Krimp? Maakt mij niet uit!

‘Krimp? Maakt mij niet uit!’ Hermien Heeres Groningen november 2013

Verhuisbewegingen en motieven van verhuizers naar krimpgebieden in Groningen Afstudeerscriptie Hermien Heeres

Auteur

Hermien Heeres

Opdrachtgever Bedrijf

Dirk Kootstra Kenniscentrum NoorderRuimte

Opleiding

Hanzehogeschool Groningen Instituut voor Bedrijfskunde Vastgoed & Makelaardij

Begeleider Hanzehogeschool Beoordelaar Hanzehogeschool

Anita Bruens Margreet Sommer

Begeleider Kadaster

Ramona van Marwijk

Plaats en datum

Groningen, 29 november 2013

Copyright

Deze afstudeeropdracht is geschreven onder verantwoordelijkheid van de Hanzehogeschool Groningen. Het copyright berust bij de auteur. Zowel de Hanzehogeschool Groningen als de auteur verklaren, dat zij eventuele gegevens van derden die voor deze afstudeeropdracht zijn gebruikt en die door deze derden als vertrouwelijk zijn aangemerkt, als zodanig zullen behandelen.

2

‘Krimp? Maakt mij niet uit!’ november 2013

‘Krimp? Maakt mij niet uit!’ Verhuisbewegingen en motieven van verhuizers naar krimpgebieden in Groningen

4


Voorwoord In het kader van mijn studie Vastgoed & Makelaardij aan de Hanzehogeschool te Groningen, heb ik onderzoek verricht naar de verhuisbewegingen en motieven van verhuizers naar krimpgebieden in Groningen. Dit heeft geleid tot mijn afstudeerscriptie, welke voor u ligt. Het rapport is opgesteld tot november 2013. Het onderzoek is tot stand gekomen door de stage bij het Kenniscentrum NoorderRuimte en het Kadaster. Het idee voor dit onderzoek is geïnitieerd door de heer Frank van Genne en sprak mij direct aan. Omdat ik geboren en getogen ben in Oost-Groningen en dus al bekend ben met het krimpgebied, leek het mij erg interessant om motieven te achterhalen van mensen die verhuizen naar de krimpgebieden. Het onderzoek bestaat uit twee delen, namelijk een data-analyse en het afnemen van interviews. Mijn dank gaat uit naar alle mensen die ik heb mogen interviewen. Overal werd ik zeer gastvrij ontvangen en werd er de tijd genomen

om mij hun verhaal te vertellen. De gesprekken heb ik als zeer prettig ervaren. Tot slot wil ik mijn begeleiders bedanken. Het hebben van twee afstudeerbedrijven was met de vele begeleiders niet altijd makkelijk, maar zonder jullie had het rapport er niet zo uitgezien als dat het er nu uitziet. Ten eerste wil ik Dirk Kootstra en Frank van Genne van het Kenniscentrum NoorderRuimte bedanken voor hun ondersteuning, verder wil ik Anita Bruens van de Hanzehogeschool bedanken voor haar begeleiding. Mijn speciale dank gaat uit naar Ramona van Marwijk, van het Kadaster. Ik wil haar bedanken voor haar tijd en energie die ze in dit onderzoek heeft gestoken. Haar altijd motiverende commentaar heeft ervoor gezorgd dat ik met plezier aan dit onderzoek gewerkt heb. Ik wens u veel leesplezier. Hermien Heeres Groningen, 29 november 2013

Afstudeerscriptie Hermien Heeres

5

“ Van de geïnterviewden was er niemand ontevreden over de vorige woning.”

6


Samenvatting In verschillende delen van Nederland neemt de bevolkingsomvang af, er is sprake van krimp, het tegenovergestelde van groei. Niet alleen daalt het bevolkingsaantal in deze krimpgebieden, ook verandert de bevolkingsopbouw. Jonge mensen en gezinnen trekken weg en mensen die in het krimpgebied blijven wonen worden ouder. Krimpgebieden Er zijn echter ook mensen die wel naar een krimpgebied verhuizen. Het Kenniscentrum NoorderRuimte wil graag in samenwerking met het Kadaster onderzocht hebben wat de motieven zijn van de mensen die verhuizen naar de krimpgebieden en wat de kenmerken zijn van de woningen die zij betrekken.

De probleemstelling van dit onderzoek is als volgt gedefinieerd: Wat voor soort woning kopen mensen van buiten het krimpgebied in het krimpgebied in de periode 2004 tot nu en wat zijn de verhuismotieven van de mensen die in het afgelopen drie jaar verhuisd zijn?’ Deelvragen De probleemstelling is onderverdeeld in de volgende deelvragen: 1 Welke stromen van verhuisbewegingen vanaf 2004 zijn er waar te nemen naar het krimpgebied? 2 Wat zijn de leeftijd en herkomst van de koper? 3 Wat zijn de kenmerken van de woningen die gekocht worden in het krimpgebied door mensen van buiten het krimpgebied in de periode 2004 tot nu? 4 Wat zijn de kenmerken van de woning die de koper achterlaat en verschillen deze met de

kenmerken van de nieuwe woning? 5 Wat zijn de verhuismotieven van mensen die van buiten het krimpgebied verhuizen naar het krimpgebied in de periode 2009 tot nu? Het onderzoek bestaat uit twee delen, een kwalitatief deel en een kwantitatief deel. Voor het kwantitatieve deel worden de gegevens van het Kadaster gebruikt om de verschillende kenmerken van de woningen met elkaar te vergelijken, om zo te onderzoeken welke woningen in krimpgebieden in de provincie Groningen meer in trek zijn. Het kwalitatieve deel bestaat uit het afnemen van interviews met mensen die recent in het krimpgebied zijn gaan wonen, om zo te onderzoeken wat de verhuismotieven zijn van mensen die van een niet-krimpgebied naar een krimpgebied verhuizen. Transacties In totaal hebben in de periode 2004-2012, in de


7

regio’s Oost-Groningen, Eemsdelta en gemeente de Marne, 28.817 transacties plaatsgevonden. Waarbij in 2007 de meeste transacties hebben plaatsgevonden. In verhouding verhuizen er iets meer mensen naar Oost-Groningen en gemeente de Marne dan naar de Eemsdelta. Veendam heeft met de 649 nieuwgevestigden het hoogste aantal in het krimpgebied behaald. Verhuisbewegingen Kijkend naar welke stromen van verhuisbewegingen er vanaf 2004 waar te nemen zijn naar het krimpgebied, kan gesteld worden dat de meeste verhuisbewegingen, 36,7%, plaatsvinden binnen de provincie Groningen. Daarna volgt Drenthe met 22,6% van de verhuisstromen. De provincies waar de minste mensen vandaan komen, zijn de provincies die het verste weg liggen, gezien vanuit Groningen, namelijk Zeeland en Limburg. Verder verhuizen mensen vanuit de stad Groningen relatief vaker naar Eemsdelta en gemeente de Marne, dan naar Oost-Groningen. In de leeftijdsklasse tot 30 jaar verhuizen de minste mensen, de meeste mensen verhuizen in de leeftijdsklasse 30-44 jaar. In verhouding verhuizen er meer jonge mensen naar Oost-

8


Groningen en meer oude mensen naar de Marne. De gemiddelde leeftijd van verhuizers naar Oost-Groningen is dan ook 45 en naar de Marne 55. Woningen De meeste verhuizers, iets meer dan de helft, zijn naar een vrijstaande woning verhuisd. Dit terwijl de woningvoorraad in de krimpgebieden gemiddeld met 34,5% bestaat uit vrijstaande woningen. Bijna de helft van de gekochte woningen valt in de prijsklasse € 100.000 - € 199.999. Daarna volgt de klasse € 200.000 - € 299.999, met 14,2%. In Eemsdelta en gemeente de Marne zijn de meeste huizen gekocht die gebouwd zijn voor 1920. In Oost-Groningen is dit niet het geval, daar zijn de meeste woningen gekocht die gebouwd zijn in de periode 1921-1944. Meer dan de helft van de mensen, 51,7%, is naar een woning met een gebruiksoppervlakte van 100-199m² verhuisd. Daarna volgen de woningen met een gebruiksoppervlakte van 29-99m², hier is 20,4% naar verhuisd. Vanaf elke gebruiksoppervlakteklasse, zijn de meeste mensen naar een woning met een oppervlakte

van 100-199m² verhuisd. Iets meer dan een kwart van de mensen komt uit een tussenwoning, met 22,9% volgt daarna als herkomst woning een vrijstaande woning. De meeste mensen veranderen van woningtype bij het verhuizen naar het krimpgebied. Vooral bij de herkomsttypes appartement (4,2%) en hoekwoning (6,8%) is het een klein deel dat niet van woningtype verandert. Bijna de helft van de mensen die verhuisd is, had in de vorige woning een gebruiksoppervlakte tussen de 100 en 199 m². De meeste mensen zijn verhuisd naar een groter perceeloppervlakte. Slechts 0,6% is verhuisd naar een perceeloppervlakte van 26-99m², terwijl 3,2% van een woning komt met een perceeloppervlakte in deze categorie. Interviews Er zijn tien interviews afgenomen onder de mensen die uit een niet-krimpgebied naar het krimpgebied zijn verhuisd. Van de tien ondervraagden woonde er een persoon korter dan vijf jaar in de vorige woning. Niemand was ontevreden over de woning zelf. Dit is niet zo bij de woonomgeving, waarbij drie ondervraagden

aangaven ontevreden te zijn over de woonomgeving. Redenen hiervoor waren de drukte in de wijk, geen leuke buurt voor de kinderen of het aanwezig zijn van minder fijne stukken in de wijk door de aanwezigheid van veel sociale huurwoningen. De helft van de mensen had een specifieke voorkeur voor een bepaald gebied, zoals de Marne of Winschoten en omgeving. Zes mensen waren bewust van het feit dat het een krimpgebied is. Twee personen gaven aan het als vervelend te ervaren. Op de vraag wat het grote verschil is met de nieuwe woning en de oude woning zijn eigenlijk maar twee antwoorden gegeven, het onderhoud en de ruimte van de woning waren de grootste verschillen met de vorige woning.

Landschapsfoto van het gebied ‘Westerwolde’ in Oost-Groningen.


9

10


Inhoudsopgave 1. Inleiding .............................................................................................................................15 2. Bedrijfsbeschrijving ........................................................................................................17 2.1 Kenniscentrum NoorderRuimte ....................................................................................17 2.2 Kadaster ...........................................................................................................................17 3. Inhoudelijke oriëntatie ....................................................................................................19 3.1 Aanleiding ........................................................................................................................19 3.2 Probleemverkenning ......................................................................................................20 3.2.1 Het krimpgebied .............................................................................................................................. 20 3.2.2 Migratiestromen ............................................................................................................................. 20 3.2.3 Verhuismotieven ............................................................................................................................. 21 3.2.4 Woningaanbod in krimpgebieden ................................................................................................... 25

3.3 Probleemafbakening ......................................................................................................26 3.4 Samenvattend..................................................................................................................26 4. Probleemomschrijving ....................................................................................................29 4.1 Doelstelling ......................................................................................................................29 4.2 Probleemstelling .............................................................................................................29 4.3 Deelvragen .......................................................................................................................29 4.4 Begripsafbakening..........................................................................................................30 4.5 Verwachtingen ................................................................................................................31


11

5. Onderzoeksmethode ........................................................................................................33 5.1 Onderzoeksmethoden per deelvraag ..........................................................................33 5.2 Betrouwbaarheid ............................................................................................................36 5.3 Validiteit ............................................................................................................................37 6. Resultaten ......................................................................................................................... 39 6.1 Verhuisbewegingen....................................................................................................... 39 6.2 Leeftijd en herkomst koper ........................................................................................... 40 6.2.1. Herkomst van de kopers.................................................................................................................40 6.2.2 Leeftijd van de kopers .....................................................................................................................40 6.2.3 Samenvattend .................................................................................................................................41

6.3 Kenmerken gekochte woning ...................................................................................... 41 6.3.1 Type woning ....................................................................................................................................41 6.3.2 Koopsom..........................................................................................................................................41 6.3.3 Bouwjaar .........................................................................................................................................42 6.3.4 Gebruiksoppervlakte .......................................................................................................................42 6.3.5 Perceeloppervlakte..........................................................................................................................42 6.3.6 Samenvattend .................................................................................................................................42

6.4 Kenmerken achtergelaten woning ............................................................................. 43 6.4.1 Type woning ....................................................................................................................................43 6.4.2 Gebruiksoppervlakte .......................................................................................................................43 6.4.3 Perceelopppervlakte........................................................................................................................44

12


6.4.4 Samenvattend .................................................................................................................................44

6.5 Verhuismotieven ............................................................................................................ 44 6.5.1 Vorige woonplaats ..........................................................................................................................44 6.5.2 Verhuizing ........................................................................................................................................45 6.5.3 Huidige woning ...............................................................................................................................46 6.5.4 Samenvattend .................................................................................................................................47

7. Conclusie .......................................................................................................................... 49 8. Aanbevelingen ................................................................................................................. 53 9. Discussie........................................................................................................................... 55 10. Bronnenlijst .................................................................................................................... 57 Bijlagen ................................................................................................................................. 61 Bijlage 1 Woningaanbod krimpgebieden provincie Groningen ................................... 61 Bijlage 2 Tabellen verhuisbewegingen ............................................................................ 63 Bijlage 3 Kenmerken gekochte en achtergelaten woning ............................................ 68 Bijlage 4 Codeboom ............................................................................................................. 75 Bijlage 5 Uitkomsten analyses interview ......................................................................... 78 Bijlage 6 Uitwerking interviews ......................................................................................... 80


13

14


1. Inleiding Krimp is een zeer actueel thema. Verschillende gebieden in Nederland hebben te kampen met een dalend bevolkingsaantal. De provincie Groningen heeft ook te maken met krimp, in verschillende regio’s in deze provincie daalt het bevolkingsaantal en dit zal de komende jaren alleen nog maar toenemen. Verhuizen naar krimpgebied Er zijn echter ook mensen die wel naar een krimpgebied verhuizen. Het Kenniscentrum NoorderRuimte wil graag in samenwerking met het Kadaster onderzocht hebben wat de motieven van verhuizers naar krimpgebieden zijn en wat de kenmerken van de woningen zijn die zij betrekken. Het Kenniscentrum NoorderRuimte wil met de resultaten van dit onderzoek conclusies trekken om zodoende advies uit te kunnen brengen naar externe partijen.

Probleemstelling Deze scriptie is geschreven om in het onderzoek een antwoord te kunnen geven op de volgende probleemstelling: ‘Wat voor soort woning kopen mensen van buiten het krimpgebied in het krimpgebied in de periode 2004 tot nu en wat zijn de verhuismotieven van de mensen die in de afgelopen drie jaar verhuisd zijn? Allereerst vindt er in hoofdstuk 2 een bedrijfsoriëntatie plaats. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 georiënteerd op het probleem. De aanleiding, de probleemverkenning en de probleemafbakening worden in dit hoofdstuk besproken. In hoofdstuk 4 wordt het probleem omschreven, staat de onderzoeksmethode, de uitvoeringsprocedure, de begripsafbakening en de verwachtingen van de uitkomsten van het onderzoek. In hoofdstuk 5 staan de resultaten en wordt er een antwoord gegeven op de drie deelvragen. In hoofdstuk 6 staat de conclusie, in hoofdstuk 7 de aanbevelingen. Tot slot in hoofdstuk 8 de bronvermelding.


15

Om een goed antwoord te kunnen geven op de vraag van de opdrachtgever is het van belang om een goed beeld te hebben van de organisatie van de opdrachtgever. Daarom vindt in hoofdstuk 2 een bedrijfsoriëntatie plaats. Het Kenniscentrum is de opdrachtgever, samen met het Kadaster, omdat het Kadaster beschikt over gegevens die van belang zijn voor dit onderzoek.

16


2. Bedrijfsbeschrijving 2.1 Kenniscentrum NoorderRuimte Het Kenniscentrum NoorderRuimte is onderdeel van de Hanzehogeschool Groningen. Lectoren, onderzoekers, docenten, studenten en professionals uit het werkveld werken in het Kenniscentrum NoorderRuimte samen aan onderzoek op basis van actuele ruimtelijke vraagstukken uit de praktijk. Verschillende opleidingen zijn vertegenwoordigd in het Kenniscentrum, namelijk: Architectuur, Bouwkunde & Civiele Techniek, Vastgoed & Makelaardij, Human Technology en Facility Management.1 Missie Kenniscentrum De missie van het Kenniscentrum is het ontwikkelen en delen van kennis over ruimtelijke vraagstukken in Noord-Nederland vanuit het perspectief people-planet-profit. Het doel van het Kenniscentrum NoorderRuimte is om kennis over gebiedsontwikkeling te delen, onderwijs en

praktijk bij elkaar te brengen, toegepast onderzoek uit te voeren naar actuele vraagstukken en om integraal denken en werken te bevorderen.2

2.2 Kadaster Het Kadaster registreert en verstrekt gegevens over de ligging van vastgoed in Nederland en de daarmee samenhangende rechten, zoals eigendom en hypotheek. Niet alleen voor gebouwen, maar ook voor schepen, luchtvaartuigen en ondergrondse netwerken. Met deze wettelijke taak borgt het Kadaster de rechtszekerheid: wat is van wie en waar lopen de grenzen. Verder verstrekt het Kadaster gegevens over energielabels en over de ligging van kabels en leidingen. Het Kadaster streeft naar een optimale kwaliteit van gegevens, met een tijdige levering van producten en met kennis van zaken.3

Missie Kadaster De missie van het Kadaster is het bevorderen van de rechtszekerheid bij het maatschappelijk verkeer in vastgoed, het optimaliseren van de geoinformatie-infrastructuur en het doelmatig informeren van de samenleving op deze gebieden. Dit alles tegen zo laag mogelijke kosten.4

1. Hanzehogeschool, Kenniscentrum NoorderRuitmte. Geraadpleegd op 18-10-2012 via: http://www.hanze.nl/ home/Onderzoek/Kennisportal/Kenniscentra/Kennis centrum+Gebiedsontwikkeling+NoorderRuimte/Kennis centrum+Noorderruimte.htm 2. Hanzehogeschool, Kenniscentrum NoorderRuitmte. Geraadpleegd op 18-10-2012 via: http://www.hanze.nl/ home/Onderzoek/Kennisportal/Kenniscentra/Kenniscentrum+ Gebiedsontwikkeling+NoorderRuimte/Algemeen/Missie.htm 3. Het Kadaster, geraadpleegd op 18-10-2012 via: http://www. kadaster.nl/window.html?inhoud=/kadaster/ 4. Het Kadaster, geraadpleegd op 18-10-2012 via: http://www. kadaster.nl/window.html?inhoud=/kadaster/default.html%3 Finhoud%3D/kadaster/wat_doen_we/


17

In hoofdstuk 3 staat de aanleiding van dit onderzoek en wordt het probleem verkend door te kijken naar het krimpgebied, de migratiestromen, de verhuismotieven en het woningaanbod. Aan het eind van dit hoofdstuk wordt het probleem afgebakend.

18


3. Inhoudelijke oriëntatie 3.1 Aanleiding

zijn en wat de kenmerken van de woningen zijn die zij betrekken. Het Kenniscentrum NoorderRuimte wil met de resultaten van dit onderzoek conclusies trekken om zodoende advies uit te kunnen brengen naar externe partijen, zoals bijvoorbeeld bestuurders van woningcorporaties in deze gemeenten.

Krimp is het tegenovergestelde van groei. In verschillende delen van Nederland neemt de bevolkingsomvang af, er is sprake van krimp1. Niet alleen daalt de bevolking in deze krimpgebieden, ook verandert de bevolkingsopbouw. Jonge mensen en gezinnen trekken weg en mensen die in het krimpgebied blijven wonen worden ouder2. Steeds meer woningen in krimpgebieden komen te koop te staan door de wegtrekkende jonge mensen en gezinnen. Omdat er weinig vraag is naar woningen in krimpgebieden is de verkooptijd lang.

Drie krimpgebieden In de provincie Groningen zijn drie gebieden door de provincie Groningen aangemerkt als krimpgebieden3. In deze gebieden is krimp merkbaar en zichtbaar. Het gaat om de volgende gebieden:

Naar een krimpgebied Er zijn echter ook mensen die wel naar een krimpgebied verhuizen. Het Kenniscentrum NoorderRuimte wil graag in samenwerking met het Kadaster onderzocht hebben wat de motieven van verhuizers naar krimpgebieden

- Eemsdelta: de gemeenten Delfzijl, Eems mond, Appingedam en Loppersum (afgekort als DEAL-gemeenten) - Oost-Groningen: de gemeenten Bellingwedde, Menterwolde, Pekela, Oldambt, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde

- Gemeente de Marne Deze gebieden worden in dit onderzoek aangehouden als krimpgebieden in de provincie Groningen. De grootste bevolkingsdaling van deze krimpregio’s vindt plaats in de regio Eemsdelta. Volgens de Primos prognose 20114 zal in de periode 2010-2040 de totale bevolking in dit gebied dalen met 22,3%. Van 49.119 inwoners in 2010 naar 38.188 inwoners in 2040. In Oost-Groningen zal de bevolking in de periode 2010-2040 met 14,1% dalen. In aantallen komt dit neer op 152.004 inwoners in 2010 naar 130.575 inwoners in 2040. In de gemeente de Marne is het groeipercentage vergelijkbaar met het groeipercentage in Oost-Groningen. In de gemeente de Marne zal de bevolking dalen met 14.9% in de periode 2010-2040.


19

3.2 Probleemverkenning

Voor een onderzoek naar verhuisbewegingen en motieven van verhuizers naar krimpgebieden toe is het goed om te onderzoeken wat er reeds bekend is. Deze paragraaf zal dit kort beschrijven, waarna de probleemstelling geformuleerd zal worden.

3.2.1 Het krimpgebied Eemsdelta De regio Eemsdelta bestaat uit de gemeenten Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum. In totaal wonen er ongeveer vijftigduizend inwoners, welke wonen in kleinschalige woondorpen. In deze regio is de Eemshaven, welke een forse groei doormaakt. Ondanks de aanwezigheid en de groei van deze grote haven, wat zorgt voor veel werkgelegenheid, blijft de regio Eemsdelta een krimpgebied. Veel werknemers zijn forenzen en wonen dus niet in de regio Eemsdelta. Oost-Groningen De regio Oost-Groningen bestaat uit de gemeenten Bellingwedde, Menterwolde,

20


Pekela, Oldambt, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde. In deze regio wonen ruim 150.000 inwoners. Het gebied heeft veel natuur, zoals veengebieden, uitgestrekte graslanden, bos en verschillende vestingsstadjes. Ook beschikt de regio over voorzieningen als onderwijs, zorg, openbaar vervoer, winkels en openbare voorzieningen. De Marne Gemeente de Marne is een plattelandsgemeente gelegen in het noorden van Groningen, aan de Waddenzee. Het is een gemeente met veel natuur, ruimte en rust. Elfduizend inwoners wonen in de Marne in voornamelijk kleine dorpjes. De gemeente beschikt over alle noodzakelijke basisvoorzieningen, zoals onderwijs, openbaar vervoer, winkels, banken, zorg en een bibliotheek. Net als in de andere regio’s komen door krimp de voorzieningen onder druk te staan.

3.2.2 Migratiestromen

In 2012 heeft KAW architecten een onderzoek gedaan naar de verhuisstromen en –motieven in Groningen en een deel van Drenthe. In dit

onderzoek5 wordt in beeld gebracht welke mensen zijn verhuisd, hoeveel en van waar naar waar. Het gebied waar onderzoek naar gedaan is, is onderverdeeld in krimpgebieden en groeigebieden. Er is dus onderzocht hoeveel verhuizers uit het groeigebied zijn verhuisd naar het krimpgebied en andersom. Het onderzoek van KAW is relevant voor dit onderzoek, want hiermee kan er een beeld gevormd worden en kunnen er verwachtingen geschept worden over de uitkomsten van dit onderzoek. In het onderzoek van KAW wordt gekeken naar dezelfde krimpregio’s als in dit onderzoek. Namelijk de regio’s De Marne, Eemsdelta en Oost-Groningen. De regio’s Noord-oostDrenthe (Aa en Hunze, Borger-Odoorn en Emmen), Noordflank (Bedum, Grootegast, Hoogezand-Sappemeer, Slochteren, Ten Boer en Winsum), stad Assen, stad Groningen en de Zuidflank (Haren Leek, Marum, Noordenveld en Tynaarlo) vallen onder de groeigebieden. Dit onderzoek heeft zich dus gericht op regionale migratie. Verhuizingen Binnen het onderzoeksgebied verhuizen elk jaar circa 50.000 mensen (6% van de bevolking).

In de periode 2001-2010 verhuisden 36.422 mensen van het krimpgebied naar het groeigebied. Een kleiner aantal, namelijk 30.586 mensen, verhuisden van het groeigebied naar het krimpgebied. Deze migratiestromen zijn onderzocht met behulp van CBS-cijfers. Tabel 3.1 laat de kerncijfers van migratie in het krimpgebied zien. De uitstroom uit het krimpgebied naar overige gemeenten in Groningen en aangrenzende Drentse gemeenten is het grootst in gemeente de Marne. De jaarlijkse uitstroom in deze gemeente is -0.7%, in Eemsdelta is dit -0.5% en in Oost-Groningen is dit -0.1%. Kijkend naar de instroom en uitstroom van het krimpgebied ten op zichtte van het groeigebied,

kan geconcludeerd worden dat het effect van krimp in de regio Oost-Groningen in procenten het laagst is.

3.2.3 Verhuismotieven

In deze paragraaf wordt er gekeken naar verhuismotieven. Om onderzoek te doen naar verhuismotieven is het van belang om inzicht te krijgen in de verschillende motieven. Verhuismotieven krimpgebied in Groningen In het onderzoek van KAW architecten is ook onderzoek gedaan naar de verhuismotieven. In dit onderzoek is onderscheid gemaakt tussen de volgende verhuismotieven: vanwege woning,

vanwege woonomgeving, om (zorg)voorzieningen, om werk of opleiding en om persoonlijke redenen. Met woonomgeving wordt waarschijnlijk de buurt waarin de woning staat bedoeld, dit staat echter niet in het onderzoek vermeld. Het onderzoek beschrijft aan de hand van de uitkomsten van een enquête (1425 respondenten) de verhuismotieven van mensen die zijn verhuisd in het onderzoeksgebied.6 Uit de enquête is gebleken dat driekwart van de verhuizingen niet woning gerelateerd is. Jonge huishoudens en gezinnen geven bijvoorbeeld vaker relationele zaken en werk aan als verhuisreden. Een op de vijf ondervraagden geeft de woonomgeving aan als verhuisreden.

Tabel 3.1 Kerncijfers migratie binnen krimpgebied

2001-2010

Inwoners gemiddeld

De Marne 10977 Eemsdelta 68298 Oost-Groningen 153820

Instroom vanuit groeigebied 7248 52826 126650

Uitstroom naar groeigebied 8007 56069 128484

Saldo

Effect per jaar (%)

-759 -3243 -1834

-0.7% -0.5% -0.1%

Bron: Onderzoek KAW (2012). Groei, krimp en migratie. Onderzoek naar verhuisstromen en –motieven in Groningen een deel van Drenthe.


21

63 Respondenten (4,4% van het totaal aantal respondenten) zijn van het groeigebied naar het krimpgebied verhuisd. Dit is een erg laag percentage en de gegevens zijn dan ook niet generaliseerbaar. De motieven van de enquête hebben dan ook vooral betrekking op migratie naar het groeigebied. Van deze respondenten is 29% vanwege persoonlijke redenen verhuisd, 27% vanwege de woning, 16% vanwege de woonomgeving. 15% vanwege werk of opleiding en slechts 13% vanwege (zorg) voorzieningen. De uitkomsten van de enquête geven een indicatie over de verhuismotieven van mensen die verhuisd zijn van het groeigebied naar het krimpgebied. Verhuismotieven in andere krimpgebieden Verder zijn er weinig tot geen onderzoeken naar verhuismotieven van mensen die van niet-krimpgebied naar het krimpgebied verhuizen. Er is daarom gekeken naar verhuismotieven van mensen die vertrekken uit een krimpgebied. Dit om te onderzoeken of de verhuismotieven van mensen die vertrekken uit een krimpgebied hetzelfde zijn als verhuismotieven van mensen

22


die naar een krimpgebied verhuizen. Door een beeld te krijgen van de verhuismotieven van mensen die vertrekken uit een krimpgebied kan later onderzocht worden, door de motieven met elkaar te vergelijken, of deze afwijken van de verhuismotieven van mensen die verhuizen van een niet-krimpgebied naar en krimpgebied in Groningen. Er zijn verschillende gebieden in Nederland die te kampen hebben met krimp. In afbeelding 3.1 is te zien in welke gemeenten bevolkingskrimp zal toenemen de komende jaren. Onder andere de regio Zuid-Oost Limburg en de gemeente Rijssen-Holten hebben te kampen met krimp. In deze gebieden is onderzoek gedaan van de verhuismotieven van mensen die dit gebied verlaten hebben. De regio parkstad Limburg in Zuid-Oost Limburg heeft sinds midden jaren ’90 met krimp te maken. Het onderzoek ‘De nieuwe groei heet krimp. Een perspectief voor Parkstad Limburg’ van Nicis Institute uit 20097 beschrijft de instroom en uitstroom van Parkstad Limburg. Van de mensen die verhuizen uit dit gebied, ver-

krimp = 15 % krimp 10 - 15 % krimp 5 - 10 % krimp < 5 % groei < groei NL groei = groei NL Bevolkingsgroei Nederland: 3,86 % Bron: RPB/CBS

Afbeelding 3.1 Prognose bevolkingsontwikkeling per gemeente (2005-2025)

huist het grootste deel binnen de regio (77%), een deel verhuist naar overig Limburg (10%), een klein deel verhuist naar andere gebieden in het land (6%) en het overige deel emigreert (7%). De korte- en langeafstandsverhuizers hebben verschillende verhuismotieven.

Bij korteafstandsverhuizingen zijn er veel verhuizingen van het stedelijke gebied in Parkstad Limburg naar landelijke gebieden in overig Limburg. Een kwart van deze groep mensen verhuist vanwege een landelijkere woonomgeving. Bij langeafstandsverhuizingen is de studie of carrière vaak de reden van verhuizing. 25% Verhuist vanwege de studie en 20% verhuist vanwege het werk. Het aandeel werkenden en studerenden is ook groter onder de vertrekkers dan onder de vestigers. De gemeente Rijssen-Holten (provincie Overijssel) heeft onderzoek8 laten uitvoeren naar verhuisbewegingen. Wat verhuismotieven betreft maakt dit onderzoek onderscheid tussen de vestigers en binnenverhuizers en vertrekkers. Voor de vestigers en binnenverhuizers gelden persoonlijke redenen zoals gezinsuitbreiding, samenwonen of huwelijk/echtscheiding als belangrijkste verhuisreden. Een op de tien vestigers gaf aan dat ander werk een rol speelde bij de verhuizing. Daarnaast speelden redenen als dichtbij familie wonen, de landelijke omgeving en de nabijheid van de natuur een rol bij de keuze voor de woning. Ook voor de vertrekkers

zijn persoonlijke motieven een reden om te verhuizen. Verder vormen studie en ander werk redenen om te vertrekken uit de gemeente RijssenHolten. Voor beide groepen zijn de woning en de woonomgeving van ondergeschikt belang als het gaat om verhuismotieven. Verhuismotieven in Nederland Om verhuismotieven van mensen die verhuizen uit een krimpgebied of binnen een krimpgebied te kunnen vergelijken met verhuismotieven in heel Nederland, om te zien of deze van elkaar afwijken, wordt het onderzoek van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) beschreven. Het CBS heeft in 2005 onderzoek gedaan naar de binnenlandse migratie: verhuisstromen en verhuisafstand.9 Dit onderzoek beschrijft om welke redenen men naar een andere gemeente verhuist en over welke afstand. Elk jaar verhuist ongeveer tien procent van de Nederlandse bevolking. Van de tien procent verhuist twee derde binnen de eigen woonplaats, een derde verhuist naar een andere gemeente. Van de verhuizingen tussen gemeenten vindt een kwart

plaats op een afstand tot tien kilometer, de overige verhuizingen nemen in aantal geleidelijk af naarmate de afstand toeneemt. In het onderzoek is onderscheid gemaakt tussen vijf verschillende typen verhuismotieven, namelijk de volgende: - demografische veranderingen, hier worden verhuizingen mee bedoeld die samenhangen met veranderingen in de huishoudenssamen stelling, zoals huwelijk en samenwonen, het krijgen van kinderen, scheiden of verweduwen, zelfstandig gaan wonen of een andere huishoudensgerelateerde reden. - verandering van vorige woning, hierbij gaat het bijvoorbeeld om of de respondent wilde verhuizen naar een grotere woning. - verandering van de woonomgeving, hierbij gaat het erom of de respondent wilde ver huizen vanwege het willen wonen in een andere woonomgeving. - verandering van werk, hiermee worden ver huizingen met betrekking tot een andere baan of het dichterbij wonen van het werk bedoeld. - het volgen van een opleiding, hierbij gaat


23

het om verhuisredenen vanwege het volgen van een opleiding. De verhuismotieven uit dit onderzoek variëren naar leeftijd, huishoudenssamenstelling en (in mindere mate) naar herkomstgroepering10. Gelet op de leeftijd valt op dat jongeren van 18-24 jaar verhuizen om verschillende redenen, namelijk om op zichzelf te gaan wonen, vanwege werk of studie of om samen te gaan wonen. De leeftijdsgroepen 25-34 jaar en 35-44 jaar verschillen niet veel in verhuismotieven. Bij beide groepen gelden werk/studie en woning/ woonomgeving als belangrijkste verhuismotieven. Het verhuismotief ‘gezondheid’ heeft een groter aandeel in de leeftijdsgroep 45 jaar of ouder, dit motief kan leiden tot een verhuiswens naar een ander type woning. Zie grafiek 3.1 voor een overzicht van de verhuisde personen naar leeftijd en verhuismotief in 2005. Verhuismotieven verschillen sterk tussen huishoudenstypen, bij de huishoudenstypen gaat het om het type huishouden ná het verhuizen. Bij eenoudergezinnen komt het verhuismotief ‘scheiding’ vaak voor. De verhuismotieven ‘huwelijk of samenwonen’ en ‘woning of woo-

24


nomgeving’ komt veel voor bij samenwonenden zonder kinderen. Verder komt het verhuismotief ‘zelfstandig wonen’ veel voor bij alleenstaanden.

