KUNSTLES
© 2014 Suzan Overmeer Jazz4kids
ELLA, EEN SWINGEND SPROOKJE Binnenkort gaat jullie klas naar Ella, een swingend sprookje, van Jazz4kids. Het verhaal van Ella lijkt op het sprookje van het lelijke jonge eendje. Alleen Ella is niet lelijk en wel degelijk een eend! Wat is er dan aan de hand? Ella houdt van swingen en liedjes zingen. Het liefst bedenkt ze alle liedjes nog zelf ook! Maar de rest van haar familie houdt daar niet van. Die zijn daar veel te deftig en te klassiek voor. Als ze ook nog eens geplaagd wordt, besluit Ella haar familie te verlaten. In haar eentje beleeft ze grappige avonturen vol jazzmuziek! Maar Ella blijft eenzaam. Gelukkig ontmoet ze een vriend voor het leven, die ook van swingen en improviseren houdt. Eindelijk kan Ella helemaal zichzelf zijn. Ella, een swingend sprookje is een vrolijk jazzconcert over een bijzonder eendje. Het sprookje wordt gezongen en verteld. Het publiek mag ook meedoen! De leerlingen kunnen meezingen, meeklappen, snateren en waggelen.. En wat doen die `vreemde eenden’ daar op het podium?
KUNSTLES Om jullie voor te bereiden op dit swingende sprookje, is deze kunstles ontwikkeld. Er zijn vier lesopdrachten gemaakt die je zelf kunt verdelen over vier of minder lessen. Drie lesopdrachten kun je voorafgaand aan het concert geven. De vierde opdracht is reflecterend van aard en kan na het concert worden gegeven: Lesopdracht 1: Het verhaal van het lelijke jonge eendje (receptief) Lesopdracht 2: Ella – bewegen en zingen (receptief/actief) Lesopdracht 3: De vreemde eendenblues – klappen en improviseren(actief) Lesopdracht 4: Ella is anders…hoe erg is dat? (receptief/actief)
AUDIO – LIEDJES MP3 Bij Lesopdracht 2 hoort: Ella Bij Lesopdacht 3 hoort: Vreemde Eendenblues (een complete en een meespeel versie) EXTRA BIJGEVOEGD – PDF Bij lesopdracht 1 hoort: Sprookje Bij lesopdracht 4 hoort: Kleurplaat
JAZZ4KIDS Ella, een swingend sprookje wordt gemaakt en uitgevoerd door Jazz4kids: Suzan Overmeer (vertellen en zang), Søren Ballegaard (saxofoon), Jens Larsen (gitaar), Olaf Meijer (contrabas). Jazz voor kinderen…is dat niet veel te moeilijk? Welnee!!! Jazz gaat over improviseren, samen spelen en creatief zijn met muziek. Dat kunnen kinderen ook! Jazz4kids wil kinderen op een actieve manier laten kennis maken met jazzmuziek en improvisatie. Jazz4kids ontwikkelt daarom educatieve jazzprojecten voor kinderen in de leeftijd van vier tot twaalf jaar. Bij alle projecten ligt de nadruk op plezier, creativiteit, participatie en actief leren: leren door doen! Jazz4kids is in 2006 ontwikkeld door Suzan Overmeer. Samen met vier jazzmuzikanten vormt zij de band Jazz4kids. In november 2006 is Stichting Jazz4kids opgericht om ondersteuning te bieden bij het opzetten van alle projecten. Jazz4kids heeft sinds die tijd niet stil gezeten! Er zijn onder vier concerten ontwikkeld, workshops, nascholingen, het project Jazzmuzikanten op bezoek en het lesboek + Cd: Jazz in de klas (2008, Uitgeverij De Toorts).
Kijk voor meer informatie op: www.jazz4kids.nl.
