Kwaliteitsinformatie Wat doen patiënten er mee? Wat doen huisartsen er mee?
Anemone Bögels, directeur NFK Lisenka van Loon, senior projectleider NFK Gerda van der Weelen, senior-wetenschappelijk medewerker, NHG
Diagnose kanker… Achtbaan van emoties Veel informatie Keuzes •
Mensen met kanker willen meer en meer zoveel mogelijk zelf ‘het project van hun leven’ managen.
Kwaliteit! Mensen met kanker willen inzicht in kwaliteit;
•
zijn bereid voor betere kwaliteit verder te reizen* Acceptabele reistijd afhankelijk van type en frequentie zorg/ behandeling**
*bronnen o.a.; Zilveren Kruis Achmea 2013, NFK 2012, BCG 2010, ** BVN 2013,
Diagnose kanker… 67% patiënten kiest voor specialist die huisarts adviseert (TNS NIPO-Zilveren Kruis Achmea (juni 2013, 1000 respondenten).
Patiënten vinden openbaarheid kwaliteitsinformatie belangrijk maar maken er maar beperkt gebruik van. 67% borstkankerpatiënten wil deze informatie van huisarts ontvangen. (IQ Health Care in Medisch Contact, mei 2013)
Diagnose kanker… 72% patiënten heeft na diagnose kanker behoefte aan contact huisarts. 55% wil keuze behandeling bespreken. 63% wil keuze ziekenhuis bespreken. (NFK, januari 2013)
(Kanker)patiënten vinden bij keuze zorgverlener of ziekenhuis informatie vd huisarts het belangrijkst. (Programma Kwaliteit in Zicht, oa NFK, januari 2013)
Huisarts als verwijzer Huisarts dus veelal bepalend in keuze ziekenhuis. Diagnostische verwijzing echter veelal gebaseerd op subjectieve informatie Bovendien: patiënt blijft, na diagnose, voor behandeling vaak in zelfde ziekenhuis.
Huisarts als coach Wensen kankerpatiëntenbeweging:
Contactmoment huisarts na diagnose. Waarborg gedeelde besluitvorming behandelkeuze (shared decision making). Gebruik objectieve kwaliteitsinfo bij advies voor ziekenhuis (diagnose/ behandeling/ nazorg).
Huisarts als coach Wensen kankerpatiëntenbeweging:
Waarborgen integrale (keten)zorg gedurende hele proces. Proactieve ondersteuning zelfmanagement en eigen regie. Signaleren behoefte psychosociale zorg.
Patiëntenwijzers Versterken de individuele patiënt: -
Wat mag ik verwachten van de kankerzorg?
-
Wat zijn verschillen tussen ziekenhuizen?
Stimuleren zorgverbeteringen
Ondersteunen verwijzers
Ziekenhuis A Ziekenhuis B Ziekenhuis C Ziekenhuis D Ziekenhuis E
Het ziekenhuis voldoet niet aan de volgende voorwaarde(n): 2. aanspreekpunt 9. screening behoefte psychosociale zorg.
Ziekenhuis
D
Ziekenhuis
E
Patiëntenwijzers • Monitor Borstkankerzorg
(2010)
• Patiëntenwijzer darmkanker
(2010)
• Patiëntenwijzer bloed- en lymfklierkanker (2010)
• Patiëntenwijzer prostaatkanker
(2012)
• 2013: maag-, long- en blaaskanker
Patiëntenwijzer darmkanker Respons: 97%
Zorgverbeteringen in ziekenhuizen
37% 84% in 1,5 jaar tijd
32% 78% in 1 jaar tijd
Verbeterkracht Patiëntenwijzer
Grafiek: aantal ‘groene vinkjes’ in Patiëntenwijzer Darmkanker.
“Showcase darmkanker”
Dutch Surgical Colorectal Audit (DSCA) Registratie darmkankerzorg en resultaten. Inzicht in kwaliteit zorg voor beroepsgroep (spiegelinformatie). Aantoonbare zorgverbeteringen/ kostenbesparingen.
Nu samen • Indicatoren Vanuit professioneel- én patiëntenperspectief Structuur, proces én uitkomsten
• Registratie Door behandelaars (DSCA) én patiënten (CQI en PROMS)
• Transparantie Voor behandelaars (team) én breed publiek
Zicht op kwaliteit Showcase darmkanker Organisatie
Uitkomsten
(structuur & proces)
Arts
Minimale kwaliteitseisen
Behandeluitkomsten (DSCA/DICA, NKR)
Patiënt
Ervaren kwaliteit van zorg (CQI)
Gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (PROMs)
Portal DSCA
Portal Patientenwijzer
Integrale transparantie
Kwaliteitsinformatie Wat doen patiënten er mee? Wat doen huisartsen er mee?
Kanker en kwaliteit van zorg Het perspectief van de huisarts
Gerda van der Weele senior-wetenschappelijk medewerker NHG, afdeling Richtlijnontwikkeling en Wetenschap
De vele gezichten van kwaliteit…..
Kwaliteit van zorg: zorgverleners • Per hulpverlener (1e, 2e, 3e lijn)
• Per team (1e, 2e, 3e lijn) • Tussen de lijnen!