Grafiek 3.1: Verhuisde personen naar leeftijd en verhuismotief in 200512

Het onderzoek ‘Verhuisstromen en verhuismotieven’ van ABF Research uit 200811 beschrijft onder andere de trends in verhuisstromen en hoe grote steden zich ontwikkelen. Dit onderzoek concludeert dat het huishoudentype van invloed is op de verhuisreden. Alleenstaanden verhuizen vaker dan paren (met

of zonder kinderen) en eenoudergezinnen verhuizen weer net iets vaker dan alleenstaanden. Tot slot de verhuismotieven aan de hand van herkomstgroepering. Bij alle herkomstgroeperingsgroepen komt de verhuisreden woning en woonomgeving het meeste voor. Niet-westerse allochtonen verhuizen meestal niet voor werk of studie, westerse allochtonen verhuizen om deze redenen des te meer. Zie grafiek 3.2. Er kan dan ook geconcludeerd worden dat de verhuisredenen verschillen als het gaat om leeftijd, huishoudenssamenstelling en herkomstgroepering. Vooral bij leeftijd en huishoudenssamenstelling zijn duidelijke verschillen te zien. Mensen onder de 24 verhuizen vaak vanwege werk of studie, terwijl bij mensen ouder dan 45 dit veel minder vaak het geval is. Ook verhuizen mensen boven de 45 vaker vanwege gezondheid, bij mensen onder de 24 is dit bijna niet het geval. Bij huishoudenssamenstelling komt bij eenoudergezinnen (na verhuizing) het motief ‘scheiding’ vaak voor, terwijl bij samenwonenden zonder kinderen het motief ‘samenwonen of huwelijk’ vaak voorkomt.

site van Funda. Hier staat per krimpgebied (gemeente De Marne, Eemsdelta en OostGroningen) welke woningen te koop worden aangeboden. In bijlage 1 staat een overzicht van de type en aantal woningen die te koop staan in de krimpgebieden in de provincie Groningen. In totaal zijn er in Nederland op dit moment14 263.782 woningen te koop, waarvan 1,84% te koop staat in het krimpgebied. In de regio Woningvoorraad in aantal

Oost-Groningen staan in totaal 3713 woningen te koop, dit is 1,41% van het totaal. In de regio Eemsdelta staan 900 woningen te koop, 0,35% van het totaal en in gemeente de Marne staan 229 woningen te koop, 0,09% van het totale woningaanbod. In tabel 3.1 staat een overzicht van het aandeel te koop staande woningen ten opzichte van het totale woningvoorraad in Nederland.

Woningvoorraad koopwoningen

Grafiek 3.2: Verhuisde personen naar herkomstgroepering en verhuismotief in 200513

3.2.4 Woningaanbod in krimpgebieden

In dit onderzoek worden de verhuisbewegingen naar het krimpgebied onderzocht. Om goede conclusies te kunnen trekken over welke woningen in het krimpgebied meer in trek zijn, moet het woningaanbod inzichtelijk gemaakt worden. Want als een bepaald type woning (bijna) niet te koop staat, is het logisch dat deze ook niet in grote aantallen verkocht zal worden. Het huidige woningaanbod is te vinden op de

Aantal woningen Aantal koopte koop woningen in percentage van het totaal

Perioden 2004

6.809.580

3.609.077 (53%)

-

-

2005

6.858.720

3.772.296 (55%)

-

-

2006

6.912.405

-

-

-

2007

6.967.045

-

82.000

-

2008

7.043.210

-

112.000

-

2009

7.104.520

3.978.531 (56%)

124.000

3,12

2010

7.172.435

3.944.839 (55%)

145.000

3,68

2011

7.217.805

3.969.792 (55%)

170.000

4,28

Tabel 3.1: Het aandeel koopwoningen ten opzichte van het totale woningaanbod in Nederland15


25

3.3 Probleemafbakening De afbakening is in overleg met de opdrachtgever(s) opgesteld. Het onderzoek is als volgt afgebakend: - Het onderzoek zal zich uitsluitend richten op het krimpgebied in de regio’s Eemsdelta, Oost-Groningen en de gemeente de Marne, want deze gebieden zijn door de provincie Groningen aangegeven als krimpgebied. - Er zal in het onderzoek alleen onderzoek worden gedaan naar de verhuisbewegingen van mensen in Nederland die verhuizen naar het krimpgebied. Verhuisbewegingen binnen het krimpgebied en uit het krimpgebied zullen niet onderzocht worden, omdat het onderzoek dan te grootschalig zou worden. - De doelgroep voor de publicatie is een breed publiek. Het doel van het Kenniscentrum NoorderRuimte is om kennis te delen en te ontwikkelen. Het Kenniscentrum en het Kadaster hebben allebei niet als doel om met de resultaten van het onderzoek een beleid te ontwikkelen, maar om informatie te verstrekken aan een breed publiek op willekeurig welk niveau.

26


3.4 Samenvattend

Over het algemeen verhuizen mensen in krimpgebieden niet vanwege de woning. Uit het onderzoek van KAW blijkt dat driekwart van de verhuizingen niet woning gerelateerd is. Ook uit de andere onderzoeken in krimpgebieden (het onderzoek in Parkstad Limburg en het onderzoek in de gemeente Rijssen-Holten) blijkt dat mensen niet verhuizen vanwege de woning. Wel verhuizen de meeste mensen vanwege persoonlijke redenen, zoals gezinsuitbreiding, samenwonen of huwelijk/echtscheiding. In Zuid-Oost Limburg wordt als belangrijkste reden voor korteafstandsverhuizingen het landelijke wonen aangegeven, hierbij gaat het dus om de woonomgeving. Bij langeafstandsverhuizingen is de verhuisreden meestal studie of ander werk. Uit het onderzoek van het CBS blijkt dat het verhuismotief ook afhangt van de leeftijd en gezinssamenstelling. Oudere mensen verhuizen bijvoorbeeld minder vaak voor werk of studie dan jongere mensen. Uit de onderzoeken blijkt dus dat de meesten mensen niet verhuizen vanwege de woning.

Toch is het goed om onderzoek te doen naar het type woning dat gekocht wordt, want mensen die verhuizen hebben waarschijnlijk wel een voorkeur voor een bepaald type huis, ook al is dit niet het belangrijkste motief om te verhuizen. Door te onderzoeken wat de verhuismotieven voor krimpgebieden zijn bij een langeafstandsverhuizing, kan gekeken worden of in het krimpgebied de woning als verhuismotief van secundair belang is, of dat het hier anders is dan bij langeafstandsverhuizingen naar niet-krimpgebieden. Met de uitkomsten hiervan kan een advies uitgebracht worden naar externe partijen, zoals een woningcorporatie. Hier zal dit onderzoek zich op gaan richten.

1. Oevering, F. (2010). Demografische krimp. De nieuwe realiteit in perspectief. Amstelveen: Kobalt. Geraadpleegd op 30-07-2012 via http://overons.rabobank.com/content/images/Demografisch eKrimp-201009_tcm64-128127.pdf, p 8 2. Provincie Groningen, dossier krimp. Geraadpleegd op 30-07-2012 via http://www.provinciegroningen.nl/actueel/dossiers/krimp/ 3. Provincie Groningen, dossier krimp. Geraadpleegd op 30-07-2012

via http://www.provinciegroningen.nl/actueel/dossiers/krimp/ 4. Rijksoverheid, primos prognose. Toekomstige ontwikkeling van bevolking, huishoudens en woningbehoefte. Geraadpleegd op 30-07-2012 via http://primos.abfresearch.nl/ 5. KAW architecten en adviseurs (2012). Groei krimp en migratie. Onderzoek naar verhuisstromen en –motieven in Groningen en een deel van Drenthe. Geraadpleegd op 31-07-12 via: http:// www.provinciegroningen.nl/fileadmin/user_upload/Document en/Brief/2012-12941bijlage.pdf, p. 6 en p 11. 6. Zie §3.2.1 voor de exacte gebiedsindeling van het onderzoeks gebied. 7. Nicis Institute (2009). De nieuwe groei heet krimp. Een perspec tief voor Parkstad Limburg. Geraadpleegd op 13-09-2012 via http://dare.uva.nl/document/172676 8. Doeschot, F. ten & Severijn, J. (2010) Onderzoek verhuisbewe gingen Rijssen-Holten. Gemeente Rijssen-Holten. Geraadpleegd op 2-08-2012 via http://www.rijssen-holten.nl/bronnen/Versla genInternet.nsf/Images/2012-01-19,+GG/$File/10b7+onder zoek+verhuisbeweging+.pdf, hoofdstuk 3. 9. Centraal Bureau voor Statistiek, binnenlandse migratie: verhuisstromen en verhuisafstand. Geraadpleegd op 27-08-2012 via: http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/26FBA7C3-CC2A-45039695-6D6D6C1389AF/0/2005k2b15p75.pdf 10. Kenmerk dat weergeeft met welk land een persoon verbonden is op basis van het geboorteland van de ouders of van zichzelf (CBS). 11. ABF Research (2008). Verhuistromen en verhuismotieven. Geraadpleegd op 13-09-2012 via : http://www.rijksoverheid. nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2009/12/03/verhuis stromen-en-verhuismotieven.html 12. Centraal Bureau voor Statistiek, binnenlandse migratie: verhuisstromen en verhuisafstand. Geraadpleegd op 27-08-2012 via: http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/26FBA7C3-CC2A-45039695-6D6D6C1389AF/0/2005k2b15p75.pdf 13. Centraal Bureau voor Statistiek, binnenlandse migratie: verhuisstromen en verhuisafstand. Geraadpleegd op 27-08-2012

via: http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/26FBA7C3-CC2A-45039695-6D6D6C1389AF/0/2005k2b15p75.pdf 14. 28 oktober 2012 15. Centraal Bureau voor Statistiek. Geraadpleegd op 13-09-2012 via: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/default. aspx?DM=SLNL&PA=70904ned&D1=47%2c49-50&D2=0&D3= a&STB=G1%2cG2%2cT&VW=T en bijlage I analyse woning markt 2012-1 van de NVM


27

In hoofdstuk 4 staat beschreven wat de doelstelling en de probleemstelling van dit onderzoek zijn en wat de bijbehorende deelvragen zijn. De begrippen worden afgebakend en de verwachtingen van de uitkomst van dit onderzoek worden gegeven.

28


4. Probleemomschrijving 4.1 Doelstelling

Deze paragraaf gaat in op de doelstelling van de opdrachtgever en de doelstelling van het onderzoek.

4.1.1 Doelstelling opdrachtgever

De doelstelling van het Kenniscentrum NoorderRuimte voor dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in de koopwoningmarkt in krimpgebieden in Groningen en dan specifiek kennis over de kenmerken van de woningen die gekocht zijn door mensen van buiten het krimpgebied en wat de motieven zijn van mensen die verhuizen naar krimpgebieden in Groningen. Het doel van het Kadaster is het helpen bevorderen van de toegankelijkheid van de data en het relevant maken van data voor actuele (beleids)-ontwikkelingen. Met de resultaten van het onderzoek wil het

Kenniscentrum NoorderRuimte conclusies trekken om zodoende advies uit te kunnen brengen naar bijvoorbeeld bestuurders van woningcorporaties in deze gemeenten en om aanbevelingen te kunnen doen voor vervolgonderzoek. Bij dit onderzoek is het Kadaster betrokken, omdat zij beschikken over de exacte gegevens van de ligging van vastgoed in Nederland. Zij kunnen de kadastrale gegevens leveren en beschikken over informatie van transacties die hebben plaatsgevonden.

4.1.2 Doelstelling onderzoek

Het doel van dit onderzoek is aan te tonen welk type woning in het krimpgebied gekocht wordt door mensen van buiten het krimpgebied en wat de verhuismotieven van deze mensen zijn.

4.2 Probleemstelling

De probleemstelling die bij de doelstelling hoort is de volgende: ‘Wat voor soort woning kopen

mensen van buiten het krimpgebied in het krimpgebied in de periode 2004 tot nu en wat zijn de verhuismotieven van de mensen die in de afgelopen drie jaar verhuisd zijn?’

4.3 Deelvragen

Deze paragraaf gaat in op de deelvragen. Deze deelvragen moeten uiteindelijk antwoord geven op de probleemstelling. Deelvraag 1. Welke stromen van verhuisbewegingen vanaf 2004 zijn er waar te nemen naar het krimpgebied? Om te onderzoeken welke woningen in trek zijn in krimpgebieden, moet er worden gekeken naar de verhuisbewegingen. De verhuisbewegingen laten zien waar de meeste transacties plaatsvinden. Hierbij kan blijken of er een bepaald gebied een groter aandeel heeft in de aankoop van woningen in het krimpgebied.


29

Deelvraag 2. Wat zijn de leeftijd en herkomst van de koper? Door de leeftijd en herkomst van de koper te achterhalen, wordt er een beeld van de koper geschetst. Hierbij kan blijken of er een bepaalde groep een groter aandeel heeft in de aankoop van woningen in het krimpgebied.

achtergelaten woning met elkaar te vergelijken wordt er onderzocht of men van woningtype verandert. Zijn er structurele verschillen tussen de woningen te ontdekken en kan dit een verhuismotief zijn? Er is gekozen voor de periode 2004 tot nu, omdat van deze jaren de gegevens bij het Kadaster beschikbaar zijn.

Deelvraag 3. Wat zijn de kenmerken van de woningen die gekocht worden in het krimpgebied door mensen van buiten het krimpgebied in de periode 2004 tot nu? Vervolgens wordt in deelvraag 3 onderzocht welke kenmerken de gekochte woningen in het krimpgebied in de periode 2004 tot nu hebben. Hierdoor wordt onderzocht of een bepaald type woning meer in trek is dan een ander type woning.

Deelvraag 5. Wat zijn de verhuismotieven van mensen die van buiten het krimpgebied verhuizen naar het krimpgebied in de periode 2009 tot nu? Met deelvraag 5 wordt onderzocht welke verhuismotieven mensen hebben die van buiten het krimpgebied verhuizen naar het krimpgebied in de afgelopen drie jaar. Er is gekozen voor drie jaar en niet vanaf 2004, omdat in de loop der jaren herinneringen van mensen kunnen vervagen of veranderen. Deze deelvraag onderzoekt of de bevindingen in de andere deelvragen overeenkomen met de verhuismotieven van de respondenten, of dat er een aanvullend verhaal is.

Deelvraag 4. Wat zijn de kenmerken van de woning die de koper achterlaat en verschillen deze met de kenmerken van de nieuwe woning? Door te kijken naar welke woning de koper achter laat, wordt het verschil in gekochte en achtergelaten woning (indien doorstromer) van de koper onderzocht. Door de gekochte en

30


4.4 Begripsafbakening

In dit hoofdstuk worden begrippen afgebakend die voorkomen in de probleemstelling en in de deelvragen. Buiten het krimpgebied Alle gemeenten in Nederland, behalve de gemeenten die in dit onderzoek onder het krimpgebied vallen. Kenmerken van de koper De kenmerken van de koper die bij het Kadaster bekend zijn, namelijk de volgende: herkomst (de vorige woonplaats van de koper) en leeftijd. Kenmerken van de woning De volgende

kenmerken worden gehanteerd: woontype, koopsom, bouwjaar, kaveloppervlak en brutoverhuuroppervlak. Deze kenmerken zijn gekozen, omdat het Kadaster de verkochte woningen aan de hand van deze kenmerken typeert. Aangezien dit onderzoek wordt uitgevoerd met de gegevens van het Kadaster wordt deze typering gehanteerd. Koper Persoon uit Nederland die van buiten

het krimpgebied (Oost-Groningen, Eemsdelta of gemeente De Marne) komt en een woning heeft

gekocht in het krimpgebied. Krimpgebied In dit onderzoek wordt onder

krimpgebied de volgende regio’s en gemeenten verstaan: Eemsdelta (de gemeenten Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum, afgekort als DEAL-gemeenten), Oost-Groningen (de gemeenten Bellingwedde, Menterwolde, Pekela, Oldambt, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde) en de gemeente de Marne. Mensen De kopers van een koopwoning in het

krimpgebied. Transacties Transacties van woningen en

appartementen die verkocht zijn aan natuurlijke personen in een bepaalde periode en in een bepaald gebied. Type woning De volgende type woningen zijn als volgt onderverdeeld: appartement, tussen-, hoek-, tweekap-, en vrijstaande woning. Deze zes categorieën zijn gekozen, omdat het Kadaster de verkochte woningen aan de hand van deze categorieën typeert. Aangezien dit onderzoek wordt uitgevoerd met de gegevens van het Kadaster wordt deze typering gehanteerd.

Verhuisbewegingen Verhuisbewegingen geven aan vanuit welke locatie naar welke locatie een natuurlijk persoon is verhuisd. Verhuisbewegingen geven inzicht in verschuivingen tussen bepaalde plaatsen. Verhuismotieven Er zijn verschillende redenen

om te verhuizen. Veelvoorkomende redenen zijn bijvoorbeeld persoonlijke verhuismotieven, woonomgeving of studie en werk

4.5 Verwachtingen

Op basis van de probleemoriëntatie kan er verwacht worden dat mensen die van buiten het krimpgebied verhuizen naar het krimpgebied dit vooral doen vanwege persoonlijke motieven. Bij een langeafstandsverhuizing valt te verwachten dat mensen verhuizen vanwege werk. De verhuismotieven zullen ook afhangen van de leeftijd en gezinssamenstelling van de mensen die verhuizen.


31

In hoofdstuk 5 wordt de methodiek van dit onderzoek besproken. Allereerst wordt in §5.1 de onderzoeksmethode per deelvraag besproken. Vervolgens wordt in §5.2 de betrouwbaarheid besproken en in §5.3 de validiteit.

32


5. Onderzoeksmethode 5.1 Onderzoeksmethoden per deelvraag

De probleemstelling van dit onderzoek is de volgende: ‘Wat voor soort woning kopen mensen van buiten het krimpgebied in het krimpgebied in de periode 2004 tot nu en wat zijn de verhuismotieven van de mensen die in de afgelopen drie jaar verhuisd zijn?’ Het gaat hier bij om een beschrijvende vraagtype in de probleemstelling. Er is onderzocht wat voor soort woning er gekocht wordt en de uitkomst hiervan is beschreven aan de hand van de onderzochte kenmerken. Het onderzoek in het geheel bestaat uit twee delen, een kwalitatief deel en een kwantitatief deel. Het kwalitatieve deel bestaat uit het houden van interviews met mensen die recent in het krimpgebied zijn gaan wonen. Door te vragen naar de reden van verhuizing, de achtergrond van de koper en de beeldvorming van het gebied

wordt onderzocht waarom ze gekozen hebben voor de woning die gekocht is. Voor het kwantitatieve deel zijn de gegevens van het Kadaster gebruikt om de verschillende kenmerken van de woningen met elkaar te vergelijken, om zo te onderzoeken welke woningen in krimpgebieden in Groningen meer in trek zijn. Ook zijn met deze gegevens de verhuisbewegingen onderzocht. Deelvraag 1. Welke stromen van verhuisbewegingen vanaf 2004 zijn er waar te nemen naar het krimpgebied? Het aantal transacties dat heeft plaatsgevonden van buiten het krimpgebied naar de krimpgebieden is onderzocht worden met de gegevens van het Kadaster. Hierbij het krimpgebied onderverdeeld in drie gebieden, namelijk de krimpgebieden De Marne, Eemsdelta en Oost-Groningen. Omdat de gegevens bij het Kadaster vanaf 2004 gedigitaliseerd zijn, is er in

dit onderzoek gebruik gemaakt van de gegevens vanaf 2004. Er is gekeken naar het aantal transacties per jaar en de top 10 vestigingsplaatsen van de drie gebieden in het krimpgebied. Door middel van het analyseren van de gegevens van het Kadaster zijn er stromen in verhuisbewegingen onderzocht. Deelvraag 2. Wat is de leeftijd en herkomst van de koper? De kenmerken van de koper worden onderzocht aan de hand van de gegevens van het Kadaster. Er is te achterhalen wat de herkomst en de leeftijd van de koper is. De herkomst van de koper zal gegroepeerd worden naar provincie. Er is gekozen voor een provincie-indeling, omdat dit overzichtelijker is dan het aangeven van de gemeente als herkomst. Een onderverdeling in gemeenten is te specifiek, aangezien Nederland verdeeld is in 4151 gemeenten. De onderverdeling van de leeftijd is bepaald aan de hand van eerdere onderzoeken van het Kadaster. In


33

eerdere onderzoeken is structureel gebruik gemaakt van een bepaalde onderverdeling van de leeftijd, welke ook in dit onderzoek is gebruikt (tot 30 jaar, 30-44 jaar, 45-59 jaar en 60 jaar en ouder). In het geval dat er bij een transactie sprake is van meerdere kopers, dan wordt er uitgegaan van de oudste koper. Er wordt dan dus gekeken naar de herkomst en de leeftijd van de oudste koper. Deze deelvraag wordt aan de hand van deskresearch beantwoord. Deelvraag 3. Wat zijn de kenmerken van de woningen die gekocht worden in het krimpgebied door mensen van buiten het krimpgebied in de periode 2004 tot nu? Voor deelvraag drie is kwalitatief onderzoek door middel van deskresearch gebruikt door de kenmerken van de gekochte woningen te onderzoeken met de gegevens van het Kadaster. De volgende kenmerken van de woningen zijn bij het Kadaster bekend en zullen onderzocht worden: woontype, koopsom, bouwjaar, gebruiksoppervlak en perceeloppervlak. De woontypen zijn onderverdeeld in zes categorieën, namelijk de volgende: appartement,

34


tussen-, hoek-, tweekap- en vrijstaande woning of onbekend. Dit omdat de woningen in de dataset van het Kadaster aan de hand van deze categorieën zijn gecodeerd. Deelvraag 4. Wat zijn de kenmerken van de woning die de koper achterlaat en verschilt dit met de nieuwe woning? Ook deelvraag vier is beantwoord worden door middel van deskresearch. De kenmerken van de achtergelaten woningen die bij het Kadaster bekend zijn, zijn de volgende: woontype, gebruiksoppervlak en perceeloppervlak. De kenmerken van de nieuwe woning zullen afgezet worden tegen de kenmerken van de vorige woning, zodat er onderzocht kan worden of er verschillen zijn in de nieuwe en oude woning. Dit door te onderzoeken of mensen bijvoorbeeld ook verhuizen naar een grotere woning (d.m.v. het gebruiksoppervlakte) of een woning met een grotere tuin (d.m.v. het perceeloppervlak) of een ander woontype. Deelvraag 5. Wat zijn de verhuismotieven van mensen die van buiten het krimpgebied verhuizen naar het krimpgebied in de periode 2009 tot nu? De interviews zijn afgenomen onder de mensen

die in de afgelopen drie jaar verhuisd zijn naar de krimpgebieden in Groningen. De recentheid van een verhuizing heeft invloed op de moeilijkheidsgraad van de vragen.2 Er is daarom voor drie jaar gekozen, omdat de verkregen informatie van de respondent betrouwbaarder is als er geen lange periode tussen zit. Herinneringen kunnen in de loop der jaren vervagen of bijgesteld worden, waardoor de informatie minder betrouwbaar is. Hoe langer geleden de gebeurtenis heeft plaats gevonden, hoe moeilijker het is om het zich te herinneren. Door middel van kwalitatief onderzoek (het afnemen van interviews) kunnen de getrokken conclusies uit de gegevens van het Kadaster getoetst worden. Er is gevraagd naar achterliggende motieven en de beleving van de respondenten was hierbij van belang. Het interview is een half gestructureerd interview, en de uitkomsten geven antwoord op deelvraag 5. Er is gekozen voor een half gestructureerd interview met een topiclijst, zodat er alle ruimte was voor de eigen inbreng van de respondent, maar voldoende structuur zodat de rode draad in alle interviews hetzelfde was.

Deelvraag 5 is onderverdeeld in verschillende onderzoeksvragen, namelijk: 1 Wat zijn de kenmerken van de vorige woning? 2 Wat is de verhuisreden? 3 Wat zijn de kenmerken van de huidige woning? Deze onderzoeksvragen zijn weer onderverdeeld in verschillende topics: vorige woning, vorige woonplaats, verhuisreden, zoektocht naar nieuwe woning, krimpgebied, huidige woning en huidige woonplaats. Er is gekozen voor deze onderverdeling, omdat deze onderwerpen zorgen voor een antwoord op de onderzoeksvragen. Tijdens de interviews is deze volgorde van de topics ook gehanteerd, omdat de topics in chronologische volgorde staan. Door vragen te stellen over de vorige woning en woonomgeving wordt er een duidelijk beeld geschetst van de vorige woning en is er onderzocht of men hier over ook tevreden was en of de vorige woning wellicht een reden was om te verhuizen. Door vervolgens te vragen naar de verhuisreden, is er gevraagd naar een antwoord op de deelvraag. Wanneer er één antwoord gegeven werd, is er doorgevraagd naar andere motieven (motieven die uit andere onderzoeken naar voren kwamen) en of deze motieven wellicht ook een rol

gespeeld hebben. Zo zijn er misschien meerdere verhuisredenen, waar de koper wellicht niet bij stil stond. Bij elk interview zijn dezelfde andere verhuismotieven genoemd. Ook is er gevraagd naar de zoektocht naar een nieuwe woning, wat speelde een rol bij de keuze van de nieuwe woning? Door tot slot te vragen naar de huidige woning is er onderzocht in hoeverre de woning verschilt met de vorige woning en of dit een reden was om te verhuizen.

verzoek voor deelname aan het interview en de mededeling dat ze gebeld zouden worden om een afspraak te maken. Omdat ik via Funda zeer weinig mensen heb kunnen benaderen, heb ik ook via een Groninger Cursus mensen benaderd. Deze cursus werd in Wedde gehouden en de cursisten zijn voornamelijk mensen die geen Gronings spreken en dit willen leren. Een aantal van deze cursisten was in de afgelopen drie jaar verhuisd naar het krimpgebied en wilde wel deelnemen aan het interview.

Het doel van deze gesprekken was om achter de verhuismotieven van de mensen te komen. Er zijn in totaal tien interviews afgenomen. Via de website van Funda zijn de adressen van kopers achterhaald die in het afgelopen jaar verhuisd zijn. In de database van het Kadaster is gekeken welke van deze verhuizers verhuisd zijn van buiten het krimpgebied.

Er is ervoor gekozen om de interviews faceto-face, bij de mensen thuis af te nemen. Vier interviews hebben plaatsgevonden met één persoon, zes met twee personen tegelijk. Het was een halfgestructureerd interview, met zowel gesloten als open vragen, waarbij de gesloten vragen voornamelijk betrekking hadden op algemene gegevens van de geïnterviewde. Van tevoren is een vragenlijst opgesteld.

Echter waren er maar zeer weinig mensen bij wie naast het adres, een naam en telefoonnummer te achterhalen was. Via de website van de telefoongids is van twaalf mensen het telefoonnummer achterhaald. Deze mensen zijn benaderd middels een brief met het

Om antwoord te kunnen geven op de deelvraag, zijn de interviews geanalyseerd. Dit is gedaan met behulp van een codeboom, zie figuur 1 in bijlage 4. Eerst is in de tekst informatie weggestreept die niet van belang is voor het onderzoek, hierdoor blijven de relevante stukken over.3


35

Delen die weggestreept zijn, zijn bijvoorbeeld uitgebreide verhalen over de buren of over de kinderen. Dat is geen relevante informatie voor de tekstanalyse. De onderzoeksvragen zijn onderverdeeld in verschillende topics, welke bij het analyseren van toepassing zijn. Deze topics kunnen namelijk op verschillende manieren de verhuismotieven weergeven. Aan de hand van de overgebleven tekst zijn de topics gecodeerd. In veel vragen die gesteld zijn komen onderwerpen aan bod die geschikt zijn voor de topics in de codeboom. Deze topics zijn onderverdeeld in een aantal categorieën die binnen de onderzoeksvragen vorige woonplaats, verhuizing en huidige woning passen, zoals ‘woning’, ‘verhuisreden’ en ‘krimpgebied’. Belangrijk hierbij is dat de onderwerpen uitputtend zijn, alle geschikte informatie moet namelijk in een bepaalde categorie passen.

5.2 Betrouwbaarheid

Eerst is er een proefinterview afgenomen om te onderzoeken of er hiaten in het interview zitten. Na het proefinterview bleek dat de respon-

36


denten de neiging hadden af te dwalen en de neiging hadden te veel irrelevante informatie te verstrekken. Er is daarom besloten dat er tijdens de interviews eerder ingegrepen moet worden om het krijgen van irrelevante informatie tegen te gaan. Hiermee wordt bedoeld om de leiding in het gesprek over te nemen wanneer de geïnterviewde afdwaalt. Verder kwam er tijdens het proefinterview geen hiaten naar voren en is er voor gekozen om het proefinterview op te nemen in het onderzoek.

worden, dezelfde antwoorden gegeven zouden worden.

Bij de interviews is de vragenlijst voor alle respondenten gelijk en de formulering van de vragen is voor alle respondenten gelijk. Daarnaast staan vragen over hetzelfde onderwerp bij elkaar. Dit voor een goede structuur van het interview en om verwarring te voorkomen bij respondenten. Door tijdens het interview te checken en samen te vatten is er gecontroleerd of de antwoorden juist geïnterpreteerd zijn.

Wat betreft de herhaalbaarheid van het onderzoek, is het niet zeker dat bij de interviews dezelfde antwoorden verkregen worden. Op een later tijdstip zijn de omstandigheden anders die voor andere verhuismotieven kunnen zorgen. Een verhuismotief kan in de loop van de jaren veranderen, want verhuismotieven kunnen gebonden zijn aan tijd. Wel zijn de handelingen met betrekking tot het verwerken van de interviews beschreven in paragraaf 5.3, zodat de interviews op dezelfde manier geanalyseerd kunnen worden door een andere onderzoeker. Dat gedeelte van het onderzoek is dus controleerbaar en herhaalbaar.

Uit de populatie van 1139 verhuizers zijn er 10 mensen geïnterviewd. Er blijkt uit de literatuur dat na 10-15 interviews weinig nieuwe informatie ten gehore komt, er treedt verzadiging op.4 Dit betekent dat alle informatie verkregen is en dat als er meer interviews afgenomen zouden

Voordat er analyses gedaan zijn met de dataset van het Kadaster zijn er eerst frequentietabellen gemaakt worden om typefouten te elimineren. Bijvoorbeeld transacties met een opvallend hoge koopsom (groter dan €2.000.000) zijn verwijderd en woningen met een te klein perceelof gebruiksoppervlak (kleiner dan 25 m²) zijn ook verwijderd.

De berekeningen met de gegevens van het

Kadaster kunnen ook op een later tijdstip herhaald worden met dezelfde uitkomsten. Deze zijn namelijk niet afhankelijk van tijd, onderzoeker of proefpersoon. Mocht er nieuwe data toegevoegd worden aan het onderzoek, dan zal de uitkomst wel kunnen veranderen.

5.3 Validiteit

Het is de bedoeling dat er onderzocht wordt wat er onderzocht moet worden. Het is dan ook van belang dat de interviews vrij zijn van systematische fouten, zodat er geen afwijkingen ten opzichte van het resultaat plaatsvinden. Zo zijn er bij de vraag of er nog meer verhuisredenen zijn een aantal voorbeelden gegeven. Deze voorbeelden zijn bij alle respondenten genoemd en in dezelfde volgorde zodat er geen vertekening van de resultaten opgetreden is. De vragenlijst is tijdens het onderzoek niet bijgesteld. Er zijn verschillende situaties die de interne validiteit van de resultaten in gevaar kunnen brengen. Een daarvan is het testeffect.5 Verhoeven (2011) omschrijft het testeffect als volgt: “Een testeffect kan optreden als mensen

anders reageren op prikkels omdat ze weten dat ze aan een onderzoek meedoen.” Dit testeffect is voorkomen door de respondenten te interviewen in hun eigen huis, waar de setting minder lijkt op een formele onderzoek setting.

Boom Lemma uitgevers. P. 229 5. Verhoeven, N. (2011). Wat is onderzoek? Praktijkboek methoden en technieken voor het hoger onderwijs (vierde druk). Den Haag: Boom Lemma uitgevers. P. 197 6. Verhoeven, N. (2011). Wat is onderzoek? Praktijkboek methoden en technieken voor het hoger onderwijs (vierde druk). Den Haag: Boom Lemma uitgevers. P. 214

Een andere situatie die de validiteit in gevaar kan brengen is het geven van sociaal wenselijke antwoorden. Het kan zijn dat bij gevoelige onderwerpen zoals inkomen mensen “dat antwoord geeft op de vraag dat maatschappelijk geaccepteerd wordt of aanzien geeft.”6 Daarom worden dit soort vragen niet gesteld in de interviews. Het kan ook zijn dat de respondenten denken dat de interviewer bepaalde antwoorden verwacht. Om dit te voorkomen zijn de vragen op een zo neutraal mogelijke manier geformuleerd. 1. Centraal Bureau voor statistiek, gemeentelijke indeling in 2012. Geraadpleegd op 2-08-2012 via http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/classificaties/over zicht/gemeentelijke-indeling/2012/default.htm 2. Glasner, T. en W. Van der Vaart. Marktonderzoek 2008. Hoofd stuk 5 Het autobiografisch geheugen in markt- en opinieon deroek, p 80. 3. Kitchin & Tate. Chapter 8, Analysing and interpreting qualitative data. P. 243 4. Verhoeven, N. (2011). Wat is onderzoek? Praktijkboek methoden en technieken voor het hoger onderwijs (vierde druk). Den Haag:


37

In hoofdstuk 6 worden de resultaten van het onderzoek weergegeven. Het hoofdstuk is onderverdeeld in vijf paragrafen, waarbij elke paragraaf de resultaten weergeeft van een deelvraag.

38


6. Resultaten 6.1 Verhuisbewegingen

In deze paragraaf wordt antwoord gegeven op de eerste deelvraag: ‘Welke stromen van verhuisbewegingen vanaf 2004 zijn er waar te nemen naar het krimpgebied? Om te onderzoeken welke woningen in trek zijn in krimpgebieden, is er gekeken naar de verhuisbewegingen. De verhuisbewegingen laten zien waar de meeste transacties plaatsvinden. Het databestand van het Kadaster bestaat uit alle transacties die vanaf 2004 tot nu plaatsgevonden hebben in de regio’s Oost-Groningen, Eemsdelta en gemeente de Marne. Binnen dit bestand is er een onderscheid gemaakt in transacties waarbij de herkomst van de koper een niet-krimpgebied is. Daarnaast is bij transacties waarbij meerdere personen als koper optreden, altijd gekeken naar de gegevens van de oudste koper.

In totaal hebben in de periode 2004-2012, in de regio’s Oost-Groningen, Eemsdelta en gemeente de Marne, 28.817 transacties plaatsgevonden. Het overgrote deel van deze transacties heeft plaatsgevonden tussen of in de krimpgebieden, namelijk 68,8% (19.832 transacties). Bij 21,8% van de transacties is de herkomst van de koper een niet-krimpgebied. Van 9,4% is de herkomst onbekend.

De meeste transacties vonden plaats in 2007. Van het totaal aantal transacties in de periode 2004-2012, vond 16,3% plaats in 2007. In 2008 daalde het aantal transacties, met als dieptepunt in 2011 met 7,2%. Dit heeft als oorzaak de kredietcrisis. Omdat de datagegevens van 2012 gaan tot 1 augustus 2012, is het percentage in dit jaar erg laag. Zie tabel 2 in bijlage 2.

De meeste mensen verhuizen naar de regio Oost-Groningen, daarna volgt Eemsdelta en weinig mensen verhuizen naar de gemeente de Marne. Dit staat echter in verhouding tot het aantal inwoners in deze gebieden. Zie de tabel 13 in bijlage 3. In verhouding verhuizen meer mensen naar gemeente de Marne en minder mensen naar de regio Eemsdelta. De percentages in de tabel staan ten opzichte van het totaal aantal inwoners en het totaal aantal verhuizingen in het krimpgebied.