Lesopdracht 1 Er was eens…
(15-30 minuten)
Het verhaal van het lelijke jonge eendje Het verhaal van Ella lijkt op dat van het lelijke jonge eendje.. Het is niet vanzelfsprekend dat alle leerlingen dit sprookje al kennen! Begin daarom met het voorlezen van Het lelijke jonge eendje van H.C. Andersen. Bij deze les is het sprookje als PDF bestand bijgevoegd. Het zou natuurlijk kunnen dat je zelf een mooi sprookjesboek hebt waar het sprookje ook in staat. Lees gerust een eigen versie voor of google op internet naar een versie die je mooi vindt. Er zijn ook diverse tekenfilmpjes van het sprookje te vinden. In deze kunstles geven we twee suggesties: Een Nederlandstalige versie (in twee delen, in totaal 30 minuten): www.youtube.com/watch?v=pRxAH0kxWC4 www.youtube.com/watch?v=nBzvJEujujk De Disney versie (zonder tekst, 8 minuten): www.youtube.com/watch?v=RCX-mPstrPU
Bekijk de sprookjes eerst zelf en beslis dan of je het sprookje wilt voorlezen of wilt bekijken met de leerlingen!
Lesopdracht 2 Ella, zingen en bewegen
(15 minuten)
Net als het lelijke jonge eendje is het eendje Ella ook `anders’. Maar ze wordt geen zwaan. Wat is er dan zo bijzonder aan Ella? Luisteren
Luister naar het lied Ella. Vraag de leerlingen goed te luisteren: wat maakt Ella zo bijzonder? Kun je straks iets over Ella vertellen? Over hoe ze is en wat ze leuk vindt om te doen? Vraag ze in ieder geval twee dingen te onthouden die Ella bijzonder maken. Laat een paar leerlingen na het luisteren vertellen wat Ella zo bijzonder maakt (ze houdt van swingen, ze maakt veel geluid, ze waggelt uit de rij, houdt van nieuwe dingen, wil op onderzoek, gaat tegen de stroom in). Bewegen
Luister nog een keer met de groep naar Ella. Laat de leerlingen meebewegen op het refrein van Ella. Doe dit op de volgende manier: Ella kan goed snateren:
met je hand een `bek’ maken (hand plat houden, vier vingers boven, duim onder) en snateren (de duim en de vingers als een bek open en dicht doen.
Ze slaat haar vleugels uit:
armen wijd
Ze stampt op de grond:
op de grond stampen
En ze waggelt met haar kont:
met je billen heen en weer wiegen
Op zoek naar een nieuw geluid:
met de hand tegen je wenkbrauwen aan doen alsof je in de verte iets zoekt
Zingen
Kunnen de kinderen de bewegingen goed meedoen? Probeer dan ook het refrein met de leerlingen te zingen. Zing zelf in ieder geval mee tijdens het bewegen, de leerlingen zullen snel met je meezingen. Laat zo nodig nog een keer Ella horen.
Lesopdracht 3 Vreemde eendenblues
(20 minuten)
Ella gaat in haar eentje op avontuur. Ze gaat de wijde wereld in! Al snel hoort ze in de verte een grappig liedje.. Het blijken vreemde eenden te zijn, die samen muziek maken! Ritme klappen
Laat een stukje van de Vreemde eendenblues- compleet horen. Er wordt in gezongen, maar ook in geklapt! Kunnen de kinderen horen hoe vaak er telkens geklapt wordt? (3 x). Laat nu het hele lied horen en klap zelf mee. De leerlingen zullen vanzelf meeklappen. Zijn er instrumenten in de klas? Deel dan instrumenten uit aan de leerlingen en laat ze het ritme (3x klappen) meespelen op instrumenten. Tip: Verdeel de instrumenten in drie groepen, bijvoorbeeld: trommels, bellen, kleppers. De leerlingen die de trommels spelen zijn dan bijvoorbeeld groep 1, de leerlingen met de bellen groep 2 en de leerlingen met de kleppers groep 3. Laat per couplet één groep tegelijk (en dus een instrumentsoort) meespelen. Zo voorkom je dat het te luid en te chaotisch wordt. Improviseren - bodysounds In de Vreemde eendenblues hoor je dat de vreemde eenden van `improviseren’ houden. Wat is dat eigenlijk? Vraag de leerlingen of iemand weet wat dat is (zelf iets verzinnen en dat meteen spelen). Vertel dat je nu zelf een ritme gaat improviseren!
