing, zoals de reguliere nascholing verzorgd door de SBA, het Dep. West-Brabant der KNMP en de incidentele nascholingen door de kwaliteitskring georganiseerd. De nascholing van de kwaliteitskring heeft een verplicht karakter, de andere nascholingen worden naar behoefte gevolgd. De apothekers laten zich op verschillende manieren met geaccrediteerde cursussen nascholen. Gebouw en inrichting In 2007 is de apotheek verhuisd naar een nieuwe locatie. Het pand en de inrichting zijn nieuw en aangepast aan de eisen van deze tijd. De apotheek is geautomatiseerd met het Pharmacom Apotheek Informatie Systeem. In 2002 is het Elektronisch Patiënten Dossier ingevoerd. Hiermee zijn wij in staat patiëntgegevens te administreren, die niet binnen het kader van de recept historie zijn bij te houden. Hierdoor is Apotheek Tholen nog beter in staat de patiënt zorg op maat te leveren. In 2007 zijn we gaan werken met een apotheekrobot wat weer verdere automatiseringsaanpassingen vereist. Informatie technologie Apotheek Tholen besteedt veel aandacht aan de ontwikkelingen in de informatie technologie. Wij trachten de automatisering maximaal te benutten om de kwaliteit van ons product naar een hoger plan te brengen.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 23 van 28
11 Verbeterpunten 2011 Ten einde zoveel mogelijk efficiency winst te bereiken, wordt de communicatie met onze cliënten zoveel mogelijk via e-mail gedaan. Om de therapietrouw te optimaliseren zullen onze cliënten 7 dagen voordat hun medicatie op zou moeten zijn, een herhaal herinnering krijgen. Via deze herinnering kunnen zij de apotheek opdracht geven om voor een vervolgrecept te zorgen bij de eigen huisarts.
DEEL III - JAARPLAN 2011
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 24 van 28
12 Farmaceutische Zorg- en doelmatigheidsprojecten 2011 12.1 Klanten tevredenheids onderzoek digitale dienstverlening Aanleiding van het project De afgelopen jaren heeft Apotheek Tholen geïnvesteerd in het opzetten van verschillende projecten op het internet, waarmee wij onze klanten extra services willen aanbieden. Wij zijn nu op het punt gekomen, dat deze projecten een definitieve vorm hebben gekregen. Doelstelling Met het klanten tevredenheids onderzoek willen wij de mening van onze klanten peilen over onze digitale dienstverlening. De enquete is zodanig opgezet dat er voor de respondent alle gelegenheid is om zijn wensen aan ons kenbaar te maken. De resultaten en daarbij vooral wensen en opmerkingen willen wij gebruiken om onze digitale dienstverlening verder te optimaliseren. Omvang doelgroep/ Patiëntenpopulatie De doelgroep voor deze enquete is de gehele apotheek populatie. Wij richten ons bewust niet speciaal op de huidige gebruikers van deze diensten, om ook te peilen, waarom mensen deze diensten op dit moment niet gebruiken. Planning De enquete wordt verspreid in de tweede helft van januari 2011. De resultaten moeten beschikbaar zijn in het tweede kwartaal van het jaar. In de tweede helft van het jaar zullen wij ons gaan bezighouden met optimalisaties welke uit de enquete naar voren komen.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 25 van 28
12.2
Preventieve bloedplaatjesremming bij angina pectoris
Aanleiding van het project Volgens de NHG-standaard Stabiele Angina Pectoris is naast aanvalsbehandeling met isosorbidedinitraat, preventieve bloedplaatjesremming aangewezen met 1 x daags acetylsalicylzuur 80 mg. De vraaag is in hoeverre cliënten van Apotheek Tholen die gekenmerkt zijn met de contra-indicatie angina pectoris in het AIS ook daadwerkelijk volgens de NHG-standaard behandeld worden. Doelstelling Alle cliënten met Angina pectoris volgens de NHG –standaard behandelen. Op peildatum 31-3-2011 hebben 379 cliënten van Apotheek Tholen de contra-indicatie angina pectoris. Norm van het project Het project is geslaagd als 95% van de angina pectoris cliënten daadwerkelijke een plaatjesremmer gebruikt. Planning In maart 2011 worden het aantal cliënten met contra-indicatie angina pectoris in het AIS geteld en bekeken hoeveel procent een plaatjesremmer krijgt. In maart 2012 worden dezelfde getallen verzameld. Het verschil is het resultaat van onze inspanningen in deze gedurende het afgelopen jaar.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 26 van 28
12.3 Uniformering wondbehandeling binnen huisartsenpraktijken en thuiszorgorganisaties Aanleiding van het project Na organisatie van een FTO over wondbehandeling, kwam de wens naar voren om ook een nascholingsavond te organiseren voor dokters-, apothekersassistentes en wijkzusters. Er bestaan zoveel merken materialen dat velen door de bomen het bos niet meer zien. Dit kan leiden tot inëfficiënt materiaalgebruik en onnodige kosten, zeker bij chronische wonden. Er bestaat een sterke behoefte om daar gezamenlijke keuzes en afspraken over te maken. Doelstelling Doel is om te komen tot een uniform voorschrijfbeleid waardoor de apotheek zijn assortiment hierop kan aanpassen. Cliënten kunnen dan sneller door de thuiszorg behandeld worden. Tevens is het doel om efficiënter van de middelen gebruik te maken waardoor de kosten zullen dalen voor de zorgverzekeraar. Omvang doelgroep Doelgroep zijn alle huisartsen, dokters- en apothekersassistentes en thuisverpleegkundigen werkzaam op het hele eiland Tholen. Norm van het project Het project is geslaagd bij een grote opkomst van de doelgroep en bij het maken van goede afspraken over welk materiaal bij welke wond gebruikt moet worden. Planning In september of oktober 2011 zal 1 voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd worden op het mediplein van de Vliethof. Er zal een verslag gemaakt worden van de bijeenkomst. In Maart 2012 zal gemeten worden of dit geleid heeft tot een kostenbesparing van wondverzorging van chronische wonden.
Jaarverslag 2010
Apotheek Tholen
blz. 27 van 28
13 Overige plannen Daar wij sinds augustus 2007 in een AHOED zitten kunnen we intensiever met de huisartsen samen werken. Diverse projecten zullen we daarbij samen gaan uitvoeren. Op dit moment gebeurt dit al door synchronisatie van alle chronische medicatie, advisering en begeleiding van diabetes mellitus patiënten. In regionaal verband participeren wij actief in de opzet van een OZIS dienst waarneem ring. 14 Interne organisatie Veel aandacht zal moeten uitgaan naar de continuïteits borging van de apotheek onder invloed van het gedifferentieerde tarief en preferentiebeleid. 15.
Planning
In het hier volgende tijdspad is aangegeven hoe wij de uitvoering van de plannen over het jaar verdeeld hebben. Apr Mei 2011 x
tevredenhei ds onderzoek x angina pectoris Uniformerin g wondbehan deling
Jaarverslag 2010
x
Jun
Jul
Aug Sept Okt
x
x
x
Nov Dec
Jan Feb 2012
Mrt
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Apotheek Tholen
x
x
x
blz. 28 van 28