Top 10 De top 10 vestigingsplaatsen voor mensen van buiten de krimpregio is te zien in tabel 3 t/m 6 in Bijlage 2. Bijna de helft van alle transacties zijn in de plaatsen uit deze top 10, namelijk 45,9%. In Oost-Groningen verhuizen de meeste mensen naar Veendam, namelijk 14, 9%, in Eemsdelta is de nummer een vestigingsplaats Delfzijl, hier verhuist 15, 2% naartoe. In gemeente de


39

Marne verhuizen de meeste mensen, 14%, naar Eenrum. Samenvattend In totaal hebben in de periode 2004-2012, in de regio’s Oost-Groningen, Eemsdelta en gemeente de Marne, 28.817 transacties plaatsgevonden. Met 2007 als jaar waarin de meeste transacties plaatsvonden. In verhouding verhuizen er iets meer mensen naar Oost-Groningen en gemeente de Marne dan naar de Eemsdelta. Met 649 vestigers is Veendam de plaats in het krimpgebied met de meeste vestigers.

6.2 Leeftijd en herkomst koper In deze paragraaf wordt er een beeld van de koper geschetst aan de hand van de leeftijd en herkomst van de koper.

6.2.1. Herkomst van de kopers

Zoals in paragraaf 6.1 is onderzocht, is bij 21,8% van de transacties de herkomst van de koper een niet-krimpgebied. Hiervan komt 36,7% uit de provincie Groningen. Drenthe volgt met 22,6%. Van Friesland naar Groningen is

40


4,7% verhuisd. De provincies die het verst van Groningen afliggen, hebben ook het laagste percentage transacties. Namelijk Zeeland met 0.9% en Limburg met 0.4%. Zie tabel 1 in bijlage 2. Zie in bijlage 2 tabel 7 t/m 9 voor een overzicht van de herkomst van de kopers per krimpgebied. Vooral in de regio’s Eemsdelta en de Marne zijn in de top 10 veel plaatsen uit de provincie Groningen terug te vinden. Er worden in deze regio’s in verhouding meer woningen verkocht aan mensen van binnen de provincie, dan in Oost-Groningen. Want 52% van de mensen die van een niet-krimpgebied in Groningen naar een krimpgebied verhuist gaat naar Oost-Groningen. Vanuit de stad Groningen zijn relatief meer mensen naar het noorden van Groningen verhuisd, dan naar Oost-Groningen. In OostGroningen komt 12% uit de stad Groningen, in tegenstelling tot 28,1% in Eemsdelta en 21,1 in de Marne. Verder zijn er vanuit Amsterdam relatief meer mensen naar de Marne verhuisd dan naar de andere krimpgebieden.

6.2.2 Leeftijd van de kopers

De leeftijd van de koper is onderverdeeld in vier klassen, namelijk 1) tot 30 jaar, 2) 30-44 jaar, 3) 45-59 jaar en 4) 60 jaar en ouder. Per krimpgebied is onderzocht in welke klassen de kopers behoren, zie onderstaande tabel. Per krimpgebied zijn er weinig verschillen. In gemeente de Marne zijn er in verhouding iets minder kopers die jonger zijn dan 30 jaar. In alle regio’s zijn de meeste kopers tussen de 30 en 44 jaar. In Oost-Groningen is dit aandeel met 33% iets minder en in gemeente de Marne met 39,7% weer iets meer. In de klasse 45-59 jaar is het aandeel in Eemsdelta en de Marne vrijwel hetzelfde, in Oost-Groningen is dit iets minder. In de klasse 60 jaar en ouder zijn er relatief minder mensen naar Eemsdelta verhuisd, 20,2% van de mensen die naar Eemsdelta verhuisde was 60 jaar of ouder. In Oost-Groningen en de Marne is deze klasse ongeveer gelijk. Voor alle krimpgebieden zijn de meeste kopers tussen de 30 en 44 jaar oud. Iets meer dan een derde van alle kopers vallen in deze klasse. Verder geldt voor alle krimpgebieden dat een klein deel van de kopers jonger is dan 30 jaar. Zie tabel 14 in bijlage 3.

De gemiddelde leeftijd van de koper is met 55 jaar het hoogst in gemeente de Marne. In Oost-Groningen is de gemiddelde leeftijd 52 en in Eemsdelta 51. De jongste kopers komen uit de provincie Groningen met een gemiddelde van 45 jaar. De oudste kopers komen uit de provincie Zeeland, de gemiddelde leeftijd van de kopers uit deze provincie is 59. Zie tabel 10 in bijlage 2.

6.2.3 Samenvattend

Kijkend naar welke stromen van verhuisbewegingen vanaf 2004 waar te nemen zijn naar het krimpgebied, kan gesteld worden dat de meeste verhuisbewegingen, 36,7%, plaatsvinden binnen de provincie Groningen. Daarna volgt Drenthe met 22,6% van de verhuisstromen. De provincies waar de minste mensen vandaan komen, zijn de provincies die het verste weg liggen, namelijk Zeeland en Limburg. Verder verhuizen mensen vanuit de stad Groningen relatief vaker naar Eemsdelta en de Marne, dan naar Oost-Groningen. In de leeftijdsklasse tot 30 jaar verhuizen de minste mensen, de meeste mensen verhuizen in de leeftijdsklasse 30-44 jaar. In verhouding verhuizen er meer jonge mensen naar

Oost-Groningen en meer oude mensen naar de Marne. De gemiddelde leeftijd van verhuizers naar Oost-Groningen is dan ook 45 en naar de Marne 55.

6.3 Kenmerken gekochte woning

In deze paragraaf wordt antwoord gegeven op deelvraag drie: ‘Wat zijn de kenmerken van de woningen die gekocht worden in het krimpgebied door mensen van buiten het krimpgebied in de periode 2004 tot nu?

6.3.1 Type woning

Allereerst is onderzocht naar welk type woning men is verhuisd in de krimpgebieden. In Eemsdelta en De Marne is meer dan de helft van de mensen verhuisd naar een vrijstaande woning. Daarna, met een behoorlijk kleiner aandeel, volgen de tweekapwoning (14,9%) en de tussenwoning (10,8%). Weinig mensen zijn naar een hoekwoning (5,4%) of een appartement (3,3% ) verhuisd. Zie tabel 1 in bijlage 3. Ook in Oost-Groningen zijn de meeste mensen naar een vrijstaande woning verhuisd. Iets

minder dan de helft verhuisde in de periode 2004-2012 naar een vrijstaande woning. In verhouding verhuisden er in Oost-Groningen iets meer mensen naar een tweekap- en tussenwoning dan in Eemsdelta en De Marne. Dit is opvallend, want de woningvoorraad wat betreft tweekap- en tussenwoningen is in OostGroningen en Eemsdelta vrijwel gelijk. In gemeente de Marne zijn relatief gezien minder tussenwoningen. Weinig mensen verhuisden naar een appartement, vooral in De Marne is het aantal verhuizingen naar appartementen met 1,2% erg laag. Dit komt omdat het er ook weinig appartementen in gemeente de Marne zijn, namelijk 0,9% van de totale woningvoorraad. Zie tabel 15 in bijlage 3.

6.3.2 Koopsom

In tabel 5 van bijlage 3 worden de koopsommen, onderverdeeld in klassen, weergegeven. 45,7% van de gekochte woningen vallen in de koopsomklasse € 100.000 - € 199.000. 14,2% in de klasse 200.000 - 299.000. In deze koopsomklassen zijn dan ook de meeste woningen verkocht. Van de verkochte woningen had ruim


41

6% een koopsom boven de € 300.000, waarvan 0,9% boven de € 500.000. Een groot deel van de transacties valt in de klasse € 0 - € 49.000, dit komt omdat veel woningen voor een symbolisch bedrag verkocht zijn, of voor € 0.

6.3.3 Bouwjaar

Een kwart van de woningen die gekocht zijn, zijn gebouwd voor 1920. Voor De Marne en Eemsdelta zijn in deze categorie ook de meeste huizen gekocht. Dit geldt niet voor OostGroningen, daar zijn de meeste huizen gekocht die gebouwd zijn tussen 1921 en 1944. Deze categorie is gemiddeld gezien ook de tweede categorie waarin de meeste huizen gekocht zijn. Er weinig woningen gekocht die gebouw zijn tussen 1982-1989, namelijk 4,2% van de gekochte woningen is in deze periode gebouwd. 8,9% Van de gekochte woningen zijn nieuwbouwwoningen, woningen die na 1998 zijn gebouwd. Voor een overzicht zie in bijlage 3, tabel 6.

6.3.4 Gebruiksoppervlakte

Ruim 50% van de mensen die zijn verhuisd, is gaan wonen in een woning met een gebruiksoppervlakte van 100 - 199 m² en 20,4% in

42


een woning met een gebruiksoppervlakte van 26-99m². Slechts 0,7% is gaan wonen in een woning met meer dan 1000m². Zoals in tabel 8 in bijlage 3 te zien is, is meer dan de helft van de mensen, 51,7%, naar een woning met een gebruiksoppervlakte van 100199m² verhuisd. Daarna volgen de woningen met een gebruiksoppervlakte van 29-99m², hier is 20,4% naar verhuisd. Des te groter de oppervlakte wordt, vanaf 200m², des te minder mensen er naartoe zijn verhuisd.

6.3.5 Perceeloppervlakte

Bijna een derde van de nieuwe woningen heeft een oppervlakte van 200-499 m². Verder verhuist gemiddeld 22,2% naar een perceel met een oppervlakte van 500-999 m² en 24,7% naar een woning met een perceeloppervlakte van 10009999 m². Slechts 0,6% is verhuisd naar een perceeloppervlakte van 26-99m² en 2,5% naar een woning met een perceeloppervlakte groter dan 10.000 m². Zie tabel 11 in bijlage 3. In gemeente de Marne verhuizen meer mensen naar een woning met een oppervlakte van 26-99 m². In Eemsdelta verhuizen meer mensen

naar een woning met een perceeloppervlakte van 100-199 m², in Oost-Groningen juist meer mensen naar een perceeloppervlakte van 10009999 m².

6.3.6 Samenvattend

De meeste verhuizers, iets meer dan de helft, zijn naar een vrijstaande woning verhuisd. Dit terwijl de woningvoorraad in de krimpgebieden gemiddeld met 34,5% bestaat uit vrijstaande woningen. Bijna de helft van de gekochte woningen vallen in de prijsklasse € 100.000 € 199.999, daarna volgt, met 14,2%, de klasse € 200.000 - € 299.999. In Eemsdelta en gemeente de Marne zijn de meeste huizen gekocht die gebouwd zijn voor 1920. In Oost-Groningen is dit niet het geval, daar zijn de meeste woningen gekocht die gebouwd zijn in de periode 1921-1944. Meer dan de helft van de mensen, 51,7%, is naar een woning met een gebruiksoppervlakte van 100-199m² verhuisd. Daarna volgen de woningen met een gebruiksoppervlakte van 29-99m², hier is 20,4% naar verhuisd. Vanaf elke gebruiksoppervlakteklasse, zijn de meeste mensen naar en woning met een oppervlakte van 100-199m² verhuisd.

6.4 Kenmerken achtergelaten woning In deze paragraaf wordt antwoord gegeven op deelvraag vier: Wat zijn de kenmerken van de woning die de koper achterlaat? Er wordt onderzocht welke kenmerken de woningen hebben die worden achtergelaten. Door de gekochte en achtergelaten woning met elkaar te vergelijken is onderzocht of men van woontype is veranderd en of er structurele verschillen tussen de woningen te ontdekken zijn.

6.4.1 Type woning

Vervolgens is onderzocht in welk type woning de mensen hiervoor woonden die een huis hebben gekocht in de krimpgebieden. Tussen de verschillende krimpgebieden zijn geen opvallende afwijkingen van het woningtype van de vorige woning. Gemiddeld 26,2% van de mensen komt uit een tussenwoning, 22,9% komt uit een vrijstaande woning. Verder komt 15,8% uit een appartement, 11,5% uit een hoekwoning en 11,2% uit een tweekapwoning. Zie tabel 2 in bijlage 3. Om een goed beeld te krijgen van welke woning de koper achterlaat en welke woning deze ge-

kocht heeft, is de herkomst van het woningtype en de nieuwe woningtype tegenelkaar afgezet. Zie tabel 3 en 4 in bijlage 3.

vrijstaande woning is dit 52,3%. Veel mensen kiezen voor een vrijstaande woning, ook als ze hiervoor al in een vrijstaande woning woonden.

Van alle herkomst woningtypes is het grootste deel naar een vrijstaande woning verhuisd. Van de mensen uit een vrijstaande woning zijn verhuisd, is meer dan de helft naar een vrijstaande woning verhuisd. Deze groep verandert dus niet van woningtype. Van de andere woningtypes is er een veel kleiner aandeel dat niet van woningtype verandert na de verhuizing.

Van de mensen die naar een appartement zijn verhuisd, komt 36,7% uit een vrijstaande woning, dit is meer dan bij andere nieuwe woningtypen. Bij de nieuwe woningtypen hoek-, tweekap-, tussen- en vrijstaande woning komen de meeste mensen (gemiddeld 26,9%) uit een tussenwoning.

Naast het verhuizen naar een vrijstaande woning, verhuist een groot deel naar een tweekapwoning, vlak daarna volgt de tussenwoning. Verder is het deel dat naar een appartement is verhuisd het grootst bij het herkomst type vrijstaand.

Bijna de helft van de mensen die verhuisd is, had in de vorige woning een gebruiksoppervlakte tussen de 100 en 199 m². 27,4% van de mensen komt uit een woning met een gebruiksoppervlak van 26-99m². Vanaf elke gebruiksoppervlakteklasse, zijn de meeste mensen naar en woning met een oppervlakte van 100-199m² verhuisd. Ook de mensen waarbij de vorige woning een gebruiksoppervlakte had van 1000 m² en meer, zijn grotendeels verhuisd naar een woning met een oppervlakte van 100-199 m². Zie tabel 7 t/m 9 in bijlage 3.

De meeste mensen veranderen van woningtype bij het verhuizen naar het krimpgebied. Vooral bij de herkomst types appartement (4,2%) en hoekwoning (6,8%) is het een klein deel dat niet van woningtype verandert. Bij de tweekapwoning verhuist 18% naar hetzelfde type woning, bij een tussenwoning is dit 12,3% en bij een

6.4.2 Gebruiksoppervlakte


43

6.4.3 Perceeloppervlakte

Het perceeloppervlakte bij de herkomstadressen verschilt. Ruim 23% had een perceeloppervlakte tussen de 1000-9999 m². Verder hadden veel mensen een perceeloppervlakte tussen de 200 499 m². Bij de nieuwe perceeloppervlakte valt op dat mensen zijn verhuisd naar een groter perceeloppervlakte. Slechts 0,6% is verhuisd naar een perceeloppervlakte van 26-99m² , terwijl 3,2% van een woning komt met een perceeloppervlakte in deze categorie. Bijna een derde van de nieuwe woningen heeft een oppervlakte van 200499 m², terwijl bij de herkomstwoningen ruim 19% een perceeloppervlakte had van 200-499 m². Verder zijn er weinig opmerkelijke verschillen te constateren tussen de perceeloppervlaktes van de gekochte woningen in de krimpgebieden. Slechts 0,3% van de mensen die uit een woning met een perceeloppervlakte van 100-199m² komen, verhuizen naar een woning met een kleinere perceeloppervlakte. Verder verhuizen mensen die van een woning komen met een perceeloppervlakte groter dan 500m² iets meer naar een woning met een oppervlakte van 100-199m², dan mensen die uit een woning komen met een perceeloppervlakte kleiner dan 500m². Zie tabel 10 t/m 12 in bijlage 3.

44


6.4.4 Samenvattend

Iets meer dan een kwart van de mensen komt uit een tussenwoning, met 22,9% volgt daarna als herkomst woning een vrijstaande woning. De meeste mensen veranderen van woningtype bij het verhuizen naar het krimpgebied. Vooral bij de herkomst types appartement (4,2%) en hoekwoning (6,8%) is het een klein deel dat niet van woningtype verandert. Bijna de helft van de mensen die verhuisd is, had in de vorige woning een gebruiksoppervlakte tussen de 100 en 199 m². De meeste mensen zijn verhuisd naar een groter perceeloppervlakte. Slechts 0,6% is verhuisd naar een perceeloppervlakte van 26-99m² , terwijl 3,2% van een woning komt met een perceeloppervlakte in deze categorie.

6.5 Verhuismotieven

In deze paragraaf zijn de resultaten van de interviews weergegeven. Hiermee wordt een antwoord gegeven op deelvraag vijf: ‘Wat zijn de verhuismotieven van mensen die van buiten het krimpgebied verhuizen naar het krimpgebied in de periode 2009 tot nu? Als eerste is er gekeken naar de vorige woonplaats, vervolgens

naar de verhuizing en tot slot naar de huidige woning. Zie voor een overzicht van de uitkomsten bijlage 5, in deze bijlage is de analyse per topic weergegeven in een tabel.

6.5.1 Vorige woonplaats

Het topic vorige woonplaats is onderverdeeld in woning en woonomgeving, omdat de mening van de respondent hierover kan verschillen. Mensen kunnen over de woning tevreden zijn, maar ontevreden over de woonomgeving, of andersom. Allereerst is er gekeken naar de vorige woning. Vier van de tien ondervraagden komen uit een vrijstaande woning, zeven ondervraagden komen uit ander type woning. Drie mensen komen uit een appartement, drie uit een tussenwoning en een persoon komt uit een hoekwoning (een stel ondervraagden woonde hiervoor niet samen, vandaar elf uitkomsten). Op één persoon na, woonde iedereen langer dan vijf jaar in deze woning. Opvallend is dat niemand ontevreden was over de woning zelf, allemaal geven ze aan dat ze tevreden waren over de woning. Een persoon zegt zelfs dat ze de woning zo meegenomen hadden als dat kon. Verder kwam, op een persoon na, iedereen uit een koopwoning.

De helft van de ondervraagden komt uit een dorp, de andere helft uit een stad. Over de omgeving is niet iedereen tevreden. Drie mensen gaven aan ontevreden te zijn over de omgeving. Dit heeft verschillende redenen. De persoon die uit Assen verhuisd is gaf aan dat er minder fijne stukken in de wijk waren, het was een vrij gemêleerde wijk met veel sociale huurwoningen en dit werd als minder prettig ervaren. Verder vonden mensen vanuit Groningen de wijk waarin ze woonden geen leuke buurt voor de kinderen. De derde persoon die niet tevreden was over de omgeving, was dit vooral vanwege de drukte, het licht en het geluid, oftewel de Randstad geluiden. De overige zeven ondervraagden gaven aan tevreden te zijn over de omgeving.

om te gaan verhuizen. Drukte en/of overlast gaat niet perse samen met meer ruimte, twee van de vijf mensen die zijn verhuisd vanwege drukte en/of overlast zijn ook verhuisd vanwege meer ruimte.

6.5.2 Verhuizing

Slechts één persoon gaf aan dat het werk een reden was om te gaan verhuizen. Dit was niet een hoofdreden, maar speelde wel een rol. Er zijn verder nog wel mensen die vervolgens een eigen bedrijf wilden starten bij de nieuwe woning, maar dit was geen reden om te verhuizen.

Het topic verhuizing is onderverdeeld in verhuisreden, zoektocht en krimpgebied. Op twee mensen na, heeft iedereen meerdere redenen om te verhuizen. De helft van de mensen geeft aan dat ze wilden verhuizen om groter te kunnen wonen, vooral meer ruimte was erg belangrijk. Drukte en/of overlast bij de vorige woning was voor de helft van de mensen ook een reden

Drie van de ondervraagden zijn verhuisd vanwege familie of vrienden die in de buurt wonen. Bij twee van hen was dit ook de hoofdreden om te verhuizen. Ook gaven vier van de tien mensen aan dat het altijd al een droom was om te verhuizen. ‘Ik heb altijd gezegd dat als ik met pensioen ben, dan ga ik weg uit de stad’ of ‘Eigenlijk wilden we heel graag naar Noorwegen verhuizen, een x aantal jaren speelde dat al’ en ‘Als we de kans krijgen kopen we hier een huisje, weg uit Brabant’.

De meest voorkomende redenen om te verhuizen waren vanwege de ruimte en de drukte en/

of overlast bij de vorige woning. Tijdens de zoektocht heeft vrijwel iedereen huizen gezocht via Funda. Veel mensen gaven aan dat een huis dat ze op Funda hadden bekeken, vaak in werkelijkheid tegen viel. Daarom hebben de meeste mensen ook meerdere woningen bekeken, twee gaven aan rond de twaalf woningen te hebben bekeken. De helft van de mensen had een specifieke voorkeur voor een bepaald gebied, zoals de Marne of Winschoten en omgeving. De andere helft heeft zich breed georiënteerd, sommige mensen hebben in heel het noorden gekeken (Groningen, Friesland en Drenthe) andere ook nog daarbuiten zoals in de Flevopolder, de Achterhoek of in Brabant. Twee mensen hebben zich op het buitenland georiënteerd, maar vanwege de regelgeving en taal of vanwege het ouder worden van de kinderen en het niet direct hebben van werk in het buitenland zijn ze niet naar het buitenland verhuisd. Een derde persoon had altijd de droom om naar Frankrijk te verhuizen, maar toen ze eenmaal besloten had om te gaan verhuizen, heeft ze zich niet meer georiënteerd op het buitenland.


45

Vanwege haar gezondheid wilde ze het ‘simpel’ houden en heeft daarom besloten om in Nederland te blijven. Zes van de ondervraagden was bewust van het feit dat ze zijn verhuisd naar een krimpgebied. Een persoon gaf aan wel eens in het noorden van Groningen geweest te zijn en bij het zien van de verpauperde kleine dorpjes bewust werd dat het een krimpgebied was. Iemand anders gaf aan dat ze het wel wisten, maar dat ze daardoor ook wisten dat de huizen er betaalbaar waren. Slechts twee personen vinden het vervelend dat het een krimpgebied is. Een ondervraagde vindt het vervelend dat het een krimpgebied is, omdat hij er niets van merkt, terwijl het gebied wel bekend blijft staan als krimpgebied. Iemand anders vindt het vervelend omdat er teveel negatieve aandacht aan besteed wordt. Vooral negatieve reacties van andere mensen op het feit dat ze naar Oost-Groningen zijn verhuisd, wordt als vervelend ervaren. Verder geven sommige ondervraagden aan dat ze het niet vervelend vinden, omdat ze zich er

46


niet bewust van zijn of omdat ze er ook niet bij betrokken voelen. Pas wanneer de voorzieningen verdwijnen, of als ze met onverkoopbaar onroerend goed zouden zitten, dan zouden we het vervelend vinden dat ze in een krimpgebied wonen.

6.5.3 Huidige woning

Het topic huidige woning is onderverdeeld in eisen, keuze van de nieuwe woning en het verschil met de oude en nieuwe woning. Bij de interviews zijn zes verschillende eisen naar voren gekomen die mensen stelden aan de nieuwe woning. De meest voorkomende eisen waren ruimte in de woning en een rustige omgeving. Zes van de ondervraagden gaf aan te willen wonen in een ruimere woning en ook zes ondervraagden wilden naar een rustige omgeving verhuizen. Verder gaven vijf mensen aan in een speciaal type woning te willen wonen, zoals een boerderij of een bungalow. Daarnaast gaven vier mensen aan te willen verhuizen naar een woning dat goed onderhouden was en vier mensen gaven aan te willen verhuizen naar een woning met een (grotere) tuin. Ook waren

er twee mensen die specifiek zochten naar een gebouw dat geschikt was voor het bedrijf dat ze wilden starten, zoals een akkerbouwbedrijf of een caravanreparatie/onderhoud bedrijf. Zeven van de tien ondervraagden gaf aan dat de prijs een reden is dat ze in dit gebied zijn komen wonen en dat de prijs mede een reden is voor de keuze van de woning. Ergens anders in Nederland krijg je voor hetzelfde geld niet eenzelfde woning als waar ze nu in wonen. Wat verder een veelgehoorde reden is om voor een woning te kiezen, was het onderhoud van de woning. Vijf mensen gaven aan dat de kwaliteit van de woning de reden is geweest voor de keuze van de woning. Ook gaven vier mensen aan dat de locatie mede bepalend was in de keuze. Verder gaven vier mensen aan dat het ‘goed voelde’ en dat ze zichzelf wel zagen wonen in de woning: ‘Ik vond het altijd flauwekul als mensen zeiden dat een huis goed voelde, tot ik dit huis zag’. Op de vraag wat het grote verschil is met de nieuwe woning en de oude woning zijn eigenlijk maar twee antwoorden gegeven, het onderhoud en de ruimte van de woning waren de grootste

verschillen met de vorige woning. Maar liefst acht van de tien ondervraagden gaf aan dat ze de ruimte het grootste verschil vonden. Negen van de tien ondervraagden zei volmondig ‘ja’ op de vraag of ze tevreden waren met hun nieuwe woning. Een persoon was tevreden met de woning, maar vond het verkeer wel een ramp. ‘Nu gaat het wel, maar ’s zomers in de tuin is het echt verschrikkelijk’. Twee personen gaven aan dat ze een thuisgevoel hebben in de nieuwe woning.

6.5.4 Samenvattend

Van de tien ondervraagden woonde een persoon korter dan vijf jaar in de vorige woning. Niemand was ontevreden over de woning zelf. Dit is niet zo bij de woonomgeving, drie ondervraagden gaven aan ontevreden te zijn over de woonomgeving. Redenen hiervoor waren de drukte in de wijk, geen leuke buurt voor de kinderen of het aanwezig zijn van minder fijne stukken in de wijk door de aanwezigheid van veel sociale huurwoningen. Op twee mensen na, heeft iedereen meerdere redenen om te verhuizen. De helft van de

mensen geeft aan dat ze wilden verhuizen om groter te kunnen wonen. Drukte en/of overlast bij de vorige woning was voor de helft van de mensen ook een reden om te gaan verhuizen. Drie van de ondervraagden zijn verhuisd vanwege familie of vrienden die in de buurt wonen en slechts een persoon is verhuisd vanwege het werk.

maar twee antwoorden gegeven, het onderhoud en de ruimte van de woning waren de grootste verschillen met de vorige woning.

De helft van de mensen had een specifieke voorkeur voor een bepaald gebied, zoals de Marne of Winschoten en omgeving. Zes mensen waren bewust van het feit dat het een krimpgebied is. Twee personen gaven aan het als vervelend te ervaren. Uit de interviews zijn zes eisen voor de nieuwe woning naar voren gekomen. De meest voorkomende eisen waren ruimte in de woning en een rustige omgeving. Ook gaven zeven van de tien ondervraagden aan dat de prijs een reden is dat ze in dit gebied zijn komen wonen en dat de prijs mede een reden is voor de keuze van de woning. Op de vraag wat het grote verschil is met de nieuwe woning en de oude woning zijn eigenlijk


47

48


7. Conclusie Het doel van het onderzoek was het aantonen van welk type woning in het krimpgebied gekocht wordt door mensen van buiten het krimpgebied en om te onderzoeken wat de verhuismotieven van deze mensen zijn.

in de krimpgebieden, namelijk 68,8%. Slechts 21,8% verhuist van een niet-krimpgebied naar een krimpgebied. Van deze groep mensen verhuizen in verhouding meer mensen naar Oost-Groningen, dit gebied is dan ook iets geliefder dan gemeente de Marne en de regio Eemsdelta.

In deze conclusie Er wordt in de conclusie dan ook antwoord gegeven op de probleemstelling: ‘Wat voor soort woning kopen mensen van buiten het krimpgebied in het krimpgebied in de periode 2004 tot nu en zijn deze woningen te karakteriseren aan de hand van kenmerken als locatie, prijs, oppervlakte, type en bouwjaar? En wat zijn de verhuismotieven van de mensen die in het afgelopen jaar verhuisd zijn?’

Des te langer de afstand naar het krimpgebied, des te minder verhuizingen er plaatsvinden blijkt uit de cijfers. De meeste mensen die naar het krimpgebied verhuizen, vallen in de leeftijdsklasse 30-44 jaar. De jongste mensen die naar de krimpgebieden verhuizen, komen ook uit de provincie Groningen. De herkomst speelt een belangrijke rol bij het schetsen van een beeld van de koper. De gemiddelde leeftijd ligt namelijk hoger bij de mensen die verhuizen bij een langere afstand.

Woningtype De meeste transacties vinden plaats tussen of

De woning die mensen van buiten het krimpge-

bied kopen in het krimpgebied kan getypeerd worden aan de hand van een aantal kenmerken. Als het gaat om het type woning, verhuizen de meeste mensen, 54,2%, naar een vrijstaande woning. Dit terwijl de woningvoorraad van vrijstaande woningen met 34,5% aanzienlijk minder is. De meeste vraag is dus naar vrijstaande woningen. Verder kan gesteld worden dat mensen die naar een krimpgebied verhuizen, veelal kiezen voor een oudere woning, namelijk van voor 1920. De helft van de woningen die gekocht worden hebben een gebruiksoppervlakte van 100-199m² en een derde van de woningen hebben een perceeloppervlakte van 200-499 m². Behalve bij de herkomst type woning ‘vrijstaand’, veranderen de meeste kopers van type woning en dan voornamelijk naar ‘vrijstaand’. Bij herkomst type woning ‘vrijstaand’ veranderen veel mensen niet van type woning, echter is het grootste deel dat verhuist naar het type


49

‘appartement’ afkomstig uit het type ‘vrijstaand’. Deze groep wil duidelijk kleiner gaan wonen. Het merendeel van de kopers komt uit een woning met een gebruiksoppervlakte tussen de 100 en 199 m², dit is hetzelfde als bij de nieuwe woningen, alleen zijn er meer mensen die een woning hadden met een oppervlakte kleiner dan 100 m². De meeste mensen verhuizen naar een groter perceeloppervlakte. Mensen die naar het krimpgebied verhuizen, verhuizen dus vaker naar een (vrijstaande) woning dat groter is en een groter perceeloppervlakte heeft. Woningen die gebouwd zijn voor 1920 zijn geliefder. Echter is er niet één bepaald type woning te omschrijven. Welke woning er gekocht wordt hangt af van de kenmerken van de koper. Mensen die over een langere afstand naar de krimpgebieden verhuizen, zijn gemiddeld ouder en hebben andere woonwensen dan jongere mensen. Verhuismotieven Niemand van de ondervraagden was ontevreden over de woning, dit is opvallend te noemen, omdat de vorige woning dus geen reden tot verhuizen is geweest. Over de omgeving was

50


niet iedereen tevreden en dit was voor sommige mensen dan ook een reden om te verhuizen. Bijna iedereen heeft meerdere redenen om te verhuizen, waarbij meer ruimte en drukte/ overlast de meest voorkomende verhuisredenen waren. En de krimpgebieden hebben rust en ruimte te bieden. Niet iedereen was op de hoogte van het feit dat ze zijn verhuisd naar een krimpgebied. Opvallend is dat sommige ondervraagden het zelfs als een voordeel zagen, vanwege de lage huizenprijzen. De lagehuizenprijzen speelt dan ook een rol in de keuze van de nieuwe woning. Verder kan geconcludeerd worden dat bijna niemand het vervelend vind dat het om een krimpgebied gaat. Slechts twee personen gaven aan het ze het vervelend vonden, maar dan vooral vanwege het feit dat ze er niks van merkten of juist omdat andere mensen negatief reageerden over het krimpgebied. De eisen die aan de nieuwe woning gesteld werden waren voornamelijk ruimte en een rustige omgeving. Ook was een veel voorkomende eis een grotere tuin.


51

In hoofdstuk 8 worden aanbevelingen gegeven voor een eventueel vervolgonderzoek.

52


8. Aanbevelingen Om een nog beter beeld te krijgen van wat voor type woning er gekocht wordt in de krimpgebieden, kan voor een vervolgonderzoek de kenmerken van het type woning vergeleken worden met de kenmerken van het type woning dat bijvoorbeeld in de overige gebieden in de provincie Groningen gekocht worden. Wat zijn de overeenkomsten, maar vooral, wat zijn de verschillen? Kiezen mensen die van buiten de provincie Groningen komen, voornamelijk voor een niet-krimpgebied, of juist wel eerder voor een krimpgebied in verband met bijvoorbeeld de lage huizenprijzen in verhouding tot de ruimte? Voor een vervolgonderzoek is het aan te bevelen om meer kenmerken van de koper te onderzoeken. In dit onderzoek is alleen gekeken naar de leeftijd en herkomst van de (oudste) koper, voor een vervolg onderzoek kan er ook gekeken worden naar de gezinssamenstelling, het beroep, geslacht en/of inkomen.

Het begrip krimp heeft onder de bevolking een negatieve klank. Echter is geconcludeerd dat de mensen die verhuizen naar de krimpgebieden niet altijd op de hoogte zijn van het feit dat het een krimpgebied is en dat vrijwel iedereen het bovendien niet vervelend vind dat het een krimpgebied is. De personen die het wel vervelend vinden dat ze in een krimpgebied wonen, vinden het vervelend omdat ze het niet eens zijn met het beeld dat er geschetst is en dat ze zich over het negatieve beeld moeten verdedigen tegenover bijvoorbeeld vrienden en collega’s. Het is dan ook aan te bevelen voor onder andere beleidsmakers, dat het begrip ‘krimp’ vermeden wordt, omdat het een negatieve klank heeft.


53

54


9. Discussie Bij het onderzoek zijn er tien mensen geïnterviewd, het interviewen van meer mensen was vollediger geweest. Doordat het Kadaster geen toestemming heeft gegevens om de contactgegevens te gebruiken voor het benaderen van respondenten, was het lastig om voldoende mensen te benaderen. Het combineren van bestaande data en het afnemen van interviews was een goede keuze. De dataset van het Kadaster is erg volledig, als was het interessanter geweest als er meer kenmerken over de koper beschikbaar waren. Nu waren alleen de leeftijd en herkomst bekend. Door de combinatie met de interviews is er naast alle data, ook informatie dat nog niet in cijfers uitgedrukt was onderzocht.

Het eigen proces had efficiënter gekund. Het hebben van minder begeleiders had het proces kunnen versnellen. Bij de start van het onderzoek waren er vijf begeleiders, waardoor er onduidelijkheden ontstonden over het onderzoek. Naar mate het onderzoek vorderde, nam het aantal begeleiders af wat het proces bevorderde. Bijna alle onderzoeken over krimp gaan over waarom mensen weg trekken uit een krimpgebied. Dit onderzoek heeft zich gericht op waarom mensen verhuizen naar een krimpgebied. Een andere kant van krimp is belicht en dat is vernieuwend binnen het onderzoeksveld.