Laat het eerste couplet van de Vreemde eendenblues- meespeelversie horen. In plaats van het geklapte ritme (3x) is nu ruimte in de muziek om zelf iets te verzinnen. Je kunt bijvoorbeeld verzinnen WAAR je die drie klappen geeft: op je benen? Op je buik? Al stampend? Verzin een plek op je lijf waar je het ritme gaat spelen. Zet de Vreemde eendenblues aan, klap of stamp het ritme voor en laat de kinderen dit direct meedoen. Laat daarna een van de leerlingen verzinnen waar geklapt gaat worden. Improviseren - ritmes
Wil je improviseren met ritmes? Een kleuter zal nog geen uitgebreide ritmes kunnen verzinnen. Probeer daarom eerst te variëren in het aantal klappen dat je kunt geven. In het origineel bestaat het ritme uit twee klappen. Laat het eerste couplet van de Vreemde eendenblues - meespeelversie horen en klap eerst zelf bijvoorbeeld twee keer. Kunnen de leerlingen dat nadoen? Laat dan een leerling zelf een ritme verzinnen. Zet hiervoor het eerste couplet van de Vreemde eendenblues-meespeelversie aan. Laat de leerling zijn ritme een
paar keer voordoen en vraag dan of de rest van de groep dit ritme ook zou kunnen meeklappen. Zet hiervoor de muziek opnieuw aan. Gebruik bij het improviseren eventueel ook instrumenten. Afsluiten
Zet nog een keer de Vreemde eendenblues – meespeelversie aan en laat alle kinderen tegelijk iets improviseren. Iedereen verzint een eigen plek: de een klapt op zijn hoofd, de ander slaat op zijn billen. Laat iedereen erbij gaan staan en sluit op deze manier de les feestelijk af!
Lesopdracht 4 Ella is anders..
(20 minuten)
Jullie hebben het concert Ella, een swingend sprookje gezien. Praten Ga in een kring zitten en praat nog even na over het concert. Om de leerlingen wat meer te laten nadenken over het concert kun je vragen stellen als: Welk liedje vond je het leukst? Kun je vertellen waarom? Wanneer was Ella verdrietig? Waarom? (Ella werd geplaagd. Of: Ella was alleen) Ella is anders dan haar familie.. Is dat erg? Wat ga je thuis vertellen over dit concert?
Probeer het verhaal ook wat meer op de leerlingen zelf te betrekken. Ben je zelf ook wel eens alleen? Vind je dat verdrietig? Plaag jij ook wel eens? Vertel er eens over..? Ella wordt blij van samen muziek maken. Waar word jij heel blij van? Ella was anders dan de andere eendjes.. ben jij ook anders dan anderen? Waarom? Wat is er `anders’ aan jou?
Anders zijn… Klap doorgeven en iets nieuws verzinnen Laat de kinderen staan in een kring. Vertel dat je een klap gaat doorgeven (klap in de handen). Om de beurt mag iedereen de klap doorgeven, de klap gaat zo de kring rond. Wijs dan een leerling aan, dit is Ella. Als de klap bij Ella komt, mag Ella iets anders verzinnen: een stamp, een klap op haar arm, een knip in de vingers, enzovoorts. Het doorgeven van de klap gaat daarna gewoon verder, maar dan op de manier zoals `Ella’ deze verzonnen heeft. Varieer door twee of drie of vier leerlingen aan te wijzen die tegelijk Ella mogen zijn. Zo wordt de klap telkens veranderd! Kleuren Iedereen is anders. Niemand is hetzelfde… gelukkig niet! Print de bijgevoegde kleurplaat uit en kopieer deze voor alle leerlingen. De leerlingen kleuren de eendjes in, maar laat ze één eendje kiezen dat `anders’ is, net als Ella. De leerlingen kleuren dit eendje op een andere manier in dan de rest van de eendjes. Laat alle ingekleurde kleurplaten aan elkaar zien. Kan de rest van de groep per tekening raden welk eendje anders is?
CD ELLA Hopelijk hebben jullie genoten van Ella, een swingend sprookje en van de lesopdrachten!! Willen jullie het verhaal van Ella nog eens terugluisteren? Dat kan! Je kunt de luister-cd voor € 10,00 euro kopen na afloop van het concert of bestellen via www.jazz4kids.nl.
Heel veel kwakende groetjes!! © Suzan Overmeer - Jazz4kids