Kwaliteit van zorg: zorgaspecten • Inhoudelijke deskundigheid & vaardigheid • Communicatie patiënten informatie, gedeelde besluitvorming, ondersteuning zelfmanagement
• Communicatie met andere hulpverleners tijdig informeren, betrekken MDO (ook huisarts)
• Logistiek (doorloop/wachttijden) • …..
Belangrijke vragen Welke kwaliteit is op welk moment in het ziekte- of herstelproces relevant voor deze patiënt?
Hoe kan de huisarts zelf kwaliteit bieden en meedenken/adviseren over kwaliteit van zorg in de zorgketen?
Wat wil/verwacht de patiënt met kanker van de huisarts? NIVEL-rapport Ondersteuningsbehoefte (ex)kanker-patiënten, 2010:
• Meer contact • Betere begeleiding, nazorg en informatievoorziening Onderzoek Roorda et al onder borstkankerpatiënten (UMCGroningen)
• Goede communicatie huisarts-specialist • Voldoende kennis bij huisarts
Meer contact Grotere zorgvraag bij de huisarts na kankerbehandeling: 2-5 jaar na diagnose meer ha-consulten: borstkanker 24% prostaatkanker 33% Bronnen: Heins et al 2012, Korevaar et al 2013
Desondanks…. Behoefte meer contact, begeleiding & informatievoorziening door huisarts • Eerste aanspreekpunt • Vertrouwenspersoon • Kennis voorgeschiedenis & context • Zorgt voor samenhang en continuïteit van zorg
Wat kan /mag de patiënt verwachten? …de huisarts is voor de patiënt de constante factor in de gezondheidszorg. Hij zorgt voor continuïteit van zorg tijdens ziekte-episodes en gedurende de levensloop. De huisarts werkt samen met andere zorgverleners en zorgt door zijn regierol voor samenhang in de zorg. Bron: Toekomstvisie Huisartsenzorg 2022;
modernisering naar menselijke maat (NHG-LHV 2012)
Continuïteit & regierol bij kanker herkenning & start diagnostiek vervolgdiagnostiek opstellen behandelplan behandeling(en) controles & opstellen nazorgplan nazorg na curatie/palliatief terminale zorg
Continuïteit & regierol onder druk herkenning & start diagnostiek vervolgdiagnostiek opstellen behandelplan behandeling(en) controles & opstellen nazorgplan nazorg na curatie/palliatief terminale zorg
‘geen goede nazorg zonder goede voorzorg’
Continuïteit & regierol herkenning & start diagnostiek vervolgdiagnostiek opstellen behandelplan behandeling(en) controles & opstellen nazorgplan nazorg na curatie/palliatief terminale zorg
Actieve(re) rol huisarts als coach & gids • Meedenken verwijzing ‘op maat’ Bron: TNS-NIPO: 67% volgt verwijsadvies huisarts
• Meedenken behandelopties + heroverwegen verwijzing? • Bewaken GB & voldoende tijd • Nagaan informatiebehoefte • Betrokkenheid bij ‘transitiemomenten’
Voorwaarde gidsfunctie
Kwaliteitsinformatie zorgketen
Scepsis huisartsen kwaliteitsinformatie • • • • •
Waar juiste info te vinden? Onduidelijk en soms strijdig Onafhankelijkheid? Actualiteit cijfers? Tijdgebrek (opzoeken & consulttijd)!
Bron: Faber et al, Medisch Contact 2-5-2013 (interviews & vragenlijsten onder 70 huisartsen)
Oplossing? • Voortrekkersrol beroepsverenigingen • Goede randvoorwaarden (capaciteit, tijd, geld) EUREKA of toch niet helemaal?
‘Oude’ vraag Welke kwaliteit is op welk moment in het ziekte- of herstelproces relevant voor deze patiënt?
Relevantie informatie (1) ‘Hard’ - volume per ziekenhuis/hulpverlener - behandelresultaten (bv % incomplete resecties) - snelheid diagnostiek - wachttijd behandeling - behandelopties - samenstelling MDO
Relevantie informatie (2) ‘Zacht’ - Afstemming/samenwerking team - communicatie, GB - kwaliteit nazorg - communicatie/samenwerking met overige hulpverleners (zoals huisarts)
Stelling 1 De huisarts heeft een taak om samen met de patiënt op grond van adequate kwaliteitsinformatie na te gaan wat voor deze patiënt, in deze fase van het zorgproces de beste zorg lijkt.
Stelling 2 Kwaliteitsinformatie moet in verwijsapplicatie huisartsen komen (Zorgdomein) en/of Patiënt verwijzen naar kanker.nl / thuisarts.nl
Stelling 3 Snelheid diagnose of kwaliteit van zorg belangrijkst bij verwijzing? Of bepaalt zorgverzekeraar keuze ziekenhuis…..?
Stelling 4 Adviseren patiënt is taak specialist! - Huisarts heeft hier geen verstand van. - Huisarts heeft hier geen tijd voor.
Bewust kiezen
Kanker. Wat doe jij?