55

56


10. Bronnenlijst Internet

ABF Research (2008). Verhuisstromen en verhuismotieven. Via : http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2009/12/03/verhuisstromen-en-verhuismotieven.html Centraal Bureau voor Statistiek, binnenlandse migratie: verhuisstromen en verhuisafstand. Via: http://www.cbs.nl/ NR/rdonlyres/26FBA7C3-CC2A-4503-96956D6D6C1389AF/0/2005k2b15p75.pdf Centraal Bureau voor statistiek, gemeentelijke indeling in 2012. Via: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/ classificaties/overzicht/gemeentelijke-indeling/2012/default.htm,

Centraal Bureau voor Statistiek. Via: http:// statline.cbs.nl/StatWeb/publication/default. aspx?DM=SLNL&PA=70904ned&D1=47%2c49-5 0&D2=0&D3=a&STB=G1%2cG2%2cT&VW=T Van Dale, online woorden boek. Via: http:// vandale.nl/opzoeken?pattern=beeldvorming&lang=nn. Funda, geraadpleegd op 3-08-2012 via: www. funda.nl Hanzehogeschool, Kenniscentrum NoorderRuimte. Geraadpleegd op 18-10-2012 via: http:// www.hanze.nl/home/Onderzoek/Kennisportal/ Kenniscentra/Kenniscentrum+Gebiedsontwikkeling+NoorderRuimte/Kenniscentrum+Noorderruimte.htm

Hanzehogeschool, Kenniscentrum NoorderRuitmte. Geraadpleegd op 18-10-2012 via: http:// www.hanze.nl/home/Onderzoek/Kennisportal/ Kenniscentra/Kenniscentrum+Gebiedsontwikkeling+NoorderRuimte/Algemeen/Missie.htm Joost de Vree, bouwencyclopedie via http:// www.joostdevree.nl/shtmls/bvo.shtml Het Kadaster, via: http://www.kadaster.nl/window.html?inhoud=/ zakelijk/default.html%3Finhoud%3D/zakelijk/ producten/transacties-woningen-en-appartementen.html, en via: http://www.kadaster.nl/window.html?inhoud=/ zakelijk/default.html%3Finhoud%3D/zakelijk/ producten/verhuisbewegingen.html,


57

Nicis Institute (2009). De nieuwe groei heet krimp. Een perspectief voor Parkstad Limburg. Via http://dare.uva.nl/document/172676 Provincie Groningen, dossier krimp. Via: http:// www.provinciegroningen.nl/actueel/dossiers/ krimp/ Rijksoverheid, primos prognose. Toekomstige ontwikkeling van bevolking, huishoudens en woningbehoefte. Via http://primos.abfresearch. nl/ Umcg, anderhalflijns zorg in Noord- en Oost-Groningen? Geraadpleegd op 18-10-2012 via: http://www.umcg.nl/SiteCollectionDocuments/UMCG/Agenda/Evenementen/Notitie%20Anderhalve%20lijnszorg%20tbv%20 conferentie%20op%2022%20mei%202012.pdf

58


Literatuur

Doeschot, F. ten & Severijn, J. (2010) Onderzoek verhuisbewegingen Rijssen-Holten. Gemeente Rijssen-Holten. KAW architecten en adviseurs (2012). Groei krimp en migratie. Onderzoek naar verhuisstromen en –motieven in Groningen en een deel van Drenthe. Oevering, F. (2010). Demografische krimp. De nieuwe realiteit in perspectief. Amstelveen: Kobalt. Verhoeven, N. (2011). Wat is onderzoek? Praktijkboek methoden en technieken voor het hoger onderwijs (vierde druk). Den Haag: Boom Lemma uitgevers.


59

60


Bijlagen Bijlage 1 Woningaanbod krimpgebieden provincie Groningen In de onderstaande tabellen staat het woningaanbod van de regio’s Oost-Groningen, Delfzijl en omgeving en de gemeente de Marne zoals deze is waargenomen op 28 oktober 2012.

Tabel 1: Woningaanbod Oost-Groningen Oost-Groningen

Aandeel in %

Appartementen

303

8,2

Tussen woning

316

8,5

Hoekwoning

163

4,4

2-onder-1-kapwoning

588

15,8

Vrijstaande woning

1966

52,9

Onbekend

377

10,2

Totaal

3713

100


61

Tabel 2: Woningaanbod Delfzijl en omgeving Delfzijl en omgeving

Aandeel in %

Appartementen

86

9,6

Tussen woning

108

12,0

Hoekwoning

52

5,8

2-onder-1-kapwoning

142

15,8

Vrijstaande woning

448

49,8

Onbekend

64

7,1

Totaal

900

100

Tabel 3: Woningaanbod gemeente de Marne Gemeente de Marne

Aandeel in %

Appartementen

-

0,0

Tussen woning

14

6,1

Hoekwoning

8

3,5

2-onder-1-kapwoning

34

14,8

Vrijstaande woning

162

70,7

Onbekend

11

4,8

Totaal

229

100

62


Bijlage 2 Tabellen verhuisbewegingen Tabel 1: Provincie herkomst Regio Provincie herkomst

Oost-Groningen

Totaal Eemsdelta

De Marne

Totaal in aantallen

Totaal in procenten

Groningen (niet-krimp)

1191

877

221

2289

36,7

Drenthe

1265

117

26

1408

22,6

Zuid-Holland

471

109

35

615

9,9

Noord-Holland

367

81

40

488

7,8

Friesland

188

56

46

290

4,7

Gelderland

206

57

11

274

4,4

Utrecht

206

27

15

248

4,0

Overijssel

143

52

5

200

3,2

Noord-Brabant

136

35

11

182

2,9

Flevoland

79

14

4

97

1,6

Zeeland

42

13

2

57

0,9

Limburg

24

4

0

28

0,4


63

Tabel 2: Aantal transacties per jaar Regio Aantal transacties per jaar

OostGroningen

Totaal Eemsdelta

De Marne

Totaal in aantallen

Totaal in procenten

2004

532

217

75

824

13,2

2005

629

189

41

859

13,8

2006

702

207

75

984

15,8

2007

695

253

66

1014

16,3

2008

608

200

44

852

13,7

2009

398

121

45

564

9,0

2010

353

114

33

500

8,0

2011

311

106

29

446

7,2

2012

129

51

13

193

3,1

Tabel 3 Vestigingsplaatsen krimpgebieden

Tabel 4 Vestigingsplaatsen Oost-Groningen

Krimpgebieden Groningen

Verhuizingen

Oost-Groningen

Verhuizingen

Vestigingsplaatsen

Regio

Aantal

Percentage

Veendam

Vestigingsplaatsen

Aantal

Percentage

Oost-Groningen

649

10,4

Stadskanaal

Veendam

649

14,9

Oost-Groningen

506

8,1

Winschoten

Stadskanaal

506

11,6

Oost-Groningen

309

5,0

Ter Apel

Winschoten

309

7,1

Oost-Groningen

247

4,0

Delfzijl

Ter Apel

247

5,7

Eemsdelta

221

3,5

Appingedam

Wildervank

203

4,7

Eemsdelta

208

3,3

Wildervank

Musselkanaal

194

4,5

Oost-Groningen

203

3,3

Musselkanaal

Zuidbroek

174

4,0

Oost-Groningen

194

3,1

Zuidbroek

Bellingwolde

150

3,4

Oost-Groningen

174

2,8

Vlagtwedde

139

3,2

Bellingwolde

Oost-Groningen

150

2,4

Nieuwe Pekela

131

3,0

64


Tabel 5 Vestigingsplaatsen Eemsdelta

Tabel 6 Vestigingsplaatsen de Marne

Eemsdelta

Verhuizingen

De Marne

Verhuizingen

Vestigingsplaatsen

Aantal

Percentage

Vestigingsplaatsen

Aantal

Percentage

Delfzijl

221

15,2

Eenrum

59

14,0

Appingedam

208

14,3

Leens

47

11,2

Warffum

104

7,1

Kloosterburen

45

10,7

Uithuizen

87

6,0

Ulrum

40

9,5

Loppersum

73

5,0

Pieterburen

36

8,6

Middelstrum

51

3,5

Wehe Den Hoorn

34

8,1

Uithuizermeeden

50

3,4

Zoutkamp

33

7,8

Usquert

50

3,4

Lauwersoog

22

5,2

Wagenborgen

48

3,3

Houwerzijl

21

5,0

Stedum

47

3,2

Zuurdijk

18

4,3

Tabel 7 Herkomstplaatsen Oost-Groningen

Tabel 8 Herkomstplaatsen Eemsdelta

Top 10 Herkomstplaatsen Oost-Groningen

Top 10 Herkomstplaatsen Eemsdelta Verhuizingen

Verhuizingen

Herkomstplaatsen

Herkomst provincie

Aantal

Percentage

Herkomstplaatsen

Herkomst provincie Aantal

Percentage

Groningen

Groningen

524

12,0

Groningen

Groningen

410

28,1

Hoogezand

Groningen

160

3,7

Bedum

Groningen

60

4,1

Nieuw-Buinen

Drenthe

130

3,0

Siddeburen

Groningen

47

3,2

Assen

Drenthe

113

2,6

Winsum

Groningen

47

3,2

Sappemeer

Groningen

97

2,2

Ten Boer

Groningen

39

2,7

Emmen

Drenthe

91

2,1

Baflo

Groningen

29

2,0

Valthermond

Drenthe

66

1,5

Assen

Drenthe

24

1,6

‘s Gravenhage

Zuid-Holland

62

1,4

‘s Gravenhage

Zuid-Holland

21

1,4

Gasselternijveen

Drenthe

57

1,3

Amsterdam

Noord-Holland

20

1,4

Amsterdam

Noord-Holland

53

1,2

Ten Post

Groningen

19

1,3


65

Tabel 9 Herkomstplaatsen de Marne Top 10 Herkomstplaatsen De Marne Verhuizingen Herkomstplaatsen

Herkomstprovincie

Aantal

Percentage

Groningen

Groningen

89

21,1

Winsum

Groningen

46

10,9

Amsterdam

Noord-Holland

17

4,0

Baflo

Groningen

6

1,4

Utrecht

Utrecht

6

1,4

Ezinge

Groningen

6

1,4

Aduard

Groningen

6

1,4

Oldehove

Groningen

6

1,4

Assen

Drenthe

5

1,2

‘s Gravenhage

Zuid-Holland

5

1,2

66


Tabel 10 Gemiddelde leeftijd vestigers in krimpgebieden naar herkomst Gemiddelde leeftijd Provincie herkomst

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Gemiddeld

Groningen

44

45

47

45

Friesland

52

50

48

50

Drenthe

46

51

56

51

Overijssel

52

51

67

57

Flevoland

53

48

54

52

Gelderland

54

53

57

55

Noord-Holland

55

51

53

53

Zuid-Holland

55

53

54

54

Utrecht

54

52

59

55

Zeeland

56

61

61

59

Noord-Brabant

54

52

52

53

Limburg

50

50

.

50

Gemiddeld

52

51

55


67

Bijlage 3 Kenmerken gekochte en achtergelaten woning Tabel 1 Woningtype nieuwe woning Woningtype nieuw Appartement Hoekwoning Tweekapwoning Tussenwoning Vrijstaand Niet wonen Onbekend

Oost-Groningen 4,1 6,6 16,4 12,8 48,4 2,2 9,6

Eemsdelta 4,7 6,6 12,5 11,8 54,9 3,7 5,8

De Marne 1,2 2,9 15,7 7,8 59,4 4,8 8,3

Gemiddeld 3,3 5,4 14,9 10,8 54,2 3,6 7,9

Tabel 2 Woningtype herkomstwoning Woningtype herkomst

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Gemiddeld

Appartement

14,4 11,6 11,7 26,6 23,5 12,2

19,7 11,9 9,4 25,4 21,8 11,7

16,6 9,0 12,1 25,2 20,7 16,4

15,8

Hoekwoning Tweekapwoning Tussenwoning Vrijstaand Onbekend

68


11,5 11,2 26,2 22,9 12,3

Tabel 3 Verhuisbeweging van woningtype herkomst naar nieuwe woningtype Woningtype herkomst in procenten Woningtype nieuw

Appartement

Hoekwoning

Tweekapwoning

Tussenwoning Vrijstaand

Onbekend

Gemiddeld

Appartement

2,8 6,8 15,2

4,7 5,3 18,0

Tussenwoning

14,6

12,5

11,0

Vrijstaand

48,1 2,5 7,6

53,2 3,2 6,3

50,6 1,9 8,4

2,2 6,7 16,2 12,3 50,6 2,1 10,0

3,8 7,4 15,2 13,1 48,6 3,4 8,6

4,0

Tweekapwoning

4,2 6,3 16,7

Hoekwoning

Niet wonen Onbekend

6,4 5,7 12,9 10,4 52,3 3,4 9,0

6,3 15,5 12,2 50,6 2,7 8,6

Tabel 4 Verhuisbeweging van woningtype nieuw naar herkomst woningtype Woningtype nieuw in procenten Woningtype herkomst

Appartement

Hoekwoning

Tweekapwoning

Tussenwoning Vrijstaand

Niet wonen

Onbekend

Gemiddeld

Appartement

16,3 8,0

15,7 12,4

18,9 11,8 10,1 26,4

14,7 13,5 7,6 20,6 28,2 12,1

14,0 8,4 11,0 30,4 24,0 12,3

15,8

Tussenwoning

14,3

27,6

17,0 11,3 13,1 27,4

Vrijstaand

36,7

20,5

19,1

19,6

Onbekend

11,6

14,4

12,1

13,3

Hoekwoning

Tweekapwoning 13,1

9,4

15,0 12,1 11,2 26,2 23,7 11,8

11,5 11,2 26,2 22,9 12,3


69

Tabel 5 Koopsommen naar klassen per krimpregio Regio Koopsom (geïndexeerd) naar klasse

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Gemiddeld

0 - 49.999

200.000 - 299.999

14,7

300.000 - 499.999 700.000 - 999.9999

5,5 0,5 0,2

1.000.000 en hoger

0,04

20,6 13,7 46,5 13,4 4,8 0,6 0,3 0,1

25,8 11,2 45,0 10,9 5,4 1,1 0,4 0,1

20,4

100.000 - 199.999

19,9 13,6 45,5

50.000 - 99.999

500.000 - 699.999

13,5 45,7 14,2 5,3 0,6 0,2 0,1

Tabel 6 Bouwjaar nieuwe woningen in klassen per regio Regio Bouwjaar nieuw (in procenten)

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Gemiddeld

< 1920

20,2

33,8 18,5 7,0 11,5 12,7 4,1 4,3 8,1

44,3 18,1 5,0 9,7 11,4 3,6 2,2 5,6

25,1 21,7 7,1 14,7 12,3 4,2 6,0 8,9

1921 - 1944

23,1

1945 - 1959

7,4 16,3 12,3 4,4 6,9 9,5

1960 - 1973 1974 - 1981 1982 - 1989 1990 - 1997 > 1998

70


Tabel 7 Gebruiksoppervlakte herkomst naar klasse per regio Regio Gebruiksoppervlakte herkomst naar klasse

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Totaal

26 - 99 m²

27,6 48,3 6,1 3,3 1,6 0,7 12,2

26,6 46,4 6,5 3,6 1,2 0,9 14,7

27,6 44,2 8,3 2,6 1,2 0,7 15,4

27,4

100 - 199 m² 200 - 299 m² 300 - 499 m² 500 - 999 m² > 1000 m² Missing values

47,6 6,3 3,3 1,5 0,7 13,0

Tabel 8 Gebruiksoppervlakte nieuw naar klasse per regio Regio Gebruiksoppervlakte nieuw naar klasse

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Totaal

26-99 m²

20,1 51,9 8,0 3,4 1,6 0,8 14,2

19,5 54,0 10,1 2,0 1,5 0,5 12,3

26,6 41,6 10,0 5,0 1,7 0,5 14,7

20,4

100-199 m² 200-299 m² 300-499 m² 500-999 m² > 1000 m² Missing values

51,7 8,6 3,2 1,6 0,7 13,8


71

Tabel 9 Gebruiksoppervlakte herkomst en nieuwe woning. Gebruiksoppervlakte herkomst Gebruiksoppervlakte nieuw

26 - 99 m²

100 - 199 m²

200 - 299 m² 300 - 499 m² 500 - 999 m²

29 - 99 m²

23,7 54,7

18,2

19,7

21,4

14,0

>1000 m² Missing Totaal Values m² 11,1 22,4 20,4

51,5

45,1

48,1

47,3

53,3

50,7

51,7

100 - 199 m² 200 - 299 m²

6,3

9,6

9,9

10,2

10,8

6,7

8,9

8,6

300 - 499 m²

2,1

3,7

3,3

4,4

4,3

2,2

3,0

3,2

500 - 999 m²

0,7

2,2

2,3

0,0

5,4

6,7

0,9

1,6

> 1000 m²

0,5

0,8

1,5

0,5

2,2

Missing values

12,0

14,0

18,2

15,5

16,1

2,2 17,8

0,6 13,6

0,7 13,8

Tabel 10 Perceeloppervlakte herkomst naar klasse per regio Regio Perceeloppervlakte herkomst naar klasse

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Gemiddeld

26 - 99

2,5 19,9 20,0 12,0 24,1 3,9 17,4

4,7 16,5 19,1 10,4 22,8 3,6 22,7

4,8 15,7 21,9 11,4 21,4 4,5 20,4

3,2 18,8 19,9 11,6 23,6 3,9 18,8

100 - 199 m² 200 - 499 m² 500 - 999 1000 - 9999 m² > 10000m² Missing Values

72


Tabel 11 Perceeloppervlakte nieuw naar klasse per regio Regio Perceeloppervlakte nieuw naar klasse

Oost-Groningen

Eemsdelta

De Marne

Gemiddeld

26 - 99

0,4 11,7 30,4 20,7 27,2 2,5

1,0 15,4 31,0 25,2 17,9 2,6

1,9 11,4 34,0 27,1 21,4 2,4

0,6

100 - 199 m² 200 - 499 m² 500 - 999 1000 - 9999 m² > 10000m²

12,5 30,8 22,2 24,7 2,5

Tabel 12 Perceeloppervlakte herkomst en nieuwe woning Perceeloppervlakte herkomst Gebruiksoppervlakte nieuw

26 - 99 m²

100 - 199 m²

200 - 499 m²

500 - 999 m²

1000 - 9999 m² > 10000m²

Missing Gemiddeld Values

26 - 99

1,0

0,3

0,5

0,4

0,8

0,8

0,9

0,6

100 - 199 m²

11,1

11,2

10,2

13,1

14,9

14,9

12,5

12,5

200 - 499 m²

28,8

30,3

27,6

29,8

31,8

28,5

34,7

30,8

500 - 999

23,2

25,5

22,3

19,4

21,5

18,6

22,0

22,2

1000 - 9999 m²

27,8

27,0

30,3

24,6

21,2

26,0

19,9

24,7

> 10000m²

2,5

1,7

1,8

2,9

2,9

6,2

2,8

2,5


73

Tabel 13: Percentage verhuizers afgezet tegen percentage inwoners Regio’s

Percentage inwoners

Percentage verhuizingen

Oost-Groningen

66,87

69,9

Eemsdelta

28,52

23,4

De Marne

4,61

6,8

Tabel 14: Leeftijd oudste verkrijger in aantallen en procenten Leeftijd oudste verkrijger in aantallen en procenten Regio krimpgebied

Tot 30 jaar

30 - 44 jaar

45 - 59 jaar

Oost-Groningen

436 (10,0%) 142 (9,7%) 33 (7,8%)

1439 (33,0%) 536 (36,8%) 125 (39,7%)

1345 (30,9%) 486 (33,3%) 147 (34,9%)

Eemsdelta De Marne

60 jaar en ouder 1137 (26,1%) 294 (20,2%) 116 (27,6%)

Tabel 15: Woningvoorraad per regio Woningvoorraad per regio Regio krimpgebied

Appartement Hoek-woning Tweekapwoning

Niet wonen

Onbekend

Tussen-woning

Vrijstaande woning

X1

Oost-Groningen

7,2

10,4

15,4

9,9

2,0

18,3

Eemsdelta

8,5 0,9

10,4 9,2

14,0 15,4

8,0 14,4

1,6 1,2

18,8 10,2

31,0 30,5 42,1

5,8 8,1 6,6

De Marne

1. Komt niet voor in bestand ‘Woningtypering’ van het Kadaster

74


Bijlage 4 Codeboom Figuur 1 Codeboom Topics

Categorieën

Codes

A Vorige Woonplaats

1 Woning

A1,1 Vrijstaande woning A1,2 Ander type woning A1,3 Langer dan vijf jaar gewoond in de vorige woning A1,4 Tevreden A1,5 Niet tevreden

2 Omgeving

A2,1 Dorp A2,2 Stad A2,3 Tevreden A2,4 Niet tevreden

>>


75

B Verhuizing

Categorieën

Codes

1 Verhuisreden

B1,1 Familie/vrienden B1,2 Drukte/overlast B1,3 Gezondheid B1,4 Droom B1,5 Ruimte B1,6 Werk B1,7 Overig

2 Zoektocht

B2,1 Funda B2,2 Overige zoekmiddelen B2,3 Specifieke voorkeur gebied B2,4 Breed georiënteerd B2,5 Buitenland georiënteerd

3 Krimpgebied

B3,1 Bewust B3,2 Niet bewust B3,3 Vervelend B3,4 Niet vervelend B3,5 Voordeel

76


>>

C Huidige woning

Categorieën

Codes

1 Eisen

C1,1 Onderhoud C1,2 Ruimte C1,3 Tuin C1,4 Rustige omgeving C1,5 Bedrijf C1,6 Bepaald type woning

2 Keuze

C2,1 Goed gevoel C2,2 Onderhoud goed C2,3 Locatie C2,4 Ruimte C2,5 Prijs C2,6 Buren

3 Verschil

C3,1 Onderhoud C3,2 Ruimte

D Emotie

2 Woning

D1,1 Thuisgevoel D1,2 Tevreden D1,3 Overig


77

Bijlage 5 Uitkomsten analyses interview Figuur 1 Respondenten Respondent

Figuur 2 Topic A Vorige woning

Nieuwe woonplaats

Respondent Woning A1.1

Omgeving

A1.2

A1.3

A1.4

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

A1.5

A2.1

A2.2

A2.3

x

x

A

Pieterburen

B

Bellingwolde

B

C

Winschoten

C

D

Finsterwolde

D

E

Stadskanaal

E

x

F

Muntendam

F

x

G

Veendam

G

x

x

x

x

H

Zuidbroek

H

x

x

x

x

I

Weddeveer

I

x

x

x

x

x

J

Veelerveen

J

x

x

x

x

A x x

x

x x

x

x

A2.4

x x

x x

x x x x x x

Figuur 3 Topic B Verhuizing Respondent

Verhuisreden B1.1 B1.2

A

Zoektocht B1.3 B1.4

x

B1.5

B1.6

x x

x

D E

x x

x

x

x

x

G H I J

78

x

x

x

x

x

x


B3.1

x

x

x

x

x x

B3.3

x

B3.4

B3.5

x

x

x x

x

x

x x

x

x x x

x

x x

x

x

x

x

x

x

x x

B3.6

x

x

x

B3.2

x x

x

x

x x

B2.5

x x

x

x

F

x

Krimpgebied

B2.2 B2.3 B2.4

x

B C

B1.7 B2.1

x

x x

Figuur 4 Topic C Huidige woning Respondent Eisen C1.1

Keuze C1.2

C1.3

C1.4

C1.5

x

x

C1.6

C2.1

A B

x

C

x

x

x x

x

x

x

x

D E F

x

x

x

x

x

J

x

C2.4

C2.5

x

x

x

2.6

C3.1

C3.2

x

x

x

x

x

x x

x

x

x

x

x

x

x x

x

x

H I

C2.3

x

x

G

Verschil C2.2

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x x x

x

x

x x

x

x

Figuur 5 Topic D Emotie Respondent

Woning D2.1

A B

D2.2

x

C

x x

D

x

E

x

F

x

G

x

H I J

D2.3

x

x x

x x Afstudeerscriptie Hermien Heeres

79

Bijlage 6 Uitwerking interviews Pieterburen

Vrouw: 66 jaar, docent Engels. Geboren in Alkmaar Wat was uw vorige woonplaats? De grootste overgang die je je maar kunt voorstellen, ik woonde in Amsterdam, om het hoekje bij de Albert Cuypmarkt. Kunt u mij iets vertellen over uw vorige woning?Het was een koopwoning, een appartement. Het was een oude woning. Hoe zag het appartement eruit, wat was de indeling? Het was klein, gewoon een woonkamer, een slaapkamer. Een keuken en een klein achterbinnenplaatsje. Een klein binnenplaatsje. Hoe lang heeft u daar gewoond? Eh hoe lang heb ik daar gewoond.. even denken. Vanaf 1973 tot dit jaar maart, dus dat is even kijken 39 jaar heb ik daar gewoond. In totaal heb ik 44 jaar in Amsterdam gewoond. Was u tevreden over de woning? Ja, ik was

80


heel tevreden. Ik was ook heel tevreden over de buurt altijd, maar op een gegeven moment kreeg ik er zo de balen van. Ja.. ik ga er maar niet op in.. U mag het gerust vertellen hoor.. Er werd zo veel vernield en gesloopt, dingen die leuk kunnen zijn worden vernield. En het is niet alleen daar hoor, hier gebeurt het ook. Kijk maar naar Haren. Het gebeurt overal. Over de woning was u wel tevreden? Ja! En de buurt op zich, een geweldige buurt. Een super buurt. Wat vond u positief aan de buurt? Nou, even kijken hoor, het was heel leuk en ja. En toen ik kwam was het heel anders, was het veel stiller. Op een gegeven moment werd het veel drukker, veel leuke restaurantjes, cafeetjes. Het is een heel gezellige buurt. En je hebt alle bij de hand, zes supermarkten binnen vijf minuten lopen, je hebt gewoon alles. Dat is hier anders, dat is hier wel even wennen. Waarom bent u verhuisd? Ik wilde al heel lang verhuizen, want ik kreeg zo de balen van de stad. En ik was altijd heel tolerant, maar in Amsterdam moet je wel erg je best doen om

niet een bloedhekel aan Marokkanen te krijgen. En niet allemaal hoor, ik heb ook Marokkaanse vrienden. Maar het zijn bijna altijd Marokkanen. Ik had ook buren, een homostel en die waren getrouwd. Nou die werden getreiterd hoor. En ook honden, die zijn in hun cultuur natuurlijk onrein. En er zijn er veel, hele wijken. Daar kon je je hond niet meer uitlaten hoor. En mijn buren ook, die werden daar ontzettend uitgescholden. En dat was heel afschuwelijk, nee nee nee. Het was voornamelijk de sfeer in de wijk en de mensen die veranderden wat ervoor zorgde dat u wilde verhuizen? Ja nou, ik had altijd gezegd dat als ik met pensioen ben dan ga ik weg uit de stad. En eh ik wilde eigenlijk naar iets vlaks, ik hou niet van bergen. En ik wilde in de buurt van de zee wonen. En aangezien mijn zuster en mijn moeder, die is dood, maar die woonden in Frankrijk. Ik dacht altijd ik ga naar het noord-westen van Frankrijk. Maarja mijn gezondheid is niet zo denderend, want ik heb astma. Dus nouja, als Frankrijk niet lukt ga ik hier naartoe. Ivm mijn gezondheid laat ik het simpel houden en in Nederland blijven. Maar ik vind het hier fantastisch. Dus de hele manier van doen was de reden waarom ik verhuisd ben. Intussen ben ik wel een aantal keren weer

terug geweest naar Amsterdam. En ik ben er nog geen tien minuten of ik zie al weer waarom ik verhuisd ben. Weetje wel, van die jongens op het fietspad. Staat er een fiets keurig tegen de gevel aan, niemand heeft er last van. Maar dan fietsen ze er langs en geven ze die fiets een trap zodat ie omvalt. En maar lachen. Ja ik weet wel waarom ik weg ben gegaan, haha. Of als er op twee hoog een raam open staat dan moet je nog uitkijken waar je loopt want ze droppen zo een vuilniszak naar beneden, bam. Het interesseert ze allemaal geen hol. Er is geen stad dat zo smerig is als Amsterdam. Heeft uw gezondheid ook een rol gespeeld bij de keuze om te verhuizen? Nee hoor nee, het is gewoon de ergernis aan alles. En het werd ook te druk en super asociale gedrag van mensen. De Pijp waar ik zat was vroeger een arbeiderswijk en die huizen zijn natuurlijk lang geleden gebouwd. Geen isolatie, dat bestond helemaal niet. Nu wonen er jonge mensen dus wat gebeurd er, dan komen ze gewoon op zaterdagavond, ik ben helemaal niet zo moeilijk, het interesseert me geen hol ik stop wel oordoppen in, maar dat ze dan bij zo’n feestje om kwart voor vier in de ochtend nog muziek aan hebben. Het is niet te harden, dus ben er heen gegaan en er wat van gezegd, zijn jullie helemaal

besodemieterd. Geven ze zo’n afterparty. Dat is heel erg, ik had het helemaal gehad. Hoe verliep de zoektocht naar een andere woning? Eh nou, ik ben op Funda gaan kijken en ik wilde dus in dit deel gaan wonen, dus ik ben gaan kijken. U wilde alleen in de Marne wonen? Ja, alleen dit deel. Dus ik ben gaan kijken en ik heb alles wat me leuk leek opgeschreven, makelaars erbij. En ben ik gaan zitten, een week geprikt en alle afspraken in een week gepland. Dat was vorig jaar, dat was een verschrikkelijke zomer, maar precies die week die ik gekozen had was het prachtig weer. Mijn oude tent uit de mottenballen gehaald en ben hier gaan kamperen met mijn honden. Dus dat heb ik gedaan en me te pletter gelopen en overal gekeken. En eigenlijk toen ik dit zag was ik al.. ik droomde altijd van een woonkeuken, maar toen ik dit uitzicht zag! Nou dan offer ik de woonkeuken maar op. En nouja ik heb een slaapkamertje beneden, een badkamertje dus als ik krakkemikkig wordt! Boven heb ik mijn computer, een logeerkamer en een tuintje buiten. Ik ben lid van de Vereniging van Eigenaren en ik heb een bouwinspectie laten doen, want ja ik wil toch wel weten of er ernstige dingen zijn.

Nou en toen heb ik het gekocht per 1 december. Maar ik wilde niet in de winter verhuizen, dus toen ben ik 1 maart eigenaar geworden en 6 maart ben ik verhuisd. Nog geen seconde spijt. Iedereen zei voel je je wel goed in je hoofd? Haha Hoeveel woningen heeft u bekeken? Ik denk een stuk of twaalf. Lagen deze woningen ook buiten de dorpen, net als deze woningen of ook woningen in de dorpen zelf? Twee waren in een dorp zelf, de rest helemaal aan de rand van de dorpen. Ik wilde ook niet alleen maar een huis en verder niks. Ik wilde toch wel een beetje buren, voor het geval je iets krijgt, ik ben toch maar alleen hè. Ook omdat het in 1995 bijna helemaal herbouwd is, alleen de achtermuur is nog de oude muur, in verband met renovatie en nieuwbouw, vergunningen enzo. Ik dacht ja, alleen kleine dingetjes moet ik nog doen, ben zelf heel handig dus dat is geen probleem. Ik dacht picobello, doe maar. Heeft u ook nog gezocht in Frankrijk, of heeft u daar helemaal niet meer gekeken? Nee helemaal niet meer naar gekeken, nee nee. Tot op vrij dicht bij het moment dat ik besloot te


81

verhuizen heb ik het wel in mijn hoofd gehad, maar nee. Vrienden zeiden ook, in Groningen kunnen we wel op bezoek komen, maar in Frankrijk komen we niet meer hoor. Waarom heeft u specifiek in deze buurt gezocht? Nou kijk, ik wilde sowieso in de buurt van de zee wonen. Dat je de zeelucht ruikt. Ik wilde niet richting de Eemshaven, daar is teveel industrie. Essent en Nuon zijn bezig met steenkoolcentrales, en ik zit bij Nuon en ik had al zoiets van als jullie daar mee bezig gaan ga ik wel bij Nuon. Maar Nuon is afgehaakt, ik weet niet of Essent daar nog steeds mee bezig is. Dus ik dacht ik wil niet in de buurt van industrie, zoveel mogelijk waar geen industrie is. Dus ik kwam daarom in dit gedeelte terecht. U heeft niet in Friesland gekeken? Nee, ja nee dat is nooit in me opgekomen, nooit. Friesland is nooit in the picture geweest, nee. Wat was uw gevoel bij deze regio, was u er al bekend mee? Nee, ja nou, heel heel oppervlakkig. Maar ik wist wel dat het heel vlak was. Ik had er wel veel over gelezen. Maar hier in Pieterburen was ik nog nooit geweest. Maar het trok me heel erg. En toen ik hier voor het eerst kwam dacht ik ooh ja geweldig.

82


Onvoorstelbaar die luchten die hier zijn, en de zonsopgangen en ondergangen en de sterren, in Amsterdam zie je dat niet. Daar is zoveel vervuiling enzo. En veel wind hier, en laat ik nou net van alle natuurdingen de wind het allermooiste vinden. Ik ben dol op de wind. Het is hier ook kouder, maar dat vind ik niet vervelend. Je kan je erop kleden. Ik ben sowieso geen warm mens, ik zou nooit naar Zuid-Frankrijk of Spanje verhuizen. Ik vind het leuk om er op vakantie te gaan. Ik ben een doen mens, als het heet is heb je geen fut om wat te doen. Hangen op het strand vind ik ook niks. Was u ook bewust van het feit dat dit een krimpregio is? Ja ja, dat wist ik wel. Dat is natuurlijk in grote delen van Groningen. Maar het maakt mij niet zoveel uit eigenlijk. U vindt het niet vervelend? Nee, waarom? Heerlijk rustig haha. Nouja, het is natuurlijk niet goed hè. Je hebt een auto nodig want anders red je het niet, voorzieningen zijn er niet veel in de buurt. Zonder dieren zou ik het hier niet redden hoor. Sowieso is het goed dat als je ouder bent dat je dieren hebt, vooral honden. Want weer of geen weer, je moet eruit om de honden uit te laten. En dan heb ik nog een aantal vragen over

de huidige woning. We hebben het ook al over gehad, maar waarom heeft u juist voor deze woning gekozen? Omdat dit een goed onderhouden huisje was, en de plek hè. De plek. Al zijn het wel rare mensen die hier wonen. Een familie daar praat ik al niet meer mee. Ik ben helemaal geen ruziemaker en ik weet dat als je op het platteland woont dat je mensen toch op andere manier omgaan met dieren. Maar er zijn wetten en regels en er zijn grenzen. Dit zou mensen, nou,. Normaal gesproken zou ik allang de dierenbescherming ingeschakeld hebben. Maar iedereen zei doe dat nou niet, straks heb je een baksteen door je raam. Ze hebben twee herders en die behandelen ze gewoon niet goed, zo lang slaan tot de honden staan te gillen, zo erg.. Met de rest van de buren kunt u wel opschieten? Ja hoor ja, verder is het helemaal geen probleem. Het zijn hele aardige mensen. Wat vindt u van de huidige woonsituatie? Picobello haha, ja. Wat heeft deze woning wat de vorige woning niet had? Daar was gewoon alles origineel. Er was geen cv, ik had gewoon een gaskacheltje. Geen dubbele ramen, maar dat

heb je minder nodig dan hier. Ik woonde wel op de begane grond, maar dat is toch anders dan hier. Hier ben je echt open, van alle kanten giert de wind op je af. Woont u nu ook groter? Ja dit is groter dan wat ik had. Ja en een tuin. Dus u bent tevreden met de nieuwe woning? Ja

Bellingwolde

Hij: 56 jaar, akkerbouwer. Geboren in Breskens (Zeeland) Zij: 47 jaar, geboren in Arkel (Zuid-Holland) Kunt u mij iets vertellen over uw vorige woning? Hij: Eh ja, dat was een ouderwetse Zeeuwse boerderij in het dorp Breskens. Tweehonderd jaar oud, midden in de polder. Eh ja, het was gewoon een boerderij. Was het een koopwoning? Hij: Ja het was een koopwoning. Zat er een tuin bij? Hij: Ja er zat een grote tuin bij de boerderij. Hoe lang heeft u er gewoond? Hij: ik heb er

dertig jaar gewoond. Zij: Nee ik niet, ik heb er tien jaar gewoond.

