KUNNEN WE ONS RIJK FIETSEN? Wat kost mobiliteit ons?
Hoeveel transport nodig? Basisprincipes • • • •
Meer transport = oplopende marg. kosten Meer transport = afnemende marg. baten Optimale hoeveelheid: baten = kosten Elkeen kan perfect voor zichzelf beslissen
• Prijs =maatschappelijke kost • Optimale hoeveelheid
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
2
Probleem • Prijzen weerspiegelen niet (externe) kosten • Slechte beslissingen nemen – overconsumptie • Extreem voorbeeld: salarisauto
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
3
Oplossing: externe kost in prijs • Externe kosten in de prijs integreren – NIET auto pesten – NIET staatskas vullen – WEL individu toelaten juiste keuze te maken
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
4
Oplossing: welke externe kosten • TML studie in kader van MIRA (VMM) – Milieu • Broeikasgassen (lage kost), fijn stof, stikstofoxiden,….
– – – –
Gezondheid Geluid Ongevallen Tijdskost
• http://tmleuven.be/project/miraexternekosten /201010_finaalrapport_VMM.pdf
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
5
Onderschatting externe kosten • Ontbrekende externe kosten – Ruimte kost – parkeren in openbare ruimte – Natuur - biodiversiteit – Sociale elementen (nt automobilisten deels uitgesloten) – sociale netwerken
• Weten we wel wat best is voor ons? – Permanente bias in beslissingen – Overschatten transportbelang ten nadele van lokale netwerken?
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
6
Marginale externe kosten in 2000 en 2008
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
7
Externe kosten afwegen tov taksen en belastingen • Taksen en belastingen – Accijnzen – Alle BTW – Verkeersbelasting (BIV + jaarlijkse)
• MAAR – BTW (accijnzen) = internalisatie?
• overschatting van huidige internalisatie
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
8
Maatschappelijke prijs (taksen) tov maatschappelijke kost -
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
9
Maatschappelijke prijs (taksen) tov maatschappelijke kost Dieselwagen, stedelijk, spits 16 € 14 € 12 € 10 € 8€ 6€ 4€ 2€ 0€
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Transportbelastingen
5,950
5,883
5,863
5,788
5,818
5,683
5,397
5,023
4,585
MEK congestie
8,661
7,640
7,316
7,379
7,473
7,836
7,789
7,791
7,904
MEK directe emissies
4,726
4,131
3,627
3,24
2,917
2,413
2,205
2,021
1,751
MEK ongevallen
1,403
1,331
1,237
1,160
1,090
1,094
1,099
1,117
1,080
MEK geluid
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
MEK infrastructuur
0
0
0
0
0
0
0
0
0
MEB gezondheid
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
10
Maatschappelijke prijs (taksen) tov maatschappelijke kost • Benzinewagen, autosnelweg, buiten spits (buiten Vlaamse ruit) 10 € 9€ 8€ 7€ 6€ 5€ 4€ 3€ 2€ 1€ 0€
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Transportbelastingen
9,330
9,206
9,183
9,035
9,250
9,227
9,324
9,201
9,045
MEK congestie
2,391
2,056
2,110
2,201
2,203
2,107
2,216
2,326
2,379
MEK directe emissies
1,223
1,110
1,003
0,911
0,817
0,725
0,652
0,562
0,428
MEK ongevallen
0,400
0,368
0,305
0,249
0,234
0,276
0,299
0,282
0,294
MEK geluid
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
0,052
MEK infrastructuur
0
0
0
0
0
0
0
0
0
MEB gezondheid
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
11
Conclusie • Laat prijs kost weerspiegelen – Pak bedrijfswagens prioritair aan
• Kosten zijn plaats en tijdsafhankelijk – Vooral in spits moet kost aanzienlijk omhoog • Congestie is belangrijkste externe kost – Basis is (hoge) prijs voor tijdsverlies
– Milieukost is beperkt – Fietsen heeft gigantische gezondheidsbaten (ook ongevalskosten)
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
12
Conclusie • Gedragssturing is hoofddoel doel – Maak het mogelijk voor mensen goed te kiezen
• Opbrengsten te gebruiken voor • daling arbeidsbelasting • sociale correctie
• Blijven onvolkomenheden – Beperkte (externe) kosten in rekening genomen – Overschatting van internalisatie – Mogelijke bias in menselijk kiezen; transport te positief ingeschat.
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
13
Werkt internaliseren van externe kosten?
• Stockholm, voor en na invoering congestion charge Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
14
Stockholm; nog enkele feiten
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
15
Waarom lijkt publieke opinie geen internalisatie te wensen? • Mensen verkiezen status quo • Verliezers schreeuwen het hardst • Geen vertrouwen in overheid • A-sociaal? – Echte armen: geen auto – Hoge kosten: veel alternatieven – Correcties mogelijk • Verlaging arbeidsbelasting lage lonen met extra lokale consumptie
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
16
Hoe technisch invoeren?
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
17
Andere minder complexe/meer accepteerbare maatregelen invoeren • Parkeerbeleid – parkeer tarieven – Zonder parkeerplaats gebruik je geen auto
• Belonen – Nl voorbeelden
• Fietsen verkiezen boven andere modi – Opbrengsten 5* hoger dan kosten vandaag – 8* hoger in 2020
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
18
Conclusie • Maatschappelijk winst ligt voor het grijpen – Schaf salaris-salaris-wagen af ook als dat een elektrische is – Internaliseer externe kosten om mensen toe te laten juiste keuzes te maken • High tech (rekeningrijden) • Eenvoudige manier (doordachte parkeertarieven)
– Geef fietsen (en stappen) plaats die het verdient
• Verder – Denk na over – Onderschatting in rekening gebrachte kosten voor internaliseren – Overschatting in rekening gebrachte taksen – Misschien bias naar meer transport Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
19
DANKJEWEL AANGENAAM DEBAT!
Bruno Van Zeebroeck
[email protected]
Fiets ONS rijk - kosten van mobiliteit - 27-10-2015
20