En was u ook tevreden over de woonomgeving? Hij: Ja.

Kunt u me iets over Breskens vertellen? Hij: Het was van oorsprong een vissersdorp. De laatste dertig, veertig jaar is er veel recreatie gekomen. En wij hadden een akkerbouwbedrijf, maar er was weinig landbouwplaats, er was een beetje bedrijvigheid.

En wat zorgde ervoor dat u tevreden was over de omgeving? Hij: Over het feit dat het groot was en oud, comfortabel. En we hadden een grote graanzolder er was wel plek zat. En het was niet doorsnee, het was een ander huis dan anderen en dat vond ik zelf wel mooi. En wat betreft de woonomgeving de vrijheid, ik had niet de hele dag buren die eh waar ik in huis kan kijken. De dichtstbijzijnde was denk ik vijfhonderd meter. Nu hebben we buren recht tegenover ons, dat is wel een verschil. Maar als we naar achter kijken zitten we ook midden in het veld.

Wat voor voorzieningen zijn er in het dorp? Hij: Wel best veel voorzieningen. Het is geen eiland omdat het tegen België aan ligt, maar het is toch wel een afgesloten gebied. Oostburg was eigenlijk de centrum gemeente en daar was ook alles, maar Breskens neemt eigenlijk die functie een beetje over. Wat gebeurde in Oostburg wil eigenlijk voor geen meter lopen en in Breskens komt er van alles bij qua voorzieningen, vooral winkelvoorzieningen. Basisscholen waren er ook, alleen de middelbare school zat nog in Oostburg en die gaat daar ook wel blijven. Het is ook geen proces dat vrij snel gaat, maar als je tegenwoordig in Breskens bent kun je daar wel beter slagen. Langzamerhand verschuift het. Was u tevreden over de woning? Hij: Ja zeker, we hadden het zo meegenomen als het kon.

Waarom bent u verhuisd? Hij: Omdat de boerderij werd onteigend. Was dat de enige reden waarom u verhuisd bent? Hij: Ja, want anders waren we niet weg gegaan. Hoe verliep de zoektocht naar een andere woning? Hij: Wij werden natuurlijk onteigend en zijn zo’n drie jaar op zoek geweest. Het was ons ook niet duidelijk wanneer we weg moesten. Het ging ons vooral om het bedrijf,


83

de woning was eigenlijk ondergeschikt. En we hebben twee boerderijen bekeken maar die zijn afgevallen omdat er gewoon veel moest gebeuren, veel onderhoud aan de gebouwen. Ik heb ooit de boerderij helemaal zelf verbouwd maar daar hadden we nu gewoon geen tijd voor. Dat was toch een reden waarom de woningen afvielen. In welke gebieden hebben jullie gekeken naar een woning? Hij: Ehm, in feite toch gewoon de gebieden waar een mooi akkerbouwbedrijf is. Zodoende zijn we in de Noordoostpolder geweest, in Zuid-Hollandse eilanden. In Zeeland is gewoon heel weinig te koop. En hoe we hier achter gekomen zijn dat weet ik niet meer. Of internet, of ik heb het in een vakblad zien staan.. dat weet ik niet meer. Het was in ieder geval een advertentie van er staat een akkerbouwbedrijf te koop. Heeft u alleen gezocht op internet en in vakbladen? Hij: Ja, daar is ook nog een makelaar/adviseur bij betrokken geweest. Het bedrijf was wel het belangrijkste voor u, de omgeving was minder van belang als ik het goed begrijp? Hij: Eh ja, even nadenken. Als het bedrijf nou direct tegen Rotterdam

84


aan lag was het anders geweest. We wilden toch wel graag in een rustige omgeving wonen. Had u voorkeur voor een bepaald gebied? Hij: Voorkeur voor Zeeland, maar ja.. Zij: Niet al te ver uit de buurt, zodat we nog in de buurt bij de kinderen en vrienden zijn. Hij: Maar dat was anderzijds niet echt een punt. We hebben niet echt dramatisch lang gezocht ofzo, het bedrijf heeft uiteindelijk de doorslag gegeven. Heeft u ook op het buitenland georiënteerd?Hij: Ja. Welke landen heeft u naar gekeken? Hij: Vooral Scandinavië, vooral omdat dat toen nog een jaar of vier terug. Dat kwam vooral omdat ze ons verjaagd voelden van ons eigen platteland. Vooral het platteland daar sprak mij erg aan. Maar we zijn nooit zo ver gekomen dat we ook echt zijn wezen kijken. Verder hebben we in Frankrijk en België georiënteerd. Waarom zijn jullie niet verder gegaan met het buitenland? Hij: Ja, vanwege regelgeving, taal. Niet vanwege familie en kennissen, dan was Noord-Frankrijk dichterbij geweest dan Groningen. Met anderhalf uur ben je al een

flink stuk de grens over. In de Noordoostpolder hadden we ook nog een boerderij gezien, maar ja die prijzen zijn onbetaalbaar. Dus de prijs heeft ook wel de doorslag gegeven voor de keuze? Hij: Ja, de prijs was hier ook wel aantrekkelijker. Wat was uw gevoel bij deze regio? Hij: Eh goed, iedere keer als we terug gingen naar Zeeland, ik ben zelf nog maar een paar keer terug geweest, maar als we hier weer heen gingen zeiden we ‘we gaan terug naar huis’. Het is thuis. Er zijn nog wel een aantal dingen, je moet overal voor de eerste keer op af om wat te zoeken, zoals kleding, onderdelen. Ja dan moeten we nog even zoeken. Was u bekend met het feit dat dit een krimpgebied is? Hij: Euhm ja, ik wist dat wel ja. Vind u het vervelend dat dit een krimpgebied is? Hij: Op zich vind ik dat niet vervelend. Ik zie wel dat een aantal dorpen in de omgeving dat de jonge mensen daar weg trekken. Maar dat kenden wij wel, dat was in Zeeland ook zo. Onze kinderen zijn ondertussen zelf ook op eentje na, die zijn ook naar Brabant vertrokken

en ik denk dat ze daar blijven. De jongste is wel in Zeeland gebleven. En op het moment dat je wil studeren en daarna werken, ja dat is er in Zeeland niet. Maar dat zal hier wel net zo zijn. Ik begin zelf wel een beetje grijs te worden, en je weet toch dat er voor een gebied of voor alles eigenlijk weer een opvolger moet komen. En je ziet dat de jeugd er niet meer is. Er gebeurd wat in zo’n gebied, en meestal in negatieve zin natuurlijk. Had u bepaalde eisen voor de woning? Hij: Eh, nee niet echt. Wat ik zei, we hadden het liefst ons huis meegenomen , daar waren we gewoon gek mee eigenlijk. Het feit dat het niet doorsnee was. Er zat een deur is, dat was breder dan standaard eigenlijk. Dat vonden we gewoon leuk. Voor de rest nee niet echt, we hebben eigenlijk niet echt al te veel naar gekeken. Het bedrijf was belangrijker. We zijn ook wel bij bedrijven geweest en vaak was het slechter dan wat we op Funda aantroffen en daar hadden we geen trek meer in. Gewoon dertig jaar terug in de tijd. Dus heeft u voornamelijk gelet op de kwaliteit of de woning, of het bedrijf eigenlijk? Hij: Ach, eigenlijk wel ja. Het is een bepaald beeld geweest, als het huis slecht was geweest ja dan was het het niet, of andersom ook. Als je

bijvoorbeeld een nieuwe schuur moet bouwen. Het totaal van de gebouwen, dat dat allemaal in redelijk goede staat was dat speelde wel mee. Wat vindt u van de huidige woonsituatie? Hij: Die is prima. Helemaal naar het zin. Niet te groot, mooi het uitzicht. Wat heeft deze woning wat de vorige woning niet had? Hij: Ehm op zich is het wat comfortabeler. Met tochtgaten enzo haha, dat had ons vorige huis. En veel licht, vooral hier in de serre. Dubbel glas ook. Bent u tevreden met de woning? Hij: Ja, we zijn erg tevreden.

Winschoten

Vrouw: 31 jaar, gezinscoach bij Multi problem gezinnen. Geboren in Winschoten. Man: 35 jaar, geboren in Winschoten Interview afgenomen met mevrouw. Kunt u mij iets over uw vorige woning vertellen? Ja, dat was in Assen. Het was een hoekwoning, van een rijtje van 4, 5 woningen. En zat er een tuin bij? Ja, voor en achter. Het was niet een hele grote tuin.

Was het een koopwoning? Ja, toen wij het gekocht hebben was het net van huur af. Toen we het gekocht hadden waren we blij dat het een ex huurwoning was. We wilden zelf inrichten, herinrichten. We hebben er een nieuwe keuken en badkamer in gezet. U heeft veel verbouwd in de woning? Ja, dat klopt. Hoe lang heeft u in deze woning gewoond? Eh, zes jaar. Van juni 2005 tot juli 2012. Dus eigenlijk zeven jaar. Wat was de indeling van de woning, was het een grote woning?Eh ja, de woonkamer was wel iets korter dan dit. Maar grote slaapkamers boven, drie slaapkamers. Grote beloopbare zolder over de breedte woning. Waar was de woning gelegen, in wat voor woonwijk? In Pittelo, een oudere wijk. En lag deze wijk aan de rand van de stad, of.. Hoe moet ik me dat voorstellen? Ehh, nee niet echt aan de rand. Ken je Assen een beetje? Eigenlijk alleen het centrum, verder


85

niet echt. Ja, het centrum was eigenlijk het oude gedeelte en daaromheen zijn allemaal woonwijken gebouwd. En Pittelo is volgens mij eigenlijk als een van de eerste woonwijken in de jaren zeventig daar eh gebouwd. Ja weetje, het ligt op tien minuten afstand fietsen van het centrum. Je bent ook wel vrij centraal, vlakbij de snelweg, bij de uitvalswegen. Welke voorzieningen waren er in de wijk zelf? Eh ja, er was een kleine supermarkt. Een basisschool, kinderopvang dat soort dingen allemaal wel. Was u tevreden met de woning? Eh, ja redelijk, ja. Er waren nog wel dingen die verbeterd moesten worden. En de woonomgeving, was u daar tevreden over? Onze straat was wel prima zeg maar, maar in Pitterlo waren ook wel minder fijne stukken in de wijk. Het is een vrij gemêleerde wijk met veel sociale huurwoningen en ook vooral wat oudere woningen. En de andere helft, dat werd op zich wel vrij veel verkocht, vanuit de huur. Ja, het is wel een hele jonge, zoals bij ons in de straat dat was wel een jonge straat. Met veel jonge gezinnen. Dus al ik het goed begrijp was u over uw

86


eigen straat wel tevreden, maar over de rest van de wijk niet echt? Ja, nee, kijk het was wel een hele groene wijk. Een groot park, met water en leuke speeltuintjes voor de kinderen veel. Voor de kinderen waren ook wel veel voorzieningen, voor de kinderen was het een leuke wijk. Qua scholen, mijn dochter gaat nog niet naar school, maar die zit daar wel tegenaan, ik weet niet of ik haar echt in de wijk naar school wilde laten gaan. Toch wel vanwege de mensen in de wijk. Waarom bent u verhuisd? Wij komen hier allebei oorspronkelijk vandaan. Uit Winschoten? Ja, onze familie woont hier nog, onze vrienden. We gingen hier vaak naar toe in het weekend. Een tijdje geleden hadden we toch wel bedacht dat we graag terug wilden, omdat ja als je met z’n tweeën bent kun je ’s avonds makkelijk ergens heen reizen. Maar met kleine kinderen gaat dat niet. Eerder maakte het niet uit hoe laat je weer naar huis gaat, maar met kleine kinderen wil je toch wel weer een beetje op tijd thuis zijn. En ga minder vaak even zo weg. Kijk, je moet van alles meenemen dus voor je ook eenmaal de deur uit bent. Als ze ouder worden gaat dat natuurlijk steeds makkelijker. Mijn ouders en schoonouders wonen

hier in de buurt en die kwamen altijd bij ons oppassen. Voor hun is het ook wel makkelijker als wij wat dichter in de buurt wonen. Het is toch wel driekwartier rijden. Zijn er nog andere redenen waarom jullie verhuisd zijn, behalve dat jullie dichter bij familie en vrienden willen wonen? Nou dat was eigenlijk wel de grootste reden ja. En werk, woonruimte of de woonomgeving speelden geen rol? Nou, als je eenmaal besluit dat je wil verhuizen, ja dan wil je als het mogelijk is er ook wel op vooruit gaan. Als je hier naar de prijzen kijkt. Ik denk je kunt hier een twee-onder-een-kapwoning kopen met ruimte eromheen, dat heb je bijvoorbeeld in Assen of Groningen niet. En de ruimte is ook gewoon gunstig meegenomen. Maar als wij hier geen familie of vrienden gehad hadden, weet ik niet of ik naar Winschoten was gekomen. We hebben ook een tijdje in de stad gewoond, in Groningen, en toen reisden we ook veel heen en weer. Dan kun je wel zeggen we gaan weer ergens daar wonen, maar dan blijf je nog aan het reizen. Ja inderdaad, dan ziet je alsnog een tijdje in de auto. Ja precies!

En hoe verliep de zoektocht naar een nieuwe woning? Eh, ja prima. We hebben eerst gewacht tot ons huis verkocht was in Assen. Toen die eenmaal verkocht was zijn we heel snel gaan zoeken. Vorig jaar speelde dat nog he, in juni of juli dat je eventueel belastingvoordeel zou krijgen. En die man die ons huis gekocht had wilde het snel overdragen. En deze woning stond leeg. Toen ons huis te koop stond hadden we al wel een paar woningen bekeken. Hadden jullie op Funda gekeken of..? Nee we hebben ook wel wat bezichtigingen gedaan hoor, ik denk dat we toch wel zo’n vijf of zes huizen hebben bekeken. En wat voor eisen stelden jullie aan een woning? We wilden graag naar een wat nieuwer huis, zodat we niet veel hoefden te verbouwen en te onderhouden in eerste instantie. Hebben jullie alleen gezocht naar nieuwbouwwoningen? Nee, nee we hebben hier in Winschoten ook wel gekeken naar een oude woning, zo’n woning waar je zegmaar verliefd op wordt. Het was een prachtig huis, maar daar moest zoveel aan gebeuren. En heel veel onderhoud altijd.. En we hadden zoiets van dat moeten we gewoon niet doen met kleine

kinderen. En daar hebben we gewoon even geen zin in. En we hebben toen uiteindelijk vooral naar woningen vanaf 2000 gekeken. En we hebben nog overwogen om te laten bouwen, maar uiteindelijk vonden we dat veel te lang duren en het kosten plaatje vonden we ook niet meevallen. Ons huis is natuurlijk in een slechte tijd verkocht en we hebben er niet zo heel lang in gewoond, dus we hadden helaas niet zo heel veel mee te brengen dus dan kijk je natuurlijk ook wel anders naar een huis. Dit huis voldeed verder aan al onze wensen en het stond leeg dus we konden er snel in. Dus dat scheelde dat we niet ergens hoefden te overbruggen ofzo. En naast weinig onderhoud, of een nieuwbouwwoning, wat waren andere wensen voor de woning? Een grotere tuin wilde ik graag, een garage wilden we graag. Dat was ook wel een van de voorwaarden. En minimaal drie slaapkamers. En we hebben nu een beloopbare zolder, dat was ook wel fijn. Dus jullie hebben voornamelijk naar nieuwbouwwoningen en de ruimte van de woning gekeken. Ja dat klopt. Hebben jullie ook nog naar huizen gekeken buiten Winschoten? Eh, ja we hebben ook nog wel in Scheemda gekeken. Mijn ouders

wonen in Scheemda en vrienden van ons wonen daar. Daar hebben we ook nog wel een beetje rond gekeken, maar daar was niet een huis die aan onze wensen voldeed en we hadden zoiets van als we dan toch deze kant op gaan willen we toch wel een beetje zegmaar makkelijk naar het centrum kunnen gaan. We wilden niet helemaal achter in Scheemda wonen. Had u nog voorkeur voor een bepaalde wijk in Winschoten? Nee, maar ik ben opgegroeid in Winschoten-Zuid en mijn man heeft op verschillende plaatsen in Winschoten gewoond. We hadden zelf niet zoiets van goh daar willen we perse wel of niet wonen. We wilden vooral, dat heb je vast wel een beetje gemerkt, vooral ruimte eromheen en zoals deze woning heeft aan de achterkant niks. We wilden graag ergens een beetje vrij, want onze vorige woning stond echt midden in zo’n wijkje voor, achter aan alle kanten waren buren. Daar waren we wel een beetje klaar mee. We wilden graag ruimte. Niet gelijk waar iedereen in huis kijkt. Was u bewust van het feit dat dit een krimpgebied is? Eh.. nee ik geloof het niet. Nou weetje, je krijgt natuurlijk wel veel reacties van mensen. Ik werk in Veendam, dus veel van mijn collega’s wonen zegmaar ook wel in


87

deze regio en mijn man werkt in Groningen en die heeft collega’s van overal daar omheen. En die hadden echt zoiets van Winschoten, Winschoten? Daar ga je toch niet heen? ‘Of all places’, waarom ga je daar heen? Je bent je natuurlijk er wel bewust van dat heen geen plek is waar het bruist van het werk en alles. In Groningen heb je bijvoorbeeld al veel makkelijker uitvalmogelijkheden, dat je veel makkelijker op de snelweg bent. En met een halfuur reizen zit je ook in Zwolle of wat dan ook. Wat dat betreft ben je je er wel bewust van dat je hier beperkter bent. En vindt u het vervelend dat dit een krimpgebied is? Nou ja weetje, ik vind het zonde omdat ik via mijn werk ook wel zie dat vooral voor mensen die wat lager opgeleid zijn en wat minder mogelijkheden hebben om uit zo’n gebied te komen of zoiets dat blijft hangen en dan zie je wel dat zo’n gebied gelijk al een wat lager niveau krijgt. En de problematiek die daarbij samenhangt wordt natuurlijk ook groot. En wat voor werk doet u? Ik ben gezinscoach bij multi problem gezinnen. Ik werk via het Leger des Heils bij gezinnen. Kijk ik heb ook in Emmen gewerkt en je ziet het overal wel. Maar je ziet hier nog duidelijk dat er generatie op

88


generatieproblemen zijn, helemaal in gebieden als Pekela’s en dat soort gebieden. En ja, dat is gewoon triest, maar zulke mensen komen er ook gewoon niet weg ofzo. Die komen van opleiding ook niet verder. Maar aan de andere kant er wonen ook best veel vrienden van mij hier en die hebben ook allemaal werk. En het is een mooi gebied, het is ook jammer dat bijvoorbeeld de ontwikkeling van zo’n Blauwe Stad zo tegenvalt, want het is op zich leuk bedacht. Want het is gewoon een mooi gebied, als je kijkt dat we hier wonen in de natuur, grote tuin en een huis waar we heel tevreden mee zijn en dat hebben we ook voor een leuke prijs. En daar speelt de toestand van nu natuurlijk ook wel een beetje aan mee. En waarom hebben jullie juist voor deze woning gekozen? Het voelde goed, de woning voelde goed. We zagen onszelf hier wel wonen. En verder voldeed het aan onze wensen. Soms ineens kun je dan snel een beslissing nemen. Dat je dan denkt, oei was dat niet te snel? Maar dan kun je wel naar andere huizen kijken, maar als het goed is dan is het goed. We hadden daarvoor al wel wat bekeken, dus we hadden we wat vergelijkingsmateriaal. Het huis was gewoon heel netjes onderhouden en het was leeg dus we hoefden niet eh het was voor ons

ook heel handig. Dat we niet hoefden te wachten tot iemand anders nog weer drie maanden nodig had om te verhuizen. Hebben jullie nog iets aan deze woning veranderd? We hebben het geverfd en behangen en we zijn nu een bijkeuken aan het bouwen. Ja, toen we er in zijn getrokken hebben we eigenlijk alleen geverfd en behangen. Boven lag overal laminaat, dat was allemaal netjes dus dat hebben we zo gelaten. Er hoefde verder eigenlijk ook niks te gebeuren. Wat vindt u van de huidige woonsituatie? Heerlijk! Ja, we wonen hier heel prettig. Lekker om dicht bij familie en vrienden te zijn en om zo even langs te gaan. En de woning bevalt ook goed, het is gewoon een heerlijk huis. We wonen prima. En wat heeft deze woning wat de oude woning niet had? Het is in eerste instantie veel nieuwer, we hadden in de oude woning wel wat verbouwd, maar er moesten nog steeds wel veel dingen gebeuren. Waarvan je al kunt zien dat het al dertig jaar bewoond is geweest. Dit huis is veel beter geïsoleerd. Met name dus het onderhoud dat een groot verschil is? Ja, ja en het is ook ruimer hoor,

de woonkamer is ruimer. Er is gewoon meer ruimte om te leven. Het enige wat we in Assen meer hadden was bergruimte, we hadden daar veel meer bergruimte. Maargoed, straks krijgen we een bijkeuken dus dan hebben we daar wat meer bergruimte. Daar hadden we veel meer kasten, vaste kasten en onder de trap hadden we ruimte om dingen op te bergen. En hoe zit het eigenlijk met de voorzieningen in deze wijk? Verschilt dat met waar jullie hiervoor woonden? Je hebt hier de Plus supermarkt in de buurt, maar wat ik hier vooral mis zijn speelvoorzieningen voor de kinderen. Maargoed het scheelt dat we nu een veel grotere tuin hebben waar de kinderen ook kunnen spelen. In Assen had je heel veel van die kleine speeltuintjes en daar speelden dan ook veel andere kinderen. Dat heb je hier niet zoveel. Maar we hadden in Assen maar een klein stukje tuin, dus ja daar kun je als kinderen ook niet echt spelen. Maar je had daar meer als je naar buiten ging en een stukje ging lopen een speelveldje. Dat mis ik hier wel. Zijn jullie tevreden met de nieuwe woning? Ja, we zijn erg tevreden!

Finsterwolde

Vrouw: 68 jaar, beeldhouwend kunstenaar. Geboren in Wassenaar Man: 68 jaar, tandarts. Geboren in Eindhoven Interview afgenomen met mevrouw. Uw vorige woning stond op Texel als ik het goed begrepen heb. Kunt u mij iets over deze woning vertellen? Ja dat klopt. Het was een hele bijzondere plek, we woonden daarvoor in Amsterdam. En eh, ik wilde verschrikkelijk graag buiten wonen. Ken je Amsterdam een beetje? Nou, een beetje inderdaad. We woonden vlak bij het centrum en het was heel gezellig en heel druk en mijn man was tandarts en die had een praktijk naast mijn werkruimte. Ik ben beeldend kunstenaar, maar omdat als de assistente er niet was ik inviel, kende ik ook alle patiënten. Dus als ze bij mijn man waren geweest, kwamen ze daarna vaak ook nog even bij mij en ik werd gek daarvan. En toen, ik wilde heel graag buiten wonen hebben we heel NoordHolland afgezocht. We hadden geen auto, dus het moest met de bus en de trein. En ik kon niet iets vinden naar onze zin. Ik dacht, ooh in Noord-Holland is het hartstikke goedkoop, we hadden een klein huis in Amsterdam, naast de

praktijk. Ik denk als we dat dan verkopen, gaan we naar buiten. Maar dat was helemaal niet goedkoper, dat was gewoon duur. En toen ik kocht altijd op woensdag de Telegraaf, ik háát de telegraaf, maar op woensdag zit daar de woonkrant bij. Maar op een ogenblik moment stond daar het huis te koop in. Het was het laatste huis van Noord-Holland. Ken je Texel? Nee, ik ben er nog nooit geweest. Nou, helemaal op het puntje van het eiland daar staat een vuurtoren en daar staan vijf vuurtoren-wachtershuisjes, dicht bij de toren. Dus het laatste huis van Noord-Holland, dat was te koop. Natuurlijk zo onpraktisch als maar kon, mijn man werkte in Amsterdam, we hadden geen auto en hij moest toch heen en weer op de een of andere manier. Maar we zijn toch gaan kijken en we waren gelijk verloren. En daar zijn we gaan wonen. We hebben daar zeventien jaar gewoond. Dat was veertien jaar heel erg leuk, precies wat we wilden. Maar op een dag kwam iemand ons vertellen dat ze de vuurtoren voor publiek open gingen maken. Nou, we hebben vreselijk gevochten en het gevecht is nog niet afgelopen. Maar wij werden daar gek van, want die toren liepen mensen en als wij in de tuin zaten konden we ze letterlijk verstaan. Gillende of krijsende kinderen of dat ze liepen


89

te telefoneren, het was echt vreselijk. We zijn dus nog steeds aan het strijden, maar op een gegeven moment vond ik het niet meer leuk, ik kreeg hartklachten, lichamelijke klachten, en toen hadden we bedacht we gaan maar gewoon het huis te koop zetten maar dat was al in een hele moeizame tijd. Dus eh, we hadden een huis uit het ene raam zag je de Noordzee, uit het andere raam de Waddenzee. Het was echt fantastisch hoor, echt geweldig. Veel mensen hebben altijd tegen ons gezegd, als je het ooit verkoopt, laat het ons weten. Nou, toen stond het te koop en er kwam niemand. Het was echt heel moeizaam. Toen waren er vrienden van ons en die wilden het hebben. En we hadden behalve die toren wat een probleem was, ook nog erfpacht. Heel vervelend. We betaalden toen we er kwamen iets van 1500 gulden of euro per jaar, en dat ging ineens met 400% omhoog. Iets van 6000 euro per jaar, zoiets. Dat is heel erg. We hebben daar nog wel iets aan kunnen doen, omdat we die toren hadden als probleem hebben ze het iets van onze erfpacht afgehaald. We dachten nu is het huis niet meer te verkopen. Mijn man kende iemand via Staatsbosbeheer en die heeft ons geholpen. Uiteindelijk is het gelukt om iets van 3500 euro per jaar te betalen, ongewijzigd voor de volgende bewoner. Maar de voorwaarde was dat het voor 1 januari vorig

90


jaar verkocht moest worden. En die kennissen van ons, die ook op Texel woonden die konden hun huis niet verkopen. Toen heeft de makelaar bedacht, wat op zich goed bedacht was, nou kopen jullie dan dat huis. En die moeten we nu dus verkopen, maar dat lukt niet en het is toch ons pensioen. Maar afgezien daarvan zijn we heel blij dat we hier wonen hoor. Het is het ons wel waard, dan maar heel zuinig enzo, geen gekke dingen doen en de huizen op Texel zijn twee keer zoveel waard als hier, dus wij konden dit huis kopen wat hier misschien ook wel duur is. Wat hebben wij betaald? 280.000, Ons huis op Texel werd verkocht voor 475.000. Maargoed, dat is de situatie zoals het nu is. Het is echt vervelend, we voelden ons ook weggejaagd hoor. Als dat niet gebeurd was, dan waren we er gewoon blijven wonen.

een vriend uit Amsterdam, die zag ons huis op Texel en hij zei daar wil ik ook wonen. En hij was er in de weekenden. En er is ooit een film opgenomen daar, dat waren drie hele leuke weken, die film is toen in ons huis opgenomen. Maar die vriend was vreselijk kwaad, hij wilde dat niet en hij nam het ons heel erg kwalijk dat ze wel bij ons in huis mochten filmen. Dus sinds die tijd waren wij er klaar mee. Maargoed, hij woonde dus wel naast ons. Verder woonde er een vrouw met twee zoons waarvan de jongste in de gevangenis had gezeten. Verder woonde er een oud militair die zijn vrouw heeft geprobeerd te wurgen. En er woonde nog iemand anders die ook in de gevangenis had gezeten. Het was zo’n verschil met hier, gewoon aardige mensen waar je een gesprek mee kan voeren en die je met rust laten. Echt is echt zo’n verschil!

Wat was de indeling van het huis waar jullie woonden? Om te beginnen was het een veel kleiner huis dan hier. We hadden een kleine huiskamer, het was wel helemaal rondom in de duinen. Wat we daar ook hadden, wat ik ook heerlijk vind dat dat hier anders is, er waren naast ons nog vier huisjes. In een van de huizen woonde vroeger de vuurtorenwachter, maar die had het daar ook niet meer naar zijn zin, die is naar Terschelling gegaan. En wij hadden

Dus jullie waren voornamelijk op zoek naar rust? Ja, weetje op Texel zijn we ook gaan wonen met het idee het is hier lekker rustig, ook voor mijn werk heb ik een beetje rust nodig. Maar de een was nog gekker dan de ander daar. Op het moment dat je een huis koopt, dan zie je dat niet. Dat weet je niet, en dat vertellen ze je ook niet. Ik moet zeggen dat diegene die na ons kwamen dat ik dat ook niet uitgebreid verteld heb. Maar dat was ook een

gezin met drie kinderen, dus zie zaten ook niet de hele dag thuis. Wij hadden inmiddels een leeftijd bereikt dat we thuis konden werken. Was u wel tevreden over de woonomgeving verder? Ja, afgezien van het probleem met de voortoren en de buren, maar op het laatst konden we ook wel met de buren omgaan, daar waren we allemaal niet om weg gegaan. Dus afgezien daarvan was het prima. Dan kom ik nu bij de verhuisreden, maar daar hebben we het eigenlijk al over gehad. De reden dat jullie zijn verhuisd was vanwege de vuurtoren, klopt dat? Ja, de vuurtoren dat was de reden. Verder zijn we erg blij dat we ook van de buren en de erfpacht af zijn. Hoe verliep de zoektocht naar een andere woning? Nou eh, het heeft heel lang geduurd voordat we zeker wisten dat we konden verhuizen. Maar vanaf het moment dat we besloten hadden dat we het zouden gaan doen ben ik op Funda gaan kijken. Enig, dat vind ik echt geweldig leuk. Ik moet zeggen dat als we gingen kijken, we moesten ons toch oriënteren, dat het tegenviel. Dat wat je ziet op Funda, ziet er dan prachtig uit. Maar tegenwoordig

is streetview er dan bij, we hadden dan een huis gezien, zag er prachtig uit en betaalbaar, maar dan zie je op streetview dat er een gas of oliebol nou daar heb ik natuurlijk geen zin in. Vaak was er toch ook iets wat niet geweldig was. Maar het zoeken op zich heb ik erg leuk gevonden. Ik heb wel besloten dat toen we dit huis hadden, kijk ik nooit meer, want dan zie je vast een huis dat goedkoper en nog leuker is. Dus ik heb daarna ook nooit meer gekeken. Wij waren op een gegeven moment in Denemarken en toen belde onze makelaar en is een verkoop van een huis en daar moeten jullie eens gaan kijken. We zijn acuut teruggegaan om te gaan kijken. En we hadden een lijstje en het eerste huis vond ik ook echt leuk. En we hadden min of meer al tegen de makelaar gezegd, nou waarschijnlijk wordt het dit wel. Maar toen ’s avonds zaten we in ons bed&breakfast en toen kwam er net een nieuw huis binnen op Funda, dit huis. Mijn man was er gelijk helemaal weg van, we moesten toch echt even gaan kijken. Dus we zijn er ’s avonds langs gereden en hebben toen toch de makelaar gebeld. Volgende morgen konden we gelijk kijken. Wij waren de eerste kijkers en we kwamen binnen en we vonden het huis prachtig, goed onderhouden, groot en een mooie tuin. Enige nadeel de drukke weg hier en ik had gehoopt op rust, maargoed. En dat ande-

re huis dat we hadden gezien had een plavuizen vloer van de jaren zeventig en ja daar moest toch nog wel behoorlijk wat aan gebeuren, dus nouja we zouden hartstikke gek zijn als we dit niet zouden kopen. Dus we hebben het eigenlijk gelijk gekocht. En hebben jullie je alleen georiënteerd op Groningen of ook nog op andere gebieden? Ja wij hadden dat nichtje dat hier studeerde en die had toen nog een studentenkamer in Groningen. Dan ging zij met vriendinnen naar Texel en wij gingen dan in haar kamer, of in een kamer van haar vriendinnen. En toen zijn we vrij vaak naar Groningen geweest. Ik heb toen gezegd als ik ooit moet verhuizen, dan zou ik naar Groningen willen. Daarvoor was Noord-Holland altijd mijn favoriet, maar dat is gewoon niet te betalen. Dat was voor ons natuurlijk de overweging, we moesten het natuurlijk wel kunnen betalen. Hier is het de helft van de prijs plus een veel mooier huis. We hadden meerdere redenen, de stad Groningen vonden we leuk, de provincie Groningen vonden we leuk, ik wilde graag een beetje buiten. Verder maakte het ons niet zoveel uit. Dus we hebben heel veel dorpjes bekeken en huizen gezocht enzo.


91

Wat was het dat aansprak in de provincie Groningen? De rust en de ruimte toch wel. En ik vind Friesland ook leuk, maar als ik daar een huis had gevonden had het ook gekund hoor. Ik wilde toch wel een beetje, ik ben niet zo familie ziek, maar mijn nichtje en haar man en wij kunnen het goed met elkaar vinden en ze wonen ook in Groningen. We zien elkaar niet dagelijks en dat hoeft ook helemaal niet, maar we vinden het wel leuk om een beetje bij elkaar in de buurt te wonen. Ze probeerden eerst nog om kinderen te krijgen, helaas kan ze geen kinderen krijgen, maar dachten wij dan kunnen we oppassen enzo. Maar dat is zeker niet de hoofdreden geweest. Maar we probeerden toch wel meer in Groningen te zoeken dan in Friesland. Maarja, het is nog driekwartier rijden naar haar hoor. En hadden jullie nog een voorkeur binnen de provincie? Nee, we hebben overal gezocht. We zijn bijvoorbeeld in Kloosterburen in een huis geweest, en ja Bellingwolde. Maar ik wilde niet helemaal in de punt zitten, want dat vond ik toch wel te ver van de stad Groningen vinden. Een halfuur rijden naar de stad was min of meer onze grens. En dat halen we net in 25 minuten als we hier weggaan. Wat was uw gevoel bij deze regio? Eh, nou

92


wat we zo leuk vinden is om te beginnen dat het zo kapsoneloos is. Niemand hier heeft een babbel ofzo. Het gekke is wel dat we hier naar toe kwamen, we hadden er al een paar keer doorgereden, maar we kwamen er achter dat we op stand wonen. Dat hadden we helemaal niet in de gaten, maar er is natuurlijk nog een heel dorp hierachter. En ze vinden wel in het dorp dat hier kakkers wonen. Ik had me daar niet in verdiept, het had me ook niet uitgemaakt trouwens, maar we horen wel dat ze er zo over denken. Was u bewust van het feit dat dit een krimpgebied is? Ja, ja dat wisten we wel. Maar daar hebben we eigenlijk ook een beetje misbruik van gemaakt. Met de huizenprijzen, wij wisten dat de huizen daardoor hier te betalen waren. En wij zijn natuurlijk niet afhankelijk. Ik ben beeldend kunstenaar en het maakt mij niet uit waar ik woon, wat dat betreft. Wij zijn niet meer afhankelijk van het vinden van een baan. Want dan kan ik me voorstellen dat je niet meer hier naartoe gaat. Dat zal moeilijk zijn. En vindt u het ook vervelend dat dit een krimpgebied is? Nee, nee dat vind ik niet vervelend.

Merkt u er ook iets van? Nee, integendeel zou ik bijna willen zeggen. Want omdat die Blauwe Stad hier zou komen, is alles dik in orde hier. De bus stopt hier voor de deur, er is een waanzinnig duur medisch centrum hier met een huisarts en apotheek enzo, dat is ook gebouwd met het oog op de Blauwe Stad. Dus nee, eigenlijk merk je er helemaal niks van. En welke voorzieningen zijn hier nog meer? Nou je hebt hier eigenlijk alles wel, het medisch centrum is hier, een zwembad, scholen, een dorpshuis. Dat wordt wel bedreigd met sluiting, maarja waar niet? In Winschoten heb je natuurlijk ook daar zijn ze bezig met de bouw van een groot cultureel centrum. Het ziekenhuis en de tramwerkplaats heb je daar nog. Dus nou ja, we zijn het ook erg gewend. We moesten altijd voor alles met de boot en dan meestal nog met de trein. Hier heb je eigenlijk alles op steenworp afstand, we hoeven niet meer lang te rijden voor iets. Nee, wij zijn eigenlijk heel erg verwend wat dat betreft nu vergeleken met onze vorige situatie. Je kan hier of naar Winschoten, of naar Groningen. Met de auto ben je er zo, heerlijk. In het dorp is hier natuurlijk vrij weinig, geen kroeg ofzo. Er is hier één Spar, waar ik ook niet naar toe ga, voor boodschappen gaan we of naar Winschoten of naar Bunde.

Over de huidige woning, waarom hebben jullie juist voor deze woning gekozen? Nouja, omdat we qua onderhoud, we hoefden hier niet te verbouwen. Er was voor mij een ruimte waar ik kon werken. En voor mijn man was er geen werkplaats, op Texel had hij een garage omgebouwd tot werkplaats. Hij ontwikkelt nu nog tandheelkundig apparatuur. Maar dat was er niet, dus we hebben de carport dichtgemaakt en dat is nu zijn werkplaats. En verder was het naar onze smaak en het huis, dat zie je, dat is hartstikke mooi. Er zit een leuke tuin bij, daar heb ik wel het een en ander uitgehaald. Beetje anders ingedeeld. Ja, dus we waren eigenlijk gelijk gevallen voor dit huis. En allerlei ornamenten en hoog. Mijn man wilde ontzettend graag een hoog plafond. En toen ik de gang binnenkwam voor het eerst dacht ik wel van ooh wat mooi. Wat vindt u van de huidige woonsituatie? Behalve het verkeer, het verkeer is hier een ramp. Ze mogen hier niet harder dan vijftig, nu gaat het wel hoor, maar ’s zomers is het echt verschrikkelijk. Ik heb het gevraagd aan de vorige bewoners toen we hier een keer waren, ze zei af en toe een auto. Ze hebben me gewoon glashard voorgelogen, dat vind ik wel erg eigen-

lijk. Dat ze sommige dingen een beetje mooier maakt of minder erg, maar dit vind ik toch niet netjes. Maar het is zoals het is. Binnen maakt het me niet zoveel uit, maar voorin in de tuin in de zomer vind ik het jammer. Wat heeft deze woning wel wat de vorige niet had? Ruimte, we hadden twee kleine huiskamertjes. Als je met z’n tweeën bent is het niet zo’n ramp. Maar ik heb een vrij grote familie, of ik heb een broer met veel kinderen en kleinkinderen. En vroeger kwamen ze ook met z’n allen en dan moesten we echt passen en meten om gewoon te kunnen eten. Het enige, er is hier geen logeerkamer. Dat vind ik wel, dat is toch wel iets waar we wat aan willen doen. In de zomer is er dan wel een tuinhuisjes waar mensen kunnen slapen, maar het is niet ideaal. Op Texel was het wel heel klein, maar we hadden daar er wel logeerkamertje. Maargoed, we wonen hier erg graag.

Stadskanaal

Man: 26 jaar, financieel Adviseur bij de Rabobank. Geboren in Stadskanaal. Kunt u me iets vertellen over uw vorige woning? Dat was in Groningen, een appartementje. Toen ik een jaar of achttien was ben ik

verhuisd naar Groningen toe. Eerst op kamers voor mijn studie, want reizen zegmaar van Stadskanaal naar Groningen stond me toch wel wat tegen. Daar had ik niet echt zin meer in en vrienden van mij gingen ook allemaal naar Groningen te wonen. Toen ben ik zelf eerst op kamers gaan wonen, een jaar of vier ofzo. Vervolgens ben ik mijn vriendin daar tegengekomen en die komt uit Nieuw-Buinen en die is toen van Nieuw-Buinen voor haar studie ook naar Groningen verhuisd. Die heeft een werk-leer traject gedaan in het UMCG. Die was al een tijdje aan het werk en die had daar een appartementje gekocht. Daar ben ik destijds bij in getrokken. Dat appartementje lag, hoe heette die straat ook alweer, het was een beetje aan de zijkant van de Oosterparkwijk. Ik werkte toen al wel, ik werkte in Stadskanaal, Winschoten een beetje die omstreken. Ik werk bij de Rabobank. En voor mij was het toen ook wel goed te doen om te reizen, omdat het toch wel aan de zijkant van de stad was. Dus je zat ’s ochtends ook niet echt in de drukte van de stad. ’s Avonds ook, dus opzich was dat allemaal wel prima te doen. Elke dag een halfuurtje, twee keer dus, dus dat was wel prima. Wat voor appartement was het, hoe zag het eruit? Het was een vrij groot appartement,


93

ehh, we hadden twee slaapkamers en een grote woonkamer, dat opgesplitst was in een woonkamer en een zitgedeelte, waar de tafel stond. En een keuken dus en een badkamertje erbij. En aan beide kanten een balkon. Florakade heette dat trouwens. Ik zal even kijken, misschien staat het nog op Funda, dan heb je er een beeld bij. Hij staat er nog wel op. *laat foto’s zien*. We hadden ruimte genoeg, we hadden er ook ons eigen plekje van gemaakt. Dus wat dat betreft, niet vanwege het wonen dat we weg wilden. Hoe lang heeft u daar gewoond? Ik denk dat ik daar zelf een jaar of drie heb gewoond. Mijn vriendin denk ik vijf jaar ofzo. Welke voorzieningen waren er in de buurt? Er zat een supermarkt, tegenover de Tasman Toren daar zat een grote Albert Heijn. In de wijk zelf zat ook nog wel een supermarkt, maar meestal gingen wij een keer in de week grote boodschappen doen. Qua voorzieningen was het allemaal wel prima en het was vijf minuten fietsen van de stad en dan zat je in de binnenstad. Dus in die zin zat alles wel dichtbij. Was u tevreden over de woning? Ja. Voor stadse begrippen was het gewoon ruim, je bent

94


nog wel jong natuurlijk, je mogelijkheden zijn wat dat betreft gewoon beperkt. Het liefst heb je natuurlijk een woning met tuin enzo, maar dat is niet realistisch weet je wel? Voor stadse begrippen vond ik dat we daar gewoon prima woonden. De Oosterpark heeft wel een bepaalde naam, maar aso’s wonen zeg maar, maar daar hebben we helemaal geen last van gehad. Het enige wat een nadeel is, is de drukte. Dat heb ik zo ervaren. Dat vind ik fijn, dat het allemaal zo lekker rustig is. En daar is het gewoon altijd druk, met parkeren enzo heb je daar wel gewoon problemen mee. Dat heb je nu gewoon helemaal niet, omdat je je eigen oprit hebt. Hier in het dorp is het ook niet zo heel druk, dat ervaar ik gewoon als het grootste voordeel wel. Waarom bent u verhuisd? Wij hadden eigenlijk wel zoiets van we willen wel weer richting Stadskanaal gaan wonen, ik kom oorspronkelijk uit Stadskanaal en mijn vriendin komt uit Nieuw-Buinen, dat is een dorp hiernaast. Omdat we wel verder wilden met ons leven en wel toe waren aan een volgende stap. Maar ja, we wilden wel een stap verder naar een huis met tuin, groter erop gericht in de toekomst. We willen in de toekomst ook wel kinderen enzo en dat kon gewoon niet in het appartementje dat we hadden. En we wilden toch wel groter te

wonen. En toen kwam mijn moeder te overlijden, mijn vader was een aantal jaren daarvoor al overleden, en toen stond dit huis leeg. We hadden twee opties, of we zouden het verkopen of ik zou er gaan wonen zegmaar. Omdat het ook wel een fijn gevoel was voor mij, om in het ouderlijk huis te wonen, heb ik besloten om dit huis te kopen. Ik heb ook nog twee broers, dus ik moest met mijn broers dat regelen zegmaar. En waarom, ja ik werk in Stadskanaal, en in Vlagtwedde en Winschoten, eigenlijk op drie kantoren. Het is voor mij toch ook een stukje dichterbij allemaal. En ons sociale leven dat heb ik ook wel in Groningen, maar ook wel grotendeels in Stadskanaal, omdat ik hier in het wekend altijd nog wel kwam. Dus in die zin had ik ook wel weer zin om terug te gaan naar het vertrouwde dorp. En aangezien ik toch wel vast werk heb dat hier in de buurt is, en altijd als ik iets had na mijn werk moest ik nog weer reizen. Ik vond het toch wel prettig om te wonen in het gebied waar je werkzaam bent. En mijn vriendin die werkt nog steeds dan in het UMCG, en die had wel zoiets van ik wil nu ook wel reizen, dat vind ik niet zo erg. Ze werkt op de spoed-eisende hulp en heeft nogal veel verschillende diensten. Dus kijk qua drukte heeft ze geen last van spitsuren, daar zit ze net omheen. Dus voor haar is het ook zo dat ze nooit in de spits hoeft te staan.

Dus in eerste instantie was het idee om terug te verhuizen omdat jullie hier ook vandaan komen? Ja, ja en ook gewoon, kijk, we wilden gewoon een groter huis. En als je dit huis bijvoorbeeld in de stad zou neerzetten dan is het onbetaalbaar weet je wel. En dan denk ik gewoon van, het enige voordeel dat de stad mij op dit moment biedt is dat je daar gewoon wel de bedrijvigheid hebt, de gezelligheid, je kan gewoon elke avond als je wil gezellig een biertje drinken, je kan elke avond uit eten. En dat heb je hier in het dorp gewoon in veel mindere mate. Als je hier op maandagavond ergens uit eten wil, dan wil dat haast niet, omdat alles dicht is. En dat soort dingetjes is eigenlijk het enige dat ik mis aan de stad. En voor de rest mis ik de stad niet echt. Ik moet ook zeggen, Stadskanaal is wel een dorp, maar het is ook niet echt. Je hebt hier wel alle faciliteiten enzo, ik zou niet kunnen aarden in echt een heel klein dorpje. Als je mij in Vlagtwedde zou neerzetten bijvoorbeeld dan eh ja dat is me allemaal weer te klein. Stadskanaal is wel, is geen stad maar een beetje groter dan een dorp. Hebben jullie nog gekeken naar andere woningen, of is dat niet meer ter sprake gekomen? Nou, mijn vriendin heeft wel een beetje gekeken hoor, een beetje georiënteerd.

Maar we zijn nergens concreet wezen kijken. Het was mede ook vanwege de verbouwplannen die we hier ook wel hadden, om ons eigen huis er van te maken weet je wel? Verder heb ik nog wat vragen over de zoektocht, maar die zijn dan niet van toepassing. Was u wel bewust van het feit dat dit een krimpgebied is? Nee, eigenlijk merk ik er zelf weinig van moet ik zeggen. Maar dat komt ook meer omdat ik al een baan had natuurlijk, ik heb vanaf mijn studie, ik heb Management, Economie en Recht gestudeerd, van daaruit moest ik ook afstuderen en ben ik bij de Rabobank terecht gekomen. En toen ook blijven plakken zegmaar. Sinds 2007 werk ik bij de Rabobank en ik heb nu een vast contract en mijn vriendin heeft een vast contract. Wij zijn beide nu wel onder de pannen en hebben het wel naar ons zin en dat merk je ook. Kijk, qua werkgelegenheid zal het hier wel minder worden enzo. Maar dat merk je wel een beetje van andere mensen om je heen, maar persoonlijk raakt het je op dit moment niet. Dan ervaar je dat ook niet echt dat je in een krimpgebied zit. Vindt u het vervelend dat dit een krimpgebied is? Eh, nee, omdat ik het nu niet echt merk. En ik ben me er niet echt bewust van. Dan

zou ik me er duidelijker bewust van moeten zijn als ik een verschil had kunnen zien van toen het beter ging en nu dat heel veel mensen weg gaan, dat ik daar het verschil tussen kon zien. Dat merk ik nu gewoon niet. En qua reacties van andere mensen? Bij andere mensen bijvoorbeeld heb ik vernomen dat ze het als vervelend ervaren dat mensen negatief reageren als er verteld wordt dat ze naar deze regio verhuizen. Ja als je van de stad naar een dorpje gaat en dan ook naar Stadskanaal. Mensen praten altijd wel een beetje neerbuigend over het noorden en de kleinste dorpjes. Er waren wel een paar die zich afvroegen waarom ga je nou naar Stadskanaal als je in de stad kan wonen? Wel veel mensen vonden dat een opmerkelijke stap, achja. Kijk het is ook niet zo dat ik zeg dat ik mijn hele leven in Stadskanaal zou blijven willen wonen, misschien dat we later wel dichterbij de stad willen wonen. Maar we zijn beide wel mensen uit het noorden, we zullen niet snel richting de Randstad gaan. Het is daar zo druk en massaal, ik weet niet of wij daar wel kunnen aarden zegmaar. Ja, en jullie hebben hier nu ook een vaste baan. Ja dat klopt, of je moet voor je carriere


95

gaan. Kijk, ik ben mij er ook wel van bewust dat er in de Randstad veel meer mogelijkheden zijn qua werkgelegenheid. Maar ik heb het nu ook gewoon goed en zolang ik het gewoon naar mijn zin heb, zie ik geen noodzaak om daar heen te gaan. Ik ben niet zo ambitieus dat ik echt alles eruit wil halen en allerhoogste wil halen om dat te bewerkstelligen zegmaar. Ik heb het nu gewoon naar mijn zin en er zijn nog wel mogelijkheden. Maar bij de Rabobank ook zegmaar, als je echt de top zou willen halen, de echte top, ja dan moet ik ook richting Utrecht. Maar die ambitie heb ik niet. Als ze nou bij de Rabobank zeggen we gaan niet met je verder om wat voor reden dan ook, ja misschien dat ik dan wel daar naar toe wil verhuizen. Maar op dit moment hebben we het beide naar ons zin, dus is er voor ons ook geen reden om te verhuizen. Hadden jullie bepaalde eisen voor de woning? Ja, het moest wel ruim zijn en ook wel een tuin erbij. Gewoon ook een beetje gericht op de toekomst, als we ooit kinderen zouden krijgen dat die er ook gewoon kunnen wonen. Dat je dan niet meer hoeft te verhuizen omdat het te klein is, dus daar hebben we wel in die zin naar gekeken en op ingericht. We hebben nu ook een bad in de badkamer enzo, als er kinderen zouden komen is dat toch wel handig. Verder gewoon een beetje

96


een rustige buurt, wel een beetje op stand om het zo maar te zeggen. Kijk, niet echt dat ik allemaal aso’s om me heen heb wonen, met allemaal overlast enzo. Het voordeel is dat ik hier altijd heb gewoond, ik ken deze buurt ook. En heel veel mensen die hier nu wonen, die woonden er destijds ook al. Dus opzich in deze straat en in deze wijk zijn wel wat jonge mensen, maar ook wel mensen die al zestig, zeventig jaar zijn. Dus gewoon een rustige wijk. Dat is toch wel iets wat we beide belangrijk vinden. U heeft altijd in deze woning gewoond tot u naar Groningen ging verhuizen? Ja. Mijn ouders komen oorspronkelijk uit Friesland. Mijn vader is hier toen voor de basisschool komen te staan. Die zijn van Friesland naar Stadskanaal verhuisd. Hiervoor hebben ze eerst in een huurwoning gewoond en toen hebben ze deze woning zegmaar eind jaren zeventig hebben ze deze woning gekocht, toen werd deze gebouwd, dit was nieuwbouw. Deze wijk is hier toen allemaal bijgekomen. Ik ben hier geboren en ze hebben hier verder altijd gewoond. Dus dan was je inderdaad wel bekend met de wijk. Ja, mijn buurman heeft hier altijd gewoond. De buurman ken ik al mijn hele leven lang.

Dan heb ik nog een aantal vragen over de huidige woning. Waarom jullie juist voor deze woning gekozen hebben, dat is eigenlijk al beantwoord. Ja. En wat vindt u van de huidige woonsituatie? Wat ik daar van vindt? Ja, bevalt het goed? Ja het bevalt goed. Met name gewoon omdat je alles nu naar eigen smaak hebt ingericht. De badkamer en de keuken. Het is nu allemaal weer nieuw. Alle luxe zit er nu in, dat is toch wel heel fijn dat je alles nieuw hebt, dat je alles zelf hebt uitgekozen. Dat je veel comfort hebt. Als ik nu een ander huis zou kopen, dan betaal je vaak wel een mooie prijs voor en dan zit er ook al een standaard keuken en badkamer in. Die vind je mooi of niet mooi, maar als je het koopt dan betaal ik daar eigenlijk in die zin wel voor. Dus als ik die eruit zou gooien zou ik weer halverwege de prijs komen. Weetjewel. Deze woning heb ik gewoon voor een mooie prijs kunnen kopen en alles eruit kunnen gooien en alles erop nieuw in kunnen zetten. Ik zou ergens anders nooit zo voordelig een huis kunnen kopen als in deze situatie. Of je moet gewoon

ergens een krot gaan kopen en die helemaal gaan verbouwen. Maar ik ben geen klusser, dus dat is ook een optie. Nu heb je gewoon alles uitgezocht en is helemaal naar eigen smaak. In die zin bevalt het heel goed, ja. Er zijn nog wel wat dingetjes hoor die allemaal nog moeten gebeuren. We wonen er nu een maand of vier. We hebben nog geen lamp boven de tafel en dat soort dingetjes. Daar moet je toch tegen aan lopen. En er zij nog wel meer van dat soort dingetjes die we allemaal nog moeten doen. We willen de bijkeuken nog aftimmeren. En voor de tuin is nog zo als dat mijn ouders het hadden, we willen al het groen eruit en een beetje onderhoudsvriendelijk enzo. En achter net zo, daar loopt nog een fietspad en mensen gluren allemaal naar binnen. Dat willen we ook veranderen. En wat is nu het grootste verschil met de vorige woning. Wat heeft deze woning wel wat de vorige niet had? Eh, ja sowieso de ruimte dat je hier nog meer ruimte in hebt. En de luxe die hier nu is. Gewoon ook, ik had daar een keuken en die was afgescheiden van het woongedeelte. En nu als ik hier kook en er zitten hier mensen, dan zit je gezamenlijk. En je hebt alles hier lekker nieuw en dat is gewoon het voordeel. En het allergrootste voordeel is

dat we nu gewoon op de begane grond zitten, dat we niet perse meer de trap op hoeven. Dat hadden we wel in Groningen, op zich ook mooi hoor, we hadden uitzicht op het kanaal en zagen al die mooie schepen voorbij komen, dat was hartstikke leuk om te zien. Maar het had ook z’n nadeel dat je elke keer die trap weer op moest. En gewoon de ruimte dat is het belangrijkste, dat je nu alle ruimte hebt. Ik zeg zelf altijd: we wonen nu in een grote mensenhuis. Mist u de stad ook? Nou, alleen de bedrijvigheid in de stad zelf. Ik heb er nog wel veel vrienden wonen en als ik er dan kom en loop door de stad heen, hè er is gewoon van alles te doen. En dat sfeertje dat er is in de binnenstad, dat vind ik wel mooi. Dat mis ik dan wel. Maar verder nee. Met een half uur zijn we nu ook in de stad. En als student zijnde is het ook anders. Ik was ook aan het werk en dan ga je ook een ander leven krijgen. Als student zijnde zou ik niet hier in Stadskanaal willen wonen, je moet dan steeds reizen maar er is hier ook niet heel veel voor de jeugd te doen. Je wordt ouder en je gaat andere dingen leuk vinden. Ik heb het hier naar mijn zin, maar als student was Groningen the place to be. Dan was ik hier niet gelukkig geweest. Er is hier niet veel te doen, je kan niet zomaar even de kroeg

in. En het volk dat hier loopt, dat komt er ook wel bij hoor je hebt hier een ander slag volk dan in de stad. Natuurlijk zie je in de binnenstad veel studenten, maar hier lopen best wel veel lager opgeleiden enzo. Maargoed ik heb er weinig last van, dat zijn ook gewoon normale mensen. Zolang ik er maar geen last van heb, door herrie ofzo. Dat moet ik niet hebben, daar ben ik wel bang voor. Mijn buurman is best wel op leeftijd, dat ik straks niet mensen naast me krijg die veel lawaai maken. De andere buurvrouw woont hier net, maar daar helemaal geen last van. Maar jullie zijn tevreden met jullie nieuwe woning? Ja hoor.

Muntendam

Vrouw: 57 jaar, docent op een basisschool. Geboren in Helmond Man: 67 jaar, docent scheikunde. Geboren in Tilburg Kunt u mij iets vertellen over uw vorige woning? Zij: Wij komen allebei uit Beek en Donk. Daar hebben we elf jaar gewoond. We woonden in een twee onder een kapper, een


97

carport. Schitterend uitzicht op een vijver. We woonden midden in de gemeente, tegenover het gemeentehuis. Hij: Ja, het was een luxe eengezinswoning, met een kleine tuin. Aan de achterkant waren we helemaal ingebouwd. We hadden ook geen achterom. Voor hadden we wel vrij uitzicht. Wat voor dorp is Beek en Donk? Zij: Een stuk groter dan Muntendam, gigantisch dorp. Er waren vier scholen, ik werkte op een school waar wij alle klassen driedubbel gehad hebben. We woonden middenin het dorp. Welke voorzieningen had het dorp? Zij: Alle voorzieningen waren er wel. Drie grote supermarkten dichtbij. Een zwembad, sporthallen ja alles was er wel. Hij: Beek en Donk had twee kernen, twee dorpen die aan elkaar gegroeid waren. Was u tevreden over uw vorige woning? Zij: Nee, de woning op zich wel, maar het geluid niet. Dat was er behoorlijk. Er woonden keurige mensen naast ons, maar je hoorde alles van elkaar. Als ze naar het toilet gingen hoorde je dat. Hij: Er toen kwamen er ook nog twee jonge mensen naast ons wonen met huisbaby’s…

98


En de woonomgeving, waren jullie daar wel tevreden over? Zij: Ja, je kon daar echt alle kanten op gaan. Je hoefde maar te fietsen en niet te bedenken waar je heen wilde. We woonden midden in de natuur. Was het een koopwoning? Zij: Nee, het was een huurwoning. Hij: Van de buren, die hadden twee huizen. Waarom zijn jullie verhuisd? Zij: Eh waarom zijn wij verhuisd. Hij: Ik ging al tien jaar in Gieten op vakantie, in een vakantiepark. En Veendam kenden we al goed. En we zeiden als we de kans krijgen kopen we hier een huisje. Weg uit Brabant. De natuur en ruimte hier vielen wij erg sterk op, vlakbij Drenthe. In Brabant is ook veel natuur gaf u net aan, waarom dan toch in Groningen? Zij: Daar zijn verschillende redenen voor. In Brabant heeft men een kort lontje, mensen hebben hier meer geduld. En een andere reden was, ik kreeg rugproblemen. Traplopen werd moeilijk dus een bungalow was welkom voor mij. Dus er zijn verschillende redenen. Hij: En we zijn ook gepensioneerd. Zij: ik heb ontslag genomen. We werkten allebei in het onderwijs, ik gaf 35 jaar les op een basisschool. Toen heb ik binnen drie

dagen besloten dat ik ontslag nam. Een hele verandering, voor het hele dorp. Hij: en ik werkte in het voortgezet onderwijs, ik gaf scheikunde. Welke motieven telden het zwaarst om te verhuizen? Zij: Het geluid. Wij waren klaar met het geluid. Wij hadden geen privacy vonden we, ja. Plus al dat we het idee hadden als de kans zich voordoet gaan we naar het noorden. Dat was meer een fantasie, als we de staatsloterij winnen dan gaan we hè. Dat idee was al heel lang aanwezig. Dan gingen we internetten, op Funda. Dat zie je ook echt het prijsverschil. Voor de prijs van een tussenwoning in Brabant, daar heb je hier een huis voor. Dat verschil is erg groot. Maar dan nog hebben we geboft hoor. Voor de prijs dat wij betaalden voor deze woning. Er is een makelaar en aannemer binnen geweest en die hebben ook aangegeven dat het huis zo solide is. Het is gebouwd door een man die werkte bij de weg en waterbouw. Dit huis is eigenlijk een bunker. Wij boffen gigantisch, een enorme wijnkelder zit er ook nog onder. Een grote bijkeuken, ja we hebben hier ook alles. Hij gaf ook aan, de aannemer zei, als ik het geweten had, had ik het voor jullie neus weggekocht. We hebben geboft voor wat we gekregen hebben en wat we betaalden. Hier zou je in Brabant toch al gauw 4,5ton voor betalen.

Hoe verliep de zoektocht naar een andere woning? Hij: Eh op een gegeven moment hadden we wel woningen op het oog, van hé dat is wel wat. We hebben toen ook wel wat bezocht en in die tijd heb jij ook ontslag genomen. Ik denk dat we in drie maanden wat huizen bezocht hebben. Hier verderop hebben we een bungalow bezocht. Dit huis stond ook te koop en het huis hiernaast ook. Dit huis was niet zichtbaar op Funda, alleen het huis hiernaast. Er stond een huisje, toevallig klikte ik op vergroten en toen zag ik dat het twee huisjes waren. Toen ben ik gaan kijken en het klopte helemaal naar onze verwachtingen en naar wat we moesten doen. Zij: We waren niet fanatiek op jacht, we waren eigenlijk aan het spelen, zo moet je het zien. We waren een aantal keren wezen kijken, maar het was eigenlijk een teleurstelling iedere keer wat we zagen. Als we op vakantie waren gingen we wel even kijken naar wat hij had uitgezocht, maar we werden toch elke keer bedrogen. Als je zag wat wij als info en als foto’s zagen en als je dan ging kijken kreeg je daar vaak een kater van. We gingen ook wel eens zonder afspraak aanbellen. Dan mochten we dan binnen kijken en dan zag je verbouwingen, slecht afgewerkt. En dat waren stevige reizen, we reden dat zo’n zeven uur op een dag. En dan reden we met een kater naar huis, van

we worden gewoon echt bedrogen. Dat hebben we meerdere keren meegemaakt. Op Funda zag het er dan wel goed uit? Zij: Ja, op Funda wel. Tot je voor de woning stond, de omgeving of de gierkelder. De bouwval eromheen of een drugsontmoetingsplaats. Daar kwamen we per toeval achter, ja nou echt valkuilen. Hij: We keken altijd erg kritisch, de omgeving was voor ons erg belangrijk. Bijvoorbeeld dicht bij de snelweg, dan hoefde het voor ons niet meer. Maar de foto’s die je dan zag die waren allemaal bewerkt. Schoorstenen, die kun je heel mooi wit maken om maar iets te noemen. Vaak onderhoud, ik heb twee linkerhanden dus dat moet wel goed zijn. Gewoon kant en klaar, de koffie moet al klaar staan haha. We moeten er zo in kunnen. Hebben jullie je alleen op dit gebied gericht, of hebben jullie ook naar andere gebieden gekeken? Hij: Oorspronkelijk in Drenthe, Noord-Drenthe. We hebben veel gekeken in dit gebied, en toen zijn we toevallig hier terecht gekomen. En al die keren dat we gekeken hebben vonden we het huis daar in Borger mooi, en dat huis dat kant en klaar was maar dat was geen bungalow dat waren er twee en dit was de derde. Drie woningen

hebben we gezien die we positief vonden. Jullie waren wel specifiek op zoek naar een bungalow? Zij: Ja, alles moest beneden zijn. Of boven een opslagplaats of een tweede of derde slaapkamer. Maar de badkamer en slaapkamer beneden. Wat was uw gevoel bij deze regio? Zij: Positief, we merkten dat we met twee, drie minuten fietsen we al aan de goede kant van het centrum zaten. En hier vlakbij zit een natuurgebied. We wonen bij de uitvalswegen meteen naar Winschoten of Groningen. En hier achter heb je helemaal niks meer, geen bebouwing. In het begin wilden we op het platteland wonen, vanwege de rust. Maar dit is ook prima. En achteraf zijn we bij dat we dit gedaan hebben, vinden we allebei, dat er toch mensen om ons heen wonen. Ik denk dat als je helemaal alleen in een boerderij midden op het platteland woont, je toch meer geïsoleerd bent en blijft. Ik maak heel makkelijk contact, ik stap overal op af. We zijn hier gigantisch goed opgevangen. We hebben ook een open huis gehouden, voor de buurt hier. Op een middag konden ze komen en toen kwamen we erachter dat veel buren elkaar nog niet eens kenden. Ik heb een brief geschreven naar alle buren en dat werd heel


99

positief ontvangen. En we hebben heel goed contact met de vorige bewoners. We vragen ook veel aan de buren. Ik ben daar dan ook wat makkelijker in dan hij. Omdat ik 35 jaar juf ben geweest. Maar je moet ook weten dat ik daar helemaal geen privacy had. Bijvoorbeeld als ik boodschappen ging doen werd ik altijd met juf aangesproken. Ik had daar helemaal geen privacy en dat was vervelend. Elke boodschap duurde daardoor ook drie keer zo lang als normaal. Je kan mensen dan ook niet afschepen en zeggen dat je op tijd staat. Je moet toch vriendelijk blijven. Dat speelde ook wel erg mee hoor. En waren jullie bewust van het feit dat dit gebied een krimpgebied is? Zij: Nee, wij wisten dat Groningen een provincie is waar de jeugd eigenlijk weg gaat, ja. In Overijssel zie je dat ook. Brabant ook trouwens, daar trekt de jeugd ook naar de studentensteden. Den Bosch, Eindhoven, Maastricht. Hij: Nou we wisten het eigenlijk wel. We zijn daar boven Groningen ook wezen kijken, daar reden we door die kleine dorpjes en die verpauperden echt. Waren jullie daarom om te kijken naar woningen of om te oriënteren op het gebied? Hij: We waren daar om een woning te kijken, we hadden daar bewust een won-

100


ing uitgezocht. Dat was een woning aan het kanaal van de Dollard, ik kan er even niet meer opkomen hoe dat dorp heet.. Vlakbij Ten Boer ergens. In ieder geval daar zijn we wezen kijken. Het zag er ook erg mooi uit op de foto’s in werkelijkheid was alles gescheurd enzo. En toen moesten we dus langs al die kleine dorpjes en zagen we dus van die verpauperde huizen. En zonder echt goed te kijken zag je over veel onderhoud. En die heb je hier veel, huizen die slecht onderhouden zijn. Dus dat hield op. Vind u het ook vervelend dat dit een krimpgebied is? Hij: Ja ik vind het vervelend, want ik merk er eigenlijk niks van. Zij: Ik vind het eigenlijk een voordeel hebben. Als hier alleen maar aanbouw en nieuwbouw zou komen zou ik niet gelukkig zijn. De zekerheid dat hier in de omgeving geen lelijke nieuwe panden gebouwd worden. En de import van mensen heb je hier dan niet. In Brabant hebben we het ook meegemaakt de mindere leuke import van mensen. Dat mogen we eigenlijk niet hardop zeggen hier, maar dat speelt wel mee. Die zekerheid is voor mij wel belangrijk. Ik vind het prima zelfs. Binnen vijf jaar was deze omgeving in Brabant volgebouwd. Maar in Veendam merk je de krimp ook niet zo. Wij profiteren van Veendam, wij zijn gek op Veendam. Daar is veel groen, veel water.

In elke wijk is wel een mooi parkje met water en mooie treurwilgen. We zitten eigenlijk in een mooie gemeente. Had u bepaalde eisen voor de woning? Zij: Bungalow, gelijkvloers. En qua ligging dus, vrij, veel ruimte. En een goed onderhouden bungalow waarbij we niks hoeven beginnen met kluswerk. Daar hebben we ons hier eigenlijk op verkeken. Toen we hier kwamen leek het goed, maar uiteindelijk is er toch vijftigduizend euro in gaan zitten. Om op te knappen en dingen te veranderen. Wat hebben jullie veranderd aan de woning? Zij: Het plafond, de muren zijn allemaal gestuukt. Er ligt een hele nieuwe vloer in. Ehh een kamertje, van twee kamertjes hebben we een grote kamer van gemaakt. Ja alle muren, de bijkeuken. Daar waren we wel van geschrokken moet ik zeggen achteraf eigenlijk. Het plafond zagen we gelijk al toen we binnenkwamen dat daar wat aan moest gebeuren. En de vloeren hebben we aangepakt. Door het hele huis lag parket, een gele soort parket. En als je de kamer uitliep maakte je een soort van jump, zo golfde het. Maar aan de andere kant was er al ontzettend veel geïnvesteerd. Een dak van een paar jaar oud, een schitterende kelder.

En buiten nieuw gevoegd en opnieuw betegeld rondom. En de badkamers waren nieuw, ook volledig naar onze smaak. Een nieuwe keuken zat er in, en dat zie je in veel huizen niet. En we boften want de vorige bewoners waren gepensioneerd, rond de 65 maar hadden wel een moderne inslag. Zo was de slaapkamer muur bijvoorbeeld zwart geverfd en daar hou ik ook erg van. Dus het huis paste helemaal bij onze smaak en dat scheelt ook wel voor het gevoel. Ik vond het altijd flauwekul als mensen zeiden ja ik zie jou jij bent het, of bij een huis ook dat het gelijk goed voelt. Ik geloofde daar nooit in. Maar wij waren hier binnen, en het was toeval. We waren in deze buurt wezen kijken om zeker te weten of het wat was. Maar het huis hiernaast vonden wij niet meer. Plus we zijn nog bij een splikspliter nieuw huis wezen kijken. Toen zagen wij ’s avonds deze bungalow ik had een vergadering het was half 1 ’s nacht en hij zegt kom een hier kijken. En ik dacht ja ziet er mooi uit, mooi omschreven en we moesten toch hier naartoe in deze buurt. Dus ik belde de makelaar en die moest vragen of de eigenaars het goed vonden. Die vonden het goed, dus we kregen de gelegenheid om binnen te kijken en we wisten allebei dat dit het was en binnen drie dagen hebben we het gekocht. We hebben tegen de makelaar gezegd dit is een serieuze keuze van

ons, hier gaan we niet mee spelen. Voor de vorige bewoners werd het huis te groot en voor ons was dat ook echt een reden dat er geen verborgen gebreken waren. Zoals herrie in de buurt ofzo. En we mochten hier al een nachtje blijven slapen, want we moesten de vijver aanleggen. Die moet er eerst acht weken liggen voordat de vissen verplaatst kunnen worden. En ze waren aan het graven en toen hebben de vorige bewoners gezegd dat we er mochten blijven slapen. We hadden heel erg het gevoel dat dit de goede woning was.

Hoe lang wonen jullie hier nu? Zij: We wonen hier nu anderhalf jaar. We gingen hier vaak op vakantie in een bungalow en we hebben nu in dit huis en tuin ook echt een vakantiegevoel. Plus het werk was voor ons opgehouden. Het is echt ontspanning voor ons deze woning. De reislust is ook minder geworden.

Kunt u vertellen waarom het juist deze woning is geworden ten op zichtte van de andere woningen die u bekeken heeft? Zij: Ja heel duidelijk. De kwaliteit van de woning, grootte van de bungalow een grote bijkeuken, de kelder eronder. Ik ben gek met de kelder. De straat is helemaal vrij. Moderne badkamer en wc. De straat is ook doodlopend, dus geen doorgaand verkeer. Achter liggen we vrij, we hebben alleen maar positieve dingen. En de buren, veel zestigplussers, geen jonge kinderen.

En ook de grootte van de woning? Zij: Ja, ja! En ook de tuin. En de goede kwaliteit, we komen niet onverwachts voor een grote kostenpost voor het vervangen van het dak te zitten bijvoorbeeld.

Wat vinden jullie van de huidige woonsituatie? Zij: Heel positief nog, we zijn er gelukkig mee. Hij: Ja, we zijn er gelukkig mee.

En wat heeft deze woning wat de oude woning niet had? Zij: De kelder, gelijkvloers natuurlijk en de bijkeuken.

Bent u tevreden met de nieuwe woning? Zij: Ja , we zeiden al als we de staatsloterij winnen gaan we hier niet weg.

Veendam

Vrouw: 37 jaar, biotechnoloog. Geboren in Stuttgart (Duitsland) Man: 42 jaar, business consultant. Geboren in Zuidwolde (Drenthe)


101

Kunt u mij iets vertellen over de vorige woonplaats? Zij: Dat was in Peize, maar dat was een tijdelijke huurwoning. Omdat wij ons huis verkocht hadden in Groningen.

En in Peize, in wat voor omgeving stond de woning? Zij: Dat was eigenlijk alleen maar oude mensen om ons heen. Heel netjes, het was middenin het dorp.

Heeft u lang in Groningen gewoond? Zij: Ik heb daar 4 of 5 jaar gewoond. Mijn man wat langer, 6 of 7 jaar.

Was u tevreden over de woning? Zij: In Peize? Nee, daar was ik niet tevreden over. Het was ook puur tijdelijk. En we hadden ook alle spullen in de opslag.

Wat voor huis was het? Zij: In Groningen was een flat, een appartement. En huurhuis in Peize was een bungalow, hele slechte staat eigenlijk. Het was heel oud. Daar hebben we ongeveer driekwart jaar gewoond. Dan vraag ik even verder over de koopwoningen in Groningen, omdat jullie woning in Peize tijdelijk was en in Groningen hebben jullie langer gewoond. Hoe zag de omgeving van de woning eruit? Zij: Dat was bijna in het centrum, hoe heette dat ook alweer. Vlakbij het Damsterdiep, in de Florabuurt. Maar dat was niet zo’n goede buurt. Welke voorzieningen waren er in de buurt? Zij: Er was wel een supermarkt, maar verder zat alles wel in het centrum. Oosterpark heette het trouwens, onze straat was wel okee, maar een paar straten verder op niet zo.

102


En was u in Groningen wel tevreden over de woning? Zij: Toen wij daar in het begin woonden, zonder kinderen was het wel goed. Hij: In principe waren we wel tevreden, het was een maisonnette in het centrum. Zij: Maar voor de kinderen was het geen leuke buurt, er was ook geen tuin. Dat was eigenlijk het ergste dat we geen tuin hadden. Waarom zijn jullie verhuisd? Zij: Vanwege de kinderen, geen tuin en het was te klein. Waren er verder nog redenen, bijvoorbeeld voor werk? Zij: Nee, helemaal niet. Wij zijn nu slechter wat betreft het werk. Ik werk in Groningen. We wilden eigenlijk een mooier huis met een grotere tuin. En ook ja met meer stijl en oud.

Hoe verliep de zoektocht naar een andere woning? Zij: We hebben heel lang gezocht, we hebben al gezocht toen ons eerste kindje geboren was. In het begin nog niet zo serieus. Toen ik van de tweede zwanger was hebben we serieus gezocht. We hebben zeker anderhalf, twee jaar gezocht. Hoe hebben jullie gezocht? Zij: Op Funda. En we hebben met een makelaar gesproken, maar hij kon ons eigenlijk niet echt helpen, want we hebben echt alles meegenomen, we hebben echt overal in het noorden gezocht. Tot 50 kilometer om Groningen heen hebben we wel gezocht. Had u voorkeur voor een bepaald gebied? Zij: Nee, eigenlijk niet. Eerst wilden we eigenlijk op een dorp. En toen waren we in een dorp, en dat wilden we dan toch eigenlijk niet, ook voor scholen. En we wilden ten minste scholen hebben en winkels. Speelde het nog een rol dat er familie of vrienden in de buurt wonen? Zij: Nee, helemaal niet. Die wonen hier niet. Er wonen wel mensen, maar geen familie of vrienden. Hoe zijn jullie uiteindelijk bij deze woning,

of bij dit gebied gekomen? Zij: Wij zijn eigenlijk bij Funda hebben wij een huis gezien dat ik leuk vond. Dat hebben we bekeken, maar dat was het eigenlijk niet. Toen hebben we gezien dat je hier veel mooie huizen hebt. Toen hebben we volgens mij zeven huizen ofzo gekeken. We hebben alle huizen bekeken die wel hadden uitgezocht, maar dat was het allemaal niet. Daar hadden we dan afspraken voor gemaakt. Waarom hebben jullie voor deze woning gekozen? Zij: Nou, het is super super mooi, al die tijd hadden we nog nooit zo’n mooi huis gezien. Het is goedkoop in vergelijking. Hij: Ja, relatief veel kwaliteit voor het geld. En vlakbij het centrum, hele grote tuin. Zij: Niet te drukke straat. Hij: Alles was wel okee. Welke eisen stelden jullie aan een woning? Zij: Grote tuin en een klassieke woning, voor 1930 of eigenlijk 1900. Hij: Ja, we hebben altijd naar een klassieke woning gezocht. En hier heb je die heel veel. En wat was jullie gevoel bij deze regio? Hij: Nouja, we komen uit Groningen dus kijken we met hetzelfde beeld naar Veendam als jij. Alleen het is gewoon een hartstikke leuke plaats. Heel enthousiast allemaal, gemeente,

bestuur die nodigden de nieuwe bewoners uit. Heel enthousiast. Alles is hier wel, we kunnen naar de bioscoop, toneel, zwembad. Zij: Recreatieplas om de hoek, kinderboerderij. Alles is hier ook sneller met de fiets te bereiken. In Groningen de kinderboerderij, dan moet je door de hele stad heen. En waren jullie bewust van het feit dat dit een krimpgebied is? Hij: Nee Vind u het vervelend dat dit een krimpgebied is? Hij: Nee, het is vervelend wanneer je met onverkoopbaar onroerend goed zit. Maar zolang je dat niet hebt, wat maakt jou dat uit dat je in een krimpgebied zit. Zij: We zijn nu daar ook niet betrokken mee, wanneer je in een klein dorpje woont en alle huizen komen te koop te staan dan is dat anders. Hij: Wanneer het winkelaanbod zou verdwijnen is dat wel vervelend. Het ligt er ook aan hoe je met zijn allen aan de leefbaarheid blijft werken natuurlijk. Veendam zelf blijft heel constant door de jaren heen. Zij: Ze verwachten ook dat dat zo blijft. Er is nu een treinstation en ze gaan bezig met de N33 en daardoor wordt verwacht dat Veendam..

uitstraling van de woning en de ruimte. Hij: Ja de ruimte. Zij: En de prijs, anders hadden we misschien wel voor Groningen gekozen toch. Haren was echt mijn topfavoriet. Als we die woning hadden kunnen kopen, dan was ik naar Haren gegaan. De prijs heeft dus wel een belangrijke rol gespeeld bij de keuze voor de woning? Zij: Ja. Hij: Ja, natuurlijk. Maar zoals gezegd, Veendam vind ik echt een leuke stad, geen seconde spijt. Het heeft de naam van he, Veenkoloniaal, maar het is een ontzettend leuke stad. Ook voor mijn gezin vind ik. Leuke gemeente. Wat vind u een pluspunt van deze woning wat de vorige woning niet had? Zij: Alles. Hij: Is dat voldoende antwoord? Zij: Dubbel zo groot 5 slaapkamers officieel. De vorige had twee kamers die in Peize, daarvoor 3. En een prachtige tuin, een balkenplafond. Een mooie hal wanneer je binnen komt. Zijn jullie tevreden met de woning? Allebei: Ja, we zijn erg tevreden.

Als ik het goed begrijp hebben jullie juist voor deze woning gekozen vanwege de


103

Zuidbroek

Vrouw: 43 jaar, werkzaam in het toerisme. Geboren in Leiden Man: 43 jaar, bankman. Geboren in Leiden Jullie komen uit Noordwijk heb ik begrepen. Kunnen jullie mij iets over Noordwijk vertellen? Zij: Nouja, eh, Noordwijk is een toeristische plaats met 25.000 inwoners denk ik. Je hebt Noordwijk aan Zee ook, dat is eigenlijk het toeristische gebied ook. Binnen in de stad is het erg authentiek, het gebied is erg verstedelijkt. Maar ook daar heb je leegstad, Noordwijk aan Zee is hartstikke duur. Als je daar een eigen zaakje wil beginnen dat is ook niet meer te betalen hoor. Eigenlijk alleen de grote ketens blijven bestaan. Hij: Maar we hebben er fijn gewoond. Zij: Ja, we hebben er prettig gewoond. Het was ook niet zo dat we Noordwijk zat waren hoor, dat was helemaal niet zo. In wat voor woning woonden jullie? Zij: We woonden in een tussenwoning, een eengezinswoning uit de jaren ’70. Hij: Een rijtjeshuis. Zij: Met een erker en een tuin van acht meter denk ik. Hij: Dat is nu een groot verschil, maarja de prijzen zijn daar ook drie keer zo hoog. Dus als je daar iets wil beginnen, iets van een B&B ofzo, dat is praktisch onmogelijk.

104


Zij: We woonden ook wel aan het randgebied van Noordwijk aan Zee en Noordwijk binnen, dicht bij de duinen enzo. Alle voorzieningen waren dichtbij, de basisschool zat om de hoek. De middelbare school was vijf of 10 minuten fietsen. En bij Noordwijk aan Zee had je de HEMA enzo, dat was allemaal heel anders. Hij: En voor culture dingen enzo gingen we naar Leiden, Den Haag. Amsterdam was een half uur rijden. En was het een koopwoning? Hij: Ja. Hoe lang hebben jullie daar gewoond? Zij: Dertien jaar ongeveer. Kunt u me iets over de kwaliteit van de woning vertellen? Zij: We hadden de laatste paar jaren zoiets van of we gaan de uitbouwen en de woning helemaal opknappen of we gaan verhuizen. Dus eigenlijk de laatste tijd hebben we er weinig onderhoud aan gedaan. De onderhoud was voldoende matig zegmaar. Er moest echt wel wat aan gebeuren hoor. Was u tevreden over de woning? Allebei: Ja. En over de woonomgeving ook? Allebei: Ja.

Waarom zijn jullie verhuisd? Zij: Eigenlijk wilden we heel graag naar Noorwegen verhuizen, een x aantal jaren speelt dat al. We zijn er een keer geweest om iets over te nemen, maar uiteindelijk werd het dat niet. En waarom wilden jullie naar Noorwegen verhuizen? Zij: De goede sociale voorzieningen, voor de kinderen. Voor de rust en de ruimte natuurlijk. Hij: En het avontuur. Zij: In eerste instantie wilden we graag naar Frankrijk, maar dat is al bijna niet te doen. In Noorwegen wordt het ook heel erg gepromoot hè, Noorwegen, Zweden van kom hier naartoe. Hier is werk en nouja je hebt er gewoon hele goede sociale voorzieningen. Voor de kinderen, we zijn daar op een school geweest, dat is gewoon veel leuker dan hier. In Frankrijk moet je erg veel eigen geld hebben, dat is in Noorwegen niet zo, dat viel nog wel te realiseren. In Noorwegen kan het nog, alleen wij hebben niet het type werk waarin dat heel makkelijk was. Kijk, heb je een vak, als jij timmerman was geweest bijvoorbeeld, ja dan hadden wij wel in Noorwegen gewoond. En dat heeft denk ik drie, vier jaar gespeeld. En in die tijd ook weinig onderhoud aan je eigen huis gedaan, want je denkt ik ga misschien wel verhuizen. En daar

blijf je in hangen en uiteindelijk, vorig jaar zomer, toen hadden we zoiets van we moeten wel een knoop doorhakken want we hebben drie kinderen en die worden ook ouder. En ga je naar Noorwegen dan is het wel een heel groot avontuur zonder dat je werk hebt en dat wilden we niet. We wilden niet daar wonen en weer opnieuw verhuizen. En toen hebben we er eigen een streep ondergezet van dat dan niet. We gaan iets anders doen. Toen zijn we op Funda gaan kijken en zo zijn we hier terecht gekomen! Hebben jullie specifiek in Groningen gezocht of niet? Zij: Nee, het had ook Friesland of Drenthe kunnen zijn. Hij: Het was meer het object he. Zij: We keken wel naar het noorden van het land en het oosten, ook voor de rust. Waren er nog meer redenen om voor het noorden te kiezen? Je hebt natuurlijk automatisch meer rust als je hier heen gaat verhuizen. De rust was niet onze hoofd reden. Het is wel lekker dat het rustiger is dan in het westen vind ik, maar het was meer gewoon het huis. We zijn eerst in Beerta een woonboerderij gaan kijken. Maar dat vond ik echt helemaal niet leuk en dat huis daar moest echt heel veel aan gedaan worden. En toen hadden we deze wel te koop

zien staan en hier zit dan een bed&breakfast bij. Ik heb in het toerisme gewerkt dus ik had zoiets van oh dat is wel weer leuk. Maar eigenlijk dachten wij dat dit dan weer net iets te duur was, en toen zei de makelaar wel dat we even aan de buitenkant moesten gaan kijken, we konden niet binnen kijken, maar dachten wel van dit ziet er echt heel leuk uit. Dus toen hebben we een afspraak gemaakt en zijn we gaan kijken. Toen stonden we in de voorkamer en dat we elkaar aankeken zo van dit is het gewoon. Bouwkundig onderzoek laten doen enzo en uiteindelijk hebben we het wel kunnen kopen. Dus jullie hebben eigenlijk maar twee woningen bekeken? Zij: haha, ja. Vooral jij vond een boerderij erg leuk, ik vind die pastoriewoningen erg leuk enzo. Ik had wel zoiets van, als ik dan verhuis dan wil ik wel iets wat ik in het westen niet kan kopen eigenlijk. Ik had met een kleinere tuin ook wel genoegen genomen. Hij: Het voordeel is natuurlijk dat je gewoon wat te doen hebt met die b&b. Anders had je alleen maar achter de ramen gezeten. Zij: Dan had ik werk moeten zoeken. Ja, dat was een mooie bijkomstigheid. Dit was hier al, het had twee jaar leeg gestaan, dus we moesten het wel weer opstarten. Maar je kan inkomsten uit je huis halen.

Het was niet iets waar jullie van tevoren naar gezocht hadden? Zij: Nee, dat is toeval. Dat is puur toeval geweest eigenlijk. Als dat er niet bij zat, dan was ik voor twee dagen ofzo ergens gaan werken. Hadden jullie ook voorkeur voor een bepaald gebied? Hij: We kenden het gebied eigenlijk niet. We vonden wel dat bij Beerta heel kaal en alles. Daar knapte jij eigenlijk op af. Zij: Ik had wel zoiets ik wil niet alleen maar over al die aardappelvelden heen kijken de hele tijd. Ja weetje, dat is niet mijn ding. Ik hou meer van wat onder de mensen en dit is wel een natuurgebied, maar wel in de bewoonde wereld dus dan merk je er niks van. Het landschap is ook heel veranderlijk, dus dit is gewoon prima. Maar ik wilde niet de hele dag ver weg kunnen kijken, nee dat niet. We hadden wel een eis eigenlijk, niet in the middle of nowhere. Ook in verband met de kinderen. Ik heb wel zoiets, al is het een klein plaatsje, ik wil wel op de fiets naar de supermarkt kunnen. En dat is hier gewoon, dus dat is prima. En wat is jullie gevoel bij deze regio? Zij: Ja ik vind het wel prettig. Hij: Ja het voelt goed, positief. Zij: Veel gevarieerdheid. Toen we in Noordwijk woonden en als we vertelden


105

dat we gingen verhuizen en we vertelden dat we gingen wonen vlakbij Veendam, de reacties waren altijd, ooh bij de lange leegte en dat de mensen hier stug zijn, dat waren twee dingen die we hoorden. Ik vind de mensen helemaal niet stug, ik vind de mensen veel vriendelijker dan in het westen. Hij: Ja, mwoah, jaa.. Zij: Vind ik wel. Vind u het vervelend dat mensen dat zeiden? Hij: Er zijn er een aantal geweest, buren, en ja die zijn helemaal om. Die hadden het niet verwacht, vinden het veel beter dan ze hadden gedacht. Vrienden, familie, ze vinden het niet het einde van de wereld. Zij: Ze zijn positief verrast, dat is echt zo hoor. Het beeld dat mensen hebben is dat het toch veel meer afgelegen staat. Dat is helemaal niet zo, dus dat vinden mensen toch wel positief. En dat je binnen een halfuurtje rijden een heel groot bereik hebt en dat heb je in Noordwijk niet. Als je bijvoorbeeld naar Katwijk ging, dat is vijf kilometer verderop, dan was je voordat je in het centrum was ook een halfuur verder. Als ik naar Leiden ging, het parkeren was belachelijk duur en als je niet betaald wilde parkeren moest je gewoon minstens een kwartier lopen. Hier heb je binnen een half uur gewoon zo’n ontzettend groot bereik.

106


Hij: Wij tuffen nu zelf ook gewoon weer rond. Bijvoorbeeld spullen halen ofzo, dat deden we in Zuid-Holland niet. Want als je daar naar Rotterdam wilde, dan was je anderhalf uur onderweg. Zij: Hier is het niet erg meer om auto te rijden. Hij: Het lijkt een beetje op het platteland van Frankrijk zeg ik altijd. Van die lange wegen en je kan gewoon meters maken. Hier bestrijk je gewoon de hele provincie. In Zuid-Holland zijn gebieden waar ik gewoon nog nooit ben geweest. Hier heb ik heel Groningen bijna al gehad. Heel verschil. Zij: Ja het is heel anders, niet te vergelijken. Hij: Gouda was in mijn optiek al ver, daar gingen we niet zomaar even met de auto heen. Terwijl we hier zo naar Groningen gaan. We zijn er nog niet vaak geweest maar vinden het erg leuk. En zijn jullie bewust van het feit dat dit een krimpgebied is? Zij: Ja. Hij: Ja, eh hoezo? Je hebt het in de krant gelezen? Zij: Nee, als je ook naar zo’n marketingsite van Groningen gaat kom je op Oost-Groningen en we zeiden nog zo van dat lijkt wel de promotie van Noorwegen. Hij: Ja klopt. Ze proberen eigenlijk als het ware vers aanwas te trekken. Maar we zeiden net wel, we hadden het er net over. Je ziet het bijna niet dat het een krimpgebied is. Zij: Je hebt wel van die dorpjes waar je ziet he daar is leegstand, maar

dat denk ik niet gelijk bij dit dorp. Dit is niet echt een leuk dorp ofzo. Als je door Annen heen rijdt ofzo, dat is een leuk dorp. Maar we zijn hier niet gaan wonen vanwege het dorp. Het is gewoon de combinatie, het perfecte huis en het perfecte dorp heb je ook bijna niet. Hij: En je ziet wel dat er veel te koop staat. En ik reed laatst door Hoogezand, door een industrieterrein en dat leek wel een industrieterrein uit de jaren zestig. Helemaal vervallen en verlaten. Zij: En je ziet dat bibliotheken verdwijnen enzo, dat heb je wel. En vindt u het dan ook vervelend dat het een krimpgebied is? Zij: Nou, het is niet goed, je moet het juist open houden. Door mensen te trekken en voorzieningen te blijven bieden. Ik kan me voorstellen dat als je kleine kinderen hebt dat je weggaat als de voorzieningen ook verdwijnen. Onze buurjongen ook, die is twaalf net zo oud als onze dochter. Hij weet gewoon al wat hij wil worden, lasser ofzo. En beroep dat je makkelijk hier uitoefent. Als ik naar onze eigen kinderen kijk, dan is de kans groot dat dat niet hier gaat plaatsvinden. Hij: Als je kijkt naar Noorwegen daar doen ze het heel anders, daar trekken ze echt mensen uit het buitenland en gaan ze die helpen met het zoeken van een woning en werk enzo. Wij war-

en daar echt de goede doelgroep met kinderen. Die campagne in Limburg lijkt daar wel wat op. Hadden jullie bepaalde eisen voor de woning? Hij: Ja allemaal wat groter. Zij: We wilden wat meer ruimte, meer ruimte in huis. En het had niet perse zo groot hoeven te zijn. Het is meer een bijkomstigheid eigenlijk. Hij: Het heeft ook weer zijn nadelen eigenlijk, veel werk. Veel onderhoud En qua indeling van de woning, hadden jullie daar ook bepaalde eisen voor? Hij: Een kamertje meer. Zij: We missen een kamer hier. Het is een heel groot huis, het slaap nergens op, maar alle kamers zijn bezet. We missen echt een kamer, een rommelkamer. Maar het is wel een huis met mogelijkheden, daar keken wij ook naar, wat nu zolder is, boven, daar willen we de kinderkamers maken. En dan zouden we in het voorhuis, in de voorkamer. Daar zijn nu van een kamer twee kamers gemaakt en dat willen we weer in de oorspronkelijke staat halen. En daar een soort studeer/bibliotheek kamer maken. Dat is onze grootste wens. De kamer boven is ruim genoeg om daar drie slaapkamers te creëren, met een badkamer ofzo. Hij: Maar daar moet je natuurlijk nog wel het een en ander aan doen. Zij: Maar onze oudste is nu veertien, dus daar

moeten we ook niet nog vier jaar meer wachten. Hoeveel kamers had jullie vorige woning? Zij: Ik denk net zoveel, ja. Het voordeel hier is dat je wel gewoon de ruimte hebt. Er is een grote woonkeuken en zitkamer, dus je kan je wel afzonderen als je wil. Hij: En er is een grote schuur, als je vroeger een beetje rommel had, daar wist je geen raad mee. En nou kun je het ergens in een hoek gooien. Zij: Maar het heeft wel uitbreidmogelijkheden. En ik denk dat als we een trap naar boven maken, dat dat wel een waardevermeerdering voor het huis is. Dan wordt het huis beneden ook meer in de oorspronkelijke stijl. En wat was het waar jullie precies op vielen bij deze woning? Hij: Ja eh, als je aan komt rijden, ja, hoe moet ik dat zeggen. Zij: De tuin eromheen is gewoon mooi. Hij: De eerste blik is gewoon goed. En dit type boerderij is mooi. De vorige boerderij die we bekeken hadden was ook zo’n type, maar daar moest verbouwd worden, daar stond alles schots en scheef. Daar moest een paar ton bij. Zij: Dit hebben we bouwtechnisch laten keuren en het was redelijk tot goed. We hebben het goedkoop gekocht in verhouding tot het object, dus dat was te doen.

Hij: En de b&b daar had je je zinnen op gezet, dat je direct kon starten. Maar dat is ook een investering geweest voor de voorganger hoor. Het was schuur, daar zijn kamers van gemaakt. Daar is gewoon een tonnetje in gestoken, maar daar hebben wij niet voor betaald. We hebben het gekocht waar zij het ook ooit voor gekocht had. Ze was de investering als het ware gewoon kwijt. Dat hoeven wij niet meer te doen, dus dat was een top deal. Zij: En wat wij ook heel leuk vonden dat waren de details in de huiskamer. De grote schouw, de luiken aan de binnenkant, de hoge plafonds. Dus het was eigenlijk het totaalplaatje waar jullie op vielen? Allebei: Ja. Zij: Maar we missen toch wel een extra kamer dus. Hij: En de woonkeuken is ook echt, alle ruimte. Hoe groot was onze vorige keuken? Daar zaten we allemaal tegen elkaar aan, ook gezellig, maare. Zij: Ja dat verhoud gewoon niet. Hij: Ja wat ben je kwijt in het westen, anderhalf miljoen? Ook vanwege de grond natuurlijk. Wat vinden jullie van de huidige woonsituatie? Hij: we zijn tevreden. Zij: Onze kinderen hebben wel, die zijn veertien, twaalf en acht. Hij: Wat ik wel vind, is dat ze hier echt hard rijden. Er zijn hier wel veel wegen die gevaarlijk


107

zijn. Ik zag in de krant een contest waarbij je de gevaarlijkste weg in Groningen kon opgeven. Je mag daar zestig, en dertig meter verder 50, en als ze dan zestig reden had ik wel vrede mee, maar ze rijden vaak tachtig. Of nog wel harder. En als je die uitrit hier uit gaat, dan zie je niks. Heb al een paar keer gehad dat ik bijna boven op een auto zat. Heb de gemeente al een brief geschreven, maarja.. daar hoor je dan niks van. Wat is nou echt een pluspunt ten opzichte van de vorige woning? Zij: De tuin, hierachter hebben we nog een grote parkeerplaats en daar achter ook nog een groot stuk tuin. Hij: De privacy ook. Zij: We hebben beide ook niet meer de behoefte om op vakantie te gaan, het is achter in de tuin soms net Frankrijk. De kinderen willen dan wel graag op vakantie, maar wij hebben daar niet echt behoefte aan. We hebben een tuinhuisje met elektriciteit. Die afstanden hier, ik houd daar geen rekening mee. Elke keer terug in huis voor een drankje, maar dat is 150 meter. De kinderen hebben ook veel speelruimte met de skelter. Onze dochter is wat stadser, die heeft dat hier minder.

Wedderveer

Vrouw: 51 jaar, medisch secretaresse. Geboren in Utrecht Man: 59 jaar, caravanreperateur. Geboren in Westbroek Waar komen jullie vandaan? Hij: Ik kom uit Tienhoven, bij Utrecht is dat. Zij: En ik kom oorspronkelijk uit de Bildt. En dat zijn alle twee geen grote plaatsen, dus het is niet zo van we zijn van de stad naar een dorpje verhuisd. In wat voor type woning woonden jullie? Jullie woonden hiervoor niet samen? Zij: Nee, wij zijn hier opnieuw gestart. Hij: We zijn allebei gescheiden. Zij: Ik woonde gewoon in een rijtjeswoning. Hij: Ik kom uit waar ik vandaan kom, uit de polder, in feite net als hier. Altijd buiten gewoon en het bedrijf ook. Een vrijstaande woning met bedrijf aan huis ook. De oppervlakte daar was iets groter als nu. Hoe lang heeft u daar gewoond? Hij: Daar ben ik geboren. Het ouderlijk huis stond vijftig meter verder. Dus ik ben eigenlijk met de kruiwagen verhuisd. Dus dit was best wel een stap. Zij: En ik heb twintig jaar in de Bildt gewoond. Kunt u iets over de dorpen vertellen? Zij:

108


Ja, de Bildt valt wel onder stad, maar er wordt niet als stad geleefd laat ik het maar zo zeggen. Het is een buitengebied van Utrecht. De Bildt is ook wel een bosrijke omgeving, er is daar ook wel natuur. Het is niet zo heel groot, aantal inwoners weet ik zo niet. Het is onlosmakelijk verbonden met Bildthoven, het is wel een heel groot verschil met wat we nu hebben, het is niet te vergelijken. Dit is veel uitgestrekter, veel groter. Daar deed je een boswandeling van een twee uur in het bos, maar hire kun je oneindig weg, daar loop je er uit. En qua voorzieningen? Hij: Mwoah, dat is niet heel anders. Hier heb je ook een goede busverbinding, dat had je daar ook. Zij: Nee, dat verschilt niet. Hier ga je naar Winschoten naar de trein en anders moesten we in Utrecht met de trein. En Tienhoven, hoe ziet dat dorp eruit? Hij: Tienhoven is, wij woonden tussen Tienhoven en Westbroek in, en dat zijn twee hele kleine dorpjes en dat is heel erg op zichzelf ook. Ook met Koninginnedag enzo, de dorpen zijn altijd rivalen geweest. Het dorp is echt een kern van mensen en wij zaten daar precies tussenin. Bij ons was het ook een lange straat en iedereen kende elkaar. Eigenlijk hetzelfde

als dat je hier hebt. Einde zeventiger jaren zijn er veel tuinders een camping begonnen en dat is allemaal illegale permanente bewoning geworden. En waar ik in die straat woonde woonden hooguit zestig gezinnen en met al die campings wonen er meer dan duizend. Daar ontging niemand wat, iedereen wist alles precies. Wanneer een auto gekocht werd of als iemand een arm gebroken had. Was u tevreden over de woning? Hij: Ja hoor, daar heb ik ook altijd alles zelf opgebouwd daar. Dus ik was er wel erg tevreden. Bedrijf opgebouwd, goedlopend bedrijf. Zij: Ik ook hoor, ja dat was een fijn huis. Waarom zijn jullie verhuisd? Hij: Allebei door scheiding. En omdat ik ook weer in dezelfde branche verder wilde en iets op wilde starten. En toen zijn we deze kant opgekomen. Meerendeels komt dat ook door haar. Zij heeft al heel lang kennissen in Nieuw-Buinen. En haar opa en oma komen uit Groningen. En wij zijn ook bij heel veel boerderijen wezen kijken. Hebben ook bij veel gemeenten gevraagd of het mogelijk was wat wij wilden gaan doen. Dus dat hebben we allemaal wel eerst gedaan, niet klakkeloos wezen kijken. Hebben wel eerst geïnformeerd met het bedrijf dat we dat willen

doen en of dat mag. Met de toekomst willen we hier ook een bed&breakfast maken. In Westerwolde zagen ze ons graag komen. Zij: En wat ook wel is, we hebben ieder ons eigen werk daarin. Je gaat met je partner mee om een nieuwe start te maken. Bij mijn vorige partner wilde ik eigenlijk altijd al hier naar toe, dit voelde als thuis. Dat is natuurlijk ook niet raar, mijn opa en oma komen hier vandaan, bepaalde klanken zijn bekend. Geuren van hier die hier vandaan komen, het ruikt hier bekend. Van die kleine dingen die in je geheugen gegrift staan. Dat als je hier komt dat je daar goede herinneringen aan hebt. En als je hier komt wat ik heel fijn vind is het weidse, in het westen is toch alles dicht op elkaar, heel gehaast. Heel gejachtigd leven, dat merk je niet als je er woont, maar als je hier dan vaak komt en zeker dan bij vrienden en je merkt hoe relaxed alles is, dat is wat mij heel erg aantrok. Wat mij in het noorden erg aantrok. En hoe gastvrij iedereen hier is, ze staan als noorderlingen bekend als stug, dat is voor mij heel onbekend. Maar zo heb ik het nooit ervaren. Hij: Maar het is wel zo dat als je in het midden van het land zegt tegen kennissen ofzo van we gaan naar het noorden verhuizen, nou dan kijken ze je aan alsof je naar de Noordpool gaat, naar het eind van de wereld. Maar degene die hier

zijn geweest zijn helemaal om. Ze vinden het wel heel erg mooi. Hoe verliep de zoektocht naar een andere woning? Hebben jullie je alleen op het noorden geconcentreerd of niet? Zij: Ja. Dat was een ding wat zeker was, we wilden hier naartoe. En dan alleen Westerwolde, of meerdere gebieden? Hij: Meerdere gebieden. Ja, maar sommige gebieden zijn we snel van af gekomen, nadat we het gezien hadden. Voor ons was alles nieuws en we zijn in Noordbroek geweest, en ja dan kun je net zo goed op de Flevopolder gaan wonen. Dan wilde we ook niet. We wilden natuur om ons heen. Zij: We wilden ruimte, maar wel mensen om ons heen. We wilden wel in een gemeenschap wonen waar we vrij wonen, maar wel directe buren. Wel directe contacten, ik wil niet in een boerderij wonen en een half uur rijden om bij een winkel of buren te komen. Dus zo hebben wij wel gezocht. En we hebben gezocht naar ons werkgebied. We hebben gekeken waar staan stallingbedrijven, hoe groot zijn ze. Op een gegeven moment heb je dan een totaalplaatje. En dan meng je een pad en daar zet je een cirkel omheen en daar komen allemaal plaatsjes omheen te liggen.


109

En dan ga je op Funda kijken van wat is daar te koop, wat kunnen we daarmee. Dus wij zijn wel zo te zoek gegaan. Hij: We hebben wel vaak op Funda gehad, dan ziet alles er mooi uit, tot dat je gaat kijken. Bij een aantal dacht je wel dan was het heel anders dan dat het eruit zag, dan was je snel klaar. Zij: We hebben veel boerderijen gezien. Een ding was ook zeker, we wilden naar een boerderij toe, vanwege onze werkzaamheden en wat we in de toekomst willen gaan doen. We wilden wel ruimte hebben. Dus voor ons was het wel duidelijk dat we niet naar een rijtjeswoning wilden. Dus een boerderij, dus zo zijn we stapsgewijs, dingen die we leuk vonden schreven we op. En dan gingen we een weekend hier naartoe en bekeken we dat. En dan was het voordelen en nadelen tegen elkaar afwegen. Hoeveel woningen hebben jullie bekeken? Hij: Ik denk wel meer dan tien, wel twaalf tot veertien woningen wel. Wel meer op Funda, maar met makelaars zou dat zoiets van tien zijn. We hebben wel twintig dat we op voorhand er langs zijn gaan rijden. Dat je op voorhand al zag dat het niet was wat we zelf wilden. Zij: We hadden al een paar keer gehad dat we een afspraak hadden en bij het pand aankwamen en dachten dit lijkt helemaal niet op de

110


foto. Dat het zo afgelegen en het zo plat eruit zag, daar wilde ik echt niet wonen. Daar zou ik me heel eenzaam voelen. Dus zijn we eerst zelf gaan kijken, gingen we een weekend naar onze kennissen en gingen we panden bekijken. En de woningen die we echt leuk vonden daar hebben we een afspraak bij gemaakt met de makelaar. Anders was het teveel heen en weer reizen. En waar hebben jullie allemaal woningen bekeken? Hij: In Noordbroek daar zijn we eigenlijk als eerste geweest en Zuidbroek, die omgeving. Toen zijn we richting Sellingen geweest. Zij: Daarna zijn we tot de conclusie gekomen, we zijn verschillende woningen afgegaan, tot we in deze buurt kwamen toen was het voor ons wel duidelijk dat dit eigenlijk wel het gebied was dat ons het meeste aansprak. Hij: Ook omdat hier met caravanonderhoud. Hier zaten ook wat grote bedrijven. Zij: Toen zijn we wel vrij snel hier terecht gekomen. Het was wel duidelijk dat dit het gebied was wat we het mooiste vonden en dat het meeste perspectief voor het bedrijf. Hij: We zochten wel iets met een goede schuur bedrijf, voor de caravans. Dat daar een goede werkplaats van gemaakt kon worden.Zij: En dat we in de toekomst een B&B konden realiseren. Dit is wel een gebied waar dat allebei kan slagen.

En op voorhand, hebben jullie ook naar het noorden van Groningen gekeken, of alleen naar het oosten? Hij: Nee. Zij: Nee, dat was wel, ik wilde wel graag bij die vrienden in de buurt wonen. Je maakt dan toch al die keuze, en het is wel vreemd want verder is niets bekend. Behalve wat je van je opa en oma meekrijgt, maar verder is het niet bekend. Dus we hadden wel zoiets we willen wel graag, want dat was eigenlijk in eerste instantie Drenthe, maar dat hoefde niet perse, kwartiertje rijden, twintig minuten dat is niet abnormaal om bij vrienden of kennissen te komen. Dus toen gingen we eigenlijk liever hiernaartoe, omdat er hier toch wel mee mogelijkheden zijn. Hij: En het gebied is hier gewoon veel mooier. In Nieuw-Buinen, daar willen we allebei niet wonen. Zij: Dat was niet wat wij zochten daar. Het gevoel bij deze regio was goed? Zij: Ja, en nog steeds goed. Waar heeft op gelet bij het kopen van de woning? Hij: Waar ik naar keek, in eerste instantie bij de boerderij hoe dat eruit zag, het dak en de constructie. En als er ook maar iets was dat het golfde ofzo, als er veel aan moest gebeuren dan kapten we dat af.

Vooral het onderhoud was belangrijk? Hij: Ja, het was zo van als je daar aan moet verbouwen, dan komt er een boerderij bij. Dus daar hebben we wel goed opgelet. En natuurlijk voor mij was een grote schuur erbij. En land voor de paarden. En ruimte om eventueel caravans neer te zetten. Het belangrijkste was dat het pand zelf in goede staat was. Want we hebben er een paar gezien met de makelaar dat als je kwam dat de vloeren slecht wagen, daar kijk je dan soms wel door heen, maar sorry nee, het is niet wat wij willen. En voor de woning zelf, hadden jullie ook eisen daarvoor? Zij: nee, dat was niet, want we waren met z’n tweeën. We hebben natuurlijk wel samen vier kinderen en grote. Dus wat we wel sterk hadden dat er logeerkamers moesten zijn voor de kinderen. En stel ze krijgen kinderen en ze zeggen we gaan een weekje naar opa en oma, dan kan dat. Het is wel de bedoeling dat daar een appartementgedeelte voor de kinderen was. Daar hebben we wel naar gekeken, maar het maakte ons niet uit of dat in oude of in nieuwe staat was. Gewoon ruimte was belangrijk. De ruimte was het belangrijkste? Allebei:

Ja, de ruimte was het belangrijkste. Hij: Maar we zochten wel iets, de boerderijen waar we naar keken, dat er wel een hectare land bij zat. Of als het heel mooi was, dat er zes- of zevenduizend vierkante meter bijzat, maar minder wilden we eigenlijk niet. We keken altijd wel of er grond bijzat. Hoeft ook geen tien hectare, want daar hebben we ook niks aan. Zo rond de 1, 1,5 hebben we altijd gekeken. Waren jullie bewust van het feit dat dit een krimpgebied is? Zij: Nee. Hij: Nee, niet echt. Daar hebben we ons ook niet mee bezig gehouden. Het enige waar we wel naar gekeken hebben of er caravanbedrijven in de buurt zaten. Dat was eigenlijk het enige wat belangrijk was. Niet dat je na een paar kilometer een caravanbedrijf hebt die hetzelfde doet, want dan kom je niet van de grond af. Zij: We hebben niet hoeven verhuizen en gekeken dat we werk moesten zoeken daarna. Ik denk dat je dan veel meer kijkt dat je je daar veel meer over informeert. Als wanneer je zelf gaaat beginnen en je onderzoek naar werkmogelijkheden al hebt gedaan. Hij: Voor het bedrijf dat ik had, had ik veel tevreden klanten zonder te adverteren. Met die instelling zijn we ook hier heen gegaan. Als je goed werkt levert dan komen de mensen vanzelf wel, daar waren we ook niet bang voor.

Voor jou was het helemaal nieuw, maar je ging er ook wel vanuit. Zij: Maar zo hebben we niet naar een woning gekeken, we hebben echt gekeken naar wat er in de buurt is. Vinden jullie het vervelend dat dit een krimpgebied is? Zij: Nee, maar ik moet je eerlijk zeggen dat ik ook het gevoel heb dat het wel weer aan het aantrekken. Toen wij hier vier jaar geleden kwamen had ik het gevoel dat in iedere tuin een bord stond. Ik heb het gevoel dat het iets minder is dan dat het geweest is. En dat het een krimpgebied is, daar heb ik me nu nog niet over geïnformeerd hoe dat werkelijk komt. Ik heb altijd het gevoel dat er zoveel te koop staat, omdat je dicht bij Duitsland zit en er daar nog meer te koop staat. Waarom hebben jullie juist voor deze woning gekozen? Hij: Deze was helemaal naar onze wens. Deze zat een perfecte schuur bij, een mooi gevlinderde betonnen vloer zat er in. Dus voor mij om op te starten, om een werkplaats op te maken. Dat scheelt een heel hoop op de kosten. En deze boerderij heeft een hele nieuwe kap met pannen, dat is gewoon helemaal perfect, daar hoef je niks aan te doen. Dubbelglas en alles geïsoleerd. En toen hadden we het geluk dat het binnenin ook helemaal


111

naar ons zin was. Zij: Deze boerderij vond ik helemaal niks. We zijn in eerste instantie bij de boerderij hiernaast wezen kijken, want ik vond al die ornamenten aan de buitenkant zo mooi. Maar het eerste waar hij naar kijkt is het dak en daar heb ik geen verstand van. Hij zag toen dat dak en zei dat gaat het niet worden, want dat dak was niet goed. Er moest daar een nieuwe vloer in. Ik keek heel anders naar de panden dan dat hij dat deed. Er moest dus een compromis gesloten worden. Die boerderij ging niet doen, en toen wilde hij bij de buren kijken. En ik vond het niks ik wilde er niet kijken, maargoed ik ging ervan uit dat we die andere boerderij wel gingen kopen, dus die compromis ging ik wel aan. Hij: Maar dat kwam ook, de makelaar waar we deze van gingen kopen, had het opgeschreven als geheel gemoderniseerd. Wij houden juist van al die oude balken, en zij dacht dan zijn er allemaal gipsen plafonds enzo en dat wil ik niet. Zij: Het kwam ook een beetje van de eerste indruk. Onze slaapkamer zit hiernaast en die zit in de deel, dat ziet er heel mooi uit. En dat lijkt op de voordeur, iedereen komt daar aan. En ik dacht dat dat de voordeur was en ik dacht dat is veel te modern. Maar toen we hier gingen kijken was ik eigenlijk verkocht, want het was helemaal niet modern van binnen. We zijn twee

112


keer wezen kijken in een maand. Hij: We hebben alles gekeken en op ons in laten werken, de tweede keer hebben we gelijk een bod gedaan en was het gelijk klaar. En 15 november zijn we hier naartoe gegaan. We hadden wel de optie, we wilden wel kopen, maar niet dat we pas veel later konden verhuizen. In het werk dat wij doen, de caravanonderhoud dat begint in maart. Dus dan moesten we alles klaar hebben, dus de mensen wilden liever vandaag als morgen weg, dus dat kwam goed uit. Zij: En we zijn eigenlijk ook vanaf dag een in de gemeenschap opgenomen, en als er maar half een oor nodig was dat we hulp nodig hadden, dan stonden de mensen op de stoep om te helpen.Hij: En toen we gingen verhuizen hadden we een grote vrachtwagen vol en kwamen we hier op zaterdag en toen stonden er al tien man te wachten. Van ga jij maar koffie drinken, dan laden wij wel uit. Zij: Ja, dat zeg ik vanaf dag een werden we hier opgenomen. Ik ben een Utrechter, maar ik heb me nog nooit zo Gronings gevoeld. Hij: Maar wij mensen ons zelf ook overal. Wij hebben in januari toen een nieuwsjaarsborrel gedaan voor alle buren hier. Dan leer je iedereen ook gelijk kennen. Het is wel zo, iedereen staat voor je klaar, maar dat is andersom ook zo. Maar dat maakte ik vroeger in Tienhoven ook mee. Er wordt niet over geld

gepraat, mensen helpen elkaar gewoon mee. Zijn jullie tevreden met deze woning? Allebei: Ja, heel tevreden.

Veelerveen

Vrouw: 60 jaar, office manager. Geboren in Leiden Man: 60 jaar, elektromonteur. Geboren in Leiden Nou, allereerst over jullie vorige woonplaats, waar was dat? Zij: Leiden, een klein dorpje bij Leiden. Moet het echt specifiek? Dan is het Valkenburg (ZH). In Zuid-Holland anders denkt iedereen dat we uit Limburg komen. Kunt u iets vertellen over de woonplaats? Zij: Waar we vandaan komen? Ja, een klein dorpje. Een christelijk dorp. Dat was voor daar heel belangrijk. Dat zijn wij dus niet. Wij zijn er nooit echt in gekomen. Nooit echt in de gemeenschap toegelaten? Zij: Nee.. We woonden op een woonark. En dat heette het botenpad (?), en daar lagen er wel een stuk of dertig. Maar niet een valkenburger, dus wat dat betreft was het daar wel gezellig. Een heel klein gemeenschapje zegmaar. Hij: Ik heb er sinds 1970 gewoond. En jij kwam toen in 1997 ofzo.

In wat voor type woning woonden jullie? Zij: Een woonark. En zat er een tuin bij? Hoe moet ik me dat voor me zien? Zij: Ja, er was een tuin bij. Hij: Tuintje. Zij: Ja, vergeleken bij hier was het een tuintje. Met een grote schuur er op. Het was een grote woonruimte, twee verdiepingen erop met vier kamers enzo. En ja. Aan de andere kant grote weilanden met schapen en paarden. Dat was wel leuk. Het was wel buiten wonen maar toch in de buurt van Leiden. Was u tevreden over de woning zelf en de woonomgeving? Zij: Ja de woning zelf beslist. De woonomgeving…. De heel nabije omgeving was leuk om te wonen maar zodra je maar eventjes buiten de bebouwde kom kwam, dus richting leiden of de andere kant op richting Katwijk, waren we schijnbaar niet tevreden. Waarom niet? Vanwege drukte? Zij: Drukte, ja.. Alleen de drukte eigenlijk hè? Hij: De drukte en de druk. Hoe moet ik dat zeggen, het licht, het geluid, wat je altijd hoorde. De Randstad geluiden. Ja die heb je hier niet.Zij: Nee het is hier

dood en dood stil. Daar was het niet zo stil. Hier is het altijd donker. Daar was de snelweg toch nog wel een einde weg maar hoorde je hem altijd. Hij: Wij lopen hier vaak ‘s avonds nog even buiten, genieten van de stilte. En waarom zijn jullie verhuisd? Zij: Ten eerste konden we na veel gereken, stoppen met werken en ja als we stoppen met werken gaan we toch verhuizen, niet voor de ark maar voor de omgeving, opzoek naar iets rustigs. Hij: Was vroeger al zo als we op vakantie gingen en we kwamen op een camping zeiden we altijd al van ‘goh wat is het hier rustig’. Ergens in Frankrijk of zoiets.. En nu is het als we thuis komen dan is het lekker rustig. Je moet het leren waarderen. Ik kan het me voorstellen dat er mensen zijn die dit niet kunnen. Zij: Die vinden het te rustig die heb je ook. Winschoten vinden we ook rustig , heel dorps. Hij: Geeft een 50jariger gevoel. Zo rustig. Aanmerkelijk rustiger dan bijvoorbeeld Leiden. Dat kun je wel merken. Zij: En dat merk je dat in het verkeer. Veel agressie. Niemand die je voorlaat, agressie mensen ergeren zich aan elkaar omdat ze zo op elkaars lip zitten. Hij: Dat merken we heel veel. Zij: Logische reactie maar niet prettig. Hij: Laatst gingen we naar andere kant van de stad toe. Burem in Friesland voor een kennis. Dan overwegen we niet eens

om ruim om Groningen te rijden. Je hoort wel dat ze een tijdje in de rij staan maar dat maken wij niet mee. Dat valt wel mee. Zij: Het verkeer hier vinden wij altijd meevallen. Net wat je gewend bent natuurlijk. Als je hier altijd gewoond hebt, vind je Groningen een erg drukke stad. Hij: Al heb ik wel een aantal keren gemerkt dat we heel gemakkelijk de stad binnenkomen. Laatst bij Leeuwenborg, dat stelt allemaal niets voor. Totaal ontbreken van stoplichten, je kan altijd wel parkeren en…. Hadden jullie parkeerproblemen bij jullie eigen huis? Hij: Kan ik nog wel verhalen over vertellen. Zij: Als je naar huis ging dan dacht je altijd: ‘zou er nog een plaatsje over zijn?’ Hij: We waren bij kennissen in Leiden. En waren ‘s avonds naar Noordwijk gegaan en kwamen terug om half 11/11 uur en moet je eerst de hele wijk drie keer rondrijden voordat je maar je auto maar kwijt kan. Maar we konden de auto nergens kwijt. Iedereen maar zeuren. Zij: Drie straten verder konden we de auto kwijt. Ik wist geeneens waar ik zat. ‘En die auto mag daar niet staan’. Het is gewoon een staat die is van iedereen. De ergernis al. Je krijgt onderling woorden. Zo gaat dat dan. Het is niet over te


113

brengen als je er niet altijd hebt gewoond. Ik snap de frustratie. Waren er ook andere redenen om te verhuizen? Speelde bijvoorbeeld uw gezondheid een rol? Hij: Ja het is hier gezonder. Ik ben ook veel meer aan het fietsen sinds we hier wonen, daar zag ik de lol er niet meer van in. Zij: Nee daar was het niet leuk. Er waren soms wel leuke stukjes, maar vooral korte stukjes. Dan was je aan het fietsen en stond je weer tussen die auto’s. Fietsen jullie vaak hier? Zij: Neee.. Henk fietst veel maar wandelen doen we meestal samen he. Altijd wel. Hij: Je hebt hier wel leuke weggetjes en bosgebieden ook hierachter. Zij: Maar als het om de gezondheid gaat zijn hier minder uitlaatgassen. Het stinkt hier minder, in de stad stinkt het. Hij: Kun je merken. De laatste keer dat ik er was. Een karwijtje bij m’n laatste werknemer gedaan een aantal dagen, dan merk je dat toch. Zij: Wat dat betreft is dat geen reden om te verhuizen. Tenminste voor mij niet. Hij: Maar dat merk je achteraf. De reden was vooral de drukte en..? Zij: Ja. En hadden we niet kunnen stoppen omdat dat financieel niet zou uitkomen. En hadden we het waarschijnlijk toch gedaan maar dan een paar

114


jaar later. Maar zodra het kon hebben het we het gepakt.

berken enzo. Met van die reeën erachter enzo. Dat is het gewoon.

Hoe verliep de zoektocht naar een andere woning? Zij: Eerst Funda. Nou een gigantisch aanbod. Daar kom je niet uit. Echt te veel. Toen hebben we gedacht we gaan gewoon lekker een lang weekend naar Groningen. En we gaan Groningen een beetje kriskras door. En zoeken we eerst een leuke hoek of streek.

En hadden jullie dat gevoel alleen bij dit gebied? Hij: Ja, behalve het Noorden dan hè. Zij: Ja, want het Noorden vonden we toch echt wel een beetje te leeg. Hij:Maar het voordeel is wel dat je daar zo bent. Plaatsen als Termunten is wel zoiets leuks. Zij: Ja dat is wel leuk om naar toe maar zou er dan toch niet willen wonen.. En als je zo moet kijken van; ik geloof dat daar nog buren wonen.. Dat vind ik dan net iets.. Het overgang wel heel er groot.

Jullie wisten van tevoren nog niet bewust naar welk gebied jullie wilden verhuizen? Zij: Helemaal niet. Hebben jullie alleen op Groningen georiënteerd, of ook op andere gebieden? Hij: Ik wel. Ik kende dit hier. Ik heb sinds 1980 hier een vriend wonen. Aantal keren geweest, helpen verhuizen enzo. Het ook niet veel gescheeld of we hadden zijn boerderij gekocht. Zij: Toen zijn we dus een lang weekend hier geweest. Dus Groningen een beetje kriskras door gegaan. En toen kwam deze hoek er dus uit en dan kun je dus weer naar huis en op Funda wat gerichter gaan zoeken natuurlijk. Alhoewel we toen meerdere plaatsjes hebben gezocht. Hij: Ik vind dit.. Ja wat het nou is ik weet het niet, ik zie dat laantje met die dingen, die

Dus jullie hebben georiënteerd op geheel Groningen. En dit gebied sprong eruit? Zij: Ja, kwam er uit. U kende het gebied al vanwege een vriend in Vriescheloo vertelde u net. Hadden jullie nog meer bekendheid in dit gebied? Zij: Ik totaal niet. Hij: Nee, maar ja ik wel. In 1962 heeft m’n vader nog een rondleiding gehad bij Philips in Stadskanaal. Mijn vader werkte toen bij een Philips vestiging en gingen dan vaak op vakantie en kwamen dan ook daar. Maarja, toen kwamen we in Leiden in een huis met een tuin enzo. Dat was ook in 1962 geloof ik in die zomer natuurlijk. En m’n moeder wilde

niet in zo’n Philipsflat wonen natuurlijk, maar anders had ik hier wel eerder gewoond. Maar ik kende het hier allemaal wel. Ik had nog een vriend wonen op boven Pekela, heb ik zelfs ook nog wel eens gelogeerd. Ja ik kende het wel.. En neef woonde hier ook. Zij: Jaa, daar zijn we 1 keertje geweest, tenminste samen. Hij: Friesland vond ik ook heel mooi. Ik heb ook veel gekeken in Friesland. Maar ben in de zomer dan wel geconfronteerd met de ontzettend veel toerisme. Was dat ook een reden om daar verder niet meer naar te kijken, naar Friesland? Hij: Nou, daar zijn ook de prijzen enorm hoog hoor. Ik moet eerlijk zeggen dat het bij ons echt meer om ging van hoe verkopen wij ons oude bezit en wat kunnen wij hier dan uitgeven met verbouwingskosten want we moesten er wel wat aan doen natuurlijk, en dan toch nog 3 of 4 jaar op eigen geld teren. Daar kwam het wel op neer natuurlijk.. Wat we gedaan hebben en dat is aardig gelukt. Zij: Ja we moesten overbruggen tot ons 65ste. Hij: Ja op zich wel leuk maar. Ja het maakt op zich niet uit. Het komt natuurlijk vrij vaak voor in het oosten en eigenlijk is het zegmaar van hier tot aan ver in Limburg is het eigenlijk allemaal rustig. Op Enschede na enzo. Maar de Achterhoek kun je ook gaan

kijken en dat is natuurlijk wel te vergelijken met dit gebied. Ziet er ook landschappelijk een beetje zo uit. Daar hebben we ook wel gekeken. Wij hebben ook daar ideeën opgedaan voor het verhuizen, in Winterswijk dus. Dat is ook weer een dikke zes jaar terug zo’n beetje. Dus ik had die gedacht al, maar omdat we natuurlijk vrij kort op die nieuwe woonark woonden natuurlijk. Daar hebben we natuurlijk maar tien jaar opgewoond. Die hebben we toen gebouwd. En ja, we waren in Winterswijk op een camping waar ik met mijn ouders ook nog wel was geweest in 1959/1960. ‘s Ochtends vroeg gaan wandelen enzo en dat herkende ik nog wel waar ik met mijn vader ook had gelopen wel. Ook bij Duitsland, dat was natuurlijk ook wel vlakbij enzo. Er waren nog de zelfde geluiden en het rook er nog het zelfde enzo. En toen dacht ik: God, wat doe ik nog in die drukte. En toen we na een maand weer terug moesten naar het westen dacht ik: Nee, hier ga ik mee kappen. En toen is eigenlijk dat idee ook gekomen. In 2006 en toen zijn we ook al echt zeer uitgebreid lopen zoeken. Ook in de achterhoek enzo. En dan merk je toch wel dat bijvoorbeeld in Brabant hele dure stukken zitten waar het dan toch wel drukker is, vanuit Eindhoven enzo die hoek. Is allemaal verschrikkelijk druk. We zijn afgelopen zomer ook nog daar geweest, in de buurt van Boxmeer,

is dan toch nog wel heel erg druk. Ja, in Eindhoven zit nu echt een groeikern. Hij: Ja, en als je dan merkt dat in de jaren ’60 de Vriescheloo ook is aangewezen als industriële groeikern. Zij: In de industrie ja, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Hij: Maar die stukken waar nu die bosgebieden opstaan, die waren eerst gereserveerd voor de industrie, waar we allemaal aan ontsnapt zijn. Waren jullie er bewust van dat dit een krimpregio was? Hij: Ik vind alleen zelf wel dat er veel te veel aandacht aan besteed wordt. En voor hier, dat Westerwolde, dat heeft altijd weinig inwoners gekend. En soms trok dat weer aan, en soms werd dat weer minder. Er is een tijd geweest dat je hier een boog kon schieten zonder iemand te raken. Dat is gewoon zo. En ik vind dat er gewoon veel te veel negatieve aandacht aan besteed wordt. Als je dat verteld dat je hier heen gaat verhuizen, vragen ze: ‘ja waar dan?’ Nou 15 km oostelijker dan Pekela.. ‘Oh van die seksclowns?’ Nee dat staat inderdaad niet erg goed bekend.. Hij: Wanneer was dat, 1967… Het idee op zich, dan denk ik: Wat weten jullie nou eigenlijk, wat het is…Zij: Ze komen er nooit.


115

Vindt u het vervelend dat mensen dan zo reageren? Zij: Het is niet echt leuk. En dan willen wij bewijzen dat het niet zo is, maar ik begin er niet meer aan. Ik zeg vaak: ‘Ja kom maar kijken!’ Hij: Ook vaak: ‘Oh dat is van die communistische burgemeester.’ Ja, maar die is allang weg. Zij: Ik heb ook wel eens gezegd, als we hadden gezegd van: ‘We gaan emigreren naar Australie, hadden ze niet zo gek opgekeken als naar hier.’ Is toch gek. Ze kennen het echt niet, ja van wat ze op school geleerd hebben. Ze denken dat het dichtgeplakt is met kranten! Ik heb geen zin om dat allemaal te gaan verdedigen.. Hij: We hebben ons wel gerealiseerd dat we in een achterland zitten dat tot Vladivostok doorloopt. Zij: Het is nog net niet de einde van de wereld. Hij: We zaten natuurlijk 15 km van de kust, en nu 5 km van de grens. En daar kunnen we als we willen ook nog gewoon echt overheen. Hadden jullie bepaalde eisen voor de woning? Hij: Vrijstaand, maar dat is niet zo moeilijk. Niet al te grote tuin, niet aan een drukke weg maar dat is hier ook niet moeilijk en buiten bebouwde kom. Dat was het eigenlijk wel zo’n beetje he? Zij: Nou een grote garage wilde je ook wel. Voor je auto. Dat wilde je wel perse hebben. Ja en vrijstaand.. Hij: Een

116


beetje groot ja, een beetje ruim. Zij: Ja we hebben ook huisjes gezien en die waren echt ontzettend ver het land uit. Die huisjes zijn dan zo hokkerige kamertjes enzo. En laag. Weinig licht enzo, wordt het altijd zo benauwd. Hij: Maar toch, bijvoorbeeld twee huisjes verder staat hier een huis te koop. Dat had ik eigenlijk nog leuker gevonden maar dat stond vijf jaar geleden niet te koop. Maar dat had ik dan heel erg oorspronkelijk gehouden.. Dat is nog heel oorspronkelijk. Dat had ik dan gerestaureerd en een stuk er achter er bij enzo. Het liefst nog een beetje ruimte he. Dat had ik dan wel, dat had ik ook leuk gevonden.. Dat het huis dan meer oorspronkelijk was bedoeld u. Hij: Ja en meer uitzicht enzo. Tot vorig jaar had de buurman alleen nog maar gras, maar nu wisselt hij met aardappelen, bieten en gras. En dat was bij dat andere natuurlijk best leuk. Je kijkt inderdaad tegen een huisje aan wat typisch Groningse bouwstijl is. Ik vind dat wel wat hebben.. Zij: Ja die bovenraampjes. Ik dacht daar kun je geeneens staan, waarom zitten die raampjes daar dan? Hij: Bij Leo heb ik daar boven geslapen, en waren die raampjes er ook gewoon. Het matras lag op zolder en je kon gewoon door die raampjes kijken. Zij: Maar ik denk dat zij het verder als opslag hebben ofzo,

ik weet het niet. Hij: Die latere woningen zijn niet meer zo. Waarom heeft u juist voor deze woning gekozen? Hij: Het was niet onze eerste keus want toen we voor de eerste keer hier gingen kijken in 2007 had hij het nog wel te koop staan op Funda maar was het ineens niet meer beschikbaar. Dus dan valt het af. We zijn er toen ook nier naar wezen kijken. We hebben toen wat andere huizen bekeken, een stuk of 5.. Zij: Niet zo heel veel huizen..Hij: En toen zijn we een paar weken later nog eens gaan kijken, op een zaterdag. En toen stond het ineens wel weer te koop. Maar er was wat gesodemieter want er was beslag op gelegd enzo. Het was niet zo’n best object natuurlijk. Zij: Maar waarom het nou dit huis uiteindelijk is geworden komt omdat er wel veel mogelijkheden in zagen. Vreselijk. Het eerst wat jij zei toen we naar buiten liepen was: ‘dit huis heeft mogelijkheden’. Ik dacht oh nee. Maar waar het op neer kwam was: de ruimte was er, ja jij zag er wel wat in. Maar de verbouwing, ja dat moesten we toch overal doen. Dus dat was niet zo’n punt. Hebben jullie veel verbouwd? Zij: Vrijwel alles. Vloeren er uit, elektriciteit er uit, muren verplaatst, ramen bijgezaagd, boven ook dak-

kapellen er op, van die kamertjes grote kamers gemaakt. Van die hokjes, wel minder natuurlijk maar wel groter.. Heel veel. Behalve een nieuw dak erop, dat hebben we dan niet gedaan. Hij: Alleen dan bij de schuur. Zij: We zijn nu na 4,5 jaar eindelijk klaar.. Hij: Heel veel stellen van de eisen, dus wij dachten laten wij dat ook maar doen. Ik heb de trap zelf bedacht en Cor aan de overkant heeft hem gemaakt. Als je eenmaal begint komt er steeds meer bij natuurlijk. Hij: Daar heb je wel gelijk in want je had het beter gewoon kunnen slopen en opnieuw kunnen bouwen. Nieuwbouw is ook veel gemakkelijker natuurlijk. Hebben jullie ook naar nieuwbouwwoningen gekeken? Zij: Nee helemaal niet. Hij: Nee wij vonden dat ook en ach wij vonden het ook gewoon leuk om te doen. Zij: Nee Henk heeft alles zelf gedaan, anders was het ook gewoon niet te betalen geweest. Hij: Kijk ik ben van oorsprong natuurlijk elektromonteur dus dat betekent dat ik natuurlijk wel een aantal van die disciplines beheers. En wat ik niet kende dat heb ik mezelf wel geleerd. Zij: Ja we hebben die woonark ook gebouwd. Hij: Ja ik had natuurlijk wel wat ervaring dus. Maar nieuwbouw is uiteraard veel gemakkelijker

dan verbouw. Niks is recht aan deze huizen. Het staat ook niet echt haaks, we zijn gewoon maar ergens begonnen. We hebben niets lopen aftasten. Nog niet zo heel erg lang geleden hebben ze asbest erbij gebouwd. Maar dat staat niet helemaal recht achter het voorste deel. Dus er zit aan die kant 1 a 2 graden een knik in. Dan denk je, hoe heb je dat dan gedaan, met een touwtje ofzo? Het was van een winkel geweest, niet van de vorige bewoner hoor. Nee het stond hier al even, bij de vorige bewoner stond er echt alleen maar rommel in. Maar daarvoor was een fietsenwinkel en daarvoor een elektriciteitszaak en nog als ik tegen mensen zeg ik woon daar en daar: ‘oh in het huis van westerling!’ Of het huis van ….. die woonde hier daarvoor. Ja ze weten het allemaal. En ze zeggen ook altijd, stugge Groningers. Maar dat vind ik beslist niet. We hebben dat in al die jaren nauwelijks een stugge Groninger ontmoet hebben ha. Zij: Helemaal niet. Hij: Echt een leuk volk, ja ik vind dat echt prachtig. Ze lopen hier ook allemaal zo rond. Toch wel een beetje lachen en doen. Dat vind ik wel leuk, maar een stugge Groninger, nee. Ze vragen altijd van waar kom je van weg. Zij: En behulpzaam. Wat heeft de nieuwe woning wat de oude woning niet had? Wat is nou een specifiek

kenmerk? Hij: Het uitzicht. Zij: Dat hadden we op de boot op zich ook wel. Maar, meer ruimte.. Terwijl het toch een vrij grote ark was. Hij: Hier is een grote schuur. En niet dat gezeik over parkeerruimtes enzo. Zij: Daar hebben we het al over gehad haha. Maar die woonboot was ook vrijstaand, vrijliggend eigenlijk..Wat het echte verschil nou eigenlijk is, nou dat weet ik niet.. Om nou echt iets specifieks te noemen. Vooral de ruimte dus eigenlijk.Hij: Het was vooral de omgeving. Je moet niet vergeten, we zaten op een woonark maar de A44, 4 km verder kon je gewoon horen. En hier wonen we 2,5 km van de provinciale weg vandaan en als de wind van het westen komt kan je wel eens wat horen. Maar die is best rustig. Want het aantal voertuigen is maar tweemaal zo hoog als bij de opening in 1970. Zij: Nee het verschil tussen dit huis en de woonark. Hij: Alleen de woning. Nou er zeggen wel meerdere mensen tegen ons je zou die woonark gewoon op moeten pakken en die ergens neer moeten zetten. Maar daarmee wordt dat ding direct €150.000 minder waard. Zij: We waren wel blij met die woonark, maar zo gek waren we nou ook weer niet er op. Hij: Ik verdiep me daar nog wel eens in, van hoe zit dat nou. Ik weet nog wel, heel lang geleden in Valkenburg ZH, stond een heel groot huis


117

te koop moet wel ongeveer ‘89 zijn geweest. Had wel €400.000 gulden gekost, was echt een gigantisch groot vierkant huis. Vrijstaand, grote garage enzo er bij. Ik heb er nog wel aan gedacht van goh dat is een hoop geld. In Leiden had je in die tijd voor dat geld alleen maar een huis in een straatje en dat was dan iets van 4/5 km verder, dus ik begreep nooit hoe dat nou kon. Mensen zijn bereid om €70.000 of €80.000 meer te betalen omdat er een supermarkt om de hoek zit. Ja dat maakt mij niet echt uit om een stukkie te rijden. Het is van uit hieruit echt een feest om even naar Winschoten te rijden. Er zijn mensen inderdaad die geen tijd willen verliezen en alles snel even doen. Hij: Mijn eigen zoon die woont in Voorschoten (?), die hebben daar 5 jaar terug zo’n beetje een huis gekocht. In een rijtje natuurlijk maar ook voor 3 ton, kostte een hoop geld. En moesten nog een hoop aan doen natuurlijk. Voor €26.000 twee nieuwe dakkapellen op. Zij zelf vinden het wel meevallen maar het is wel 55.000 gulden hoor. Achter hoor je de trein langsrijden, tussen Leiden en Den-Haag. Hoogspanningsleidingen zie je langsgaan. Als je naar buiten ziet zie je flats. Ja voor mij zou het niets zijn. Ik zeg ja kom hier heen, want Den Boldering had misschien wel werk voor hem in Amersfoort(?) Ze zochten

118


een manager en mijn zoon kan dat heel goed. ‘Nee ik ga nog niet weg’. Ik zeg joh kom lekker bij ons wonen. Dicht bij ons in de buurt, bespaart een hoop geld en je zit niet zo ver van Amersfoort vandaan. Daar hoef je maar 2 of 3 keer in de week naar toe de rest. ‘Neee joh, wij krijgen ook een kind alsof dat hier niet kan.’ Onlangs, kwamen ze hier (?) meisje was 2 jaar geloof ik, en ze liep met haar blote voetjes door het gemaaide gras en je zag aan haar dat ze dat nog nooit gedaan had. Triest eigenlijk.. Ja bijzonder. Hij: Het was december, het had net gesneeuwd, ook daar. En ik had mijn zoon ‘s middags aan de telefoon en zei: he het sneeuwt! Ik zeg: ‘ja dat is toch leuk! Doe d’r een paar laarzen aan en ga lekker naar buiten.’ Ja ja ja daar had ik eigenlijk niet aangedacht. Bent u tevreden over uw woning? Allebei: Ja. Hij: Het is meer werk geweest dan dat we dachten. Maar ik heb er nooit spijt van gehad. Ik heb wel eens gedacht van oh oh oh hoe lang duurt dit nog. Ook omdat ik op een gegeven moment gezegd heb van al dat werk is wel voldoende. Maar dan ging ik ‘s middags even lekker douchen en dan daarna fietsen. Kijk dat heeft mij heel veel goeds gedaan.

Waar zijn jullie geboren? Zij: Leiden. Hij: Leiden. Niet zo ver van elkaar vandaan. En wat is jullie leeftijd? Beide: Allebei 60. U gaf aan dat u elektromonteur was geweest. En wat is uw beroep? Zij: Hoe noem je dat? Hij: Office manager. Zij: Ja, op een advocatenkantoor en voor een deurwaarderkantoor heb ik gewerkt. Dus op de incasso. Hij: Maar ik ben daarna ook wel wat anders geweest hoor. Technisch medewerker bij een woningbouwverenging, conciërge op een basisschool, beheerder van een museum kortom..


119

120


Krimp? Maakt mij niet uit!

Recommend Documents